Te Toa Takitini 1921-1932: Number 37. 01 August 1924 |
1 81 |
▲back to top |
Registered at the G. P. O, as a Newspaper. NAMA 36. HASTINGS. Akuhata 1, 1924 TE TOA TAKITINI AWHEA ANO HE PIHOPA MO TE MAORI? KANUI te hiahia o Te Toa Takitini kia tuhituhi mai nga tangata marama mo tenei take, kia waiho ai hei take whiriwhiri ma o tatou hapu katoa. Kua maha rawa nga tau o tenei take e korerotia ana, engari he korero noaiho, kaore ano kia kokiritia ki te aroaro o tetahi huihuinga whai mana hei ata whakahaere i tenei take. He maha tonu nga pakeha whai-whakaaro ki te iwi Maori e mea ana tena e kaha ke atu te tipu o te whakapono i roto i te iwi Maori, mehemea ka tukuna atu ki te iwi Maori te mana whakahaere i tona Hahi. Kaore he whakaaro penei kia wehe mai tatou i te Hahi o Niu Tireni. Engari kia kiia tatou he Hahi motuhake, he Hahi tamahine na te Hahi, na te Hahi o Ingarangi, kia riro ma tatou ma te iwi e whakahaere nga take katoa e pa an ki to tatou Hahi. Mehemea ka tirohia e tatou nga whakahaere o era atu iwi o te ao, ka marama tatou ki te tikanga o te kupu nei " Hahi Motuhake. " Ka tae nga kai-kauwhau pakeha o te Rongo-pai ki Haina, ki Inia, kia Tiapana, ka mahi nui ratou, a he maha nga tau ka huri etahi wahanga nui o aua iwi ki te whakapono. Inaianei kua tu etahi Hainamana hei Pihopa, a kua takoto hoki te kaupapa mo to ratou Hahi. Kua whakakotahitia te Hahi, kua kiu ko te Hahi o Haina. Kua kore i whakaaetia kia maha nga Hahi, penei me tatou i Nui Tireni nei. He mea karanga he hui nui o nga Hahi i Haina, ki te whiriwhiri i nga kaupapa e taea ai te whakakotahi o nga Hahi Kua tu nga Pihopa Tia- pani. Kua kite a Ngati Kahuhunu a Te Arawa i te Pihopa o Inia ara i a Pihopa Ataria. E toru hoki nga Pihopa mangu- mangu kei Awherika. Nui atu nga whakamihi mo te kaha o aua Pihopa, mo te marama ki te whakatakoto whakaaro, ki te whakahaere tikanga. Kaua tatou hei whai ko te honore o te ingoa nei " Pihopa Maori. " Engari mehemea ma tenei tikanga e kaha ai te tipu o te whakapono i roto i te iwi Maori, kaati me mahi nui tatou mo tenei tikanga, me inoi hoki kia aratakina o tatou whakaaro e te Wairua o te Atua. He karanga pea tenei na te Atua i a tatou i te iwi Maori kia hikoi whakamua. Mehemea nona te reo, kaua tatou hei turi ki tana karanga.
2 82 |
▲back to top |
TE TOA TAKITINI Registered at the G. P. O, as a Newspaper. Te Utu mo te Pepa 6/6 i te tau. Me penei nga reta " Te Toa Takitini, " Box 300. Hastings. 82 TE TOA TAKITINI. Akuhata 1, 1924 TE WHANGAI MO TE MINITA. Na R. T. K. KO tetahi take tino nui tenei e pa ana ki te Hahi i enei ra, ara, ko te oranga mo nga minita. Kahore nga tamariki matau o te iwi i te hihiko ki te mahi minita ehara i te mea he kore hiahia he kore whakapono ranei engari he wehi i te paku rawa o te oranga mo te minita. Ko te tangata kuare anake e ki he whakaaro he tenei, he whakapono iti. me waiho ma te Atua tena te oranga heoi ano ta te minita ko te mahi, ko te karakia. He mea ngawari noa te tohutohu i tetahi atu tangata kahore nei koe i te mohio atu i te uru atu ki ona raruraru, ki ona taumahatanga. He aha te pai o te tohutohu ki te minita kia kaha te whakapono, kei te mohio nei ra ia kua nui rawa ana nama ki te pakeha, kahore tona whare i rite hei whare minita, kei te patu tona hoa-wahine i a ia ki te mahi kia whai kai ai, kia whai kakahu ai a raua tamariki? Ko te korero pena he taunu, he mahi tinihanga. Ko te mea pai, me he mea he aroha tou ki te minita, he kuhu atu ki tona ringa i te tiaki mo te tekau pauna. Engari tena, ko the korero he mea ngawari noa. E ki ana a Hemi Apotoro, " A ka mea atu tetahi o koutou ki a ratou, ' Haere marie, kia mahana kia ma- kona: a kahore e hoatu e koutou ki a ratou nga mea e matea ana e te tinana; he aha te pai? " I rongo au ki tetahi ranga- tira e whai-korero ana e whakahe ana i te tatari o te minita kia takoto rawa he oranga ka haere ia. ka timata ai tana mahi ki te pariha. Me pehea he oranga mo te minita ratou ko ana tamariki? Ehara hoki te pariha Maori i te punga tika e tuku mokete ai te peeke he moni hei hoko kai ma te minita. Me he mea ko taua rangatira te minita tera ano pea ia e whakaae me oranga wairua he oranga mo ratou ko tana whanau? Kua ki ake ra au he ngawari noa te korero mo etahi atu tangata. Ko te korero tika ke ma te rangatira me penei, "Kaua te minita e tatari kia takoto rawa te oranga mona ka timata ai tana mahi; kaua ia e awangawanga no te mea ina te £100 hei tima- tanga mona. " Ko te korero rangatira tenei. Ki te mahi te minita i runga i te kore oranga kei a ia tena, kaore i te tangata. He tokomaha nga tangata e ki ana he he te hoatu oranga mo nga minita—kaua nga minita e utua. I ki mai tetahi tangata ki a au no tona hahi nga minita pai kaore he utu. Ko taku whakahoki atu, " Nau ra i ki he utu, ki a au nei hoki he
3 83 |
▲back to top |
Akuhata 1, 1924. TE TOA TAKITINI. 83 kai, he kakahu. Me he mea kahore ou minita e kai ana, kahore he kakahu, kaati nou nga minita whakamiharo. " Ki etahi tangata he mea ke te moni he mea ke te kai, te kakahu ranei. He tikanga nonamata iho: kei te iwi he oranga mo ratou minita. Ko nga uri a Riwai i wehea i te Kawenata Tawhito kia motuhake ki nga mahi o te Hahi a ko te oranga mo ratou kei te iwi. I te haerenga o te whitu-tekau i tohutohu a te Karaiti ki a ratou kia kaua e mau kai kakahu ranei, no te mea kei te iwi he oranga mo ratou. E marama ana nga kupu o te Karaipiture kei te Hahi he oranga mo nga minita. Ko tenei te whakaoranga a Paora i 1 Koriniti ix. I mea ia i te 14 o nga rarangi. " Pera tonu ano ta te Ariki i whakarite ai mo nga kai-kauwhau o te rongo-pai, hei runga i te rongo pai he oranga mo ratou. " Kia pehea rawa te marama? He tika na Paora ano i mahi he oranga mona i a ia i Koriniti, kahore ia i taumaha ki nga Koriniti. Otira mo tona tinana ake tera tikanga ana ehara i te mea hei ture mo te Hahi, a, i tuhituhi ia ki nga Koriniti ko to ratou he tera, ko tona hoki, he korenga nona i taumaha kia ratou. " He aha koia te mea i iti iho koutou i era atu hahi, ko tenei anake, ko toku korenga e taimaha ki a koutou? Whakarerea noatia iho tenei he oku. " Ko te he o Paora kaua e meatia e te tangata, hei ture mo te Hahi. He tino tika tenei, ko nga hahi, ko nga pariha ranei, kahore e whangai ana i o ratou minita ehara i te hahi ehara i te pariha engari he tupapaku. Ki te ata tirohia tera e marama ko te tangata e whakahe ana i te whangai mo nga minita ehara i te tangata whakapono, ehara i te tangata e kohikohi ana ki nga mahi a te Hahi. Ko nga tangata e kohikohi ana kahore he korero. I te mea i motuhia nga Riwaiti mo nga mahi o te hahi, kahore he whenua mo ratou, ma te iwi hoki ratou e whangai, waihoki ko te tino tikanga kia kaua he mahi ke atu ma te minita heoi ano ko te karakia anake, ko te whakahaere i nga mahi o te pariha. E taea ai e ia te tuku ona whakaaro katoa me tona taima ki nga mahi o te pariha kia kaua ia e awangawanga mo tona hoa wahine mo ana tamariki me tona whare. E kore ai ia e awangawanga ma te nui o tona whangai. He mea whakama te uru o te minita ki te nama—e kore e tika tana tauira, e kore e koi tana kupu. I te iti o te oranga o nga minita Maori kei te pehia ratou e tenei mea e te nama. Ko tetahi o tatou minita, etahi o tatou tangata tino matau o te Maori, he tangata e whiwhi moni me i aru ratou i nga hua- rahi moni a te pakeha. Ko te oranga mo ratou kei raro noa iho i to te wahine horoi kakahu. Kei te mohio au ki tetahi Minita Maori, he tangata matau, i tae ia ki nga karete nunui o te pakeha, i paahi i nga whakamatautau mo nga minita pakeha. He maha nga tau, ko nga tau tupuhi o muri iho i te whawhai, ko tona whangai e £75 ano. Ma tenei moni e whangai, e uhi, ratou ko tona hoa wahine me a raua tamariki tokomaha, e hoko he kai. he wahie, he kakahu, e utu te takuta, e utu he hoiho, he taiapa mo tana hoiho mo tana kau, e utu nga kohikohi huhua e tonoa ana ki te minita me era tini mea.
4 84 |
▲back to top |
84\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE TOA TAKITINI. Akuhata 1, 1924 Kahore he tangata i aro ake engari i amuamu te tangata mo te mangere me te kore e haere ki te tirotiro. Na te iti o te oranga o te minita e haere na ki etahi mahi hei whakamama i nga nama. Ko nga mahi a te pakeha na te ture i whakarite nga utu kia rite ki nga taumahatanga o te tangata, ki te kore e tika te utu ka hamenetia. Ko te minita kei te iwi te whaka- aro, ki te kore he whangai ki te iti ranei kahore e hamumu tona waha. He mahi nui, he mahi uaua ta te minita, na reira kaua hoki e tino whakataumahatia tana pikaunga i te iti o tona oranga. E puare ana ki era atu tangata nga huarahi moni katoa ma te mangere tonu o te tangata e rawakore ai, tena ko te minita kua taiapatia ia i era atu mahi katoa. Ko te tikanga o mua ma te iwi e mahi he kai ma te minita, e hoatu he kai mana. Kua warewaretia taua tikanga inaianei. E kaiponu ana te tangata ki te hoatu moni ma te minita i nga marena. He kotahi pauna te tino moni ahakoa rangatira te tangata, ko etahi kore rawa he moni e hoatu ana ma te minita engari hei te hakari tete ana nga niho ki te whakapau i te moni. Ko te moni tika ma te minita me he mea he marena nui hei te £5 ka piki atu, me whakaaro ona raruraru. Ki te kore he minita kahore he marena engari ka tika tonu te marena ahakoa kore hakari. He tikanga tawhito na te Hahi ko nga kohikohi o te Ra o te Aranga ma te minita na reira me he mea he aroha to te tangata ki te minita hei taua ra kia nui te kohi kia mohio ai te minita kei te kai-ngakautia tana mahi. He mate nui te iti o te oranga o te minita, he oranga whakauaua, heoi kaua ia e ngautuaratia. Ko nga minita pakeha whai tamariki hei te £250 kai piki atu te oranga mo ratou, me te hoatu ra-waho ano a te pariha. He tokomaha nga minita pakeha he motoka o ratou no te pariha. Nui atu toku aroha ki nga minita whai-tamariki i te iti rawa o ratou oranga. Kahore oku wehi ki te whakaputa i enei kupu kahore hoki toku oranga i ahu mai i te Hahi. Ko te tamaiti i whakaakona ki nga kareti e hiahia ana ki te mahi minita he tino toa. E te iwi whakatikaia whakatuturutia nga kaupapa whangai minita, ko nga tangata nui te whenua nui ranei te moni tukuna o koutou whenua a koutou moni, mo nga tahua oranga minita. Ko te tino kororia tena. Kaua e whaia ko nga honore pirau o te ao. Pai ke atu to taua kore mema mo te Paremete i to taua kore minita. Ko te Hahi anake te kotahitanga i te ao hei pupuri hei whakaako i te tika, hei pehi i nga hihiritanga o te ngakau. Ki te kore he wehi ki te Atua ma te aha e arahi te tangata ki te tika, e whakatupato ki te he? He aha te mea hei whaka- mahara ake ki te kotiro ko tona honore i te ao nei ko te tapu o tona tinana, ko tona ingoa ataahua? Ko te kaha o te iwi, ko te wehi, ko te mana, kei runga i te pai, i te wehi ki te Atua, kaore i runga i te nui o te moni, o te matauranga o te ao. I whakarerea e Tiamani te wehi ki te Atua a whai ana i nga ahua- tanga o te ao. Tena ina kei hea Tiamani inaianei? Kua me-
5 85 |
▲back to top |
Akuhata 1. 1924, TE TOA TAKITINI. 85 meha noa iho. I penei ano hoki nga emepaea nunui o Roma, o Kariki o Pahia o Ihipa. Kua memeha katoa, kua pungarehu- tia. E kore e hapa ta te Karaipiture e mea nei, " Ma te tika ka kake ai te iwi. " (Kia ora e te hoa mo to kaha me te marama o to kaupapa nei awhina i o hoa minita. Na te mataotao haere pea o te whaka- pono, me nga whakahaere rangatira i kore ai e mau te tauira o te iwi pakeha i te Maori. —Etita. ) NGA HAINAMANA. TERA tetahi ropu whutupaoro, kua tae mai ki Heretaunga nei, he Hainamana katoa. E 20 ratou he taitamariki rangatira anake no nga kura nunui (University) o Haina. I tae ratou ki Te Pakipaki, a he nui hoki to ratou mihi ki nga manaakitanga a nga Maori i a ratou. Ko to ratou kitenga tua- tahitanga tenei i te Maori, me nga whare-whakairo a te Maori. Ka mutu nga haka a te kapa tane me te kapa wahine ka tu atu a Mohi ki te manaaki mai i taua hunga. Ka tu atu hoki te rangatira o te timi (he Marikana) me te kapene (he Haina- mana). Nui utu te. pai o nga korero, me nga mihi ki nga Maori. I roto i nga mihi ka puta enei korero: —"Ehara i te mea he haere takaro anake ta matou haere. Kei roto matou i nga kura nunui o to matou whenua. Kei te matakitaki haere ma- tou i nga iwi o te ao, me a ratou mahi, me a ratou tikanga hei maramatanga hoki mo matou me o matou iwi. He iwi nui matou, otira ko matou te iwi nui atu kei te ao nei. Ko to matou tokomaha e 400 miriona. Ara ko matou te koata o nga iwi katoa o te ao nei Mehemea ka whakararangitia nga iwi katoa o te ao, ka kitea kotahi te Hainamana i roto i te wha tangata. Kua korikori to matou iwi inaianei ki te whai i nga matauranga o te ao. Tenei matou te haere nei ki te takaro i a koutou takaro, i te whutupaoro, me te rapu haere hoki i etahi maramatanga mo matou. " Ka mutu nga whai-korero, ka arahina atu ki roto i te Whare- whakairo ki reira inu ti ai Nui atu to ratou whakamihi ki te aroha o nga Maori ki a ratou. Kore rawa ratou e wareware ki enei manaakitanga a mate noa ratou. PIHOPA ATARIA. TENEI te reta a te Pihopa o Inia kua tae mai ki te Etita. Kanui te whakamihi ki te kaha o te aroha o tenei tangata rongo nui, ki tana iwi Maori. No tona hokinga atu i Niu Tireni ka whakaarahia tana Hohipera. Ka wha nga ma- rama e tuwhera ana ka tuhituhi mai nei. I roto i taua wha marama ka 1, 700 nga turoro kua tae ki tana Hohipera. Ko Takuta Wiremu, he Inia, te upoko o taua Hohipera. E mihi ana ia ki nga Maori o te Pihopatanga o Waiapu mo to ratou kaha ki te awhina atu i a ia. Ko te moni a nga Maori hei awhina atu i taua takuta.
6 86 |
▲back to top |
86 TE TOA TAKITINI. Akuhata 1, 1924 Kei te whakama te Etita ki te whakaatu ko te £100 i kiia ma nga Maori e kohi i ia tau, kaore ano, kia eke. E £20 kei muri. Ko wai. kei te aroha ki enei 1. 700 turoro kua tae nei ki ta tatou Hohipera? Whakatinanatia mai ra to koutou aroha ki tenei mahi a te Ariki e mahia mai nei i roto i era iwi e arahina mai nei i roto i te pouritanga ki te maramatanga o te Ariki. HE PANUI MO NGA KOHIKOHI. Kua whakahau te Hinota ko nga ohaoha i enei Ratapu me tuku mo nga take nunui e mau ake nei. i ia tau, i ia tau. RATAPU TUATAHI O TE HAERENGA MAI. Mo te Mihana Maori. RATAPU I WAENGANUI O RENETI Mo nga take o te Pihopatanga (General Diocesan Fund). RATAPU O TE PETEKOHA. Mo te Mihana o Meranihia RATAPU TUATAHI O HEPETEMA. Mo nga take o te Pihopatanga. Me tuhituhi te rahi o te moni ki nga pukapuka o ia Whare- karakia, ka tuku ai te moni i taua wa tonu ki te Hekeretari ara Diocesan Secretary, Napier. HE WHAKATIKATIKA. E te Etita. NOKU ranei te he no te kai-ta ranei. I aku korero mo te whakatakotoranga o te kohatu o te whare karakia hou o Ngati-Porou i te Nama 34 ko te moni i kohia i taua ra e £533, kei te he te £355. I wareware hoki i a au te moni tapiri a Tikitiki Teihana mo taua moni ara £1 mo te £2; ka hui katoa ai te moni o taua ra e £799. —R. T. K. (Nau tonu i tuhituhi te 355. —Etita. ) TE TOA MO TE MAMAU. KUA kore i kitea i Nu Tireni nei he hoa kakari mo Ihakara Rapana (Robin). Kua mate katoa ona hoa-riri i a ia. Ko tona hoa riri whakamutunga ko Joe Dufty o Wai- kato. Kaore i hu te werawera i a Ihakara ka tau tona hoa kakari ki te whenua. Kaore i pau te rua meneti. Kua tuturu inaianei ko ia te tiamupiana (champion) o Niu Tireni katoa.
7 87 |
▲back to top |
Akuhata 1, 1924. TE TOA TAKITINI. \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_87 Kua whai a Ihakara inaianei ki te taitara mo Ahitereria katoa. Kei te 26 o nga ra of Tihema, 1924, ka tae mai te toa o Ahitereria, a Clarence Webber, ki te whakataetae ki te Maori nei. He kai-karakia a Ihakara no te Hahi i te Pariha o Te Waipatu. Ko te Kohupatiki tona kainga, ko Ngatikahuhunu ko Maniapoto ko te Arawa ona iwi. Ko te tiamupiana o Haki Pei kua riro i a Patiti Wapereki no te Arawa, tamaiti a Patiti Wapereki kai-arahi a te Kawana- tanga i Tarawera. Ko te Kohupatiki ano te kainga o tenei tamaiti. Tetahi ano o nga tiamupiana ko Te Ranga Puni no Ngatipo- rou, engari kei te Kohupatiki ano e noho ana. Tetahi o nga tamariki Maori ko Arapeta Tautahanga. no Ngati Kahuhunu ki te Wairoa, kua tu hei tiamupiana mo nga Tamariki 16 nga tau Kei te Kohupatiki ano te kainga o tenei. Ka wha ai enei champion no te Kohupatiki katoa. Hia, hia, Kohupatiki! Ahakoa to iti, kua nui koe i o rongo toa. OHINEMUTU. Ohinemutu, Rotorua, Hurae 10th, 1924. Ki te Etita, Te Toa Takitini. KIA ora ra koe. Ana etahi korero mehemea ra e tangere ana a runga i nga pakau e ta tatau kai-hari korero ki nga marae maha o te iwi. No te 25 o nga ra o Hune ka tae mai to tatou Pihopa ki Ohinemutu nei, a koinei te pito whakamutunga o te rohe o tona Pihopatanga ki te taha Tokerau; a te mutunga atu i konei ko te huringa atu o tona aroaro ki te wa kainga ara ki Nepia ki te putahi o te Pihopatanga o Waiapu. Mahi atu ana i te taha ki nga pakeha o te taona o Rotorua, no te 1 o Hurae ka huri mai ki au ki te taha Maori. I whaka- whaititia tona tutatakitanga ki te Hahi e noho nei i Ohine- mutu me ona rohe. I powhiritia e te Komiti wahine o te Hahi o Ohinemutu era atu katoa kia tae mai hei manuhiri ma ratau. I te hawhe pahi o te 10 o te ata o te 1 o Hurae ka whakahaerea te karakia whakau e te Pihopa ki roto i a te Whakapono Wharekarakia i Ohinemutu. Tekau ma rima te hunga i tukua atu kia whakapa nga ringa o te Pihopa kia ratau. Kanui te whaka mihi o te ngakau o te hunga katoa i tae ki taua karakia. Ko te kupu nui a te Pihopa ki te hunga i whakaungia: — " Kaua rawa e mutungia te inoi, koina hoki te mea e u ai te Wairua Taru o te Atua ka riro atu na i a koutou i te whaka- paanga atu oku ringaringa ki runga ki a koutou. Tuarua kaua e mangere ki te kimi a ki te mahi hoki ara ki te whakamatau i nga homaitanga papai a te Wairua ki a koe; ara e whakara- popotia ana ki enei kupu na ' Inoia kia whakakiia koe ki nga homaitanga papai katoa; a ka riringi atu ai hei painga mo te
8 88 |
▲back to top |
88\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE TOA TAKITINI. Akuhata 1, 1924 katoa. Ki te kore koutou e whakatutuki i enei whakaaro e rua he wairua mate o koutou wairua. Tena ka whakamatau koutou ki te whakatutuki he wairua ora o koutou wairua. He kupu whakarite: —Te moana o Kariri heke mai ai tona wai no runga i nga maunga he hukarere no te rangi, he ua hoki. Kii tonu taua moana i te ika mai o nga ra i to tatou Ariki tae mai ki tenei ra e ki tonu aua i nga tu ahua ika katoa, a i nga wa e maringi nui iho ai nga huka ka ngawha nga wai ka puke ka ringihia e tona korere e Horano ki nga mania katoa o Heriko. Koia i matomato ai te tupu a te kai a te tarutaru hei kai ma te tangata ma te kararehe i whakataukitia ai. ' Te whenua e rerengia ana e te wai u me te Honi. ' Na kei raro atu ko te Moana Mate (Dead Sea) ko tona wai rere atu ai i Horano heoi ano tana, he unu mai horomiti ake. Kaore he putanga ki waho. Kore rawa hoki tetahi mea ora e kitea i roto i aia i ona takutai katoa ranei. Te tote o tena moana tino kino te Kawa. Koia i kiia ai ' Ko te Moana Mate. ' Ko te rite i te hunga e whakaemi ana ka ki. Ka kai ponu ki a ia anake ona painga ona whiwhi. He wairua mate, he Hahi mate. " I muri i te Karakia ka huri ki te tina a te Komiti wahine o te Hahi kua oti te hora ki Whakaturia-wharekai i te Papai- ouru; te Pihopa me nga hoa minita, me nga iwi katoa i tae mai ki taua karakia. A henui te whakamihi a te Pihopa me era atu ki nga rangatira na ratau nei te whakamanuhiritanga. Nga kaumatua o te Hahi i tu atu ki te whakatau i te Pihopa: — Te Kiwi Amohau, Tumatahi. Heketoro Hikairo, me Wiremu Kingi. Ka mutu nga whakahoki a te Pihopa i nga mihi atu ki aia tae noa ki etahi take i whakatakotoria atu ki tona aroaro; ka inoia te inoi manaaki a ka pakaru hoki te hui. Tetehi take i whakahaerea i te wa o te Pihopa i Ohinemutu nei: —Ko Rev. Ereatara Eruini kua whakahaua kia haere ki roto i te hohipera, he mate, a me noho ia kaua e mahi mo tetehi toru marama; ko Rev. Wiremu Waaka me neke ki Whaka- tane. Ko te Ropere Tahuriorangi kua whaka hokia mai ano ki tana minita a ko Ohinemutu ia mahi tahi ai me Rev. P. Temuera. Kanui te pouri mo Rev. Ereatara Eruini, he mate ahua taumaha tonu tona mate, a kei te haere mai ia kia King George V. Hohipera i Rotorua. He nui ano hoki te whakamihi me te tangi ki tenei o nga Kaumatua o te Hahi kia te Ropere Tahuriorangi. whakarere- nga ake a ona hoa-mahi i nga wa koi ora ana Nikora Tautau; Taimona Hapimana, Ratema Teawekotuku, Rameka Haumia; nga tangata hautu i runga i nga iwi i nga mahi o te whaka- pono; kua hoki mai nei ano ia ki te whakahauora i a tatau i nga tai-tamariki i whai nei i muri i o ratou tapuae. Kia nui nga ora. \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_—Paora Temuera. Kaore e hapa te ora o te rewharewha me te maremare i te WOODS' GREAT PEPPERMINT CURE— 1/9, 2/9 patara.
9 89 |
▲back to top |
Akuhata 1, 1924. TE TOA TAKITINI. 89 HE MIHI KIA TE ARAWA. (Na T. Wi Repa, M. B., Ch. B. ) " Heoi, e aku teina, ko nga mea e pono ana, ko nga mea e whakaaroa ana, ko nga mea e tika ana, ko nga mea e kino kore ana, ko nga mea e ataahua ana, ko nga mea e korerotia pai-tia ana; ki te mea he pai, ki te mea he whakamoemiti; whakaaroa enei mea. "——Piripai 4, 8. HE kitenga nooku i nga panui o nga whakahaere a Te Arawa mo nga moni o o ratou Roto i roto i Te Toa Takitini i puta mai ai te whakaaro, me mihi te mea e tika ana kia mihia. Kaare hoki i tika kia titaha te whakaaro, a, ka tiro hura atu, kaare e mihi. He taonga nui kei roto i te ringaringa o tena o tatau iwi. Kei te whakapau o ratou kaiwhakahaere i o ratou hinengaro ki te rapu i te huarahi tika hei whakamahinga i taua taonga. Na nga panui e puta nei ia marama ia marama i whakaatu ki nga iwi o waho te whanui o te titiro a te Komiti Topu, ara, te Poari o Te Arawa. E miharo ana tooku ngakau mo te kaupapa a te Poari. E tika ana kia mihia ia wahanga, ia wahanga i raro i te Poari. Otira taku tino miharo nui, me taku mihi, mo te wahanga moni i wehea e te Poari mo nga mahi o te matauranga. Ihiihi katoa taku tinana i taku kitenga i tenei wahanga kaupapa a Te Arawa. Ko te take i penei ai au, he rite mai ki nga wawata o tooku ngakau mo taua taonga ano a Te Arawa i te pakutanga o te rongo he marie kua pa ki tera o tatau iwi. E tika ana kia hari te hamama, kia tangi te umere, mo tenei mahara tino whanui o Te Arawa. He tauira tino pai tenei kua whanau kei waenganui ia tatau i te Maori. Ko te rau tau tenei i whakaaria e nga Kaumatua o te iwi, ara, ko te " ao hou. " Kei a tatau e mohio ana tona tikanga to tena kupu. Ko tetahi o nga ahua o te " Ao Hou, " ko te whaiti haere o te nohoanga mo ia tangata, me te mutu o te haere kahui; engari ka tipu ko te kuhu takitahi. I tenei ra, i te wa o te " Ao Hou " nei, kaore e tawaritia ana tenei ki: ko te matauranga te whitiki mo te tangata, ka toa ia. Hei aha nga aitua, he aitua kei nga whitiki katoa. Kua hikitia e Te Arawa tenei whakapono. Kua motuhia e ratou i roto i ta ratou taonga he tahua moni ia tau, ia tau hei whakatu karahipi hei kawe i a ratau tamariki ki nga ahua matauranga katoa o te ao; mai o nga kura ririki tae noa ki nga University. Ko au nei, ko tenei " peepi" a te matauranga i whakatipu ai, kei te powhiri i te whakaaro o Te Arawa ka huaki nei ki marae-a-tea. Kitaku mahara e whakaputa ana au i te whaka- aro o matau katoa o te hunga whai-taitara o nga University, ia au e mihi nei Kia Te Arawa, ka tere te piki o te rarangi o te hunga Maori, kua whiwhi ki nga matauranga o te Ao. Na Te Arawa, i kite te tino mate o te Maori. Taua mate ko te kore marama o te hinengaro: ara ko te Kuware. Na Te Arawa ano i kite te rongoa: ara Te Matauranga.
10 90 |
▲back to top |
90 TE TOA TAKITINI. Akuhata 1, 1924 No reira ki tooku whakaaro, katahi ano ka kitea te hua whanui o nga whakaakoranga o nga kura i hangaia nei e o tatau kaumatua mihinare mo tatau; ara o Te Aute Kareti, o Tipene, o whea ake, o whea ake. Tenei, te matakitaki nei ki te tai-kato ka whakarewa. E te iwi, kaare tenei ngaru e taea te whakahoki. Engari rauawa ia tangata i tona mokihi ka maanu i runga. Hoatu Te Arawa. Parangia te huarahi. Poponunui o te waru, tena te haere na. Kia ora Te Poari o Te Arawa, mai i tona Tumuaki tae noa ki nga mema o raro. Kia ora hoki a Te Arawa iwi. Kei te pupu whaka-hirahira ake i roto i tooku manawa nga toto o to koutou tipuna o Tamatekapua. Hoatu, ma muri e whai. Heoi. Te Araroa. —Na T. Wi Repa. HE MIHI NA TE MANU, KAITIROTIRO O NGA KURA. W. W. BIRD, M. A. Poneke, Hurae 28, 1924. Ki te Etita. EHOA, tena koe. Kua kite ahau i to kaha ki te panui ki te iwi katoa i nga whakaaro nunui me nga mahi a nga tangata i roto i ta tatou pepa. Na reira ahau i mohio ai ki nga whakaritenga a te Arawa mo nga moni e puta ana i o ratou moana. Ki taku titiro he whakaaro tino rangatira ta ratou, ina hoki: Kua wahia e te Poari te mano pauna i te tau mo nga mahi kura me nga hohipera Ko te taonga nui a te Maori i nga wa o namata he toa ki te riri, he patu pounamu me era ata mea. I enei wa kua ngaro ena kua pera me te moa. Ko to naianei taonga he matauranga mo te tamariki, he hohipera mo te turoro. Na reira kei te mihi atu ahau ki a koutou e nga mema o te Poari o te Arawa. Kia kaha koutou ki te whakahaere pai i a koutou take hei painga mo o koutou uri. Kakoa hoki toku ngakau kua whakaputaina toku ingoa i roto i nga korero. Tena koutou, e nga mema, kua mahara ano koutou ki o koutou matua. Ahakoa kua mawhe atu taku tinana i roto i enei tau e waru, kaore ano kia mawehe atu te whakaaro i a koutou i aku iwi Maori. Kei te mau tonu te aroha ki a koutou: E kore e mutu, kore rawa. Heoi ano. Na to koutou hoa aroha. —Na Te Manu. Kia ora a te Manu, te matua o nga tamariki o te iwi Maori. Tere tonu te huringa o te Arawa ki a koe hei whakatikatika i nga kaupapa mo a ratou karahipi. Na te aha? Na te mohio ki te nui o to aroha ki o iwi Maori, me to marama hoki ki te tohu- tohu me enei tikanga e pa nei ki te ora mo a matou tamariki. Kia ora te matua o a matou tamariki. —Na Te Etita. )
11 91 |
▲back to top |
Akuhata 1, 1924. TE TOA TAKITINI. 91 HE MIHI KIA TE ARAWA ME TE KAWANA- TANGA. E te Etita. TENEI te ngakau kei te whakamihi iho ki nga mahi a Te Arawa, ara, ki te marama o ta ratau wawahanga i ta ratau moni; i pehia nei nga hiahia o ia tangata o ia wahine, a whakatahuatia ana te moni mo nga mahi nunui a te iwi. Ko wai ka hua, ko wai ka tohu, apopo o Te Arawa tama- riki noho ana i nga kareti nunui o Ingarangi. Ma te tae hoki o tatau tamariki ki nga taumata teitei o te pakeha e kore ai tatau katoa e tamia hei kai-wetewete i nga hu o te pakeha— pakeha, kahore nei ona whakapapa. Kia ora ra, e Te Arawa! Ko te tuarua o aku mihi ki to tatau Kawanatanga. Na tenei Kawanatanga i whakamana nga inoi a te Iwi Maori mo nga moana o Te Arawa, mo nga whenua i riro pohehe noa i nga kawanatanga o mua, ara, a Patutahi a Aorangi, a Puketitiri, nga whenua o Ngai-Tahu me era atu whenua. I whakaaranga- rangatia ano enei take i era atu kawanatanga otira he aha te aha. Taka rawa hei te Kawanatanga o Te Koti na ka tirohia mai, ahakoa nga taumahatanga nunui o te Kawanatanga. To te rangatira tona tu. Te kitenga ano i te he heoi me rongoa kaore he whakawareware, kaore he taihoa. E nga iwi, me tango ra o tatau potae kia Te Koti, ki to tatau matua. Ma te Atua ia e atawhai! Kaati ake. —No R. T. K. HE MIHI MO TE KAUPAPA A TE ARAWA. (Na Huta Paaka, Motueka. ) Ki te Etita o te Toa Takitini. TENA koe me to maiatanga ki te whakahaere tikanga mo ta tatou pepa me nga maramatanga ano hoki mo tou iwi Maori. Na taua maramatanga i tae mai nei kia au i kite ai au i etahi mahara moku. Mau e tuku atu enei kupu ruarua nei. He mihi atu naku kia Te Arawa mo tenei mahi hou kua whakatakototia nei e ratou hei tauira ki nga iwi o Aotearoa me te Waipounamu. Ehoa ma e te poari whakahaere i nga moni o nga Moana o Te Arawa me nga Komiti tena koutou. Ki a piki te tino maramatanga me te ora me te kaha ki a koutou katoa mo tenei mahi rangatira a koutou. Kahore he taonga i tua atu i tenei kua mahia nei e koutou hei painga mo tou iwi mo te Arawa hei oranga mo nga kaumatua, hei kawe i nga uri whakatupu ki nga taumata o te Matauranga e ora ai nga uri e kore ai e takahia e te iwi pakeha ki raro i ona waewae tae atu ki nga iwi o waho atu i te pakeha. E tumanako ana hoki te ngakau kia pena hoki te whakahaere a Ngaitahu i tana kereeme ina puta, hei painga hoki mo ratou penei me ta te Arawa. Me pena hoki e Takuta Taa Pomare tau e mahi nei
12 92 |
▲back to top |
92\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE TOA TAKITINI. Akuhata 1, 1924 ki nga raupatu o te tai Hauauru kia hoki hoki mai. Kua takoto nei i a koutou e hoa ma he tauira ma tatou, no reira kia ora tonu koutou. I te tau i heke ai a Peneti ki Rotorua ka haere tahi au. I to matou taenga ki reira ka whai korero matou. Oku hoa ko te Pihopa o Waiapu, me Peneti hoki. I puta taku kupu i reira. "Ko koutou e te Arawa hei tauira mo nga iwi Maori o nga motu e rua nei no te mea ko Rotorua te hekenga mai o nga iwi o te ao. Ki te kino ta koutou mahi ka tau mai he ingoa kino ki te iwi Maori. Ki te pai ta koutou mahi ka pai katoa te ingoa o te iwi Maori. " Inaianei kua mana tonu taku kupu. Ko koutou hei tauira mo tatou. E te Atua tohungia a te Arawa. —Na Huta Paaka. NGA KORERO WHARE WANANGA ME NGA KARAIPITURE. (Na Wiremu Te Moana. Ruatoki. ) Na e tika ana hoki te iriiringa hei tangoatu i te tangata tawhito ki waho, kia uru mai ai te tangata hou, kiroto i te nga- kau, he mea na te whanautanga i te wai, i te wairua hoki. Na reira ano tatou e hoki atu ai ki te rangi, e rite ana ki te tohinga ao tatou tupuna. Hoani 3: 5: "Kawhaka hokia mai e Ihu. He pono, he pono taku e mea atu nei kia koe, ki te kahore te tangata e whanau i te wai, i te wairua hoki, e kore ia e ahei te tomo ki roto ki te rangatiratanga o te Atua. " Na me waiho a Koroniria hei tauira kia tatou, kia mohio ai tatou e kore rawa tatou e tae atu ki reira, kite kore tatou e iriiria, ara e tohia ki te wai. Korerotia Nga Mahi a Nga Apotoro 10: 2, 6. Ina hoki ra, ahakoa tae atu ana ana inoinga me ana mahi atawhai kinga taringa o te Atua, kore rawa te Atua imea atu ki tana anahera: Haere, mea atu kia Koroniria, kua ora koe me tou whare katoa, engari i mea atu te anahera kia Koronoria, kia tonoa he tangata ki te tiki ia Pita mana e korero kia ia tana e mea ai kia ora ai ia; na ko ta Pita i korero ai kia ia hei meatanga mana ko te iriiringa, ara ko te tohinga ki te wai. Tikanga tuawha o te Rongo-pai, ko te whakapakanga o nga ringaringa mo te hoatutanga o te Wairua Tapu. Ko te ahi tapu tenei i hoatu nei e o tatou tupuna ki te tangata e puta ana i roto iana mahi i roto i te Whare-wananga, ara, he Ahi Komau. Na te Rongo-pai i whakamarama kia tatou he aha tenei mea te Ahi Komau. Kei a Matiu 3: 11: "Koau nei he iriiri taku ia koutou ki te wai, hei mea ripenetatanga: ko tenei ia e haere mai ana imuri ia au, nui atu tona mana i toku e kore au e tau hei mau i ona hu. Mana koutou e iriiri ki te Wairua Tapu, ki te kapura. " Na e kore te Atua e haere noa kaore he kapura i tetahi taha, i tetahi taha ona mete awha. Kam- n hoki tena
13 93 |
▲back to top |
Akuhata 1, 1924. TE TOA TAKITINI. 93 ahua kinga tangata katoa katoa e whanau ana i te wai, i te wai- rua: a mate ahi hoki e mohiotia ai te hunga tika, te hunga he, ina haere mai te Atua ki te rapu utu. Ko te hunga kua whanau i te wai, i te wairua, e kore e ahatia. Nga Waiata, 50: 3, 4: "Ka haere mai to tatou Atua e kore ano e wahangu; ka kai te kapura i tona aroaro, aka hukerikeri te awha i tetahi taha ona, ki tetahi taha. Ka karangatia e ia nga rangi irunga, mete whenua hoki ki te whakaritenga mo tona iwi. " 2 Teharonika 1, 8. " I roto i te mura ahi e rapu utu ana i te hunga kahore e matou ki te Atua, kahore nei hoki e ngohengohe kite Rongo- pai o to tatou Ariki o Ihu Karaiti. " Na me pewhea tatou e whiwhi ai kite Wairua Tapu mete kapura? Ma te whaka- pakanga ringaringa e whiwhi ai; iraro inga ringaringa o nga tangata i karangatia e te Atua, eperatia ana me Arona. " Hiperu 5, 4. " E kore ano tetahi etango i tenei honore kia ia ano, engari te tangata e karangatia ana e te Atua, eperatia ana me Arona. " Hoani 15, 16: "Kaore koutou i whiriwhiri ia au engari naku koutou i whiriwhiri a naku ano koutou imea kia haere. '" Na e kore e riro noa mai ia tatou ki te kahore he tangata whai mana mo taua mahi tapu, pera ano i te wa io tatou tupuna. Roma 10: 14, 15: " A me pewhea ta ratou ka- ranga kia ia ki te kahore i whakapono kia ia? Me pehea hoki ta ratou whakapono kia ia, ki te kahore i rongo kia ia? Me pehea hoki e rongo ai ki te kahore he kai kauwhau? Me pehea hoki e kauwhau ai ki te kahore e tonoa? " Ma konei e matau ai tatou me matua tono te tangata ki te kauwhau i te Rongo-pai ka tika ai, ara me pera me Arona e ai kita Paora ki te hunga o nga Hiperu. Ko nga Patai i poto. Ko nga whakamarama ia i roa. Kia whaka taurite rite tia ai nga whakautu i te Karaipiture me nga korero o nga Whare wananga o tatou tipuna. Heoi ano. NGA WHAWHAI MAORI, 1860 ki 1870. TENEI te mau ake nei nga tau o nga whawhai i waenganui i te Maori i te pakeha timata mai i te tau 1860 tae noa ki te tau 1870. I maharatia ai hei perehi ki ta tatou pepa— (1) Na te whakaaro atu ki nga kuia ki nga koroua e rapu nei i tetahi penihana kaumatua mo ratou. Ko te nuinga kaore e mohio ana ki te tau engari e mohio ana ki te wa o te pakanga i mea kainga. Kua whanau ranei i te pakanga, i mea e hapu ana ranei te whaea i taua wa. kua haere tu ranei i tera wa. (2 I He mea pai ano hoki te perehi i enei korero tawhito, i te mea kua aio noatu te moana. Tena pea e taea te apiti mai etahi whakaaturanga korero a nga morehu i tupono ki etahi o enei pakanga Ko nga korero nei he mea tango mai i tetahi o nga pukapuka a Tiati Katene (Gudgeon) ara "Reminiscences of the War in New Zealand. "
14 94 |
▲back to top |
94 TE TOA TAKITINI. Akuhata 1, 1924 TE TOKOMAHA O TE HUNGA I MATE ME NGA KAI-A- KIKO I NGA PAKANGA MAORI O TE TAU 1860 ki 1870. Pakeha Maori Piri-pono Maori Hoa Riri Te h Te Ra. Te Pakanga Mate Kai-a- Mate Kai-a- Mate Kai-a- Here- 1860 kiko kiko kiko here Maehe 17. L Pa.... 2 1 — — — 5 — Ngati Maehe 28. Waireka.... 2 11 —— —— 17 25 —— tarai Ngati Hune 27.. Puketakauere.. 30 33 — — 6 8 — Ngati poto Hepetema 7 Huirangi... I 2 —— —— 1 2 —— Ngata Oketopa 13 Kaihihi.... —— 5 —— —— 1 I —— 1 arai Noema 6. Mahoetahi 4 15 — —— 34 59 — Ngati Tihema 29. Matarikoriko.. 3 2 1 — — 7 5 — Waik 1861 N' av Hanuere 23 No. 3 Redoubt. 511 — — 50 70 — Pepuere 10 Te Arei.... 3 9 — —— 9 2 —— ,,,, Huirangi.... 8 28 —— —— Kaore i mohiotia 1863 Mei 4.. Wairoa Awa.. 8 —— —— —— —— —— —— Tarai Hune 3.. Katikara.... 3 8 — — 28 — — Whar Hurae 17. Koheroa.... 2 1! —— —— 27 —— —— Waik 22. Kirikiri.... 2 4 — — 7 — — Akuhata 25 I te rori.... 2 I — — 1 5 — Hepetema 7 Cameron Taone. 4 5 —— —— 7 —— —— 14 Pukekohe... 3 7 — — 6 — — „ 15 Poutuku.... —— —— —— —— 4 —— —— Tarai 17 Wairoa,.. -. —— —— —— —— 2 —— —— \\Vaik 24 Mahoetahi... — — — — I 3 — VAw 29 Bell Block.. — — — — 2 — — Oketopa 2 Poutuku.... I 8 —— —— 9 —— —— Whar 23 Mauku.... 8 4 \_\_\_\_ 16 —— —— Waik Noema 20. Rangiriri.... 41 91 — — 50 — 183 Waik Tihema 1 1 Hunua.... — — — — 7 — — 1864 Hanuere 19 Mangoraka.. — — —— —— 2 9 — Ngati Pepuere 11 Waiari.... 6 8 — — 53 12 — Waik 21 Rangiaohia.. 5 3 — —— 12 12 — \\Vaik 22 Haerini.... 2 19 \_— 30 — 2 Waik, Maehe 1 1. Kaitake.... 1 6 —— —— Kaore i mohiotia Tara 24..,.. —— 4 —— —— 1 1 —— Tarar Aperira 3-4 Orakau.... 17 55 — — 130 26 7 Te U Taupo kato 6 Ahuahu... 7 12 —— —— 4 —— —— Tarar 29 Keeti Pa.... 35 76 — — 20 6 — Ngait, 29 Maketu.... —— 4 1 6 53 40 9 Ngati; me tohea 30 Sentry Hill.. —— 1 —— —— 42 7 —— Tarar Ngat Mei 14.. Moutoa.... I —— 16 30 50 20 —— Whar Hune 21. Te Ranga.. 10 39 —— —— 123 12 II. Vrau 1865 & Te Hanuere 24 Nukumaru 16 32 —— —— 36 3 —— Ngati me Pepuere Ohotahi...... -. 1 5 9 —— —— \\Vhan Maehe 13. Kakaramea.. 1 3 —— —— 56 3 —— Ngati Hune 10.. Mangaone.. —— —— 6 3 — —— —— Ngati 10.. Tikitiki.... — — 9 —— —— —— —— Ngati Hurae. Te Horo.... —— —— —— —— 5 —— —— Ngati 21. Te Weraroa.. —— —— —— —— —— —— 50 Ngara ,. 19-30. Pipiriki.... —— 2 —— —— 13 —— —— Tau] (Taria te roanga. )
15 95 |
▲back to top |
Akuhata 1, 1924. TE TOA TAKITINI. 95 HE PORA KIEKIE MO TE TAMAITI. £ s. d. £ s. d. W. G. Williams.. 1 10 Haapi Kutia, Tolago Herepete Rapihana. 100 Bay..... 1 00 Tikuku Utu.... 66 Eriapa Her. are, Whiti Aperahama.. 120 Wairoa.... 66 Heta Waretini.... 66 Euphemia W. Doull, Manihera Kauwhata, Waimana.... 10 Ngawha.... 6 6 Per P. Kohere— Te Rooku Te Kokau, Kereni Turei... 66 Ruatahuna, via Ro- Huri Korimete.. 66 torua...... 100 Toki Wharetapu, Rua- Henare Pereto, Te toki North.... 66 Araroa.... 1 O O W. Tako, Pukehuia, Wi Kerena, Ruatorea 6 6 Dargaville.... 66 Heuheu Poutawa, K. P. Teana, Tinaaru- Wairoa..... 66 he...... IO O T. Eramiha.... 10 O Ngatai (?), Manga- Rev. P. Temuera, muka.... 66 Ohinemutu.... 100 Kowai te roanga atu. Eru Titi, Manutuke.. 6 6 (?) Aramoho.... 2 O O Taranaki Te Ua, Fern- Erua pauna no Ara- hill.. • • - • 1 00 moho, engari kaore Per T. Te Ua—— he ingoa o te tanga- Kingi Karauria, ta nana i tuku mai. Wairoa.... 66 Tiwana H. Turi, Hicks Horiana Kiiwhi, Bay 6 6 Wairoa.... 66, Mrs Brady, Papamoe. 6 6 Hurikino Karekare. E. M. Doull. Waimana 13 O Pakipaki.... 66. MELANESIAN MISSION-SPECIAL OFFERTORY. WHITSUNDAY. 1924. KO NGA KOHI ENEI MO MERANIHIA I TE RATAPU O TE PETEKOHA. MAORI PASTORATES AND DISTRICTS. £ s. d. £ s. d. Hikurangi Pastorate. — Te Puke Mission Dis- Kawakawa Pastorate 7 7 O trict...... —— Mohaka Pastorate.. — Tokomaru Pastorate. — Moteo Pastorate.. 800 i uranga Pastorate.. —— Nuhaka Mission Dis- Waiapu Pastorate.. 20 O O trict (including Wai- Waipatu Pastorate.. 200 roa)..... - 4 O 6 Waipawa Pastorate Rotorua Mission Dis- Porangahau).. 1 5 1 trict...... 21610 Wairoa Mission Dis- Taupo Mission District — trict...... — Tauranga Mission Dis- Whakatane Mission trict)...... —— District.... 316 1 Te Kaha Pastorate.. 300 Whangara Pastorate — Mo te Puru me kai i te WOODS' GREAT PEPPERMINT CURE—1/9, 2/9 patara.
16 96 |
▲back to top |
TE TOA TAKITINI. Akuhata 1, 1924 HE PATA KAANGA. Ki Te Toa Takitini ma ina te pata kaanga hei manawa mou. Kua roa rawa e wa i wareware ai au ki a koe. No reira ka toko ake e aroha ki te hakiri tonu ki tou reo e tioro haere ana ke ki tetahi uhi mou hei arai atu mo nga po makariri o : e Kotahi pauna tenei. Heoi, na to mokai. —Haapi Kutia. Bay. ora e te rangatira, Waiho ma etahi e matakitaki to- ia whai atu ai i muri i a koe. —Te Etita. ) MARAMATAKA. AKUHATA. 3——Ratapu 7 i Muri i to te Tokotoru. G I Whpa. 21. Roma 1 Whpa. 22. Mati. 18: 1——21. 10—Ratapu 8 i Muri i to te Tokotoru. G 1 Whpa. 29. Roma 9: 1 —19. G 2 Whpa. I. Matiu 22: I ——15. I 7—Ratapu 9 i Muri i to te Tokotoru. G I Kingi IO: 1—25. Roma 14 me 15: 1—8. I Kingi II: 1 ——15. Matiu 25, 31. 24—Ra o Patoromu Apotoro. (Ratapu 10 i Muri i to te Tokotoru). R Kenehi 28: 10——18. 1 Kori. 4: 18 me 5. Tiu. 18: 15. Matiu 28. 31—Ratapu 11 i muri i to te Tokotoru. 1 Kingi 18. I Kori. 11, 2 ki I 7. G. 1 Kingi 19. Maka 4: 35 ki 5: 21. HEPETEMA. 7—Ratapu 12 i muri i to te Tokotoru. 1 Kingi 22, 1 ki 41. 1 Kori 15: 35. G 2 Kingi 2, 1 ki 16. Maka 8: 10 ki 9, 2. Ko nga ohaoha o tenei Ratapu mo nga take o te Pihopatanga (General Church Fund). 14—Ratapu 13 i muri i to te Tokotoru. G 2 Kingi 5. 2 Kori. 6 me 7: I. 2 Kingi 6: 1 ki 24. Maka 12: 13 ki 35. 2 I —Ra o Matiu Apotoro. R Ratapu 14 i muri i to te Tokotoru. 1 Kingi 19: 15. 2 Kori. 12: 14 me 13. 1 Whakp. 29, 1-20. Maka 15, 42 me 16. I te karakia Hapa me panui ko te Inoi. Tuhituhi me te Rongopai mo te ra o Matiu. 28—Ra 15 i muri i to te Tokotoru. G 2 Kingi 18. Karatia 6. 2 Kingi 19. Ruka 4, 1-16. 29—Ra o Mikaera me nga Anahera katoa.