Te Toa Takitini 1921-1932: Number 32. 01 March 1924


Te Toa Takitini 1921-1932: Number 32. 01 March 1924

1 1

▲back to top
          Registered at the G. P. O, as a Newspaper.



  NAMA 31. HASTINGS. Maehe 1, 1924.

TE TOA TAKITINI

      Ko nga haki enei  nga  hapu  o I e Arawa, kua tapaea mai  nei

    ma  te Hahi i Ohinemutu   e tiaki. Kei  roto enei haki i te Whare-

   karakia  i Ohinemutu  e  tare ana i naianei. 1 rokohanga  enei

    haki ki nga wa  o te riri a te Maori 1864-1872. Ko  nga ingoa

   enei o ana haki: (1) Te  Puhikehukehu; (2)  Te Hina; (3)  Te

   Aroha; (4)  Uenukurauiri; (5)  Hinekura; (6)  Kaore he  ingoa.













       He mea  Panui e Rev. F. A. Bennett, he mea ta e Cliff Press,

                       Queen   Street, Hastings, H. B.

2 2

▲back to top
TE TOA TAKITINI

           Registered at the G. P. O, as a Newspaper.

               Te Utu mo te Pepa 6/6 i te tau.

   Me  penei nga reta " Te Toa Takitini, " Box 300. Hastings.

2                  TE TOA  TAKITINI. Maehe 1. 1924

  TE INOI MA TATOU I NGA RA KATOA O

              RENETI.

             (MAEHE   5th KI APERIRA   13th. )

ETE      Atua kaha rawa ora tonu, kahore e kinongia e koe

      tetahi mea i hanga e koe; e murua ana hoki e koe nga

      hara o te hunga katoa e ripeneta ana: hanga he ngakau

 hou. he ngakau  ripeneta, ki roto i a matou, kia tangi tika ai

 matou mo  o matou  hara, kia whakina ai o matou mea  whaka-

 pouri, a kia tino murua o matou hara e koe. e te Atua toku;

 ko Ihu Karaiti hoki to matou Ariki. —Amine.

   Kia mahara he ra nohopuku nga ra o Reneti. Horoia atu nga

 paru o te Temepara o te Atua. Ripeneta mo nga he o nga ra ku.

 huri nei. Kia kaha te inoi, me te whakapono. Ma nga  hua

 ka mohiotia ai te rakau. No reira mahia nga  mahi a te Atua.

 Pehia nga hiahia o te tinana whakatupuria  te wahi ki te wai-

 rua. Nohopuku. Rapua te Atua, mou ano te painga mehemea

 ka manawanui koe " Whakahoutia e te Atua au mahi pai i roto

 i toku ngakau. ''



            HINOTA MAORI

         A TE PIHOPATANGA O PONEKE.

 ITU   te hui tuatahi a te Poari o te Hahi Maori o te Pihopa-

       tanga o Poneke ki Otaki i te marama  ka huri nei. Ko

     nga tangata i tae mai ko te Pihopa o Poneke, ko Revd.

 W. G. Wiremu, kai-tirotiro. ko Rev. Te Muera  Tokoaitua  o

 Otaki, Pakake  H. Leonard  o Matene. Henare  Keremeneta  o

 Pipiriki. Ko nga mangai-remana  ko Hemi  Rikihana  o Otaki,

 ko Kingi Tahiwi o Poneke, ko Tiaki Kerehona o Riwini, ko

 Tawhai  Eruera o Pokitaone, Tata McRoyal  o Feilding, Mare-

 mare Reupena o Turakina. Mawae Te Tauri o Whanganui, me

 Pita McDonnell   o Karioi. I reira hoki a Rev. H. A. Walke

 o Bulls, hekeretari o te Mihana Maori, me  A. J. Rutherford o

 Eketahuna. He nui te manaaki o te Tumuaki o te Karete Maori

 i Otaki i nga tangata o te hui. I te ata o te Ratapu he toko-

 maha  nga Maori  i hui ki te karakia i Rangiatea, a i te ahiahi

 ki tona a Rangiatea i te pakeha i te Maori mo to ratou karakia

 huihui. Ko te kauwhau  i a Keremeneta, na  Te Wiremu   i

 whakamaori. I reira katoa nga Minita i taua karakia.

   I to ata o te Mane, ka  tu te hui i te ruma kai o te Whare-

 Pikitia. Ko  te wahi tuatahi he whakamarama  na Te  Wiremu

 i nga kaute o nga moni  a tena pariha a tena pariha, tae noa

3 3

▲back to top
Maehe 1, 1924. TE TOA  TAKITINI. 3

ki nga tahua o te Pihopatanga o Poneke.

  No te Whakatoputanga i nga tahua a nga kaumatua i tuku ai

mo  nga kura tae atu ki nga tahua mo te taha ki te Hahi, kitea

ana te nui  o aua  tahua, ara hui katoa te wariu  i tenei ra

£76, 871.

  I te hui o te awatea ka whai-kupu te Pihopa mo  te tima-

tanga mai o te whakapono ki te iwi Maori, me ana korero wha-

kamarama  i te kaha o te whakapono o te iwi Maori, a tae noa

mai ki nga tau o nga pakanga o te 1865 ki te 1870. Me te mau

hoki o te whakapono o etahi i muri mai i te pakanga tae noa

mai ki tenei wa. Ko te mutunga  o ana korero he whakahau

nana kia kaha  te hopu a nga  uri i te wairua kaha o ratou

matua.

  I puta nga kupu  mihi a te Pihopa mo te tutukitanga o te

100 tau o te taenga mai o Te Wiremu   Karuwha  ki Nui Tireni.

I puta ano hoki he mihi mana kia A. O. Wiremu, te mokopuna

a Te Wiremu  Karuwha, tenei o nga matua o te iwi Maori i ka-

rangatia nei ki tona okiokitanga i te 31 o nga ra o Oketopa.

I tata ki te 40 ona tau e tu ana ia hei Kai-tirotiro mo te Hahi

Maori o te Pihopatanga  oPoneke. 1 mihi ano ia ki te tamaiti

Matamua    a Te  Wiremu   e  tu nei hei Kai-tirotiro mo  te Hahi

Maori  i muri i tana papa. Ko  te whai-korero a te Pihopa na

Kingi Tahiwi i whakamaori.

  Ko  etahi o nga take i whakahaeretia ko  te tokoiti rawa o

nga  tamariki e tae ana ki te Kura  Minita, ko te tokoiti rawa

o nga Minita mo  tenei rohe nui, ara tokowha tonu nga Minita

Maori  me   to ratou Kai-tirotiro mo  te Pihopatanga   katoa  o

Poneke. Ko  te maha o nga kainga e karakiatia ana e 70.

  Whakaritea  ana he komiti mo tena wahi mo  tena wahi, hei

 awhina i nga mahi  o te Hahi, hei kohi moni  kia taea ai te

whakapiki  o te oranga o nga minita. I pahitia ano he motini

tono   ki te Hinota nui o te Pihopatanga kia whakaritea  kia

 tokowha nga mangai-Maori  ki roto i te Hinota nui. a kia uru

 hoki he Maori hei mema mo  nga poari tiaki i nga whenua o te

 Hahi.

   He nui  te whakamihi  ki te pai o te Hui, ki te marama   o

 nga whakahaere, me te whakaohonga  i te taha wairua o nga

 mahi o te Hui  a te Hahi Maori.



                HE MIHI

 TENA     KORUA    ko  Te Toa  Takitini e hari haere nei i te

       taonga o te motu, o te taha Atua, o te taha tangata. He

       nui te whakataikiu  ki a koe. E  tama  tenei kua kite

 iho i to hamumu  atu ki to Papa ki tetahi pora hei uwhi i to

 kiri, kia kaha ai koe ki te tua marangai, ki te hari haere i nga

 pu-mahara  o te iti. o te rahi. Kaati, e tama tenei ka tukua

 atu te pora hei uhi i to kiri, kia pai ai to rere mai ki o marae

 i te Noota o Aatearoa. Kia ora tonu te toa.

                                    —Na  Ngapera  Rutene.

   Waipapakauri.

4 4

▲back to top
                     TE TOA TAKITINI. Maehe  1, 1924.

            MATAATUA.

PANUITIA     atu nga kupu e whai ake nei hei whakautu mo

      nga korero a Tutengaehe  Peretite, a Tiaki Rewiri me a

      W. E. Gudgeon mo  nga patai mo  Mataatua waka. E

whakatika ana ahau ki te korero a Tiaki Rewiri ma e no Toroa,

tenei waka a Mataatua a ko Toroa ano te kapene i te hoenga

mai i Hawaiki  tae hoa mai ki Whakatane. E whakatika  ana

ano ahau na Puhi i tahae mai a Mataatua. a kei Ngapuhi nei,

ara kei Otakou e takoto ana. Engari e hara tenei Puhi i toku

Puhi. Ehara hoki tenei Rahiri i toku Rahiri e korerotia nei e

W. E. Gudgeon. No Tiaki Rewiri ma ano to ratou nei Puhi me

to ratau nei Rahiri. Engari ki a au ko Rahiri wawahi waka

tena Rahiri, ehara i toku Rahiri. Ma nga whakapapa ka tino

mohio ai koutou he pono taku korero no koutou ano to koutou

Rahiri me  to koutou Puhi.

  Toku nei waka to Ngapuhi nui katoa ko Nga-toki-matawhao-

rua. E taea e au te whakaputa a Ngapuhi nui katoa ki runga

i a Nga-toki-matawhaorua. ma  te whakapapa   e whakatau  te

pono. Te kapene tuatahi o tenei waka i te hoenga tuatahi mai.

i Hawaiki ko Kupe. Pau katoa te haere o Aotearoa nei e Kupe

ka hoki  a Kupe ki Hawaiki. Koia  a Hokianga. Tae  atu a

Kupe  ko te pakanga nui i Hawaiki, ko Te Moremoretakiki te

ingoa o taua pakanga. Ka ui a Nukutawhiti kia Kupe: "He

whenua  pehea te whenua kua kitea nei e koe? " Ka mea a

Kupe  ki tana mokopuna kia Nukutawhiti: " He whenua tino

pai. '" Ka inoi a Nukutawhiti i te waka o tana tupuna kia hoatu

kia ia. Ka  hoatu e Kupe. Ka  hoe mai  a Nukutawhiti ka u

mai ki Hokianga. No  reira ka hoea katoa mai te waka uta kai

hei mau, notemea  e tapu ana te waka mau  mai i nga tangata

me  te wananga me te mana katoa. Nga taniwha i mauria mai

ai tenei waka ko Araiteuru raua ko Niua. Kei  Hokianga enei

taniwha, kotahi kei  tetahi taha kotahi kei tetahi taha o te

wahapu. Ki te riri ana tenei moana, e kore e puta te tima

te kaipuke. Koia  i huaina ai te ingoa ko " Hokianga-whaka-

pau-karakia. " He  mokopuna  toku Puhi  na Nukutawhiti. me

toku Rahiri kei konei ano tona pa, me ana tohu, me tona ti-

nana. I whanau ano toku Puhi me toku Rahiri ki Aotearoa nei.

 Haunga  ano te Puhi-mana-ariki tuatahi, kaore i tae mai ki

konei, i mutu atu ano ia ki Hawaiki. Engari te ingoa i whanau

 ki konei. Te  ingoa o te waka, uta kai ko Mamari. E whai

 paanga ana  ahau  ki te waka  ki a Mataatua, kei  a Reitu,

 notemea he uri a Reitu no Toroa. Ina te whakapapa e whai

 ake nei.



 Toroa — Kakipikitua

   Ruaihono — Mahangatera



        Awatoke — Tarakea

5 5

▲back to top
Maehe 1, 1924. TE TOA  TAKITINI. 5





            Kaiaha — Peha

                                  I

             Manutongatea — Rua

                                            1

                       Kokako — Whaeatapoko

                                                      

                         Tamainupo — Tukotuku



                                  Wairere — Tukapua

                                   Maramatutahi—Paretahuri

Maramatutahi  —  Paretahuri



          Tuteiwi—Pahoro

             Awaikauhoea — Tiuhu

                                            I

                                             

                         Reitu — Neoneone

  Ka puta ko Ngapuhi nui katoa.

                        Heoi ano.

                                   —Na   Erika Akuhata.

           ETAHI O NGA MIHI.

 KIA    ora tonu koe te Etita mo nga mahi e mahia  mai nei e

       koe hei painga hei marama tanga hoki mo tou iwi Maori.

      E  mihi ana hoki ahau ki a Apirana Ngata mo ana kupu

 whakamarama  ki a tatou ki te iwi Maori. Ko ana kupu tuatahi

 he tohutohu i a tatou ki te whakatuputupu i tenei mea i te

 kararehe, me te ahua o te mahi o te whenua. He maramatanga

 pai katoa enei mo tatou. Tuarua mo tana whakamaramatanga

 i te Tiriti o Waitangi hei mohiotanga  mo  tona iwi Maori  ki

 nga ahuatanga o te Tiriti me ona tikanga katoa, nga wahi pai

 nga wahi kino. He  tino taonga tenei ki a tatou tae atu ki a

 tatou uri e haere mai nei. He tino tohu aroha nona tenei ki a

 tatou. Tuatoru mo  tana whakamarama  i te kaha o nga mema

 o te iwi Maori ki te rapu tikanga hei whangai i o tatou kura,

 a kitea ana te £5000 hei oranga mo aua kura  o te iwi Maori.

 Tuawha  mo  ana whakamarama  mo  nga ture e mahia mai nei

 e te Paremata  mo  nga reititanga i o tatou whenua, me nga ini-

 kamu  taake me era atu mate e pa ana ki o tatou whenua. He

 nui noatu  nga whakamaramatanga   e tukua  ana e  Apirana

 Ngata  kia panuitia mai e ta tatou pepa  hei mohiotanga  hei

 maramatanga   mo  tatou. No  reira kia nui noatu nga  whaka-

 moemiti  ki a ia mo ana mahi katoa. Ko  tenei tu mahi te mea

 e kiia nei. " Kia aroha ki tou hoa tata ano ko koe. " No reira

 kia ora tonu koe e taku tamaiti e Apirana hei hepara mo  tou

 iwi Maori, hei  homai  tonu i te maramatanga  ki  nga hapu

 katoa  o te iwi Maori.

 —Na   Huta Paaka. Motueka..

6 6

▲back to top
                  TE  TOA  TAKITINI. Maehe 1, 1924.

TUKUA      atu enei kupu ruarua hei mihi ki a A. T. Ngata,

      M. A., M. P.. mo ana whakamarama   i nga mahi  o te ao

      hei huarahi mo te katoa. E hoa e Ngata kia ora koe mo

nga whakamarama   e tirohia iho nei i Te Toa Takitini timata

mai  i te Tiriti o Waitangi me ona aronga  tae mai ki te pepa

o Tihema, e whakamarama  nei koe  i nga mahi nunui  o te

Tominiona. Taku  titiro e rite ana o whakamarama  ki te ahi

i whakamarama   nei i te huarahi o Iharaira i te putanga mai i

Ihipa i te po. i ora ai hoki nga mano tini o Iharaira. No reira

kia tau nga manaakitanga a te Atua ki a koe. He aha ra etahi o

nga mema  i kore ai e penei te whakaaro me Ngata ki te tohu-

tohu i o ratou iwi.

                            —Na  Ngapera Rutene,

                                           Waipapakauri.



          HE WHAKAMAHARA.

                     Na Paratene Ngata.

No te 19 of Hepetema, 1884, ka tuhia te pukapuka tuku riihi

mo te hoko o nga rakau Kauri o runga o tetahi whenua

       ku Pakorarahi  te ingoa, kei te takiwa  o te Thames.

Hauraki. Ko nga kauri anake i hokoa, ko te whenua i puritia

 irunga  i te riihi mo nga tau e 99, ka mutu  ai te riihi. I riro

te whenua  nei i runga  i nga take kua kiia ake  nei ki te

uniana  toa Kamupene  o Akarana. I murua  taua whenua

mo  nga nama  o taua Kamupene, a hokona  atu e te Rehita o

te Hupirimi Kooti, ki te peeke o Nu Tireni. Na taua peeke i

 hoko atu ki te Kauri Kamupene a oti atu ki kona. Kanui nga

 pae maunga me nga awa nunui i whakawhiti atu ai tena whenua

ki  te po-uriuri ki te po-tangotango. Tena tirohia mai  tenei

 mate e nga tohunga hahu  tupapaku!  Mehemea   ka taea e

koe  ka tu koe mo  aua momo  mate!  E  ui ana ahau, pehea

 a koutou whakamarama   e nga tangata nona, e nga uri ranei,

 e ora ana?  Mehemea  he tika tenei mate e whakaatu nei au.

 a mehemea  ranei kei te mate tonu, utaina mai ki Te Toa Taki-

 tini kia mohio te katoa.



              HE PANUI.

 TENA     koe. Te Toa  Takitini, e rere nei ki nga marae o tane

       i Aotearoa me Te Waipounamu. Mau e hari atu te kupu

       poto. Kua  nukuhia te ra e whakaarohia nei e ahau e te

 iwi, kia whakaarahia he tohu aroha mo Tapua Patuone Hohaia

 Tamati  Wakanene.

   E tama tena koe. koutou ko o tupuna, ko o matua, ko te iwi

 kua huri nui ki te po. E tama ko Maehe  tukua atu ai te tare-

 tare nei hei hipoki iho i a koe i te mea kua tata ki nga ra o te

 hotoke. E tama  rere mai.

                     —Na   Patu Hohaia Patuone  Wakanene.



   Mo te Puru me kai i te WOODS' GREAT PEPPERMINT

 CURE—1/9, 2/9 patara.

7 7

▲back to top
Maehe 1. 1924. TE TOA  TAKITINI.

      TE MIHANA KI MANUTUKE.

KEI    te whakahaere Mihana a Kenana  Aata Wiremu ki nga

      pakeha i Ormondville i te 9 ki te 17 o nga ra o Maehe.

        Kei te haere a Kenana Aata Wiremu ki Manutuke ki

te whakahaere mihana  ki reira. Ko te ra hei taenga atu mona

ko te 28th o Maehe. Hei te 30 o nga ra ka timata te Mihana

a tae noa ki te 6 o nga ra o Aperira.

  He  tino taonga tenei mea te Mihana mo te whakaoho  i te

taha wairua o nga mahi  o te whakapono. Nui atu nga hua

papai  kei roto i enei mahi. Otira kei  nga tangata tonu te

tikanga. Mehemea   he tino rapu ta ratou i te Atua, ka whaka-

tata mai ia ki a ratou, ka manaaki hoki i a ratou. Kia mahara

ki te kupu e ki ra: " Nga patunga tapu ma te Atua he wairua

maru: e kore koe e whakahawea, e te Atua, ki te ngakau maru,

ki te ngakau iro. " Kia ngohengohe ki apapaku o koutou wai-

rua. Inoitia te inoi mo te ra tuatahi o Reneti i nga ra katoa

hei apiti ki etahi o a koutou inoi. He inoi tena e hangai ana mo

nga whakahaere o te Mihana.

  Kia  mahara  ano hoki ki etahi inoi mo te Kai-whakahaere

 o te Mihana, kia ringihia nuitia mai te inana o te Wairua Tapu

 ki a ia, kia tika ai tana tuari i nga me ngaro a te Atua. Ka

 inoi tonu nga Kai-whakahaere o Te Toa Takitini me ona ranga-

 tira i tena wahi i tena wahi kia tau nui nga manaakitanga a

 te Atua ki a koutou katoa i roto i nga whakahaere o ta koutou

 mihana.





         HUKARERE  SCHOOL.

                    PRIZE LIST.

   Divinity Prizes. —Class  I: Ngarangi   Kohere. Class 2: Piki

 Thompson. Class 3: Elsie Lima. Class 4: Gweneth  Howell.

   Class Prizes. —Dux: Gertie  Reid. Class 8: Amy   Findlay

 1. Piki Thompson  2. Class 7: Hemaima  Smith  1. Ngawai Tu-

 haka 2. Upper 6: Katie Riripotaka 1, Edna Ferguson 2. Lower

 6: Mary Haig 1. Annie Wong Soon 2. Lower 5: Paara Enoka

 1, Louisa Crummer 2. Lower  4: Mahue Turei 1, Heni Rangi 2.

 Lower 3: Tiwau Tamepo 1, Rea Te Awarau 2. Lower 2: Tangi

 Hokianga  1. Aha  Martin 2.

   English   History. —Upper    Division: Gertie  Reid   1, Piki

 Thompson  2, Amy Findlay 3. Nancy Watson 4. Lower Division:

 Hinehou Ngata  1, Patu Nikora 2, Hemaima Smith.

   Composition. —Class  8:: Gertie Reid. Class 7: Kupere Potae.

 Class 6: Edna Ferguson. Class 5: Gweneth  Howell. Class 4:

 Heni Rangi. Class 3: Rea Te Awarau. Class 2: Aho Martin.

   Music. —Seniors: Kura  Hai. Juniors: Mahue  Turei.

   Royal  Academy   of Music Examination. —Higher   Division::

 Tere Tinirau. Ngarangi Kohere, Gertie Reid. Lower Division:

 Kura  Haig, Weno Tahiwi, Hinehou Ngata.

   Drawnig. —Seniors: Kupere  Potae, Mary  Maraki. Juniors:

 Tiwau  Tamepo.

8 8

▲back to top
8\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE   TOA TAKITINI. \_\_\_\_Maehe 1, 1924.



  Book-keeping. —Seniors: Amy   Findlay. Juniors: Ngarangi

Kohere.

  Shorthand. Seniors: Amy  Findlay. Juniors: Hinehou  Ngata.

  Dressmaking. —Senior  Division: Annie Wong  Soon. Ngarangi

Kohere, Tere Tinirau, Mary  Mahaki, Annie  Palmer. Middle

Division: Mary  Kururangi, Ina Hutana. Junior Division: Ma-

hue  Turei, Alice Hokianga. Aho Martin.

  Fancy  Work. —Takau   Tinirau. Lilian Browne. Mary  Maraki.

Tere Tinirau.

  Mending. —Nellie   Nepia.

  Practical Nursing. —Lucy    Tuiri.

   Certificates for St. John Home Nursing  examination. —Piki

Thompson, Takau Tinirau, Queenie Enoka. Gertie Reid. Polly

Enoka, Hemaima    Smith, Ruby   White. Elsie Lima, Annie

Palmer. Amy   Findlay, Nancy Watson, Ngarangi Kohere.

   Public Service Examination. —Gertie  Reid.

   Intermediate Examination. —Piki  Thompson, Amy   Findlay,

 Nancy Watson.

   Proficiency Certificates. —Hinetera  Allison, Annie   Wong

 Soon, Mary  Haig, Kura  Haig, Olive Halbert. Nancy  Reid. Katie

 Riripotaka, Edna Ferguson, Polly Enoka, Annie Palmer. Jennie

 Teihi. Ina Hutana, Mary Maraki.

   Nurses' Examination, Napier   Hospital. —Hana   Riripotaka

 (Honours).

   Conduct. —Senior: Annie Wong Soon. Junior: Rea Te Awa-

 rau.

   Housework. —Senior: Tai Utanga, Junior: Mahue Turei.

   General Efficiency. —Queen Enoka.

   Cookery. —Senior: Te Patu Nikora. Class VI.: Takau  Tini-

 rau, Tere Tinirau.

   Gardening. —Maggie   Hokianga.

   Care of Ormond Chapel. —Lucy  Turiri, Paara Enoka.

          MIHI MO HUKARERE.

 KUA      tae mai te reta a te Tumuaki o nga Kura ki te Hekere-

       tari o te Pihopatanga o Waiapu he mea  tuhi mai i te 18

       o Pepuere, 1924. " Tenei ka tukuna atu nei te kape o

 nga maaka  o te whakamatautau o nga tamariki o Hukarere mo

 te taha ki te taka kai i te Manual Training Centre i Nepia. E

 tuku atu ana te Tipatimana o nga Kura i a ratou whakamihi ki

  te kura mo te kaha o te matau o nga tamariki, me te mihi hoki

 o to ratou Kai-whakaako  ki a ratou.

                              Na CAUGHEY.

                                        Director of Education.

          Kaore  he tamaiti i hoki iho i te 50 paiheneti.

          Tokorua i neke atu i te 60 paiheneti.

          Tokoiwa i neke atu i te 70 paiheneti.

          Tokowhitu i neke atu i te 80 paiheneti.

          Tokotoru i neke atu i te 90 paiheneti.

9 9

▲back to top
Maehe 1. 1924. TE TOA TAKITINI. \_\_\_\_\_\_\_\_        9



            AWHINA  MO  INIA.

          MANAAKI  I A PIHOPA ATARIA.

KUA      tae mai ki te Hekeretari o to tatou Pihopatanga (Atiri-

      kona Himikini)  enei moni hei awhina i te Mihana  a

      Pihopa  Ataria i roto i nga Inia e ono miriona, o tona

rohe. Mo  nga pariha  Maori enei: —Whakarewarewa    £1/5/6,

Ohinemutu  £10, Whakarewarewa Sunday  School 6/9. do. (Pa-

keha)  12/3. Ohinemutu Sunday School 10/-, Donation £1/1/-,

Te  Haroto  5/-, Waiohiki 15/-, Pakipaki  £6/9/-, Waimarama

£5, Kohupatiki £5, Te Hauke  £5. Waipatu £5, Te Wairoa  me

Nuhaka  £5. Ruatoki £1 15 -. Kei te whanga atu ki etahi o tatou

pariha  i te mea kua  whakaritea e te Hui  Hinota Maori  kia

£100 i te tau ma tatou ma nga Maori hei awhina i te Kawe i te

Rongo-pai ki Inia. Ka £50 ka takoto. Ma  koutou ra e whaka-

eke ki te £100. Kia mania  mai.



    KAWENATA   O TE TOA TAKITINI.

ITE    Maha o nga korero nunui, korero hohonu, o roto o nga

    kape  o Te Toa Takitini whakaarotia ana he tikanga hei

    whakangawari  i te utu o te whaka-kawenatatanga  i nga

kape  o te tau mutu mai i a Pepuere 1924. Tekau-ma-rua enei

nama  o Te Toa Takitini kua huia ki te pukapuka kotahi. Ko

te whare o waho, he pai. he kaha. He tino taonga tenei puka-

 puka hei  manaaki  ma  nga tangata matau, ma   nga tangata

whakaaro  nui. Ko  te utu o tenei Kawenata o Te Toa Takitini

 tekau-ma-rua-hereni (12/-) Na  te aroha o te Kai-perehi  i

 penei ai te ngawari. E toru tekau ano nga kape. Kaore he

 kape i ko atu. No reira kia tere te tuku mai i a koutou tono,

 me  nga hereni. " Ko te manu  moata  ano hei whiwhi  ki te

 toke. "

   HE  PANUI. —E    hiahiatia ana etahi kape o Te Toa Takitini

 name 21 me  22. Ko  hoatu e au 1/- mo te kape kotahi. —Na te

 Etita.

           TEWHEA  PANGO.

 ME     whakaatu e te whakapapa te putanga ki a Ngahuruhuru

        Pango te tangata nana i mau tuatahi mai te whakapono

       ki nga rohe o Te Arawa (ki toku nei whakaaro) a na

 ona uri hoki i manaaki te Hahi a tae noa mai ki enei ra.

                      Te Rangiiwaho

 Te Whitopoutama. Whakatakere, Pango. Tokihi, Ihutarera.

                                 I      [Haerehuka me

                                            [Whakarewa

                Te Kohu         Teraweoi       Waiaha

                                    1                           I                         1

 —————————            Ropata     Ngahuruhuru

      Maora                             i

                               Tamihana         Pererika

       Pokaihau                                                                                                                                                                                    I

                                                                                                                                    I

10 10

▲back to top
10                 TE TOA  TAKITINI. Maehe 1, 1924.

  I haere a Pango ki Ngapuhi ki te kimi i tana tamahine i a

Mangamangaiatua. Tae  atu ia ki Paihia, ka  tangi a Ngati

Whakaue. nga mea  i riro atu i te Waipuke. Ka  ui a Pango,

" Kaihea te wahi kei reira taku mokai a Mangamangaiatua?  "'

Ka  kiia mai. " Kua  mate, kei Oihi e tanu  ana. '" Haere  tonu

atu a Pango ki te hahu. Ka rangona kua hahua tana urupa,

ka riri etahi o Ngapuhi. Ka haere a Pango ki Te Waimate. Ka

tae te rongo o Pango ki Hokianga, me te riringa hoki o etahi

o nga hapu o Ngapuhi mo to ratou wahi tapu. Ka tonoa mai te

tangata a Te Tai raua ko te tupuna o Papahia Ngapuhi. Kaati

kua, mau te rongo, waiho a Te  Arawa kia haere  ana. ki te

kimi i ona.



  TENEI TE WAIATA  A PANGO MO  TANA TAMAHINE.

          Tera  te kotuhi mau tonu  mai te rangi

          Homai   ano koe kiia ringia atu

          Ki te hua roimata, e mapu ra i aku kamo,

          Naku ano ra i huri mai whakamuri

           Te kahu rere wa tahi, te arai

           I haere ai te korekore ra

          Hai kawe  i ahau te ripa ki Oihi

           Ki a Manga  ra ia,

           Ko to aroha ra e kai nei

           I ahau ii!

   Ka tae ki te wa i hoki mai ai a Pango, ka haere mai ratou ko

 Te Wiremu   Taiwhanga  me  te Matenga, me  nga herehere i

 whakahokia mai e Ngapuhi kia Pango, tona tini. He nui hoki

 nga mea wheua i riro mai.

   Ka tae mai i Maketu i tona wa, ka haere mai ki Rotorua nei.

 I waenga o konei o Maketu, ka moe i te ara ratau. Mai o reira

 tae mae ki naianei, e kiia ana taua wahi i moe ai ratau, ko " Te

 Whare  o Te  Wiremu. '"  Te  kainga tuatahi i noho  ai ratau

 ko Karioi, i muri ka taemai ki Te Koutu, i muri ki Mokoia.

   Na reira ahau ka mea, ko taua Pango nana i mau tuatahi

 mai te whakapono ki nga rohe o Te Arawa ko Ngahuruhuru

 Pango, ehara i a Ngawene.

   Heoi ra mo tenei wa.

                               —Na  Tutanekai Pokaihau.



                           Ki  te Etita.

 TENA      koe. He  kupu  ruarua nei enei hei hoatu i tetahi

       wahi maramatanga  mo te tautohetohe a etahi o nga hapu

      o Te Arawa mo  Ngahuruhuru Pango raua ko Ngawene

 Pango.

   I te 18 o nga ra o Akuhata, 1884, i te whakawa o Te Koutu

 poraka ka tu a Heemi Te Tupara ki te korero: " I te wa i tukua

 ai nga rakau o tenei whenua ki a Te Hapimana, i haria mai nei

 e Ngahuruhuru, " etc.

   I te 7 o nga ra o Noema. 1890, ka tu a Taekata ki te aroaro

 o te Kooti Whenua   Maori. Ko te keehi e whakahaeretia ana

11 11

▲back to top
Maehe 1. 1924. TE TOA  TAKITINI. 11

ko Te Tuporo. No. 3. I roto i ana korero ka puta enei kupu:

" I rongo ahau i te haringa mai a Ngahuruhuru Pango i a Te

Hapimana  ki Te Koutou, "  etc.

  Heoi  ano.

                                    —Na   Te Rire  Whititera.

  [Kua  marama  te wahi ki a Ngahuruhuru, noho mai ana i

roto i te pa tuwatawata. Otira me  whanga  ake  tatou ki te

pakutanga mai  o nga pu a te taha ki a Ngawene. Ka  hinga

ranei nga pekerangi o te pa o te taha ki a Ngahuruhuru, kei te

ahua  maku  ranei nga paura. Tena  akina! i whakanuia  ai

tenei take e nga iwi. he hiahia no matou ki te whakaara tohu

whakamahara   ki te tangata tuatahi nana i mau mai te whaka-

pono, tae atu hoki ki te wahi i tu tuatahi ai te whare-karakia

me  te whare minita ki nga rohe o Te Arawa. Tena ano e kimi-

hia nga timatanga mai  o te whakapono  i etahi o tatou hapu

o  te Motu. Ki te kore e mahia  inaianei ka ngaro tonu  atu.

Hei  taonga tuku iho tenei ma tatou ki o tatou uri. —Na te Etita. ]



       TE ROPU POROPEIHANA.

 KUA  tae mai te whakaatu  a Rev. A. J. Seamer, Tumuaki

     o te Mihana Maori  a nga Weteriana kua whakaturia  a

      Rev. Tahupotiki  Haddon  hei Kai-whakahaere mo  nga

 mahi  turaki waipiro i roto i te iwi Maori.

   Ko  Tahupotiki tetahi o nga tangata tino kaha i roto i te

 iwi Maori mo nga whakahaere e pa ana ki te ora mo te tinana

 me te wairua o te tangata. He tangata pai ki te korero, ahakoa

 reo Maori ahakoa reo pakeha. Kua nuku atu i te 20 ona tau

 e tu ana hei kai-kauwhau  mo  te Rongo-pai  o to tatou ariki

 i roto i nga rohe o ona iwi i te takiwa ki Te Hawera, me nga

 rohe katoa o Taranaki.

   Kei te inihi Te Toa Takitini mo  tenei tangata kua whaka-

 turia nei ki tenei turanga nui. me te inoi ki o tatou hapu i tena

 wahi i tena wahi kia kaha te Manaaki i nga take a to tatou

 whanaunga  a Tahupotiki. Kei te watea a Tahupotiki ki te

 haere mai ki nga hui nunui o te motu. Mehemea   ka hiahiatia

 ia me tuku he waea ki a Rev. Seamer. Birkenhead, Auckland.

 Kia ora e te hoa, kia kaha i roto i te Ariki. Whakapaua  to

 kahu ki  te whakapiki i nga morehu  o te iwi Maori ki nga

 taumata  e noho rangatira ai ratou me  o ratou uri a nga wa

 e takoto mai nei. Tena koe me  te ropu whakaaro nui. aroha

 nui hoki i muri i a koe.



         TE TURE O NGA PEPA.

 HE     whakaatu  tenei ki nga tangata e tuhituhi mai nei ki ta

       tatou pepa ko  te huarahi e ora ai te pepa ehara i te

       mea  kei nga tangata tango i te pepa anake engari kei

  te utu mo nga panui e tukuna mai ana kia perehitia. Torutoru

  nei nga tangata e mahara ana ki te tuku hereni mai hei whaka-

  rite i te perehitanga o a ratou korero. No reira he whakaatu

  tenei mehemea he hiahia to koutou kia tino perehitia a koutou

12 12

▲back to top
12                TE  TOA  TAKITINI. Maehe 1 1924.





korero me  tuku mai  he hereni hei whakarite mo  te perehi.

Kei  te riri etahi tangata mo a ratou korero kaore i uru ki te

pepa. He  whakatauki ta o koutou tipuna " He taro, ka tu

te piko o te whakairo. " Mehemea  ka  pau te wharangi kotahi

o te pepa ko te utu he pauna, a mehemea he hawhe te wharangi

e pau  he 10/- te utu. Haunga  ano hoki nga take nunui e

pa  ana ki te motu katoa, kei te mohiotia era  he take e pai

ana ki te katoa. Engari ko nga panui hui, panui tupapaku,

me  nga take whaiti, ka kaha  to koutou hiahia kia  perehitia,

tukuna mai he moni hei whakarite i nga tangata perehi. Kaua

hei pouri.



          HE MAHI POAUAU.

PANUITIA       atu enei korero mo tetahi mahi poauau kei te

      mahia  i te takiwa o Whakatane. Ko  tetahi tangata no

      Whakatane  nei ko Wi Keepa  Hakiaha te ingoa kei te

whakatohunga, whakaporopiti hoki ia ia. E ki ana ia koia te

tangata i kiia iho e Te Kooti Rikirangi i mua i tona matenga:

" Ki te mate ahau ahakoa pehea te roa ka riro aku wheua ma

taku  tamaiti e mau  atu ki roto o Turanga. "   Na, e ki  ana a

Wi  Keepa  koia taua tamaiti.

  I timatatia te mahi tohunga a te tangata nei ki roto o Wha-

nganui, a na nga iwi o ena takiwa i manaki tana mahi. I wha-

kapono  aua hapu ki ana korero, i ki ia, kua puta he whakaatu-

ranga  kia ia, me nga  tohu e whakaatu  ana, ae, koia taua

tamaiti.

  Ka  tae ki te wa i whakaritea ai hei hahunga i nga wheua

o Te Kooti (ko te wahi i tanumia ai a Te Kooti he iti rawa nga

tangata e mohio ana  a kaore rawa taua hunga e whakaatu)

katahi ka haere mai a Whanganui a Tuwharetoa a Ngatihineuru

me  etahi atu hapu neke atu i te rau taua ope, ki te hari mai

i te tangata nei ki te Wainui takiwa o Ohiwa Pei o Pereti, ki

te wahi  kei reira nei e tanu ana a Te Kooti kia kitea te tika

 o ana korero i ki ai ia, ka kitea e ia te wahi ara te urupa o

 Te Kooti a ka riro mana tonu e hahu, e kohikohi nga wheua.

 a mana  e hari atu ki Turanga, hei reira ka kitea etahi mea

 whakamiharo. Ko  te ra i whakaritea ko te 1 o nga ra o Hurae,

 1923, hei whakatutuki i ana korero. Te  taenga ki taua ra

 kaore kau ia i hahu i a Te Kooti, kei a ia atu nga take i kore

 ai e tika kia hahua.

   Katahi te ope a te tangata nei ka hoki mai i te Wainui ka

 noho ki Whakatane. Na  mai  o reira o te 4 o nga ra Hurae.

 1923, tae mai ki tenei ra kei konei tonu e noho  ana etahi

 tokomaha o aua iwi; ko etahi kia roa rawa e noho ana ka

 hokihoki ki o ratau kainga.

   He  hanga whakaaroha  nga  rangatira o nga iwi nei. He

 tangata rangatira nga tikanga, rangatira te tu, a ratau wahine

 he wahine  rangatira, pai nga tikanga, me nga  mahi  ki te

 titiro atu. Kei roto o Whakatane  e noho  he noa  iho ana  i

 runga i nga mahi poauau a tenei tangata. Kua mahue  atu o

13 13

▲back to top
Maehe 1. 1924. TE TOA  TAKITINI. 13

ratau nei kainga me  a ratau nei mahi, ka puritia iho nei nga

iwi rangatira nei e te tohunga nei kia noho tonu kia tatari ki te

wa  e puta ai ano tana kupu kia hahua a Te Kooti. Engari,

awhea  tenei " Wa "' ?  Kaore  he tangata i te mohio, kaore

hoki te tohunga nei i te mohio. Heoi ano tona tikanga he wa

mutunga  kore.

  Ka  kitea ai i konei te tinihanga me te hianga o nga mahi a

tenei tangata. Kaore  he  pai i puta mai  i roto i tana mahi.

engari he mate  ke. mo nga  iwi tangata-whenua tae atu hoki

ki nga uri i haere mai nei.

  Na  te kaha o te pouri o toku ngakau mo tatau mo te iwi

Maori  i mahia  peneitia e etahi  ano o  tatau. E  arahitia nei

etahi o tatau ki nga huarahi he. Ka hoki whakamuri ke ai to

tatau ahua kaore e whakapau te kaha ki te mahi ki te whai

i nga tikanga tika a te pakeha, kei reira nei te huarahi e tika

ai tatau, e kore ai e puta nga tawai a te pakeha. Kaua e whaka-

pau  i te taima me nga moni mo nga mahi pohehe.

  Ki  toku whakaaro  e tika ana kia whakatikatikangia ano te

ture, ara kia whakauauatia te takoto kia taea ai te whiu enei tu

tangata.

   Titiro, whakarongo, puritia hoki nga kupu a to tatau Ariki

 e ki ra ia ia Matiu 7. 15. " Na kia tupato ki nga poropiti teka

 i na haere mai kia koutou he kiri hipi nei o ratau kakahu ko

 roto ia he wuruhi kai kino. Ma  o ratau hua ka mohiotia  ai

 ratou e koutou"

   Heoi ano.

                                 —Na   Ahu Whakamua.

   [Kia ora e hoa. Mo  to patai mo te ture hei whiu i enei tu

 tangata tenei kei te rapu Te Toa Takitini i etahi maramatanga.

 Engari pai ke te hoki  rangatira mai o te iwi na ki o ratou

 kainga i te waiho ma te ture rawa e whakahoki. —Na te Etita. ]



         TE HUNGAREI  WAHINE.

                          (R. T. K. )

 KUA     waihotia e te pakeha  hei putake kerero whakakata,

       hei pepeha, mana  te hungarei, te hungawai, te matua-

       hungoi ranei. He  korero whanui  na te pakeha, he

 whakaaturanga na  nga tini tau e kore te hungarei wahine e

 noho pai raua ko tana hunaonga i te whare kotahi engari kaore

 pea tenei korero e  tika rawa mo  nga hungarei  Maori. Kei

 Amerika  tetahi ropu ( Legal Aid Society), ko tana tino mahi

 he whakakaha  i te ahua o te marena, kia noho ai te tane raua

 ko te wahine i runga i te aroha. Ki te wehe te tane raua ko

 te wahine ka uiuia e ratou te take i wehe ae. I kitea e ratou

 ko tetahi take nui i wehewehe ai te tane raua ko tana wahine

 kei te hungarei wahine. Onga  marena e 3600 i uiuia e ratou

 ko te tino nuinga na nga hungarei wahine i pakaru ai.

   Ka  moe te taina a te wahine i tana wahine ka penei tonu

 tona kui kei a ia tonu tana tama, a ko nga rawa a tana tama kei

 a  ia te tikanga. Kaore    e  pai te tiaki a  te hunaonga

14 14

▲back to top
14                TE  TOA  TAKITINI. Maehe 1. 1924

ka  amuamu   te hungarei  ka  ki  ka  mate  tana  tamaiti  i

te hokonga  kai. Ka  wareware  ia kua riro tana tamaiti he

tangata ke. Ka  mamae  te hunaonga ka  timata te noho kino,

na, ka waihotia tenei hei take raruraru i waenganui i a raua.

Mehemea   he tama kai-ngakau te tama a te wahine ka whaka-

hawea  ia ki tana hunaonga ka ki tona ngakau i roto i a ia

maumau    tana tamaiti. Ki te riri ranei te tane  raua ko  te

wahine ka aroha te wahine ki tana tamaiti ka tautoko i a ia ka

mea  atu ko ia kei te tika. Kahore ia e hohou i te rongo engari

ka  uakina atu nga  motumotu  o  te ahi kia murara  rawa. a.

mehemea  he pakeha  ko te Hupirimi Kooti he mutunga. Ka

wehewehe  nga matua ka wareware nga kupu oati o te marena,

ko te tino mate kei nga tamariki.

  Kua  kiia ake ra e au e waihotia ana e te pakeha te hungarei

hei korero whakakata  inana. Ina koa tenei korero: —

  Tokorua  nga mangumangu, ko Hami  te ingoa o tetahi ko

Piri to tetahi. Ka  mea   a Hami  ki a Piri. '" E Piri, me he mea

kei runga koutou ko to wahine ko to kui i te poti e rere ana

i tetahi awa hononu. awa whanui, katahi te poti ka totohu a

kotahi ano o hoa e taea e koe te whakaora. Na, ko wai tau e

whakaora  ai. ko to wahine ranei, ko to kui ranei? " Kahore i

ruarua  te whakahoki a  Piri. " Ko wai hoki, ko taku kui ra.

E kitea ano e au he wahine hou maku mate atu he wahine wha-

kaete mai he wahine, tena ko te kui, ko te koka, kotahi ano.

kahore hoki he koha ke atu. " Ka tungou a Hami ki te marama

 o te whakautu a Piri i tana patai. Katahi  ia ka patai ano,

" E  Piri, mehemea  kei te poti koutou  ko to wahine, ko  to

hungarei, e rere  ana te  poti i  tetahi awa hohonu, awa

whanui, katahi  ka  tutuki  te  poti ki  te  poro   rakau,

ka tahuri. Na. kotahi ano o nga wahine e taea e koe te wha-

kaora. Ko wai tau e whakaora ai, ko to wahine, ko to hungarei

ranei?

   Ka whai  a Piri kia ata marama   rawa  te patai a tana hoa,

" I runga matou i te poti te wahine, te hungarei, ka tutuki te

poti ki te poro rakau? Ko  te hea taku e whakaora ai? " "E

Hami Whakarongo  mai. ko te Poro rakau taku e whakaora ai"

'" Ki te mate taku wahine ka whiwhi wahine ano au. engari kei

hea  i te rangi i te whenua ranei, he poro rakau hei rite mo

 tenei te aroha, te whakaaro pai. ki te patu i taku hungarei. "



    NGA RA O TE PIHOPA O WAIAPU.

 KOINEI     nga ra e tae ai te Pihopa ki etahi o nga takiwa

       Maori o tona Pihopatanga, mo nga karakia whakau, me

       era atu take e pa ana ki te Hahi.

   Te Haroto—Mei    13. Hui Hinota  ki Nepia—Hepetema    5,

  Taupo—Mei   18. Porangahau—Oketopa  5.

  Taniwaka—Akuhata   10 Haki Pei—Oketopa  19.

   Haki Pei—Akuhata  31  Waipawa—Oketopa   26.

   Kaore e hapa  te ora o te rewharewha me  te maremare  i te

 WOODS'  GREAT  PEPPERMINT    CURE—   1/9, 2/9 patara.

15 15

▲back to top
Maehe 1. 1924. TE TOA  TAKITINI. 15

           HE PORA KIEKIE.

E    TAMA   e  Te Toa Takitini. Tenei kua  kite iho au i to

      korero kohumuhumu    atu ki to Papa mo  nga  Pora

      Kiekie kua  Tawhitotia ki runga i tou kiri. E tama kei

te aroha ki o kupu  tangi i runga i te tika. E tama kei roto

au i o kupu karanga ki o Matua kia tirohia atu nga Pora Kiekie

Tawhito. Ko tenei ka tukua atu te mea Tawhito me nga mea

hou mau  e titiro iho. Kia ora tonu koe.

  Waitotara. —7. Tamaiparea.

  E tama kanui te aroha mo to whakatangitangi ki te mate ou i

te kuhunga  i nga marangai. E tama  mou  nga whakatauki

nei " Hei aha mate  tane maraeroa. "  Ina ke  i he ai matau o

matua na tenei kupu na " he tangi kai to te tamaiti he whakama

to te kaumatua. "  A  tena whangaia, whangaia, whangai rawa

atu i a koe. e hara i te kai pononga. He aha koa ra e tama.

me  waiho i runga i te tangi mo to tupuna mo Waihuka. i te

kupu  nei: " He roa te tau kia koe, e tu te amoamo. " Kia ora.

                                —Na  Mita Tuhuruhuru.



     MO  NGA PORA  KIEKIE, 1923-24.

  No  address (Te Puke) 6/6. Hunia Rae  6 6. Renata Pareto

(Te Araroa) 6/6, H. Tuterangi (Kennedy Bay) 13 '-. Papa Ta-

karangi (Putiki) 6/6, H. Pukehika 13 - Manahi Parapara I Te

Araroa)  £2. Tuhi  Black (per Tarati)  (Dargaville) 6 6. Mrs.

Ani Nehua  (Okaihau)  6/6. Mita Te Rangituakoha ( Maketu)

6/6. Wiremu  Kingi (Whakatane)  6 6. Ngapera Rutene ( Waipa-

pakauri) 6 6, Mita Tuhuruhuru 13 -. Hone Rameka ( Waimate

N. ) 6 6. Piri Paraone (Frasertown) 6 6, Eparaima Kapa  I Te

Kao)  10-. Reweti Wipaki (Ohinemutu) 6 6. Te Otimi (Make-

tu) 66. E. Paul  (Mokai)  66. Wi  Hunia  (Waitakaro) 6 6. 1.

Tamaiparea   (Waitotara) £1, Matauru Wanoa   (Te Araroa)  £1,

Agnes  L. Grant 13 -. Pene Ngamanu    (Motiti I. ) 13 -. Rihitoto

Matata  (Paeroa) £1. Mikaera Pewhairangi  6 6. William Wilson

(Ruatahuna)  6 6. D. Campbell (Hokianga) 10 -. Raukanga Ma-

tiaha ( Wanganui) 6 6. Rapata Peene (Hiwirau P. O. ) 6 -. Pare

Takiura ( Ohinepanea) 6 6. Re Te Tai Papahia (Panguru) 13-,

Haukiwaho   Piwiki 66. Hami  Tawaewae   ( Helensville) 66,

Herewini Te  Maro 6 6. Hohua Karaha  ( Tokomaru Bay ) 6 6.

Peihana  Waiti (Tokomaru  Bay) 66. C. Ellis ( Hunterville) 6 6.

Kereama  Tihema  (Rangitukia) 6 6. Heni Peka ( Kahukura) £l,

Komene   Takena  (Kaeo)  6 6. Rawiri Puhirake  (Tauranga)

 (per Hunia Rae)  13/-. Huta Paaka 13 -: Per P. Ngata: Riwai

Rangihura  ( Te Araroa) 6 6. Hepetema  Paipa  (Waiomatatini)

6/6. Mohi Waihi  6/6, Pahoe Morete 6 6. Hami Koria 6 6 Paki

Pouwhare   (Kahukura)  66, Wi  Waititi (Lottin Point) 6 6. Te

Wehi  Houia  (Reporua. Port Awanui) 6 6, Wi Pepere ( Waioa-

matatini)  6/6, Paratene  Tuhaka   (Waiomatatini)  13-. Paora

Hoetaura   (Wairoa)  66. Wiri  Erueti  10-, Tamihana   Tiki-

tere 6/6, Akapita Te Toa 6/6, Hunuhunu  Hakopa 6 6.

Annie  Taipari 6/6, Mr. Moses  Hunter  6/6.

                      (Taria te roanga. )

16 16

▲back to top
16                TE  TOA  TAKITINI. Maehe 1, 1924..



          WHAKAHOKI  RETA.

                            Waikaka, Hanuere  26th, 1924.

                          Ki  te Etita.

TENA     KOE!   Me  whakamarama  atu kia Herewini Temaro

      te tikanga o te korero kia pai ai tona ngakau me tona

      Ropu. Ko te rangatira me te iwi nui kei a ratou te reo

pai, kei a ratou te reo kino  mo  te kino. Me  tiro ake ki te

pakanga ka taha nei. He ropu iti rawa nana te ao i ngaoko ai.

Na  te aha na te kupu, na te wehi, na te rangatira, na te iwi,

ehara te taitaia o te tangata kotahi. Ana ia tana hei tipuranga

puha  ma ratau ko ana tamariki. Ko te kupu te mea nui a te

rangatira a te iwi. Koi  ana i kiia ai kia atawhi kia rongo ki

oku  kaitohutohu, kia ahua humarei. Ki te takahia te kupu

  a te rangatira kowai hoki hei arai i taua kupu —Na P. Rairi.



           MARAMATAKA.

MAEHE    2. —RATAPU   I MUA O  RENETI.

                   Kenehi  9: 1.. 20. Mkaa 5: 21.

                   Kenehi 12. Roma  11: 25. V.

                     (Panuitia nga  karakia mo  te Wenerei, te ra tua-

                      tahi o Reneti. He ra nohopuku  enei ra e 40 tae

                       noa ki te ra o te Aranga. Whakahuatia   te inoi

                        mo  tenei ra i nga ra katoa o  Reneti, i muri tata

                        i te inoi mo te Ratapu. )

          5  (Wenerei). —RA  TUATAHI    O RENETI. V.

                     Ihaia 58: 1 ——13. Maka  2: 13——23.

                   Hona  3. Hiparu  12: 3——18. V.

          9. —RATAPU    1 O RENETI. Whakahuatia  te inoi

                mo nga ra Emipa.

                    Kenehi 19: 12——30. Maka  9: 2——30. V.

                    Kenehi  22: 1——20. 1 Kori. 1: 26 and 2.

          12. 14. me 15. —HE RA EMIPA. V.

          16. —RATAPU  2 O RENETI.

                     Kenehi 27: 1——41. Maka  12: 35 ki 13 14.

                      Kenehi  28. 1 Kori. 8. V.

 Maehe  23. —RATAPU   3 O  RENETI. V.

                     Kenehi  37. Ruka  1, 1-26.

                      Kenehi  39. 1 Kori. 14, 1-20.

.. 25. —TE  KOREROTANGA    KI TE  WAHINA   KI A

          MERI. W.

., 30. —RATAPU  4 O RENETI.

                    Kenehi 42. Ruka  4: 16. V.

                     Kenehi  43. 2 Kori. 2: 14 me  3.

 Aperira 6. —RATAPU    5 O RENETI.

                    Ekoruhe  3. Ruka 8: 1-26.

                    Ekoruhe  5. 2 Kori. 10. V.

. 13. —RATAPU I MUA O TE ARANGA. V.

                     Ekoruhe 9. Matiu  26.

                     Ekoruhe  10. Ruka  19, 28.

   He " Holy Week  " (Wiki Tapu) te ingoa tawhito o nga ra

 katoa o tenei wiki, te take koinei te wiki i whakamamaetia ai a

 te Karaiti, tae noa ki tona ripekatanga i te Paraire. Tirohia te

 Tuhituhi me  te Rongo Pai i roto i te Rawiri mo nga ra katoa

 o tenei wiki.