Rama 78. hurae 31, 1920.

Te Kopara.

Registered at the G.P.O. as a Newspaper.

Te oranga mo tenei pepa e Rima Hereni mo te Tau.

Te Kopara.

NAMA 78. GISBORNE. HURAE 31, 1920

"Iti te Kopara, hai takirikiri ana i runga i te Kahikatea."

Oranga Minita.

KUA taumaha rawa nga minita i te kaha o te piki o te utu o nga mea katoa, a ko to ratou utu kei te ahua ano o nga wa i mua o te whawhai. Kaore ranei nga rangatira o te iwi Maori e whaiwhakaaro ki te iti rawa o te oranga o ratou minita ka rapu tikanga ai mo te whakapiki i o ratou oranga. Ko te utu mo nga minita pakeha kua piki ki te £350 i te tau. Ko nga pakeha tonu o te pariha kei te whakahaere tikanga e kitea ai te oranga o te minita. Tokotoru rawa nga pariha pakeha e whai Tahua ana. Apiti ki tenei oranga ko nga Ohaoha o te Ra o te Aranga takuna katoatia ai ma te Minita. Nga ohaoha i Turanga i te Ra o te Aranga ka huri ake nei i tae ki te £240. Ka apiti tenei ki te oranga ake o te minita. He tikanga tawhito tenei na te pakeha, ara te whakaaro ki o ratou minita i te Ra o te Aranga. Ko te ture a te Hahi tera, ara te tapae i nga ohaoha o te Easter (Ra Aranga) ma te minita. He mea pai kia mau tenei tikanga i nga pariha Maori. Kaua hoki nga minita e whakama ki te tango i taua ohaoha. Kia mahara nga Komiti o te Hahi i tena pariha i tena pariha ki tenei tikanga tawhito ka whakamahara ai ki nga mema o te pariha i mua tata atu, kia waiho ai nga hikipene mo etahi atu Ratapu, hei te Ra Aranga tukuna te aroha kia kitea e te minita. Kanui nga ra mo te amuamu ki o tatou minita, engari hei taua ra kia ngawari kia aroha. He tikanga pai ano te whakaaro ki nga minita i nga wa iriiri, i nga wa marena. I te wa Karakia whakawhetai a te wahine kei te whakaatu tonu te rupiriki whakamutunga o taua karakia " me homai e te Wahine e haere mai ana ki te whakawhetai nga mea e tika ana." Ko te takanga o mua iho ka tuku aroha te wahine ki te pononga a te Atua i te wa o tana Whakawhetai. Ko tenei ohaoha me haere tika ki te minita, kaua ki te takotoranga o nga moni a te Hahi. Engari me tuku e te wahine i te wa o tana karakiatanga, ki roto ano hoki i te whare-karakia mehemea he whare karakia kei tona wahi.

Mo te Mate Poho me te Rewharewha me kai i te
WOODS' GREAT PEPPERMINT CURE, 1/6, 1/9 patara.

He Panui ki te Iwi Maori.

HEI te 24 o nga ra o Hepetema e haere mai nei ka tu tetahi Hokohoko Nui i roto i te Taone Hooro (town hall) o Akarana nei hei awhina i te Kuini Wikitoria Kura mo nga kotiro Maori.

Ko te hiahia, me uru mai ano te taha Maori ki te tautoko i tenei aroha nui o te taha pakeha ki to tatou Kura na reira, e hoa ma me tuku mai e koutou etahi mea ki taua hokohoko - he kete, he whariki, he kumara, he riwai, etahi atu mea ranei e taea e koutou.

Me tae mai aua mea ki Akarana nei i mua o te 20 o nga ra o Hepetema, me penei hoki te tuku:

Mr. H. KISSLING,
New Zealand Insurance Buildings
Queen Street
Auckland.

A te wa e tukua mai ai nga mea me tuhituhi ano hoki ki a Mr. Kissling me te whakaatu ki a ia he aha aua mea, me te tereina, te tima ranei, e tae mai ai.

Na to koutou hoa mahi,

Na H. A. HOKENA, Atirikona

Kaitirotiro o te Taha Maori, Pihopatanga o Akarana.

[Ko te kohatu o te kokonga o te Kura o Wikitoria na Kingi Hori i whakatakoto i te tau 1901. Na nga pakeha me nga Maori o te Tominiana katoa nei i kohi nga moni i tu ai tenei o a tatou Kura. Kei te mohio katoa nga tangata ki te pai o tenei kura, ki te maha hoki o nga tamariki wahine o te iwi Maori na tenei kura i whakawhiwhi ki te hohonutanga atu o te matauranga. Kua taumaha te kura nei i te kaha rawa o te piki o te utu mo nga mea katoa. Kaore ona whenua hei whangai i a ia penei me etahi o a tatou kura. Ko tona oranga kei te aroha o nga tangata. He tangi tenei kua panuitia nei i te ra o te tamaiti a Kingi Hori kia aroha tatou ki taua kura. He aha te whakao a nga iwi mo tenei tangi? E tono ana te Kopara ki nga wahine o nga pariha katoa o Niu Tireni kia whakahaere tikanga, ara concert, bazaar, hokohoko, ka tuku ai nga moni ki a Mr. H. Kissling. - Na te ETITA.]

Hinota o Waiapu.

Kei te Wenerei te ra tuatahi o Hepetema ka puare te Hinota o te Pihopatanga o Waiapu. E whakaarotia ana tera e poto noa nga ra o tenei Hinota i te mea kei Ingarangi tonu te Pihopa. Ko Atirikona Hapata Wiremu te perehitini o tenei Pihopatanga i te wa e ngaro ana te Pihopa.

Te Aute Kura.

HE patai na te Maori he aha ra i tonoa ai kia utu te Maori mo te haerenga o a ratou tamariki ki nga kura penei me Te Aute me Hukarere i te mea ko nga whenua mo aua kura he mea hoatu noa na o ratou tipuna hei awhina i aua kura. Ko te whakahoki mo taua patai ka kitea i roto i te pukapuka e whai ake nei, ko tenei pukapuka e tukuna ana e nga Kai-tiaki o Te Aute ki nga matua:

Ko te timatanga o te Kura o Te Aute ko te hoatutanga a te Kawanatanga i nga eka e 4000 hei whakaako i nga tamariki Maori tae atu hoki ki nga tamariki Pakeha, ka apititia atu e te Maori ki tenei etahi atu eka e 2561 mo tetahi kura hei painga mo nga Maori tuturu o Niu Tirani. Kaore he utu mo nga mahi whakaakoranga. I nga tau o te timatanga i haere a waho nga Kai-tiaki i nga mana i tau kia ratou, ara, i hoatu e ratou i te oranga me te moenga mo nga tamariki i runga i te tikanga kore utu, ka tae hoki ki nga akoranga, a i penei tonu te haere mo nga tau maha noa atu, nawai ra kua kite iho nga Kai-tiaki inaianei kua kore ratou e kaha ki te hapai ake i te Kawenga i te taumahatanga o nga raruraru. No reira kua tono ratou inaianei he utu kia £20 i te tau mo ia tamaiti, ka hoki iho ki te £15 ki te utua i roto i te marama kotahi. Ko tenei utu e tata ana ki te hawhe o nga moni e pau ana inaianei te oranga mo te tamaiti kotahi i te tau. Ko te toenga o te oranga tae atu hoki ki nga mahi whakaako e riro noa mai ana i te tamaiti, ko nga utu mo enei he mea whakakapi mai i roto i nga moni e puta mai ana i roto i nga hua o te Kai-tiakitanga.

THE question is sometimes asked by Maoris why they should pay fees for their children attending Schools like Te Aute and Hukarere when their ancestors gave lands for the support of those Schools. The answer will be found in the following circular, which is being issued to parents by the Trustees of Te Aute:

The origin of Te Aute School was the gift of 4000 acres by the Government for the education of the children of both races, to which was added by the Maoris 2561 acres for a School for the benefit of the aboriginal inhabitants of New Zealand. In the early days the Trustees exceeded their powers and provided free board and lodging as well as free education, and this continued for many years, and now the Trustees find they are no longer able to carry the burden. Accordingly they have decided to charge £20 a year for each pupil, reducible to £15 if paid within one month. This provides barely half of the board at present. The balance of the board together with the actual tuition is free of cost to the pupil, being made up of the proceeds of the foundation grant.

He whakaaroaro no Rotorua.

Na R.T.K.

KI toku whakaaro o nga hanga katoa i kite te Piriniha o tona mänutanga mai i te wa kainga a hoki noa atu ia, ko te manaaki a tona iwi Maori o Niu Tireni te mea whakamiharo e mau ki tona ngakau a mate noa ia. Ko te whaikorero ara ko te powhiri a te Maori kua panuitia ake ra e Te Kopara he mahi tohunga rawa, pa rekareka ana ki te hoi o te taringa, te tau o te kupu, te wehi, te tapu, nga tutungarahu, nga haka, nga ngeri, nga poi, he hanga ahuareka katoa; te tu o te tangata, o te wahine, o nga taitama o nga taitamahine. I whakawhetai au ki oku whetu moku i whanau Maori mai ki te ao. Tera ano ia nga hirawerawe, he hirawerawe ririki nei.

I haua, ki toku whakaaro, te urunga o nga hanga a te pakeha hei awhina i nga mahi a te Maori, ara nga mea whakatangitangi a te pakeha, te piana, te whira, te koriana. Kotahi te Maori i tu rawa ki te marae, ki te aroaro o te Piriniha, he kahu Maori tona engari ko tana mea whakatangitangi he roria ranei he aha ranei engari ko te reo pakeha he mautiokena. I hirawerawe taua mea ki oku kanohi, ki oku taringa puta noa ki toku ngakau.

Ara te tikanga kei a Te Arawa, he reo tangata tonu hei tuwhanawhana i te rere a te poi. Kei te mau tonu i au te tau o te poi a Ngaiterangi i te tau 1901, i te taenga mai o te Kingiraua ko te Kuini. He kahu Maori nga kahu o nga wahine, he paki anake o nga tane, nga kai-tataki i te poi, he waiata maori nga waiata. I tau mai te ihiihi ki a au. He poi ano ranei ta Ngaiterangi i te ra o te Piriniha kahore ranei, kahore au i kite i muri ke hoki au i roto i tetahi o nga matua haka.

I ahua hirawerawe ano ki a au nei, ki a au anake pea, i taku kitenga i etahi Maori e mau potae roroa ano koti roroa. He ra ano no te Maori me whakangawari nga tikanga pakeha. Kei uia e te tauhou, E, ko wai mai nga potae roroa, a ko wai ma era i nga potae hakahaka ? He wa ano mo ia mea mo ia mea. Inahoki ra i whai au kia mau potae teitei a Timi Kara, i potae hakahaka tonu a mutu hakahaka. Ehara, e nga hoa, he purerotanga ake no tenei whakaaro - he whakaaro he pea ia. Ki te mea kei te he hei au anake toku he.

I ahua hirawerawe ano ki a au nei te mahi e piki atu ra ki te aroaro o te Piriniha, e heke iho ra, ano ko nga anahera e piki atu ana e heke iho ana. Inahoki ra me he mea hoki he mea whakarite kia piki katoa taua he aha i kore ai e panuitia kia piki katoa ai. Na te kore panui hoki i mahue ai au nei ki te tuawhenua noa matakitaki atu ai, miharo ai, E, he aha hoki tera mahi. Inahoki ra na ki toku whakaaro iho he tika ano au mo te piki, heoi ano i mahue ai he kore kupu whakahau, tetahi kei poto katoa mo te piki ka watea noa a raro ka

takoto kau noa te mata o te whenua. Ka mutu noa nga hirawerawe nei. Ehara e nga hoa, na te momo hirawerawe noa pea i au i hirawerawe ai.

I tika mo te hui i Rotorua nga kupu a te Kai-waiata, " Na ano te pai, ano te ahuareka o te nahoanga o nga teina, o nga tuakana: i runga i te whakaaro tahi." Kotahi te whakaaro o nga iwi katoa, ko te whakanui anake i te mokopuna a Kuini Wikitoria, ko te aroha o tetahi ki tetahi. Engari tera ano etahi paramaori i tiro whakakurehu ki nga tohunga whaiwhaia. Whaiwhaia, parau-rehe ! No hea te whaiwhaia ? Me he mea he whaiwhaia haere ki te Tiamana whaiwhaia ai, ki te mate puru ranei.

I hanumi nga iwi katoa, he teina he tuakana. I hanumi (otira kua hanumi noa atu) a Ngapuhi ki Ngatiwhatua, nga uri a Hongi Hika ki nga uri a Taoho a Muru-paenga. I hono te aroha ki te aroha. I ringaringa a Ngapuhi ki a Ngatiporou, nga uri a Hongi Hika, a Pomare, a Te Morenga, a Te Wera ki nga uri o Okauwharetoa, o Te Whetumatarau. I hongi a Ngatihaua ki Ngatikauae, i hanumi nga uri a Te Waharoa ki nga uri a Korokai, a Pango, a Pukuatua, a Te Kahawai, a Hikairo, a Te Amohau. a Tapuika, a Te Haupapa.

Mai ano pea o nga ra i a Hongi katahi ano ka penei rawa te huihuinga o nga iwi ki te wahi kotahi. A Hongi Hika te tangata nana i kawe te ngutu o te pu ki nga iwi katoa o Aotearoa. I karanga ai era toa, " Haramai ra ena pu ki enei pu - Ena wha mamaku ki enei wha mamaku." He korero whakatene na Ngapuhi, " Ka ki te pakeha, Maori titiro ki te rangi; kei runga nga kanohi o te Maori, kei raro ke ia, kei te whenua o te pakeha." Ko taku whakahoki tenei (ehara ano ia au i te pakeha) " Pena tonu hoki a Ngapuhi, i ahu mai i a Ngapuhi te whakapono, " E, mara, titiro ki te rangi, no te tirohanga o mara ki te rangi, ka toua a raro o mara e Ngapuhi ki te paura. Na Ngapuhi te korero ki a Ngatiporou, " E mara, whakarewa to papatu; e mara, ina ka toua."

Ehara, enei korero i te mea hei whakaoho i nga mamaetanga kua mahu, engari, na te huihuinga o nga iwi ki Rotorua ka arangaranga mai enei ahuatanga, nga noho kinotanga o nga iwi i nga ra o te kino, o te pouritanga, o te kuwaretanga, i noho wehewehe ai nga iwi, noho ai i runga i te wehi i te wiri. Na te whakapono ka wehea atu era ahuatanga katoa, a na te Piriniha ka tuhonohonoa nga iwi i runga i te aroha, i te rangimarie, he teina he tuakana i runga i te whakaaro tahi.

E nga iwi kia mau kia tatou, e nga rangatira paiherengia taua i runga i te aroha i te whakapono o Ihu Karaiti; he iwi hoki taua ka morehurehu i waenganui o te pakeha, i te mata o te whenua. E ki ana ko to tatou koroheke, ko Timi Kara, " Tatou, tatou."

Nga Metara mo te Iwi Maori.

Ki te Etita o Te Kopara.

HE whakamahara tenei ki nga iwi o te Tai-rawhiti i te rarangi ingoa o nga tangata i whakawhiwhia ki te metara i te taenga mai o te Tiuka (kua Kingi nei) ki Rotorua' i te tau 1901. Ko te rarangi tenei:

Te Arawa. - Te Keepa Rangipuawhe, Teni Tapihana, Te Pokiha Taranui.

Matatua. - Pouawha Meihana, Te Whenuanui, Te Awanui Te Aporotanga.

Horouta. - Waikura Tautuhiorongo, Te Hati Houkamau.

Takitimu. - Peta Rangiuia, Kaipaka Kingi, Heta Te Kani, Wi Pere, Te Kani Pere.

Kahungunu (Wairoa). - Te Haenga, Rongo Hamana, Ihaka Hanga.

Tamatea (Heretaunga). - Roera Tareha, Te Hapuku, Airini Tonore,

Peni Te Uamairangi, Mohi Te Ataihikoia, Porokoru.

Rongokako (Wairarapa). - Nireaha Tamaki, Tamahau Mahupuku, Hori Te Huki.

Hui katoa e rua-tekau-ma-rima nga metara. Ka kitea iho i matotoru te whakaratohanga ki te takiwa o Takitimu ahu atu ki te upoko o te ika, tekau-ma-whitu i reira: i rahirahi rawa ki nga waka e toru kia Horouta, kia Matatua, kia Te Arawa.

He mea tenei e taea te whakatikatika i te paraparatanga o nga metara a te Piriniha.

TAKITIMU (Tokomaru) Wiremu Potae.
HOROUTA (Waipiro) Piripi Awarau.
,,(Whareponga) Materoa Ngarimu.
,,(Tuparoa) Rutu Tawhiorangi.
,,(Waiomatatini) Apirana T. Ngata.
,,(Waiapu) Reweti T. Kohere.
,,(Whangaparaoa) Manihera Waititi.
,,(Maraenui) Kopu Erueti.
KAHUNGUNU. - Karipa Mataira.
MATATUA. - Te Pouwhare Te Roau.
TE ARAWA. - Taiporutu Mitera.

Ma Apirana e mohio atu ki etahi, kauaka mo Wairoa me Heretaunga.

W. K. P. RANGIHUNA.

Kaumatua kua mate.

Tenei te morehu kaumatua o Takapau a Tanguru Tuhua kua moe i te moenga roa. E rua wiki i muri i a ia ka moe hoki tana tamahine a Wiki Heperi. Koia tenei to raua tatai: Ko Rongokako, Tamatea, Kahungunu, Kahukuranui, Rakaihikuroa, Hineteraraku, Tutaetara, Marutauhea, Teaomataura, Te Turuki, Hinetekaretai, Te Hoata, Te Moana, Tatu, Hinengaherehere, Kiriwai, Hikarahui, Te Apekai, Parahouhou, Tuhua, Tanguru Tuhua.

He kupu poroporoaki na te Kawana-Tianara.

"KUA tae tenei ki te wa hei wehenga atu mo maua ko toku hoa wahine i enei motu ki te wa kainga, na reira ka hiahia maua ki te whakaatu ki nga iwi o Aotearoa me Te Waipounamu i te tumanako o maua ngakau ki hua te pai me te taonga ki a ratou, a ahakoa ka wehea atu nei maua i a ratou, e kore rawa e wareware i te ngakau a ratou manaaki i a maua i roto i enei tau maha. I enei tau tata ka huri ake nei i uru to tatou Emepaea ki roto ki etahi uauatanga whakaharahara, otira e tino whakaae ana ahau ka taea e to tatou Emepaea te pikau nga whakataimaha katoa e takoto mai nei i mua i a tatou, e whakaae ana ano hoki ahau ka taea e Aotearoa me era atu wahanga o te Emepaea te waha tetahi wahi o aua whakataimaha, e mama ai te ahuatanga o nga raruraru e pehi nei i te ao.

Kua roa enei tau e whakakainga ana maua ki konei, na reira te tangi o te ngakau i te mea ka mahue iho nei koutou ki muri. Otira kei te tumanako te whakaaro tera pea maua e hoki mai ano ki te whakahou i nga ahuatanga o nga ra kua pahure. E kore - koutou e wareware i roto i o maua ngakau, engari ka hoki tonu mai nga mahara ki a koutou i nga wa katoa. Kia ora. "

Nga Manu Rererangi.

Kei te kaha te whakahaere a Ingarangi i nga tikanga whakahaere "aeroplane" ara nga manu rererangi, kia kore ai to tatou Emepaea e mahue ki muri i etahi o nga iwi matau o te ao mo era tu mahi. No te 26 o Akuhata 1919 ka timata te rere o te meera rererangi i waenganui o Ranana me Parihi, me tetahi meera ano i waenganui o Ranana me Amsterdam i te takiwa o Holland. Kei te rere ano inaianei te meera i waenganui i Ranana me Brussels, te taone nui o nga Peretiamu. Kei te haere tonu enei meera i te Raumati i te Hotoke. I te tau kotahi e 38,953 nga rerenga o nga aeroplane. Huihui katoa nga maero 734,200. Huihui katoa nga pahihi i mauria e 70,000. O enei pahihi katoa kotahi tonu te mea i mate. Huihui katoa te taumaha o nga meera i mauria 116,498. Te wariu o nga taonga i rere-a-rangi £200,000.

He Ra Hokohoko.

Kua puta te whakaaro o Te Akonga Mohi kia whaaaturia e ia he ra hokohoko mana ki Heretaunga hei whakapiki i te tahua oranga minita o te pariha o Te Waipatu. Kei nga ra o Akuhata taua ra. Ke te mihi Te Kopara ki tenei whakaaro manaaki i te Hahi a tenei o tatou rangatira. He tauira pai tenei hei whainga ma etahi,

Te Hui Topu a nga Pihopa i Ramapeta.

KOIA nei te Hui nui rawa o te Hahi o Ingarani puta noa i te ao, e tu ana i nga tekau tau katoa, e tae ana hoki ki taua Hui nga Pihopa katoa o te Hahi puta noa i nga rohe katoa o te Emepaea.

No te 3 o nga ra o Hurae ka huri ake nei ka puare te hui. Ka noho te Akipihopa o Kanatapere i runga i te Nohoanga o Akutini i roto i te Ware - karakia nui o Kanatapere, i reira ka haere atu ki a ia nga Pihopa o ia takiwa o ia whenua, i tae atu ki te Hui. E 300 nga Pihopa katoa i manaakitia e te Akipihopa, ko etahi no Amerika, ko etahi no te wahanga o te Hahi Karaitiana ki te Tairawhiti ara ki Kariki me Ruhia, a e rua rawa nga Pihopa o Aotearoa nei, ko te Pihopa o Akarana me to Waiapu. I te Ratapu te 4 o nga ra te karakia nui i roto i tetahi o nga whare-karakia nunui o Ranana, ara i Westminster Abbey. I whakahaerea te karakia o te Kaingatahitanga Tapu, a i te minita tonu o taua whare-karakia te kauwhau ara a i Dean Ryle. He tino pai tana kauwhau he kauwhau whanui, otira e toru nga putake nunui i whakaaturia e ia: (1) Kia tukua nga wahine kia whakahaere i nga karakia katoa a te Hahi. (2) Kia whakakotahi nga tangata whakapono katoa i runga i tenei kaupapa, ara i te whakapono ki te whakatangatatanga o Ihu Karaiti. (3) Kia whakaurua atu te kupu "Tapu" ki roto ki nga kupu o te Whakapono o Naihia e ki nei "E whakapono ana ahau kotahi ano Hahi, ko ta nga Apotoro."Ara kia penei, "E whakapono ana ahau kotahi ano Hahi Tapu, ko ta nga Apotoro." Koia nei hoki nga tohu o te Hahi o Te Karaiti mai o te timatanga, ara (a) Kotahi, (b) Tapu, (c) no nga Apotoro mai.

No te Manei te 5 o nga ra o Hurae, ka timata te noho o te Hui a tae noa ki te 7 o nga ra o Akuhata. Ko te karakia nui mo te mutunga o te Hui ko te 8 o nga ra o Akuhata, i roto i te Whare-karakia nui o Paora i Ranana.

Pitopito Korero.

Ropu Mahi.

Kei te whakatu Ropu Mahi (Workers' Union) nga tangata Maori o Heretaunga mo ratou. Ko nga mahi ma tenei Ropu he whakapiki he tiaki i roto i nga huarahi katoa i nga mema me nga Kai-mahi e mahi ana i nga mahi ahuwhenua me era atu mahi huhua. Ko tetahi mahi ma tenei Ropu he whakaora te atawhai i ia mema e tupono ana ki te aitua, e paangia ana ranei e te mate, a kua kore e kaha ki te mahi i te wa o te katikati, karati, pokapoka kuao ranei. Ko nga tino whakamarama kei a Ratima, kei a Tuta o Te Hauke.

Purei Putupaoro.

No te 23 o Hune ka purei putupaoro a Te Aute Kareti kia Whanganui Kareti i Pamutana. I nuku atu i te 10,000 nga tangata i tae ki te matakitaki i taua purei. Kotahi te special train no Whanganui hei mau mai i nga tangata. E whakaarotia ano ko nga purei a Te Aute raua ko Whanganui Kareti tetahi o nga tino purei pai o Niu Tireni mo te matakitaki. Kei enei purei kitea ai nga mohiotanga o te putupaoro. I te purei a nga hekene e 6 nga paina a Te Aute e 6 paina hoki a Whanganui. I te purei a nga paahi, 14 paina a Te Aute e 8 paina a Whanganui. Kua rite inaianei nga purei kua wini i tetahi taha i tetahi taha.

Te Aute v. Gisborne High School.

No te 23 o Hurae ka huri ake nei, ka u mai nga tamariki o Te Aute Kareti ki Turanga. To ratou tokomaha e 20 katoa, ara 18 nga tamariki e rua nga pakeke. Ko nga pakeke e rua ko Mr. Scully, tetahi o nga mahita o te Kareti, me Takarangi Mete Kingi no Whanganui i Te Aute e kura ana i mua. He kareti rongo nui a Te Aute puta noa te motu nei mo te whutupooro, a koia nei ano te take i tae mai airatou ki Turanga nei. Tera tetahi kapu i riro mai i nga hoia o Niu Tireni nei mo te whutupooro i a ratou e ngaro atu nei ki tera pito o te ao. Ko taua kapu kua tapaea e nga hoia kia pureitia e nga kura nunui katoa puta noa Aotearo me Te Waipounamu. Koia nei te haere mai a nga tamariki o Te Aute, ara ki te purei i tona hoariri tuatahi mo taua kapu i te Kura nui o Turanga nei. No te Hatarei te 24 o nga ra ka tu ta raua pakanga, neke atu i te 2000 nga tangata i te matakitaki. Tino nui te miharo o nga tangata katoa i te pai o nga tamariki o Te Aute ki te purei, ahakoa te nonohi engari te pakari me te mohio ki te purei. Hinga ana i a ratou te Kura o Turanga nei, 13 ki te 3 nga paina. Ka purei nga Kura nunui katoa o Aotearoa nei, ka pera ano hoki o Te Waipounamu. Kati ko te toa o Te Waipounamu ka purei mai ki te toa o Aotearoa, a kei tetahi o raua te Kapu. Na reira Te Aute, "whakatane, kia kaha."

Te Aute Kareti.

Kei te 4 o nga ra o Hepetema ka tu te ra ngahau a nga tamariki o Te Aute, ara ta ratou " sports day." Kua hikitia te Hinota i taua ra kia watea ai nga mema ki te haere ki Te Aute ki te matakitaki i nga oma whakataetae me era atu mahi takaro a nga tamariki. Mehemea he aroha to tetahi ki nga tamariki, me tuku mai a koutou hereni hei hoko prize kia Mr. Loten o Pukehou, ki te Etita ranei.

Kapu Hiriwa.

Kua tae mai te kupu a Takuta Tatere o Pahiatua ki te Etita kia hokona mai he kapu hiriwa hei prize mo nga oma whakatautau o nga tamariki o Te Aute. Ko te utu mo taua

kapu kia tae ki te tekau-ma-rima pauna. He tamaiti tawhito a Takuta no Te Aute Kareti. Kia ora e hoa, mo tenei manaaki nui au i to Kareti. Tena ano pea etahi tamariki tawhito o Te Aute e hiahia ki te whai i tenei tauira manaaki i nga tamariki o te motu e noho mai ra i Te Aute. Ahakoa te pauna kotahi, ka whakapaua nga kaha o nga tamariki ki te- whai i taua .pauna i roto i a ratou whakataetae. No reira e nga rangatira arohatia mai a tatou tamariki. Ka nui nga pakeha e aroha mai ki a ratou, engari nui atu te hiahia o nga tamariki ki nga tohu aroha a o ratou iwi ake.

HE PANUI.

HE whakaatu ki nga tangata katoa i tango ana i Te Kopara tera e kite koutou i tetahi i etahi tohu ranei i runga i te takai o nga pepa e tukua atu ana ki a koutou. Ko nga mea kahore taua tohu i runga i a ratou pepa, kei te pai. Engari ko nga mea e whai tohu a ratou pepa, anei te whakamarama. Ko te tohu kotahi e whakaatu ana kotahi te tau o to " Kopara" kahore ano i utua e koe. Mehemea e rua e toru e wha ranei nga tohu koia ra ano te tokomaha o nga tau e nama ana to "Kopara."

Kei te mohio katoa tatou kei te piki te utu o nga mea katoa tae mai hoki ki nga perehitia atu nei ta tatou manu. Na reira mehemea ki te kahore he whakaatu mai a te tangata i runga i te taenga tuatahi atu o nga tohu nei ki a ia, kua mohio matou kahore ona hiahia ki to tatou manu. Kua tapara te utu o te pane kingi inaianei na reira nenei tikanga, he nui rawa no' te utu ki te tuku i te pire a tenei a tenei.

HE PANUI.

Ko nga tangata e hiahia ana ki te Rawiri, Himene, Kawenata ranei me tuku mai a ratou tono ki:

Miss K. WILLIAMS,
P. O. Box 41,
HUKARERE, NAPIER.

Ko nga utu enei:

He mea nui, kiri noa, 3/.
Rawiri & Himene, kiri noa, 1/6.
He mea nui kiri whero, 3/6.
Rawiri & Himene, kiri wharo, 3/.
Ha mea nui kiri pai, 4/6.
Rawiri & Himene, kiri pai rawa, 6/6.
Ha mea nui, kiri pai rawa, 6/6.
Rawiri, Kawenata & Himene, kiri whero, 4/6.
Himene, 9d.
Rawiri Kawenata & Himene, kiri pai rawa, 7/6

Maku e utu te pane kingi hei tuku atu i nga pukapuka ki a koe.

Printed and published by HERBERT WILLIAM WILLIAMS, at Te Rau Printing Works
Berry Street, Gisborne New Zealand. - July 31 1920.