Te Kopara 1913-1921: Number 77. 30 June 1920


Te Kopara 1913-1921: Number 77. 30 June 1920

1 1

▲back to top
Rama 77. hune 30, 1920.

Te Kopara.

Registered at the G.P.O. as a Newspaper.

Te Oranga mo tenei pepa e Rima hereni mo te Tau.

2 2

▲back to top

3 3

▲back to top

Te Kopara.

NAMA 77. GISBORNE. HUNE 30, I920

"Iti te Kopara, kai takirikiri ana i runga i Kahikatea ."

Te Whakahoutanga.

E KAUWHAU ana tetahi Minita, ko tana putake te 16 o nga rarangi te rima o nga upoko o te Rongopai a Matiu: " Waihoki kia tiaho to koutou maramatanga ki te aroaro o nga tangata kia kite ai ratou i a koutou hanga pai a, kia whakakororia ai i to koutou Matua i te Rangi." He mea pai tana kauwhau e marama katoa ana. Ko tetahi korero hoki e tino paingia ana e te whakaminenga, e penei ana taua wahi:

I whakaakona tetahi wahi kotiro i roto i te Kura Ratapu kia whakawhirinaki ia ki te Ariki mo te murunga hara, mo te rangimarie, mo te hari hoki, a, kia tino puta hoki tona kaha ki te mahi i aua mahi katoa, ahakoa nui, ahakoa iti - a, ki te pera ka tiaho ia mo Ihu Karaiti.

I haere taua kotiro ki tetahi whare nui mahi ai. He tokomaha ona hoa hawini i reira. Ko ia te iti rawa, ko te Kaitunu kai te mea nui rawa o ratou.

Ko tetahi mahi a te wahi kotiro nei he horoi i nga hu o ona rangatira. I puta tona kaha kia tino kanapa aua hu, e pera tonu ana ia i ia ra i ia ra. Katahi ka mea te kuki ki a ia kia kaua ia e raruraru kia pera tona kaha ki te horoi i nga hu, engari kia ahua pai, a, heoi ano. A, ka whakahoki te kotiro nei "I whakaakona ahau e toku mahita i te Kura Ratapu ki te tino pai aku mahi katoa ka tiaho ahau mo Ihu Karaiti." A e kaha tonu ana tona horoinga i nga hu. Ka haere ia te kuki ra ki ana mahi he marama tona kanohi, he whakaaro hou i roto i a ia. He wahine pai ia, e whakaaro ana ki te Atua, a ka timata ia kia pai ake ana mahi. I muri iho ka heke te wahine nona nei te whare ki te kihini, a, mihi ana ki te kuki mo te ahua pai ake o nga kai e tunua ana e ia. Katahi ka korero atu te kuki ra ki tona rangatira ka mea na te kotiro iti ra i pai ake ai ana mahi - i runga i tona meatanga ki te puta te kaha ki nga mahi iti mahi nui ranei ka tiaho ia mo Ihu Karaiti.

Ka hoki te wahine ra ki tona ruma i runga, e marama ana tona kanohi, he whakaaro hou i roto i tona ngakau. He Kaiwhakaako Kura Ratapu Ia engari e pai ake ana ki a ia nga

4 4

▲back to top
kanikani me nga ahuareka o tenei ao. Engari inaianei ka timata ia kia puta tona kaha ki te whakaako i nga tamariki o tona karaihi, ka tino mahara ia ki ia tamaiti ki ia tamaiti, a tonoa ana ratou kia haere ki tona whare i etahi taima. I runga i tenei ahua hou ka tino pai ana tamariki kia whai ki ana tikanga - a, nui atu hoki nga tamariki hou i uru ki taua karaihi.

Ka haere te minita o te pariha ki a ia, ka mihi atu mo te tini o nga tamariki o tona karaihi me te pai o te mahi i roto i a ratou. Katahi ka korero te wahine nei i te korero a te wahi kotiro i a ia e horoi ana i nga hu, "ma te mahi pai ka tiaho ia mo Ihu Karaiti."

Ka haere te minita ra, e marama ana tona kanohi, he whakaaro hou hoki i roto i tona ngakau. Pai ake ki taua minita te putupooro me nga takaro, a kihai i ata mahara ki te inoi, ki te kauwhau i te Rongopai, engari inaianei, i runga i taua korero ki te wahine ra ka tino timata ia te mahi pai i roto i tana whakaminenga kia meatia ratou he iwi tuturu na te Atua. Katahi ka ora ake tana Hahi, kua whakahoutia. Ka titiro nga tangata o te taone ki tana ahua, a ka ara ake hoki ratou. Ko te tukunga iho tera o te minita e puta ano tona kaha ki tana mahi, a, ra reira i tiaho ia mo Ihu Karaiti. Ko te tino timatanga ia te wahi hawini e mahi pono ana kia tiaho ai ia mo Ihu Karaiti.

Kia ara tatou katoa e hoa ma nga kai-koreao o tenei mea, kia puta te kaha ki te mahi i nga mahi ahakoa iti ahakoa nui. Ra reira pea ka timata he aranga, he whakahoutanga i waenganui i a tatou hei mea e whai kororia ai te Atua e manaakitia ai hoki o tatou hoa tangata.

"Waihoki kia tiaho to koutou maramatanga ki te aroaro o nga tangata kia kite ai ratou i a koutou hanga pai kia whakakororia ai i to koutou Matua i te rangi.

F. E. HERON.

Te Whenua o nga Hurai."

TINO nui te hari o nga Hurai i nga wahi katoa i to ratou rongonga kua taka to ratou whenua ki raro i te mana o Ingarani. Ko nga Hurai o Ruhia, Peretiama me Porana ka awhi ia ratou ano, ka oma ki o ratou whare-karakia i te taenga atu o te rongo kia ratou.

Mo te Puru me kai i te
WOODS' GREAT PEPPERMINT CURE, 1/9, 2/9 patara.


5 5

▲back to top

Hui ki Rotorua.

Na R.T.K.

HE maha nga take i nui ai te haere o te tangata ki Rotorua. Me ata whakatutira e au aua take, engari kahore i runga i te tutira te nunui o nga take.

Tuatahi, ko te kite ko te powhiri i te Piriniha o Weiri, tama a te Kingi, mokopuna tuarua a Kuini Wikitoria. I kite nga iwi katoa i tae ki Rotorua, kitea ana he tangata ataahua te Piriniha, he tangata ngawari. He tokomaha o te Iwi Maori i ringaringa ki a ia, ko etahi wahine toa i momi i tona ringa, engari kahore pea he Maori i hongi - kahore au i rongo. I te ra nui te 29 o nga ra o Aperira i te mutunga o nga ahuareka a te iwi ka haere te Piriniha i waenganui o nga iwi katoa.

Tuarua, ko te kite i Rotorua. He take nui tenei ki te hunga kahore nei i kite i Rotorua i mua atu, engari e kite pai ai te tangata i Rotorua me haere i nga wa noa iho. He tokomaha nga tangata na tenei hui i eke ai ki te tima, ki te tereina, ki nga taramuwe; i kite ai hoki i Akarana i te taone nui o Niu Tireni.

Tuatoru, ko te kite i nga Iwi o te Motu. E 6000 pea o te Maori i noho ki te puni haunga nga iwi i noho tonu mai i waho. Na tenei hui i puta mai ai nga hapu o Taranaki, he iwi hoki a Taranaki e reka kino ana ki nga take katoa a te Kawanatanga. Ko Waikato rawa te iwi kahore i puta nui mai, engari i tae mai a Taingakawa raua ko Te Rawhiti me etahi atu. I hanumi nga iwi katoa, heoi ano i mohiotia ai ko wai a wai nga reo anake. Ko te iwi i tino hanumi ko nga taitamariki-ko nga tama ko nga kohine. Ko etahi o ratou kua hanumi a ma te mate ra ano e wehe. Na tenei hui i kite ai au nei i oku hoa tawhito o roto i nga tau e 30 ka hipa nei.

Tuawha, ko te kite i nga haka i nga poi. Ko te ra nui ko te 28, na te ua ka nukuhia mo te 29, ko te whakaaro hoki kia rua nga ra e manaaki ai i te Piriniha. Ki a au nei pai noa iho te kotahitanga o te ra, kia hou ai te haka me te poi, kia mau ai te kaha o te tangata o te wahine. I kiia e te pakeha 15,000 nga tangata i tae ki te ra nui a te Maori. He whakamiharo nga haka me nga poi, kei runga noa ake i te ra o te Tiuka i te tau 1901. I taua tau e toru ano nga matua haka totika, a e rua o aua matua he rahirahi rawa; i taua tau e toru ano nga ropu poi. I tenei tau he maha nga matua he maha nga ropu, a he nunui. Kia mau tonu te matua ka wehi. I te tau 1901 kotahi tonu te putanga o nga matua, i tenei tau kotahi ano te iwi ki te haka, he mea kokiri te whakaputanga na konei i wahi ai. Engari ko nga matua e rua o te Tairawhiti kotahi ano te kokiritanga, a e: kiia ana i te wa e haka ana tetahi o aua matua ngarue ana te whenua. Me to ki ake au i konei ko etahi o nga haka kahore kau he painga i kawea ai ki te marae. Ko nga ringaringa he mea tito noa iho, ehara

6 6

▲back to top
youth of Aotearoa, Maori and Pakeha alike, grow up worthy of this free land and of the mighty Empire to which they belong. For my part, I will ever keep before me the pattern of Victoria, the Great Queen, whose heart was with the Maori people from the day they swore allegiance to her rule.

Chiefs and People, I greet you from my heart, and so Farewell.

(Sgd.) EDWARD, P.

Ko te whakamaoritanga tenei:

E nga Rangatira me te Iwi o Aotearoa !

KA nui toku koa mo ta koutou powhiri. E koa ana au, moku i takahi mai i runga i nga tapuwae o toku matua, o te Kingi, ka kite a - tinana ia koutou i to koutou whenua tupu, i to koutou whenua ataahua, kaore nei he whenua pai i tua ake. Kei te whakamanamana hoki au, mo te rangi o a koutou mihi, mo te piripono, mo te ngakau tatu, i tukua mai i runga i a koutou tikanga Maori tuturu.

No muri mai i te ra o taku Matua ka ngarue te ao i tetahi pakanga nui whakaharahara, otiia i tino mau te Iwi Maori ki ta ratou kupu i whakaoati ai ki a ia i tona ra i tu ai i te marae nei. I haere a koutou tamariki toa ki te pakanga, ki te raupatu i nga hoa riri o te Kingi i nga topito o te ao. I kite au ia ratou, a i korero tahi matou i nga marae papamaro o Tu. I kakari ratou, i tohe ratou i ta te toa i tana tohe, pera i o ratou tupuna onamata iho; a he tokomaha o ratou i mate kai-a-kiri, i mate rawa atu mo tatou, mo nga morehu. I kite te Kingi i to ratou toa, nana au i whakahau mai kia mihi ki te Iwi Maori mo to ratou toa, ahakoa tutuki noa ki te mate.

E nga rangatira, e te Iwi, ko ahau ko te mokopuna tuarua a Kuini Wikitoria tenei e korero atu nei. Na nga ture i tukuna mai e ia, i na runga mai i te kupu oati a o koutou tupuna i hoatu ai i Waitangi, ka waru-tekau tau te pahuretanga atu, i tau ai te rangimarie ki te Iwi Maori, i mau ai kia ratou o ratou take whenua, i tatu ai o ratou ngakau. Nana i atawhai i tupu tahi ai te Maori raua ko te Pakeha, i whakatata ai tetahi ki tetahi i runga i te whakaaro pai, i te whakaaro kotahi. Ko tera pai, ko tera ora i matua horahia mai ra e Kuini Wikitoria i whakapumautia ki nga uri e tana tama e Kingi Eruera, e tana mokopuna e Kingi Hori. E koa ana au i toku rongonga kei te piki te matauranga o a koutou tamariki e whakaakona nei ki nga kura i hangaia e te Kawanatanga a te Kingi mo ratou. Ma tena anake hoki nga taitamariki o Aotearoa, Maori, Pakeha hoki e tupu ai hei tangata tika, e tau ai hei rangatira mo nga

7 7

▲back to top
Moutere nei, mo to tatou Emepaea hoki. Na moku, ka mau au ki te tauira a Wikitoria, te Kuini Nui, i awhi tonu nei tona aroha i te Iwi Maori mai ano o te ra i whakaae ai ratou ki tona mana.

E nga Rangatira, e te Iwi, tena koutou, a Hei konei!

(Sgd.) ERUERA PIRINIHA.

Whaikorero a te Pihopa o Akarana.

E OKU hoa aroha, e nga Minita e nga Mangai Reimana o te Iwi, tena koutou. Ma te Wairua Tapu e tuku mai te matauranga e marama ai tatou ki te rapu tikanga e ora ai nga mahi a te Hahi i roto i tenei wahi o Tana mara waina. I te tuatahi e tika ana kia puta a tatou whakawhetai ki nga tangata whenua o Te Kao mo to ratou kaha ki te karanga i tenei Hui kia noho ki konei i tenei wa he o te tau, ara i te wa kahore ano i maoa nga kai. Otira kei te mohio koutou kua tata taku haere ki Ingarani, na reira i noho ai i tenei marama.

1. TERA TAU. - Kahore o tatou Hinota i noho i tera tau i te mate uruta i pa ki a tatou ki te taha Pakeha ki te taha Maori. E mihi atu ana au ki nga whanaunga me nga hoa o nga mea tokomaha i hemo i taua mate. Kei te tangi tahi hoki tatou mo o tatou hoa kua ngaro atu i o tatou Hui mo Revs. Wiki Te Paa ratou ko Hoete Matete ko Reihana Kamiti, mo Riapo Puhipi hoki i tu hei mangai reimana mo koutou ki te Hinota Pakeha i enei tau maha kua pahure ake nei.

2. TE PAKANGA. - I muri mai i tera Hui o tatou ka houhia te rongo i mutu ai te pakanga. Kei te pouri tahi tatou mo nga tamariki kahore nei i hoki mai kei te mihi hoki tatou ki o ratou whanaunga. Kei te koa tatou mo nga mea i hoki ora mai me te hiahia kia waiho ko te matauranga i riro mai i a ratou hei hapai i nga tikanga e ora ai o ratou iwi.

3. NGA MANGAI REIMANA. - I tera Hui i tu ki te Waimate i tenei Hui hoki he torutoru rawa nga Mangai Reimana i tae mai. He kupu atu taku ki nga takiwa katoa kia kaha ratou ki te tuku mai i o ratou Reimana. Ki te tae mai ko nga Minita anake e kore rawa e oti tika nga mahi a nga Hui.

4. WIKITORIA KURA. - I enei tau e toru kua pahure ake nei i mea matou tera pea to tatou Kura Kotiro e whakakapia i te nui o te utu mo nga mea katoa, na reira i tukua atu ai e nga kai-whakahaere o te Kura tetahi tono ki te taha Pakeha me te taha Maori kia awhinatia mai taua Kura.

E hari ana au i te mea kua whakarongo mai te iwi Pakeha, Maori me te Kawanatanga hoki ki ta matou karanga, a, kahore te Kura e whakakapia.

8 8

▲back to top
Kaati ka uru ahau i a ratou ki etahi waahi e tika ana tooku whaea, ko etahi waahi kaore ahau i whakaurua. Ko Mangapoike taua whenua. He paranga noa nei nga waahi i i homai mooku. Erangi ko Mangapoike kore rawa tetahi waahi paranga nei i a au. Ka pa te pouri tuaikerekere i konei, na te paranga i homai ki a au, ka motuhia mai ahau i toku whenua tupu, ka horoia atu e ahau te paranga whenua i homai nei e ratou hei whakareporepo paru i runga i toku ingoa, me te tatai e whai ake nei ki toku ingoa (me whakapoto):

Ko Kahungunu

Ko Kahukuranui

Ko Rakaihikuroa

Ko Taraia

Ko Te Raupare

Ko Ngako

Ko Ngarangimumutu

Ko Te Aohuakina

Ko Haerengarangi

Ko Te Ropuhina
Te Ropuhina
Ko Tureia
Ko Te Rehu
Ko Te Matenga Tukareaho
Ko Tamihana Taruke
Ko Karepa Mataira
Ko Ahenata
Ko Te Hau Mataira.

E tama ma, e hine ma, ehara ia nei tenei i te tatai e tika ai kia whiwhi a Te Hau Mataira ki tetahi waahi paranga whenua o Mangapoike ? Na, e nga kai matakitaki i Te Kopara ki tooku mohio tonu iho, kaore he pouritanga o tuai kerekere i tenei ao Maori, hei rite mo tenei, pouripouri kiwhakiwha, kaore he pango i ko atu i tenei, ina hoki, whakataka atu e nga matua ki raro o te tatai whenua, a tena, me pewhea e tu ai i runga o te tatai tangata ? A me pewhea hoki e marama kehokeho ai te tu i runga i te whenua i whanau ai ahau? Heoi ano te karangatanga i ahau hei mokopuna ma Kahungunu, a hei tamaiti ma nga matua kei reira nei. Kia waiho ahau a ia nei hei manene hei tautangata hei kopikopiko noa i runga i te whenua. No reira, ka anga oku kanohi ki nga maunga no reira nei te awhina moku. Na Ihowa te awhina moku, na te kai-hanga o te rangi, o te whenua. Na te whiwhinga ki te marama kehokeho, ka uru ai te tangata ki te pouri tuaikerekere, waihoki na te whiwhinga o te manene ki pouri tuaikerekere, ka uru i a ki te marama kehokeho. Koia tonu tenei e kehokeho atu nei i runga o Wharekauri.

Na TE HAU MATAIRA.
Te Kareotemoana,
Chatham Islands, 27 Aperira, 1920.

Mo nga Tamariki kaha te Rewharewha, me kai i te 
WOODS' GREAT PEPPERMINT CURE, 1/9, 2/9 patara.


9 9

▲back to top

He Takoha na te Piriniha.

I MUA i te haerenga atu o te Piriniha i Niu Tireni nei, ka tukua mai e ia ki a Ta Timi Kara tetahi tokotoko hei whakamahara mo to raua tutakinga i Rotorua. Ko te reta e whai ake nei kua tae mai ki a Ta Timi Kara whakaatu kei te haere mai taua takoha:

Whare o Te Kawana,
Poneke, Niu Tireni,
May 8th, 1920.

Kia Ta Timi,

Kua whakahaua ahau e te Piriniha kia tukua atu ki a koe tetahi tokotoko, he mea tuhituhi te purutanga. Hei whakamahara mo te pohiri a te Iwi Maori i Rotorua. Ka tukua atu taua tokotoko ki Turanga i tenei ra. Heoi ano.

Na C. N. HAMILTON, Hekeretari.

Kei runga i te purutanga he mea whakapiri ki te hiriwa e mau ana enei kupu: " Na Eruera, P."

He Reta tuku mai.

Ki te Etita o Te Kopara.

KIA ORA. Utaina atu aku mihi ki runga i Te Kopara kia topa atu i Te Kare-o-te-moana, kia tae atu ki Wharekauri - ki a T. H. Mataira.

E hoa, Mataira, ki a ora koe i roto i nga mahi tohu a te Atua o tatou tipuna i whakaterea mai nei i Paraweranui i Tahumakakanui i te Ihinga-moana, i te Wharenga-moana i a Haruatai i a Tai-whakahuka, a whiti mai ana ratou ki tenei motu e tau nei o ratou waka rauna te motu nei. No reira e hoa he tokonga ake no te ngakau e tumanako ana e aroha ana ki o korero i Te Kopara No. 74, ara te korero tuatahi hai mihinga ake maku mo te Manu e ki nei koe kia kaha ki te whangai i ta tatou Manu kia ki te puku kia tipu whakarunga ai ta tatou pepa kia kaha ai hoki ia kite, torotoro i o tatou marae. Ki te whakaoho i te ngakau kia oho ki tana mahi ki te whakaaro, nga taringa ki tana mahi ki te whakarongo, nga kanohi ki tana mahi ki te titiro. No reira au nei ka mihi ake mo tena take notemea ko te pepa tenei e uru ai a tatau nei korero o a te Maori, e rongo ai hoki i nga korero o te ao hou. Tuarua, ko te Manu nei he manu Maori tona ingoa. Me mihi au mo to korero ra me hoki ana tatau ki to tatau nei reo ki to te Maori, ki te reo kaore e mohio ki ko atu ki ko mai. Na ka whakamarama tonu atu au ki a koe i toku hahi e noho atu nei ko te hahi i whakahekea iho i to motu e noho mai na koe. Kai kona nga kupu e pukai ana e kore e taea e au te korero. Kia kotahi te kupu hei korerotanga ake maku: "Ko au tenei ko to koutou Atua te haere mai nei, a maku koutou e whakahoki atu ki te whenua i oatitia ki o koutu Matua i mua a ka hoki

10 10

▲back to top
atu ano koutou ki reira. Na no te tau 1868 ka tae mai ratou. E toru nga tau e whakawhaitia ana ka mau te rongo, ara i te tau 1871 te tangata a te Kawana i tae mai kia kite i a Te Kooti ko te Paraihe. Ko tana oati ko te inoi a Te Karaiti, "E to matou Matua i te rangi." Ko te whakahoki, ae, kua tutaki te mahi tohu raua ko te pono kua kihi kia raua te tika me te rongomau, e tipu ake te pono i te whenua e titiro iho te tika i te rangi. I muri atu i tena ka tae mai ko te Paranihi ko taua oati ano. Whakahoki a Te Kooti, "He honore he kororia ki te Atua i runga, he maungarongo ki te whenua, he whakaaro pai ki nga tangata. Na ka taketake te maungarongo a te Kawana kia Te Kooti me tona hahi katahi ka haereeretia nga marae o te motu nei ki te rui i nga kupu i kurangia i te whare pononga ara penei me to korero kia hoki ki tou reo, ehara i te hoki ki te kai tangata ki te karakia ranei ki nga whakapakoko. Kaore ki te reo anake me tona tapu ko ana i homai ai i te hanganga mai rano i te ao. Kaati kaore e taea e taua e te ao Maori te kotahitanga a te Wairua. Kua nui ke atu nga titorehanga pakeke i te ao Maori. He ahakoa ra kia kaha ki te tukutuku atu i a taua nei pahupahu ki nga marae o nga motu nei kai reira etahi tangata e awhina mai, notemea ko te nui o te hahi hou nei ki te whakaaro ake kai te rua koata. E rua hoki koata kai te toe atu engari kai te pakarukaru ki nga hahi maha. Kaati ehara au nei i te tangata tika hai mihi atu i o korero katoa mai i Te Kopara nama 74-75. Na hai kupu whakamutunga ake maku kia kaha ki te whakahoki ki te ukaipo ki tou reo hoki. Ka mutu tonu a runga o nga kupu ko enei e korerotia ake nei. Ki te oti enei take i te iwi Maori. Kaore he uaua i muri atu o nga whakahaere. Kati hai kona whakarongo mai ai.

TE WHAITI WATENE.
Waimaha.

He Pirihi Tiamana no te Hahi o Roma.

I TE takiwa kei te haere tonu te pakanga ka taha ake nei, ka hopukia a Pa Heeka, he pirihi no te Hahi o Roma, katahi ka mauria ki te Puni i whakaritea mo nga Tiamana katoa o Ahitereiria. Kahore i mohiotia i taua wa he take ano ranei i waho atu i tona Tiamanatanga i hopukia ai ia ki roto i taua puni, otira i whakapau nga upoko o te Hahi o Roma i to ratou kaha kia kaua ia e hopukia kihai i taea. Ina tata nei i te whakaritenga o te ra hei whakahoki i a ia ki Tiamana, ka timata ano taua take. Ka pitihana nga tangata o te Hahi o Roma kia kaua ia e whakahokia. He mea kawe a mangai ta ratou take ki a W. M. Hughes, ki te Pirimia, i Marepane, a tona mano o te tangata i huihui ki te Paaka hei matua mo te hunga whakapuaki i taua take.


11 11

▲back to top

I te timatanga o te tono a te Hahi o Roma kia kaua taua pirihi e whakahokia, tino kaha te riri o tetahi wahanga o te iwi, ka haere nga whakahe i roto i nga nupepa mo taua tono, me ta ratou ki kahore i tika kia whakamamakia te whiu mo nga Tiamana ahakoa ko wai, a kia kaua hoki e waiho ma te mea no te Hahi ia o Roma hei take e kore ai taua pirihi e whakahokia.

I te takiwa ka huihui te matua kawe i te take a te Hahi o Roma ki te Pirimia, ka haere nga whaikorero mo taua putake ara kia kaua taua pirihi e whakahokia ki Tiamani. He tangata nunui. katoa nga kai-korero, he mema no te Paremata tetahi, me te roia tumuaki. Ko nga tangata katoa i reira 150,000. Ka paahitia ta ratou motini kia kaua taua pirihi e whakahokia. I roto ano i taua huihui ko tetahi matua ano hoki no nga hoia me nga heramana i hoki mai i te whawhai. I te paahitanga o te motini i runga ake nei, katahi ka whakaekea e ratou te pourewa i reira nei nga kai-korero i runga ake nei e tu ana, katahi ka panaia atu aua tangata ki raro.

Katahi ano ka tino mohiotia te tino take i hopukia ai taua pirihi na ana kupu kino mo Ingarani i roto i te pakanga ka taha ake nei. Na nga tangata tonu o tana whare-karakia i ripoata aua korero ana.

Kati kei te wera katoa nga whakaaro o tena wahanga o tena wahanga mo runga i taua take.

He Reta Poroporoaki ki te Piriniha.

KOIA nei te waea poroporoaki i tukua atu e Te Herihi, Minita mo te taha Maori, raua ko Pomare, ki te Pirihiha o Weira:

"Ko ta matou tumanako ko te Iwi Maori kia pai tonu kia ahuareka to haerenga atu i runga i te Moana nui a Kiwa. E kore rawa e wareware i a matou nga rerenga o te Kotukurerenga-tahi i waenganui ia matou. Ma Tangaroa e whakamarino nga ngaru, ma Tawhirimatea e whakamarie nga hau, kia tae ora atu ai koe ki te kainga. Ko te tumanako nui i roto i a matou kia rere mai ano koe ki Aotearoa i roto i nga tau e heke iho nei. Tatou tatou. Haere ra."

Koia tenei te whakautu mai a Kanara Kiriki, Hekeretari a te Piriniha:

"He nui te whakamihi a te Piriniha mo ta koutou waea poroporoaki ko nga Iwi Maori o Aotearoa. E: kore rawa te Piriniha e wareware ki ta koutou powhiri i a ia, me to koutou piri pono. Ka mau tonu koutou i a ia i roto i tona ngakau, me tona tumanako ano hoki tera ano ia e tae mai ki Aotearoa. Hei konei ra."

12 12

▲back to top
HE KAI MA TE KOPARA.


TE INGOA.
TE KAIGGA.
UTU.
TE WA E MUTU AI.
Mei & Hune.
Pita Nepia
Nuhaka
5/ -
Mei 1921.
N, T. Taurere
Kaihu
5/-
Mei 1921.
Teira Maihi
Tangoio, H.B.
5/-
Hanuere 1921..
Hone Ngatoto
Kahukura
5/-
Hanuere 1925.
C. Ellis
Hunterville
5/-
Maehe 1921.
Rawiri Te Ruru
Te Ahuahu
5/-
Hanuere 1920..
Wharepapa Perepi
Waipiro Bay
5/-
Mei 1921.
Wiremu Hohepa
Tokaanu
£1
Hune 1924..

HE TURE TUTURU.

1. Kotahi putanga o TE KOPARA i te Marama.
2. Ko te oranga mo te pepa e rima hereni (5/-) i te tau, me nooti o te poutapeta me pane kingi ranei.
3. Ki te hiahia te tangata ki te tango i TE KOPARA me tuku mai e ia te moni i roto i te reta whakaatu mai ki a

TE KOPARA, Te Rau Press,
6 Berry Street. Gisborne.

HE PANUI.

Ko nga tangata e hiahia ana ki te Rawiri, Himene, Kawenata ranei me tuku mai a ratou tono ki:

MISS K. WILLIAMS,
P. O. Box 41,
HUKARERE, NAPIER.

Ko nga utu enei:

Ha mea nui, kiri noa, 3/.
Rawiri & Himene, kiri noa, 1/6.
He mea nui, kiri whero, 8/6.
Rawiri & Himene kiri whero, 3/
He mea nui kiri pai, 4/6.
Rawiri & Himene kiri pai rawa, 6/6.
Ha mea nui, kiri pai rawa, 6/6.
Rawiri, Kawenata & Himene, kiri whero, 4/6.
Himene, 9d.
Rawiri, Kawenata & Himene, kiri pai rawa, 7/6

Maku e utu te pane kingi hei tuku atu i nga pukapuka ki a koe.

HE PANUI.

Ko te tangata e hiahia ana ki te hoko Paipera mana me tahituhi ki a Rev. F. SPENCER, Whanganui. Kei a ia nga Paipera me nga Kawenata, nga mea kiri noa tae atu ki nga mea pai rawa.

Printed and published by HERBERT WILLIAM WILLIAMS, at Te Rau Printing Works
Berry Street, Gisborne. New Zealand. - June 30, 1920.