Nama 21.

Hurae 1915.

Te Kopara.

Te Oranga mo tenei Pepa e Rima Hereni mo te Tau.

Te Kopara.

NAMA 21. GISBORNE. HURAE 1915.
"Iti te Kopara, kai takirikiri ana i runga i te Kahikatea."

TE PAIPERA TAPU. VI.

I TE mea kua whiwhi koe ki te Paipera kia mahara tonu ki te mea i homai ai tenei taonga ki a tatou. Kei konei ta Paora e ki nei ko " te kupu o te pono, te Rongo-pai o to tatou oranga" (Ep. 1, 13). Ki ta Pita ko te mea tenei i whanau hou ai te tangata hei tamaiti ma te Atua (I Pita 1, 23). Ki ta Hemi Apotoro "e taea e tenei te whakaora o tatou wairua" (Hemi 1, 21). Kei konei ra hoki nga korero e whakaaria mai nei e te Atua hei whakaponotanga ma te tangata, ara mo te aroha o te Atua i tonoa mai ai e ia tana Tama kia whiwhi ai ki te ora tonu te tangata e whakapono ana ki a ia.

Ehara tenei i te mea mo te whanautanga houtanga anake o te tangata, engari he mea ano tenei e tupu ai, e neke ake ai ki te ahua pakari, ina hoki ta Pita, " Kia rite ki te tamariki whanau hou, hiahiatia atu te waiu tinihanga-kore o te kupu, ko te mea hoki ia e tupu ai koutou" (I Pita 2, 2). Ki ta Paora hoki ko te Karaipiture "te mea e whiwhi ai koe i runga i te whakapono ki a Karaiti Ihu ki te matauranga e ora ai koe" (1 Tim. 3, 15).

E kore te tinana o te tamaiti whanau hou e tupu, e kore hoki e pumau te ahua ora o te pakeke, ki te kore e whangaia tonutia i nga ra katoa ki te kai e tau ana; waihoki ko te tangata e kore e tupu, e kore hoki e nui haere te kaha, ki te kore e hono tonu te whangai i tenei ra, i tenei ra, ki te kai e tau ana ki te wairua. Ka marama hoki i nga korero i runga ake na, ko te kupu a te Atua e kitea nei ki te Paipera tetahi mea e tupu ai, e ahua pakari ai te wairua o te tangata ki te hono tonu te ako. Ko te tinana o te tangata kahore e waiho ana kia taka te wiki katahi ano ka pa ki te kai, engari he kai tonu te mahi i nga ra katoa, kei heke te tupu, kei hemo te kaha; e kore ano hoki te wairua e ora ki te kore e whangaia ki te kai e tau ana i tenei ra, i tenei ra. Koia hoki a Te Karaiti i tohutohu mai ai kia penei he inoi ma tatou ki to iatou Matua i te rangi, "Homai ki a matou aianei he taro ma matou mo tenei ra (Mat. 6, 11). Te mea nei hoki e inoia nei ko te mea e ora ai te wairua raua tahi ko te tinana. Te oranga mo tenei ra me inoi ano i tenei ra; kia haere tahi ano

ia me te inoi te kimi i nga taonga o roto o te Karaipiture. Ko tatou nei hoki, me te mea e haere ana i te wa o te pouri kerekere, te ata kitea te ara, mo reira nei tenei inoi, " Meinga ahau kia matau ki te ara e haere ai ahau" (Wai. 143, 8); "he rama tau kupu ki oku waewae, he whakamarama ki toku ara" (Wai. 119, 105). Ma konei tatou ka ata matau ai ki "nga mahi pai kua whakaritea e te Atua i mua hei haereerenga mo tatou" (Ep. 2, 10).

Kia mau tonu te mahara ki ta te Atua tohutohu ki a Hohua, " Kei whakarerea e tou waha tenei pukapuka o te ture; engari kia u ou whakaaro ki reira i te ao, i te po, kia mau ai koe ki te mahi i nga mea katoa kua oti te tuhi ki reira (Hohua 1, 8).

Te mea i korerotia paitia ai nga tangata o Peria, ko ta ratou " rapu i te tikanga e enei mea i roto i te karaipiture i tenei ra, i tenei ra (Mahi 17, 11).

Kaua tetahi ra e hapa i te ako i nga mea o roto o te Paipera Tapu.

PIHOPATANGA O AKARANA.

TE WHAI-KORERO A TE PIHOPA KI TE HUI O TAUWHARE.

E AKU teina, tuakana, e nga Minita me nga Mangaireimana, kua mine mai nei tatou ki konei ki te rapu tikanga e tupu pai ai taua Hahi i roto i te iwi Maori: Tena koutou.

1. Mo te nukunuku Minita.

Ka nui taku koa i te hokinga mai ano o Hemi Makewiremu ki waenganui ki a tatou ki te iwi Maori mahi ai Ko Rev. T. Manuera kua neke atu i Hauraki ki Ahipara; ko Rev. Hone Karaka kua nekehia i Kaitaia ki Hauraki: ko Rev. M. P. Kapa kua nekehia i Te Paina ki Te Kao mo nga tau e rua. Tokorua nga tangata kei Te Kareti o Te Rau e kura ana, a, e whakaaro ana ahau ki te whakapa i a raua hei rikona a tenei tau. Kotahi o raua hei hoa mo Rev. Hori Raiti i roto i Waikato; ko tetahi hei awhina i a Rev. Wiki Te Paa i te takiwa o Wairoa.

2. Mo te Whakau.

Kia ata whakaakona nga tangata mo te whakau. Ki a au pai atu te torutoru kua oti nei te tino whakaako i te tokomaha kahore nei i tino whakaakona. Ko te whakaaro o etahi tangata ko te Hapa mo nga kaumatua anake. E

TE WHAWHAI I TE HAUAURU.

KAORE i te puta nui mai nga korero o te whawhai ki te taihauauru. No mua rano nga rongo korero mai ara kei te whakapau a Tiamani i tona kaha kia puta ia ki Kare. Ko taua korero ano te korero onaianei, kaore ano he korero hou. Ma tatau noa ra e whakaaro atu i runga i te roa o Tiamani e mahi ana kia puta ia ki Kare kei te kaha tonu te Ingarihi raua ko te Wiwi ki te pupuri atu i a ia. Ko te tikanga i runga i te mea kua roa rawa e whakarawerawe ana tetahi me tetahi ki te nanati i te kaki o tetahi kia tu he pakanga nui i waenganui i a raua inaianei, otira kaore ano. Anei ake ano pea tatou te kite ai i tetahi pakanga nui, engari kaore i mamao atu.

NGA ITARIANA.

KEI te karapotia tetahi taone nui o Ahitiria inaianei e nga Itariana. Ko Korihia (Gorizia) te ingoa o taua pa. Kua ono wiki inaianei te roa o te pakanga ki taua wahi, a ki te whakaaro e kore rawa e roa ka horo taua pa i nga Itariana. He iwi tino toa rawa te Itariana: inakoa i te whawhai e korerotia ake nei ka mea tetahi Kanara ki te ope i raro i a ia mehemea tokohia o ratou e haere ki te tainamaiti i nga rua nohanga o te hoariri: kore rawa tetahi o ratou i whakakore. E 49 i kowhiria e te Kanara hei, haere.

Te taenga atu o taua 49 ka tainamaititia e ratou nga taita waea e putu haere ana katahi ka panga tonutia atu o ratou tinana ki roto ki nga awa keri o te hoariri, ko te horonga o te hoariri i a ratou kaore i arikarika. O tenei hunga tokowhitu ano nga mea kaore i pa he raruraru.

KARIPORI.

KAORE ano he pakanga nui hou kia pakangatia i Karipori ara i te Tatinera. Engari ko te whakaaro inaianei e kore e roa ka tae nga tangata o Niu Tirani me o Ahitereria ki Konatatinopara. Kua riro te nuinga o te Moana Pango i a Ruhia, a kua nui haere te mana o te Kotahitanga ki te moana o te Tatinera he ahuatanga enei e tohu ana kei te mate haere a Take. He nui nga tangata o Niu Tirani nei kua hoatu he tohu toa mo ratou.

Ahakoa kei te tino whakapau a Tiamani kia tae ia ki Warsaw kei te kaha rawa atu a Ruhia ki te pupuri atu i a ia. Kei te kaha te whawhai a nga taha e rua inaianei.

TE OPE MAORI.

NO te 22 o nga ra o Mei ka hori ake nei ka tuhia mai e Tawhai Kohere tana reta i Merita ki ona tuakana, ki te Revs. Reweti Kohere raua ko Poihipi Kohere me Henare hoki. Ka mutu nga tangitangi mai me era atu korero ka korerotia e ia ko te taenga atu o te Kawana o Merita kia kite i a ratou ara ko Rore Metuana. I te taenga tuatahi atu o te Kawana kia kite i a ratou ka tono ratou kia tukuna ratou ki te whawhai. Ka mea te Kawana ki a ratou; kaore ia e kaha, engari waiho mana e korero ki a Rore Kitini. I te taenga tuarua mai o te Kawana kia kite i a ratou ka mea atu ia ki a ratou, kua tae te whakaaetanga a te Kawanatanga o Niu Tirani ki a Rore Kitini kia haere koutou ki te whawhai ki Parani ranei ki te Tatinera ranei. Engari kei te tangata ano te hiahia; mehemea ki te hiahia noho te tangata e ahei noatu ana ia. Katahi te Kawana ka mea atu ki a ratou: " Nga mea o koutou kaore i te hiahia ki te haere ki te whawhai me amo nga pu, ara nga kupu ake a te Kawana slope arms!'. Kore rawa tetahi o te 400 nuku atu i korikori. I whakamiharotia tenei ahua o nga hoia Maori a he tino korero i roto i nga nupepa pakeha katoa.

NGA TAUA A RORE KITINI.

Ko taua ano ko te Ingarihi e whakahehe nei ki to taua Tianara whakahaere ki a Rore Kitini. Ko te hoariri ia ara ko te Tiamani kua haere ana kupu whakamihi mo te marama o tenei tangata o Rore Kitini ki te whakahaere i ana ope taua katoa mai o te timatanga, o te whawhai tae mai ki naianei. Ko te mea tino whakamiharo rawa ko te tereinatanga i aua hoia kaore i roa kua rite tonu mai ki a Tiamani hoia ko te mahi tonu nei he tereina.

PITOPITO KORERO.

Ki te ahua o nga rongo korero mai kua tae te taua Maori ki te whenua o te pakanga, ara ki te Tatinera inahoki i kite iho matou i te ingoa o tetahi o nga hoia Maori i roto i te rarangi ingoa o te hunga e whakahonoretia ara o nga mea i taotu, i mate rawa ranei i te whawhaitanga. E puta tonu ana mai to ratou rarangi ingoa i nga rangi katoa. Ko te hoia Maori e korerotia ake nei i taotu, ko tona tu i tona pokohiwi. Kaore i tino marama tona ingoa ara te ingoa Maori.

Ko "Rangi" anake te mea i tino marama. Nona tonu te ingoa tuatahi ki te uru ki te rarangi whakahonoretia.

I pa tetahi aitua nui i Amerika i nga ra tonu o tenei wiki, ara 1300 nga tangata i mate ki ro wai i te tahuritanga o te tima. Ko te hunga nei e haere ana ki te pikiniki. Katahi ano ka manu atu i te wapu ka titaha te tima. I te titahatanga o te tima ka hingahinga katoa nga tangata ki tetahi taha. I te taumaha o te tangata ka tino tikoki te tima ka ki hoki i te wai. Ko te nuinga o nga tangata i takataka ki ro wai, ko etahi i mate tonu ki roto ki nga ruma i runga tima i te kingi i te wai. He torutoru noa nga mea i honea, ko te tokomaha tera kua whakaaturia ake ra o nga mea i matemate.

TE WHAWHAI I AWHERIKA.

KO Tianara Pota (Botha) te tangata i tino whakanuia i  roto i enei ra; otira tera noatu te whakanui mona kei te takoto mai. I te kaha o Tianara Pota ki te whakahaere i ana hoia ka tere wawe te mate o nga Tiamani i a ia ka hohoro hoki te mutu o te whawhai i Awherika. Mano mano atu nga waea whakamihi i tae ki a Tianara Pota mo tona kaha. Na te Kingi tetahi o nga waea i tae ki a ia. Ko Tianara Pota he Poa engari he tangata piri pono ki te mana o Ingarani. Ko ia te Pirimia o te Kawanatanga o Awherika ki te tonga, te wahi i raro i a Ingarani. Mahue tonu ake i a ia tona tunga Pirimia ka haere ia he Tianara whakahaere i nga hoia o te Ingarihi.

HOIA MAORI KUA TAOTU.

HE tika ano kua tae nga Maori ki te whawhai. Ko nga ingoa enei o nga mea kua taotu ara: 
G. R. REWA kei te waewae te tu. 
H. R. KENETI kei te kuwha te tu. 
T. TE WHARE kei te kuwha te tu. 
T. MIHAERE kei te turi te tu.

HE KAI MA TE KOPARA.

C. P. Davies 11/-; Rangi Ngahiraki, Rangi Rautahi, Kipa Anaru, Rev. W. T. Fraser, Rewi Tamihana Tihi Whaanga, Huri Korimete, he 5/- a te mea kotahi; Waaka Pa weherua, 10/-; Rev. W. G. Williams, £1: Rev. Ahipene Rangi, 10/-