Pipiwharauroa 1899-1903: Number 85. April 1905


Pipiwharauroa 1899-1903: Number 85. April 1905

1 1

▲back to top
Te Pipiwharauroa,

he Kupu Whakamarama

NAMA 85.

APERIRA 1905

HUI TOPU.

NO te I o nga ra o tenei marama i tu ai
ki Manutuke te Hui Topu o te Piho-
patanga o Waiapu. He nui te tangata i tae
mai: nga minita pakeha koi—

Te Wiremu, Pihopa o Waiapu, ko Te
Wiremu Hamiora, Atirikona; ko Wiremu
Aata, ko Te Kutia ko Tianene, me Te Tiate-
ne, kai-whakaako o Te Rau Kareti. Nga
Minita Maori ko Rameka Haumia, Ratema
te Awekotuku ko Turuturu Ngaki, ko Ha-

karaia Pahewa, ko Hone Waitoa, ko Apera-

hama Tamihere ko Matiaha Pahewa, ko
Rutene te Aihu, ko Matenga Waaka, ko
Ahipene Rangi. ko Tamihana Huata, ko
Hemi Huata me Katene Pukerua. Nga
mangai -reimana ko Wi Repa, ko Tepene
Wenerei, ko Hori Tohungia, ko Rutene te
Arahi, ko Reweti Kohere, ko Matene Keepa,
ko Tame Arapata, ko Wi Waikari, ko Hemi
te Aoriki, ko Teka Maihi, ko Utiku Apara-
ngi, ko Tutawake ara 6 nga minita pakeha,
13 nga minita Maori, 13 nga mangai reimana,
hui katoa 32. I tae katoa nga akonga o te
Kareti minita, he nui hoki te tangata whenua
i whakamine mai ki te hui, ki te manaaki i
nga kupu, i nga tinana hoki o te manuhiri.

Kauwhau a Te Wiremu.

I te -ata o te Ratapu i ki tonu te whare
karakia whakairo, he hanga ahuareka te kii-

nga o tenei whare nui, o tenei whare ataahua.
Ko te rarangi a Te Wiremu ko te korero o te
wahine Hairo-Pinihia, i tono nei ki a te Ka-
raiti kia whakaorangia tana kotiro
(Mk. vii., 24). I te nui o te aroha o taua
wahine ki tana tamaiti kahore rawa tona nga-
kau i matemate, ahakoa i taikaha nga kupu a
te Karaiti ki a ia, whakakuritia ia. I whakaae
tonu ia he kuri ia a takoto tonu atu ki te inoi.
Mehemea pea ko tatou i te kino ano o te ku-
pu kua whakatakariri kua haere. E penei
ana te Atua ki a tatou i etahi wa, e takai ana
i tona aroha ki tetahi mea kino ki te whakaa-
ro a te tangata, hei whakamatautau i a tatou
kia kitea ai to tatou manawanui, to tatou
whakapono. I hunaia e Hohepa tona aroha
ki ona tuakana, i korero whakatumatuma ia
ki a ratou, otira ngaro kau atu ki tona ruma
kei te tangi i te aroha e toko tonu ake ana
i tona ngakau. Ko te mate o tenei kotiro he
rewera, waihoki he tini te rewera e noho nei i
roto i te tangata, te rewera tohunga me tona
tini. Hei konei a Te Wiremu ka tuhi ki nga
pou whakairo o te whare karakia, i tangohia
mai nei i te whare tawhito. I te mea kua
ara te whare tuatahi, ka kotiti ke te tangata
ka whakarerea te Hahi ko te mutunga he
mate. Kaore i mohio ki tera matenga ka tu-
pato, tena koa kei te kotiti ano inaianei. He
nui te whakamihi o te tangata ki te kauwhau
a Te Wiremu, ka marama nga kupu, ka pai
te reo Maori, ka tau te taha, ko te takahi ana-
ke o te waewae i toe atu.

I te mutunga o te karakia e 66 nga tangata
i tango i te Hapa a te Ariki.

I te karakia o te ahiahi i te Pihopa te kau-
whau, i ahu ana kupu mo te whangainga i
nga mano e rima.

I te Mane i te 9 o nga haora ka huihui ki
te whare karakia ki te karakia ki te inoi. Ko
nga kupu tuatahi na Te Kutia mo to tatou
whakatupapakutanga ki te hara me to tatou
aranga ki te tika.

2 2

▲back to top
TE PIPIWHARAUROA

No. 85

Mate Taewa.

Ko te kupu tuarua na Te Tiatene. Ko
ana kupu tuatahi mo te mate e kai nei i te
taewa i nga wahi katoa o Niu Tireni, kei te
pouri te tangata, te maori, te pakeha mo te-
nei mate kino, kei te kimi hoki i te take o
tenei mate. Ki te whakaaro a nga tangata
matau ko tetahi take o tenei mate
he ko re kaore i tikina he purapura
hou, i etahi motu, he hokihoki tonu atu ki
nga maara taewa tawhito, na wai ra ka poriro
te ahua o te taewa, hei te panga mai o te
mate kahore he kaha o te taewa ki te pei i
taua mate.

E pouri ana tatou mo tenei mate kua pa
nei ki te taewa; kei te pouri ranei
tatou ki te mate nui kua pa nei ki te
whakapono, ki te Hahi Maori-nga mahi to-
hunga maori, te puremu me era atu mate?
Ko te taewa ia nei kia nui to tatou pouri, ko
te tangata, ko te wairua tangata, kia iti te
pouri, kia kore ranei e pourita? Kei te ra-

pua e nga tangata matau he rongoa mo te
taewa. Ki ta ratou whakaaro e ora ai te
taewa, me tiki he purapura hou, me whakato
hoki ki nga wahi hou. A he aha he rongoa
mo to tatou whakapono kia kaha ai te tu ki
nga mate e whakaeke nei i te Hahi? Me tiki
he purapura hou. Kaua e hoki tonu atu
ko aua kupu ano, ko aua kauwhau ano, na
wai ra ka titohea te whenua o te ngakau ka
hoha, ka ngoikore. Ehara i te mea me
hanga he Rongo Pai hou he Hahi hou ra-
nei, engari ko te whakakahutanga i te kupu,
kia hou; kia koi te kupu, kia kaha, kia ora,
hei whakaoho i te tangata. Kia tau iho te
kaha o te Wairua Tapu ki runga i a tatou,
kia ora ai a tatou kupu, kia ngoto ai ki roto i

e ngakau o te tangata.

TE WHAIKORERO

A TE PIHOPA O WAIAPU KI TE HUI O TE
HAHI MAORI KI MANUTUKE I TE 30 APE R IA,
1905.

E hoa ma, e nga Minita, e nga Mangai o te
iwi,

I te mea kua tae mai nei tatou ki te Hui
Topu o te Hahi Maori o tenei Pihopatanga,
ko te mea tika tenei, kia ata tirohia e tatou te
ahua o tenei wahi o ta Te Karaiti mara, he
whai hua ranei, he huakore ranei.

E kiia ana e Paora te Hahi a Te Karaiti
he rite ki te tinana o te tangata, he maha nei
ona wahi, kotahi tonu ia te tinana, me te whai
mahi ano tenei wahi, tenei wahi. Nga ta-
ngata hoki kua iriiria nei hei wahi mo te tina-
na o Te Karaiti kua rato katoa i te mahi. Ka-
hore rawa he tikanga e mangere ai tetahi.
Te mahi a te Minita, he tuku i nga Hakara-
meta, he kauwhau i te Kupu, he tohutohu i te
iwi kia u ki a Te Karaiti; koia hoki i kiia ai
he kaimataara, he hepara. Otira e kore e
tupu te mahi a te Minita ki te whakakeke te
iwi, ki te kore e whai whakaaro ki nga mea
e ngahau ai nga mahi a te Hahi, ki te kore e
puta te inoi a tenei, a tenei, kia tukua nuitia
mai ki te Minita te Wairua Tapu hei whaka-
ako, hei whakakaha i a ia, e rite ai tana mahi
ki ta Te Karaiti i pai ai.

Tetahi mahi ma te iwi e whakahaua ana e
nga Apotoro a Te Karaiti, ko te whakaputa
i te oranga mo nga Minita. " Te tangata e
whakaakona ana ki te Kupu, me whakawhi-
whi e ia tona kai- whakaako ki nga mea
pai katoa." " Nga kai-kauwhau i te Rongo-
pai, hei runga ano i te Rongo -pai
he oranga mo ratou." Kei te mohio tatou,
ko te oranga e puta ana ki te Minita inaianei,
ehara i te oranga ranea. Ko tetahi mea nui
tenei hei whakaarohanga ma te Hahi Maori,
me kore e taea te whakaputa i te kohikohi i
nga Ratapu katoa hei whakaranea ake i te
oranga mo te Minita o ia pariha, o ia pariha.
Tenei ano kei te puta te whakaaro o te taha
Pakeha o te Hahi, he aroha ki te taha Maori;

otira ehara i te mea tika kia mahi ko te taha
Pakeha anake- kia noho noa iho te taha
Maori.

Tetahi tohu o te ora o te whakapono ki a
Te Karaiti, ko te kakama ki te kukume
mai i etahi ki raro i te maru o Te Karai-
ti. Ko ta Te Karaiti poroaki nei hoki
tenei ki tana Hahi i a ia e hoki atu ana
ki te Rangi. I mua, i te mea katahi ano
te iwi Maori .ka mau ki te Rongo-
pai, e ngahau ana nga mahi katoa. I muri
nei kua rere ke, kua heke te tupu o te tanga-
ta. Kahore nei hoki e ngakau nui ana ki te
karakia; ko nga tangata e huihui ana ki te
karakia, kahore e kakama te whakatika ki te
whakahua i te whakamoemiti ki te Atua, ka-
hore hoki e tuku i nga turi ki raro i te mea e
inoi ana ki te Atua; ko nga tamariki, kahore
e whakaakona ana ki te tikanga o to ratou
urunga ki te Tinana o Te Karaiti; ko te kawe
i te Rongo-pai ki nga motu e kiia nei ko
Melanesia kahore e whakaaroa nuitia ana.
Ngakau-kore ana te tangata ki enei, ngakau-
nui ke ki te tini o nga whakaahuareka o te ao,
ki nga mea e whakaware nei i nga mahara
o te tangata i kore ai e hiahia ki nga
mea e ora ai te wairua. Tetahi hua o

aku-

3 3

▲back to top
No. 85.

HE KUPU WHAKAMARAMA.

tenei ko te ruarua o nga tangata mo te wha-
kau, i kore ai e nui haere te tokomaha o te
hunga e pa ana ki te Hapa a te Ariki.

Tena ano hoki tetahi mea e tupato rawa
ai nga tangata o te Hahi, ko te mahi mami-
nga a te hunga e kiia nei, he tohunga Maori.
I kiia ai, he maminga, he whakaputa na ratou
i etahi kupu pai i te timatanga hei whaka-
ware i te tangata, kia maharatia ai kei ta Te
Karaiti huarahi i whakatakoto ai e haere
ana; otira, kia roaroa e mahi ana, kua kitea,
he kukume ke i te tangata kei whakawhiri-
naki ki a Te Karaiti. Ta ratou e whai nei,
ehara i te mea ko te tangata kia whakapono
ki a Te Karaiti, ko te Karaiti ranei kia wha-
kanuia; engari ko ratou ano kia whai ingoa.

Te tuara mo tatou, e taea ai te karo nga
rakau katoa a te hoariri, ko te Wairua Ta-
pu anake, e riro tonu nei i te tangata e inoi
ana; he wareware nei hoki no tatou ki te
inoi i tenei i kore ai e kaha te whawhai ki te
hoa-riri. Ko te tino mahi tenei ma tatou i
tenei wa, ko te inoi tonu i taua Wairua kia
ringihia nuitia mai e te Atua ki tenei wahi o
tana Hahi.

Ko te Motini Tuatahi na Rev Hemi Huata,
o Mohaka, he motini kia whakanukunuku-
hia nga minita ki etahi atu wahi mo te wa
i whakaritea. Ko etahi minita he roa rawa
e oke ana i te wahi kotahi, na wai kua kore
he kupu hou, ka hoki tonu atu ko aua kupu
ano ko aua kauwhau ano. Heoi, he mea pai kia
whakaaetia nga minita kia putai o ratou pariha
ki etahi takiwa. Inakoa no te haerenga o nga
kai-kauwhau ki te Horoto ka huri tera iwi a
Ngatihineuru ki te whakapono, he Ringatu
ra i mua. I tautoko a Rev. Ahipene Rangi
i te motini. Ki tana titiro kei te heke te
ahua o te Hahi Maori. I mea a Rev. Hone
Waitoa, me rapu he rongoa hou, pera me te
kauwhau a Te Tiatene, me tiki he purapura
hou i etahi wahi ara me whakawhitiwhiti nga
minita. Kahore he honore o te poropiti ki
tona kainga ake. I tautokona ano te motini
e Te Teira Maihi e Te Kutia, e Rev. Tami-
hana Huata, e Rev Ratema Awekotuku, a i
whakaaetia e te hui.

Ko te Motini Tuarua.—Na Utiku Apara-
ngi o Petane i kokiri ki te aroaro o te hui, i
kori ai te taha o Utiku i nui ai te korero a te
hui. Ko te motini kia puta te kaha o nga
rangatira ki te takahi i nga mahi tohunga
maori. I mea a Utiku kei te mohio tonu ia
ko nga rangatira tonu te iwi haraki ki te tau-
toko i nga mahi tohunga; he mema etahi no
te Paremete, he minita etahi, he reimana
etahi engari nana i pera te takoto o tana
motini. E marama ana he hoa riri nga tohu-
nga no nga mahi o te Hahi, e mea ana ia kia
puta to ratou uaua ki te patu i enei mahi
whakapohehe i te tangata.

I whakaae a Hone Waitoa ki te nui rawa
o nga mahi tohunga, otira no nga ra ano i
nga Apotoro i timata ai te puta otenei tu iwi.
E mea ana ano te Karaipiture kia takahi nga
rangatira i nga mahi he, penei me nga mahi
tohunga. I pouri te ahua o Te Wiremu i a
ia e whakapuaki ana i ana kupu mo tenei
mahi nanakia. I rereke nga tohunga o ne-
hera, he mea ata whakaako ki te wharekura,
tena ko nga tohunga o enei ra kaore e mohio-
tia te akonga. (I whakaakona etahi ki te whare
herehere-Kaituhi.) E kaha te Hahi kite riri
ki te hoa -riri i te mea kei waho o te pa te
hoariri, tena inaianei kua hanumi tonu, kaore
e mohiotia ko wai ranei kei waho, ko wai
ranei kei roto—kua horopa tenei mahi kei nga
wahi katoa o te motu—kua ki a Heretaunga.
I nga ra i mua kahore rawa enei mahi e wha-
kaaetia e ona hoa o Heretaunga. I enei ra ko
nga uri o nga kaumatua i tu ra ki nga mahi
pohehe kua tautoko i aua mahi. I tu he hui
nui ki Heretaunga, na te tohunga, i tuhituhi
ia ki nga rangatira o taua hui, he mea atu
nana me i te ora tonu nga rangatira kauma-
tua o Heretaunga, ona hoa kua mate e kore
rawa taua hui e tu. I whakatupato ia kei
pau te manawanui o te Atua ka tau tana
whiu. Me inoi tonu ratou ki te Atua kia
whakatirohia nga kanohi o te hunga kua tini-

hangatia E kore e waiho noa te mahaki e
patu nei i te taewa, e kimihia he rongoa, a ko
tenei mahaki ia nei e waiho kia patu ana i te
tangata? Kua karakia rua te tangata inai-
anei kei te Hahi kei nga tohunga. He wahine
ano e pai ki te punarau tena ko te Atua he
kore rawa e pai, he Atua hae hoki ia.

I whakahe a Wiremu Aata ki nga kupu o
te motini, no te mea ko nga rangatira ano te
nanakia nei ki te hapai i nga mahi tohunga.
Hei mea patu enei mahi i te whakapono.
Kei te kino nga tangata e tautoko ana i enei
mahi ki nga minita. Ko ta ratou kupu, "kia
ngawari," he mahi karakia tonu ta ratou ma-
hi, otira e kite ana ia kaore rawa he "Apotoro"
i tae mai ki te hui. Kua heke te whakapono
o Heretaunga i runga i nga mahi
tohunga, e tino pouri ana ia. E kore nga
rangatira e kaha ki te peehi i nga tohunga,
e hara i te mea he oranga no ratou, kaore ano
kia ora, engari he mataku no ratou kei m

4 4

▲back to top
TE PIPIWHARAUROA

tutia kei ahatia ranei e nga tohunga—i mata-
ku ai ko te whakapono kua pirau. Kei te
titiro te maori no wai ranei te mana nui rawa,
no Te Piwa ranei, no Wereta ranei, no Ti-
pihau ranei. Me whakaputa ke nga kupu o
te motini.

I mea a Hone Waitoa me waiho tonu nga
kupu o te motini, no te mea ko etahi ranga-
tira kaore i te pai ki nga mahi tohunga. Ko
etahi tohunga e kore e peehi i nga mahi
tohunga. Me whakahe nga minita i enei
mahi kaua e wehi i te tangata.

Ki ta Te Teira Maihi whakaaro ko nga
mahi tohunga he putanga ano no nga mahi
hauhau. Me waiho ko nga ingoa
o nga rangitara i roto i te motini, he mahi na
te tangata, taihoa ka mutu, ko nga koroua
anake ko nga kuia e whakapono ana ki tenei
mahi. Ko te rongoa mo tenei mea ko te tu-
ku i nga tamariki ki te kura. He korero na
te Kawanatanga he roroa ona ringaringa hei
hopu i nga mahi he, otira ko tona ringaringa
tonu ko Wi Pere e pupuri nei i nga mahi to-
hunga. Kei te pai te Hahi, ko te tangata ano
e hinga.

I whakaae a Ratema kia waiho tonu te kupu
rangatira no te mea ki te Hahi katoa tenei mo-
tini ehara i te mea mo te wahi kotahi anake.
I tae ano a Wi Pere ki Rotorua ki te kau-
whau i tona tohunga, i mea ki a Te Tupara
he mau mai tana i te oranga mo Te Tupara.
Ko te whakahoki a Te Tupara, "Ko te mema
taku i tono atu ai ki a koe, kaore i homai e
koe."

I mea a Te Kutia he ngoikore no te Hahi i
kaha ai nga mahi tohunga—ko te Hahi kia
kaha haunga nga rangatira.

I whakaritea e te Pihopa te ahua o te Hahi
ki te kararehe turoro, ka tauria e te kutu, na
te mate o te Hahi, i piria ai e enei mate.

I whakaaetia te menemana, ara kia kapea
te kupu rangatira, engari me whakahau tonu
ko te Hahi kia kaha ki te takahi i nga mahi
tohunga.

(Taria te Roanga.)

PITOPITO KORERO.

I rongo matou £100 te moni aroha a Te
Wiremu Hemi i hoatu ai ki nga minita o
Ngatiporou. He nui te whakawhetai o nga
minita ki tenei aroha nui.

I puta he ru nui ki te hauraro o Inia i tenei
marama, e 20, 000 nga tangata i mate.

Ko te tangata roa atu kua whanau ki te ao
ko Ustus Machnow, he Ruhia. Ko tona roa
e 9 putu 4¼ inihi, ko tona taumaha 32 tone e
5 pauna te taumaha.

HE MARENA.

NO te Wenerei te 12 o tenei marama ka
marenatia a Henare Mokena Kohere
ki a Ngarangi Turei. Ko Henare he moko-
puna na te Hon. Mokena Kohere, M.L.C., i
whakaakona ki Te Aute. I haere a Henare
ki Ingarangi ki te whakawahinga o Kingi
Eruera, i whiwhi hoki ia ki tetahi tohu nui
mo tana whakaoranga i tetahi pakeha i te
moana. He teina a Henare no Reweti
Kohere, Etita o TE PIPIWHARAUROA. Ko
tana mahi he tiaki hipi. Ko Ngarangi he ta-
mahine na Rev. Mohi Turei, i whakaakona
ki Hukarere. He tamaiti matau a Ngarangi,
ko ia te kaiwhakaako wahine o te kura nui o
Rangitukia, i puta hoki nga kupu whakamihi
a te kaititiro i nga kura mo te mohio o ana
tamariki. Na te kakawa tonu o tenei tamai-
ti ka whiwhi ia ki tana piana ki tana mihini
me era atu taonga, i whangai hoki ia i ona
matua i ona teina. I marenatia raua ki Ra-
ngitukia Waiapu. Kia tau te manaakitanga
a te Atua ki runga i a raua.

HOKO WAIPIRO.

ITE wa i mutu ai te hoko waipiro ki Ash-

burton e £28, 000 te pikinga o nga moni
o te peeke o te Peu Tapeta. Kua piki nga
mahi hokohoko; kaore e kitea ana he ta-
ngata haurangi ki nga tiriti; kaore
e mate ana ki te awa, ki Hukatere; tena i
nga ra o te hoko waipiro e mate ana he tanga-
ta ki te awa i nga tau katoa.

Hei tenei tau ano ka pooti mo te hoko
waipiro. Ko te whakaaro o te tangata e
maha nga takiwa e turaki i te hoko waipiro
ko to matou tumanako hoki kia hinga te
hoko waipiro ki Waiapu. Ko nga mema
pakeha whakaatu ai e turaki ana ranei
ratou i te hoko waipiro e tautoko ana ranei;

me penei hoki nga mema Maori, engari e mo-
hiotia ana e tautoko ana nga mema tawhito
katoa i te hoko wai-piro. E te iwi ki te
whakaaro koutou ki te turaki atu i te kai e
whakapohehe nei i a tatou, pooti mo nga
mema e whakaatu ana e turaki ratou i te
hoko waipiro. Kaati te whakarongo ki nga
korero patipati a te tangata, ehara tatou i te
tamariki kia raru noa i te korero patipati.

I te matenga o George Fisher o tetahi o nga
mema o Poneke, tu ana ko tana tamaiti, i
hinga ta te Kawanatanga mema. E turaki
ana tenei i te hoko waipiro.


5 5

▲back to top
HE KUPU WHAKAMARAMA.

RUHIA ME TIAPANI.

KO te tino tatari a te ao katoa inaia-
nei ko te tutatakitanga o nga ma-
nuao o Tiapani ki nga manuao o Ruhia i
haria mai nei i Turopi. Kua whakatata
inaianei te tau a kaipuke a Rohotepeneki
(Roshdestvensky) ki o Toko. E kiia ana
i te tahanga i Hingapoa he hanga wehi, e
wha nga kaipuke ki te rarangi kotahi, ko
nga kaipuke hari waro ki waenganui. Ki
te whakaaro kia tata rawa ki tetahi waha-
pu o Tiapana ka kokiritia ai e Toko.
Koia nei te nui me te kaha o nga kaipuke
o tetahi taha o tetahi taha:—

RUHIA.

MANUAO TAUMAHA. TANA. TERE.

(Battleships)
Borodino ... ... 13, 600 18

Orel ... ... 13, 600 18

Imperator Alexander III . 13,516 18
Kinaz Suvaroff    ... 13,516 18
Osliabya  ... ... 12,674 19

N^^^^1 ... ... 10,206 16

515501'^011^7 ... 10,400 16
Imperator ^10x^^(10^ 11. 9»972 I6
MANUAO MAMA KAHA.

(^^1110^8(1 0^180^5.)

Aumiro! N0^1^06' ... 8,524 18
amuri konaki ... 6,200 15^-
Oka; ... ... ... 6,645 23

KAORE TINO KAHA.
(Prote^te(i 0^150^5.)
Auroro ... ... 6,73I 20

^emt^hug ... ... 3*000 25

12^1^^^ ... ... 31000 25

80101^^ ... ... 3'828 20

Aira^ ... ... 2,385 19

Hui atu ki enei he poti-topito, 14, me
nga kaipuke hari pikaunga 30.

TIAPANI.

MANUAO TAUMAHA. NGA PUREPO.
Mikaia ... ... peo 38

Aiahi ... ... peo 38

Puhi ... ... 12,320 14

Tuarima ... ... 12, 320 14

§^1^8^^^ ... ... I4'85o 38

MANUAO MAMA KAHA.

(Armoured Cruisers)

^taahu! ... ... 7.700 28

Kainga ... ... 7'700 ^7

Takune ... ... 9,^5° 28

Kanae! ... ... 5^4I6 24•

0111050 ... ... 4.760 24

Takaamio ... ... 4'ho ^4

^^15^111111^... ... 3'I5o io

1(12111111 ... ... 2,800 8

^^13^5111^1^...
118^^51.1^^...
^^31110^10 ...

Iwaro

Takiwa

Arawa

He maha nga manuao mama kaore e
tino kaha, nga manuao pakupaku me nga
poti topito.

Ko te Battleship he manuao tino kaha,
matotoru nga haeana; ko te cruiser kaore
i matotoru rawa engari he mama he tere.
Ki te whawhai ko nga cruisers hei nga
taha rerere ai ko nga battleship hei wae-
nganui. Kei runga i nga battleship nga
pu nunui rawa. He nui ake nga battle-
ships o Ruhia i o Tiapani, engari ko nga
cruisers o Tiapani he maha rawa ake i o
Ruhia. E ai nga waea mai kua tae mai
nga cruisers o Tiapani kei te mataki i nga
kaipuke o Ruhia.

Ko te take pea i roa rawa ai nga manu-
ao o Ruhia ki te moana he whakaako i
nga tangata kia mohio ki te riri kia mohio
hoki ki te tangotango i nga mea o nga
kaipuke. Ko tetahi he o nga kaipuke
o te Ruhia he roa rawa ki te moana
kua ngaro nga takere i te rimu i te kuta-
kuta, e kore e tere ki te rere. E kaha
ai te Tiapani ma te mea kua roa rawa ana
tangata ki te whawhai, ko o Ruhia kei te
tauhou tonu, otira hei te tutatakitanga e
mohiotia ai te mea toa. Ko te whai a
Rohotepeneki ko Paratipotoka. Tena a
Toko kei te huarahi e tatari ana mai ki a
ia. Kua tae te waea a Rohotepeneki ki
tona kingi, "E kore au e patu waea atu
ano i mua atu o te whawhai. Ki te mate
au ma Toko e whakaatu atu ki a koe; ki
te toa au maku ano e whakaatu atu ki a
koe."

HUI NUI KI MARAENUI.

"No te 21 o nga ra o Maehe ka tae mai a
 Timi Kara ki Maraenui ki te tihore-
tanga o te kohatu whakamaharatanga ki nga
tamariki 16 me nga pakeke tokorua i
mate nei ki te awa o Motu i te 5 o Akuhata,
1900. Nga hoa o Timi Kara ko tana hekere-
tari raua ko Wi Pere. Ki te whakaaro e
600 katoa te nui o nga tangata i tae mai ki
tenei hui; ko nga iwi me nga hapu i tae mai

6 6

▲back to top
TE PIPIWHARAUROA

ko te Aitanga-a-mahaki, ko Ngatikahungunu,
ko Ngatiporou, ko te Whanau-a-Maru, ko te
Whanau-a-te-Uhutu ko te Whakatohea, ko
Upokorehe ko Tuhoe ko Ngatiawa, ko te
Whanau-a- Apanui, ko Ngatai. Ka mutu te
powhiri, me nga haka a te tane a te wahine,
ka matakitaki te minita i nga whakaahua o
nga tamariki. I te Wenerei ko te tino ra tenei
katahi ka kawaina te kohatu. I runga i te
kupu a Rev. Hakaraia Pahewa ka waiatatia
e nga tamariki o te kura he himena pakeha,
"When He cometh, when he cometh to make
up his jewels," ara. "A Tona Taenga mai, a
Tona Taenga mai, ki te whakawhaiti i ana
mea papai." Ka mutu te inoi a Hakaraia, ka
whai kupu ia ki te whakaminenga. Ko te
take o te hui he hukaritanga i te kohatu hei
whakamahara i a ratou ki te mea tino pouri
kua pa ki o ratou ngakau; ko taua ra ehara i
te ra hari engari he ra whakamamae ngakau.
I mamae nga iwi katoa ki tenei aitua nui, te
maori te pakeha. Engari kaua tatou e mea
kei te oneone a tatou tamariki, engari kia
mahara tonu tatou kei te rangi ratou a tenei
ake te ra ka kite ano tatou. Muri iho i a
Hakaraia ka tu ko Timi Kara ki te whai-
korero. I mea te Minita, Na te aroha tatou
i whakahuihui mai ki konei, ki te tangi ki
nga matua o nga tamariki i riro nei i te ringa
ohorere o aitua. I pa te pouri ki nga tangata
katoa, ki te maori, ki te pakeha, na konei
hoki i awhina ai te Kawanatanga. Ko tenei
kohatu hei whakamahara i a tatou ki a tatou
tamariki kua riro nei kei te ao pai, kahore nei
ona mamae ona tangi, ki te wahi kua riro atu
nei o tatou tupuna. Apopo no tatou hoki te
ra hei haerenga ki taua ao; engari e kore pea
tatou e tae i te nui o tatou hara, tena ko enei
tamariki nohinohi, kahore o ratou hara. Na
te Karaiti ano te kupu," Tukua mai nga
tamariki nonohi, no nga penei hoki te ranga-
tiratanga o te rangi." I whakaakona tatou e
te Ariki kia aroha tetahi ki tetahi, kia aroha
ki a tatou tamariki. E horahia ana e au te-
nei kohatu kia kite tatou kia mahara ai ki
enei tamariki. (Hei konei ka panuitia e te
Minita nga ingoa o nga tamariki, i tuhituhia
i runga i te kohatu. I nga ingoa e panuitia
ana ka timata te tangi aurere o nga koka o
nga tamariki.) Tekau-ma-ono, enei tamariki.
Me i takitahi to ratou tangohanga, e kore
rawa e nui te pouri, tena koa he tino pareku-
ra, na konei i nui rawa ai te pouri te mamae.
Ko taku kupu whakamutunga ki nga matua
ara kia pai te whakatupu i a ratou tamariki i
nga mea e ora ana, hei whakakapi mo nga
mea kua ngaro."

Muri iho i a Timi Kara ka tu ko Wi Pere.
Ko ana kupu. Ko te kohatu hei whakama-
haratanga ki enei whakatupuranga e piki
ake nei mo enei tamariki, hei whakamahara
hoki i nga Maori e kite ana i tenei kohatu kia
tupato te tiaki i a ratou tamariki. Me i tu-
pato nga matua e kore enei tamariki e mate.
He mea tika te tuku i nga tamariki ki te
kura, engari me hanga he piriti mo Motu, he
awa kino hoki. Ko enei tamariki hei whaka-
kapi i nga tunga o ratou matua, inaianei kua
riro ke ratou i nga aroaro o nga kaumatua.
O tona whanautanga mai kahore ano he pa-
rekura penei kia kite ia.

I whaikupu ano hoki, a Enoka Rukuata,
a Tuhaka Kohere a Pineamine Tuhaka, me
Hone Paerata. Muri iho ka hapainga te
apakura e te nuinga. I muri iho i nga kupu
whakamihi a Ngahaka mo te aroha o te Ka-
wanatanga, o te pakeha hoki o te ra ano i
mate ai a ratou tamariki tae noa mai ki tenei
ra, ka tapaea e ia ki te Minita o te Kawana-
tanga, he kakahu maori he tokotoko he mea
whakairo no te waka i tahuri ai nga tamariki.
I whakahokia e Timi Kara nga kakahu, ko
te tokotoko anake tana i tango ai. Muri iho
ka tatakina ano he apakura. Te mutunga o
nga korero, ka hoki te tokomaha, ka noho ko
nga koka o nga tamariki i mate ki te taha o
te kohatu tangi ai. -

Hui katoa te moni i kohia e te hui
£203 148 6d . Na tangata whenua, £67 Is;

na te pakeha, £5 16s; na Ngaitai £5; na
Mataatua £12; na Horouta, £67 6s 6d; na
Takitimu; £35; na Mahutonga, hoiho reihi,
a Tima Kara £6 10s.

Ko te utu o te kohatu £146, hawhe o te
utu na te Kawanatanga, na te Kawanatanga
ano i utu te pereti me te hanganga. Ko te
tiketike 16 putu, he mapere ma katoa. Ko
te whakaahua kei runga he awa, kei uta e
noho ana he tamaiti Maori me tana waka i
tata tonu ki ona waewae te herenga. I taia-
patia ki te rino te kohatu. I tuhituhi a nga
ingoa o te hunga i mate ki runga ki te kohatu,
me enei kupu:—

" Na te Kawanatanga na te Whanau-a--
Apanui, tenei kohatu i whakaara, hei whaka-
maharatanga ki nga tamariki kura o O maio i
mate ki Motu i te whakawhitinga i runga
waka i a Akuhata 5, 1900. I Teharonika 4,
14, Ko te hunga e moe ana i roto i a Ihu, ka
arahina tahitia mai ratou me ia e te Atua."

[Kei TE PIPIWHARAUROA Nama 31 nga korero ka-
toa o tenei aitua whakaharahara.—ETITA.]


7 7

▲back to top
HE KUPU WHAKAMARAMA.

TE HEKAWA.

(Na Tipi-whenua.)

I TENEI Raumati ka hori nei ka tae au
ki Te Hekawa. Ehara i te kainga to-
tika engari he maha nga whakaaro i puta mai
ki toku ngakau i taku taenga ki tenei wahi.
Kei ko mai o Te Hekawa ko Maruhou, he
pa nui i nga ra e tamariki ana au, he kainga
kai, te kina, te paua, te koura, te ika, te pare-
ngo me te kaanga kapekape, ki etahi iwi he
kanga pahuhu. Ko te Hekewa he pa tawhito
no mua, i nga ra i a Te Kooti ko ia nei te pa
o Tuhakairiroa i noho huihui ai, ko Mokena
Kohere tetahi o nga rangatira. Kei te taha
whakarunga he pari teitei rawa, ko Maunga
Roa. Kei te pito whakararo o Te Hekawa he
motu iti nei, he oneone kei runga i te toka e
tu ana, ko nga taha kua pau katoa i te wai.
E kiia ana tenei e nga kaumatua ko "te Pa-o-

Tuhakairiora.<< I noho ranei a Tuhakairiroa
ki konei he ingoa noa ranei, kaore e mohio.
I tua tata atu o te Pa-o -Tuhakairiora "he
awa roa, i rite ki te taiapa. I nga ra o
mua he taiapa kau tenei, ara hei turanga
mo nga kau i te wa e hoehoea ana ki
te kaipuke. Ko te Kawa Kawa te tino wahi
e tu ai te kaipuke, ina he te hau, i nga ra ia o
mua e turia ana ano a Te Hekawa e te kai-
puke, e nga kaipuke patu tohora. He toko-
maha nga Maori i eke ki runga i nga kaipuke
patu tohora i whiwhi ai ratou ki a ratou na
kupu pakeha. Na te kaipuke patu
tohora a Pekama ka tae ki Ingarangi—
ko Pekama pea to Ngatiporou tangata tuatahi
ki te tae ki Ingarangi. Otira ko aku korero
maha mo Te Kooti—haunga a Te Kooti
Rikirangi, Poropiti, aha ranei—ko tenei
Kooti he tangata i mahi i runga i te kaipuke
patu tohora, i whiwhi ai ia ki tana maramara

pakeha.

Ko tetahi kai nui o Te Hekawa he parare-
ka, riwai, taewa. Ina koa i tenei Raumati
no Te Hekawa anake nga puke matamua i
kitea e au. I te hauhaketanga i te parareka
kua tipu ake he kumara. Ko tetahi parareka
nui te hua ki Te Hekewa he tohua-mango.
I te nui o te parareka ka wharona noa i wae-
nga, ka whitingia e te ra, ka manauri.

I te tunga mai o tetahi kaipuke ka eke
etahi Maori ki to ratou poti ka hoe ki te kai-
puke ki te hoko taewa. Kei te moana to ratou
poti ka manu mai to te kaipuke poti, ka ahu
mai ki uta. Ka tata nga poti ka uiui nga
maori ra ki to ratou mea mohio ki te korero
pakeha; whakaritea ana ko Te Kooti hei
mangai mo ratou, ko ia hoki te mea kua mahi
heremana i runga kaipuke. Ka tata mai te

poti o nga pakeha, ka tu atu a Te Kooti, ka
karanga atu:—

"Ha-roo,, pakeha, iiu meiki tiiwhi te
p-o-o- o-ti." Katahi ka whakahokia mai e te
pakeha- "No matou ano tenei poti." Ka kara-
nga atu ano a Te Kooti," I iu meiki tiiwhi te
p-o-o-o-ti; pereti taewa, purapura, manauri,
Te Hekawa, tohuamango!! !" Ko te wha-
kahoki mai a te pakeha he puupu kanga, mo
te kianga atu he mea tahae na ratou te poti.
Ka mutu te kanga a nga pakeha, ka ata
whakarongo ano nga Maori, ka tatari ki te
whakamaoritanga a Te Kooti." E Ko, pehea
te korero mai a nga pakeha nei?" Ka mea a
Te Kooti, "E whakaae ana mai ka hokona e
ratou a tatou taewa."

KUA HOKI MAI.

HE nui te hari o matou ngakau i te huri-
nga o Ngatihineuru, e noho nei ki te
Haroto, Mohaka, ki te whakapono. Ko te-
nei iwi he Ringatu. I te matenga o to ratou
rangatira o Wi Pikau, ka oha iho ki tona iwi,
"I muri i a au e huri ki te whakapono." No
te io o Maehe nei i whakaarahia ai he kohatu
whakamanatanga ki taua kaumatua, ko te ra
ano hoki tera i huri ai taua iwi ki te whaka-
pono. E 2 5 nga tamariki i iriiria, 14 nga
kaumatua, e 8 nga tangata i marenatia i ru-
nga i ta te Hahi tikanga. Ko te tumanako a
te ngakau, kia tupu tenei wi i runga i te ka-
ha, i te tapu me te wehi ki a Ihowa, a kia
kaua e mahi noa i runga i te ngahau i te
whakaaro tangata ranei. Tena koutou, e
Ngatihineuru, kia kaha ki te hautu mai i tena
pito o to tatou waka. Kia ora, kia ora.

ia  tei  

NGA MAHI PIRIOTE.

HE nui te mate o nga tangata o nga ta-
kiwa i haere mai ki te mahi kapia i te
noota nei: Ko te korenga o te kapia e utua
ki te utu ahua nui. Ko te pau o nga moni a
nga tangata i te purei piriote. He wheke
pango te taonga nei te piriote ki nga takiwa o
te kaute o Mangonui nei. I timata mai te
kaha o nga kawei ki te totoro ki roto i nga
pakete o te tangata i te tau 1902 tae mai ki
tenei ra. Nui rawa atu te kino, i te mea kua
nui rawa te hiahiatia e nga tai tamariki. I
whakaritea ai ki te wheke pango he kaha no
nga piriote maaka ki te aru haere i nga waahi
nui te tangata, kei ko nga tangata e mahi
kapia ana me nga piriote ano ki te whai
haere.

RANGI TUKARIRI,

Waiaharara

8 8

▲back to top
TE PIPIWHARAUROA.
ഀ䠀䔀 吀唀刀䔀 吀唀吀唀刀唀⸀ഀഀ㄀⸀ 䬀漀琀愀栀椀 瀀甀琀愀渀最愀 漀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀 椀 琀攀 洀愀ⴀ ഀ爀愀洀愀⸀ഀഀ㈀⸀ 䬀漀 琀攀 漀爀愀渀最愀 洀漀 琀攀 瀀攀瀀愀 攀 爀椀洀愀 栀攀爀攀渀椀 ⠀㔀⼀ⴀ⤀ 椀 琀攀 ഀ琀愀甀Ⰰ 洀攀 渀漀漀琀椀 漀 琀攀 倀漀甀琀愀瀀攀琀愀 洀攀 瀀愀渀攀 爀愀渀攀椀⸀ഀഀ㌀⸀ 䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀渀最愀琀愀 欀椀 琀攀 琀愀渀最漀 椀 吀攀 倀椀瀀椀ⴀ ഀ眀栀愀爀愀甀爀漀愀 洀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 攀 椀愀 琀攀 洀漀渀椀 椀 爀漀琀漀 椀 琀攀 ഀ爀攀琀愀 眀栀愀欀愀愀琀甀 洀愀椀⸀ 䠀攀 眀栀愀欀愀愀琀甀 愀渀漀 栀漀欀椀 欀椀 渀最愀 ഀ琀愀渀最愀琀愀 攀 琀愀渀最漀 愀渀愀 椀 琀攀 瀀攀瀀愀Ⰰ 欀愀 琀愀攀 欀椀 琀攀 眀愀 攀 ഀ瀀愀甀 愀椀 愀 欀漀甀琀漀甀 洀漀渀椀 琀甀欀甀 洀愀椀 欀愀 琀愀欀愀椀愀 琀攀 瀀攀瀀愀 ഀ欀椀 琀攀 琀愀欀愀椀 眀栀攀爀漀⸀ 䬀椀愀 琀攀爀攀 琀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 愀渀漀 椀 琀攀 ഀ栀甀愀 欀愀爀攀愀漀Ⰰ 欀椀 琀攀 欀漀爀攀 攀 琀攀爀攀 洀愀椀 欀愀 洀甀琀甀 琀攀 爀攀爀攀 ഀ愀琀甀⸀ 䬀漀 琀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀愀甀 㔀⼀ⴀⰀ 洀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀甀愀琀愀栀椀⸀ഀഀ㐀⸀ 䔀 瀀愀椀 愀渀愀 欀椀愀 琀甀欀甀愀 洀愀椀 渀最愀 欀漀爀攀爀漀 漀 椀愀 眀愀栀椀 漀 ഀ椀愀 眀愀栀椀 漀 琀攀 䴀漀琀甀Ⰰ 攀渀最愀爀椀 欀攀椀 琀攀 䔀琀椀琀愀 琀攀 琀椀欀愀渀最愀 洀漀 琀攀 ഀ琀愀 椀 愀甀愀 欀漀爀攀爀漀㬀 欀椀愀 洀愀爀愀洀愀 琀攀 琀甀栀椀琀甀栀椀⸀ഀഀ㔀⸀ 䴀攀 瀀攀渀攀椀 琀攀 琀甀栀椀 椀 眀愀栀漀 漀 渀最愀 爀攀琀愀 欀愀琀漀愀㨀᐀ഠഀ䬀椀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀洀攀⸀ഀഀഀഀഀഀ䠀䔀 倀䄀一唀䤀⸀ഀഀ䬀椀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 攀 栀椀愀栀椀愀 愀渀愀 欀椀 琀攀 刀愀眀椀爀椀 欀椀 琀攀 ഀ䠀椀洀攀渀攀㨀 栀攀 渀甀椀 渀漀愀 愀琀甀 䬀愁 瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀攀椀 愀 ഀ愀甀 椀渀愀椀愀渀攀椀㨀 欀漀 琀攀 甀琀甀㨀᐀ഠഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㔀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ 椀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ ㌀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 眀栀攀爀漀Ⰰ ㈀⼀ⴀഀഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 㘀搀⸀ഀഀ䴀愀欀甀 攀 甀琀甀 琀攀 倀愀渀攀 䬀椀䬀椁 栀攀椀 琀甀欀甀 愀琀甀 椀䬀 愀 ഀ瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀椀 愀 欀漀攀⸀ഀഀ一愀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀⸀ഀഀഀഀ䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 欀椀 琀攀 倀愀椀瀀攀爀愀 欀椀 琀攀 ഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀Ⰰ 洀攀 琀漀渀漀 欀椀 琀攀 䈀䤀䈀䰀䔀 䐀䔀倀伀匀䤀吀伀刀夀 ഀ匀唀一䐀䄀夀 匀䌀䠀伀伀䰀 唀一䤀伀一Ⰰ 䄀甀挀欀氀愀渀搀⸀ഀഀ倀愀椀瀀攀爀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀㘀Ⰰ 㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 椀⼀ⴀഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 洀攀 䬀愁 甀瀀漀欀漀 眀栀愀欀愀洀愀爀愀洀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 ㌀搀⸀ഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 洀攀 䬀愁 眀愀椀愀琀愀Ⰰ ㈀⼀ⴀⰀ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀⰀ ㌀⼀㘀Ⰰ ഀ㐀⼀ⴀⰀ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁Ⰰ ㌀搀⸀ഀഀഀഀ倀爀椀渀琀攀搀 愀渀搀 倀甀戀氀椀猀栀攀搀 戀礀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰ 愀琀 吀攀 刀愀甀 ഀ倀爀椀渀琀椀渀最 圀漀爀欀猀Ⰰ 䈀攀爀爀礀 匀琀爀攀攀琀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀㬀 一攀眀 娀攀愀氀愀渀搀⸀ഀഀ䠀䔀 倀䄀一唀䤀⸀ഀഀ䬀䔀䤀 愀 洀愀琀漀甀 攀琀愀栀椀 䬀愀琀椀欀椀栀愀洀愀  栀攀 愀欀漀爀愀渀最愀 洀愀 ഀ琀攀 吀愀洀愀爀椀欀椀 洀攀 一最愀 䤀渀漀椀 洀漀 渀最愀 刀愀琀愀瀀甀ഀഀ䬀攀 琀攀 眀栀愀欀愀愀琀甀爀椀愀 椀 琀攀琀愀栀椀 洀椀渀椀琀愀 愀渀愀 攀 栀椀愀栀椀愀 愀渀愀 ഀ栀攀 椀甀欀甀愀 渀漀漀琀椀愀 愀琀甀⸀ഀഀ一䜀䄀 䠀唀䄀 䬀䄀刀䔀䄀伀 䴀䄀 吀䄀 吀䄀吀伀唀 䴀䄀一唀⸀ഀഀ㔀⼀ⴀ 䤀栀愀椀愀 䠀漀愀琀愀⸀ 刀攀瘀⸀ 吀⸀ 䄀椀栀甀⸀ 刀攀瘀⸀ 吀愀洀椀栀攀爀攀 ഀ刀攀瘀⸀ 刀愀渀最椀Ⰰ 䠀⸀ 倀⸀ 圀愀椀琀椀㬀 ㈀⼀ⴀ 䠀⸀ 䬀愀椀瀀漀㬀 ㄀⼀㐀 䠀椀爀愀 ഀ吀愀爀甀欀攀⸀ഀഀ䠀⸀圀⸀圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀 吀䔀 刀䄀唀 倀刀䔀匀匀 䜀䤀匀䈀伀刀一䔀