Pipiwharauroa 1899-1903: Number 74. April 1904


Pipiwharauroa 1899-1903: Number 74. April 1904

1 1

▲back to top

2 2

▲back to top
TE PIPIWHARAUROA,

poropiti penei me nga tohunga mahi tiniha-
nga. He iwi nanakia rawa te Marikena ki te
hanga karakia, he whakaputanga i te mataura-
nga o te tangata. E rite ana te Maori ki te
Marikena, he iwi pirangi ki te hanga karakia,
inakoa te Paomiere te Tariao te Paitinihau te
Rotokuihi, te Kaupare, te Kowara, te
Paterotero te Pai Marire te Ringatu, te
aha ake te aha ake. Kei te panuitia e
Te Matuhi he karakia hou mote Iwi Maori, e
kiia ana tenei ko te Muru ara ko nga Ruuri e
Whitu. Tenei ano tetahi karakia hou no
Amerika ko Hiona te ingoa, a mo tenei kara-
kia aku korero e tuhituhi nei.

I panuitia e TE PIPIWHARAUROA i tera ma-
rama te taenga o tetahi pakeha kaumatua ko
Taui (Dowie) te ingoa, e mea ana ko Iraia ia
ko te kai"whakaora. He tohunga pakeha
tenei tangata. Kei te pohehe pea taua te Iwi
Maori kei a taua anake te tohunga; no mua
iho tenei tu tangata, kaore i kotahi tona kiri
me tona reo. Kei roto i te Karaipiture nga
korero mo nga tohunga hangarau o era ra.
He tohunga a Haimona i tono ra ki nga
Apotoro kia homai ki a ia te mana Atua.
" Na, ko tetahi tangata ko Haimona te ingoa,
e mahi makutu ana i mua i roto i taua pa, e
ki ana he tangata nui ia, a miharo noa te iwi
o Hamana." Tenei ano taua te Maori e
miharo nei ki o. taua nei tohunga, e 1: 1 nei he
tangata nui ratou.

I hanga e Taui he pa mona ki Amerika ki
tetahi wahi e tata ana ki Tikako, huaina ana
e ia te ingoa o tona pa ko mona. Ki te ki a
te Momona kei a ratou te mona hou otira
kua tu ke i a Taui te mona ki Amerika, ka
rua anake nga Hiona ki Amerika, i ki a Ho-
hepa Mete he poropiti ia e ki ana hoki a Taui
he poropiti ia. Ka toru nga tau o te hanga-
nga ai o tenei pa e 6, 400 eka te nui, no Taui
katoa tenei taone, e reti ana ki a ia nga ta-
ngata katoa, ko ia hoki te kaiwhakahaere.
Ko nga tangata katoa e whakapono ana ki te
karakia o Taui e tonoa ana e ia kia haere ki
mona noho ai, me hokohoko o ratou whenua
ko nga moni me mau ki mona hei awhina i
nga mahi o te pa. Ki te whakaaro a te ta-
ngata hei mahi moni ma Taui te tikanga i
hanga ai e ia tenei pa. Kahore rawa e wha-
kaaetia kia tae he takuta ki mona, ki te ki
hoki a Taui ma te inoi e whakaora nga mate,
ko Iraia ia ko te kaiwhakaora. Ka mate te
tangata ka. ki a Iraia he mea te take i mate ai,
he kore whakapono. I te matenga o tana
tamahine ka ki ia he whiu tera na te Atua.
I tera tau ka haere te taua a Taui ki te wha-
katahuri i Niu Ioka, e 3000 tana ope^ i kiia e

 ko te Ope Whakaora o Hiona. Otira i 
ratou nohoanga ki reira ka panaia tana ope e
te taru whenua, ka kiia e Taui te take o te
mate i maremare ai tana opa he ki no nga
korokoro i te puehu o Niu Ioka. I mutu he
noa iho te hui, ko Taui raua ko tana wahine
i noho ki te hotera tino ataahua, no te mu-
tunga o te hui ka haere te wahine a Taui
raua ko tana tama ki te haereere i te ao ka-
tea, ko Taui i haere mai ki Ahitereiria kei a
ratou hoki te nuinga o nga moni o Hiona.

I te kini o nga pakeha o Ahitereiria ki
tenei tangata tinihanga kore rawa atu e tukua
ana kia korero. Kua kite au i te nupepa "a
Taui, "Leaves of Healing" (Nga Rau Wha-
kaora). Ki te ahua o nga korero e marama
ana he mahi tinihanga he mahi rapu moni.
Ina koa e mea ana ia i roto i tana reta ki
tora hahi,  Kia hohoro te hoko i o koutou
whenua i a koutou rawa, ko nga moni me
mau mai ki Hiona whakatuputupu ai, haere
mai me tou whare katoa ki Hiona. Ehara i
a au tenei kupu ki a koutou kua tukua mai
nei e te Atua ki raro i toku -nana—ko taku
whakahau tenei ki a koutou, ko taku ko ta te
Atua Karere ko ta to koutou Upoko."

E ui pea te tangata, Whakapono ai ano
ranei te tangata ki te pakeha na? Me penei
he whakahoki maku, Whakapono ai oti te
tangata ki etahi atu poropiti teka, ki etahi
atu tohunga? Ehara inaianei to te tangata
whakapono ki te korero teka. Ki te pama
mai te korero teka ki te Whakapono, ki te
mahi whakaora ranei i nga mamae o te tinana
ka rore totoa te tangata, ka moe nga kanohi,
ka whakapono ki te teka. E raru ana nga
pakeha kuare i nga tohunga pakeha, e raru
ana nga Maori kuare i nga tohunga Maori.
Na te Karaipiture ano te whakatupato i te
tangata, " Kia tupato kei mamingatia koutou
e te tangata, he tokomaha hoki e haere mai i
runga i toku ingoa, e mea, Ko te Karaiti
ahau a he tokomaha e mamingatia."

R.T.M.K.

Tekau-ma-rima nga tamariki Maori kei te
taone o Turanga nei e mahi ana, haaunga
nga tamariki i te kura minita, tokowha kei nga
tari roia tokotoru he kaiwhakahaere, tokorua
o enei he kaiwhakamaori, tokowha he kai-
tuhituhi, kotahi he kamura, kotahi he paraki-
mete^ kotahi he kaihanga paihikara, kotahi
he kai"whakaako.














3 3

▲back to top
HE KUPU WHAKAMARAMA.

NGA IRAIA TOKORUA.

E Kiia ana e te reo Ingarihi he "gulls"
ara he "karoro" nga tangata e wha-
kapono ana ki nga korero a nga tangata tini.
hanga. Kei te mea tetahi pakeha ko Taui te
•nga ko Iraia ano hoki ia a he toromahanga
tangata e whakapono ana Ia a ia, e
hoatu ana hoki i a ratou moni hei
oranga mo Taui, na konei ka kua e te Free
Lance nupepa: "Ko kaia Tihipi na nga
raweni i whangai ko kaia Taui ko nga
raweni" kei te whangai." Ki ta matou
whakaaro ka nui te "karoro" Maori kei te
whangai i nga " Iraia" tinihanga.

KARAKIA RUURI TUAWHITU.

Ki TE ETITA o TE PIPIWHARAUROA.

EHOA tena koe! Ki te pai koe, me 
piri atu, ki to humaeko,, tawewe ai
taku whakamihi ki toku hoa piri ake, ae ake

ki a Haimona Patete o Pikitini.
Koia tenei e whai ake nei:—
Ki a Haimona Patete e hoa tena koe.

Tenei te whakamihi atu nei ki to whakama-

rama i te ahua o te hopu i nga tikanga nunui

e mau ai, e kitea ai e nga kanohi o nga kai

hanga tikanga o te iwi maori e panuitia nei e

te Matuhi No. 26 wharangi 8-9. He aha koa

ra e hoa he maha ano nga rerenga kupu o te

whakamarama, e rua ano nga mea hei tiro-

hanga atu ma te whakaaro:

(1) Ko te Ruuri Tuawhitu o Ihowa,

(2) Ko te whika o te kararehe.

E hoa e rua hoki enei patai ki a koe;

i) Ko wai te Anahera te Poropiti ranei i ara

ake i muri i a te Karaiti nana i whakaatu

mai ko te Ruuri Tuawhitu he Haahi e tau ai

nga iwi maori i runga i te Tika i te Pono me

te Rangimarie, e tinana kotahi ai nga iwi

maori e kotahi ai hoki he tikanga?

ii) Ko wai o tatau o nga maori e mohio ana

ki te wetewete i nga tikanga maha o te whika

o te kararehe a he whika tangata hoki ko taua

whika e 666?

kaati he mea pai rawa kia hangai ki tena, ko
te he kei rite ki te heeki a te rakiraki parera
e kawea nei e te tangata ki raro ki te katua,
heihei awhi ai, i mahara ai taua katua e awhi
nei nana ake ano ana heeki no te putanga o
nga pi na te rakiraki ke ia otira hei aha mana
whakahiato tonu a ia ki raro i ana parirau me
tana whangai, otira no te wa i pakeke ake ai
aua pi rakiraki ka kite i te awa i te repo ra-
nei haere atu ana aua pi ki te hohonutanga o
te wai maaku haere ai ka mahue iho te katua
heihei nei ki uta kotokoto ai ki ana pi kia hui
mai ki raro i ana parirau a kore kau noa iho.
Engari ata titiro atu o tatou kanohi me o
tatou mahara ki nga kupu a to tatou Ariki e
kii ra ki ana akonga kia tupato kei tinihanga-
tia koutou e nga tangata he tokomaha e
haere mai i runga i toku ingoa, e ku anei te
haahi tika mo tatou ko etahi e ki kao, ara kei
te koraha he naahi tika mo tatou he mea ta-
ngo mai i roto o te Paipera Tapu, ko etahi e
kii kao kei runga maunga te naahi merekara
mo tatau, kaati e hoa kei te penei tonu to te
tou ahua to te iwi maori inaianei otira mei
taea ka mamingatia ano hoki te hunga whiri

whiri. 

E kii ana te Ariki he tokomaha nga kingi
me nga poropiti i hiahia kia kite i nga mea e
kite nei koutou a kaore i kite kia rongo i nga
mea e rongo nei koutou a kaore i rongo, kaati
he penei hoki o tatau kaumatua a Taitoko
ma mahi ratou i te Ture hei painga mo ratou
me a ratou uri i muri i a ratou ara tatou e
hapai nei i nga kaunihera marae na ratou i
tou te kopura tipa ka mate nei ratou
poua e ratou i roto o te oneone momona o te
Haahi o Ingarangi kaati me ahuahu ano e ta-
tou i roto o taua oneone ano, tena i ana me
ata titiro atu ki te wa i maori ai tatou me a ta.
? au karakia e kai ana te maori i te maori

ngaungau he tapu anei nga kau nga hipi nga

poaka mo roto o nga hangi he noa, ka make-

re i konei te kiko tangata i te kauae maori a

taea noatia tenei ra.

A tena he aha i anei tatou kia tango hahi

hou mo tatou hei whakakotiti ke i a tatou me a

tatou tikanga no te mea ka taea ano e to tatou

haahi o Ingarangi nga mea e hiahiatia ana e

tatou mehemea e karanga pono ana tatou ki

te Atua i roto o taua haahi ina koa i te wa i

tae mai ai te haahi o Ingarangi ki o tatou
kaumatua kua ngaro atu ra ki te po i karanga

pono ratou i te inoi a te Ariki. "E to matou

matua i te rangi." Na ka mohio tatou nga

4 4

▲back to top
TE PIPIWHARAUROA,

uri inaianei kei te rangi te Atua. " Kia tae
mai tou rangatiratanga," na kua tae mai ki a
tatou nga hu nga huki nga potae nga karatu
nga wati koura nga rangi taimana a kua ta-
kahi hoki o taua waewae i runga i te hoiho
i te kata: i te paki i te rerewe i te tima a kua
korero a waha atu au i Kihipane a ka korero
a waha mai koe i Pikitini ki a taua tou reo ki
toku reo i roto o to tetewhero. " Homai ki a
matou aianei he taro ma matou mo tenei ra,
mo tenei ra," na he whakaheke tonu te mahi
a nga kaipuke o Ingarangi o Marika o Atere-
iria me nga whenua katoa o te no ki te kawe
mai i te paraoa i te huka i te tii i to pihikete
i te raihi me te tini o era atu kai o tawhiti e
tonoa mai nei e te Atua kia kawea mai ki a
• tatou ki nga uri a aua kaumatua i karanga
pono ra ki a ia kaore hoki aua kaumatua i kite i
tenei o nga rangatiratanga o te Atua, heoi te
rangatiratanga o te Atua i kite ratou ko to
ratou whitinga atu i te mate ki te ora, ko
tatou ko nga uri kua kite inaianei kotahi ano
kei te toe mai ko te rangatiratanga ki te ra-
ngi. Heoi tena.

Mo to ki he kanga no tatou ki nga tikanga
e rapu ana i nga huarahi o te mate i he ai
tatou a tera hoki tatou e tomo whakauaua ki
te rangatiratanga o Ihowa.

E tama i hanga e te Atua nga mea katoa
ki te ao he takirua he tane he uha, he pai he
kino, he ora he mate, he paki he ua, he ma-
rino he marangai, he taitimu he taipari, otira
e mohio ana taua ki nga mea katoa i raro i te
ra he takirua otira i tu ano koe hei tohunga
mahi i nga mate i roto o Wairarapa a ko te
ingoa o tou haahi i aua ra he Muru i nga ma-
te a no muri nei ko te Ruuri Tuawhitu.

E tama kaati te kukume i a tatou i nga iwi
maori ki nga huarahi na te hinengaro nei i
maharahara a ka uta ki runga i te ingoa o
Ihowa he pou hei whakapakaritanga a kia
eke atu nga iwi nga hapu o te iwi maori ki
runga awhi ai penei i tau e panui nei, kei eke
noa te katua ki te awhi i te heeki huawai a he
akiri ki te pari tona mutunga iho.

H. T NIHONIHO.
Gisborne, Maehe 30th, 1904.

[E koa ana matou ki te whai kuputanga o
Tuta Nihoniho mo te mahi a 'Te Matuhi' e
panui tonu nei kia huri te Iwi Maori ki te
Ruuri Tuawhitu hei karakia. I kore ai ma-
tou e aro ake ki aua korero a Te Matuhi he
penei no matou na he korero na te tamariki,
he whakarekareka noa pea. E miharo ana
matou ki te whaka pakari rawa o te tangata

ki te whakaputa i tou reo kia rangona, a ka
mea ki te iwi kia tahuri ki tana karakia i wha-
kaaro ai. Ko wai, no hea, tenei tangata a Hai-
mona Patete, i whai ai ia ki te mea mana
rawa e hanga he karakia mo taua mo te iwi
Maori? Ko te Haimona Patete ano pea
tenei kua tu nei te takahi a Ngatikuia? He
aha ra te take i whakarerea ai e Ngatikuia
te karakia o Haimona Patete, he kitenga pea
na ratou he heeki huawai?—ETITA.]

HE RONGOA WHAKAMIHARO.

KEI Niu Tireni nei etahi tangata e panui
ana mo te pai o a ratou rongoa ki te
whakaora i nga mate katoa, ahakoa he aha te
mate. E te iwi kei rarua koutou te tiniha-
nga. E ngawari ana ano te mate engari ehara
i te mea na nga rongoa engari na te mirimiri-
nga e te ringaringa, na te tumanako noa
ranei o te turoro kia ora. Ina koa i korero
mai tetahi minita pakeha ki a matou ko Rev.
Charles Fox te ingoa, no Merenihia, i te ora-
nga o tetahi mangumangu i a ia i runga i te
kore rongoa; I pangia te mangumangu e te
mate, tonoa mai ana ia kia haere atu kia kite.
Kahore kau ana rongoa, heoi tana ko te titiro
tonu. Heoi ano hoki tana mea he karaihe
hei titiro i te kaha o te wera o te tangata, ara
he tamomita  (thermometer). I tana kitenga
i te mangumangu ka kahua e ia te tamomita
ki roto i te waha, ka pohehe te mangumangu
ra he rongoa te karaihe. No te tangohanga
ki waho i tana waha ka mea kua ngawari to-
na mate. Ko te pakeha ra i huna tonu i
tona ngakau kata. Heoi i ia ra i ia ra he
kuhu tonu ta te minita i te karaihe ki te wa-
ha o te turoro me te ki ano te turoro
kei te pai haere tonu ia, engari kaore
te pakeha i wareware ki te whangai
tonu i tana turoro ki te waikau (bovril) a ora
rawa te mangumangu nei a kei te panuitia
e ia na te rongoa karaihe a te pakeha ia i ora
ai.

He tika ano ki ta matou whakaaro ora ai
etahi tangata i nga tohunga maori engari ko
te ora i te mangumangu nei, he ora noa iho,
i runga i te tumanako, i te haere ranei he
wahi ke.
















5 5

▲back to top
HE KUPU WHAKAMARAMA.

WERETA TUARUA.

ITE mea kua whakamatemate haere nei
nga rongo o Wereta kua kokiri he tohu-
nga ke ano no te Tai Rawhiti,  te whaka-
tutukitia te kupu a TE PIPIWHARAUROA i tera
tau tera ano e puta he tohunga i muri atu i
a Wereta, no te mea kua ngahau te whakata-
hunga inaianei i te whaia e te tangata, i te
whakanuia e nga rangatira. E kiia ana kua
mahue a Wereta kua aru te tangata i te to-
hunga hou i a Wereta 11. Ki te korero a
te tangata kei runga ake tenei i a Wereta.
Aue, ka porangi ra ia taua te Maori, otira kei
te whai ano nga pakeha porangi i o ratou na
tohunga. Ki te kaha tonu nga mahi tinihanga
a tenei tohunga katahi pea ka panuitia e
matou ana mahi, hei kata ma te ngakau
matau hei miharo ma nga " karoro."

TE WHITI, POROPITI.

HE mea tango mai enei korero no nga
niupepa pakeha: Kei te nui tonu te
mana o Te Whiti, o te poropiti Maori, ki
Parihaka. Hei etahi wa ka whaikorero ia
ki nga Maori ka whakapuaki i nga Karaipi-
ture. I tana whai"korero o enei ra nei ka
puta ana kupu whakahe mo te pakeha mo te
tangohanga i nga whenua o te Maori, otira i
mea a Te Whiti kimo kau te kanohi e ara
nga tupapaku maori katoa; e hoki ai ano nga
whenua o te Maori ki a ratou, a ko ia hei
Atua mo ratou ake, ake, ake tonu atu! 1 te
mutunga o te korero ka tu tetahi pakeha ki
runga ka ui ki a Te Whiti ki te tikanga o
ana korero wairangi. 1 mea taua pakeha,
"I a au i konei i etahi marama kua pahure
nei i poropiti koe e kore e maha nga ra ka
ara nga tupapaku maori. Kei hea nga tupa-
paku i ara ake i te mate? Kahore ano au ki
a kite i tetahi?". He tokomaha nga pakeha
i reira, i whakaaro e kore rawa tenei patai e
hoki i a Te Whiti. Otira ko Te Whiti i mi-
haro tana titiro. Ka mutu tana maremare
ka mea:—" E tika ana te korero a te pakeha
nei; i poropiti au e kore e maha rawa nga ra
ka ara nga tupapaku. Otira ki ta te Ariki he
ra kotahi rite tonu ki nga tau kotahi mano, a
nga tau kotahi mano rite tonu ki te ra kotahi.
Ko ahau te Ariki!" I miharo nga Maori ki te
matauranga o to ratou rangatira. I whaka-
mohio te titiro a Te Whiti.

KI A TAKUTA TE RANGIHIROA.

(He reta tenei kua tukua mai ki a matou hei tuku
atu ki a Takuta Pita Buck ara ko tetahi o ana ingoa
ko Te Rangihiroa.—ETITA.)

KI a Takuta Te Rangihiroa. Kei te Motu
nei e haere ana. Kaore he mihi mou.
Heoi ano taku mihi mou he kimi atu i a koe.
Ka kitea koe e te pukapuka nei, ko te kupu
o roto, hoki mai ki te kaupapa whenua ki te
kaupapa tangata i waiho ake nei e koe, haere
atu ana koe ki te whakatutuki i te mataura-
nga. Koia ra tena kua tutuki na i a koe, ki te
matauranga kua mau na i a koe. Kua puta
koe ki Hikurangi, kite whaio, ki te ao marama.
Tae mai ana hoki te painga ki muri nei ki a
au ki te iwi. Kia ora tonu koe. Ka noho
koe hei wetewete i nga mamae maha e pa
ana ki te tangata. Ka tokorua nga takuta o
Taranaki, ko koe ko Pomare. Ko Pomare
kei nga iwi maha o te Motu nei. Ko koe me
hoki mai ki runga ki o iwi tu ai, mahi ai,
tiaki ai, kei riro atu koe i te taonga nei i te
moni a nga iwi e rua, iwi pakeha iwi Maori.
Whakahokia mai te taonga o nga tamariki, o
nga wahine. Kanui nga moni o konei. E
tama hoki mai, hoki mai ki runga i te iwi tu
ai, takuta ai, whakapau ai i to kaha. E ta-
ma kua rite i a Wira Kerei raua ko Peneti
tetahi koata eka kei Okato hei turanga mo
tetahi whare turoro. Kua korero hoki maua
ko Peneti, hei Rahotu tetahi whare turoro.
Hei Waihi hoki tetahi whare. Ko enei whare
mou, mo to takutatanga, mo te tamaiti o
Taranaki, i puta ake i roto i te matenga
whenua, matenga tangata. Heoi, ka mutu i
konei nga kupu tautono atu i a koe. E ta-
ma, hoki mai, i runga i tenei tono. I runga i
tenei tono, Haere maii

NAKU NA POUKOHATU TE KAHUI KARAREHE.

Rahotu, Taranaki,
Pepuere 29, 1904*

Kei Kaihu tetahi kauri nui e tupu ana, 18
putu te matotoru, e 75 Putu te tiketike o te
tinana ka tae ki nga peka. Ki te wawahia
tenei rakau hei papa tera e tae ki te ^"400 te
utu o nga papa.

Ka nui te whakawhetai o te Tumuaki o te
Kareti o Te Rau ki a Mere Kingi mo ana
peeke taewa tekau-ma-rua i tuku mai ai ma
te Kareti. Kia ora!

6 6

▲back to top
TE PIPIWHARAUROA,

NGA WHAWHAI.
INGARANGI ME TIPETE.

Ko Tipete he whenua tapu kei te raki o
Inia, ko nga tangata i ahua rite ki te Hai-
namana, ko to ratou karakia he Puta ko to
ratou kingi he tohunga karakia, ko to ratou
pa nui ko Raha. E kiia ana ka tokotoru ano
pea nga tangata o waho kua tae ki tenei pa.
E whakaarohia ana kei te whai a Ruhia kia
riro i a ia tenei whenua, na konei pea i tonoa
ai e Ingarangi tana taua ki Tipete i tera tau,
ko te take ano ia o te haere he whakariterite
korero mo te takahanga a Tipete i ta raua
tiriti ko Ingarangi. I piki tenei taua ma
runga i nga maunga teitei taungia e te huka-
rere, ko te rangatira ko Kanara Iangahahipe-
ne. I te taenga ki nga rohe ka tae mai nga
karere o Tipete he tono kia hoki nga pakeha,
kaore hoki i pai nga korero a o ratou ranga-
tira, heoi haere tonu te Ingarihi. No te 1 o
tenei marama ka puta mai te rongo kua wha-
whai. Na nga Tipete i kokiri kohuru te
taua a Ingarangi, otira e 750 o ratou i mate,
i taotu, 12 o te Ingarihi. I kitea ko nga pu
me nga kariri a taua iwi na te Ruhia. I nga
rongo o muri nei kua marie nga tangata o
Tipete.

RUHIA ME TIAPANI.

Kahore he korero o te whawhai a Ruhia
raua ko Tiapani o enei ra, kahore ano he
pakanga, heoi ano ko te tutakitanga o nga
toro, whawhai ana, he torutoru o tetahi ta-
ha o tetahi taha i mate. Ko te pakanga
tuatahi tenei ki te whenua. Kei te riringi nga
taha e rua i te tini o te hoia ki Manakuria ki
Korea, kei te haere tupato tetahi taha me
tetahi taha. Tera pea e roa te whawhai, e
whai a Ruhia kia pau te kaha o Tiapani.

Ko te tangata rongo-nui o Tiapani inaianei
ko Toko, ko te tangata nana nei i tukituki
nga manuao o Ruhia, i whakaakona tenei
tangata ki Ingarangi. Ko te atamira ia o te
taua kaipuke o Tiapani ko Ito he tangata
Karaitiana, noho ai ia ki te kainga whakaha-
ere ai, ko Toko ki te moana.

Kei te kimi tikanga a Ruhia e tae ai ana
kaipuke i Iuropi ki te Rawhiti. Ko te mate

nui he kore waro no nga kaipuke, he tikanga
hoki no te whawhai, e kore e tika tetahi iwi
kia hoatu waro ki nga kaipuke o nga iwi e
whawhai ana. Ki tetahi korero tera pea e
rere ma te moana hukapapa, a te pakaruta-
nga o te huka. Ka he te manawa o Ruhia i
te wheto nei i a Tiapani.

PITOPITO KORERO WHAWHAI

Ko te maina he tainamaiti i whakatakotoria
ki te moana, ko te hononga ki uta he waea,
ki te pehia te pito o te waea ka paku, ki te
hangai ki te kaipuke e kore rawa rora. Kua
mainatia nga ngutu o nga wahapu o nga ta-
one nunui. Ko etahi maina waiho noa ai ma
te pa ki te kaipuke ka paku.

Ko te topito he tu tainamaiti ano engari
puhia ai ka rere i te wai penei me te ika, hei
te panga ki te kaipuke ka pehia te patene i te
ihu katahi ka paku. He wiira ano tona hei
pana, he urungi hei whakatika i te haere.

Ko te nui o nga moutere o Tiapani I47>655
koea maero; ko te tokomaha o te iwi e
44.260, 604; ko nga moni a te Kawanatanga
e ^'27, 3o9'ooo. Ko te nui o Ruhia neke atu
i te 8, 660, 394 koea maero ara e 53 taima te
nuinga atu i Tiapani; ko te tokomaha o te
iwi 128, 661, 605 ara e 2^ te nuinga atu i nga
tangata o Tiapani; ko nga moni a te kawa-
natanga e ^207, 000, 000.

RONGO TOMURI O TE WHAWHAI.

KUA tae mai nga waea he whakaatu mai i
tetahi parekura nui no te Ruhia, ko tona tino
manuao, ara ko te kaipuke hari i te kara ko te
Petropavlovsk nga pakaru i te maina, e 850 nga
tangata i mate, i mate te kapene me Atamira
Marakowha, te tino atamira o te Ruhia, a tata
tonu ka mate tetahi o nga whanaunga o te
kingi. E ai te korero no taua kaipuke e hoki
ana ki roto i Poota Aata ka pa ki te maina i
whakatakotoria e te Tiapanihi ki te moana ka
paku, pakaru katoa te kaipuke, e 2^ meneti
ka totohu. Ki te whakaaro a etahi tangata
he mea topito na te Tiapanihi. I whawhai
nga kaipuke, ko o te Ruhia he mea poapoa
kia puta ki waho, katahi ka aukatitia e te
Tiapanihi ka riri, i whara nga kaipuke katoa
o Ruhia kotahi te mea i totohu, e 50 nga
tangata i mate, ka rua ai nga kaipuke i paka-
ru, e oma ana a te Petropavlovsk  ka pakaru
nei. He mate tino nui tenei, kei te tangi a
Ruhia, heke rawa nga roimata o te kingi o
Ruhia. Ka pehea ra a Ruhia inaianei ka
whakamanawa pea ki ana taua i te whenua?










7 7

▲back to top
HE KUPU WHAKAMARAMA,

TE ORA O TE MAORI.

(NA TAKUTA COLLINS.)

ITE hui a nga takuta i tu ki Poneke i pu-
ta etahi o nga kupu a te tumuaki a
Takuta Korini mo te ahua o te Maori, i mea
ia:—

He kupu ruarua nei mo te heke haere tonu
o te Iwi Maori—he iwi e tino tika ana kia
puta to tatou kaha ki te tohu kei ngaro. E
whakamihi ana ahau mo te putanga o te
whakaaro i te Kawanatanga kia whakaritea
he Maori ano hei titiro i te ahua o te ora o
te Iwi Maori. He hanga whakamiharo rawa
te hohoro o te Maori ki te ako i nga tikanga
a te pakeha, he tohu tenei no to ratou kaha
no to ratou hihiko ki te tango i nga tikanga
hou. He mea whakamiharo rawa tenei ara i
roto i te 50 tau kua puta te Maori i nga wha-
kamatautauranga mo nga mahi nunui, mo te
mahi roia me te mahi takuta. E kore e hapa
ki te tautokona a Takuta Pomare e te Iwi
Maori tera e mutu te ngaro haere tonu o te
Maori.

I a au i Waikato e haereere ana, he Maori
taku hoa haere ko ia te kai whiu o taku paki.
I a maua e korero ana ka kite au he maha
nga mea e mohio ana i taua Maori; he pai
ona kakahu i mohio hoki ia kia mahana tonu
te tinana i te ao i te po i nga wa katoa. I
mohio ia ki te tikanga a te pakeha mo te ma-
hi me te mahi tonu i nga wa katoa, i rite tonu
tona mohio i nui ake ranei i to te pakeha nga-
ki whenua. I ui ahau ki a ia ki te take i rere
ke ai ia i era atu Maori o tera takiwa, ko tana
whakahoki na te pakeha ia i whakatupu o
tona itinga ra ano.

Kihai i roa i muri mai ka tae mai te tono
ki a au kia haere kia kite i tetahi tamaiti paku
e pangia ana e te mare whio. I roto te ta-
maiti i te teneti, ko tetahi wahi o te teneti i
wharikitia. Heoi ano nga kakahu o taua
tamaiti he wekete he hooro. He nui te ma-
mae o taua tamaiti i tona poho. He nui te
whakaaro o nga matua kia ora te tamaiti,
otira kore rawa raua i mohio me pehea ranei
te kakahu te whangai i te tamaiti paku te
ahua ranei o te whare hei takotoranga. E 40
maero te tawhiti o te wahi i nga rongoa,
otira pau noa te wiki kaore he rongoa i tae mai.
Ki te tangi te tamaiti i te po, a he maha ona
tanginga, ki te tangi kia mauria ia ki waho,
ka mauria e nga matua i nga wa katoa o te
po. E taea hoki e au te aha, heoi koingo noa
taku ngakau ki tetahi wahine mohio hei

tiaki i taua tamaiti, ka puta hoki aku whaka-
aro hi te Maori i whakatupuria ra e te pake-
ha, i whakaakona ra ki te mau kakahu. I
puta mai hoki he whakaaro ki a au pai atu
mehemea e noho ana he wahine tiaki turoro
ki nga takiwa nui te Maori, ko te mahi ma
ratou he tiaki i nga tamariki Maori. Mehe-
mea e whai ana tatou kia ora te Iwi Maori,
heoi ano e ora ai ma te tiaki i nga tamariki i
runga i nga tikanga pakeha. E haere ana
nga wahine whakapono ki Inia ki Haina, ka
mea ahau ki enei wahine kanui te mahi ma
ratou kei Niu Tireni, me ako ratou ki te tiaki
turoro i te tuatahi katahi ka tahuri ai ki te
tirotiro ki te nana i nga tamariki a te Iwi
Maori.

[E tino whakaae ana matou ki nga kupu a
Takuta Korini, ki te kaha tonu te matemate
o nga tamariki e ngaro te Iwi Maori i te ao
turoa. Ko te tino take e matemate nei nga
tamariki he kuare no te tiaki, he he no nga kai
he whangai ki nga kai pakeke kahore nei i
rite ma te puku tamariki, he he no nga kaka-
hu, he mau i nga tamariki ki te matao ki nga
whare  nui ranei te wera. E mate ana te ta-
maiti i te paru o te pounamu wai-u. Kei te
tono a Perere Peneti ki nga pakeha ki nga
Maori o Taranaki kia whakaturia he hohipe-
ra paku ki Okato hei takotoranga mo nga
turoro, ma te wahine pakeha e tiaki te hohi-
pera, ko tetahi kotiro Maori hei hoa awhina.
Meake ka tu taua hohipera kua homai he
whenua hei turanga e tetahi tangata, ko
Wiri Kerei tona ingoa. E noho ana he wa-
hine pakeha tiaki turoro ki Te Aute, kei
Rotorua tetahi. Ko ta matou wawata kia
tokomaha nga kotiro Maori e ako ki te nana
turoro. Tokorua kei te hohipera i Nepia,
taihoa pea ka hoki ki te kainga ki te whaka-
ako i nga wahine Maori ki te tiaki i a ratou
tamariki, ki te nana hoki i nga turoro.—
ETITA.]



Kua whakaritea e te Kawanatanga Io
Tutere Wi Repa o te Kura Takuta i Otepoti
tetahi tangata hei pokapoka i nga ringaringa
o nga Maori mo te mate koroputaputa.

Hei te ra tutahi o Mei tuwhera ai te pupu-
hi manu, e katia ana te pupuhi i te kereru
me te pukeko i tenei tau.

8 8

▲back to top
PIPIWHARAUROA,

RONGO KORERO.

KO NIU TIRENI.

Ko Pita Paaka ara ko Takuta te Rangihi-
roa te takuta tuarua o te Hohipera nui o Ote-
poti.

I ngenge etahi tamariki tokorua o Ngati-
porou i te nohoanga i te kainga, katahi ka
haere mai ki Turanga nei ki te kimi mahi ma
raua, kei te mahi parakimete a Petihana
Tihore ko Ngahiwi Petiha kei te hanga pai-
hikara. Kahore a Ngahiwi i tae ki Te Aute,
kotahi ano to Petihana tau ki reira. He toa
enei tamariki.

Kahore i nui rawa te tangata i tae ki te hui
i Uawa i te huranga o te kohatu o Karaitiana
Tuketenui. No tenei hui i whakaatatia ai te
peene a Ranginui, a he nui te pai. E ^"476
te moni kohi. I tono a Pene Heihi kia wha-
karitea tetahi wahi o tenei moni mo te Wero
a Te Wiremu.

Kitea rawatanga ake tetahi wahine pakeha
o Poneke e takoto ana i tona moenga kua
mate. Ko te take i mate ai he putanga no te
kaahi i a ia e moe ana, na reira ia i paihana.
I te tutaki te toa me nga matapihi o te rau-
ma. He rite tenei mate ki te mate i te ahi
ngarahu.

No te i o tenei marama i hoki mai ai ki
Riritana nga kaipuke i rere nei ki te
pito o te ao. E toru nga tau i ngaro atu ai
a te Discovery katahi ano ka hoki mai. I
tera tau ka rere a te Morning ki te kawe kai
ki te toro hoki, i kitea ano engari kua mau i
te hukapapa. I tera raumati ka rere ano a te
Morning raua ko te Terranova, a ko ratou
katoa i hoki mai nei. He mea tukituki te hu-
kapapa ki te ihu o te Terranova ki te paura i
puta ai a te Discovery. He nui te korero
engari kua panuitia e matou nga korero pai.

NO ERA ATU WHENUA.

I te reihi poti a nga kareti o Okiwhata me
Kamureti o Ingarangi ko Kamureti i puta. Ko
nga kareti nunui atu enei i te ao, he tauwha-
nga tonu ta raua mahi i ia tau i ia tau. Ka
33 o Okiwhata putanga ka 27 o Kamureti.

Nui atu te kino o te Kawanatanga o te
Wiwi ki te Hahi o Roma, ko te tino karakia
tenei o tera whenua. Kua oti he ture kia
mutu te whakaako o nga minita pikopo i nga

kura. Kua puta te kupu a te Popa ki te ti-
he tonu te Kawanatanga ki tenei ture ka taka-
hia e ia te iwi Wiwi ki waho o te hahi.

Kahore i mohiotia te ngaronga o tetahi
pakeha i Ahitereiria ki te Uru. Kotahi
wiki i muri mai ka mau tetahi arikeita, no te
tuakanga i te puku ka kitea nga kahu o taua
pakeha i roto. Ko te arikeita he ngarara
nui penei me te mokoparae te ahua, noho ai i
te wai, he hanga noa iho ki a ia te horomi i
te tangata.

Kanui te hari o te iwi mo te whakahoa o
Ingarangi raua ko te Wiwi i enei ra, kua oti
he tiriti i waenganui i enei mana nunui mo te
whakawhitiwhiti i etahi o o raua whenua.

TE KOMITI HOU, MO TE PIHOPATA-
NGA O AKARANA.

1. Ko te ingoa o taua Komiti ko te Komiti
whakahaere i nga moni a te Maori i roto
i te Hahi.

2. Hei te tunga o te Hui Topu ka whiriwhi-
ria he tangata mo taua Komiti.

3. Ko te Pihopa hei Tiamana, a, mana e
whakarite he minita Pakeha, me nga
minita tirotiro kia uru ki taua Komiti.

4. Hei te menenga o te Hui Topu, i nga tau
e toru, whiriwhiria ai tetahi Minita Maori
me tetahi Reimana Maori ano (hei te
tangata kai Hapa Tapu) i roto i ia
Atirikonatanga hei komiti. A, ki te
puare kau tona turanga i aua tau e toru,
ma te komiti takiwa e whakakapi.

5. Ma te Komiti e whakahaere nga moni e
kohia e te Maori mo nga mahi a te
Hahi; ko tana tino mahi ia he whakane-
ke ake i te oranga mo nga Minita.

6. Ma nga tangata komiti o ia Atirikonata-
nga e whakarite mai he hoa mo ratou, kia
5, kia neke ake, ranei nga tangata kai
Hapa, hei whakatupu i nga tikanga a te
Hahi.

7. Me huihui tonu te Komiti i ia tau i ia tau.

8. Ma te Komiti hoki e whakarite he Heke-
retari, he tangata hoki hei pupuri i nga
moni, a, ma te Pihopa etahi kai tiaki kia
rua, me Maori tetahi.

H. A. HOKENA.
















9 9

▲back to top
HE KUPU WHAKAMARAMA.

HE TANGI.

 TENEI kei te tangi te ngakau ki nga ro-

ngo mate o Ngatiporou, ki ona waha-
koroki kua wahangu i a Mate. O enei marama
ruarua ka hori nei ka tokotoru rawa o Ngati-
porou tangata tu marae kua hinga, ko te
Hata Pokiha, ko Wi te Rangikawanoa, ko
Wikiriwhi Mataauru te Matehe.

Ko te Hata he tangata matau, whaikorero,
ngahau, he tangata mohio ki te tito haka tau
hoki ki te haka, ko tetahi o nga karakariki
haka o Porourangi. He pakeke a te Hata,
engari ka puta ake ana te ngakau takaro i
roto i a ia, ka taitama. Ko enei mahi a te
tangata e hoki mai nei ki te ngakau, ka pupu
te aroha ki a ia nana nei enei mahi. Ko te
Hata te tangata i tangihia nuitia e te tamari-
ki taane, he tamariki taane hoki ona whaka-
tau mate.

Ko Wi Wanoa he pukorero, he kaumatua
marae, he tangata hapai i te Whakapono. E
mokemoke tana kainga a Horoera i te nga-
ronga o te Rangikawanoa. Kua ngaro raua
ko tona tuakana ko te Mataauru i to raua one
roa i Hautai. Haere atu e koro ma, haere atu
ki o korua hoa kua riro atu ra i mua i a ko-
rua. Ko te Mataauru te whakamutunga o
nga rangatira o Porourangi o to ratou na
whakatupuranga ko te Iharaira te Houka-
mau, ko te Hotene, ko Tamanuitera, ko
Rapata Wahawaha, ko Mokena Kohere. I
nga ra o te raruraru i Waiapu i hapai a te
Mataauru i te taha Kuini, i riri tahi raua ko
te Mokena. Ko to te Mataauru ahua no
nehera tonu atu, he kaumatua kino ki te riri,
he kaumatua pai ki te pai. E kiia ana i nga
ra o te whawhai kaore ana whakaora i te ta-
ngata he riri te riri ki a te Mataauru. I te
tahaetanga a tetahi tangata i te kai a te Ma-
tapuru ka horia e ia te taringa. Mehemea
ana ko nga wa o nehera ko te mate tonu taua
tangata i a te Mataauru. I noho te tangata
tawhito me te tangata hou i roto i tenei kau-
matua, i te mea ka kaumatua haere ia ka
ngoikore te tinana me te tangata tawhito. I
kitea te tangata hou i runga i tona hiahia ki
te karakia, ki te hapai i te whakapono. I pa
mai te aroha ki a au i te korerotanga mai i
tona matenga. E kiia ana i te mea ka tata
ia te mate ka tono ki tana tamaiti kia homai
tana ''' Rawiri," he hiahia karakia nona, he
tuku tonu ranei i a ia. I wherawhera tonu i
tana pukapuka, ko te moenga o ana kanohi
ka rere tona wairua. Heoi ano te urunga mo
te tangata ina tata ona ra ona meneti ranei
ko te kupu a te Atua.

\_ Kaati noa he tangi maku ki aku pakeke ka
riro nei kaore e nui rawa nga kupu. Ha-
ere atu e koro ma, haere, haere, i te mea ka
marama te huarahi. Waiho te iwi i muri nei
tirotiro noa ai ki o kou tou takahanga waewae,
whakarongorongo noa ai ki o koutou reo kua
kahore nei.

Ara ia nga pikitanga ki Tipare-o-Niu e,
Ko te ara tonu ia i whanatu ai koe ra e,
Maaku nei e riringi ki te wai roimata ra e......!!

R.T.M.K.
HE WAIPUKE.

KI TI: ETITA O TE PIPIWHARAUROA.

KUA tae mai te reta a Hoori Pawa ki au
he whakaatu mai nana i tetahi pare-
kura nui i pa kia ratau ko a ratau kararehe
me a ratau taonga katoa.

He matia nga kau me nga hipi me nga
hoiho a tenei tangata me tona Iwi i mate i
tenei waipuke whakaharahara. E takoto
mate ana a Hori i roto i tona whare ka puta
mai tenei Waipuke. Puke ana tona whare e
ono putu te hohonu o te wai i roto i tona
whare.

I huri ano hoki te paho-Hekerangi. I
ngaro nga taake oti karaihe me nga poohi e
wha rau me nga peeke karaihe e toru tekau
me era atu mea maha. He maha nga kara-
rehe nuku atu i te 150 kau i toe i tenei parekura
kaore he waahi hei tuunga kaore he karaihe
hei kainga. Ko Opao ko te tuunga o aua
kararehe kua ngaro katoa i te paruparu.
Katahi te mate tino nui ko tenei. He mate
tenei e tika ana kia whakaarotia e te
Iwi Maori. He mate hoki ehara i te tangata i
tiki atu i poipoi e tika ai hei whiu mona mo
tana manaakitanga. Tena koa he mate na
te waipuke i mau mai he mate e kore e taea
te pare ke atu. He mea tika kia awhinatia
hei whakatinanatanga mo te kupu e mau nei i
roto i o tatau mangai i nga wa katoa mo te
aroha.

He wahanga tenei no te Iwi Maori ka mate
nei. Ka raru nei i a ratau taonga me o ra-
tau whare ka kore nei he tuunga mo a
ratau taonga. Tena ra e nga Iwi awhinatia
te hunga mate ki ta te ngakau e whakaaro ai.
Na HENI TAURAKI.

10 10

▲back to top
Te Pipiwharauroa,

he Kupu Whakamarama.

NAMA 74-

APERIRA, 1904.

NA TE ETITA.

E PO U RI ana te Etita mo te puritanga i
etahi o nga korero i tukua mai mo
tera marama rawa ka ta ai i te nui o nga ko-
rero o tenei marama. Hei tera putanga taia
ai nga korero a Perere Peneti mo te whenua
kura i Porirua, me a Taare W hereni mo te
Hui nui i tu ki Ruatoki me etahi atu korero
nunui kua tae mai ki a matou. I tatari noa
matou ki te wahi tuarua o  Te Haerenga o
te Manene," a kihai i tae mai.

E nga hoa kei hoha koutou ki te tuhituhi
mai ki te kore e tika te puta atu o a koutou
pepa, kei hoha hoki koutou ki te tuku hua
koreao mai ma ta koutou manu. I te kaha o
tana tangi kua maroke tana waha, kua koro-
koro tona koopu.

I tae mai ki a matou te moni e rima hereni,
kahore te ingoa o te kai"tuku mai i tuhituhia,
engari ko te Waeroa te poutapeta i tukua
mai ai. E kiia ana he iwi matau te etita ki
nga mea katoa, otira e kore pea e taea e tenei
Etita te ki na mea te pukapuka i tuhia mai ki
a ia i te mea kahore he ingoa. Otira e wha-
kawhetai ana matou mo tenei aroha me era
atu aroha hoki kua tukua mai.



HE WAEA.
TE MATE MO NGA WAHINE A NGA MOMONA.

WAHINGITANA AMERIKA, Maehe 4'

IPUTA te kupu a Hohepa Mete, tumuaki
o te Hahi Momona ki te Komiti ki te
kore te wahine a te Momona e whakaae kia
marena tana tane ki nga wahine tokomaha i
runga i tona hiahia, e whakamatea taua wahine
e te Ariki. Engari i mea a Tumuaki Mete
ehara i te mea e ki ana ia kia kohurutia e te
tane tana wahine.

HE TOHUNGA PAKEHA.

HE whenua a Amerika e pepehatia ana e
te pakeha mo nga tikanga hangarau,
mo nga mahi rere ke, mo nga mahi tito. No
Amerika nga rongoa e panuitia ana he mea
whakamiharo rawa mo te whakaora i nga tu
mate katoa, e haere ana i nga wahi katoa o
te ao nga tangata whakaora o Amerika i nga
tu mate katoa. Ka kitea tonutia atu e te
nuinga te oranga o te tangata, ka pama ki te
rongoa te rumatiki te aha ranei, ka miria,
ngawari tonu atu te mate, ka haere ka wha-
nawhana otira kahore e roa kua hoki mai ano
te mamae, kua rite ano ki te ahua o mua.
No Amerika nga karakia hou o enei wa, he
whakaputanga no te matauranga o te tangata.
E waiata whiuwhiu ana te tangata i nga
whare karakia o Amerika, me te mahi i era
atu tikanga rere ke. I puta mai i Amerika
te karakia Momona, te karakia i whakaaetia
ai te moe ngahuru i te wahine, i homai ai e te
anahera te paipera reta koura ki a Hohepa
Mete; i puta mai i Amerika te karakia Mata-
uranga Karaitiana (Christian Scientists), kei
tena ano ana whakaakoranga tauhou; i puta
mai i Amerika te karakia whakatapu i te
Hatarei (Seven Day Adventists) e ki nei
kahore kau he wairua o te tangata; i puta mai
i Amerika Nga Akonga o te Pono, ko te poro-
piti o tenei karakia ko Watingitana (Worth-
ington), he tangata nanakia, he tangata na-
nakia mo te wahine. I noho ia ki Otautahi,
i hanga he temepara mona, he tokomaha
nga tangata i aru i a ia, no te maunga o ana
mahi kino ka haere ki Ahitereiria, ka timata,
ano te tinihanga, ka tahaetia e ia nga moni a
tetahi wahine, mau ana taua tangata kei te
whare-herehere inaianei mo nga tau e whitu!
Ko te whare tika tera hei nohoanga mo nga

11 11

▲back to top

12 12

▲back to top
TE PIPIWHARAUROA.
ഀ䠀䔀 吀唀刀䔀 吀唀吀唀刀唀⸀ഀഀ㄀⸀ 䬀漀琀愀栀椀 瀀甀琀愀渀最愀 漀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀 椀 琀攀 洀愀ⴀ ഀ爀愀洀愀⸀ഀഀ㈀⸀ 䬀漀 琀攀 漀爀愀渀最愀 洀漀 琀攀 瀀攀瀀愀 攀 爀椀洀愀 栀攀爀攀渀椀 ⠀㔀⼀ⴀ⤀ 椀 琀攀 ഀ琀愀甀Ⰰ 洀攀 渀漀漀琀椀 漀 琀攀 倀漀甀琀愀瀀攀琀愀 洀攀 瀀愀渀攀 爀愀渀攀椀⸀ഀഀ㌀⸀ 䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀渀最愀琀愀 欀椀 琀攀 琀愀渀最漀 椀 吀攀 倀椀瀀椀ⴀ ഀ眀栀愀爀愀甀爀漀愀 洀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 攀 椀愀 琀攀 洀漀渀椀 椀 爀漀琀漀 椀 琀攀 ഀ爀攀琀愀 眀栀愀欀愀愀琀甀 洀愀椀⸀ 䠀攀 眀栀愀欀愀愀琀甀 愀渀漀 栀漀欀椀 欀椀 渀最愀 ഀ琀愀渀最愀琀愀 攀 琀愀渀最漀 愀渀愀 椀 琀攀 瀀攀瀀愀Ⰰ 欀愀 琀愀攀 欀椀 琀攀 眀愀 攀 ഀ瀀愀甀 愀椀 愀 欀漀甀琀漀甀 洀漀渀椀 琀甀欀甀 洀愀椀 欀愀 琀愀欀愀椀愀 琀攀 瀀攀瀀愀 ഀ欀椀 琀攀 琀愀欀愀椀 眀栀攀爀漀⸀ 䬀椀愀 琀攀爀攀 琀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 愀渀漀 椀 琀攀 ഀ栀甀愀 欀愀爀攀愀漀Ⰰ 欀椀 琀攀 欀漀爀攀 攀 琀攀爀攀 洀愀椀 欀愀 洀甀琀甀 琀攀 爀攀爀攀 ഀ愀琀甀⸀ 䬀漀 琀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀愀甀 㔀⼀ⴀⰀ 洀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀甀愀琀愀栀椀⸀ഀഀ㐀⸀ 䔀 瀀愀椀 愀渀愀 欀椀愀 琀甀欀甀愀 洀愀椀 渀最愀 欀漀爀攀爀漀 漀 椀愀 眀愀栀椀 漀 ഀ椀愀 眀愀栀椀 漀 琀攀 䴀漀琀甀Ⰰ 攀渀最愀爀椀 欀攀椀 琀攀 䔀琀椀琀愀 琀攀 琀椀欀愀渀最愀 洀漀 琀攀 ഀ琀愀 椀 愀甀愀 欀漀爀攀爀漀㬀 欀椀愀 洀愀爀愀洀愀 琀攀 琀甀栀椀琀甀栀椀⸀ഀഀ㔀⸀ 䴀攀 瀀攀渀攀椀 琀攀 琀甀栀椀 椀 眀愀栀漀 漀 渀最愀 爀攀琀愀 欀愀琀漀愀㨀᐀ഠഀ䬀椀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀洀攀⸀ഀഀഀഀഀഀ䠀䔀 倀䄀一唀䤀⸀ഀഀ䬀椀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 攀 栀椀愀栀椀愀 愀渀愀 欀椀 琀攀 刀愀眀椀爀椀 欀椀 琀攀 ഀ䠀椀洀攀渀攀㨀 栀攀 渀甀椀 渀漀愀 愀琀甀 䬀愁 瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀攀椀 愀 ഀ愀甀 椀渀愀椀愀渀攀椀㨀 欀漀 琀攀 甀琀甀㨀᐀ഠഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㔀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ 椀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ ㌀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 眀栀攀爀漀Ⰰ ㈀⼀ⴀഀഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 㘀搀⸀ഀഀ䴀愀欀甀 攀 甀琀甀 琀攀 倀愀渀攀 䬀椀䬀椁 栀攀椀 琀甀欀甀 愀琀甀 椀䬀 愀 ഀ瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀椀 愀 欀漀攀⸀ഀഀ一愀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀⸀ഀഀഀഀ䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 欀椀 琀攀 倀愀椀瀀攀爀愀 欀椀 琀攀 ഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀Ⰰ 洀攀 琀漀渀漀 欀椀 琀攀 䈀䤀䈀䰀䔀 䐀䔀倀伀匀䤀吀伀刀夀 ഀ匀唀一䐀䄀夀 匀䌀䠀伀伀䰀 唀一䤀伀一Ⰰ 䄀甀挀欀氀愀渀搀⸀ഀഀ倀愀椀瀀攀爀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀㘀Ⰰ 㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 椀⼀ⴀഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 洀攀 䬀愁 甀瀀漀欀漀 眀栀愀欀愀洀愀爀愀洀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 ㌀搀⸀ഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 洀攀 䬀愁 眀愀椀愀琀愀Ⰰ ㈀⼀ⴀⰀ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀⰀ ㌀⼀㘀Ⰰ ഀ㐀⼀ⴀⰀ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁Ⰰ ㌀搀⸀ഀഀഀഀ倀爀椀渀琀攀搀 愀渀搀 倀甀戀氀椀猀栀攀搀 戀礀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰ 愀琀 吀攀 刀愀甀 ഀ倀爀椀渀琀椀渀最 圀漀爀欀猀Ⰰ 䈀攀爀爀礀 匀琀爀攀攀琀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀㬀 一攀眀 娀攀愀氀愀渀搀⸀ഀഀ一䜀䄀 䠀唀䄀 䬀䄀刀䔀䄀伀 䴀䄀 吀䄀 吀䄀吀伀唀 䴀䄀一唀⸀ഀഀ㜀⼀㌀⸀ 䬀甀爀愀 漀 吀椀瀀攀渀攀㬀 㔀⼀ⴀ⸀ 倀攀欀愀Ⰰ  䬀攀爀攀欀攀爀攀Ⰰ 刀攀瘀⸀ 䘀⸀ 䠀⸀ 匀瀀攀渀挀攀爀Ⰰ ഀ䠀漀愀渀椀 䠀愀瀀攀⸀ 吀愀洀愀琀椀 䤀欀攀Ⰰ ∀ 圀愀椀爀漀愀 ∀ 䠀漀渀攀 倀漀洀愀渀愀Ⰰ 倀愀椀爀愀洀愀  ഀ䬀攀攀渀愀㬀 ㈀⸀㘀Ⰰ 䘀⸀ 倀愀攀爀愀琀愀Ⰰ 吀攀 䄀琀椀洀愀渀愀 圀栀愀爀攀爀愀甀⸀ഀഀ䠀⸀圀⸀圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀 吀䔀 刀䄀唀 倀刀䔀匀匀 䜀䤀匀䈀伀刀一䔀