Te Pipiwharauroa,

he Kupu Whakamarama.

NAMA 67.

GISBORNE.

HEPETEMA 1903.

HUI KARAKIA KI TE MURIWAI.

I TERA tau i haere te Kareti, nga kai-
whakaako me nga akonga, ki Te Arai,
ki reira whakaoho ai i te Whakapono, i tenei
tau i haere ki Te Muriwai. He tino tikanga
tenei na te pakeha te haere o etahi tangata
kauwhau ki te whakaoho i te Whakapono, he
tikanga ano hoki tenei no te Hahi Maori i
nga ra o mua, te hui ki nga po karakia ki nga
" Taite," otira kua ngaro tenei tikanga inai-
anei. I te whaikorero a Te Tiatene i mea ia
e rite ana te ahua o te Whakapono ki te ra-
kau. He wa ano ka nui te rau me te hua
otira hei te hotoke ka ngahoro nga rau, ka tu
ko te rakau anake. Kua uru te Hahi Maori
kei te hotoke, kua ngahoro nga rau me nga
hua, kua tu ko te tata anake. Otira ko a te
pakeha rakau anake e ngahoro ana nga rau,
heoi ano ta te Maori rakau i rite ki a te pakeha
ko te kotukutuku ara ko te konini. Kia rite
hoki te Hahi Maori ki nga rakau maori kanui

te pai. Kotahi te wiki i noho ai te Kareti, a
Te Tiatene raua ko tona hoa wahine me ta
raua tamaiti, ki te Muriwai, i karakia ai i kau-
whau ai, ehara i te mea hou engari " ko taua
Rongo Pai ano." Nui atu te manaaki a te
Huauri i a matou, te manaaki i o matou tina-
na, inaianei kua riro mai matou, me o matou
tinana ko nga kupu kua waiho atu hei
manaakitanga ma ratou. Ko nga putake
kauwhau enei: (i) Te Tapu o te Atua me
tana whakawakanga mo te hara, (2) Te Rip-
eneta, (3) Nga Take i kore ai te tangata e
whakapono me te Ataahua o te Karaiti, (4)
Nga mea hei peehi i te Whakapono—-ko te
Mangere tetahi take nui, (5) Te Whiriwhiri-
nga ko te Atua ko Hatana ranei, (5) ko kata-
te reo ngawari o te Atua me te kaha ki te tu
mo te tika, (7) Te Haere a te Karaitiana, (8)
kia u kei pahuhu (Hipa. ii, i).





E rua nga tino take o tenei tu mahi, ko te
awhina i te hunga e whakarongo ana ko te
awhina hoki ko te whakaako i nga akonga o
te Kareti. I te karakia o te Ata i whakaa-
turia te tikanga o te Karakia Nui o te Ata o
te Ahiahi. I te mutunga mai o te kura a nga
tamariki ka huihui ratou ki te whare-karakia
ki te ako himene ki te kura. Kotahi te kara-
kia i whakaritea mo nga tamariki tane anake,
a i tae katoa mai pea nga tamariki tane o te
Muriwai. Na Te Tiatene raua ko Kohere
nga kupu ki a ratou. I mea a Te Tiatene i
whakaritea to tane hei kaitiaki i te wahine,
hei tiaki i tona tinana i tona ingoa, otira ko
etahi tangata ko to ratou hiahia nui ko te
takakino i nga tamariki wahine. I te uinga i
nga tangata e hiahia ana kia whakaungia 16 nga
tamariki tane i homai i o ratou ingoa, 3 nga
kotiro. Ki te kore nga tamariki tane e tauto-
ko i nga mahi e kore e tupu. I nui te tangata
i nga karakia: ko ta karakia nui o te ahiahi,
ko te karakia o te po.

Nui atu to matou whakamihi ki nga tama-
riki o te Muriwai, ki to ratou mohio, ki to ra-
tou kakama, kaore he tamariki hei rite mo
ratou. Ko a ratou tikanga he rangatira, ka
hiahia ratou ki te mahi kai-ngakau atu ki te
mahi. Ki te ata whakaakona enei tamariki e
tupu hei tino tangata, hei tino wahine.

Kotahi te po i puta ai nga: 1 korero mo te
Hahi Momona, ko to te Momona i reira ko te-
tahi tangata no te Mahia ko Nga Waea tona
ingoa!  tangata matau, he mohio ki te kore-
ro, he mau ki te korero, he puku-tohetohe.
Ko tona he rawa he kore nona kaore e wha-
kaae kua he ia, ahakoa kua hu ka whakaputa-
puta noa, ka rere he taku ke. Ina koa, kua
puta mai nga rongo o te Mahia kei to korero
taua tangata i hinga ia ia a Te Tiatene. I
tino hinga taua tangata, kei nga tangata katoa
• o Te Muriwai e mohio ana tona hinganga.

TE PIPIWHARAUROA.

No. 6

Ko nga tino putake te korero ko te Puka-
puka a Moromona me te Moe Tokomaha i te
Wahine. I mea a Te Tiatene kaore e mohio-
tia na te Atua ranei te Pukapuka a Moro

mona, na te tangata noa ranei i hanga hei mami-
nga mana. Heoi ano me whakapono kau te
tangata ki nga kupu a Hohepa Mete na te
Atua tua pukapuka, ko ia anake hoki i kite i
te homaitanga kaore he mea o waho hei wha-
kaatu he tika taua pukapuka. I rere ke te
homaitanga. i te Paipera Tapu, kaore i huna.
I tino tautoko a Nga Waea i te tika o te
Ngahuru o te Wahine ma te tangata kotahi.
Ahakoa whakaaturia ki a ia kotahi ano te
wahine i hoatu e te Atua ma Arama, kotahi
ano hoki ta te Karaiti i whakarite ai, otira
hei aha mana te Atua a te Karaiti ranei ka
tautokona e ia ko Aperehama ko Ihaka ko
Horomona. Otira no te panuitanga e Hena-
re te Wainohu i te rarangi o te Pukapuka a
Moramona e mea ana kia kotahi ano he wa-
hine ma te tangata, ka tino hinga Iaua tangata
otira i kawe ano tona pukutohe, kaore i
whakaae i hinga ia, i tino marama hoki i tino
hinga. Kaore he tino hiahia ki te tuhituhi i
enei korero otira kei te korero tenei tangata
ko ia tonu i tu, na konei i tuhituhia ai kia
kite ai te tokomaha.

He kupu whakamutunga, he mihi. he wha-
kanui, he whakawhetai ki nga tangata o Te
Muriwai ki a te Huauri mo to ratou aroha mo
te ratou atawhai i a matou.


HAHI O ROMA.

Ki, TE ETITA O TE PIPIWHARAUROA.

KUA kite iho ahau i to panui i roto i TE
PIPI o Akuhata.

1. Mo te kupu e ki nei koe kahore a te
Karaipiture whakaatu i tae a Pita ki Roma a
i tu ranei ia hei pihopa mo Roma. He kupu
tino pohehe tenei nau, na te mea ko Pita he
mea ripeka ia ki Roma, a ko tona kainga
tuturu hoki tera ko Roma.

2. Mo te kupu e ki nei na nga Papa noa
ake i whai i a ratou kia tu hei upoko mo te
hahi. He kupu tino pohehe tenei nau.

3. Mo to korero mo nga popa e rua i
whakaturia. Kotahi tonu te Popa i whaka-
turia. Ko nga iwi i potitia ai i pohehe a ko
te mutunga iho ko te popa i whakaarahia
kuaretia nei e etahi o nga iwi i tuku mai i a ia
hi raro ki te Popa i tu tika mai i te potititanga
uatahi.





4. Mo to whakaatu ko te Popa Reo xiii.
he tangata tino pai, he tangata matau erangi
ko nga popa o mua atu he tangata kohuru he
tangata porangi. E hoa kore kau he mea o
nga popa i pokake, kotahi tonu o ratou mana
me a ratou whakahaere.

5. Mo to kupu e ki nei koe, kore rawa te
Hahi o Ingarangi e pai ki te Hahi o Roma.
E pai ana ko te kupu a te Karaiti i a Hato.
E mauharatia koutou mo toku ingoa otira ko
te tangata e u tonu tae noa ki te mutunga
koia te whakaorangia. (Matiu. x 22).

6. Mo to whakaatu e ki nei he teka rawa
atu ko te Hahi o Roma te matua o te Hahi o
Ingarangi. E hoa koia nei ra te matua o nga
hahi katoa.

Na NGAKURU PENE HAARE.
Opanaki, Kaihu.

[Ku kapea e matou etahi,; o nga kupu a Ngakuru
Pene Haare, otira ko ana tino take kua waiho, ko nga
take i kapea ai e matou etahi o ana kupu, he roa rawa
he rire tonu no te ahua o ana korero, ara he ki noa iho
nona kei te he matou otira' kaore ia i whakaatu i te
take i he ai, heoi ano na Ngakuru Pene Haare te kupu
ma whakapono te ao katoa. Ko ana korero na nga
Pikopo kuare, huna i te tikanga o te korero, he tino
tikanga tena na te Hahi o Roma." I tono a N. Haare
kia unuhia a matou korero, e kore e taea i te mea he
tika tonu e taea hoki e matou te tautoko a matou korero
113 korero e mohiotia ana e te ao katoa. I tuhia ai aua
korero he whakaaro no matou kei te noho kuare te
Maori ina koa kua kitea te kuare o N.P. Haare. Hei
tana take tuatahi tonu ka kitea te he o tenei tangata,
kaati i te he o te take tuatahi hei aha i tirohia ai te
roanga o ana korero. Tirohia ano tana take tuatahi-
Kei hea te upoko te rarangi ranei i roto i te Karaipiture
o meatia i tae a Pita ki Roma, i tu ia hei pihopa mo
Roma, i ripekatia ia ki Roma, a ko tona kainga tuturu
tera ko Roma? E kore rawa e taea e N. Haare te
whakaatu. He korero wananga noa iho nana. Ko ia
ke te tino pohehe ka ki nei ia ko matou. Mo tana
tae tuarua, ko ta matou ki tenei, whakaaturia te
pohehe. Mo te take tuatoru, e mohio ana te pakeha i
etahi wa e rua nga popa i potitia. Mo te take tuarima.
I kinongia ai te Hahi o Koma ehara i te mea mo te
pai engari mo te kino ke. E mea ana te Whakarohe
xix o te Hahi o Ingarangi  Kua he ano to Hahi o
Roma, ehara i te mea ko nga mahi anake, me nga
tikanga o te karakia, engari ko nga mea ano e whaka-
akona ana hei whakaponotanga ma te tangata."

Mo te take tuaono. I marama ta matou korero
ehara, te Hahi o Roma i te matua no te Hahi o Inga-
rangi otira ke toha tonu te tangata kuare i tona whaka-
aro kuare. He korero ano tenei na nga Momona, i
whanau mai te Hahi o Ingarangi i roto i te Hahi
Pikopo. Na te tangata kuare tenei korero na te tangata
take ranei. E hoa whakatikina e koe te matuatanga o

te Hahi Roma mo nga hahi katoa.

HE KUPU WHAKAMARAMA.

TE TAKARO.

HE mea whakamanamana naku te hihiko o
te Maori ki nga mahi takaro a te pakeha

ki te kirikiti, ki te whutupaoro, ki te tenihi,
ki te korowha, ki te hoki ki te omaoma, ki te
pekepeke, ki te eke paihikara me era atu takaro.
Kaore etahi tangata e pai ki te takaro, e mea ana
ratou, '' Hei aha tena mahi kaore e ki te puku."
E pohehe ana pea ratou ina te ki anake o te puku
e ora ai te tangata. He tohu no te iwi kaha no te
iwi rangatira te ngakau nui ki nga mahi takaro,
penei me te Ingarihi me te Marikena I rongo au
ki tetahi pihopa e mea ana he iwi pirangitia te
Maori e te pakeha, kaore te Hainamana; ki tana
ki ko tetahi take i pirangi ai te pakeha ki te Maori
na runga i nga mahi takaro, i kino ai ki te Haina-
mana he kore no te Hainamana e pirangi ki te
takaro, heoi ano tana tino whakaaro ko te mahi
kai.

Ko te iwi o nga iwi katoa o nehera i puta te
rongo mo te whakaaro nui ki te takaro ko nga
Kariki; ko ta ratou tino takaro ko te omaoma.
Ki te taitama, o nga kororia katoa ko te kororia
tino nui ko te puta i te omaoma whakataetae. Ko
te tino mahi a te taitama he peehi tonu i tona
tinana, ara, e kiia ana inaianei he tereina i a ia kia
noho rite ai ia mo te oma, kia kaha ai toua tinana
kia roa ai tana hau, e penei ana ia i nga wa katoa
e peehi tonu ana i tona tinana. E kiia ana ano
tapahia ai tetahi mea o roto i te kopu kia roa ai te
hau o te tangata. Hei te taenga ki te ra o te
omaoma ka hui te iwi katoa ki te matakitaki, ka
mutu nga mahi ka tutaki te Whare Runanga Nui
o te Whenua, ara, te Paremete, ka haere te kingi,
te rangatira te ware te tane te wahine, me te
tamaiti kia kite i tenei ra nui whakaharahara. Ka
timata te oma ka kapakapa te poho o nga tupuna,
o te matua, o te whaea, o nga tuakana, o nga teina,
o te whaiaipo ranei a te taitama e oma ana. Hei
te putanga o te karanga, E, ko mea kua puta ka
umere te iwi nui, ka hari ka tangi ranei nga wha-
naunga i te koa, kua puta to ratou. E kiia aua i
te rongonga o tetahi Kariki kua puta tana tama i
te tino nui rawa o tona hari hemo tonu atu. Ko
tetahi Kariki ano i peia e te Kingi he whenua ko
noho ai a mate atu ki reira, otira no te taenga
mai o te rongo ko tana tama i puta i te omaoma
i Atene i te nui o tona hari ka mea ia kua rite
tona herehere ki te rangi, a kua rite ia mo te mate.
I aua ra ko Kariki te whenua kaha atu nui atu i te
ao.

E mea pea te ngakau o te tangata i enei korero
he moni nui rawa te utu mo te mahi omaoma a
nga Kariki, ^'1000 e ^,'5000 ranei. Otira kei oho-
mauri koutou ki te kiia atu. kore rawa he pene
kotahi — kore, kore rawa! He aha ia te utue He
HONORE he KORORIA! Hei te putanga o te taitama
ka arahina ia ki te aroaro o te kingi raua ko te
kuini, ka tuturi ki o raua waewae katahi ka potaea
tona mahunga ki te tipare raurakau—heoi ano te
utu!

Ko te korero nui o Akuhata nei ko te reihi iata
i waenganui i a te Reliance (whakawhirinaki) raua
ko te Hamuraka i hinga ai to te Ingarihi a te





Hamuraka i to te 'Marikena  i a te Reliance Ko
e toru tenei o nga tau i hanga kaipuke ai a Ta
Tamati Ripitana hei tauwhainga ki Amerika, kua
pau hoki ana moni e 400.000. Kua 900.000
katoa nga moni kua pau i te whainga kia tiro te
kapu. E mea pea te tangata.." ^'1, 000, 000 pea te
utu o te kapu na." Ehara ^16 ano te utu. Ko te
mea e whaia nei ehara i te moni engari ko te
HONORE ko te KORORIA. Koia nei te tino tikanga
o te takaro ko te ora mo te tinana ko te honore
ehara i te moni, engari hei whakaako i te tangata
kia kakama, hia hohoro te kimi whakaaro. 1;

kiia ana ko nga tangata whutupaoro nga tangata
manawanui atu i te whawhai ki Awherika. Ko
nga iwi kahore he takaro rangatira e kore e piki te
mana. He takaro pai ki a au te omaoma hoiho
otira ko te tino tikanga o te omaoma hoiho inaia-
nei he petipeti, he tahae, he haurangi, he huihuinga
no nga tangata tahae penei me te kahu e huihui
nei ki te wahi e takoto ana te hipi pirau. Na
konei au i kore ai e tae ki te omaoma hoiho.

He tangata tino tautoko au i nga mahi takaro i
te whutupaoro, i te kirikiti, i te tenehi me era atu
takaro kahakore, e tino hari ara au ki te kite i te
tamariki e takaro aua. Ko taku taonga tuatahi i
hoatu ai ki taku iramutu ka toru ano nga tau—he
whutupaoro. Nui atu taku hari ki te kite i te
Maori e uru ana ki nga mahi takaro. He tino
mahi na nga tangata o Te Raukahikatea te whu-
tuporo, te tenehi, te hokii, ko to ratou karapu te
mea kaha o Turanga nei. Engari ko nga Maori
kuare ka whakauru i nga tikanga mauahara i nga
tikanga taunu, ehara i nga Maori katoa engari ko
tenei tu i te parangeki nei, e kore hoki te ranga-
tira e pokanoa ki te whakauru i te taunu i te
mauahara ki nga takaro. He tokomaha nga
Maori i tetahi atu turua ko te Huia te ingoa. Ka
rua tau e mate tonu ana i te tiima o nga tamariki
o Te Raukahikatea. hei tenei tau rawa ka hinga i
etahi wa, i te mea kua ngarongaro etahi o nga
tangata kei te matemate hoki etahi. I te purei-
tanea o Te Rau ki a te Huia ka mate a Te Rau,
engari i te wa e purei ana nui atu nga kupu taunu
a etahi Maori i waho o te taiapa e matakitaki
tahae ana. I tawai ratou ki tetahi o nga tamariki
o Te Kau e purei aea ko te taumata tino kaha o
Turanga nei mo te whutupaoro, ko tetahi hoki o 
nga tangata o Niu Tireni katoa. I te hinganga o
Te Rui ka karanga, " Hei aha te iwi whakapono
nei, kaore e kaha. huatu i mea pea, " E to matou
matua i te ranei." ' Ka mea au he tana ita tino
rorirori atu enei hei aha noa i whakahuatia ai o
ratou ingoa kei whakama o ratou matua. He aha
te rawa a Te Raukahikatea ki enei tangata?
Heoi ano pea he hae i te mate tonu o to ratou
karapu i mua atu. Ko ta ratou mea pea kia
whakama matou. Ae, i tau mai te whakama ki a
au ehara i te mea mo te hinganga o toku karapu
engari he whakama noku mo te Maoritanga o enei
taumata. Marakerake ana te ratou kuaretanga.
Ko te whutupaoro he takaro ehara i te riri. E
puta ano pea te pukuriri i te mamaotanga otira
hei te mutunga o te purei ka takahoahoa ano, ka
wareware noa iho nga mamaetanga, otira hei enei
Maori ka whakaurua te mauahara te taunu i

TE PIPIWHARAUROA,

No. 6

runga i te kore take noa iho. He pai tonu nga
mahi a te pakeha hei te taenga mai ki te maori ara
ki enei maori ka takakinotia. E mohio ana au ka
tino kinongia tenei tikanga e nga Maori ngakau-
rangatira. Kia mohio hoki enei tangata kaore
matou nei e inoi ana kia whakakahangia ki te
whutuporo, na te kaha tangata tonu matou nei i
kaha ai. Ko koutou pea e inoi ki te Atua ki a wai
ranei hei whakakaha i a koutou ki te whutuporo
ki te aha ranei. I tuhituhia ai e au enei korero hei
whakahe mo tenei tikanga, katahi ano au ka rongo
koia nei ano ia tetahi wahi o te whutuporo, he
mauahara, he hae, he taunu. Ko te tangata he
ano e mamae i runga i tona he, kaore matou nei e
aro ake engari ka pouri matou mo enei Maori
kuare.

Tenei ano he kupu whakamutunga mo te Taka-
ro. Ko te takaro he takaro ehara i te mahi,
he ahuareka mo nga wa kore mahia otira ki etahi
tangata ka whakarerea nga mahi ka tahuri he
takaro tonu te mahi—he hoha tona mutunga. I
tae pea a Paora kia kite i nga takaro omaoma a
nga Kariki i Atene, ina hoki etahi o ana kupu i
ahu mo te omaoma. " Kia tika ta koutou oma,
kia whiwhi ai koutou. A, nga tangata katoa e
whakataetae ana e whakakoromaki ana i nga
hiahia katoa. Ratou, kia whiwhi ai ki te karauna
pirau (karauna raurakau); tatou ia, ki te mea e
kore e pirau." E kaha ai te tangata ki te omaoma
ma te whakakoromaki i nga hiahia, ma te pehi i te
tinana. Kia penei ano ta tatou oma i te omanga
o te Whakapono. I mea Paora, " E pehia ana o
ahau toku tinana, a meinga ana hei pononga maku."
(1 Kori. 9. 24-27). "Kia whakarerea e tatou nga
whakataimaha katoa, me te hara whakaeke tata,
a kia manawanui tatou ki te oma i te omanga
e takoto nei i to tatou aroaro, me te titiro pu ano
ki a Ihu." (Hip. 12. 1, 2.) Kua timata ranei ta
tatou oma whaka-te-rangi? Kia rite to tatou
matenga ki to Paora. " Kua whawhaitia e ahau
te whawhai pai, kua omakia taku omanga, kua
rite i a au te whakapono: kei te takoto mai moku
i nga wa o muri nei te karauna o te tika, o homai
ki ahau a taua ra e te Ariki, e te kaiwhakarite
tika o te kaiwhakawa: a he teka ki ahau anake,
ki te hunga katoa ano hoki e hiahia ana ki tona
putanga mai (2 Tim. 4. 7, 8) Kei te hiahia ranei
koe, kei te tatari ki te putanga mai o te Ariki?

NGA HAHI TAKARO.

E TORU nga rerenga o te Reliance raua ko
te Hamurara III kore rawa a te Hamura-
ra i awhiwhi, ka takoto tonu ano te kapu i Amer-
ika. Kua hoha a Tamati Ripitana inaianei. E
i iia ana he wahine rangatira no Kotarana kei te
whakaaro ki te hanga kaipuke mona hei tana
mai i tana kapu.

Kore rawa i tu a Ahitereiria ki Nui Tireni mo
te purei whutuporo, i tino mate. Hei tera tau
haere ai a Niu Tireni ki Ingarangi  purei ai.





I te pureitanga whutuporo o Aotearoa ki te
Waipounamu hinga ana Aotearoa. Ko Taranaki
kaore ano kia hinga, engari kua hinga i a ratou a
Poneke, a Akarana, a Hauraki, a Wairarapa, a
Whanganui, a Manawatu, a Haki Pei.

Ko Kurupo Tareha te tiamupiana o Niu Tireni
katoa mo te purei korowha, he purei tino ranga-
tira. Ka nui to matou whakamanamana mo te
tunga he Maori hei tiamupena. Ko Pare Keiha
te tiamupiana mo te purei korowha o Turanganui
nei. E kiia ana i te hinganga o te pakeha i a
Kurupo ka tu te haka a te Maori, " Ka mate, ka
mate! Ka ora, ka ora .'"

He Maori ano tetahi tangata kaha o Niu Tireni
nei mo te rere tutoko, no Ngapuhi ko Eruera
tana ingoa; i tae rawa ia ki Ahitereiria purei ai.
Ko Pita Paaka te tiamupeana o Niu Tireni mo te
rere tupeke. He Maori etahi tangata tino kaha
atu o Niu Tireni mo te purei whutuporo. O nga
kura katoa ko Te Aute te kura tino kaha mo te
whutuporo.

Ka nui to matou hari mo te kaha o te Maori ki
nga mahi takaro, he tohu rangatira tenei. Ko
tenei ro tino mahi pai ma nga taitama, he oma-
oma, he tupeke, he purei, ana te he ko te haere ki
nga reihi hoiho petipeti ai, haurangi ai, ki nga
whare waipiro ranei oke ai. Rorirori atu te ahua
o te tamariki tane ki te haurangi i nga taone; ki
ta ratou whakaaro kei te rawe ratou otira kei te
whakahaweatia e te ngakau whaiwhakaaro.

WHAWHAI KI MAKERONIA.

KUA paha he whawhai nui ki Makeronia,
wahi o Takee, kua maha rawa nga marama

i riri ai. Ka nui nga tangata kua mate,
kua kohurutia, te tamariki, te wahine. Ko Make-
ronia kei raro i te mana o Takee, otira nui atu te
kino o te iwi o Makeronia ki te Kawanatanga o
Takee. Ko te karakia o Takee he Mahomete
ki to Makeronia he Karaitiana. Ko te hiahia o
Makeronia kia puta ia ki waho o te mana o Takee,
kia tau ki raro i tetahi mana Karaitiana, i Ahitiria
i Ruhia ranei, otira kaore ano tetahi o enei mana
kia rere mai te ringa ki te awhina. He iwi kino
te Mahomete, ko ta ratou na kauwhau i to ratou
karakia ma te mata tonu o te hoari, na konei
kaore ratou e whakaangaanga ki te patu i te
tamariki i te wahine, kaore hoki ratou e mohio ki
to whawhai rangatira. He tokomaha ano o Puru-
karia kei te awhina i nga Makeronia, a ki te korero
a nga nupepa e kore e hapa te whawhai o Takee
raua ko Purukaria. Na te ahua ririri pea o Ruhia
rana ko Tiapani i enei ra i kore ai e hohoro to
wawao a Ruhia i tenei riri, no te mea kua whai
take ia i te kohurutanga o tana kaiwhakahaere i
Makeronia. Ka hoki nga whakaaro ki nga ra i .a
Paora. I tona taenga ra ki Toroa ka puta moe-
moea mai he tangata no Makeronia ki a ia, me to
mea mai, " Whiti mai ki Makeronia, whakaaro
mai ki a matou." (Mahi 16. 9).

NGARONGA O TE KUAKA.

Ki TE ETITA O TE PIPIWHARAUROA.

EHOA, tena koe! te kai ta i TE PIPI-
WHARAUROA. E tangi nei i a marae o
nga motu e rua nei. Heoi e te Etita mau e
tuku atu enei kupu ruarua hei whakapono mai
ma nga iwi hei kore ranei. Ina hoki i panuitia
e TE PIPI i a Hurae 1902, e kiia ana kua
marama te taha ki te Kuaka. Ae he tika
engari kaore e tatu ana ki Uropi (Europe)
engari penei ke i a Maehe i a Aperira ranei ia
tau ia tau ka huihui ki te Reinga kei te raki
o Niu Tireni. Ka omi katea te hanga nei ki
reira katahi ono ka timata te tangi me te rere
au piki ki te rangi, rarangi ai te piki a ngaro
atu ki te takiwa. Ka haere ka ahu ki te
Rawhiti o Kaipiria kei te taiwhakararo o
Haina. Te mahi a te manu i reira he nga.
E kiia ana he wahi whakawhanautanga tera.
Hei a Hune i nga ra whakamutunga o Hurae
ka mahue atu te kainga nei ka hoki mai ki "te
tai whakarunga nei. I a Hepetema ka kitea
ki Haina. I taua marama ano ka u ki Ahite-
reiria ki Winiti ki Niu Karetonia ki New
Hebrides. Na hei konei ka timata te whaka-
tata mai ki Niu Tireni timata rawa ake a
Oketopa nei ka u mai ki Niu Tireni nei ara ki
te Rerenga-wairua. I a Noema ka marara te
haere i nga takutai o Niu Tireni, i a Tihema
ka haruru te tapuae ki te Waipounamu a
mutu mai ra ano ki Rangiura (Stewart Island)
kei Murihiku. Hei a Hanuere me nga ra wha-
kamutunga o Pepuere ka ngau te aroha i te
iwi nei ki Haimona ka timata te hoki haere
mai tae rawa ake ki a Maehe ka pera me taku
e ki ake i runga nei. Kati ko te kuaka e rua
ona kakahu. Ki te tae ki Haimona ka mau i
o ratou kakahu raumati; ki te tae mai ki
Niu Tireni ko o ratou kakahu makariri. He
ahua koma o ratau kakahu ara huruhuru ki
konei. Ki Haimona he pakaka engari kaore
e mau katoa i nga kahu nei he iti nga mea
kaore e mau ana. Mo tetahi wahi e ki ana i
roto i TE PIPI o Hurae 1902 kaore i whakae-
tungia e au te tatutanga o nga waewae o TE
PIPI ki Aku Wahi Mahana e kia ake ra e au
i a Maehe 1902 kia takoto pai ai ki roto i nga
tamariki e heke iho nei. Mo te korero penei,
whakawhanau ai te Pipi ki roto i te kohanga
a te Horirerire (Gray Warbler) kanui te tika
e kiia ana ano hoki i roto i te pukapuka i a au
nei. E ki mai nei a Tamarangi kia whakaatutia
e maua ko taku pukapuka te hekenga me te
tahinga o te kuaka, koia tera i runga ake nei.
Kati mo te Pipiwharauroa, hui ai ano ki te
rerenga wairua i a Pepuere ka hiki te waewae

ka tika ki Cape York kei Ahitereiria ki te raki
o Kuinirana, ko te tino kainga ia o Te Pipi ko
Niu Kini (New Guinea.) Kati hei enei ma-
rama ano tatau ka huri ake te taringa ki te
whakarongo ki te tangi a te Pipi, e tangi nei,
Whiti, whiti, whiti, whiti, ora.

Heoi kia ora tatau katoai Heoi e te iwi he
kupu ano e penei ma nga mahi ka tika ai te
whakapono, kati, ma te awhina i te pepa ka
tu ai ka rongo korero ai tatau. Heoi awhina-
tia ta tatau mokai TE PIPI.

Na H.J. THOMPSON
Uawa, Akuhata 26, 1903.

MO NGATIAPA.

Ki TE ETITA O TE PIPIWHARAUROA.

EHOA tena koei kia pai koe, ki te tuku
atu i enei kupu, kia haria atu e te manu
na, ki nga marae, o Aotearoa, o te Waipou-
namu. No tenei ra i nehua ai a Ngarongo te
wahine a Te Kahui i huihui te tokomaha o
Ngatiapa, o Ngawairiki, o Whanganui, ki
• tona nehunga, he wahine rangatira tenei no
Ngatiapa no Whanganui, he wahine ahu ma-
rae hoki no enei iwi. No muri o tona nehunga
katahi a T. Maru Maru ka whakaatu i te
panui a te Ratana Ngahina, i roto i TE PIPI,
No. 66, e mea ana ehara a Eruera Te Kahu i
tenei iwi i a Ngatiapa; te tuarua o nga kupu
he hui tekateka noa te hui a Wi Pere raua ko
Wereta; te tuatoru o nga kupu na Ngatiapa
katoa taua panui na e hoa ma kaore matou i
te mohio ki te nui o te Iwi katoa o Ngatiapa, i
whiriwhiria ai nga kupu o taua panui i tuhia
atu na te ingoa o Ngatiapa katoa ki raro i
taua panui. He Ngatiapa tonu a te Kahu, ko
ia matou nga morehu kaumatua me ta matou
whanau, ka ata whakamarama, ko Ngatiapa,
ko Ngawairiki nga ingoa iwi o enei morehu e
noho atu nei i enei wahi no reira meata unu
mai a Ngatiapa katoa i roto i taua panui.

Heoi, kia tohungia koutou e te Ariki.
Na

HIRINI MAHIA NGAMUKAMEKA TEO
PATERIKI MATAROA PERA TAMATEA
ERAMIHA TEKIORE PERA KAHITI TIWAI
EPARAINA PAKI TAKIMOANA 
TAHANA TE MAREMARE REREMOANA TOHIKURA
T. WAREWARE  S.P WAITETE
MAREMARE REUPENA H. RANGITAKORU  
NUKU TAKEREI WUNU HAIMONA
URU TEANGINA.

NGA RETA.

KUA tae mai he reta no Kaihu, Te Rara-
wa. E whakaatu atu ana mai i te
matenga o tetahi kaumatua Rangatira o reira
ko Mihaere Urututu tona ingoa.

No Kaipara mai tetahi reta na Wiremu
Rokena Paraone. Ko tana tamaiti he mate
i te Mare Whio, kaati ko tona hiahia mehemea
e mohio ana tetahi tangata ki te rongoa mo
taua mate me whakaatu ki a ia, me tuhi a
reta ranei ki TE PIPIWHARAUROA.

Ki TE ETITA o TE PIPIWHARAUROA.

E hoa, tena koutou ko to Komiti! Kia ora
tonu ma te Atua koutou e tiaki.

Ehara enei korero i te korero ko tika hai
tioro haere ma TE PIPI auatu e te hoa uakina
atu ki marae atea hei kainga ma te kanohi o
te tangata-

• No te 7 o nga ra o Akuhata ka mate te
tamaiti a Te Morehu, raua ko tona hoa wahine
ko Amiria te ahiahi o taua rangi ano ka puta
mai ona riiwhi tokorua he wahine anake heoi
takoto ana te mea mate ngote ana ona riiwhi
ko te ngakau. pouri o nga matua mo te mea i
mate kua pai kua rangimarie katahi ano pea te
mea penei ka kitea ki te Maori i haere mai aitua
ki te patu. i, ta raua tamaiti no te hoatutanga
tokorua nga riiwhi tona omanga ano tara oma
ai hoki te tangata e whakamoti nei i te ao.

 E hika Reweti kanui toku whakamiharo mo
au kupu e whakaatu nei koe i te ahua o nga
tohunga.  Kaore hoki ra i tika nga pao whai-
aipo nei hai. himene ki tona atua kua panuitia e
TE Piri te mohio o to Whiiti ki te haere i te
wae wera ana, nga kohatu u o te hangi e kore e
ratou, waewae e. .wera ki te tae mai te Whiiti ki
tenei motu mahi ai i taua mahi karere muimui
tonu pea, te tangata ki te hapai i ta Whiiti hai
tohunga ka rite tonu ki te ngaro e; mui nei ki
nga mea pirau.

I kite au i. tetahi whare tiata i Waikato
i tapahia, te kaki o tetahi pakeha ki te naihi
motu rawa karaua te upoko ki roto i te keehi
ko te tinana ka whaona ki tetahi pouaka ke
mo te hawhe meneti Iaia kitea atu kua ora
mai kua noho te upoko ki tona tinana kaore
he nawe i mau kautona kaki te pakeha te iwi o
te matauranga mehemea he maori taua pakeha
penei kua ki te tangata he tohunga ka nui ano
pea ki reira tohe maori ahi kau tonu ra pea
he whai ki te tohunga E te iwi kia kaha tonu
te kimi tikanga kia tu ai koe hai tohunga e
kore e roa ka tiraha te kopu o te whakapono
ki runga ki te hemo ia koe te whakapono o te
pariha me whakaatu mai ki au kia pakipaki





atu ai oku ringaringa kia hipihipi atu ai toku
mangai hurere ka kino tau haere e te tohunga
kai te koa mai tou Ariki a Hatana tou okioki-
nga.

Na TE HEKENUI
Te Teko. Aku. 17, I903

HE PAENGA HO TAWAHI O RAUKAWA.

Ki A TE PIPIWHARAUROA.

E MANU, tena ra koe! Ka whiti ma^
nei ano i tau haere i whea ra i whea ra
i'te kawenga a te hotoke raua ko te hukarere

Nau mai, e hine, te wero raumati, nau mai
ki te tai o Aotearoa o te Waipounamu, tahuri
mai hoki ki nga rongo o runga nei. He
hakari tena mo te tane marena hou raua ko
tona hoa, i tu ki Okoha wahi o Te Hoiere, na
Ngatikuia raua ko Rangitane te hui i te 5 o
nga ra o Akuhata nei, hei whakahonore mo
tena mea mo te marena. Katahi ano, e hinei
Ko te hokinga tenei ki te tikanga o te whaka-
pono kua mahue roa atu ra ki muri; na te
kura o te Hahi ki Okoha tenei aranga mai o te
tika i kitea mai ai hoki ki waenga i enei hapu
i enei ra. Koia ra tenei te whakarerenga atu
o tena ngaki maori te moe-puku a te tane raua
ko te wahine. Kati atu tena i muri inaianei,
koia e ki nei Ngatikuia raua ko Rangitane, ka
pai ra, e manu, kapai! Tena kia kaha te
tangi o to reo, pipiwharauroatia puta noa
i nga tai o to motu nei. Kei ta to manawa.
Hei tena tutu hei tena tutu e rere haere ana
koe kia rangona to waiata e nga uri o Papa
raua ko Rangi e noho nei, kia aru i tenei tika
mo ratou, ara, i te marena i runga i ta te Atua
honohono i te tane raua ko tara wahine. No
te haora o te ata te 11.30 ka marenatia a
matou tamariki e Atirikona Kerehi.

I te 1 o nga haora ka tu te hakari, e waru
tekau matou he maori he pakeha. Tona
whiunga i te kai-ana-na koru ana nga tepu, o
ki a: a koia koei  Ko ta te pakeha koia tena,
he keke marena, e rua rawa ana nunui—he
puriki, he tiari, he arihi, he panana, he rare-
pape, he waireka, he ti, he aha he aha.

Ko ta te maori he kai tao—he poaka, he hipi,
he hapuku, he koiro, he taewa. Auahi ana ra
pea. Ka mutu ta kai ko te whaikorero. Ko
Te Kerehi kei runga, ko Kipa Hemi, tiamana
o te kura, ko Meihana Kereopa, tena kaumatua
rangatira o Ngatikuia, ko Watene Hemi, ko
Manaka, ko Hama te matua o te wahine

marena hou, ko Manihera, te matua o te tane
marena hou, ko Harori Hemi tena mouhi
rangatira o Ngatikuia pau katoa ki roto i nga
korero a te hunga i takitutu nei, nga kupu
papai nga kupu nunui mo te marena. Koia
tena, e taku whanau, arumia, awhinatia te
ture a te Runga Rawa mo tena mea te whaka-
tupu tangata, kei aituatia koe. Makona kau
e tupu haere ai te iwi, ma wai ia e huri ake te
mate e kahaki nei i te momo a Maui ki tona
memehatanga rawa. Hoatu ma te Kaihanga
i te tangata e karanga mai nei " ka whaka.
Honore ahau i te hunga e whakahonore ana
i ahau, ka whakaiti i te hunga e whaka-
hawea ana ki a au."  Ka whakanuia
rawatia e ahau ou uri kia pera me nga whetu
o te rangi, me te onepu hoki i to akau o te
moana." Kati e PIPI haere e rere me te tao-
nga,—whangaia ko te tangata, waiho iho o pi
ma te riroriro e awhi.

I tuku mai,
na TE KEREHI.

KUA tae mai te reta na A. Kapa Potae
no Keneti Pei he whakaatu mai i te
matenga o Wiremu Waiti, kai whakahaere o
te Kauri Timber Company o Niu Tireni. I
mate aitua taua tangata ki ro wai.

Ki TE ETITA o TE PIPIWHARAUROA.

E HOA, tena koe! kanui taku hiahia kia
 [ tukua e koe aku kupu torutoru i raro
iho nei kia haria e to manu kia kite taku tua-
kanga Taraua Marumaru me te iwi o Ngatiapa
kia Taraua. Tenei te Panui a Te Ratana Nga-
inga, kua kite ahau i roto i Te Pipi No. 66 e
mea ana te kupu ehara a Te Kahu i tena iwi
i a Ngatiapa, ka tika pea kia korero.pena mai
koutou karangarua karangatoru i te mea kua
mate mate katoa o Matua me o whaea, i nga
Rangatira o Ngatiapa na ratou nei tetahi o
korua a Eruera te Kahu, i hapai hei tangata
whakahaere tikanga i waenga nui o te iwi, na
Marumaru tonu hoki i whakamoe ki to korua
tuahine ki a Ngahina e noho na te
pukaikura; otira mehemea ko te wa i
o koru i tupuna, kokoi ana te niho o te
tangata e kore pea koutou ko Ngatiapa
ma e korero tikanga wehewehe tangata,
wehewehe tikanga. Engari kai te wha-
inake ahau kia wehewehe tatou, kia hoki
a Te Kahu ki tona tuahine ki a Taitako me
nga morehu o Whanganui; me takahiahia
hoki kia pakaru te kaunihera o Kurahaupo, e





hara hoki i te mea Io Ngatiapa anake te iwi
kai roto i te rohe o te kaunihera o Kurahaupo,
a e hara i te mea ko Ngatiapa anake te iwi
o tona tangata o te Kahu. He aha koa kua
warewaretia au me Ngawhariki e Te Kahu—
a kua kaumatuatia ia ki runga i a koe e Nga-
tiapa katoa, engari kaore i te mutu to mahi
puhaehae mau-ahara ngautuara, wehewehe
tikanga. Akuanei he kohuru tangata te mu-
tunga o ta koutou mahi, e mohio ana hoki au,
na nga kaumatua rangiora o Ngatiapa o
Ngawairiki o Ngatirangi o Whanganui, a Te-
kaha i whakawhiwhi ki te whakaaro nui, mo
te korero, mo te atawhai tangata, ehara i te
mea pokanoa, me te whakatunga i tena ta-
ngata hei mema mo Ngatiapa ki te aroaro o
te kotahitanga na koutou ano na Ngatiapa,
me te whakakotahitanga i te hahi Ringatu
me te hahi mihinare, na koutou ano na Nga-
tiapa, ara na Marumaru na Honi Hikaraia,
na Hone Waitete na Te Kahui na Pateriki na
Arona Te Hana, minita o te Hahi Mihinare.
E mohio ana au ki nga Putake o te Puhaehae
o te Papa o te Ratana me Ngatiapa katoa, mo
nga mana korero atawhai tangata, me nga
mahi ki runga i ta whenua e tu mai na i
Waipu, e kore hoki e taea e te penei i a au
nei ena ahua tikanga te hapai, e ngari Io nga
hua ra pea tena o te rangatira, hei tauira mo
te iwi, heoi ka waiho na e Ngatiapa hei pu-
haehae, kati i te mea kua noho watea noa te
tinana o tetahi o korua, heoi katahi ahau ka
karanga atu ki a ia, E Kahu hoki nui e hoki
ki te iwi, e hoki ki to tauia ki a Marehu me
to wahine, e hara koe i te whare, tu ki. te
parae, e ngari he whare mahi koe he whare
tu ki roto i te pa Tuwatawata ina te waiata
mo o Tupuna, mo. wai e kukume te tama o
te Waka, i ma te Wanihi.! ra ki Paekohai ra
i hui Ngamanako te Ngunu ki Mangawhero
i nenei atu ai te ramu o te huia i? E hoa "
hoki mai whakarerea atu nga mahi a to wha-
naunga a Timi Kara koi ana hoki tetahi
o nga take i tino puhaehae ai a te Hatana
ki a koe, kei na hoki to Ngatiapa Nga-
weri, otira, ka tika pea notemea he
awhe kaihe koe koia tu pouri o Nga-
tiapa ki a koe hoki mai, e hoki ki te iwi, ki a
Whanganui, ki te morehu tangata, me haere a
waewae to kite i tetahi o korua i a Marumaru
i a Te Hangaoterangi me nga oranga ake o o
korua matua, me o mokopuna, waiho te Nga-
tiapa o tenei ra, kia ngautuara ana ki a koe e
kare koe e hoki ki te iti kai te maru tona tou
whare.

TE PIPIWHARAUROA,

HE KUPU WHAKAMARAMA.

INA TE WAIATA.

Te mahi taunu a te tangata ki te korero ki
a hu a i a atu e kore koe e hoki ki te iti kai
runga tonu koe o te wharawharai a Nuku a
Rangi turakina ki te muri kihai pikitia tahu
kau i te ahi kihai rawe kupu mo te kaitoki hei
taro atu i te ihu i tu ai tama ki te hiahia ki te
koronga, me ko taane tapu meko tuaranga-
nuku ki te putiki tauwhiro ai whakarongoro
ngo ana te taringa ki te haruru o te tau rua e
kuku nei kauaka e maru ko to teina, ko te
kahu he taringa hopu korero, me tuku korua
kia maanu ki waho, koia aku punarua ki aku
tauranga i tikina ko a kia Ruatehihiri i katoa
mai ai te mahara he tangi waka pea, kei eke-
tia, tenei te ara ko tuwhenua tuaia i te ma-
ngatawa o waiho ka hinga kai te whenua i te
tuai o te waka i ke mai ai ko Taawhiorangi
tata ka puta korua ki te whai ao ki te ao
marama, i rawe tahi ano i te kupu koia te pu-
puke koia te mahara waiho te matamata mo
tukino e whai koe i te hikuhiku tanga o te
Rau o Mahuta koia tenei e hoa he whakawhi-
whinga na o matua koia i rawe ai ki te whai-
nga i.

No to korua teina i roto i te ngakau ma-
mae, e kore hoki e taea te huna iho e hoa ma
Na PEPE HONA.



RONGO O PONEKE.

NA Hereni, mema o Pei o Pereti te pire
kia reititia nga whenua maori, otira e
kore pea e tutuki taua pire, rokohanga ka
uakina ta te Kawanatanga pire reiti. I mea
a Hone Heke kaore e tika te reiti i nga whenua
maori i te mea kei te herehere o ratou ringa-
ringa, kaore ratou e ahei te mokete i o ratou
whenua, kaore hoki he huarahi moni hei wha-
kamahi i o ratou whenua e tika ai te reiti,
engari ko te mea tika me whakaputa moni te
Kawanatanga ki nga Maori. I whakamihi te
Minita ki nga kupu a Hone Heke a tera pea
e kimihia tetahi tikanga hei whakaputa moni
ki nga Maori e hiahia ana ki te whakamahi i
o ratou whenua.

I te hokinga mai o nga rangatira o Ngati-
porou i Poneke, o Paratene Ngata, o Wi
Pokiha, o Pene Hemi, o Hori Mahue, o Eru
Moeke, ka korero i a ratou kupu mo nga
tohunga Maori. I puta te kupu a Apirana
Ngata kia mutu te haere o nga tohunga maori
ki nga rohe o Horouta takatakahi ai. I te
kupu a Wi Pere kia waiho a Wereta kia mahi





ana kia kitea te ahua o taua mahi ka whaka-
hokia e Wi Pokiha kua 12 ona tupapaku kaore
i ora i runga i te mahi a Wereta a ko te hea
kite hoki e taria nei. I puta ano he kupu
tautoko ma Eruera te Kahu mo to raua tohu-
nga ko Wi Pere; i mea taua tangata he mahi
whakapono te mahi a Wereta, na Wereta i
huri ai a Taranaki ki te whakapono. Ka
whakahokia ano e Ngatiporou mehemea he
mahi whakapono ta Wereta me haere ia ki
Taranaki ki te wahi kore whakapono tena ko
te haere mai ki nga rohe o nga iwi whakapono
kaore e tika, kaore hoki ratou e whakaae ma
Wereta ratou e whakaako ki te whakapono.

Ki taku whakaaro ki te huri te tangata ki te
whakapono i runga i nga mahi tinihanga a te
tangata ehara i te tino whakapono, kei nga
ngutu noa iho. Ko te uru o te tangata ki te
rangatiratanga o te Atua ehara i te uru pohehe
engari me uru marama tonu. Kua ngaro noa
atu a Wereta i tenei takiwa, kei hea ranei e
ngaro ana.

HOHEPA TIAMURINI.

A HAKOA ehara a Hohepa Tiamurini i te
 Pirimia o Ingarangi, otira nona te ingoa
kaha atu nona hoki te mana nui i te Kawana-
tanga. I te matenga o Rore Tapere i maha-
matia e tu ko Tiamurini hei Pirimia. Ko ia te
Hekeretari o nga Koroni, ko ia te tino kai-
whakahaere o te whawhai ki Awherika.

Ko te tino korero o te Emepaea katoa inai-
anei ko te hokohoko o Ingarangi ki ana koroni
me nga koroni ki Ingarangi, ko te ture hoki o
Ingarangi inaianei ko te tuwhera o te hoko ki
nga whenua katoa kaore kau he tiuti otira, ko
nga taonga o Ingarangi e tiutitia ana e era atu
whenua. Ko te tohe a Tiamurini kia tiutitia
nga taonga katoa o era atu whenua heoi ano
e tuku noa atu ko o ana koroni ko Ingarangi
hoki ki nga koroni, ara hei waenganui i a ratou
ano ta ratou hokohoko. Otira kei te kinongia
tenei ture e te nuinga o te iwi, kei te mea
ratou ma konei e hinga ai te Emepaea. I te
whakaaro o Tiamurini kia watea te Kawana-
tanga i tenei tautotohe kia waiho mana anake
taua riri puta ana ia ki waho o te Kawanatanga.
Nui atu te pouri o Parawhoa, te Pirimia, i te
putanga o tona hoa, otira i whakaae ia ki te
whakaaro o Tiamurini. Ko te tino take i tohe
ai a Tiamurini ki tenei take he whakaaro ki te
whakakotahi i te Emepaea.

TE TEREINA RERERANGI.

E TAMA koe e te Pakeha ki au! E
 tawhito atu ana tena mea e whanau
ana mai he kimihanga hou a te roro nui o te
Pakeha. E tohu ano ia nei i korero ai te
Pakeha " Ko te hiahia te whaea o te kimi-
hanga. I te hiahia o taua tangata ki te

whakawhiti i te moana nui a Kiwa ka kimi
ka kitea ko te waka nana nei taua te Iwi
Maori -i ope mai ki tenei motu. I te hiahia o
te tangata kia hohoro te tae ki nga kainga
tawhiti ka kimihia ka oti ko te Paihikara raua
ko te Tereina e wharona haere atu ra ona
huarahi i te raorao e huri atu ra i nga kokinga,
e piri haere atu ra i nga paripari, e tomo atu
ra i nga maunga e tawhai atu ra i nga awa.

Tino miharo atu ki te tauhou ona raweke
huhua. Ka kapi to tatou motu i nga huarahi
o te tu waka nei. Riraparapa ana te mahi a
te raina i nga teihana o nga taone o Ngatitaua;

Ina nei i tae mai ai te tu ara nei ki konei
kua kapi te whenua. Kia hira noa ake te
powhiwhiwhiwhitanga me te kopikopikotanga

o nga huarahi o te tu whakahaehae nei.I te
mea ka kapi te whenua ka puta e hiahia ka
kimihia ka kitea ko te kimihanga hou nei Ko
te Tereina Rererangi." . Ka tikina e te Roro
nui o te Pakeha kote takiwa he ara mo te tu
waka nei ma te wahi kaore nei ano kia kapi i

te ara Tereina.

Kei te kainga o te Tiamana te tu waka na e
rere ana inaianei. Ko tona rama kotahi, mo
te maitai he mea whakairi ki runga pou maitai.
Ko te Tereina ara ko nga Kareti kei raro iho
i- te Raina e iri haere ana e tawewe haere ana
he mea huka atu ki nga wira kei runga o te
raina e huri haere ana. He tere ki te whaka
haere. Tere atu i enei tu Tereina nei ki te
rere Ko ona huarahi katoa he mea, whaka

tarewa ki te takiwa, ko nga pou anake te titi

ana ki te whenua. He taru kakekake. Kake

ana i runga tangata i runga whare i runga

rakau, i runga awa. Ano he awa wai katoa
te tuawhenua ki tenei tereina i tona ara e iri
haere atu ra i te raorao roa.

Ko ona teihana he mea arawhata atu i te
tuawhenua ki te papa o te Teihana i runga.
Ko te raina kei te takiwa ki te rauwharawhara
o te parani te teitei. Hei te unga mai o te
Tereina ka hangai nga Kareti ki te papa, ara.
ki te "puroo" o mua o te Teihana.

Ina tae mai te Tereina ka hekeheke mai

nga tangata i haramai i runga ki te papa o te

Teihana hei reira ka heke ma te arawhata nui
ka tatau ki raro ki te tuawhenua ki te wahi





kei reira te taone, kei runga ke te Tereina nei
me tona Teihana kei raro te taone, kei te
Tuawhenua.

He waka tino whakamiharo tenei kia tino
whakamoemititia te tangata nana tenei Kimi-
hanga whakamiharo i kite. Kei ko tata mai
pea tenei matauranga i te matauranga o Horo-
mona. Kaore e ngata te puku o te Pakeha
me tona hiahia. Tenei ake ano te huhuatanga
o etahi atu tu matauranga, te kimihanga a te
mahunga o te iwi nanakia nei o te pakeha.
Ko tetahi noa tenei o te mano mahi whaka-
miharo a te Pakeha i kimi ai hei painga mo te
tinana o te tangata nana i kite o te iwi katoa
ano hoki. Kia ora koe e te tangata nana i
kite tenei mea nui. Ka whakamoemititia tou
ingoa e te hunga whai whakaaro mo tenei
taonga tino pai nui kua homai nei e koe
hei matakitakitanga hei tirohanga, hei taka-
takahanga, hei painga mo uri i muri i a koe
me te Iwi Nui katoa ano hoki o naianei tae
atu ki nga whakatupuranga maha e heke mai
nei. Kia ora koe! Kia ora! Kia ora!

AITUA KI WAIMANGU.

HE whenua whakamiharo a Niu Tireni,
na konei i whaia ai e te tangata ka
kite, o tira aitua iho te tangata i te tawhainga
ai kite i ona hanga whakamiharo. Ko te
roto puia o Waimangu e tata ana ki Rotoma-
hana tetahi wahi whakamiharo rawa. Ka hu
ana taua roto ka rere te kamaka, te paruparu
te wai, tae ana ki te 1000 putu te pikinga ka
pouri te whenua. He haere tonu te mahi a
te pakeha ki te matakitaki i ia ra; i ia ra. I
te wa e moe ana taua taniwha ka eke a patiti
Wopereki raua ko tetahi pakeha ki te poti ka.
whakawhiti i te roto. ka whakamatutu i e

hohonu. Kaore raua i kitea atu i te nui o te
hu. Te Kau-ma-rua nga meneti i hoehoe a
raua i te wai, i to raua unga ki uta kua rewa

te peita o te poti i te kaha rawa o te wera o

te wai, he wai koropupu, kua tatara hoki nga

papa o te poti, kia rima meneti atu hoki pea

kua paparu rawa te poti, kua hunuhunua

raua e te wai wera.
I muri mai, i te Ratapu ka huihui te pake-

ha ki te matakitaki i Waimangu, ka timata

hoki te riri a te autaia ra. I whakatupato

ano a Patiti Wopereki kei tata rawa te tu,

otira tokorua nga kotiro i tui te pareparenga

me a raua mea whakaahua. Ka karangatia

atu kia haere mai ka mea mai ia, "Taihoa,

TE PIPIWHARAUROA,

No. 67.

kia kotahi meneti." Ko te ohonga o Wai-
mangu, ka riri, ka pouri, ka rere he tino awa
ki Rotomahana. No te mutunga o te riri o
te puia ka ngaro nga kotiro tokorua ra tetahi
pakeha no Akarana, me Hohepa Wopereki,
kua oti te momi e te roto. Ko etahi i honea
noa, i pupuri ki te kohatu, i kuhu ki roto i
nga whare. Ko te koka o nga kotiro nei na
Patiti Wopereki i to ki roto i te whare.
Kitea rawatanga atu nga tinana kotahi mae-
ro te tatanga atu ki Rotomahana, na te puha-

ketanga o te roto i mau, kua pakaru katoa nga
kakahu, kua maoa nga tinana i te waiwera.
He mate tino kino tenei. Ko Hohepa Wo-
pereki he tangata rongo-nui mo te purei whu-
tupaoro. I a tatou e ora ana kei waenganui
tatou i te mate, kaua e teka ki te whakapono
i te mea ka tata te mate. Karanga atu ki te
Atua i te mea e ora ana, e tata ana hoki Ia.

NO TE RAU.

E WHAKAWHETAI ana te tumuaki o
te Kareti ki a Meri Woodbine Johnson
mo tana kaata taewa, ma te Kareti.

Kua tae mai ki te tumuaki te 10 i whaka-
aria e Apirana Ngata mo te whare karakia.
Ko tenei moni he mea tango mai no te moni o
Tuauau.

Kei te hiahia ano te tumuaki kia aroha
tetahi tangata etahi tangata ranei ki te Kareti
mo te pere mo te whare-karakia, mo te korero-
tanga pukapuka. He mea pai kia homai he
pere e tetahi tangata hei whakamaharatanga
ki tona whanaunga kua mate — koia nei nga
tu whakamaharatanga tika.

No tera marama i whakamatautauria ai
nga akonga o te Kareti e te Hahi o Niu
Tireni, e kore e mohiotia wawetia te putanga
te ahatanga ranei.

Hei te mutunga o tenei tau haere ai a Te
Tiatene raua ko tona hoa ki Ingarangi, ki te
tangi ki tona whaea. Kaore ano kia mohiotia
ka peheatia ranei te whakahaere o te Kareti i
muri i a ia.

Kanui te whakamihi o nga tangata o Tura-
nga nei ki a a Te Tiatene, he ngawari, he whai-
whakaaro, he kaha ki te mahi. Mei tokomaha
atu nga tangata penei kua kaha te Hahi
Maori kua kore e haehaea noatanga e nga
tohunga, e nga wuruhi o te parae.





HE TUPAPAKU.
RORE TAPERE.

NO te 22 o Akuhata nei i mate ai a Rore
Tapere (Lord Salisbury) he Pirimia
no Ingarangi. No te tau 1829 ia i whanau ai.
He tino rangatira tenei tangata, ko ia hoki
tetahi o nga tino pirimia o Ingarangi. He
maha nga tau i tu ai ia hei pirimia. No te
mutunga nei o te whawhai ki te Poa,, i tona
ahua mate ka whakamutua e ia tana tu hei
pirimia, ka tu hoki ko tona iramutu ko Para-
whoa (Belfour) hei pirimia. He tangata pai,
whakapono a Rore Tapere, i nui te tangihanga
mona.

Raniera Kawhia.

No te 22 o nga ra o Akuhata ka tae mai te
waea ki Te Rau nei, he whakaatu mai i te
matenga ki Taumata-o-mihi o tetahi o matou,
o Raniera Kawhia. No tera tau ano ia i tae
mai ai ki te kareti, no te moenga i te wahine
no te ahua matemate hoki kaore i hoki mai ki
te kura, he whakaaro kia pai ra ka haere mai
ai raua ko te wahine. I whakaakona a Rani-
era ki Te Aute. He mokopuna na Rev. Rani-
era Kawhia, he minita nui no Ngatiporou, he
tamaiti hoki na Rev. Eruera Kawhia. Ko
Raniera te whakamutunga o tona whanau, he
tamaiti rangatira no Ngatiporou, he tamaiti
whai-rawa. No tona taenga ano ki Te Aute
tae noa ki tona matenga kahore rawa a tenei
tamaiti hanga kino, he tangata humarie, nga-
wari, he tangata whakaaro rangatira. Ahakoa
e tamariki ana ano ia kua whai kupu kua tu ki
te marae. Ko te tino kupu tika mo Raniera
ko te kupu a te Karaiti mo Natanahira, " ka-
hore ona tinihanga." Na konei tenei tamaiti
i tino tangihia ai e nga tangata i mohio ki a ia
otira i haere ia i runga i te marama kahore he
take nui e pouritia ai. Anei noa he tangi mo
Raniera ko te tangi ano a TE PIPIWHARAUROA
mo tona papa mo Eruera:—

Tangihia kia nui te tangi ki a ia,
Ara ianei he mate i te marama, e,
He mate e hoki mai ki a tatou, e .!

Heta te Kani.

No te ata o te 23 o nga ra o Hepetema i
mate ai a Heta te Kani ki Turanganui.
Ko tenei tangata tetahi o nga tino rangatira o
te Tairawhiti, he mokopuna na Hinematioro.

TE TAKURUA WHARE KOMITI

Ki TE ETITA O TE PIPIWHARAUROA.

EHOA, tena koe me to Komiti, heoi te
mihi, kia ora. E te hoa utaina atu ena '
kupu ki runga ki a TE PIPI kia uru ki roto ki
te Pepa o tenei marama tonu.

1. He kupu atu tenei ki a koe me to Komiti
kia UNUHIA e koe toku ingoa i roto i te Panui
a tetahi huihui tangata i te matenga tupapaku
i Pakiaka Whangaehu, he tino pohehe hoki
noku ki te tuhi i taku ingoa ki tana Panui, i te
mea hoki i puta tonu i ahau te kupu i roto i
taua huihui ko aku kupu enei, he tika tonu te
Panui a te Ratana Ngahina ko taua putake i
mahia ki roto ki a Te Takurua whare komiti i
te kopiro Turakina i te matenga o Hone Wai-
tete ka kiia hoki e taua hui ko te ingoa anake
o te Ratana Ngahina e tuhi ki taua Panui e
mau nei i roto i TE PIPI Nama 66, whara 9
(Na Ratana Ngahina me Ngatiapa katoa). E
HOa e te Etita e tika ana taua Panui a Te
Ratana Ngahina.

2. Naku tonu i tuhi taua Panui ko tenei ATA
whakaarohia mai e koe aku whakamarama atu
ki a koe me to Komiti. Ae UNUHIA  atu e koe
taku ingoa ki waho.

Koia tenei, ( Maremare Reupena) he nui
taku pouri mo taku pohehetanga ki te tuhi i
taku ingoa ki roto i taua Panui kua tae atu na
ki a koe i tuhia atu nei i Pakiaka Whangaehu
kati tuhia mai e koe ki roto i te pepa ara i a
TE PIPI te unuhanga i taku ingoa ki waho.

Heoi nga kupu. Kia ora koe me to Komiti.

Na to hoa,
na MAREMARE REUPENA.

PITOPITO KORERO.

HE maha nga marama kua pahemo ake
nei i kii ai te waha o te iti o te rahi me
nga nupepa hoki o Kihipane nei mo te ahua-
tanga o te nama moni hei papuni i te awa o te
Waihirere hei mea e whai wai ai hei whangai
i tenei taone hei whakahaere ano hoki i nga
mihini Iniana hei horoi i nga Tiriti hei tahi
atu i nga paru me era atu mahi whakapai
marae a te Pakeha. Whakaritea ana e te
Para Kaunihera me pooti e nga Pakeha. No
te pootitanga hinga ana taua whakaaro nama
i te mahara o te nuinga he maumau kau te
whakapau i nga moni hei papuni mo taua awa
kaore e nui te wai; kaore e ora te taone engari
me. rapa he wahi pai atu, tino nui te wai kia
pau rawa ake ai te moni e nui ana te wai e
pumau ana mau o te wai. Ko te moni i
whakaarohia hei namanga e ^^5.000. Kati
kua kore i namaia taea moni inaianei. Kia





kitea tetahi atu wahi pai hei reira mohiotia ai
kia hia ra te moni hei namanga i tera wa.

 I TENEI marama ka hori nei i whakataetae-
tia ai te Tiamupenehipi Purei Korowha i
Waiohiki, Nepia. I tae mai te tini o te
pakeha ki reira whakataetae ai. I reira ka
kitea te kaha me te tumanako o te Pakeha ki
tenei o ana tu takaro. I hihiri te whakataetae
mo taua tuunga nui. Kitea ana ko te maori
i kaha i tenei tau. I wuni taua Tiamupenehipi
o Niu Tireni i a Kurupo Tareha, he tangata
rangatira no Heretaunga. Kia ora koe Kuru-
po. Mou te honore i te kiri kotahi ka piri
noa mai te honore ki te iwi katoa.

Kia tumanako ki tena takaro kia kaha ki te
ako ki te parakitihi hei mea e riro mai ai ano
tena honore nui i a taua i te maori.

HE MATAKITENGA.

[He mea tuku mai tenei korero na tetahi pakeha kia
taea, hei titiro ma te tangata i nga mea e puta ana ki te
ngakau maori, he mea korero pea ki a ia na te tangata.]

KA naho te tangata nei i tona kainga i te
awa o Whanganui. Katahi ka puta
tana whakaaro kia haere a ia ki te toro i ona
whanaunga i waho. Ka eke a ia ki tana waka,
ka hoe i te awa a ka tae ki te manga e peka ai
a ia, ka peka.

Hoe rei, hoe nei, ka whakatata atu a ia ki
te kainga i noho ai ona whanaunga.

Ko te tirohanga o taua tangata nei ki uta,
ka kite ia i te mahi o te iwi nai o te Patupai-
arehe, e oma haere ana i te tahatika, me te
karanga "Patua! Patua!" no te rongonga
atu o te tangata nei, katahi ka pa mai te wehi
ki a ia; me tana titiro ki te iwi ra, ko te upoko,
kahore he waewae, ko te uma, kahore he upo-
ko; eharai katahi ko whakamomori te tanga-
ta nei kia puta a ia ki te kainga me te tupato.
ano hoki he aitua kei mua i a ia.

No te kitenga o te iwi ra akuanei te pahure.
ai to ratou tupapaku. Katahi ka karangatia,
"Tena! whakawhitia." Heoi ano kua mohio
te tangata nei kua mate a ia. Me pewhea
hoki, ko tana hoe tonu, me te titiro ki te iwi ra
e whakawhiti ana i te awa — he mea ano ko te
upoko, he mea ano ko te uma, he mea ano ko
nga waewae anake. .....

Ko te tino taenga o te tangata nei ki te
kainga, katahi ka titiro kua mahue ke, ko te

tohu ano o te aitua.

No te hokinga o te tangata nei ki tara
kainga, katahi ka puta te rongo,—e, ko mea
parekura kua hinga; ko ana whanaunga katoa
tera kua hinga, kua mate.

Na C.N.BAEYERTZ.

TE PIPIWHARAUROA.
ഀ䠀䔀 吀唀刀䔀 吀唀吀唀刀唀⸀ഀഀ㄀⸀ 䬀漀琀愀栀椀 瀀甀琀愀渀最愀 漀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀 椀 琀攀 洀愀ⴀ ഀ爀愀洀愀⸀ഀഀ㈀⸀ 䬀漀 琀攀 漀爀愀渀最愀 洀漀 琀攀 瀀攀瀀愀 攀 爀椀洀愀 栀攀爀攀渀椀 ⠀㔀⼀ⴀ⤀ 椀 琀攀 ഀ琀愀甀Ⰰ 洀攀 渀漀漀琀椀 漀 琀攀 倀漀甀琀愀瀀攀琀愀 洀攀 瀀愀渀攀 爀愀渀攀椀⸀ഀഀ㌀⸀ 䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀渀最愀琀愀 欀椀 琀攀 琀愀渀最漀 椀 吀攀 倀椀瀀椀ⴀ ഀ眀栀愀爀愀甀爀漀愀 洀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 攀 椀愀 琀攀 洀漀渀椀 椀 爀漀琀漀 椀 琀攀 ഀ爀攀琀愀 眀栀愀欀愀愀琀甀 洀愀椀⸀ 䠀攀 眀栀愀欀愀愀琀甀 愀渀漀 栀漀欀椀 欀椀 渀最愀 ഀ琀愀渀最愀琀愀 攀 琀愀渀最漀 愀渀愀 椀 琀攀 瀀攀瀀愀Ⰰ 欀愀 琀愀攀 欀椀 琀攀 眀愀 攀 ഀ瀀愀甀 愀椀 愀 欀漀甀琀漀甀 洀漀渀椀 琀甀欀甀 洀愀椀 欀愀 琀愀欀愀椀愀 琀攀 瀀攀瀀愀 ഀ欀椀 琀攀 琀愀欀愀椀 眀栀攀爀漀⸀ 䬀椀愀 琀攀爀攀 琀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 愀渀漀 椀 琀攀 ഀ栀甀愀 欀愀爀攀愀漀Ⰰ 欀椀 琀攀 欀漀爀攀 攀 琀攀爀攀 洀愀椀 欀愀 洀甀琀甀 琀攀 爀攀爀攀 ഀ愀琀甀⸀ 䬀漀 琀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀愀甀 㔀⼀ⴀⰀ 洀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀甀愀琀愀栀椀⸀ഀഀ㐀⸀ 䔀 瀀愀椀 愀渀愀 欀椀愀 琀甀欀甀愀 洀愀椀 渀最愀 欀漀爀攀爀漀 漀 椀愀 眀愀栀椀 漀 ഀ椀愀 眀愀栀椀 漀 琀攀 䴀漀琀甀Ⰰ 攀渀最愀爀椀 欀攀椀 琀攀 䔀琀椀琀愀 琀攀 琀椀欀愀渀最愀 洀漀 琀攀 ഀ琀愀 椀 愀甀愀 欀漀爀攀爀漀㬀 欀椀愀 洀愀爀愀洀愀 琀攀 琀甀栀椀琀甀栀椀⸀ഀഀ㔀⸀ 䴀攀 瀀攀渀攀椀 琀攀 琀甀栀椀 椀 眀愀栀漀 漀 渀最愀 爀攀琀愀 欀愀琀漀愀㨀᐀ഠഀ䬀椀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀洀攀⸀ഀഀഀഀഀഀ䠀䔀 倀䄀一唀䤀⸀ഀഀ䬀椀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 攀 栀椀愀栀椀愀 愀渀愀 欀椀 琀攀 刀愀眀椀爀椀 欀椀 琀攀 ഀ䠀椀洀攀渀攀㨀 栀攀 渀甀椀 渀漀愀 愀琀甀 䬀愁 瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀攀椀 愀 ഀ愀甀 椀渀愀椀愀渀攀椀㨀 欀漀 琀攀 甀琀甀㨀᐀ഠഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㔀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ 椀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ ㌀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 眀栀攀爀漀Ⰰ ㈀⼀ⴀഀഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 㘀搀⸀ഀഀ䴀愀欀甀 攀 甀琀甀 琀攀 倀愀渀攀 䬀椀䬀椁 栀攀椀 琀甀欀甀 愀琀甀 椀䬀 愀 ഀ瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀椀 愀 欀漀攀⸀ഀഀ一愀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀⸀ഀഀഀഀ䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 欀椀 琀攀 倀愀椀瀀攀爀愀 欀椀 琀攀 ഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀Ⰰ 洀攀 琀漀渀漀 欀椀 琀攀 䈀䤀䈀䰀䔀 䐀䔀倀伀匀䤀吀伀刀夀 ഀ匀唀一䐀䄀夀 匀䌀䠀伀伀䰀 唀一䤀伀一Ⰰ 䄀甀挀欀氀愀渀搀⸀ഀഀ倀愀椀瀀攀爀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀㘀Ⰰ 㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 椀⼀ⴀഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 洀攀 䬀愁 甀瀀漀欀漀 眀栀愀欀愀洀愀爀愀洀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 ㌀搀⸀ഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 洀攀 䬀愁 眀愀椀愀琀愀Ⰰ ㈀⼀ⴀⰀ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀⰀ ㌀⼀㘀Ⰰ ഀ㐀⼀ⴀⰀ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁Ⰰ ㌀搀⸀ഀഀഀഀ倀爀椀渀琀攀搀 愀渀搀 倀甀戀氀椀猀栀攀搀 戀礀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰ 愀琀 吀攀 刀愀甀 ഀ倀爀椀渀琀椀渀最 圀漀爀欀猀Ⰰ 䈀攀爀爀礀 匀琀爀攀攀琀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀㬀 一攀眀 娀攀愀氀愀渀搀⸀ഀഀ䠀䔀 倀䄀一唀䤀ഀഀ䬀䔀䤀 愀 洀愀琀漀甀 攀琀愀栀椀 䬀愀琀椀欀椀栀愀洀愀 栀攀 愀欀漀爀愀渀最愀 洀愀 ഀ琀攀 吀愀洀愀爀椀欀椀 洀攀 一最愀 䤀渀漀椀 洀漀 渀最愀 刀愀琀愀瀀甀⸀ഀഀ䬀椀 琀攀 眀栀愀欀愀愀琀甀 洀愀椀 琀攀琀愀栀椀 洀椀渀椀琀愀 愀渀愀 攀 栀椀愀栀椀愀Ⰰ 愀渀愀 ഀ栀攀 琀甀欀甀愀 渀漀愀琀椀愀 愀琀甀⸀ഀഀ一䜀䄀 䠀唀䄀 䬀䄀刀䔀䄀伀 唀䄀 吀䄀 吀䄀吀伀唀 䠀䄀一唀⸀ഀഀ 吀䔀 䠀攀甀栀攀甀 吀甀欀椀渀漀Ⰰ 䄀⸀ 䤀䤀⸀ 吀甀爀渀戀甀氀氀⸀ ㄀　⼀ⴀ 倀椀爀椀瀀椀 琀攀 䄀眀愀 ഀ爀愀甀⸀∀㔀㬀ⴀ 䠀攀洀椀 圀栀愀欀愀爀愀爀漀Ⰰ 䄀 䘀㨀  䴀挀䐀漀渀渀攀氀氀 䐀愀瘀椀搀 䨀漀渀攀猀Ⰰ 刀攀爀攀 ഀ一椀挀栀漀椀猀漀渀Ⰰ 䠀漀栀攀瀀愀  琀攀 倀椀爀椀Ⰰ 倀攀瀀攀 䠀漀渀愀㬀 Ⰰ 吀愀洀愀琀椀 一最愀瀀攀爀愀Ⰰ 䠀漀爀椀 ഀ䴀愀栀愀攀Ⰰ 圀愀椀栀攀欀攀  吀甀爀攀椀Ⰰ 倀椀琀愀 唀 䠀愀甀⸀ 吀⸀ 䬀⸀ 吀攀洀愀洀愀爀甀⸀ ഀ㈀Ⰰ 㘀 䬀愀眀栀攀渀愀  圀椀爀攀洀甀Ⰰ 吀⸀ 吀⸀ 䠀攀爀攀眀栀愀爀攀⸀ഀഀ䠀⸀圀⸀圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀 吀䔀 刀䄀唀 倀刀䔀匀匀 䜀䤀匀䈀伀刀一䔀