Te Pipiwharauroa,

he Kupu Whakamarama.

NAMA 62.

GISBORNE.

APERIRA 1903.

HE NGAKAU MA.

(Waiata 51- 10.)

I TERA Ratapu i rongo tatou i te karanga
a te Atua " Ripeneta, e tata ana hoki te
rangatiratanga o te rangi." I tenei ra kia
rongo tatou ki te inoi a te ngakau ripeneta ki
te Atua, ara " Hanga, e te Atua, he ngakau
ma ki roto ki a au, whakahoutia hoki ki roto
ki a au he wairua tika."

E matea ana e tatou, he ngakau hou, kahore
tatou e ahei ki te hanga i tenei mea. Na te
Atua anake tenei mahi. Engari kotahi te
mea e taea e tatou, ara ko te inoi—ko te tono
ki te Atua kia meatia tenei e Ia mo tatou. Ko
te tangata inoi-kore, he tangata oranga-kore:

he tangata e whakahawea ana ki te Wairua
Tapu.

E timata ana i roto i te ngakau nga tu he ka-
tua o te ao nei. Kei te patu etahi; kei te tahae
etahi; ke te puremu etahi; kei te kohukohu
ki te Atua etahi; kei te tukino etahi, engari
kei roto i te ngakau te purapura o enei mahi
kino katoa. Ko enei mahi katoa, he hua no
te whakaaro kino. I tupu mai te rakau nui i
roto i te purapura iti, waihoki i puta mai te
mahi kino nui i roto i te whakaaro kino iti; a
i whanau te whakaaro kino i roto i te ngakau.

Kaua e wareware, he he te whakaaro kino,
me te mahi he, he kino. He hara te whakaaro
kino me te mahi kino. Mo konei, me inoi atu
tatou ki te Atua kia hanga e Ia he ngakau ma
ki roto ki a tatou. Ko tana mahi hoki tenei.
Ko Ia anake e ahei ana ki te hanga i te ao,
ma tona kaha anake hoki e taea ai te hanga te
ngakau ma, te wairua hou.

Me he mea ki te kore te tangata e tahuri
atu ki te Atua, me te inoi ki a Ia, kia whaka

mangia tona ngakau, ka poke tonu tona nga-




kau. He tokomaha nga tangata ngakau poke,
kahore e inoi kia horoia o ratou ngakau. E
whakatupato ana te Atua ki enei, e mea ana i
te Pukapuka o te Whakakitenga, " E kore
a o e tomo ki roto ki te pa tapu (ara, ki te
rangi) tetahi mea whakanoa." Ko nga tangata
anake kua horoia e nga toto o Ihu Karaiti e
tika ana ki te tomo ki te pa tapu.

I a Ihu i tenei ao, i kite Ia i tetahi tangata
e kapi ana i te repera. Kahore ona kaha ki te
whakama i a ia ano; engari i ahei ia ki te
haere ki a Ihu, me te inoi kia whakaorangia,
a haere ana ia, inoi ana •' E te Ariki, ki te pai
koa e taea ahau e koe te mea kia ma. A ka
totoro tona ringa, ka pa ki a ia, ka mea, e pai
ana ahau, kia ma koe. A mutu tonu ake tona
repera."

Kei te penei ano te kaha o Ihu i tenei ra;

kahore ano kia puta ke. Me tono atu tatou
ki a Ia kia ma ai o tatou ngakau, kia hanga he
wairua hou.

Ko tenei waiata, ara te rima tekau ma tahi
o nga waiata, he inoi tawhito na tetahi tangata
i taka ki te hara nui, ko te inoi a Rawiri i
muri i tona puremutanga, me tona kohurutanga. 

I nui rawa tona pouri, i nui rawa hoki
tona ripeneta.

He inoi ripeneta tenei inoi. Pehea ta Ihowa
whakahoki ki taua inoi? I mea a Natana ta
te Atua poropiti, " kua kauparea atu ano tou
hara e Ihowa." I hanga e Ihowa he ngakau
hou ki roto ki a Rawiri.

E whakaako ana a Rawiri ki a tatou i te
ara o te ripeneta pono, me te ritenga o te inoi
pono. Kua hara tatou katoa, engari me
tupato tatou kei u tonu tatou ki te hara. E
hiahia ana te Atua kia hanga he ngakau ma ki
roto i a tatou katoa. E tatari ana Ia kia inoi
tatou. E tatari ana hoki Ia kia whakahoutia

TE PIPIWHARAUROA,

No. 62.

Ia he wairua tika ki roto ki a tatou, kia ki ai
o tatou ngakau i te aroha o te Atua; kia ki ai
o tatou wairua i te whakawhetai mo tana paii
kia ngohengohe ai ki tana e pai ai; kia kore
ai tatou e whakakake, a kia hihiko ai tatou ki
nga mahi pai katoa. E taea ai e tatou enei
mea me whakahoutia e te Atua he wairua
tika ki roto ki a tatou.

E hiahia ana ranei koutou ki enei mea?

Heoi, kia inoi, mea atu ki te Atua " Hanga,
e te Atua, he ngakau ma ki roto ki a au;

whakahoutia hoki ki roto ki a au he wai-
rua tika."

TE PITO O TE AO.

HE mahi anake ki te pakeha! Inakoa
kanui te manawanui o te pakeha ki te
whai kia kite ia i te mutunga mai o te ao, te
pito whakarunga te pito whakararo. Ko Pe-
nihana te tangata nana i haere te pito whaka-
raro, a ko ia, e ai tana ki te tangata i tata to-
nu te tae ki te pito o te ao—kei te mohio hoki
tatou he porotaka te ao. He tangata ano kua
haere kia kite i te pito whakatetonga—kua tae
te tangata a kua hoki mai. Ko era whenua
he huka katoa, ma tonu. Ka hia ranei tau
ka pahure nei ka haere tetahi kaipuke ki te
Tonga kitea ana tetahi maunga ngawha e
pakaru ana. Ka ono pea nga tau kua hori
nei i haere ano he kaipuke ki taua wahi a i te
tau 1901 ka haere he kaipuke no te Ingarihi,
ko Riritana te taone whakamutunga i pa ai
taua kaipuke engari i rere rawa mai i Ingara-
ngi, ko te Discovery te ingoa o taua kai-
puke. He nui te poroporoakitanga ki taua
kaipuke he haere tonu atu hoki mo te mate.
Puta atu ana ki waho o Riritana ka taka teta-
hi o nga tangata mate rawa, panga atu hoki
ki te moana. Ka ngaro atu e rua nga tau
kaore e mohiotia atu kei te pehea ra, na reira
ka tonoa mai ano he kaipuke hei toro ko te
Morning te ingoa. No tera tau ka rere atu
tenei i Riritana, ngaro atu ra, no te wiki wha-
kamutunga o Maehe nei kitea rawatanga ake
ka puta ki Riritana ko ia anake. Haere atu nei
taua kaipuke ka whakatata ki te pito o te ao
ara ka tae ki te moana hukapapa, ka tupato
tonu te mahi kei pakaru i te huka me te titiro
ano me kore e kitea te hoa. I muri i nga ra
maha ka kitea atu nga maihe o te Discovery
e tu ana engari ko te tinana o te kaipuke kua
ngaro katoa i te huka, e waru ano maero te
tatanga atu o te Morning ka mutu, kua maro





katoa hoki te moana i te huka. Ko nga kai
ma te Discovery he mea utauta ki runga ko-
neke ka toia e te kuri, he kuri anake hoki te
hoiho e kaha ki tenei whenua. Nui atu te
hari o nga tangata o te kaipuke kua herehere-
tia ra e te huka, ko a ratou kai kua tata te
pau. O nga tau e rua i ngaro atu ai taua
kaipuke kaore rawa ona tangata i mangere,
he titiro i te ahua o tera whenua, i nga maunga
i nga ika i nga kararehe i nga otaota i te ahua
o nga hau i te ahua hoki o te rangi. I tohe te
kapene kia tino tata ia ki te mutunga mai o te
ao, a i tino tata rawa ratou ko ona hoa, heoi
ano i hoki mai ai he paunga no nga kai, he
matenga no nga kuri.

I te matenga o nga kuri ka riro tonu ma te
tangata e to nga koneke; i te taumaha rawa
o nga koneke i te ngoikore hoki o nga tangata
whakahokihoki ai te to, ka rima maero te
tonga i tetahi o nga koneke ka waiho ka hoki
ki te to mai i tetahi. E kore hoki e taea te
waiho nga kai me nga whare i muri kei mate
i te huka. Hoki rawa ake ki te kaipuke kua
mate katoa nga kuri ko nga morehu e rua he
mea kai na nga tangata. He maha nga wiki
i ngaro ai ratou he rau hoki nga maero i
haerea.

I kite ratou i etahi maunga teitei engari
kore rawa he wahi i matatea i te huka. Ko-
tahi te tangata i mate i taka ki roto i tetahi
poka i taka ranei i te pari. I te hau e pupuhi
ana i te huka e rere ana kore rawa i kitea he
huarahi, na te toremi tonutanga o tetahi ka
mohio nga hoa he mate kei te «aroaro. No
tetahi rangi mai ka haere ratou ki te kimi i to
ratou hoa kore rawa i kitea.

I tata ano etahi o ratou ka mate. Kotahi i
taka i te pari teitei, mehemea i taka atu e kore
rawa e ora mai, i ora ai he mea herehere ratou
katoa, tetahi ki' tetahi mo te taka rawa ake
tetahi ka mau i etahi. I te takanga neko
tetahi taewaewa noa ana i te takiwa. I tetahi
haerenga ano o tetahi ropu ka puta. te mara-
ngai nui, te hau, te ua, me te huka, ngaro ana
tetahi o ratou. I te mutunga o te marangai
ka haere nga hoa ki te kimi kore rawa i kitea;

e toru nga ra i ngaro ai ka puta ki te kaipuke.
I ki taua tangata i tona henga ka takoto ia i
roto i te huka, moe tonu atu, e 36 haora i moe
ai ia. I a ia e moe ana ka tapukea ia e te
huka na reira i kore ai e kitea e nga hoa. I
miharo rawa te takuta ki te korenga o tenei
tangata e mate, he tikanga hoki ki te hiahia
te tangata ki te moe i roto i te huka he tohu
tera kua tata ia te mate, otira e 36 haora i
moe ai tenei nanakia ka ora mai. ano.

No. 62.

HE KUPU WHAKAMARAMA.

E kiia ana nui atu te tohora ki era moana,
aumihi haere noa ai i te taha o te hukapapa,
he nui hoki te kekeno. I te tauhou o te kekeno
ki te tangata kaore e matakana, ka takoto
tonu, ka moe tonu i runga i te huka. He nui
hoki te manu, te korora. Hei nga nohoanga
korora, ma tonu, he tino taone no te manu.
Ko etahi o nga manu he kai reka.

I piki ano te kapene i runga i tona rererangi
ara parana, ki te titiro i te ahua o te whenua,
kaore i kitea atu e ia te mutunga mai o te
whenua, heoi ano ma tonu i te hukapapa.

Ki te ki a te kapene o te Morning e kore e
puta a te Discovery i tenei raumati, e kore e
pakaru te huka, hei tera tau rawa pea puta ai.
I hoki mai etahi o nga tangata o te Discovery
i runga i a te Morning ko etahi o te Morning
i noho atu. Tera a te Morning e hoki ano ki
te titiro i tona hoa ki te kawe kai.

I haere rawa mai te wahine a Kapene Kaata
o te Discovery i Ingarangi ki Riritana noho ai
ki te tatari hoki ki te hokinga mai o te Morning
kia rongo korero ai ia mo tana tane kei te ora
tonu kei te aha ranei. Hei Poneke ka eke ia
ki runga i a Te Anau, tomo ana a Te Anau i
te wahapu o Riritana e tomo ana hoki a te
Morning i runga nga pukapuka mai a tana
tane kei te pai ia. He kaata tonu nana i mau
nga pukapuka mai o te pito o te ao ki te
poutapeta. I te taenga atu o te Morning ki a
te Discovery tino nui atu te hari o te tangata
kua rongo i nga korero o te ao, mo o ratou
whanaunga hoki. E ki ana ko te whakatauki,
" He rongo pai no te whenua tawhiti, tona
rite kei te wai matao ki te wairua: matewai.

Kotahi ano te ra me te po o tera wahi ka
huri te tau, e ono marama e pouri ana e ono
marama e marama ana. I penei ai na te
porotaka o te ao, na te titahatanga hoki.
Ahakoa he whenua huka tera nui atu te wera
i etahi takiwa, i te kanapatanga o te huka.
Ko te po o te Niu Ia ara o te Tau Hou he
awatea tonu, he purei kaari te mahi a te
heramana kaore kau he rama.

TE WERETA, TAHUNGA.

I TERA putanga o TE PIPIWHARAUROA i
taia etahi korero mo Te Wereta me ana
mahi tohunga, kei tenei putanga ano hoki
etahi korero mo taua tangata raua ko tana
tianara ko Wi Pere; kati he mea tika pea
kia whakaturia ki te iwi nga mahi a tenei
tangata hei whakaaroaro ma ratou i roto i o
ratou ngakau.





Ki taku whakaaro kaore e tika kia kiia a
Te Wereta he tohunga maori, ehara hoki ana
mahi i te mahi maori. Ki tana ki kahore ona
atua heoi ano tona kaha nona tonu. He aha
ra te ingoa tika mo tenei tu tohunga kaore nei
i rite ki te tohunga maori ana mahi. Engari
i runga i ana mahi i ana kupu hoki me te mea
nei ia e whakarite ana i a ia ki te Mikaia ara
ki a Te Karaiti. Taihoa ra au whakahua ai i
nga take i mea ai au e whakarite ana ia i a ia
ki a Te Karaiti. E kiia ana ko te take i puta
ai te mana ki a Te Wereta he tahae piatata-
nga nona, ka pa te pouri ki a ia. ka inoi.
Mehemea he pono tenei korero kei te pohehe
te Atua i te homaitanga he mana ki te tangata
penei. Me titiro e te tangata nga korero a
Timi Kara i te hui ki Wai-o-Matatini

I te mea kua homai ra e te Atua te mana (e
ai te korero), ka haere mai te matapo, te turi,
te kopa, te pararutiki, te kongongengonge, te
aha ake, te aha ake, na whakapangia ana e Te
Wereta ki ona ringaringa, ora katoa (e ai te
korero). Whakapa ai nga ringaringa o Te
Wereta ki te wahi e mamae ana, ka ui ano ia,
" Kei te werawera, kei te matorutoru? Kei te
pehea na?" I te kaha o te hiahia o te tangata
ki te ora ka whakahoki ake, " Ae, kua pai."
Kaati inaianei kaore rawa he tangata mate o
tenei takiwa, kua ora katoa, na konei a Te
Wereta i haere ai ki era atu takiwa, ana ka riro
kei Heretaunga, kei Whanganui, tera pea e tae
ki Taranaki. E tono pea ia i a Te Whiti ra-
ua ko Tohu kia tuku i o raua mana ki raro i
tona. Aue! kei te pohehe aku korero, kei te
matapo tonu, kei te mate tonu nga tangata o
konei, kei te hemohemo tonu te tangata. Me
hoki mai a Te Wereta ki tona takiwa whaka-
oraora ai i tona iwi, kei hoki rawa mai ia kua
ngaro ki te po. He aha te pai ki te haere ki
etahi atu iwi i te mea kei te pangia tonutia
nga tangata o tona takiwa e te mate? E ki
ana te pakeha, "Me ahu atu te aroha i te ka-
inga." He tika ano kei konei tonu nga " apo-
toro" tekau- ma rua, otira kei heke to ratou
whakapono akuanei, ka uaua te puta mai o te
mana whakaora, ka mate te tangata. Kei
hoki rawa mai ranei a Te Wereta kua tu he
tohunga ke. Ko tenei pea he tohunga e kore
rawa e whakapa nga ringaringa ki te tangata
engari ko te kupu kau noa kia puta, "Whaka-
tika haere, na to whakapono koe i ora ai."

Kua whakaaturia ano e au te rongoa a Te
Wereta ara he waipiro. Whakananua ai nga
tu waipiro katoa ki roto i te karaihe kotahi
katahi ka whakinu ai ki te turoro, a pai ana
(e ai te korero). Hei te hoatutanga i te waipi-
ro ki te turoro ka rere atu te kupu a te mi-

TE PIPIWHARAUROA,

No. 62.

haia" a tetahi ranei o nga " apotoro," " Inu-
mia i runga i te ingoa o te Matua, o te Tama,
o te Wairua Tapu." I hoatu ranei he " ami-
ne " kaore ranei. Ko te hohipera e whakai-
numia ai nga turoro ki te rongoa nei i etahi
wa ko te paparakauta tonu!

Ki te ki a nga tangata e whakapono ana ki
a Te Wereta mehemea ki te whakapono te
tangata e kore e hapa tona ora i a te Wereta.
Kaore au i te tino mohio ki te tikanga o tenei
whakapono, he whakapono ranei ki te Atua
he whakapono ranei kia Te Wereta tonu.
Mehemea he whakapono ki te Atua he aha
te tangata te whakapono noa ai i roto i tona
whare, i haere rawa ai kia ^whakapangia e
nga ringaringa o Te Wereta, me te mea nei
kei nga ringaringa o Te Wereta te mana ka-
ore i roto i te whakapono ki te Atua? E mea
pea tetahi o nga akonga a Te Wereta, "He
aha hoki i whai rawa ai te tangata kia whaka-
pangia rawahanga e nga ringaringa o te Kara-
iti ka ora ai?" Ko taku whakahoki tenei,
'• Ko te Karaiti koia a Te Wereta? Kua ora
katia a ranei i a Te Wereta nga tangata i
whakapangia e ia, no te mea i ora katoa i a
Te Karaiti nga tangata i haere mai ki a ia?"
He tokomaha nga tangata kei Turanga nei i
mahia e Te Wereta kahore i ora, ko etahi kua
hemohemo. Ko te tino whakakopeka, wha-
kawareware, whakataruna a Te Wereta ratou
ko ana "apotoro" mo te kore o te tangata
e ora i a ia, he kore e whakapono. I ora ka-
toa i a te Karaiti nga tangata i haere mai ki a 
ia kia whakaorangia, ahakoa kaore etahi i ki
mai e whakapono ana ratou.

Nui atu te whakapono o etahi tangata ki a
Te Wereta, e whakapono ana ratou ki ana
kupu katoa. I te nui o te whakapono o etahi
tangata ki a Te Kooti e tino whakapono ana
ratou mehemea a Te Kooti i hiahia kia haere
mai ia i Wharekauri ki Turanga nei e taea e ia
te haere ma te kahu o te moana. E mohio
ana te nuinga o te tangata e kore rawa e taea
e Te Kooti, i te nui o te whakapono o etahi
tangata ki a Te Kooti e tino whakapono ana
ratou e taea e Te Kooti, waihoki i te kaha o
te ngakau whakapono o etahi tangata ki a Te
Wereta ka whakapono tonu ratou e taea e ia
nga mea e kore nei e taea e ia. E kore rawa
atu e taea e Te Wereta te hono te waewae o
te tangata ahakoa pehea te nui o te whakapono
o taua tangata ki a ia.

I ui au ki tetahi tangata tino whakapono ki
a Te Wereta kia whakaaturia mai ki a au
tokohia nga tangata kua ora i a Te Wereta,
hohoro tonu tana ki mai, " He rau," otira ko





taku i hiahia ai kia kotahi noa, whakaaturia
mai ana he pakeha he kainga ke kahore nei e
taea e au te titiro. Otira kei Turanga nei
tetahi tangata no te Waipounamu, na nga
rongo o Te Wereta i tiki, i whakamanamana
te tangata kua ora i a Te Wereta, otira i tae
tinana au kia kite i taua tangata, kite ana au
kei te mau tonu i ona turupou, kei te mate
tonu, nana ano te kupu ki a au kahore he
rereketanga o tona mate. He aha i kore ai
tenei tangata e ora? E ki pea nga akonga a
Te Wereta na te kore whakapono Na
te kore whakapono ranei i haere mai ai tenei
tangata i te Waipounamu ra ano ki Turanga
nei kia whakaorangia e te " poropiti"? He nui
atu te whakapono o tenei tangata, he nui hoki
te hiahia o tona ngakau kia ora ia, otira i te
nui o tona mate kahore ano ia kia mama ki te
hoki ki tona kainga. I tae tetahi tangata
rangatira ki te whakamatakitaki i te oranga o
tona ringaringa ki tetahi tino roia o konei. I
mea taua Maori. " Kua ora te ringaringa i a
au, Wereta all the same te Karaiti," otira i tae
au kia kite i taua Maori, kei te mate tonu
tona ringaringa, naha ano te kupu ki a au
kaore ano kia ora. ' Kaore a ano au kia kite i
tetahi tangata kotahi he tino mate nei tona a
whakaorangia ana e Te Wereta, engari he nui
nga tangata kua kite au i tae ki a Te Wereta
otira kei te mate tonu. Ka tono au kia whaka

aturia mai ki a au te tangata i tino mohiotia
nei he mate nui tona otira kua ora rawa i a
Te Wereta. Engari he tika ano pea te maori-
tanga o te mamae i a Te Wereta mo te taki-
wa poto noa, he mea ano hoki tera e mohiotia
ana e te pakeha, te ingoa o tera tikanga he
hypnotism—he mahi hangarau na te pakeha,
otira ehara noa iho nga mate e mariri ana,
e kore ahau e ki e ora ana, ehara i te tino
mate rawa. Ko aua ora pea e whakanuia nei
e te Maori, ka kiia kaore he mate e kore
e hapa te ora i a Te Wereta. He rongo
korero noa iho te ora o te tangata i tenei mea,
ko te kite kaore.

E mea ana etahi tangata kaore e ora ana i
a Te Wereta etahi tangata pera ano hoki me
nga takuta pakeha. He tika ano otira he rere
ke ta Te Wereta mahi he rere ke ta te takuta.
He mahi atua ta Te Wereta, whakapa kau
noa ai nga ringaringa, tena ko ta te pakeha he
mahi tangata, he mahi ahuwhenua, ma te
maripi ma te rongoa e whakaora, ki te ora, he
mahi matauranga ta te pakeha he mahi mere-
kara ta Te Wereta, a ki te mea he mahi
merekara kia kaua rawa tetahi tangata kotahi
e mate. I mate tetahi kotiro o konei i te
haerenga kia mahia e Te Wereta, i rurerurea













.

HE KUPU WHAKAMARAMA.

tona tinana i te haerenga, te hokinga mai ki te
kainga nei ka mate. Ko tona mate he piwa
taipo, he mate tenei e ora noa ana i te rata
pakeha.

Kaati enei korero hei titiro hei whakaaro ma
te tangata, i tuhia ai e au he pouri no taku nga-
kau ki tenei mahi whakapohehe noa iho i a
taua i te Maori ka meinga taua hei katanga
ma te pakeha ma nga iwi matau. I tatari ano
kia puta he kupu ma nga Kaunihera hei pehi
i tenei mahi e takahi nei i a ratou ture, otira
kaore ano. Ki taku whakaaro ia e kore e roa
ka hoha te tangata—kua hoha haere te tangata
kati kua riro te tohunga ki nga iwi hou wha-
kaara ai i tona ingoa.—R T M K.

NGA TOHUNGA MAORI.
TE WHAIKORERO A TIMI KARA.

I TE mutunga o te karakia i Wai-o-mata
tini i te Ratapu 23 o Maehe ka putanga
korero o te whare mo nga mahi maori. I mea
a Timi Kara kua mutu atu i nga ra o mua te
tikanga me te tapunga o te mahi tohunga, ko
nga tohunga o enei ra he parau noa iho, he
whai moni, he hiahia ki te wahine. Ki te ora.
te tangata ehara i te mea na te tohi nga enga-
ri na te ora noa iho. E mate ana etahi tanga-
ta i runga i nga kupu whakawehiwehi wehi. Ki te
kiia atu te tangata e te tohunga e ora ia,
ka hari tona ngakau, ka tumanako ka hauora,
a ora tonu atu te mate.

He mea ata whakaako nga tohunga o nehe-
ra, i whakaakona ki te wharekura, i tapu to
ratou whakaakoranga, tena ko nga tohunga o
enei ra kaore i mohiotia to ratou na whaka-
akoranga. Na wai ratou i whakaako? Ka
puta mai te tangata i te whare-herehere, he
tangata kai-waipiro ranei, kitea rawatanga ake
ka tu ia hei tohunga. Na reira ka mea te ta-
ngata kua pohehe te Atua ki te haere mai ki
enei tangata. Mehemea ana he tangata pai
i kitea te kaha o tona ngakau i mua atu, e tu
hei tohunga tera ano pea te ngakau e whaka-
pono, tena koa tau ke te mana tohunga ki nga
nanakia nei. Mehemea he tika kei a ratou te
mana atua, kati me mahi te tangata i te kino
kia taungia ai e te mana tohunga; kua he te
Whakapono—kaore kau he pai o te whakapo-
no. Ko nga tohunga o mua he hunga tapu,
he wehi te ahua o te tangata; ki te kitea atu
ka mohio tonu te tangata he tangata rereke,
kaore i rite mai ki etahi tangata, tena ko o ta-
ua tohunga o enei nga ra ehara noa iho i te ta-
ngata, kaore e hopohopotia e tangata. Kaore





e mohiotia  e te tangata noa te reo karakia o
nga tohunga o mua. I te whai o nga tohunga
o enei ra kia pera hoki ratou ka tinihanga noa
iho, ka whakarite ki te reo o te kuihi o te kou-
kou ranei. Ina tonu a Pukumaire te pa i tae
mai ai te " Pai Marie." Ka whakarongo te
Maori ki te reo rereke ka pohehe he reo tohu-
nga, kaore he whakariroingaketanga i te reo
pakeha.

Te piki hira, rongo hira, teihana.
Otira i te rongonga o te Maori ka mea he reo
atua, inahoki te tangi na rereke, kaore he ma-
hi tinihanga.

Tetahi mea ano hei whakaarohanga ma ta-
tou, mehemea he mana patu tangata i te Ma-
ori, he aha ia i mau ai ki te pu hei whawhai ki
te pakeha, i kore ai e patu i te pakeha ki ana
karakia? Penei kua ngaro atu te pakeha.
Mehemea i riro mai i te tohunga te mana pa-
tu tangata, he aha hoki i kore ai e riro mai i a
ia te mana whakaora mai i te tangata kua
hemo rawa? Me haere tahi enei mana e rua.
E hika ma, kei rarua koutou i te tinihanga.



NA TE ETITA.

I TAE mai te reta a Tame Arapata i tera
putunga o ta tatou pepa, he whakaatu
mai naana i te pahitanga, o te motini, i te
hui a te Kotahitanga o nga Tamariki o Te
Aute, i tu ki Taumata-o-mihi i te Hanuere
kua taha nei, kia whakaturia he komiti hei
tirotiro i te mahi a TE PIPIWHARAUROA. Kati
he whakamana tenei na te PIPI i taua reta me
te whakaturanga hoki o te Komiti. I runga
i te mea e mahi tahi ana te PIPI raua ko te
Kotahitanga i te mahi kotahi ara i te tohutohu
i te rapu hoki i tetahi painga mo tatou mo te
iwi Maori, ka whakaaro te Kotahitanga me
whakatu he Komiti hei tieki hei whakaputa
hoki i ana korero me ana tohutohu i TE PIPI-
WHARAUROA. Mo te taha tenei ki runga i te
ahuatanga o te wahi o te pepa e pa ana ki
nga mahi a te Kotahitanga. Otira ko te
Komiti ano hei tirotiro i nga korero katoa
e tae ana mai mo te pepa. Ka whakaaro te
komiti e pai ana tena kia uru ka uru ka kore
kaore ano e whakauaua. Kaati e te iwi kia
ata tirotiro i nga kupu mo roto o ta tatou
pepa he maha hoki nga matauranga o te motu
nei hei korero i a koutou korero ina uru ki
roto i te Pepa. Ko te Tumuaki o te Komiti
ko Haputa Wiremu, ko te Komiti tokorima
he tamariki tawhito no Te Aute kei te taha o
TE PIPI ara kei Turanga nei e noho ana

TE PIPIWHARAUROA,

No. 62.

HE RUNANGA NA NGA ATUA RIRIKI.

IPUTA etahi kupu i tera marama mo te
tohunga hou o teTairawhiti ara mo
Te Wereta, i marama hoki i runga i te aro-
nga o aku kupu kahore rawa au i te whakaae
ki taua tohunga ahakoa he nui te hunga e aru
ana i a ia.

I te hui a taua tohunga i tu ki Turanga
nei i karangatia ano he runanga ma nga tohu-
nga o tenei takiwa ara na Wi Pere i whaka-
rite taua runanga, ko Wi Pere hoki te tino
tangata tautoko i a Te Wereta, he tono na
Wi Pere kia tuku era atu tohunga katoa me
o ratou na atua, kia tuku ki raro i te mana o
Te Wereta. I te mea kua whakamine mai
nga tohunga me o ratou atua ririki ka tu a
Wi Pere ki te whaikorero ki te whakaatu i
te take i karangatia ai e ia kia whakamine
mai ara he tono nana kia tuku ratou katoa ki
raro i te mana o tana tohunga o Te Wereta.
Kei a Te Wereta te mana tika te mana mahi
pai, na reira he nui tona hiahia kia whakamu-
tua katoatia era atu mana me era atu atua
ehara hoki i te atua mahi pai. I kaha te
whakahaere a Wi Pere i tana tohunga; ko
wai hoki te tauhou ki a Wi Pere ki te whaka-
takoto i te kupu hei huri i nga whakaaro o te
tangata.

I te mutunga o te korero a Wi Pere ka tu
mai he tangata no Te Muriwai. I mea
tangata he nui te miharo o tona ngakau i te
taenga atu o te kupu ki a ia ka haere mai ia
ki te hui a nga tohunga no te mea ehara ia i te
tohunga, kaore ona atua ona kehua ranei.
He tika ano mahi ai ia ki te whakaora turoro,
engari ehara i te mea na te atua engari
na nga rongoa ke a te pakeha; tono ai ia
i nga rongoa i te pakeha, engari no te
oranga o etahi tangata i nga rongoa i whaka-
ritea e ia ka puta tona rongo he tohunga ia
na konei pea a Wi Pere i whakaaro ai he tohu-
nga ia. Otira mehemea he atua ona u wha-
kaae ana ia ki te tapae i ona atua ki a Wi
Pere raua ko tana tohunga, mehemea tetahi
tangata ki te kite i ona atua mana e hopuhopu
atu aua atua hei aha mana. Ko nga tangata
i tu i muri i tenei tangata i whai nga korero
i ana ara i mea ratou kahore o ratou na atua
a ki te mea e kitea ana he atua ano o ratou e
pai ana kia hopuhopungia e Wi Pere. Ko te
tangata tuatahi ki te tu ki a Wi Pere ko Peta
Toto ko te waka o te Houtaketake, engari te-
nei he maha nga tau i tu ai. I tau okona a te
Houtaketake e Wi Pere i mua ake nei, otiia
inaianei kua aru ia i a Te Wereta, i te
"poropiti" hou. I tetahi tau kua pahure ake
nei i u mai etahi tangata ki Turanga nei
he tohunga no Ngapuhi e haere ana ki te





takiwa o Ngatiporou I whai etahi tangata o
te kareti ki te arai i aua tohunga kei haere ki
te tinihanga, i tae hoki te kupu ki a Wi Pere
kia araia aua tangata no te mea he kupu kaha
ta te mema. I whakaae ano a Wi Pere ki te
arai i aua tangata ehara i te mea he kino nona
ki nga mahi tohunga engari i whakahe ai ia ki
te haere mai o era atu tohunga no te mea he
tohunga ano kei tenei takiwa ara ko Te Hou-
taketake! Kua panga a te Houtaketake ki ta-
hataha inaianei, kua tautoko i a Te Wereta.
I mea a Reta Toto e kore rawa ia e whakaae
ki te tuku i ona atua ki raro, ka mau ia ki ona
kehua a mate noa ia, tena ko te tuku i ona
ki raro e kore rawa ia e whakaae. E toru
nga atua o Te Houtaketake, ko te moatipua
te tino atua, he ruru koukou taua atua. I
mea a Peta i taua wa e korero ra ia kei tona
aroaro tonu ona atuatua e tu ana. I kite ranei a
Te Wereta i aua atua i aha ranei, otira i mea
•a Peta kei tona aroaro tonu e tu ana. Ko
tenei i te kanohi maori nei kaore i kite. I
mea a Peia ki te ki a Te Wereta kahore ona
atua maori otira ko te mana o Te Wereta i
ahu mai i a ia, kei a Te Wereta tetahi ona
atua a te noatipua nera hoki tera atua. I uri
a Wi Pere mo te pakeke o To Houtaketake 
mo te kore kaore i tuku i ona atua ki raro.
Kei te whai tonu ra hoki tera tangata ka
puta tona ingoa penei me Te Wereta e whai
nei kia piki tona ingoa.

Ka mutu ta Peia Toto korero ka tu ko Te
Tatana ko te tumuaki o te Kaupare ki te
whakahoki i te tono a Wi Pere. He karakia
tawhito tenei no te Maori, te kaupare. I mea
a Te Tatana e kore ia e whakaae ki te whaka-
mutu i ona atua, he tino atua ona, ko era atu
atua he punua na ona ara he tamariki, kei a ia
te katua o nga atua. I tetahi hui i tu ki Uawa
ka hokona e ia nga tamariki a ona atua kotahi
o nga punua i riro i te iwi o Te Wereta, a ko
taua punua pea te atua o Te Wereta inaianei.
He he te korero a Wi Pere kia tuku te katua
ki raro o te mana o nga punua. 1 puta ano te
kupu a Te Tatana ki te hiahia etahi tangata
ki nga punua a ora atua ka whakaae noa atu
ia ki te hoko, ko [ona hiahia hoki he makete i
nga tamariki a ona atua. Kaore enei nanakia
i pooti ki te tohunga a Wi Pere. I puta ano
te kupu a te Wereta na Te Tatana i patu nga
rangatira o Turanga. Hei whakawehiwehi
pea mana i a Te Tatana i puta ai i a ia enei
kupu, he mahara e rarua i a ia tera aumangeo.
Kaore he kupu whakahoki a Te Tatana, ka
wehe ra hoki pea tera i te rekareka i te mea
ka whakanuia ona atua.

I te mutunga o nga korero ka maunu te
koti o Wi Pere ka whakahau i tana tangata
kia haria mai te kutikuti hei tapahi i nga











 

No. 62.

HE KUPU WHAKAMARAMA.

makawe o nga tohunga i whakaae ki te tuku i
o ratou mana. Ka karanga ano a Wi Pere,
" Ara tetahi tapahia nga makawe," otira no te
whakatatanga atu o te kaiukuii ka mea te
tangata, " Kaore au e pai kia tapahia oku
makawe," ka mea te kaiukuti, " Ko te hau
noa e tapahi," ka tapahia ano te hau. Ko
etahi tangata i whakaae ano kia tapahia o
ratou makawe, otira ko Te Houtaketake raua
ko te Kaupare kore rawa i whakaae, " No
whia, Wi Pere!"

I nekehia te runanga a nga atua ririki mo
muri i te ti, na reira kihai ta matou tangata i
ahei ki te tatari. Ko te aronga tenei o nga
mahi o taua runanga kua panuitia nei, hei
titiro ma te tangata whaiwhakaaro ki nga
mahi a taua a te Maori, hei take katanga, hei
take whakamakanga, hei take pouritanga mo
te ngakau.

MO TE HANGA WIRA.

TERA pea etahi o tatou o te iwi Maori

1 kahore ano kia tino marama ki etahi
ritenga o te hanga wira, a i te mea me utu
rawa e te tangata ki te Roia ki etahi atu ta-
ngata ranei e matau ana ki nga ture ka wha-
kamaramatia mai ai kia ia, he mea pai pea
kia tuhia etahi ritenga o te hanga wira hei
titiro ma tatou ko etahi enei onga ture hanga
wira kua whakatakoto^ria o tatou hoa pakeha
o mua mai tae mai ki tenei ra, E mea ana:—

He mea pai he mea tika kia hanga wira
katoa nga tangata marena me nga tangata
takakau katoa e nuku ake ana nga tau i te 21.
Ko aua tu tangata katoa ka whai mana a
ratou wira. Ko nga taitama i heke iho nga
tau i te 21 e kore e whai mana ki te wira iana
rawa katoa. Kia marama tona nga whaka-
aro o te tangata i te hanganga i nga korero i
tana wira, ka mutu tena ka haina ia i tona
ingoa ki taua wira i mua i te aroaro o etahi
kai titiro tokorua nuku atu ranei, me haina
ano hoki aua kai titiro i o raua ingoa ki tana
wira i te arero o te tangata nana te wira.

E kore e taea te whakarereke te wira me
tukituki ra ano me tahu ranei e te tangata
nana te wira, e tetahi tangata ranei i whaka-
houtia e ia, katahi ka hanga ai he wira hou.

E kore e whai mana nga wira kua whakako-
rua nei i runga i te hanganga i tetahi wira hou.

Kite he tetahi kupu o te wira me patu taua
kupu ki te mahue tetahi kupu me kuhu atu
tetahi atu kupu, engari me haina te kaiwira
me nga kaititiro i o ratou ingoa ara i nga
timatatanga o ratou ingoa ki te hangaitanga
o te kupu i patua o te kupu ranei i hoatu.
Ki te marena tuarua ano te tane te wahine
ranei ka whakakorea ka mana kore tana wira,



me matua whakarite ra ano e ia tetahi kai-
whakahaere hei whakahaere mo taua wira ki
te kore he uri hei ona kaiwhakahaere (Roia)
whanaunga aua rawa.

Kahore he pane tiuti, he taake ranei mo
runga i te wira. Kia marama te tuhituhi i te
wira, ki te kore e taea e koe ma tetahi Roia
e tata ana mai ki to kainga ma tetahi Tiei Pi,
ma tetahi kai whakamaori Whai Raihana ra-
nei e hanga ko ratou kei te tino marama ki
nga tikanga.

Mehemea e hiahiatia ana tetahi wahi ona ra-
wa ki tona tamaiti o waho o tona marenatanga.
E kore e ahei kia huia taua tamaiti ki roto ki
nga tamariki o roto i tona marenatanga,
engari me wehe ke ano ia me te whakahua
ano i tona ingoa me te ki ano e mohiotia ana
he tamaiti naku.

Ki te maha rawa nga rawa a tetahi tangata
ko te mea tino pai mana me tuku ma tona
roia e hanga te wira, kei kore e pai te takoto
a te wira, runga i te nui rawa ona rawa.

Ki te kaha te hiahia o te tangata kia tere te
oti o tana wira i te kaha o te mate i tetahi atu
whakaaro ranei ma tono e ia tetahi tangata tika
hei Kaiwhakahaere mo tana wira, a me hanga
ano hoki tetahi me tuku ki te Tari Kooti
whenua maori kia whakamanaia taua wira.

Etahi tangata maori kei te whakaaro ko te
nei mea ko te wira ma nga tangata anake e
whakahemohemo ana. Koia nei te take i nui
ai te raruraru o etahi wira a tatou a te maori
na te takanga kia tata te hemo te kai-wira ka
ha nga ai kaore te tangata whakahemohemo e
mohio mai ko wai kei mua iaia, he aha nga
korero o te wira, kia rangona rawatia ake i
wirangia ketia ia e Tieki ona rawa me ona
whenua kia Tame Katahi ka riri a Mere mo
te rironga ke tanga o nga whenua o tona
tungane ia Tame he tangata ke noatu hoki ia.
Na e hoa ma e nga mea kua rite nga tau, ete
hunga marena! e nga tangata! takakau kaua
tatau nei hei whanga kia pa mai te ringa o te
Mate ka hanga ai ia tatou wira, engari mehe-
mea he hiahia ki te hanga wira hingaia i te-
nei ra, ko wai ka mohio ki te haora e mahue
kino iho ai ia koe tau wahine, au tamariki ou
whanaunga ranei. Kia whai kupu ra ki mu-
ri nei, kei haere mai to whanaunga kaore ra i
mohio mai kia koe ia koe i te ao nei, ki te
whakahaere io rawa i tana i pai ai, kua kahore
ke hoki koe. E tu ana etahi keehi whakawa
wira ki kihipani nei i roto i enei marama.
Kotahi tetahi keehi wira e mohiotia ana te
warewaretanga i te kaiwira o tona whanau-
nga tata atu i te tangata i wirangia iho ai e ia
ona rawa. Ko etahi korero e ahua poauau
ana nga whakaaro o te tupapaku ka hainatia
tana wira.—H T P.

TE PIPIWHARAUROA,

No. 62.

PIHOPATANGA O WAIAPU.

TE HUI O TE HAHI MAORI.

ITU te Hui o te Hahi Maori o te takiwa
o Turanga ki te Rahui, ki Waiapu, i te
30 o nga ra o Maehe nei.

Te Whaikorero a te Pihopa.

E hoa ma, e nga Minita, e nga Mangai o te iwi;

TE tikanga o ta tatou mahi e huihui nei i
ia tau, i ia tau, he whakaneke ake i te
mahi a te Hahi i roto i tenei takiwa, kia rite
ai ki ta Te Karaiti i whakatakoto ai. He
mahi tenei e kore e taea ki te kore te tangata
e whakakahangia e te Atua. Kua whai kai a
nei hoki tatou i a ia, e taea ai nga mahi katoa,
ki te mahara tatou, ki te whakapono ki nga
kupu a Te Karaiti nana nei i tuku mai te
Wairua Tapu hei inoinga ma te tangata, me
tana ki ano " Ko a koutou mea e tono ai ina
inoi, me whakapono kua riro i a komou, a ka
whiwhi koutou." (Max.xi, 24.) Ki ta Te
Karaiti, " E taea nga mea katoa e te tangata
whakapono." ( Mak.ix, 13.) Koia i tika ai
kia rapu tatou i te take i kore ai etahi o nga
mahi o te Hahi e taea e tatou.

Kei te mohio tatou, ko etahi o nga mea hei
whakatupu i te mahi o nga tau ka mahue atu
ra, he mea tuku mai i tawahi. No Tihema ka
pahure tata ake nei ka mutu te tuku mai o te
moni o Ingarangi hei oranga mo nga Minita
o te taha Maori o te Hahi. Heoi ka waiho
ma te Hahi i Niu Tirani nei e whakaputa he
whakaaro ki nga mahi o konei. Tenei hoki
kei te mahi te taha Pakeha, kei te karanga
hoki ki nga hoa Maori, " Kia mahi tahi tatou."
He whakatau i tenei karanga i tu ai te hui ki
Waiomatatini i tera tau. Takoto ana te kohi-
kohi i reira hei whakaranea i te Tahua Oranga
mo nga Minita Maori i tenei Pihopatanga. I
kiia i reira, ko te putanga o taua kohikohi,
^"1000; otira he nui nga moni o taua kohikohi
kahore ano kia eke ki runga ki te Tahua. He
aha ranei te take i kore ai e whakatutukitia
wawetia ki te wahi tika hei takotoranga? Ko
te huanga o taua kohikohi, mo nga mahi a te
Hahi; he tapae tenei i aua moni hei whaka-
here ki te Atua, ehara hoki i te mea tika, ko
aua moni, kua oti ra te whakatapu, kia tukua
ketia atu hei whakarite i nga nama a te iwi
nana te hui, kia puritia noatia ranei e te
tangata; engari i te mea kua oti te kohikohi,
kia hohoro tonu te whakatutuki kei he i te
tangata nga mea kua oti te tapae ki te aroaro
o te Atua. Tera ano ranei tetahi take i roa ai,
he maka na te tangata i te atarangi kau o te





moni ki roto ki te kohikohi, ara i te pukapuka
e kiia nei te ingoa, he " Ota." Kaua tena
atarangi, te Ota, e makaa ki roto ki te kohi-
kohi i te mea kahore ano kia whai tinana hei
whakarite. Ma te mea ka pono, ka tika a
tatou mahi katoa ka tau mai ai ki a tatou ta
te Atua manaaki. Kaua hoki e tapaea e tatou
ki te Atua ko te atarangi kau; engari nga
mea e takoto ana i roto i te ringaringa.

He maha ano nga raruraru e hua nei ki nga
tangata o te Hahi, ko etahi anake aku e korero
ai inaianei. Tetahi mea i pa mai ai te pouri
ki ahau, i ahau e haereere nei i nga kainga o
te iwi Maori, ko te kore tangata mo te Whakau.
Tenei te tupu ake nei nga tamariki i ia tau, i
ia tau; kua oti ano te iriiri i te itinga, me te
puta ano te whakamahara i reira ki nga Matua-
atua, ara ki te hunga nana i kawe mai ki te
miri, " kia arahina te tamaiti ki te Pihopa kia
whakauka ina matau ki nga Kupu o te whaka-
pono, ki te Inoi a te Ariki, ki nga Ture kotahi
tekau, ina oi; hoki te whakaako ki te Katiki-
hama a te Kahi." Whakarongo noa nga
taringa o nga matua, o nga matuaatua i reira
ki aua kupu, wareware tona iho, ina hoki
kahore e arahina mai ana aua tamariki kia
whakaukia. Engari nga mate o te timana e
whakaroa ana, ko nga mate o te wairua,
kahore e whakaaroa. He kohuru tenei na nga
matua i a ratou tamariki: ko nga taonga kua
homai rei e te Atua, e kaiponuhia ana ma
ratou anake, kahore e whakawhiwhia ki nga
tamariki. Ko nga tamariki, e tae ana ki te
kura e ako ana i nga mea o te taha ki te
tinana, otira kahore rawa e whakaakona ana
ki te inoi ki te Atua, ki era atu mea hoki e
tika ana kia mohiotia e te tangata e ora ai te
wairua. Tena ano, kei nga kura tetahi he, e
kiia nei ko etahi o nga tamariki, hei etahi
rangi ka tae ki te kura, hei etahi rangi kahore
e tae. Kei nga matua te take o tenei he, he
kore no ratou e ata whakahaere i a ratou tama-
riki, kia hono tonu ai te haere ki te kura, kia
kore ai e kotiti ke ki nga mahi tutu. He mea
tenei hei whakaarohanga ma nga Minita, ma
te iwi hoki. Me rapu e tenei, e tenei, me
kahore i a ia ake ano tetahi putake o tenei he,
o era atu mea hoki i kitea ai te kahakore o
nga mahi a te Hahi. He waingohia noa iho
te hopu i te he o te tangata ke, ko ona ake, he
hanga uaua.

Otira ko tenei mea, ko te kore whakaaro ki
nga tamariki kia whakaakona ki te inoi i nga
mea kua homai nei ki a tatou e te Atua, he
tohu no te mate o te whakapono o te tangata.
Mehemea hoki e tino mohio ana te tangata ki
te pai o tona taonga, e kore ia e wareware ki
te whakawhiwhi ki ana tamariki. E kitea ana

No. 62.

HE KUPU WHAKAMARAMA.

ano tenei tu ngakau wareware ki te ahua o te
tangata i te mea ka uru ki nga Inoi i roto i te
whare-karakia. Ko etahi, e whaiwhakaaro
ana, e mahara ana ki te Atua e whakarongo
nei ki te inoi a te tangata. Otira he tokomaha,
ko te tinana anake i uru ki te karakia, ko te
wairua, kei etahi wahi ke e kopikopiko noa ana;

ina hoki te noho kau noa iho, kahore e tu ki
runga i te mea e tu ana etahi; kahore e tuturu
ki te inoi; kahore e puaki i te waha te kupu
inoi, te whakawhetai ranei ki te Atua; kahore
hoki e whakarongo te taringa ki te kupu a te
Atua e korerotia ana. Me e maharatia ana e
tatou tenei mahi a tatou he mahi ki te aroaro
o te Atua e kite nei i nga whakaaro o roto o te
ngakau, ka ahua hopohopo te tangata; ka
mahara ki a ia he poke i te hara; ka puta
tana inoi mo nga mea e homai nei e te Atua
kia riro i a ia; ka whakaiti i a ia i te mea e
mahara ana ki te nui o te Atua; e kore hoki
e wareware ki te whakatupu ake i nga tamariki
i runga i te mahara hopohopo ki te Atua..

Ma te Atua tatou e tohutohu i a tatou ka
huihui nei, kia manakohia ai e ia nga whakaaro
o roto, me nga kupu e whakapuakina e tatou
i konei, hei mea e ahua pakari ai nga mahi a
te Hahi e mahia nei e tatou.

Ko etahi o nga motini:—

Na H. Pahewa, minita, raua ko Rumene te Aihiu
minita:—

Kia puta he kupu whakamihi ma tenei
Hui ki a te Rev. D. Trail Hailry, mahita o
Te Kaha mo tona aroha nui, i tana homai-
tanga i te turanga wai mo te iriiri, mo te
Whare-karakia o Te Kaha, hei whakamahara-
tanga mo iana tamaiti i mate nei ki te moana,
a ma te Atua raua e whakamarie i roto i te
raua pouri.
Na A. Tamihere, minita, raua ko Hoani Ruahuihui:—

Ka nui te pouri o tenei Hui ki te takahi a
te tangata i te Ratapu ka nui haere nei i roto
i tenei takiwa: he kupu atu hoki tenei na
tenei Hui ki nga tangata o te Hahi i tenei
takiwa kia tupato kei uru ki taua tu mahi, kia
whai kupu hoki ki nga tangata e pera ana mo
taua tikanga kia whakaterea.
Na Matiaha Pahewa, minita, he patai:

Me kore e taea te whakahoki mai i a
Nikora Tautau, minita, o te takiwa o Waikato
hei whakakapi i te tunga o Matiaha Pahewa
mo te pariha o Tokomahu?
I utua e te tumuaki:—

Kei te hiahia ahau kia hoki mai a Nikora
ki tenei Pihopatanga. Mehemea hoki e mara-
ma ana he huarahi mona e hoki mai ai ka hoho-
ro ano te puta o te karanga i a ia kia hoki mai.





Na Hori Tohungia he patai:

Mo te moni i kohia e etahi o nga tangata
o te pariha o Tokomahu hei whangai minita;

he aha te take i waiho ai i waho o te tahua
oranga minita?
I utua e te tumuaki: —

Ko aua moni i kohikohia hei hanga whare-
karakia mo roto o Uawa. No muri nei i
puta ai te ki, hei oranga mo Nikora Tautau,
kihai hoki i kohikohia o te pariha katoa mo te
tahua oranga minita koia i whakatakotoria
ketia ai.

Na Mohi Turei, minita he patai:—

He tangata i moe ki tetahi wahine ehara
nei i te mea marena, a kahore o raua uri,
muri iho ka mahue tera wahine, ka moe i
tatahi atu wahine, katahi whai uri, ka hia-
hia te wahine kia marenatia raua, me te wha-
kaae ano te tane: ka pehea te ritenga mo enei?
I utua e te tumuaki:—

Ta te Atua tikanga mo te marena, koia
tenei, ki te pipiri etahi ki a raua, hei tane, hei
wahine, kia u tonu raua ki a raua, a, mate
noa tetahi o raua, ki te pena hoki te noho tahi
o te tane raua ko te wahine ki ta te Atua
titi ro, me te mea ano kua oti raua te marena;

otira me marena ano raua kia mohio ai te
tokomaha ki te pumau o to raua whakaaro
kia tuturu tonu raua ki a raua. Ko te mea
tika ia kia matua ko te marena, hei muri te
noho tahi, ko te whakarere a tetahi o raua i
tona hoa kia tangohia ai tetahi hoa ke mona,
he mea whakarihariha ki ta te Atua, ina hoki
tana kupu ia Maraki ii. 16. "E ki ana a
Ihowa, Atua o Iharaira, e kino ana ia ki te
whakarere." Heoi ano te mea tika mo te
marena, ko te wahine tuatahi, ko te tane tua-
tahi ranei, ahakoa whai uri kore ranei e whai
uri. Ki te ruarua te minita ki tetahi mea
penei, me - e ia ki te Pihopa.

Na Hirai te Ngahue raua ko H. Pahewa, minita:—

Kia puta he kupu ma tenei Hui ki nga
kaikarakia, ki era atu tangata hoki, o ia kai-
nga, o ia kainga, kia anga ki te whakaako i
nga tamariki o o ratou kainga i te mea kei te
kitea ko tetahi tenei o nga mea nui e ata
whakatupuria ake ai nga tamariki.

Na H. Pahewa, minita, he patai:—

Mehemea he tika te iriiri i nga tamariki
pikopo kua oti te iriiri e o ratou pirihi, i te
mea kaore i mohiotia e te minita?
I utua e te tumuaki:—

Nga tangata kua oti te iriiri e te Pikopo,
ahakoa pakeke, ahakoa tamariki, e kore e tika
kia iriiria houtia i te mea ka uru mai ki roto ki
to tatou nei wahi o ta Ke Karaiti Hahi. Ki
te kore e marama, me whakaatu ki te Pihopa.

TE PIPIWHARAUROA,

No. 62.

HUI TE RANGIORA.

HE ra nui ki Puketirangi, wahi o Waikou-
aiti, te 25 o nga ra o Maehe, te ra
i whakatuwheratia ai te whare karakia i kiia
nei ko Hui te Rangiora. Ehara tenei i te
whare hou, he whare tawhito, no te tau 1884
ka -hanga, engari i te paku o te whare ka
whakamua, he whakatapunga i te whakahou-
nga te hui i tu nei. I tae mai te pihopa o
Otepoti, a Pihopa Nepera ki te whakatuwhera
i te whare, me etahi atu pakeha, i huihui hoki
te iwi Maori o tenei takiwa ki te whakatu-
wheratanga o to ratou whare. Ko nga kai-
waiata no te tuatahi i tomo ai ki te whare
muri atu ko nga kaikarakia, muri atu ko nga
minita muri rawa ko te Pihopa, ko te whaka-
minenga ia kua tau ki raro — i te tomonga mai
ka timata te waiata. Ko Mr. Harry Blaith
wayt te kaiwhakahaere o te waiata ko Ani
Parata te kai patu i te okana, ko nga tamariki
waiata he mea whakakakahu katoa ki te kahu
ma. Ko te rarangi a te pihopa ko te i o nga
rarangi o te 122 o nga Waiata, " I koa ahau i
ta ratou meatanga mai ki a au: Tatou ka
haere atu ki te whare o Ihowa." I mea te
pihopa he waiata whakamoemiti tenei na te
Whanau a Iharaira i a ratou e whakatata ana
ki te Temepara i Hiruharama, waihoki i roto
te Iwi Maori i te pouritanga otira inaianei kua
whakatata ratou ki te Temepara o Ihowa. I
piki nga Hurai ki maunga mona waihoki e
piki ana nga tangata i Puketirangi ki to ratou
whare karakia e tu nei ki te puke i Hui te
Rangiora.

Na nga Maori ano i kimi te ^200 hei whaka-
hou mo to ratou Whare hei whakapai hoki mo
roto, ko te nuinga o nga mea o roto na nga hoa
pakeha i homai he aroha, ara nga kakahu,
nga turanga kanara, nga rama, nga oko, te
turanga wai, nga pereti me era atu mea.

I te mutunga o te karakia ka tu he hakari
ki roto i te whare runanganui, atu te kai. I
tu a Tame Parata M.H.R., a Taare Wetere te
Kaahu, te Pihopa me Rev C.Fraer, ki te
whaikorero. I te 4 karaka ka tu ano he
karakia; ko te mutunga tenei o tenei hui.

KUA ahua oraora etahi waahi o Ahitereiria.
Ko Kuinirani te whenua kua whiwhi rawa i te
makuku. Otira ma nga tau maha rawa e
whakahoki ki tona ahua tawhito. He maha
nga waahi o Niu Hauta Weera kei te maroke
tonu, e hara nei nga ua i te ua totika.





TIANARA HEKETE MAKITANARA

NO te 25 o nga ra o Maehe ka kitea tenei
tangata nui e takoto ana kua hemo i
roto i tona ruma i te hotera i noho ai ia i Pa-
rihi. Na tona ringa ano ia i wehe atu i
tenei ao.

Ko tenei tangata tetahi o nga tino tianara
o te whawhai ki te Poa. He tangata toa he
tangata maia. He tino ruarua nga tangata i
rite ki a ia te pikinga i runga i nga mahi wha-
whai. I timata tana mahi hoia i te tau 1870.
Ko tahi tekau ona tau i noho kore ingoa noa
ai ia. No tona urunga ki te riri tere tonu to-
na piki i runga i tona matau me tona toa.
He maha nga whawhai i uru ia. A he maha
hoki nga tohu i whakamana ki a ia. I 1900 ka
taea e ia te tuunga Kanara a koia te tino ta-
ngata naana a Rore Kitini i tino rongo nui ai
i tana takiwa. I te whawhai ki te Pea ka tae
ia ki te tuunga Tianara. I tukua mai ano e
Ingarangi tenei tangata ki enei moutere hae-
re ai ina tata noa ake nei a he nui te whaka-
mihi a Niu Tireni ki taua tangara. I te mu-
tunga o te whawhai ki te Poa ka whakaturia
a Maramara hei rangatira mo nga Inia i Hi-
rona (Ceylon. I a ia i reira a i runga pea i
te puahaehae o etahi tangata ka hangaia etahi
korero kino moana. I tukua aua korero ki te
Paremata o Hirona. Otira i runga i te tau-
maha rawa o aua korero kihai i taea e nga
ture o taua whenua te whakawa a Makitanara
I tono te Kawana o taua whenua kia haere ia
kia kite i ona hoa i ona rangatira hoki i Inga-
rangi. I tono ano taua kawana ki a Rore
Rapata me te Tari whakahaere o nga hoia a
te Kingi kia whakamanangia  tetahi kooti hei
whakawa i a Makitanara i runga i nga ture o
te mahi hoia. I tae a Makitanara ki Ingarangi
a i whaikupu ia kia Rore Rapata ki ona hoa
hoki ka taea e ia te whakahe aua korero. No
tona hokinga kia whakawatea ia i Hirona ka
noho ia i Parihi. I puta etahi o aua korero i
roto i nga pepa a te Wiwi. He nui te pouri
i pa ki a ia i tona kitenga i aua korero a ko te
wahi ano tera i mau ai tona ringa ki tana pu i
patu ai hoki i a ia. He nui te pouri i pa ki
nga iwi mo te matenga penei tanga o tenei
toa. Kei te kaha ona whanaunga ki te hapai
i tona ingoa pai ara kei te tohe kia whakaturia
he kooti hei uwiuwi i te ahuatanga o nga
whakapae mona.

HE KUPU WHAKAMARAMA.

PITOPITO KORERO.

IA Hanuere o te tau 1902 tae mai ki a
Hanuere o tenei tau, ko nga kararehe o
Kuinirani (Queensland), tetahi o nga Koroni
o Ahitereiria, i mate mate i te maroke o te
whenua e rua miriona (2, 000, 000) nga kau, e
wha miriona (4» ooo, ooo) nga hipi.

KUA wera te whare kura i Otaki i te ahi,
kore rawa he wahi i ora. He kura tawhito
tenei no te Maori, na te Maori ano hoki te
oranga o taua kura.

I taumaha nga kupu a te Pirihi Kaunihera
o Ingarangi mo te Kawanatanga o Niu Tireni
mo te tangonga i te whenua kura i Porirua i
te Hahi. No te whakataunga a te Kooti Piira
e tika ana te tangongi a te Kawanatanga i
taua whenua ka tukua e te Pihopa o Poneke
ma te Pirihi Kaunihera e tirotiro, hinga
ana ko te Kawanatanga. I mea te Kaunihera
ko te tikanga mo te Kawanatanga he tiaki i te
mana o te tangata ehara i te mea he turaki.

I te tunga o te whakawa ki te Rawhiti i
tata ki te 17 nga Maori i whakawakia mo te
hara kaore he pakeha kotahi. Kua mea te
pakeha kua tino kino te Maori inaianei.

1 rongo matou e mea ana a Wi Pere kia
tukua he petihana ki te Kawanatanga kia
homai he raihana mo tona tohunga mo Te
Wereta. He aha ra i roa ai?

KUA oti ano i a Ta Tamati Ripitana he iaia
mona hei whakataetae ki to Amerika tata, ko
te Hamurara HI. te ingoa o tenei o ona kai-
puke. I te hinganga o te Hamurara I. ka
Hanga a te Hamurara 11.1 te hinganga o te
Hamurara U. ka hanga ato Hamurara HI.
He tino nui atu te utu o te mea kotahi o enei
kaipuke.

KEI te moana inaianei te peene o Niu Tireni
e haere ana ki Ingarangi whakatangitangi ai.
Kua riro a Erueti Rangiura i te taha o Taua
peene he haere ki te waiata na Tami Kara ia
i tono—rorohu ana tona haerenga.

E 50 te ope o te U re wera ara o Tuhoe i
puta mai ki Turanga nei, i haere mai ki te
tangi mate. Kei te haere mai ano tetahi ope
o Tuhoe. Ki ta ratou ki ka tata te oti te
pa maori i whakahaua nei e te Kawanatanga
kia hanga ki Ruatahuna.

Ko Tiaki Harini ko Hemi Makewharena
ko Shrimpton te poari i whakaturia hei wha-
kahaere mo nga whenua kamupene o te Tai-
rawhiti. E ^,"400 te utu mo te mea kotahi o
ratou.





I TUKUA mai i Ahitereiria ki te kaiwhakawa
o Turanga nei te metara me te tiwhikete ma
Henare Kohere he tohu honore mo tana wha-
kaoranga i te pakeha i Ihi Keepa. He tohu
tino nui tenei ki te pakeha.

I KITE matou i nga korero a Rawei mo te
iwi maori i roto i tetahi pepa o Amerika me
nga whakaahua ano o te Maori hei whaka-
marama i ana korero, otira ko etahi o nga
whakaahua ehara i te Maori, he tangata ke no
nga moutere o te moana. Kaore te Maori e
haere tahanga ana. He tikanga teka tenei.

KUA mutu te whakatutu komiti hei whaka-
haere i nga raihana hoko waipiro o nga takiwa
pakeha, he maha nga komiti whakaiti i nga
whare waipiro whakapoto hoki i nga haora
hokohoko waipiro, i tu. O nga tangata toko-
rima i pootitia mo Taranaki ko Rerere Peneti
i runga rawa i raro i a ia nga pakeha katoa.
I runga i te nanakia o nga tangata hoko wai-
piro turakina ana e o ratou roia te ture whaka-
kore i te hoko waipiro ki Newton ki Bruce,
i tohe ano ratou ki te whakahe i to Ashburton,
i to Chalmers, i to Mataara; kaore i taea. I
te poautanga nei i nga komiti tu ana he komiti
turaki waipiro, kati e ki ana ratou e kore e
whakaaetia e ratou he raihana mo Newtown
me Bruce. He matau tetahi taha he matau
ano hoki tetahi taha.

I TATA ki te 2, 000 te nui o te tangata i tae
ki te hui i Omahu. I whaikorero a Timi
Kara ki te hui mo nga Kaunihera. I mea ia
he mea pai te tango ota hei whakakore i te
kai waipiro o nga mema o nga kaunihera
marae. I tae mai ano hoki a Rerere Peneti,
i noho ia ki te karakia i nga iwi. Kanui te
whakamihi o te tangata ki tenei hui. Ko te
mea nui rawa ia ko te moni kohi, ^132'?, e
^"900 o tenei moni na te tangata whenua.
Kaore ano pea he kohikohi kia rite ki tenei te
nui. E wehea ana tetahi wahi o tenei moni
hei whakahoki i te Wero a Te Wiremu.

KURA KOTIRO MAORI.

Ko etahi enei o nga taonga mo te Hokohoko ki
Akarana:—

Te Hurunui Awanui. 2 kahu maori. Te Keepa Tawhio
60 kete, no Whakatane; na nga tangata o Kawhi? 3°
kete. na Mrs McAllister,  6 kete; na nga Wiremu' he
pouaka kete, no Pewhairangi he ruruku kete.

Kanui te whakamihi o te Komiti ki nga tangata i
tuku taonga atu, i nui te tango a te pakeha i nga taonga
maori. E whakapai ana hoki matou ki nga hoa i
whaiwhakaaro nei ki tenei tikanga rangatira. Hei te
taenga mai o Pihopa Nerikena tino whakatuwheratia
te kura engari ka timata tonu te kura inaianei. Hei a
Mei nei u mai ai a Pihopa Nerikena, e whakapangia
ana ia ki Akarana.

TE PIPIWHARAUROA.
ഀ䠀䔀 吀唀刀䔀 吀唀吀唀刀唀⸀ഀഀ㄀⸀ 䬀漀琀愀栀椀 瀀甀琀愀渀最愀 漀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀 椀 琀攀 洀愀ⴀ ഀ爀愀洀愀⸀ഀഀ㈀⸀ 䬀漀 琀攀 漀爀愀渀最愀 洀漀 琀攀 瀀攀瀀愀 攀 爀椀洀愀 栀攀爀攀渀椀 ⠀㔀⼀ⴀ⤀ 椀 琀攀 ഀ琀愀甀Ⰰ 洀攀 渀漀漀琀椀 漀 琀攀 倀漀甀琀愀瀀攀琀愀 洀攀 瀀愀渀攀 爀愀渀攀椀⸀ഀഀ㌀⸀ 䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀渀最愀琀愀 欀椀 琀攀 琀愀渀最漀 椀 吀攀 倀椀瀀椀ⴀ ഀ眀栀愀爀愀甀爀漀愀 洀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 攀 椀愀 琀攀 洀漀渀椀 椀 爀漀琀漀 椀 琀攀 ഀ爀攀琀愀 眀栀愀欀愀愀琀甀 洀愀椀⸀ 䠀攀 眀栀愀欀愀愀琀甀 愀渀漀 栀漀欀椀 欀椀 渀最愀 ഀ琀愀渀最愀琀愀 攀 琀愀渀最漀 愀渀愀 椀 琀攀 瀀攀瀀愀Ⰰ 欀愀 琀愀攀 欀椀 琀攀 眀愀 攀 ഀ瀀愀甀 愀椀 愀 欀漀甀琀漀甀 洀漀渀椀 琀甀欀甀 洀愀椀 欀愀 琀愀欀愀椀愀 琀攀 瀀攀瀀愀 ഀ欀椀 琀攀 琀愀欀愀椀 眀栀攀爀漀⸀ 䬀椀愀 琀攀爀攀 琀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 愀渀漀 椀 琀攀 ഀ栀甀愀 欀愀爀攀愀漀Ⰰ 欀椀 琀攀 欀漀爀攀 攀 琀攀爀攀 洀愀椀 欀愀 洀甀琀甀 琀攀 爀攀爀攀 ഀ愀琀甀⸀ 䬀漀 琀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀愀甀 㔀⼀ⴀⰀ 洀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀甀愀琀愀栀椀⸀ഀഀ㐀⸀ 䔀 瀀愀椀 愀渀愀 欀椀愀 琀甀欀甀愀 洀愀椀 渀最愀 欀漀爀攀爀漀 漀 椀愀 眀愀栀椀 漀 ഀ椀愀 眀愀栀椀 漀 琀攀 䴀漀琀甀Ⰰ 攀渀最愀爀椀 欀攀椀 琀攀 䔀琀椀琀愀 琀攀 琀椀欀愀渀最愀 洀漀 琀攀 ഀ琀愀 椀 愀甀愀 欀漀爀攀爀漀㬀 欀椀愀 洀愀爀愀洀愀 琀攀 琀甀栀椀琀甀栀椀⸀ഀഀ㔀⸀ 䴀攀 瀀攀渀攀椀 琀攀 琀甀栀椀 椀 眀愀栀漀 漀 渀最愀 爀攀琀愀 欀愀琀漀愀㨀᐀ഠഀ䬀椀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀洀攀⸀ഀഀഀഀഀഀ䠀䔀 倀䄀一唀䤀⸀ഀഀ䬀椀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 攀 栀椀愀栀椀愀 愀渀愀 欀椀 琀攀 刀愀眀椀爀椀 欀椀 琀攀 ഀ䠀椀洀攀渀攀㨀 栀攀 渀甀椀 渀漀愀 愀琀甀 䬀愁 瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀攀椀 愀 ഀ愀甀 椀渀愀椀愀渀攀椀㨀 欀漀 琀攀 甀琀甀㨀᐀ഠഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㔀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ 椀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ ㌀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 眀栀攀爀漀Ⰰ ㈀⼀ⴀഀഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 㘀搀⸀ഀഀ䴀愀欀甀 攀 甀琀甀 琀攀 倀愀渀攀 䬀椀䬀椁 栀攀椀 琀甀欀甀 愀琀甀 椀䬀 愀 ഀ瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀椀 愀 欀漀攀⸀ഀഀ一愀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀⸀ഀഀഀഀ䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 欀椀 琀攀 倀愀椀瀀攀爀愀 欀椀 琀攀 ഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀Ⰰ 洀攀 琀漀渀漀 欀椀 琀攀 䈀䤀䈀䰀䔀 䐀䔀倀伀匀䤀吀伀刀夀 ഀ匀唀一䐀䄀夀 匀䌀䠀伀伀䰀 唀一䤀伀一Ⰰ 䄀甀挀欀氀愀渀搀⸀ഀഀ倀愀椀瀀攀爀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀㘀Ⰰ 㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 椀⼀ⴀഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 洀攀 䬀愁 甀瀀漀欀漀 眀栀愀欀愀洀愀爀愀洀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 ㌀搀⸀ഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 洀攀 䬀愁 眀愀椀愀琀愀Ⰰ ㈀⼀ⴀⰀ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀⰀ ㌀⼀㘀Ⰰ ഀ㐀⼀ⴀⰀ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁Ⰰ ㌀搀⸀ഀഀഀഀ倀爀椀渀琀攀搀 愀渀搀 倀甀戀氀椀猀栀攀搀 戀礀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰ 愀琀 吀攀 刀愀甀 ഀ倀爀椀渀琀椀渀最 圀漀爀欀猀Ⰰ 䈀攀爀爀礀 匀琀爀攀攀琀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀㬀 一攀眀 娀攀愀氀愀渀搀⸀ഀഀ䠀䔀 倀䄀一唀䤀⸀ഀഀ䬀攀椀 愀 洀愀琀漀甀 攀琀愀栀椀 䬀愀琀椀欀椀栀愀洀愀 栀攀 愀欀漀爀愀渀最愀 洀愀 ഀ琀攀 吀愀洀愀爀椀欀椀 洀攀 一最愀 䤀渀漀椀 洀漀 渀最愀 刀愀琀愀瀀甀⸀ഀഀ䬀椀 琀攀 眀栀愀欀愀愀琀甀 洀愀椀 琀攀琀愀栀椀 洀椀渀椀琀愀 愀渀愀 攀 栀椀愀栀椀愀 愀渀愀 ഀ栀攀 琀甀欀甀愀 渀漀愀琀椀愀 愀琀甀⸀ഀഀ一伀䄀 䠀唀䄀 䬀䄀刀䔀䄀伀 䴀䄀 吀䄀 吀䄀吀伀唀 䴀䄀一唀⸀ഀഀ椀椀⼀㨀 吀⸀ 倀甀爀瘀椀猀 刀甀猀猀攀氀氀⸀ 㔀⼀ⴀ 䬀愀爀愀椀琀椀愀渀愀 倀漀椀Ⰰ 䠀漀愀渀椀 䠀愀瀀攀Ⰰ 倀椀爀椀瀀椀 ഀ琀攀 䠀攀甀栀攀甀Ⰰ 䠀漀栀攀瀀愀 圀愀栀愀渀最甀Ⰰ 圀⸀ 吀⸀ 倀爀攀渀琀椀挀攀Ⰰ 倀攀欀愀 䬀攀爀攀欀攀爀攀Ⰰ ഀ倀愀椀爀愀洀愀 圀栀愀琀愀爀愀甀⸀ 㐀⼀ⴀ 刀愀渀椀攀爀愀 䬀愀眀栀椀甀⸀ഀഀ䠀⸀圀⸀圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀 吀䔀 刀䄀唀 倀刀䔀匀匀 䜀䤀匀䈀伀刀一䔀