Te Pipiwharauroa,
he kupu Whakamarama.
NAMA 59-
GISBORNE.
HANUERE 1903.
TE WHAKAUNGA.
(Tirohia Nama 55, Hepetema 1902.)

KO te mea tuarua hei whakaaetanga ma
te tangata kia iriiria, hei whakahou-
tanga hoki mana i mua i tona whanaunga,
" Kia whakaponohia nga kupu katoa o te
Whakapono Karaitiana."
Kei waenganui tenei o te kupu whakarere i
nga mea kino, o te kupu mo te whakarite i
nga whakahau a te Atua; inahoki he mea
kaha o tatou hoariri, he mea taumaha nga
whakahau a te Atua mehemea kahore ano
tatou kia whakakahangia e te whakapono: "ko
te wikitoria tenei e taea ai te ao, ko to tatou
whakapono." (i Hoa. 5. 3-)
He whakarapopototanga nga kupu o te
Whakapono i nga ^whakaakoranga katoa o
roto o te Paipera: ka whakaakona tatou ki te
whakapono:—
Ki te Atua Matua, nana nei tatou me te ao
katoa i hanga, ka tahi.
Ki te Atua Tama, nana nei tatou i i hoko me
nga tangata katoa, ka rua.
Ki te Atua Wairua Tapu, ko ia nei te kaiwhakatapu i a tatou, i te hunga whiriwhiri
katoa ano hoki a te Atua, ka toru.
He mea tino rite tenei ki te kupu mo te
iriiringa, kua iriiria hoki tatou " I runga i te
Ingoa o te Matua, o te Tama, o te Wairua
Tapu;" ara, i runga i te whakapono ki te
Atua, ka ata whakahuatia nei tona Ingoa
tapu, i runga hoki i te mahi atawhai a te
Matua, a te Tama, a te Wairua Tapu ki a

tatou.

Ko era atu kupu o te whakapono a nga
Apotoro, ehara i te kupu tapiri, engari he
kupu whakamarama. Ko te huarahi i hokona
ai tatou e te Tama a te Atua, ko tona Whaka-
kikokikotanga  ko tona Whakamamaetanga,
ko tona Matenga, ko tona Aranga, ko tona
Kakenga. Ka whakatapu te Wairua Tapu i
a tatou, i nga wahi o te tinana o Te Karaiti,
ara o te Hahi Tapu puta noa i te ao; he mahi
nana te hiiritanga i a tatou ki te Murunga-
hara, e (tiakina ai tatou ki te ra e ara ai o tatou
tinana ki te Oratonu. (Epeha i. 13; 4- 30-)
E mea ana tatou he mahi ta te Matua, he
mahi ta te Tama, he mahi ta te Wairua Tapu.
He ahakoa i ra ka uru ratou tokotoru ki te mahi
a tenei, a tenei. Ko te Matua te Kaihanga:
i uru ano te Tama ki tana mahi (Hoa. 1.3;
Koro. 2. 16.) Ko te Tama te kaiwhakaora,
me te whakaae ano te Matua, " Koia ano te'
aroha o te Atua ki te ao, homai ana e ia tana
Tama kotahi." ( Hoa. 3. 16.) I puta mai te
Wairua Tapu i te Matua, i te Tama, hei
whakaoti te to tatou hanganga, i to tatou
whakaoranga.

Ehara tenei whakapono i te whakaae kau
tera ano he atua; ko te whakapono tera o nga
rewera, (Hemi 2. 19.); tena ko tenei he wha-
kapono whakawhirinaki to tatou e tuku atu
ai tatou i a tatou ano ki te Atua kia whaka-orangia.
A, ahakoa kua mea te tangata e whakapono
ana ia ki te Atua, e kore ia e iriiria ki te kore
ia e whakaae ki nga ture a te Atua kia whaka-
ritea. Ko te tohu tenei o waho e kitea ai te
whakapono i roto i tona ngakau (Hemi 2. 18,
20, 22.) Kei nga ture kotahi tekau nga tino
whakahaunga a te Atua ki te tangata. Ki ta
Te Karaiti he whakahau era kia aroha tatou ki
te Atua, ki te tangata. I ata whakamaramatia
e Te Karaiti i te rima o nga Upoko o Matiu,
te tikanga pai mo te whakarite i aua ture, ara
kia whakaritea e te ngakau i te tuatahi. Aha-
koa e kitea e te tangata a tatou mahi o waho
anake, e kore e taea e tatou te huna i nga
whakaaro o roto kei kitea e te Atua. E kore
rawa nga whakaaro o te ngakau e pai i. te
Mea kahore ano te ngakau kia whakahoutia e
te Atua. (Wai. 51. 10); katahi ka taea e
tatou te mea " E te Ariki, kia ana ahau?"
(Mahi. 9. 6.) " Korero, .e Ihowa, e whakarongo
ana hoki tau pononga." ( Ham. 3- 9*) Ka
takatu hoki tatou ki te whakarite i nga mea
katoa e whakahaua mai nei e te Atua ki a
tatou.

TE PIPIWHARAUROA,

No. 59-

NIU TIRENI KI INGARANGI.

Nga Kainga o nga Rangatira.

KUA kite koutou i etahi o nga korero o te
kainga o Rore Onoro i te reta a Terei
Ngatai i roto i TE PIPI. I tino whakamanu-hiritia matou e tera o nga totara o Ingarangi.
He mea tono mai matou nga Maori kia haere
atu kia kite i a ia, i tona kainga. Kaore he
korero mo te tu o te kainga o tenei hanga o te
Rore. I te taonga atu e takoto ana tona
hakari ki a matou. Kaore i arikarika te haere.
I reira, katahi matou ka kite i tona tamaiti he
ingoa maori te ingoa, ko Huia, he mea karanga
i muri i a Ngatihuia he hapu no Ngatirau
kawa. E tu mai ana tena tamati rangatira
me tona ingoa Maori. Hei a taua ia hei te
maori ka whai i te ingoa pakeha. Kua hei
whakarere o taua ingoa Maori. Ka mutu te
kai, ka haere matou ki tetahi wahi o Ranana
i whakaritea ki Parihi, tino taone o te Wiwi te
ahua. Te raenga ki reira, ka hoki mai a Rere
Onoro me te wahine, ka riro ko taua tamaiti
nei hei rangatira mo matou. Kei te tekau
ma rua pea ona tau. Ka kawea matou e ia ki
tena wahi ki tena wahi, ko ia katoa ki te utu.
He nui atu tona koa ki to matou haerenga atu
hei manuhiri mana, me tona whakahihi ano ki
tena ingoa Maori. Ka mutu te mihi a te
whatu i kona, ka hoki mai matou.

Wehiminita Api. (Westminster Abbey)

Ko te whare tenei i karaunatia ai te Kingi.
He mea tino whakapaipai taua whare mo te
ra o te karangatanga. I nga ra i muri mai i
te karaunatanga o te Kingi, ka whakapuaretia
taua whare ki te katoa, kia ki  te i nga mea
whakapaipai, i te tuuru hoki i karaunatia ai ia.
I te ra hoki o te karaunatanga, ko nga rangatira
anake i uru atu ki roto. E tekau, e rima
hereni te utu e ahei ai te uru ki roto. He
moni iti noa iho enei ki te pakeha, i te whainga
kia kite i te ahua o te whare i karaunatia ai to
ratou Kingi, whakararangi ai te haere, i te nui
o te tangata e haere ana kia kite. Ko nga
mea kua tae wawe mai hei mua, kaati e pau
ana i te tangata, wahine, te toru te wha haora
e tatari ana katahi ano ka kite. He pirihimana
ra ano ki te whakahaere. I tetahi ratapu, ka
haere matou ki reira ki te karakia. Ko to
matou kitenga tenei i taua whare. I noho
matou ki nga taha kinga nohoanga o nga mema
o te whare o raro o te Paremata o Ingarangi.
Ka kino te haere a te pakeha ki te karawhiu i
te karakia. Hei te hunga hapai i nga himene,
haere te reo wahine, me te reo haruru maene-
ene ana ki te taringa. Ka mutu te karakia ka
haere atu matou kia kite i te tuuru i karaunatia





ai te Kingi, me era atu kingi, kuini ka ngaro
atu ra ki te po. Kua tawhito taua tuuru
nei, ehara rawa nei i te tuuru whakapaipai,
engari kei a ia te mana, me te toto rangatira,
mo te nui o nga kingi kuini kua karaunatia i
runga i a ia. Ka tae matou ki te wahi e kore
nei te katoa e tae, peke tonu ko nga momo
kingi kuini pirinihare tae ana ki reira. Ka
mutu u tena mahi a te matakitaki ka hoki ki to
matou puni.

Te Kainga o te Tiuka o Wehiminita

I haere katoa matou nga hoia o nga koroni
kia kite i tenei kainga, i te Tiuka hoki. Nana
ano i tono mai kia tae atu matou ki reira.
Ko tona kainga kei runga i te rohe o Ingarangi
me Weira. He roa te wa i haere ai to matou
tereina katahi ano ka tae. Ka heke ki raro o
ka haere hoki ki te awa, kei reira
ona tima hei hari i a matou ki tona kainga.
Ki eke ki nga tima, ka whakaheke te rere.
Ka matakitaki ki to a whenua. O nga mea
rarahi ou tu kainga e noho ake nei. Te taenga
ki te wahi i te whare ka heke ki raro o te
tima, ka haere atu ki te whare i runga ano i ta
te hoia tu haere. Wehi ara te ahua o tena
whare ki te haere atu. He whenua riro tonu
i tena whare. Ko te Tiuka raua ko tona
wahine i mua o te whare e tu mai ana he
whakatau he powhiri hoki i a matou. He
tamariki noa taua tangata nei. Ki taku mohio
kaore ano kia toru tekau ona tau. Ko tetahi
tenei o nga tangata rangatira atu o Ingarangi,
rangatira moni, rangatira i te whenua. Ka
haria hoki matou ki te ruma kei reira nga kai
e takoto ana. Ka kino te haere a te hoia ki te
kai hurere ana te haere a te kai ki te po, i te
mate kai, i te roa o te haerenga atu i Ranana
nei. Ka mutu te kai ka whaikorero ia ki a
matou. Ka mutu tena, ka puia ki waho ki te
matakitaki i te kainga nei. Kaore e taea te
korero te tu o te kainga nei. Me ki ake kei
reira nga mea katoa. Ka haere etahi ki runga
motoka, ka riro etahi ki runga i ona tereina
haere. He iti noa iho tena tereina, e rua putu
pea te whanui o te huarahi rerenga, nga kareti
he whaiti noa nei he papaku hoki. I hanga.
hei hari haere i a ia i ona hoa hoki, ki te
matakitaki haere i tona whenua. I haere au
nei i te ope haere ma te tereina, ka kite i ana
taiapa kau, hoiho, tia, hipi, peihana hoki. I
mea ai he taiapa peihana ano hoki tetahi he
nui rawa no te peihana i roto i tena taiapa,
amiomio tonu tera. Kei reira, nga wahi taka-
ro katoa. He ope tinei ahi ano tana; he
pirihimana ano, he kaitiaki i nga mea ahua-
reka, takaro o runga i tona whenua. Me ki
ake e au, neke atu i te waru rau noa tangata

No. 59-

HE KUPU WHAKAMARAMA.

kei raro i a ia e mahi ana. Kaati ko nga mea
anake tenei kei tenei ona whenua e mahi ana.
Kei tetahi atu ona kainga he penei ano pea te
nui o nga tangata, he iti iho ranei. E riro ana,
ana i te wiki, kotahi mano pauna, he moni utu
i ana kaimahi, kaati e rere mai ana ki tona
peke, neke ke atu i tenei. Ka haere hoki
matou kia kite i ana hoiho purei. Ko ia tetahi
o nga tangata nui te hoiho purei o Ingarangi
nei- Ka rawe te hoiho ki te matakitaki. He
nui nga mea whakamiharo i kite matou, e
kore pea e taea te tuhi. I mihi ia ki a matou
i mua atu o to matou hokinga mai ki Ranana
nei. He nui no tona koa i to matou haerenga
atu ki te whakarite i tana tono. I whai tona
whaea kia kite i te Maori, a rite ana tona
hiahia, whakariru rawa hoki. Ringaringa e weri
taima ki nga mea rarahi. Hei kona e tama
koutou ko to whare whakapaipai me to whenua
ataahua. Ka eke hoki matou ki te tereina, ka
hoki mai ki Ranana nei.

INGARANGI KI TIAMANA.

(Na HENARE KOHEKE.)

I te mutunga o te karaunatanga o Kingi
Eruera, ka watea matou ki te haere kia
kite i etahi atu wahi i mua o te hokinga mai
ki te wa kainga nei. Ka ngenge nga whatu i
te matakitakitanga i Ranana, ka whai te nga-
kau ki a kite i etahi atu whenua, kei ngawari
ana te haere. Ka waimarie maua nei ko Terei
Ngatai ki tetahi pakeha rangatira. Kua wha-
kahoa mai ki a maua ka penei tonu to mana
ahua he tamariki i a a. Ko te pakeha ano
tenei nana a Terei i hari kia kite i Parihi, tino
taone o te Wiwi i, i mua atu o to matou haerenga
ki Kotarara. I te kaha o te kaingakau o tena
pakeha ki a maua, ka mea mai kei a maua te
hiahia ki te wahi e hiahia ana maua ki te haere
kia kite, mana e hari, kei a ia nga raruraru
katoa. I te 18 o nga ra o Akuhata, ka haere
atu maua me to maua rangatira, ka rere to
matou tereina ki te taha whakararo o inga-
rangi. Ka tae atu ki Dover ka eke ki runga
tima, ka whakawhiti ki Paranihi, whenua o te
Wiwi. Kotahi haora me te koata te tima i
rere ai ka tae. Ka kite i tena whenua, ka
rereke hoki te ahua o te iwi me ana tikanga.
I muri i te tina, ka eke ki runga tereina ka
rere tenei ki Peretini, he mana, he kingitanga
ke ano tenei. Kei te rere te tereina kei te mahi
te whatu i tana mahi. He nui nga mea rereke
i kitea, te tu o te tangata, wahine, te reo kaore





e mohio atu, te ahua o te takoto o te whenua,
he raorao te nuinga, he torutoru noa nei nga
puke. He mahi paamu nga tino mahi o tenei
whenua o Paranihi. Ka ahiahi ka uru matou
ki Peretini, tena whenua me ona tini rereke-
tanga. Te iwi he rereke, me etahi o ana mahi.
He iwi ke tenei i tera i mahue ake ra i a matou.
He reo ke, he Kingi ke. Te taenga ki te tino
taone o tena whenua ki Paraheka (Brussels)
ka heke ki raro. Ka haere matou ki tetahi o
nga tino hoteera o taua taone. Kaore pea he
hoteera o Niu Tireni nei hei rite ki nga hoteera
kei Europe. Me whaatu ake e au, ko Europe
te ingoa nui, engari he nui nga mana e wehe-
wehe ana kei raro i taua ingoa kotahi. Ko
etahi enei i tuhia ake ra e au, i kite nei hoki
maua. Ka moe i kona i tena po. He mataki-
taki te mahi i nga mahi a tena iwi, i nga
whare whakapaipai o tena taone. Hei reira
ka kite i te whakapaipai o te hanga o te whare.
To maua mate he kore kaore e mohio ki te
reo o nga iwi e haere nei maua kia kite. Ka
rawe te mahi a to maua pakeke, huri ake he
reo ko taua rite tonu. E mohio katoa ana ia
ki nga reo o aua iwi. I te ata o tetahi rangi
ka eke ki te tereina, ka rere tenei ki Tiamana.
Ka parekareka te haere a te tereina, ko taua
karawhiu tonu i Ingarangi ra, huhu ana. He
mana ke ano tenei he iwi ke, he kingi ke ana
mahi, he rereke. Ko te toru tenei o nga mana
i kite maua. He nui te atawhai a to maua
pakeke i a maua. Mana katoa nga mahi, he
penei tonu to maua ahua me te tino tamariki
nei nana. Me whakaki tonu tona mahi i to
matou kareti ki nga tu ahua katoa o tenei mea
o te kai. Ahiahi rawa ake. ka tae matou ki te
taone hei moenga mo tena po. Ko te taone
nei ko Korona (Kohi) te ingoa, kei te taha o
te awa rongo nui nei o te Raina (Rome). Ka
matakitaki kona i te ahua o tena iwi, i te ahua
o ana ma i. Ka haere ki nga wahi rongo nui
o tera matou e kia kite. I konei ka kite maua i
te ahi whare karakia nui no te Pikopo, tetahi
whare nui whakaharahara. E hia nei tau i
hanga ai. E ruao a taea, e ono rau patu te
teitei. He mea tino whakamiharo atu te ahua
o tena whare. Kei reira ke te hanga o te
whare whakapaipai. I te tino hoteera tonu
matou kei te peeke ki nei e ahei te
haere ki reira. I te kara o te aroha, me te
whakamanuhiri a to maua rangatira i a maua,
takatakahi ana te Maori i reira. Me tuhi ake
e au te tu homai kai a tena iwi, ara a nga iwi
kua kite nei maua. Kaore e penei me te
pakeha nei e patai mai nei i tau kai e hiahia
ana hei tenei whenua he raki tonu. Ka homai

TE PIPIWHARAUROA,

kai katoa, ahakoa he iti nei, te mea kua uru
atu tetahi wahi. ki roto. Ki te kore hoki koe
e kai i tetahi, kua ki mai nga tuari kua kino o
kai, e kore hoki etahi e pai, ki te whakarerea
tetahi. He tino tikanga tenei, e kiia ana he
tino tika. He raumati hoki i tera wahi o te
ao, kaati kei waho katoa te nuinga o nga wahi
kai. He peene kei tena wahi kainga e tangi
ana he tikanga hei whakakoa i nga tangata e
haere atu ana ki te kai. Ka kino ia tau
haere e te Tiamana I tetahi rangi, i te ata ka
eke matou ki runga tima, ka rere whakarunga
i te awa nei i a te Raina.  He tima nunui atu
kei reira. Kiki tonu to matou tima i te tangata
no nga wahi katoa o te ao. I haere mai kia
kite i te awa nei, neke atu i te rua rau. Ka
whakapiki te rere a to matou tima. Ka timata
te matakitaki i nga mea e whaianui nei i te
ingoa o te awa nei. Kei nga taka o te awa e
tu ana, he kahira, he whare poha u, tona nui
noa atu. Ka waru rau tau te tawhito o e rihi.
Kei te nohoia etahi, ko te nuinga ka re. Ko
enei katira i hanga i nga wa e whawhai ara
tenei iwi ki etahi atu iwi i nga ra o mua. He
nui nga taone nunui kehe taha o te awa nei.
He hanga rekareka te haere i te awa nei na
runga tima. Kotahi rau e rua tekau maero i
haare ai ka tae ki te wahi hei nohoanga i. tena
po. He nui atu te ngahau i runga i to matou
tima. Te mahi a tena iwi he titiro mai ki a
maua, kei te penei pea no hea ra enei tangata.
Ka moe i Maina (Maina) i tena po. I te ata he
matakitaki te mahi, ka kite i nga tu takaro
katoa, i nga mea whakatangitangi katoa. Ka
mutu tera, ka eke matou ma runga tereina, ka
rere tenei ki Frankfort, tae atu ka matakitaki.
He iti noa te taima e whakaritea ana hei kite-
nga i tena a taone i tena taone. E rua haora e
reira, ka eke ano ki te tereina, ka rere tenei ki
Homburg. Hei konei mutu ai ta matou haere.
Katahi ka titiro ki te mano maere i haerengia
mai nei, pa-mamao mai ana i Ingarangi i te
wa kainga hoki kaore i rikarika.. Ko enei
taone, whenua i haeretia nei e maua, he wahi
e popoke ana te pakeha, me ia iwi atu, i nga
wa e harare ai ratou. Ko te Kingi o te Tia-
mana i konei i taua wa. Kotahi haora i pau
i a maua e tu ana i waho o te keiti o te taiapa
o tona whare, me kore noa e heipu te kite atu
i tena kingi, ka rekareka hoki tenei mahi a te
kite Kingi. 1 te ahiahi ka haere maua ki
tetahi puke, he wahi e haerea ana e te mano
o te tangata. Kei runga i taua puke he pa no
te Remana i nga wa o mua, i te wa, koia te
Kuini o te ao nei. I reira matou, ka hoki mai
a maua korero ki Waiapu, ki nga wa o te
tamarikitanga, e haere ai ki te kura he hate





No. 59-

anake te kahu, e tonotono ai kia haere ki te
hopu hoiho e nga pakeke. Ka puta te kata i
a maua. Katahi ano ka kite i te rereketanga
o tera wa i tenei wa. Kei Iuropi rawa ia e
haere ana. E hika ma kaore ia nei e kata.
He aha te tutatatanga o enei mea e rua, te
haere haate anake ki te kura me te takoto te
tapuae i Iuropi. He nui nga mea whakamihi
i kite maua. Kaati me ki ake e au i a maua
e haere nei, he nui nga mea i kite, kaore e taea
te korero, engari nui atu to maua kopiri, kaore
e mahorahora te haere. He nui atu te wehi.
Ka whakamihi te ngakau mo to taua rironga
ki raro o te maru o te Ingarihi. Haere koe ki
nga wahi katoa kei reira te haki a te Ingarihi
e tare ana, kaore he wehi. Hei enei whenua,
he nui te wehi. Kei mamae noa te tangata i
o kupu, ka tikina mai ka patua koe. Ka whiu
i te matakitakitanga i kona, ka eke ki te tereina
ka timata te hoki mai moe atu ano ki Maina
( Maina.) I tetahi rangi ka eke ano ki te tima,
tae atu ki Korona (Kohu) i te ahiahi moe i
kona. Au ina ake i tetahi rangi ki runga tereina,
ka haere mai ano ma te huarahi i haere atu ai,
tae mai ki Parawera, haere tonu mai, moe
rawa mai ki Kari (Calais) te taone i u atu ai i
to matou rerenga atu i Ingarangi nei. I tetahi
ra, he ratapu, ka haere kia kite i nga whare
karakia o te Pikopo. I te ahiahi ka eke ki te
tima ka hoki mai ki Ingarangi. Rekareka ana
ki te taonga mai ki te whenua o te rangimarie,
o te mahorahora. Ka mutu te kopiri. Penei
tonu te ahua o Ingarangi me Waiapu te ahua,
i taua wa, ki a mana. I te ahua kaore e
mahorahora, i te kopiri, i a maua e haere ana
i aua whenua, penei tonu te roa o ta matou
haere neke atu i te tau. Ora ana te ngakau i
te kitenga i etahi o matou.

NA TE ETITA.

NUI atu te pouri o te Etita mo te nui o
 nga he o tera taanga o ta tatou manu,
i whakatikatikaia ano engari no nga kai ta te
He, i waiho tonu kia hehe ana.

Hei u tae atu ki te 12 o Maehe 1903 ka tu

te hokohoko nui ki Akarana, kia tere te tuku
i nga taonga.

HE PANUI.

PIHOPATANGA O WAIAPU.

TERA e tu te Hui o te Hahi Maori mo te
 takiwa o Turanga ki Te Horo a te Ma-
nei a te 3 o nga ra o Maehe nei ki te Pariha

o Te Horo.

•Na W L WAIAPU, Pihopa.

HE KUPU WHAKAMARAMA.

HE HUI NUI KI INIA.

(Na HAARE POTAKA.)

HE mea whakamiharo he mea e kore e
tere te wareware te ahua o te hui e tu
mai nei i Inia. Hei whakaatu mo te nui o
tenei hui, me kii ake e kore e taea e te kanohi
te whai te maha o te tangata, me era atu mea
whakamiharo. Ko te hui ki Rotorua i te
taenga mai o te Tiuka tetahi huinga nui ki
Niu Tireni nei, otira he kapunga ringaringa
nei te maha o nga tangata o tenei hui ki to te
hui e tu mai nei i Inia. Ko te hui tenei e rite
ai te korero e kiia nei "hamama tonu te waha,
pukana ana nga kanohi, puare ana nga taringa"
i te nui o te miharo. I te whakariteritenga i
nga mea mo tenei hui ara i te taraitanga i mua
o te hui, ka kitea hei tino hui whakamiharo
atu tenei. Tera e tae ki te 100 nga Pirinihi
maori  ia, o ia wahi, o ia wahi, hui atu ki
nga Pirihitia o Atene Hinatarani me o Hani
Teiti, e tae ki tenei hui. Ko te rahi o te kainga
munga o nga teneti me era atu mea o te Hui
e 50 koea maero e tata ana ki te 32, 000 eka.
Ko te maha o nga teneti 80, 000 ko nga tangata
o taua hui ake 250, 000, ko nga turapa 45^ooo.
Ko nga tangata whakatangitangi o te Peene
(Band) e 2, 000.

He manomano nga tangata o te Rawhiti o
ia iwi o ia ahua, kei te haere mai ki tenei hui.
Kua hangaia he reriwe ki roto i te hopuni ko
te roa o te haerenga o te tereina 12 maero, ko
te huarahi haerenga paki, kaata, arewhana, e
35 maero.

Ko te taimaha o nga kaahi ara o nga hiko e
tahuna ana hei whakamarama i te po e 65 tana
wheti. Ko te taimaha o nga kai mo te hui
30, 000 tana wheti.

Ko nga tenei o te Kawanatanga o Inia ara
o Poare Katene (Curzon) me nga tangata
katoa i raro i a ia 1, 500. Tekau ma rima ona
hopuni. Ko tona tino hopuni e 8 maero te
roa, he mea whakamiharo ki te titiro a te
kanohi.

Ko te taunga o te Hui nei kei Tori (Delhi).
I te taenga mai o te Kawana o Inia, o Poare
Katene me tona wahine me Reiri Katene, ki
Tori, ka whakanuka, ka paku nga pu repo e 3^»
me te whakatangi ano o te Peene e 2000 nei
nga kai whakatangi i te waiata whakawhetai
mo te Kingi, e mea nei " E te Atua, tohunga^
te Kingi."

Ko te Tiuka o Koneti, ko te kai whakarite
i te ahuatanga o Kingi Eruera i tenei hui, he
teina ia no Kingi Eruera, i uru ano ia ki te
powhiritanga o Poare Katene ma.





Ka mutu nga powhiri ka tukua mai nga
Pirinihi o Inia ki te whakatau i a ratou manu-
hiri. Ko te waka o te Tiuka o Konaki he
Arewhana. Kanapa katoa nga mea whaka-
paipai o tona arewhana. Ko nga Pirinihi me
era atu Maori rangatira o Inia ki runga ano i
o ratou na arewhana noho mai ai. I te takiwa
e tioro haere aua te Tiuka ki nga Pirinihi he
rite tonu te marangatanga o te ihu arewhana ki
runga he whakanui i te Tiuka ka tanga nga
pukara, me te whakatutara haere ano o te
arewhana ku kotahi te kapa. He tino pai
rawa atu te whakatutu a te arewhana, he mea
tino ako hoki aua arewhana.

Ko nga Tarakuuna Kaati Tuawha ki mua i
te ope turapa, i te roa o taua ope turupa  e rua
rawa haora e haere ana katahi ka tae mai a
muri ki te Paraki o nga hoia.

Te Whakahaerenga o te Hui.

Mane Tihema 29  Ka tae mai te Kawana 11.30 am

Turei "        30 Ka puare nga whare matakitaki 3pm

Wenerei         31 

Taite Hanuere 1 Ra whakawahi i te Emepara

Paraire  2 Whakatutu hoia, me te hoatu metara

Hatarei  3          "         "

No te i o nga ra o Hanuere ka meingatia a
Kingi Eruera hei Emepaea mo Inia, i te taone
o Tori. He nui te ahuarekatanga me nga
mahi e rite ana mo era tu ra. Ko Tori te tino
taone nui o Inia i mua. Ko taua taone kei
nga parenga o tetahi awa o Hemana. Ko
taua taone he mea hanga ki te kohatu puwhero,
he kohatu utu nui. He kohatu pai ki te titiro
atu. He whawhai nui i tenei taone i mua ara
i te takiwa o te Matini he whawhai na nga
Inia ki te Ingarihi he penei ano me te whawhai
a te Hauhau nei ki te Kawana. He taone nui
atu tenei te mahi ko te tutukitanga atu tenei
o nga tereina o ena wahi o ena wahi o Inia.
10, 000 nga tangata o tenei taone e mahi ana i
nga mahi o te reriwe. He mira mahi katene
me te mira mahi maitai kei tenei taone. Ko
nga tangata e mahi ana i aua mira 30, 000.
Kua oti tetahi taramuwe kei reira inaianei, he
hiko te kai whakahaere. He tino pai te tu

unga o tenei taone kei te taha hauauru o Inia,
kei tetahi mania pai, na reira i tino pai ai hei
huinga mo te manomano tangata.

Ko tenei hui tera e maha nga moni e pau,
ko te pire o nga kai me era atu mea mo te hui
26 rake rupe (he moni Inia tenei) e rite ana
ki te $ 176, 000, ki te whakaaro tera noa atu e
hoki mai tetahi hawhe o tenei moni i nga mahi
o te Hui.

TE PIPIWHARAUROA,

No. 59-

Ahakoa tera e maha nga moni e pau i tenei
hui tera ano e ahua rite nga moni a nga tanga-
ta i kohi moni nei mo taua hui tae atu hoki ki
nga mea i takeetia, te take kei te tu katoa
o ratou toa hoko taonga, a, ina haere atu nga
iwi maha o te ao. ka kite i etahi mea tauhou,
ka hokohoko, ta te mea he iwi tino matau atu
te Inia mo te whatu kakahu. Ma runga i enei
mahi e whakaarotia ana tera e tae ki te $60 ki
te $80 ranei i roto i te $100 o nga moni i pau
e hoki mai.

Ko tetahi mea i nui ai nga moni e pau ko
nga raiti hiko hei whakamarama mo te po he
tu raiti nui atu hoki te utu tera, i puta te kupu
a te Kawana a Rare Katene kia pera katoa
he raiti hei whakamarama mo nga paraki hoia

o Inia. He Kawa a pai rawa atu tenei ki
tona iwi maori, na reira pea i penei ai rawa ai
te whakahonore mo iia. Kotahi tohu te wha-
kaaro o  te iwi maori o Inia. Ko ta ratou hui
kia haere nga rongo pai ki nga pito katoa o te
ao. I nga marama kua hou ake nei, kaha
atu nga Maori ki te whakahaere i a tatou mira
mahi teneti, tui tera, whatu kakahu, mahi turu
tepu me nga mahi wati, paraikete, huru, me
nga tangata whakairo rakau, whakairo niho
arewhana, kohatu hoki. Ka mutu mai te wa
tika o te mahi ki mahi tonu nga maori.
Katahi te iwi whai whakaaro kua tino pakeha-
tia nga tikanga a tenei iwi. Ko nga mea i tae
ki tenei hui e kite i nga mahi! a tenei iwi.

Tera e nui atu te wini o te Kawanatanga o
Inia i ona reriwe e harihari tangata ana, i te
nui o te tangata i haere mai nei i o ratou na
kainga kia kite i tenei hui. Ko nga Poutaputa
etahi e wini i te maha o nga reta o nga ota
moni u tukua mai ana ki Inia e tukua atu ana
ano hoki ki waho o Inia. He maha nga iwi
kiri ma o Ioropi, me nga Ingarihi e mohiotia
ana kua riro ki taua Hui;

E kore e taea te korero te nui o te kororia o
tenei hui, e kore ano hoki e tika kia warewa-
retia te tu hui penei rawa ona whakahaere, he
mea tenei e koa ai te ngakau o Ingarangi ki
tona Emepaea nui ki Inia i raro nei i tona
mana, e whakaaroha nei e ia he koura whaka-
paipa piri rawa ki tona uma.

Ko te tino take o tenei Hui i tautokona ai e
Poare Katene he mea nana kia huihui, kia
kitekite, nga iwi maori o Inia i a ratou, kaore
hoki enei iwi e haere atu ana ki waho o ratou
na ake taone, kati no tenei takiwa ka hui katoa
ki Tori. I reira ka kite te tangata rangatira i
te tangata rangatira, te Pirinihi i te Pirinihi,
te tangata ahuwhenua i te tangata ahuwhenua
I reira ano ka korerotia nga mahi o te Pare
mata, ka whakaputa ia tangata, ia mema i
tona whakaaro. Ka kitea nga hua o nga mahi





hokohoko ara ka rite ki tenei kupu na "ka
kotia nga hua o nga purapura i whakatokia."
I mua atu i tenei hui kaore nga iwi maori nei
e haere atu ana ki waho o ratou nei kainga,
taone ano hoki, noho tonu ai i to ratou na ake
kainga. Tera e ahua rite te hiahia o nga
Piriniha maori kahore nei i haere ki Ingarangi
kia kite i te Karaunatanga o te Kingi. Kei te
nuku ake i te 100 nga Piriniha i tono ki te
Kawana o Inia kia tukua ratou ki Ingarangi i
te wa i karaunatia nei a Kingi Eruera, kati
tokorima tonu nga mea i whakaaetia. Kati i
te whaka-Emeparatanga o Kingi Eruera, tera
e ahua rite o ratou whakaaro i te taenga mai
o te teina o Kingi Eruera o te Tiuka o Koneti ki
waenganui i a ratou. Kaore te Kingi i kaha
ki te haere ki tenei hui i te nui o ana raruraru,
ua reira tukuna atu ana ko tona teina ki reira.

PITOPITO KORERO.

I PATUA he raiti wera me te kawhe e nga
Maori o Taumaro me Rangiaohia e tata
ano ki Mangonui, ara, ki Doubtless Bay, i a
Hepetema 25. Ka pahure ake  Wiremu
H. Paua nana i patu.

KEI te Waimate nei nga tuuru (chair) me
nga pereti (plates) me nga wharepapa me te
whare kohatu tuatahi ki tenei motu, ki Aotea-
roa.

I TE haerenga o Te Matenga ma ki uta i te
ra i kauwhau tuatahi ai ia ki nga maori i te
tau 1814, kotahi te wahine i haere ki uta ko
Mrs. King te ingoa he mea huti ia e nga
heramana i runga i tetahi tuuru ki runga i te
poti. Kihai ia i pai kia tukua tora tahu
me ona rangatira kia patua e te maori engari
kia mate tahi ratou.

No Oketopa 25, 1902 ka pahure nei ka ara-
hina au e tetahi o nga kotiro a taua Kuia kia
noho ki runga i taua tuuru. I au e noho ana i
hoki mai aku mahara ki te ahua o tatou tupuna
i aua ra. Kihai nga Apotoro i haere mai nei
ki te Iwi Maori i wehi i te mate ano ka mau
te rongo katahi ano ka tukinotia e te maori
mahue ake ka Kotiti he momona, he hauhau
he aha, he aha.

KEI konei ano hoki te Kotiro pakeha tuatahi
i iriiria ki Niu Tireni e ora ana ano i tenei ra.

KUA mate a Mita Henare Karaka, tuakana
o te Atirikona Karaka i te Waimate nei mo
nga tau maha i mahi ai ia i nga mahi o te
Hahi, he mema ia no te Hinota Topu o Niu
Tireni, no te Komiti whakahaere ano hoki
i etahi o nga mahi o te Hahi o Niu Tireni
Haere atu e koro ki te uma o te Kaiwhakaora.

No. 59-

HE KUPU WHAKAMARAMA.

TE PUTANGA O TE PIPIWHARAUROA.

Ki TE ETITA O TE PIPIWHARAUROA.

EHOA, tena koe i roto i te atawhai a to
tatou matua i te rangi. Heoi te mihi.

E hoa, he tono atu tena ki a koe kia tukua.
kia rua putanga o TE PIPI i roto i te marama.
Kaati me whakaatu e au aku take i tono ai au
kia rua putanga i roto i te marama.

Tuatahi, he roa no te takiwa o TE PIPI
e ngaro ana tae rawa mai TE PIPI kua wai-
mehatia nga korero o roto i a ia i TE PUKE.

Te panui tuarua, kia tino poto ai nga korero
ki roto i enei putanga e rua i te mea kaore e
poto ana nga korero o roto o te wha wiki ki
roto i te putanga kotahi o TE PIPI, no te mea
he nui atu nga korero e puta ana i, roto i te
wha wiki e paanuitia ana e nga nupepa pakeha
a ko etahi o aua korero e uru ki roto i ta tatou
pepa ara ko nga mokamoka o aua korero.

No reira au ka tono atu kia rua putanga i
roto i te marama kia tino pau ai nga korero ki
roto. Ki te kore e pau ki roto i te pepa tuatahi
ma te pepa tuarua e whakatutuki nga korero,
o nga putanga o roto i aua wiki, a ko te utu
mo aua pepa tekau hereni i te tau.

Ki te kore e pai tena tono kaati me whaka-
nui nga wharangi o te pepa kia nui ai nga
korero e uru ki roto. Kia tino poto ai nga
korero ara te tutukitanga o nga korero.

Heoi ano aku kupu mehemea e pai ana ena
korero ki tau titiro. Kei a koe te whakaaro.

Heoi ano.
na to hoa aroha,

na TAMATI PEWHAIRANGI.

Tokomahu, 4/ 10/02.

 E kore e taea inaianei te whakanui te pepa,
ma te nui o te whangai katahi ka taea. E
mohio ana matou kaore nga Maori e rongo
totika ana i nga korero o nga nupepa pakeha,
kaore hoki nga nupepa e panui ana i te nuinga
o nga mea e pa ana ki te Iwi Maori. He nui
a te pakeha pepa e puta ana i te wiki i te
marama, he nui hoki nga korero o nga nupepa
pakeha kore rawa atu he painga ki te Maori e
kore hoki e mohio i te Maori te tikanga. Ki
ta matou nei titiro kaore e rite ana nga korero
o TE PUKE ki a TE PIPI, rere ke noa atu tetahi
i tetahi. Kaore o TE PUKE korero o te haere
ki Ingarangi, o te pakarutanga o te Eringa-
maiti.—ETITA.]





HE TONO KI TE IWI MAORI.

Ki TOKU Iwi MAORI.

EHOA ma, tena koutou katoa, he tono
atu tenei naku ki a koutou i runga i
te ngakau pouri, kia tahuri tatou kia whai
whakaaro mo tenei taonga rangatira ka tu nei
ki Akarana nei, ara kia awhina tatou i te
whakaaro rangatira a nga wahine pakeha o
Akarana nei.

Ko tetahi whakaaro nui tenei i kitea e ratou
me penei he awhinatanga ma tatou i a ratou,
no te toko atu hoki hei hereni kahore e tika i
te mea ko etahi ka whai hereni ko etahi kahore
kau. Na reira ka penei ta ratou whakaaro me
penei ka rite katoa te whai whakaaro o taua o
te Maori. Ma to tatou mangere noa iho
kahore ai e rite. Ko te taonga nei ra ko te
hokohoko i nga taonga Maori, ko ia te tono
atu kia ahuwhenua mai tatou ki te mahi mai i
etahi taonga, ara kete noa, whariki, a me etahi
atu o o tatou nei taonga whakapaipai.

Ko taua Hokohoko nei ka tu ki te whare o
te Kawana i Akarana nei a Maehe 11 me 12
o nga ra. He taonga nui tenei kei te whaka-
arongia e nga rangatira pakeha. Tera pea e
nui te moni o taua mea, mehemea ka awhina
mai tatou, a ko aua moni ka huri mo te Kura
o a tatou kotiro kua tu nei ki Akarana nei ara
mo Kuini Wikitoria Kura. Me tuku mai nga
taonga ki a J Kirihi o Pahera, i mua o te tahi
o nga ra o Maehe, kia whai taima ai hei
whakatikatikanga ka rapa ano te ingoa o ia
tangata, o ia tangata ki tana taonga. Na he
toko atu tenei naku ki toku iwi o te taha
whakararo kia kaha ta tatou awhina i tenei
tikanga, no te mea ko a tatou tamariki e ahu
atu ana i te wahi mahana ki te wahi makariri
na kanui te pangia e te mate, tena ko tenei kei
waenganui tonu o te motu nei kei te wahi ora.

Ko tetahi hoki ko te whakamaharatanga ki
to tatou whaea ki a Wikitoria.

Heoi ano,
na to koutou hoa,
na P. Pou.

Akarana, 18/12/02.

Me penei te tuhi mai mehemea ka tuku mai
i nga taonga.

Ki a J KIRIHI,

Kohanga,
Karaitiana Rori,
Panera, Akarana.

TE PIPIWHARAUROA,

No. 59.

TE HAERENGA A TAKUTA POMARE.

Ki TE ETITA o TE PIPIWHARAUROA.

TENA koe! te kaihautu o TE PIPIWHARAU-
ROA, ma te Atua tatou e whakakaha ki
nga mahi pai.

E hoa, mehemea he wahi e watea ana o te
pepa, a e pai hoki koe ki te whakauru atu i
enei torutoru kupu hei maunga haeretanga
mana ki nga raorao ki nga awaawa e taea ana
e ia te rere; hei tioringa haerenga mana, ki
atu ai ki aua wahi e ratou whakatika ngakia to
maara kumara kua tata mai te Raumati.

Ara, e hoa, koia nei nga kupu kua tata pea
tenei ki te rua tau i whakaritea ai a Takuta
Maui Pomare M.D. e te Kawanatanga hei
apiha tirotiro i te ora o te Iwi Maori o Niu
Tireni, a kua tata pea ki te rua nga hurihanga
haeretanga. o te Tui whakarunga o Akarana e
ia. Katahi ano ka tutuki mai ki nga takiwa
o Ngapuhi nei. No Oketopa 23 nei ka tae
mai ki Kaikohe. Ko te ra tenei i huihui ai a
Ngapuhi ki te whakarongo i te whaikorero a
Pomare, e 300 pea te tokomaha.

Ko te take o te Hui he nohoanga no te Kau-
nihera whenua o Tokerau ki te whakarite
Komiti Papatupu.

Whakaetieti ana tera te tangata ki roto ki
te Horanui o Kaikohi: kia rongo i nga korero
a Pomare ko te nuinga pea i whai noa kia kite
i te Kaupapa.

I te tunga mai o taua Pomare ka karanga
mai:—

Kia ora Ngapuhi! tena koutou.

1. Te iwi nana i kukume te whakapono ki
uta ki Aotearoa.

2. Te iwi nana i hohou te rongo i waenganui
i te Pakeha me te Maori, ara, te Tiriti o Wai-tangi.

3. Te iwi nana i timata nga mahi o te Ko-
tahitanga.

Kei roto rawa nei i enei ra ka puta nga
tamariki a enei take, ara, me tango tonu ake
e ahau i nga tamariki Toko 2 e haere nei i
enei ra, ara:—

1. Te Kaunihera Whenua.

2. Te Kaunihera Kiore.

Kaore au i haere mai mo te Kaunihera
whenua, engari mo te Pire Kiore, ara, mo nga
tinana kia pai te tiaki me tiaki i runga i nga
tikanga Pakeha ahakoa, he maori tatou inaia-
nei maku e ki atu ehara. Kua kai tatou i
nga kai pakeha, kua kakahu i nga kakahu
pakeha, kua pakeha katoa, me nga toto. No
reira me tiaki tatou i runga i nga tiaki a te
Pakeha i tona tinana.

Kaua e hoki whakamuri i etahi ra, ki nga





tikanga maori kai ai i nga kai Pirau &€.

Engari me haere whakamua tiakina pakia
to tinana. Kotahi pea te haere me te hawhe
ka mutu te whaikorero a te Takuta.

Kua haere atu ia ki nga rohe katoa o Nga-
puhi, Te Rarawa, Teaupouri.

Heoi e te iwi kia tupato i te Pire Kiore kei
mau taua e noho ana i roto i te paruparu ka
whainatia whakarongo ki nga korero a Takuta
Pomare.

Na to koutou hoa,
Na T. R. KIRIWI.

No tenei ra a Takuta Pomare i tae mai ai
 ki tenei taki wa, puoho-whakarere tona
taenga mai, a kahore i rapopoto katoa mai nga
tangata kia kite i a ia kia rongo hoki i ana
korero no te 5 karaka i te ahiahi ka haereere
ia ki te titiro i nga turoro, no te 7 karaka ka
huihui mai te hunga i rapopoto ki te whare hui,
no te 7.10 ko tomo ia ki te whare hui, i pohehe
noa i o tenei iwi, i hua he pakeha, kahore i
karangaranga i a ia i runga i 'a te maori tika-
nga. I tono ia ki te iwi, meha mea ranei, kua
rite te taima mona e korero ai i ana korero, a
kato oa tohutia ia e te iwi kia korero. Katahi
te pakeha nei ka tu mai ka korero, ka aumihi
i te tu atahi ki te iwi maori motuhake. He roa
tana aumihitanga, ka mutu, katahi ia ka wha-
kahau i a au kia tuhituhia a korero ki te iwi
me te komiti marae.

Te tuatahi; ko nga whare. Me floor te
whare, kia whai ruma hoki kaua e tini nga
tangata e moe ki te ruma kotahi heoi ano, kia
rua kia toru kaua e nuku atu, te tiketike o nga
patu o te whare kia waru putu, me whai
timera hoki. ko nga kauta me floor me whai
timera, engari he mea pai ano me hui katoa
mai te kauta ki te whare moe. Ko nga tangata
e kore e oti horo he floor mo ratou whare i te
uaua o te kitea o te moni, me whakamaiangi
ake o ratou moenga i te whenua, engari kaua
e waiho tera hei taanga whakaaro, me mahi
nui ano ia, a ratou ranei kia oti he floor mo
ratou whare, ko nga whare moe puta atu hoki
ki nga kauta me horoi tonu kia ma kia kotahi
kia rua ranei taima i te wiki. Me taiepa te
whare ki roto, ka waikeri ai i nga taha o te
taiepa kia rere atu nga wai hopuapua, ko nga
mea kino e takoto ana i te marae e tika ana
kia ka i te ahi me tahu kite ahi, ko nga mea
kino e kore e ka i te ahi, me kawe atu ki waho
o te taiepa ka tanu ai ki roto i te poka, me
keri, kaua e noho huihui, ara, kaua e noho
tahi nga tangata tokorua me a raua wahine
me a raua tamariki i roto i te whare kotahi,
engari hei whare ke ano mo tetahi. Ko te

No. 59-

HE KUPU WHAKAMARAMA.

tangata he wahine tana me ana tamariki no te
iwi ake, kahore ona whare, heoi ano tona
whare kei te Gumfield, he whare peeke, me
hanga e ia tetahi whare mona ki to ratou pa
maori. Kaua nga whare peeke o nga Gumfield
e mauria mai, hei whare moe ki nga pa Maori.

Ko nga koroua waiho ano i to ratou ahua o
mua, engari mehemea e haere atu a ratou
mokopuna kia ratou noho ai, me whakarite te

ahua o ratou whare ki tera kua whakahuatia
ake ra.

Mo te pouaru wahine, mehemea e taea e ia
kanui te pai ki te kore ano hoki heoi ano,
engari me whakaaro atu nga whanaunga. Mo
te kaipaipa, hikareti ranei cigar. Kaua rawa
atu nga tamariki me nga kotiro e kai.

Mo te wai whakahauangi. Kaua rawa atu
e mauria mai ki nga marae, kaua hoki te
tangata e haurangi ana e haere mai ki nga
marae.

Mo nga kai, kaua rawa atu te kanga kopu-
wai, me te kotero e kainga, ara nga kai haunga
piro katoa kaua e kainga.
• Mo te ma, nga tamariki ahua rarahi me
horoi tonu i o ratou tinana kia rua taima i te
wiki pena ano hoki nga mea ahua kaumatua,
me horoi tonu o ratou waewae i nga ahiahi ina
haere ratou ki te moe mo nga kohungahunga
me horoi tonu i te ata, i te ahiahi.

Mo te mahana: Kia whai paranene a roto
iho o te haate o te tangata kia whai toroiho
kia whai tokena, kia rite tonu te mahana o te
tinana katoa, i nga ra katoa-. Kia penei hoki
te ahua o nga kakahu o nga tamariki e haere
ana ki te kura, engari kia ma nga kakahu
kaua e mau roa i te kakahu me te paru.

Heoi ano nga take i korero ai a Takuta
Pomare ki konei i tenei o ana haerenga mai he
mama ki te whakaaro iho, a e tumanako ana
tenei iwi, kia rite katoa, i a ratou enei whaka-
haunga a Takuta Pomare, engari ma te hoki
whakarere mai ano o te kiore nei apopo, e kore
ai e rite. He pire kiore hoki, kaati nei te wahi i
titiro iho ai ko tenei, Pire Kiore, engari pea
me penei Pire whakaora, Tate Kiore, me penei
ra koutou me pera, a tera tau au hoki mai ai,
kei te panga iho, e ngungu mai ana te kiore i
te kapata kua tae ki nga rohi, te whakaora,
me penei koutou, me pera ko a tera tau au
hoki mai ai pono tonu.

Na ERU IHAKA.





HE TUPAPAKU.

Ki TE ETITA O TE PIPIWHARAUROA.

EHOA, tena ra koe ara koutou tahi ko

nga kai mahi. He kupu torutoru nei
aku hai mauranga atu ma nga Parirau o ta
tatou manu kia rongo mai nga whanaunga i
tena wahi i tena wahi o to tatou moutere otira
he ringa tauhou tenei ki te tuku korero penei
ki a koutou ata tirohia iho e koutou tona painga
manaakitia tona kinonga ranei ka porowhiu
atu. Kaati me penei ake he kupu whakama-
rama maaku ko tetahi tamaiti wahine ko Ema
Tepirini te ingoa. I whanau tenei tamaiti ki
runga o Te Kahanuiatiki. I te itinga o
tenei tamaiti ka hopukia e Hikareia Pahewa
hai tamaiti maana. Ko tenei tamaiti he tama-
iti rongo nui no roto no nga kawai nunui i
puta mai nei i roto i nga tipuna rangatira e
toro nei nga whakapapa i runga o Niu Tireni
i te taha ki tona matua tane me te taha ki tona
matua wahine. He mea manaaki nui e Hika-
reia taua tamaiti i tona itinga tae noa ki tona
pakeketanga. Kua hopurawa tenei tamaiti ki
te matauranga o te pakeha, kua tangotango
hoki ra i nga mahi o te Poutapeta o Te Kaha
nei. Kaati i runga i te Kaha o nga whakapapa
o tenei tamaiti ki te toro haere ki tena wahi ki
tena wahi na reira ia i kawe ki roto o Whaka-
tane 11 o nga ra o Tihema nei ka tae mai te
waea ki a Hikareia kua mate a Ema Tepirini.
Kaore i arikarika te paanga mai o te pouri kia
Hakaraia tae mai hoki ki te iwi nui tonu ka-
tahi ka whakaarotia e te iwi he huarahi e tere
ai te tae o Hakaraia kia kite i tona tamaiti.
Katahi ka whakahaua kia haerenga ma te moana
e rua nga poti i Te Kaha nei 9 karaka i te ata
ka tae ki Whakatane ka kite a Hakaraia i
tana tamaiti e takoto ana i roto i te kawhena.

He waimarie tenei no Hakaraia i rokohanga
atu nei e ia e takoto tonu ana i runga ko te ra
tonu hoki tera e nehu ai i runga i te ture
Kaunihera. Kaati na Hakarara tonu tona
tamaiti i tuku ki te whenua. Kaati ko te
mamae ko te pouri me te aroha ka mahue iho
hei maharaharatanga ma Hakaraia. Kaore i
pau nga kupu whakamarama mo te ahuatanga
o tenei tamaiti kei apiapi te pepa. Ki te
manawanui koe ki te ta atu i aku korero me
penei he mihi atu maku ki a koutou kurumo
rena me poai ma kia ora tatou.

Heoi ano,

na APERAHAMA RENATA.
Te Kaha, 22/12/02.

TE PIPIWHARAUROA,

No. 59 

HE RETA KI A KINGI MAHUTA.

Otaki, Ngatiraukawa,
Hepetema, 20, 1898.

Ki A KINGI MAHUTA.

E PA, tena koe. Te noho mama i runga
i te torona o to Tupuna o Kingi Pota-
tau he mea whakatu nei ia na ona teina me
ona tuakana hei kingi mo ratou a Whaka-
wahia ana ia e ratou ki te hinu o te hari a
waiho; ia ana ia e nga iwi o te motu nei hei
Taumata okiokinga mo o ratou tinana hei Pou
herenga ano hoki mo a ratou kupu mo a ratou
whakaaro tukua ana hoki e ratou o ratou
whenua ki raro i te mana o te kingitanga kia
ai taua tikanga hei whatanga mo to ratou
rangatiratanga kei whakakahore to ratou
mana me ta ratou whakaemi mai aro i nga
tikanga katoa o te Tiriti o Waitangi ki raro ki
te kingitanga mo te taha ki a matou.

A i runga i te matenga o Kingi Potatau ka
tu ko tana tama ko Kingi Tawhiao ko ia te
kai hapai i enei tikanga katoa me tana powhiri
ano i nga Iwi o te motu nei kia ahu atu ki a ia
ki te whakatutuki ano i a ratou kupu me te
puta ano o tana kupu kia whakamutua te hoko
te reti, te mokete, me te ruri o nga whenua
heoi kihai rawa nga Iwi o te motu nei i Whaka-
rongo a taruke ana ia ki te mate heoi i tenei
ra kua moi a koe tona turanga kua tu koe
hei kingi mo nga iwi. o te motu nei, a kua
puta to kupu kia pootitia a Henare Kaihau
hei mema ki te Paremete hei kawe atu i o
whakaaro, he tono nau kia whakaaetia mai e
te Paremete he Kaunihera motuhake mo te
Iwi Maori, a kia waiho ko koe hei tumuaki mo
taua kaunihera. Tika tonu to whakaaro te
whakaaro ranei a te iwi ko taku aro hoki tena
ko ta Ngatiraukawa, e tumanako atu nei kia
waiho ko koe hei tumuaki mo taua kaunihera,
me te karauna kingi ano ki runga ki toa
matenga mau ai me to wehi ano ki te Atua ko
Ihowa nei te okiokinga o nga kingitanga i te
ao, kaati i runga i te mea kua tae atu nga tono
a te Kawanatanga me a Henare Kaihau he
tono atu i a koe kia haere mai ki Poneke nei
kia hoatu he turanga pai mou.

Kia rongo mai koe kua whakarerea koe e
Henare Kaihau kua Piri ia ki te Kawanatanga
kua mea ia i a koe kia riro koe i te utu whaka-
pati a te Kawanatanga kaore nei e tika kia
whakapiri te kau ki te hoiho, e kore ano hoki
e piri te uku ki te rino.

Ko te ra ano e tae mai ai koe ki Poneke nei
ko te ra ano tena e taka atu ai te ingoa Kingi
i runga i a koe a ka waiho e koe to Iwi Maori
kia ngahue ana kia pera me te Popokorua





kaore nei o ratou Kingi.

Ko tenei, e pa, e te Kingi kia manawanui
ma te Atua e homai ki a koe tau i tumanako
atu ai waiho kia whitingia a Ingarani kei reira
te rongo taketake i kaha ai. E pa, e te
Kingi ki te tuhituhi atu ki a koe i enei kupu
he mea kua whakaaetia e Ngatiraukawa kia
tautoko tou Ingoa Kingi i runga i nga wahi
katoa o tenei motu. Ko ahau ano hoki tetahi
tangata hei tautoko i tou ingoa Kingi i roto i
enei ra e haere ake nei hei whakaemi katoa
mai i nga tikanga katoa o te Tiriti o Waitangi
me te ture nui mo Niu Tireni o te tau 1852
rarangi 71 ki raro ki te kingitanga takoto ai.
Mehemea kua pakaru i te kawanatanga o Niu
Tireni te Tiriti o Waitangi me kawe ano ki
Ingarani kia homai; no e ratou he whakakapi
nui te wahi o te Tiriti i pakaru.

Kia homai ano hoki e te Runanga aroha o
te Kuini te Kaunihera Motuhake i whakaaetia
mai ra e ratou i roto i te rarangi 71 o te Ture
Nui o te tau 1852 me whai kawanatanga ano
te iwi Maori mo ratou kia ora te Kingi me
nga rangatira me nga iwi e awhina ana e
tautoko ana i te kingi.

Ma te Atua te kingi e tautoko e awhina e
whakaanga te ngakau ki nga mea e pai ai te
Atua hei mahi ma te Kingi. Kaati e kore
rawa ahau e whakaware i te Kingi ki nga
kupu i maha ko tenei anake kia ora te Kingi me
tau Runanga Rangatira.

Ka mutu na to whanaunga i roto i a Ihu
Karaiti.

Na KIPA TE WHAKANUI.

TE WHAKAHOKI A MAHUTA.

Waahi, Waikato,

Oketopa 3 1898.
Ki A KIPA TE WHAKANUI.

ETAMA, tena koutou ko te Iwi me o
matua, tena koutou. Tenei kua tae
mai to reta ki a Kingi Mahuta whakaatu mai
i a koutou mahara Tupato, koia na ano te
tikanga ko te tupato, no reira a Kingi Mahuta
i whakahau mai ai i a au kia whai kupu atu
mo runga i o whakaaro i o koutou ranei, mo
to kupu mo te Rongo Taketake. E tama, kua
tae a Tawhiao ki Ingarangi a kua ki mai nga
Rangatira o Ingarangi me hoki mai a Ta-
whiao ki te Kawanatanga o Niu Tireni, tono
a kia whakahokia mai te Kaunihera o te
Iwi Maori. E tama, ki taku mohio ko te
Rongo Taketake nei tenei koia tena te take o
Henare Kaihau, he tono i te Rongo Taketake
mehemea ki te kore e whakaaetia mai ka tahi

No. 59-

HE KUPU WHAKAMARAMA.



taua ka mohio kua kore e whakaaetia mai ka
tahi korua ko Kahuta ka mohio kua kore e
whakaaetia mai e te Kawanatanga ka tahi ka
pai te whakaatu ki Ingarangi kua kore hoki e
whakaaetia mai. Kati tena mo tetahi o kupu
e ki nei kore e kore e tika kia whakapiri te
kau ki te hoiho, e kore hoki te uku e Piri ki te
rino, he tika tonu ena.
Ma te Atua koe e tiaki,

Heoi ano
na to hoa pono,
Na TE WHAREKURA.

HE PANUI.

Hiraroto, Wahi o Te Karaka,
Tihema 26, 1902.

Ki TE ETITA o TE PIPIWHARAUROA.

EHOA, tena koe me te hunga katoa e
noho tahi ana me tou whare, kia ora
koutou katoa i raro i te Ra o  tatou Ariki o
Ihu Karaiti, Amine.

E hoa ma, utaina atu aku kupu torutoru
nei ki runga ki to tatou waka kua whanui nei
ki te ao katoa ara ki TE PIPIWHARAUROA.
Na ka pahoho he morehu no nga kaumatua,
wahine, rangatira o nga Potiki naana i karanga
te Kirihimete ki tenei o tatou marae, ara ki
Hiraroto, wahi o Gisborne.

Take tuatahi, he tangi mo nga aitua o
Hiraina Poaru raua ka Riria te Mauharanui.
Tuarua, he Kirihimete. Tuatoru he hui kohi-
kohi moni mo te whare karakia. I te mutunga
o te tina, ka tu a Tuteihihi ki runga ki te
korero kia riro i a ia te keke o taua Kirihimete
kia riro i a ia ki Pakowhai, wahi o Waerenga-
hika a te 1903 i te 25 o Tihema. Ko te
Raiona Te Kauru 1 tu ki te tautoko kia tu taua
Kirihimete ki Pakowhai he mea whakahau
atu raua na te kura amahaki katoa.

Na TAKE KEREKERE.

PANUITANGA.

KA tu te hui tau o Te Kotahitanga o nga
Tamariki o Te Aute ki Taumata-^-
Mihi, wahi o Waiapu, a te 19 o nga ra o
Hanuere, 1903.

HE INOI KI TE IWI MAORI.

KI te Iwi Maori o nga motu e rua o Aotearoa
me te Waipounamu; ki nga rangatira tane
me nga rangatira wahine; ki nga tane ki
nga wahine, ki nga kaumatua ki nga tamariki, ki
nga kotiro. Tena koutou katoa!





He inoi tenei na matou na te Komiti o te Hoko-
hoko mo te Wikitoria Kura Maori, kia awhina
koutou i a matou i to matou hiahia ki te whakanui
i te oranga mo te kura. Kua puta te whakaaro o
nga kotiro me nga wahine pakeha puta noa i Niu
Tireni, engari ko te nuinga no Akarana me nga
takiwa e tata ana. kia kaha ratou ki te awhina i o
ratou teina ara i nga kotiro Maori, a ko to ratou
tumanako kia awhina koutou katoa, kia whai tika-
nga ai tenei hokohoko. E wehea ana tetahi ruma
mo nga taonga anake a te Maori, i homai hoki e te
Maori, he takapau he whariki he kahu, he kete, he
me era atu taonga a te Maori. Ki te tautoko
te Iwi Maori katoa i tenei whakaaro, ki te mahi
taonga mo tenei hokohoko, tena ko tana. tena ko
tana. e kore rawa e hapa te nui o te moni, no te
mea e tino whaia ana a koutou hanga. E te Iwi
Maori ka tatari matou ki te whakahoki mai u ta
matou inoi. Heoi ano, kia ora tatou katoa i raro
to tatou Kingi kotahi i raro hoki i te
atawhai me te aroha o to tatou Ariki kotahi.
Na o koutou hoa aroha,

na te Komiti.
L.Gillies; Gladstone Road, Parnell

M.Horton, St Stephens Road, Parnell

A.Stevenson, Portland Road, Remuera

E.Clark, Victoria Avenue, Remuera


HE PANUI KAWANGA WHARE NUI
E TU ANA KI TE RAHUI, WAAHI O WAIAPU.

HE pohiri atu tena ki nga iwi, ki nga hapu,
ki nga reo, ki nga huihuinga tangata, e

noho ana ki a waahi, ki a waahi, o Aote-
aroa me te Waipounamu tena koutou katoa e nga
hoa aroha. Haere mai, haere mai, haere mai ki
te kawanga o to tatau tipuna o Rongomaianiwa
niwa ka tu a te 19 o nga ra o Papuere 1903 e heke
iho nei. Na haere mai, haere mai, kia tae a tinana
mai koutou ki taku aroaro a taua ra. Takahia
mai nga kainga wae o to koutou tipuna o Kahu-
kura e takoto na ki a waahi, ki a waahi. Mauria
mai hoki tona tatua, he kao nei te kai o roto i reka
ai ki te kaki o Toi a whitiki ana a tawaahi e ia,
kaati ko te kai o roto o tua tatua inaianei he
hiriwa, he koura, he nooti. Tena ra e hika ma e
aku tamariki e aku mokopuna kia rarawe mai te
mau mai, kia hihiko mai te whakaaro, kia reka ai
hoki ki toku kaki, kia whitiki ai hoki nga mahi o
te whakapono, hei whakamama ano hoki i te mate
e peene nei i runga i nga pokohiwi o to koutou
tipuna o Rongomai-aniwaniwa. Kaati, haere mai,
haere mai, i runga i te ngakau aroha, i te ngakau
tatu he mea paihere na te rangimarie. E ki ana
te kupu he mea mate te whakapono ki te kahore
he mahi, kaati ma nga mahi te whakapono ka tu
ai. Haere mai, haere mai maku koutou e manaaki
e tieki a taua ra, a tae noa ki te mutunga o te hui.

Heoi ano
Na NEHO KOPUKA

RAUHUIA TAWHIWHI
Ngatiporou katoa.

TE PIPIWHARAUROA.
ഀ䠀䔀 吀唀刀䔀 吀唀吀唀刀唀⸀ഀഀ㄀⸀ 䬀漀琀愀栀椀 瀀甀琀愀渀最愀 漀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀 椀 琀攀 洀愀ⴀ ഀ爀愀洀愀⸀ഀഀ㈀⸀ 䬀漀 琀攀 漀爀愀渀最愀 洀漀 琀攀 瀀攀瀀愀 攀 爀椀洀愀 栀攀爀攀渀椀 ⠀㔀⼀ⴀ⤀ 椀 琀攀 ഀ琀愀甀Ⰰ 洀攀 渀漀漀琀椀 漀 琀攀 倀漀甀琀愀瀀攀琀愀 洀攀 瀀愀渀攀 爀愀渀攀椀⸀ഀഀ㌀⸀ 䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀渀最愀琀愀 欀椀 琀攀 琀愀渀最漀 椀 吀攀 倀椀瀀椀ⴀ ഀ眀栀愀爀愀甀爀漀愀 洀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 攀 椀愀 琀攀 洀漀渀椀 椀 爀漀琀漀 椀 琀攀 ഀ爀攀琀愀 眀栀愀欀愀愀琀甀 洀愀椀⸀ 䠀攀 眀栀愀欀愀愀琀甀 愀渀漀 栀漀欀椀 欀椀 渀最愀 ഀ琀愀渀最愀琀愀 攀 琀愀渀最漀 愀渀愀 椀 琀攀 瀀攀瀀愀Ⰰ 欀愀 琀愀攀 欀椀 琀攀 眀愀 攀 ഀ瀀愀甀 愀椀 愀 欀漀甀琀漀甀 洀漀渀椀 琀甀欀甀 洀愀椀 欀愀 琀愀欀愀椀愀 琀攀 瀀攀瀀愀 ഀ欀椀 琀攀 琀愀欀愀椀 眀栀攀爀漀⸀ 䬀椀愀 琀攀爀攀 琀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 愀渀漀 椀 琀攀 ഀ栀甀愀 欀愀爀攀愀漀Ⰰ 欀椀 琀攀 欀漀爀攀 攀 琀攀爀攀 洀愀椀 欀愀 洀甀琀甀 琀攀 爀攀爀攀 ഀ愀琀甀⸀ 䬀漀 琀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀愀甀 㔀⼀ⴀⰀ 洀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀甀愀琀愀栀椀⸀ഀഀ㐀⸀ 䔀 瀀愀椀 愀渀愀 欀椀愀 琀甀欀甀愀 洀愀椀 渀最愀 欀漀爀攀爀漀 漀 椀愀 眀愀栀椀 漀 ഀ椀愀 眀愀栀椀 漀 琀攀 䴀漀琀甀Ⰰ 攀渀最愀爀椀 欀攀椀 琀攀 䔀琀椀琀愀 琀攀 琀椀欀愀渀最愀 洀漀 琀攀 ഀ琀愀 椀 愀甀愀 欀漀爀攀爀漀㬀 欀椀愀 洀愀爀愀洀愀 琀攀 琀甀栀椀琀甀栀椀⸀ഀഀ㔀⸀ 䴀攀 瀀攀渀攀椀 琀攀 琀甀栀椀 椀 眀愀栀漀 漀 渀最愀 爀攀琀愀 欀愀琀漀愀㨀᐀ഠഀ䬀椀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀洀攀⸀ഀഀഀഀഀഀ䠀䔀 倀䄀一唀䤀⸀ഀഀ䬀椀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 攀 栀椀愀栀椀愀 愀渀愀 欀椀 琀攀 刀愀眀椀爀椀 欀椀 琀攀 ഀ䠀椀洀攀渀攀㨀 栀攀 渀甀椀 渀漀愀 愀琀甀 䬀愁 瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀攀椀 愀 ഀ愀甀 椀渀愀椀愀渀攀椀㨀 欀漀 琀攀 甀琀甀㨀᐀ഠഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㔀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ 椀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ ㌀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 眀栀攀爀漀Ⰰ ㈀⼀ⴀഀഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 㘀搀⸀ഀഀ䴀愀欀甀 攀 甀琀甀 琀攀 倀愀渀攀 䬀椀䬀椁 栀攀椀 琀甀欀甀 愀琀甀 椀䬀 愀 ഀ瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀椀 愀 欀漀攀⸀ഀഀ一愀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀⸀ഀഀഀഀ䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 欀椀 琀攀 倀愀椀瀀攀爀愀 欀椀 琀攀 ഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀Ⰰ 洀攀 琀漀渀漀 欀椀 琀攀 䈀䤀䈀䰀䔀 䐀䔀倀伀匀䤀吀伀刀夀 ഀ匀唀一䐀䄀夀 匀䌀䠀伀伀䰀 唀一䤀伀一Ⰰ 䄀甀挀欀氀愀渀搀⸀ഀഀ倀愀椀瀀攀爀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀㘀Ⰰ 㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 椀⼀ⴀഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 洀攀 䬀愁 甀瀀漀欀漀 眀栀愀欀愀洀愀爀愀洀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 ㌀搀⸀ഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 洀攀 䬀愁 眀愀椀愀琀愀Ⰰ ㈀⼀ⴀⰀ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀⰀ ㌀⼀㘀Ⰰ ഀ㐀⼀ⴀⰀ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁Ⰰ ㌀搀⸀ഀഀഀഀ倀爀椀渀琀攀搀 愀渀搀 倀甀戀氀椀猀栀攀搀 戀礀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰ 愀琀 吀攀 刀愀甀 ഀ倀爀椀渀琀椀渀最 圀漀爀欀猀Ⰰ 䈀攀爀爀礀 匀琀爀攀攀琀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀㬀 一攀眀 娀攀愀氀愀渀搀⸀ഀഀ一䜀䄀 䠀唀䄀 䬀䄀刀䔀䄀伀 䴀䄀 吀䄀 吀䄀吀伀唀 䴀䄀一唀⸀ഀഀ㄀⼀㄀　⸀ 刀攀瘀⸀ 䠀⸀ 倀愀攀眀愀⸀ഀഀ⸀ 䬀⸀ 圀愀椀琀愀椀Ⰰ 䔀洀愀 吀椀愀欀椀琀愀椀Ⰰ 倀攀渀攀椀 䠀攀椀栀椀⸀ഀഀ㄀㔀⼀ⴀ 䠀⸀ 倀⸀ 圀愀椀琀椀⸀ഀഀ㄀　⼀ⴀ 䄀⸀ 䴀⸀ 䬀攀氀氀礀Ⰰ 䠀⸀ 圀椀氀氀椀愀洀猀Ⰰ 倀⸀ 圀栀愀欀愀栀愀椀爀愀渀最椀⸀ ഀ䴀爀⸀ 吀甀爀渀戀甀氀氀⸀ 吀愀洀攀 䄀爀愀瀀攀琀愀⸀ഀഀ㜀⼀㘀⸀ 䠀愀瀀攀琀愀 䠀愀甀琀攀栀漀爀漀⸀ ഀ㘀⼀㌀⸀ 䤀栀愀欀愀 琀攀 吀愀椀⸀ഀഀ㔀⼀⸀ 刀漀琀愀 吀甀洀攀栀攀⸀ 倀愀漀爀愀 䠀漀瀀攀爀攀Ⰰ 䴀愀瀀攀爀攀 䬀椀渀最椀Ⰰ ഀ 䔀⸀ 䠀⸀ 琀攀 一最愀椀愀⸀ 䌀⸀ 䈀⸀ 䈀愀爀琀氀攀琀琀Ⰰ 刀攀瘀⸀ 䠀⸀ 倀愀漀爀愀⸀ 䠀⸀ ഀ倀漀洀漀渀愀⸀ 䨀⸀ 一⸀ 圀椀氀氀椀愀洀猀Ⰰ 吀愀洀愀琀椀 一攀栀甀Ⰰ 䠀愀攀欀愀 圀愀愀欀愀Ⰰ ഀ䄀⸀ 䘀⸀ 䴀挀䐀漀渀渀攀氀氀Ⰰ 䄀爀攀瀀攀琀愀 倀漀欀愀椀⸀ 圀椀爀攀洀甀 倀漀琀愀攀Ⰰ ഀ䴀愀欀愀 倀愀眀攀栀攀爀甀愀Ⰰ 圀愀爀甀 䠀漀爀椀Ⰰ 䴀爀猀⸀ 䐀漀渀渀攀氀氀礀Ⰰ 倀椀琀愀 ഀ琀攀 䠀愀甀Ⰰ 圀攀渀攀爀椀 倀愀瀀甀琀攀渀攀Ⰰ 䴀椀猀猀 䬀⸀ 圀椀氀氀椀愀洀猀⸀ഀഀ㈀⼀㘀⸀ 倀愀爀愀椀爀攀 䠀攀爀攀渀最椀琀愀甀愀⸀ഀഀ倀爀椀渀琀攀搀 愀渀搀 倀甀戀氀椀猀栀攀搀 戀礀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰ 愀琀 吀攀 刀愀甀 ഀ倀爀椀渀琀椀渀最 圀漀爀欀猀Ⰰ 䈀攀爀爀礀 匀琀爀攀攀琀Ⰰ 䜀椀猀戀漀洀攀Ⰰ 一攀眀 娀攀愀氀愀渀搀⸀