Te Pipiwharauroa
HE KUPU WHAKAMARAMA.
NAMA 177
GISBORNE.
" He ao te rangi ka uhia, He huruhuru te manu ka rere."
APERIRA 1913
"Kui! Kui! Whitiwhitiora."
TE HUI NUI WHAKAHARAHARA
O TE TAI RAWHITI.
EKORE rawa e taea te korero nga korero
katoa o tenei hui, engari me hikohiko
haere noa pea te korero. O nga hui katoa
kua tu ki te Tai Rawhiti he mea marama noa
te ki kaore he hui penei te nui me te whaka-
tuwheratanga o te Whare Karakia i Manu-
tuke. Haunga nga wawata me nga tuma-
nako a te Tai Rawhiti kia hira noa ake te
kororia o tenei hui a ratou i te kororia o era
atu hui katoa a ratou kua tu atu, kua tu atu.
E tika tonu ana kia pera ratou i runga i te
mea he oha a Manutuke na te Tai Rawhiti
katoa, he taonga i waiho ake e o ratou matua,
e o ratou tupuna kua rupeke katoa ki te po, a
ko te whakatoputanga tera o nga wehewehe-
nga maha o roto o tena takutai katoa. E tika
ana kia mamae te ngakau, kia whakapaua te
kaha. Engari ko te take i tino hira rawa atu
ai te kororia o tenei hui, a i tika ai hoki kia
kiia ko te hui tino nui whakaharahara tenei
kua tu ki te Tai Rawhiti, na te whakamana-
nga mai a waho i te reo powhiri, na te potonga
mai o nga iwi katoa, o nga hapu, o nga reo,
o nga huihuinga tangata, o nga mana, o nga
rangatiratanga o ia wahi o ia wahi o Aotearoa.
He mea whakamiharo tenei ara te puputanga
mai a Manutuke kia kotahi nga iwi katoa kia
kotahi mai ki tona aroaro, me te whanau-
tanga mai hoki i roto i tona ra ko te whaka-
kotahitanga o nga iwi Maori katoa i runga i
te whakapono katahi, i runga hoki i nga tika-
nga e ahu ana hei painga mo te tinana. Kei
te perehitia ano nga korero o tenei kotahi-
tanga no reira ko te whakahua kau i konei o
tena taonga nui. Ko tetahi o nga mea whaka-
miharo o tenei hui ko te maunutanga mai o nga
taniwha nunui o roto o era Tai, o te Tai
Hauauru, o te Upoko hoki o te Ika. Kei te
karanga rawa a Manutuke katahi ano ka hiki
te tapuae, ka tere i te wai, te tokomaha o
ratou he waewae tapu ki roto o Turanga.
Na konei ra i hiki tenei hui a te Tai Rawhiti
kia hira noa atu tona kororia. Waihoki kia
pena noa atu he mihi mau e te tangata-
whenua ki enei iwi nunui i haramai nei ki te
whakamana i to tono, ki te whakatutuki hoki
i au wawata, i au tumanako i runga i nga
ahuatanga katoa i hiahiatia e koe, nui tangata
nui take korero hei hurihuringa hei tatari-
tanga hoki ma te ngakau, nui moni ano hoki
hei whakamama i ou taumaha. Nga iwi katoa
me nga hapu i whakaeke ki te marae o Manu-
tuke ko ia enei e whai ake nei—
Ngatikahungunu (katoa ona rohe), Tara-
naki, Waikato, Ngatituwharetoa, Ngarauru,
Ngatiruanui, Whanganui, Rangitane, Ngati-
raukawa, Ngatiapa, Ngapuhi, Tuhoe, Ngaitai,
Te Arawa, Whakatohea, Te Whanau-a-Apa-
nui, me Te Waipounamu. Katoa nga tangata
i tenei hui kei te 4000 ka piki atu.
Whakaekenga o nga Iwi ki te Marae
Tangata Whenua.
No nga ra whakamutunga ano o Pepuere
ka timata te whakaeke mai o nga iwi o te
Tai Rawhiti ki te marae. No Taranaki Te Ua
tonu te ope tuatahi, muri tata atu ka whaka-
eke mai ko Ngatiporou, muri rawa ko Ngati-
kahungunu katoa atu i te Paritu ahu atu ki

TE PIPIWHARAUROA.
nga rohe katoa o te Wairoa. He roa te wa i 
whakawhaiti mai ai te Tai Rawhiti ki runga
ki tona marae mai i nga ra whakamutunga o
Pepuere ki te 5 o nga ra o Maehe. He hui
nui, ko ia te take i roa ai te wa e whakawhaiti
mai ana. No mua rawa te kitenga i enei iwi
e pau katoa ana ki te huarahi a katahi ano a
Ngatikahungunu tona nui a Ngatiporou tona
nui. Na te mamae nana i kawe ana koroua
ana kuia nga mea i kite i te mahinga o Manu-
tuke tuatahi nga mea kaore. No tenei rangi
ka whakahoua ano te whakatauki o Raua raua
ko Pipiwhakao ara, " Ka tere raua ka tere
Pipiwhakao," a kaore i arikarika te terenga.
I hui wawe mai ai te Tai Rawhiti tuatahi hei
tangata whenua; tuarua ki te whakariterite
mo te ahua mo nga mihi me nga whakatau
mo nga ope whakaeke; tuatoru ki te whaka-
kaupapa i etahi take hei horahanga ki te aro-
aro o te hui. Ka paenga ena ahuatanga ka
wehewehe te Tai Rawhiti i a ia ki ia wahanga
mahi ki ia wahanga ia tamariki, ia koroua, ia
kuia ia aha, he kai mahi katoa, he kai mau
patu katoa i te wa o te pakanga me te aha
hoki. Kaore i arikarika te whatinga o te hoa-
riri ara o nga taumahatanga huhua e whaka-
kapua iho ana i runga i tenei hui nui. E
kore rawa e maha ake nga kupu i konei mo
te tangata whenua ara mo te Tai Rawhiti
katoa. Heoi nei pea he whakamarama paku
atu ma te Pipi ara i runga i te aronga mihi ki
te tangata whenua, "Te tangata whenua kia
ora koutou mo to koutou uaua ahakoa ra ko
ta koutou mokai ano e mihi atu nei ki a kou-
tou. Kati nei i konei maku waiho ma nga
hua nunui, papai hoki i whanau mai i roto i
ta koutou hui e mihi koutou. Waiho ma nga
whakahaere atahua o ta koutou hui e mihi
koutou. Waiho ma te eanga o to koutou
whare karakia, me o koutou raruraru e mihi
koutou. Otira e mohio ana ta koutou mokai
era ano nga wehewehenga o roto i a koutou
kei te titiro koutou kei te whai kia nui kia
wehi he mihi ma koutou ki a ratou. Tuatahi,
ko te wehenga i a Te Waotu ratou ko ona
iwi katoa i kiia ai ta koutou hia he hui, i
totika ai, i mama ai hoki nga mahi o te marae."
Ko te tangata tenei hei tino whakamihinga i
roto i tenei hui. I runga i te kaha o te Wa-
otu ki te awhina i tenei hui ka puta te kupu
a Otene Pitau i runga i te ngakau mamae,
ngakau tangi ki tana tamaiti ki a Taranaki ka
mea ia, "Apa ano a kia mate atu au ki raro
ki nga wawae o taku tamaiti."
Tuarua, e mohio ana ta koutou mokai kei
te orite ano ta koutou mihi mo era patana o
koutou mo Ngatiporou me Ngatikahungunu
ki te Wairoa. Mo Ngatiporou mo nga ahua-
anga awhina i runga i a ratou; haka me era
atu ahuatanga. Mo Ngatikahungunu mo nga
ahuatanga awhina i runga i a ratou. Enei
 patana ou e te tangata whenua no mua iho
nai rano te Manutuke tuatahi tae noa mai ki
: enei. Waiho e Porou raua ko Kahungunu
na nga hua o a korua mahi awhina e mihi
korua, e tautoko ake hoki. Kia ora te Tai
Rawhiti tangata whenua katoa.
 
TUWHERATANGA O TE HUI.
He Ra tino nui.—Te Taenga mai o te Minita Maori.
—Nga Ope o te Tai-Hauauru, te Tai-Rawhiti me
te Upoko o te Ika.
NO te Wenerei te 5 o Maehe ka tuwhera
te Hui ka kitea tona tini tona mano o
te tangata e whakaeke ana ki te marae, Pa-
keha, Maori, Mangumangu, Iti riana, Hiriana
na tu ahua tangata katoa. He ra tino nui
whakaharahara tenei no te hui a i nuku atu i
te 5,ooo nga tangata i emi mai i taua rangi.
I kati nga mahi katoa o te taone o Turanga i
muri o te tina kia tae mai ai nga tangata
nunui katoa o te taone me nga ropu nunui.
Nga ope o tenei rangi he ope taniwha katoa.
Nga ope tuatahi tonu no te Tai Hauauru, te
Tai Rawhiti ki Heretaunga ahu atu, te Tai
Tokerau me te Upoko hoki o te Ika. Kotahi
ano te ra i whakaeke ai ki roto o Turanga.
I muri o te tina he ope taniwha ano, ko te ope
i te Minita Maori te Honore Herihi, me Kupa
te Kai-whakawa o te Hupirimi Kooti o Niu
Tireni, me etahi atu pakeha nunui o te taone.
Ko Ta Timi Kara ano nana ratau i arahi mai
raua ko tana hoa ko Makitanara tetahi o nga
mema o te Tai Rawhiti. He ope nunui nga
ope o te ata a he hanga mau te wehi o tu
tangata o era Tai. Kitea atu ana te wehi te
mau o tenei mea o te mana Maori i runga i te
tangata. Ka aha hoki te mahi a te tangata
whenua ki te powhiri i a ratou manuhiri tua-
rangi i te ata, i te ahiahi hoki i te 4 o nga
haora. Auahi ana te karawhiu a te haka!
Ka mutu nga haka ki te Minita Maori ka
panuitia atu e Dr. Tutere Wi Repa te powhiri
a te iwi Maori nui tonu. Ka rawe nga korero
o taua powhiri. He mihi tonu atu ki te Hon.
Herihi mona kua tu i tera tunga teitei, mona
kua noho mai hei Kapene whakatere i te
waka o te Iwi Maori nui tonu, me te tuma-
nako atu ano o ona iwi Maori kia pai tana
whakahaere i te waka. Ka mutu ka tu mai
a te Herihi ki te whakautu. He mihi ki te
mihi me te powhiri hoki ana kupu tuatahi.

No.177-
HE KUPU WHAKAMARAMA.
Ka mutu katahi ia ka hora mai i te kaupapa
a tona Kawanatanga. Anei e whai ake nei i
muri te whakahoki mo ana korero ara mo te
kaupapa i whakatakotoria e ia Kei roto i
taua whakahoki e rarangi ana aua take nunui
me nga whakautu mo aua take. Ka kaha a
Ta Timi Kara raua ko tana tamiti, ko Ngata,
ki te tohutohu i te iwi ki te whakamarama
mai hoki i ia whakahaerenga tikanga, i ia
takotoranga ture i ia ahuatanga i ia ahuatanga.
Ko raua tonu ki te whakatikatika haere i nga
whakatakotoranga korero.  Kitea ana te nui
o te tangata i tenei ra inahoki kiki pai te
marae o Manutuke. I te whakanohanga kai
o te tina kotahi mano e toru rau nga tangata
i te nohanga kotahi.
No te Taite katahi ka poto katoa mai nga
ope whakaeke i te ekenga mai o Taranaki, o
Whanganui. Ko te whakapaunga mai enei
o nga iwi o te Tai Hauauru.
Te Hanganga o te Kotahitanga.
Kei te motuhake nga korero mo tenei. Anei
kei muri e whai ake ana.
Nga Mahi o te Whakapono.
Ko tetahi mea whakamiharo tenei o tenei hui
nui ko te haerengatanga tahi o nga mahi o te
tinana me nga mahi o te wairua, kahore he
tutukitanga waewae o tetahi ki tetahi, apiti
atu hoki ki te kotahitanga o nga wehewehenga
maha o te whakapono i reira katahi ka nuku-
hia atu te pai. He pai ano me ahu atu he
mihi ma te Hahi nana te Hui ki era wehe-
wehenga katoa i tae mai i whakakotahi mai
hoki i ngawari ai te haere i ngahau ai hoki a
nga mahi karakia.
Nga minita i a ratou nga karakia me nga
kauwhau—Ko Hemi Huata o Mohaka, ko
Henare W. Te Wainohu o Wairoa, ko Wi
Paraire Rangihuna o Nukutaurua, ko Pereiha
Tuahangata o Moteo, ko Te Manaroa o Wai-
patu, ko Aata Wiremu kai-tirotiro o Here-
taunga, ko Reweti Kohere o Te Araroa, ko Pine
Tamahori o Hikurangi, me Hapata Wiremu
hoki raua ko te Tumuaki o Te Raukahikatea.
Ko te hunga ano tenei nana i whakatuwhera
te whare karakia o Manutuke i whakahaere
hoki te Hinota Topu o te Pihopatanga o
Waiapu. Ko Te Atirikona Wiremu te upoko.
Ka nui te pai te whakahonoretia o nga karakia
me nga kauwhau e te iwi i ia ata i ia ahiahi.
Ko te aronga o nga kauwhau e ahu katoa ana
mo te whare karakia hou, ara he mihi mo te
otinga me te whakahauhau hoki ki te iwi no
ratou ake te whare kia kaha ki te manaaki i
te whare o nga iwi. Ki te manaaki i nga
mahi o roto o to ratou whare.
Te Pihopa o Meranihia.
He ra nui ano tenei no te Hui te taenga
mai o te Pihopa o Meranihia i te ahiahi o te
Taite. He tangata whakawahi hou ia hei
Pihopa mo nga iwi mangumangu o nga Mou-
tere o te moana nui a Kiwa. He tangata roa,
he tangata tau ki te korero. Na Dr. Wi Repa
ano i panui te powhiri a te iwi Maori a he
tino mea whakamihi ki roto i te ngakau o te
Pihopa tona taenga mai ki tenei hui nui
whakaharahara a te iwi Maori i kite ai ia i te
ahua o tenei iwi o te Maori; tona ahua o mua
na te kiri tahanga na te pukana, na te wha-
tero o te arero na te tarapeke o te wae na
te moto o te ringa nana i whakaatu me tona
ahua inaianei na te ataahua o te mau o te
kahu pakeha na te reo pakeha na nga hi-
mene ki te Atua nana i whakaatu. I mea te
Pihopa he nui nga whakaakoranga o roto o
tenei hui ki a ia. Anei ano kei te whai ake
te ripoata o te whai korero a te iwi Maori ki
te Pihopa.

KOTAHITANGA O TE IWI I HANGAIA I TE HUI
I TU KI MANUTUKE.
E WHAKAAE ana tenei hui—
1. Kia whakakotahitia nga wehewehe-
nga maha o te Iwi Maori.
2. Ko te kaupapa mo tenei kotahitanga ko
ia tenei
(a.) He pupuri i nga tikanga i mau ai te
ingoa, te nui, te wehi o te Iwi Maori o Aotea-
roa me Te Waipounamu i raro i te mana o te
Tirtiti o Waitangi me te whakapono.
(6.) He kimi i roto i nga ture e mana nei,
i nga mate me nga ora mo te Iwi Maori me
ona whenua.
(c.) He whakatikatika i nga wahi kino o te
ture, a he waitohu i nga huarahi hei haerenga
mo te iwi i nga tau e tu mai nei.
3. Hei huarahi e whai reo ai tenei kotahi-
tanga e tae atu ai hoki te reo topu o te Iwi
Maori ki te wahi e whakarangona ai, me ko-
whiri tetahi komiti me hua ko te Komiti
Paremata o te Iwi Maori—hei awhina i nga
mema Maori tokowha. Ko te kowhiritanga
o taua Komiti me penei, ma ia takiwa Kau-
nihera Maori e kowhiri kia tokorua tangata
ka noho penei ai—
TAI TOKERAU ... 12
TAI HAUAURU ... 14
TAI RAWHITI ... 14
TE WAIPOUNAMU... 8
48

4
TE PIPIWHARAUROA.
No.177
 Ko te hui tuatahi o taua Komiti me tu ki
Poneke hei reira ratou pooti ai i to ratou
Tiamana me te Hekeretari, whakatuturu ai
hoki i nga wa me nga wahi e tu ai te Komiti.
WHAKAUTU A NGA IWI.
WHAKAUTU a nga Tai e wha—Te
 Tai Hauauru, te Tai Tokerau, te
Tai Rawhiti, me Te Waipounamu i te whai-
korero a te Honore W. H. Herihi i whaka-
takotoria ai e ia te kaupapa a tona Kawana-
tanga. E kitea i roto i tenei whakautu te
whakarapopototanga o te kaupapa a te Honore
Herihi me tona Kawanatanga—
Ki te Honore W.H.Herihi,
Minita mo te Taha Maori,
Poneke.
Tena Koe.—I te ra i tae mai ai koe ki waenga-
nui i nga iwi Maori i hui ki Manutuke, Turanga, i
te 5 o nga ra o Maehe, 1913, i whakatakotoria mai
e koe te kaupapa a tou Kawanatanga mo te iwi
Maori me o ratou whenua. I whai kupu matou
ki a koe tera matou e ata whiriwhiri i taua kau-
papa, a tera e tukua atu ki a koe a matou whiri-.
whiri. Tenei kua ata whiriwhiri matou, a ko a
matou whakaaro enei, mo au take—
(1). Mo te kupu kia tahuri atu te ngakau o te
iwi Maori ki a koe, kia awhinatia koe i runga i nga
i nga ture e hanga e koe, i runga hoki i au whaka-
haere, e pai ana tena, e inoi whakaaroha ana koe
i te ra e whiti ana. Ka pai, ka ngawari to arahi i
te iwi. Ka tieki koe i to ratou morehu oneone,
tera koe e manaakitia I tenei wa kaore nga
mahara i te mahorahora. Kei te titiro atu kia
koe pehea tau haere.
(2). E mea ana mai koe i a koe e whakataki nei
ko te kaupapa nui, a ko te tohe kaha a tou Kawana-
tanga kia whakakotahitia te iwi Maori raua ko te
iwi Pakeha kia noho tahi i raro i te ture kotahi kaua
he mea hei wehewehe i waenganui. Kua roa ma-
tou e tirotiro ana i tenei take, ehara hoki i te
korero hou nau, na koutou ko ou hoa kua noho
mai na i te nohanga Kawanatanga. E tika aua
pea ko te wahi tera e tutuki atu ai matou, ara
ko te pakehatanga tuturu. E tika aua pea kia
akiakina matou e te ture kia hohoro te tae atu
Id reira. Otira ki ta matou whakaaro me ata
whakatupu te pakehatanga i roto i a matou. E
uaua ana i tenei whakatupuranga o te iwi Maori
te whakaae atu ae, me whakapakeha tata matou.
Kei te kite matou ko nga ture e pa ana ki a matou
me o matou whenua, e tieki ana i o matou ngoi-
koretanga, a ki te whakakorea atu tera e pa mai
etahi tikanga taimaha ki a matou kaore nei ano i
tino pakari ki te amo i aua kawenga Kei te kite
hoki matou he iti rawa nga painga o te pakeha-
tanga e riro mai ia matou hei riiwhi mo nga ma-
matanga e whiwhi nei matou i runga i to matou
Maoritanga. Ko ia tenei hui nui o te iwi Maori i
kore ai e whakaae ki tenei wahi o tau kaupapa.
(3). Mo to kupu kia whakaaro nuitia e matou te
roherohe i o matou whenua Ma motuhake te paa-
nga o ia tangata, o ia whanau ranei, kei te pai
tena. Ka 48. nga tau e tu ana te Kooti Whenua
Maori, te mihini i ata mahia hei whakatutuki i nga
taitara whenua Maori, kia rite ki te taitara Pa-
keha. He maha nga wahi hapa o taua mihini, he
maha nga whakahoutanga a te Paremata i ona
wahi pakaru.  Ina koe e ki mai nei tera, e whaka-
mamatia e koe nga mahi a te Kooti Whenua
Maori kia hohoro ai te oti o o matou taitara. E
pai ana tena. Ko ta matou whiriwhiri mo tenei
take e penei ana; mehemea e kite ana tetahi
wahanga o te iwi Maori he pai kia puiitia toputia
o ratou whenua, a tera e taea e ratou te whaka-
haere tika i runga i taua toputanga. Kaua te
Kawanatanga e hanga tikanga hei tukituki i tera
toputanga. Kei te mohio hoki koe he maha nga
whenua e kore e taea te wehewehe kia whiwhi ia
tangata ia tangata ki tona wahi motuhake. Tera
e pau tonu te wariu o te whenua i nga moni ruri i
nga moni whakawa, E pai ana hoki kia rohe-
rohea nga whenua e tika ana, engari i te wa e
whaia ana kia tutuki tika nga roherohe me arai
kia kaua e mana tetahi tuku ki runga ki taua
whenua.
(4). Mo to kupu kei te whakaaro koe kia whaka-
korea nga Poari Whenua Maori, ara, nga tikanga
katoa o nga ture i tukua ai ma etahi ropu tangata
kai-tieki ranei e whakahaere nga whenua Maori
ki runga ki nga tikanga hoko, ruhi ranei—
Kei te titiro matou e rua nga wehenga mahi a
te Poari ara,
Tuatahi, He whakahaere whenua Maori.
Tuarua, He titiro i nga tuku whenua Maori.
Kaore matou i marama, mehemea ko te tinana
anake ranei o te Poari e whakakorea ana e koe, a
ko ana mahi ka waiho tonu, ara ka tukutukua ma
etahi atu pononga a te Kawanatanga e mahi. Na
reira matou ka kore e marama ki tetahi kupu tu-
tura ma matou mo tenei o o take, Mehemea ka
waiho tonu nga mahi me nga mana o te Poari kia
tu ana, ma etahi ake ropu e whakahaere kaore he
aha kia matou. Ko to matou hiahia ia ko nga
wahi pakeke o te Ture Poari kia whakatikatikaina
e tou Kawanatanga.
(5). Mo nga here e mau nei i runga i nga whenua
Maori. Me ata tirotiro tou Kawanatanga. Ei
nga takiwa kua whaiti rawa nga morehu whenua,
ka arai kia kaua e taea te hoko aua whenua. Tera
ano nga wahi e toe nui ana Ie whenua nui ake i
te hiahia i te kaha ranei o nga iwi nona aua
whenua hei oranga mo ratou. Kaore matou e
tono kia araitia te boko i aua wahi. Kaua e waiho
e tou Kawanatanga ma runga anake i te ngakau
tupato o ia iwi e tieki ona morehu whenua.
He kupu whakamutunga—E mihi atu ana tenei
hui mou i tae mai ki o ratou aroaro hora ai i au
taonga korero. E tino mihi ano hoki tenei hui-
huinga o te iwi Maori ki tau kupu, " E kore koe e
muru i nga whenua Maori." Kia mau tonu koe Id
tena kupu. Me apiti atu e matou tenei kupu tohu-
tohu ki a koe kaua koe e whakamatapo i a koe
ki nga ngoikoretanga o te tangata Maori. Kei
waiho e koe ko ona wahi kaha takitahi hei kau-

No. 177.
HE KUPU WHAKAMARAMA.
5
papa mo nga ture. He tangata e ata tipu ana
ata arahina. Heoi.
Na te Komiti,
Te HEUHEU TUKINO, Chairman.
Tuwharetoa.
NGA MEMA O TE KOMITI O TE KOTAHITANGA
TUMUAKI—Te Heuheu Tukino.
Te Arawa Nukutaurua
Poni te Whero. Taite Te Tomo.
Timi Waata. Hori Peihi.
Matuha Enoka. Mohaka
Matatua Henare Wainohu.
Akuhata Te Kaha. Ngatiapa
Te Parevva. Reremoana,
Horouta Hami Te Muunu.
HakaTautahi. Taranaki
Pene Heihi     Ngarangikatitia
Paratene Ngata  Tutange
Nehu Kopuka Te Iwiora.
Takitimu Te Kahupukoro.
Hamahona Katipa. Ngatimaniapoto
Kurumoa. Pepene Eketone.
Paruru           Whitinui
Wi Pere. 
Mikaera. Tuwharetoa
Pita Te Hau. Hiraka Te Rangi.
Ngatikahungunu Whanganui
Ihaka Whaanga. Whatarangi.
Epanaia Whaanga. Ngatiwaewae 
Paetai Wirihana. Ngatipikiaka
Api Tamihana. Hue Te Huri.
Te Waaka Toroaiwhiti.
Patu Te Rito        Taupo
Tieki Mitara            Paora Rakino
Tuehu Pomare. Te Kaha
Hemi P. Huata. Tutere Wi Repa.
Tamatea Tokaanu
Mohi Te Atahikoia. Whiunara.
Kurupo Tareha. Hauraki
Ratima. Paora Tiunga.
Paora Pehi.   
Korongata
Rangokako Ratima Hakopa.
Purakau Maika.  
Wainohu Te Huki. Hauke
Te Titaha. Tuta Whatuiapiti.
Matu Taera. Hauiti
P. Te Iriwhare. Timoti.
Ngapuhi         Rawiri Karaha   
Te Hau.
PANUI.
REHITA WHANAUTANGA, TUPAPAKU HOKI.
A HAKOA he Ture tenei kua pahi noatu
 otira kahore he huarahi i kitea e taea
ai te whakatutuki katahi ano. Kua whakaritea
inaianei ma nga Mahita o nga Kura Kawana-
tanga Maori e whakahaere taua mahi. Ka
uru mai nga tamariki kua ono marama te
whanautanga atu i mua o te 1 o Maehe ki
raro i tenei Ture. No reira mehemea tera
etahi tamariki Maori o mua atu i te marama
o Maehe i whanau ai, kaore ano i rehitatia me
kawe inaianei kia rehitatia. Kua kaha taua
Ture inaianei, no reira kei whakaparahako
tatau nga Maori, kei mea he mea iti noaiho
tenei. Ko te kaha tenei o taua Ture ara
mehemea ki te hapa i te tangata ka whainatia
ia mo te moni e £2, ara ma te Kai-Rehita o
te katoa e whiriwhiri te ahua o taua whaina.
 
WHAKATUWHERATANGA O TE
TOKOTORU TAPU.
NO te Ratapu te 9 o Maehe ka whaka-
tuwheratia a te Tokotoru Tapu na te
Atirikona o te Pihopatanga i whakatuwhera
ara na Hapata Wiremu. I te nui rawa o nga
tangata kaore i pau ki roto o te vvhare karakia.
I nga ope whakaeke ano ka kiki te whare. Ko
nga himene na nga koea i raro i a Paraire
Tomoana i himene. Ka rawe te takitini ki te
himene wawaro ana ki roto ki nga pakitara o
te Tokotoru Tapu. Ko te rarangi kauwhau
a te Atirikona i tangohia mai i te pukapuka a
Hakai Poropiti, te. 2 o nga upoko, te 9 o nga
rarangi, "Tera te kororia o tenei whare o
muri nei ka nui atu i to tera." He hanga
whakaaroha nga korero a te Atirikona mo te
oha a nga matua. I hoki whakamuri ana
korero ki te whakatokanga tuatahi i te whaka-
pono ki roto o Turanga i whakatinanatia ai
te ahuatanga o te whakapono i runga i te
hanganga a nga kaumata he whare karakia.
Kei te motuhake nga korero o te timatanga
mai o te hanganga whare karakia. Ko te
whakarapopototanga o te taha wairua o te
kauwhau a te Atirikona ko enei ara kia kaua
e waiho i te ataahua wharekarakia engari i te
ataahua ngakau. Ko temepara ia tangata,
ia tangata no te Atua, a e pai ai taua teme-
para ma te noho o te Wairua Tapu o te Atua
i roto. Waihoki te whare karakia hou he
whare no te Atua me tapu katoa te ahuatanga
o roto, me whai kia tupu kia kaha nga mahi
o roto.
Te Hinota Topu.
No te ata o te Manei ka tu te Hinota o te
Pihopatanga o Waiapu. Kei te takoto a
Motuhake te ripoata o tenei hui, no reira ko
te whakahua kau i konei.

TE PIPIWHARAUROA.
No. 177
Te Pereti
No te Turei rawa ka takoto te Pereti hua
ake nga moni o tena kohinga e £3202-6-0.
No te Wenerei ka tae mai he kohi hou ka
eke ai te kaute ki te £3>234-6-3'
Kaupapa o te Pereti.
Ko nga kohi enei—
Takitimu me Horouta .. £2, 259 14 9
Tuhoe . . 6 o o
Takapau (Tuhua) . 12 2 o
Te Arawa  . 15 o o
Ngatiapa (Taranaki) . 41 o o
Waimarama . 60 1 9
A. F. Williams .. 10 10 o
Niniwa i te 7777 .  41 o o
Kurapo (Moteo) .. 46 10
Na te Momona  . 14 o o
ll||Hyto) roiwio .. 9 ° 3
R5nTuawhitu . 25 o o
Tuwharetoa me Maniapoto .. 55 o 0
Ngapuhi . .  . 11 o 3
Ngatai me Apanui (he whakaaro ki te
raupapa) . . . 65 11 o
Paritu, Tiwhanui Kahungunu . 260 o o
Na nga Momona o Wairarapa . 11 o o
Ngaruroro)
Tamaki Taranaki Te Ua .. 14215 o 
Upotdwi J
T«aterangi me Hinekorako .. 102 o o
Ngaita—n{p .. .. .. 3 io o
Kohupatilcx (M«naena) .. .. 12 o o
Ngatiraukawa .. .. .. 25 o o
Rotorua .. .. .. .. 7 0 0
£3.334 6 3
W«o no Korongata, £7-0-6'. Ngapuhi (wao) £7-
Kaore i arikarUca tenei kohi. Ka mutu pea
te kohi nui wbakaharabara o nga hui katoa
aua tu. Ea pai nga raruraru katoa o te whare
iou«jioa tae atu hoki ki nga raruraru o te
mare. E Koro Pitau ka mutu te manuka-
nuka te kawa o te moe i a koe koutou ko o
tuahine ko o Mamarika «ne o mokopuna. Ka
«ui to kaha. Pata pai koe Id tua o o whaka-
raru. Pai noatu to hemo atu inaianei ka oti
hoki nga mahi i a koe. Otira kaore ma te
Atua ano koe" e manaaki e tiaki e mea kia
roa^ atu ou ra ki runga ki te mata o te whenua.
Kia ora nga iwi katoa. Tena koutou! Tena
koutou I ^hokihoki «tu na, i hokihoki atu na»
i waiho iho ae^mM«W^ koutou i muri nei hei
ngftuoga oni Ve, 'WWCOA, ma te mokemoke.
Hei tnuti.4B.0ft «ke tinei mo nga korero o tenei
hui nui whakabarflbAra.
999
WHAIKORERO A TE ATIRIKONA
Ki te Hoi o te Hahi i ta ki M&natake i te 10 o nga
ra o If&ehe, 1913.
E OK U hoa Minita, e nga Mangai o te
iwi, tena koutou;
Te Pihona ^e nm n0 ODa I'^1'111'3-1'11 ki te pito
- ' whakararo o te Pihopatanga kaore
te Pihopa i watea kia tae mae ki tenei Hui:
koia ia i mea mai ai ko au ra he riwhi mona i
i te whakapu,waretanga o to tatou Whare
Karakia, hei tumuaki hoki mo to tatou nei
Hui. Ahakoa kei te ngaro noa atu te tinana,
kei konei ona mahara, kei te inoi hoki ki te
Atua kia manaakitia to tatou Hui, kia nui ai
nga hua. Nana hoki te ki kia tu tahi nga
Hui o te Takiwa o Waiapu o to Heretaunga
hoki.
Minita. Tokorua o tatou hoa minita kua ka-
rangatia e te Atua ki te okiokinga i
i tenei tau ka hori nei; ara ko Nikora Tautau
raua ko Paraone Turei. He mea ki te mate-
nga o tetahi o tetahi: ko Nikora kua maha
noa atu ona tau e mahi ana ki te mara a te
'Atua—kua pa ano ki a ia te taumaha me te
timatanga o te ra; a, ka pa whakareke mai te
mate ki a ia i te Ra tapu i a ia e hoki ana i
tana karakia. Ko Paraone ia, he tai-tamariki
kua timata kau tana mahi, kaore ano kia nui
noa atu ona tau, ka pa te piwa ki a ia, a kua
moe. Kei te Atua ra te tikanga; nana i
homai, nana i tango, kia whakapaing!a te
ingoa o Ihowa.
,Tera ano tetahi o te takiwa o Tauranga
offta Rameka Haumia he tangata kaha ki te
Huiki, kua tomo ano ia ki te okioki.
m.^— H.««a. Kua tu ano to tatou Whare
Ti«h«re Kankte. Karokia, he mea pereki.
Kua oti hoki nga poupou te whakairo, ine
era atu mea o roto: kua whakapuwaretia
hoki. Kiki auta ano ta tatou whakapai ki te
Atua mom i mi kia whakakahangia tatou ki
taua mahi» • Me ta tatou mihi ki a Te Heuheu
ma mo ta ratou awhina i ta tatou mahi i te
hanga i taua whare. Engari, kabore ano kia
ata whakatupua: ina hold« kahore ano kia
ea katoa .te utu. .Ko te nama ka tata ki te
£1250 (kahore ano kia tututu «tahi o nga pire).
Ka tu te kohikohi mo taua nama akuanei, me
te tumanako tatou tera pea e ea katoa te
nama» e tau ai to tatou whare karakia kia
whakatupua kia tae mai ano te pihopa'ki tenei
takiwa.
Hakunre- ^ua ot1 te w^are nou va(> ttga koriro
'*•""'•- oHukarere. He mea powhatu ano
tera, kei wera ano i te ahi, kei mate etahi o a
tatou tamariti. I te tunga o te Hinota ki

TE PIPIWHARAUROA.
ഀ䠀䔀 吀唀刀䔀 吀唀吀唀刀唀⸀ഀഀ㄀⸀ 䬀漀琀愀栀椀 瀀甀琀愀渀最愀 漀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀 椀 琀攀 洀愀ⴀ ഀ爀愀洀愀⸀ഀഀ㈀⸀ 䬀漀 琀攀 漀爀愀渀最愀 洀漀 琀攀 瀀攀瀀愀 攀 爀椀洀愀 栀攀爀攀渀椀 ⠀㔀⼀ⴀ⤀ 椀 琀攀 ഀ琀愀甀Ⰰ 洀攀 渀漀漀琀椀 漀 琀攀 倀漀甀琀愀瀀攀琀愀 洀攀 瀀愀渀攀 爀愀渀攀椀⸀ഀഀ㌀⸀ 䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀渀最愀琀愀 欀椀 琀攀 琀愀渀最漀 椀 吀攀 倀椀瀀椀ⴀ ഀ眀栀愀爀愀甀爀漀愀 洀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 攀 椀愀 琀攀 洀漀渀椀 椀 爀漀琀漀 椀 琀攀 ഀ爀攀琀愀 眀栀愀欀愀愀琀甀 洀愀椀⸀ 䠀攀 眀栀愀欀愀愀琀甀 愀渀漀 栀漀欀椀 欀椀 渀最愀 ഀ琀愀渀最愀琀愀 攀 琀愀渀最漀 愀渀愀 椀 琀攀 瀀攀瀀愀Ⰰ 欀愀 琀愀攀 欀椀 琀攀 眀愀 攀 ഀ瀀愀甀 愀椀 愀 欀漀甀琀漀甀 洀漀渀椀 琀甀欀甀 洀愀椀 欀愀 琀愀欀愀椀愀 琀攀 瀀攀瀀愀 ഀ欀椀 琀攀 琀愀欀愀椀 眀栀攀爀漀⸀ 䬀椀愀 琀攀爀攀 琀攀 琀甀欀甀 洀愀椀 愀渀漀 椀 琀攀 ഀ栀甀愀 欀愀爀攀愀漀Ⰰ 欀椀 琀攀 欀漀爀攀 攀 琀攀爀攀 洀愀椀 欀愀 洀甀琀甀 琀攀 爀攀爀攀 ഀ愀琀甀⸀ 䬀漀 琀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀愀甀 㔀⼀ⴀⰀ 洀攀 甀琀甀 椀 琀攀 琀甀愀琀愀栀椀⸀ഀഀ㐀⸀ 䔀 瀀愀椀 愀渀愀 欀椀愀 琀甀欀甀愀 洀愀椀 渀最愀 欀漀爀攀爀漀 漀 椀愀 眀愀栀椀 漀 ഀ椀愀 眀愀栀椀 漀 琀攀 䴀漀琀甀Ⰰ 攀渀最愀爀椀 欀攀椀 琀攀 䔀琀椀琀愀 琀攀 琀椀欀愀渀最愀 洀漀 琀攀 ഀ琀愀 椀 愀甀愀 欀漀爀攀爀漀㬀 欀椀愀 洀愀爀愀洀愀 琀攀 琀甀栀椀琀甀栀椀⸀ഀഀ㔀⸀ 䴀攀 瀀攀渀攀椀 琀攀 琀甀栀椀 椀 眀愀栀漀 漀 渀最愀 爀攀琀愀 欀愀琀漀愀㨀᐀ഠഀ䬀椀 吀䔀 倀䤀倀䤀圀䠀䄀刀䄀唀刀伀䄀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀洀攀⸀ഀഀഀഀഀഀ䠀䔀 倀䄀一唀䤀⸀ഀഀ䬀椀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 攀 栀椀愀栀椀愀 愀渀愀 欀椀 琀攀 刀愀眀椀爀椀 欀椀 琀攀 ഀ䠀椀洀攀渀攀㨀 栀攀 渀甀椀 渀漀愀 愀琀甀 䬀愁 瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀攀椀 愀 ഀ愀甀 椀渀愀椀愀渀攀椀㨀 欀漀 琀攀 甀琀甀㨀᐀ഠഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 渀甀椀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㔀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 眀栀攀爀漀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀Ⰰ ㈀⼀㘀 ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ 椀⼀ⴀ ഀ䠀攀 洀攀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 欀椀爀椀 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ ㌀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 欀椀爀椀 渀漀愀Ⰰ ㄀⼀㘀 ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 眀栀攀爀漀Ⰰ ㈀⼀ⴀഀഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ刀愀眀椀爀椀 ☀ 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 瀀愀椀 爀愀眀愀Ⰰ 㐀⼀ⴀ ഀ䠀攀 䠀椀洀攀渀攀Ⰰ 㘀搀⸀ഀഀ䴀愀欀甀 攀 甀琀甀 琀攀 倀愀渀攀 䬀椀䬀椁 栀攀椀 琀甀欀甀 愀琀甀 椀䬀 愀 ഀ瀀甀欀愀瀀甀欀愀 欀椀 愀 欀漀攀⸀ഀഀ一愀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰഀഀ吀攀 刀愀甀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀⸀ഀഀഀഀ䬀椀 琀攀 栀椀愀栀椀愀 琀攀 琀愀䬀愁琀愀 欀椀 琀攀 倀愀椀瀀攀爀愀 欀椀 琀攀 ഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀Ⰰ 洀攀 琀漀渀漀 欀椀 琀攀 䈀䤀䈀䰀䔀 䐀䔀倀伀匀䤀吀伀刀夀 ഀ匀唀一䐀䄀夀 匀䌀䠀伀伀䰀 唀一䤀伀一Ⰰ 䄀甀挀欀氀愀渀搀⸀ഀഀ倀愀椀瀀攀爀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀㘀Ⰰ 㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 椀⼀ⴀഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 洀攀 䬀愁 甀瀀漀欀漀 眀栀愀欀愀洀愀爀愀洀愀Ⰰ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀ ഀ㐀⼀㘀Ⰰ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁 ㌀搀⸀ഀഀ䬀愀眀攀渀愀琀愀 瀀愀欀甀Ⰰ 洀攀 䬀愁 眀愀椀愀琀愀Ⰰ ㈀⼀ⴀⰀ ㈀⼀㘀Ⰰ ㌀⼀ⴀⰀ ㌀⼀㘀Ⰰ ഀ㐀⼀ⴀⰀ 洀攀 琀攀 瀀愀渀攀 欀椀䬀椁Ⰰ ㌀搀⸀ഀഀഀഀ倀爀椀渀琀攀搀 愀渀搀 倀甀戀氀椀猀栀攀搀 戀礀 䠀⸀ 圀⸀ 圀䤀䰀䰀䤀䄀䴀匀Ⰰ 愀琀 吀攀 刀愀甀 ഀ倀爀椀渀琀椀渀最 圀漀爀欀猀Ⰰ 䈀攀爀爀礀 匀琀爀攀攀琀Ⰰ 䜀椀猀戀漀爀渀攀㬀 一攀眀 娀攀愀氀愀渀搀⸀