Te Puke Ki Hikurangi 1897-1913: Volume 7, Number 4. 15 September 1911 |
1 1 |
▲back to top |
" TEPUPUTANGA KI TE ORA NUI TANGATA E HAERE ANA KI TE PO, ITI TANGATA I MAHUE AKE KI TE AO NEI " "RAUHITIA, MANAAKITIA." NAMA 4 O TE TAU 1 CARTERTON, WAIRARAPA, PARAIRE HEPETEMA 15, 1911. Te Ture Whenua Maori 1909 WAAHI II TE APERATA KOOTI MAORI
2 2 |
▲back to top |
3 3 |
▲back to top |
4 4 |
▲back to top |
5 5 |
▲back to top |
6 6 |
▲back to top |
6. TE PUKE KI HIKURANGI, PARAIRE HEPETEMA 15,1911. NAMA 3 O TE TAU "Te Ranana Pukapuka whakahaere. LONDON DIRECTORY CO LTD. KOTAHI PUTANGA i roto i te toru marama. Hei whakaatu ki nga tangata mahi o te ao katoa, kia marama ai te tuku korero ki nga; Ingarihi Kamupene Mahi hokohoko hoki I roto i nga rarangi o ia karaihe taonga. Apiti atu hoki ki tenei pukapuka hei whakaatu ki nga tangata e haere ana ki Ranana i nga;— TANGATA TANGO TAONGA me nga taonga e tukua ana e ratau ma runga tima, me a ratau Makete i nga taonga o nga Koroni nei. NGA RAINA TIMA. Hei whakaatu hoki i raro i nga Wahapu hei rerenga, hei tohu ano hoki i nga taima hei rerenga. HEI PANUI 1 NGA MAHI TAKIWA. o nga Kamupene mahi, hokohoko hoki, i roto i nga tino Porowini o nga tuone, me waenganui ano hoki o nga mahi ahu-whenua o te Kiingitanga Kotahi. Ka tukua atu he kape o tenei pukapuka, ka utua hoki te tukunga atu, mehemea ka tukua mai he Poutapeta Oota mo te moni £1. Matenga Tupapaku TE MATENGA O WITAKO TANI- ORA. WAHINE RANGATIRA O TE ATI AVA. I te wenerei te 6 o nga ra o te mara- ma nei ka hemo a Witako Taniora, Tamaahine a te honore Witako Nga- tata, ki te kainga o tona tamaahine o Nui, wahine a Hoani Warena (Mrs J. Warren), i Pitone. I whanau, a Wita- ko ki Waikanae i te tau 1859, ka 52 ona tau inaianei, i whakaakotia ia ki te kura a H. R. Homu (Holmes,) i Po- neke, e noho ana ratau ko ona matua i Tanapara Tiriti, Poneke, i te tau 1876, ka marenatia ia kia te Mana Taniora o Waikawa, i roto i te whare karakia o Hato Pita, Wire Tiriti, Poneke, (St. Peter). I muri iho i to raua marenata nga ka noho raua ki Wiawhetu e rua te- kau o raua tau e noho aua i reira, ka haere raua ki Waikanae noho ai, i mua atu i tona hemonga ka haramai ki te kainga o tona Tamaahine i Pito- ne nei, i te matenga o te Honore H. K. Taiaroa M. L. C. o Otakou, ia Wi- tako katoa nga whakahaere, timata atu i Poneke ki Otepoti, ki te waahi hei nehunga ia Taiaroa he wahine ia kua mohiotia e nga Pakeha me nga Maori, timata mai i te Tai Hauauru tae noa ki Tai Rawhiti, i te matenga o Hone Heke, ka riro na raua ko Wiki Taitoko meo raua hoa rangatira taane, wahine, i man te tinana o Hone Heke kia Ngapuhi ra ano. He nui te pai o tenei wahine, he manaaki i te tangata ahakoa Maori Pakeha ranei he rite to- nu tana manaaki a he uri rangatira ia no nga tatai rangatira ona tipuna tuku iho ki a ia ko ia te huinga o aua toto rangatira. E 7 ona tamariki kei te ora, e 8 nga mea wahine , e 4 nga mea taane, hei ahua enei mona ki tenei ao. i te tau 1897 ka haere nga hoia Maori ki te Taimana Tiupiri o Kuini Wikito- ria, he nui ona kupu poroporoaki ki nga hoia, a, i haere hoki tetahi ona ta- ma, a Kuru, hei kai whakatangi Piuka- . ca nao nga hoia, ka nehua ia ki te waa- hu i nehua ai tona matua i Pitone, ara ki te urupa o to ratau whanau, he tino aui nga tangihanga i tae ki te tangi ki a ia TE MATENGA O ANI NGAPUKE; Kua mate a Ani Ngapuke, te rua o ona ingoa ko Reneti. He tamahine na Ngatuere Tawhirimatea. 1 mate ki Kaatataone (Carterton) Wairarapa; i te rua o nga ra o Hepetema nei; be nui te pouri ona tungane ona matua o- na tamariki ona mokopuna, mo tona matenga a he nui te tangihanga i ta- ngihia ai ia e ona hapu. Ko tetahi tenei o nga wahine rangatira o Waira- rapa nei. He wahine manaaki i te tangata, manaaki i nga oope haere, manaaki i ona hapu, i ona tamariki, tae noa ki ona mokopuna. Kua kau- matuatia ana tamariki whangai, kua whanau tamariki hoki, He nui nga huarahi mai o tenei wahine i roto i nga tipuna, ia Kahungunu, ia Rongo- maipapa iaTuri, ia Tamatekapua ia Whatonga:— Ka moe a Whatonga ia Reretua: Ko Tautoko. „ Rangitane. „ Kopuparapara. „ Kuaopango. „ Uengarehupango. „ Hamua. „ Wahatuara. „ Hinerautekawa. ka moe ia Raka- imaroa: Ko Pikihauariki to mua, Ko Korakotaiwaha to muri iho. „ Pinenau to muri iho. Ku moe a Korakotaiwaha ia Hineumu ko te Ra- ngi whakaewa, ka moe a te Rangiwha- ewa ia Hinetarariki Ko Tamahau ka meo ia Hinerangi, ko Raetea raua ko tona tuahine ko Hinetearorangi, ka moe a te Raetea ia Horahanga ko Tangatakau ka moe ia Tohi, ko Ta- rewa, ko Tawhirimatea, ko Ngatuere. ko Ani Ngapuke, ko te rua ona ingoa ko Reneti. Heoi ano kaati nei ona whakapapa, e tukua atu inaianei, no te whitu o Hepetema nei ka nehua. Heoi haere ra e kui, ki o tipuna ki e iwi katoa, ki te kainga tuturu mo ta- tau, waiho ko te pouri ki muri nei rae ;c aroha. Heoi ano, na Te Puke-Ki-Hikurangi. HE WHAKAMARAMA. Ko te take i kore ai e tere te puta a u o te koutou Maunga i tenei putanga . he raruraru ki te neke ia te "Puke" ki ona ake turanga, heoi kia ora koutou. No te "Puke" NGA TAIMA O NGA TEREINA MO WAIRARAPA; Te tereina i te ata mo Poneke. Ka haere mai i:- Mahitaone i te 7,80. i te 9,45, i te (3,18. o te ahiahi.) Ki Wuurupere i te 6,30. i te 11,43. i te (6.0) o te ahi ahi. Kaatataone i te 7 57. i te 10,20. o te ata, i te 4,15. o te ahiahi. Ki Wuuru- pere i te 11,11. o te ata, i te 4,25. o te ahiahi, me te 8,32, ka noho tenei tere- ina i Mahitaone ka mutu. Ko tereina i Mahitaone ki Wuuru- pere o te 6,30. o te ata. ka mau te Ekiperehi o Akarana ki Paamutana, ko te tereina i Kaatataone ki Wuuru pere o te 11,11. o te ata, ka mau te Nepia Ekeperehi ki Wuurupere. Nga tereina hoki mai i Poneke ki Wairarapa nei, kei te;- o 7,45. 10,15- o te ata, kei te 4,35. ka hiahi. NGA HAORA MAHI O NGA POUTAPETA. i Ko nga Tumuaki Poutapeta; ko A- karana, ko Otautahi ko Otepoti me Pokeke e .tuhera ana enei Poutapeta i te 8 o te ata ki te 8 o te ahiahi. Ko era atu poutapeta katoa e tuhera ana i te 9 o te ata ki te 5 o te ahiahi. Mo te hiahia o te tangata kia mohio ki enri ahuatanga, nae titira ki nga, Post & Telegraph ." Nga Waea, (Telegrams) Niu Tireni NGA TAUIRA Nga Ture o tenei Pepa TURE 1. Ko te utu nao te pepa o te "Puke" i B tau tekau 10/- hereni. TURE 2. Ki te tono mai i te pepa me pea te ahua o te tuhi mai i te ingoa ki wa ho o te kawa:—— Ki te Etita o te "Puke ki Hiku ngi." Box 5, CARTERTON. TURE 3. Ki te tuku moni mai koutou ko tauira ano tenei i runga ake nei, nga moni Poutapeta Nooti anake (] sal Notes.) TURE 4. E rua nga putanga o te pepa i r i te marama. TURE 5. Ko te pepa tuatahi e tae atu ki tangata me tuku tonu mai te kia ora ai to koutou maunga. TURE 6. i Kei te Etita te tikanga mo te pan i nga korero e tukua mai ana kia hitia e te Puke. TURE 7. Kia tupato, kaua nga korero kino tukua mai kaore e panuitia e te Pu NGA RA PUTANGA Kei te 15 me te ra whakamutunga o ia marama nga ra putanga o te pe kaore e mohio a te Puke ki nga ra tae atu ai te pepa kia koutou, engari te poohitanga atu i konei, koia tenei runga ake nei. Na te Etita. He mea ta he mea panui na H. A. Tuhokairangi, i raro i nga wha haere a Purakau Maika i te Tari pe hi o Rowse, High st, Carterton. Printed & Published by H. & Tuhokairangi (Andrew Bros,) un< the direction of Purakau Maika Editor at their Registered Printing Office High Street, C A R T E R T O N September 15, 1911,..