[NAMA. 18, O TE TAU 2.\_\_\_\_TE PUKE KI HIKURANGI, NOEMA WENEREI 15th 1899.[Wharangi No. 2J
Matatara waahi o Upokongaro Whanganui    Hepetema 18th, 1899. Ki Te Etita o ''Te Puke  Ki  Hikurangi" e hoa tena koe, ma te tika ma te pono ma te aroha tatau e tiaki i roto  i  te  maru o to tatau Ariki  o  Ihu  Karaiti.    E  hoa  tukua atu e koe enei kupu ruarua hei titiro iho ma oku hoa Wahine i nga pito e wha o to tatau Motu whiti atu  ki te  Waipounamu,   mo tetahi Wahine   ko   Hera   te   Upokoiri   he Tamahine na Kawana Hunia,  Rangatira  o Ngati-Apa, he Tamahine na Kuta Tamahine a Maihi   Ngapapa,  Rangatira o Ngaati-te-Upokoiri ki Heretaunga.    Mo tetahi pukapuka i tuhia mai i te tekau-ma-whitu  o nga ra o Oketopa i te tau 1898.    Penei mai nga kupu:—Kia Moepuke ana nga whariki hei utu mo to piupiu me o poi i riro mai nei i au i te matenga o Taitoko, me  mahi mai hoki e koe tetahi piupiu whakairo me tetahi tatua whakairo moku.    Heoi  ka mahia e ahau nga taonga mo taua Wahine, he  mea whakairo katoa, i te mea e whakaotioti ana au i aua taonga, ka tae mai tetahi pukapuka na Raukura Ruahoata, penei mai nga kupu —Kia Moepuke Rangitahua kua tae mai a Hera te Upokoiri ki te ki mai  kia tukua atu e ahau he piupiu mona, utua atu ana e ahau ae, kua rite i au te hiahia o te  Upokoiri, engari taupuaria mai i nga ra o Hepetema 1899, me tetahi pukapuka i tuhia e  ahau i te 21 o nga ra o Akuhata 1899, penei nga kupu :—Kia, Hera te Upokoiri,   ka tae atu au i nga ra o Hepetema ki te kawe atu i nga taonga mou i te 30 o Akuhata, ka Waea atu au ki a Hera te Upokoiri ka tae atu au i te tahi o Hepetema,  katahi nei maua ka haere i te tahi o Hepetema,  i Wurupere ka Waea atu ano maua ki a Hera,  i te 7 o nga haora-i te ahiahi ka tae maua ki Hehitingi, to maua taenga atu kua kore i tona kaainga, heoi kararu maua, ao ake i te Rahoroi ka kite maua i a Mohi -te Atahikoia, me Anaru te Wanikau me etahi tangata,  katahi maua

[NAMA 18, O TE TAU 2,]\_\_\_\_\_TE  PUKE KI HIKURANGI   NOEMA WENEREI 15th 1899.\_\_\_\_[Wharangi No. 3]
Kauangaroa Fordell Oketopa 16/98. Ki te Etita o "Te Puke Ki   Hikurangi" e hoa tena ra koe.    Tukua atu  nga kupu ruarua nei ki nga rohe o te Tai-Hauauru,  kia mohio nga rohe pooti Mema i te Tai-Hauauru e unu mai ana ahau i ta maua panui ko te Ao-turoa Whiu,  mo  Eruera Whakaahu,   i panuitia e maua ka whakaingoatia ia e ona Iwi me ona Hapu hai Mema mo te  Koroni, a no te 12 Oketopa 1899,  i tu ai tetahi hui ki Kauangaroa, ka tukua e  Eruera Whakaahu tona Memanga ki raro i runga  tonu i tona ngawari,  me tona ngakau Rangatira ngakau mahaki, i te mahara hoki o Eruera Whakaahu, he nui rawa nga Mema o te Tai-Hauauru i tenei pootitanga Mema e heke iho nei, koia ka tukua e ia tona pooti ki raro, a pai tonu nga kai-tautoko i a ia me tona Iwi, me ona Hapu ki tana tukunga i a ia ki raro, kaore he pouri e pa mai kia matau mo tana mahara pera, engari e nga Iwi, e nga Hapu, e nga Rangatira, he tangata ngawari rawa tenei ana   tikanga koia i matea nuitia, ai  e tona Iwi, kaua hei pouri mo te tukunga o to koutou whanaunga i tona pooti ki raro kai te haere mai nga ra hei  mararatanga mai ma koutou ki to koutou whanaunga,  heoi ano. Ki a ora "Te Puke." Ruka Poniwahio.

[NAMA. 18. O TE TAU 2.]TE PUKE KI HIKURANGI   NOEMA WENEREI 15th 1899.\_\_\_\_[Wharangi No. 6]
Kakariki.
Oketopa 12/10/99.
Kaua hei mea mai ki te hoki auau atu, e ki ana te Whakatauki anehe ma "E hokia he whanaunga" Ko tenei e "Te Puke" tena koe koutou ko to whanau whakairo i a koe, ma te kaha nui o te Ariki e hora nei i te ao katoa tatau e tiaki a te mutunga rano o te ao.
Ka heke te mihi.    Ea piki te kupu.
Koia tenei maau e whakairo atu aku kupu mihi aroha, mo to matau Kaumatua Rangatira Pakeha mo Eruera Waaka; ko tenei Kaumatua ka nui ona tau e noho tahi ana matau, a ko ia tonu tetahi o nga tino Kaumatua whakahaere i nga mahi nunui o tona mana a Kahukura, na, i runga i tona matenga i mate atu ai ia ki Akarana, ki runga tonu i nga ringa o nga tini Takuta o taua taone, kihei i taea tona mate e aua Takuta, koia maua ko Maremare i ki ra, ko te Takata kei ko atu, ko te Tohunga kei ko mai, i nuku ata ai te Takuta mo te wawahi i te Turoro me te titiro i te ahua o te mate, na, mo te penei ka ora katoa i a ia, kaore e pena, engari ka penei, ka ora ka mate, ka ora ka mate, ko te take, kei te waahi ngaro te take mai o te mate, e kiia ra e to koutou Tipuna e Hopa? na Ihowa i homai na Ihowa i tango atu, kia whakapainga te Ingoa o Ihowa.
Na mo runga i nga kupu a taku hoa a Paraire e mea nei, he Iwi whai moni te Maori i nga Whenua me era atu rawa a te Maori, ae e tika ana, e ki ana a Kiingi Horomona, kaua hei tarake atu ki te mea whai taonga, ko tona mea whai parirau hoki tena, koia na ano kei te E kara e rere whakaterangi ana, kotahi meneti ka rere atu te moni i roto i te ringa o te Maori, tena kei te toe oti nga mano pauna o Heretaunga i naianei, kaore kua ngaro noa ata te hanga-ahi. Kaati pea enei kupu. Na e te "Puke" ko te kaute tenei o nga
• punua o a matau toru hipi nei.
Tikitiki Teihana,550 Herupara Teihana," 110 Haronga Teihana, 124 Tutu Teihana, 180 ' Te Wharau Teihana, 200 Kainanga Teihana,  180 Ahikouka No-2 Teihana, 1250 Ahikouka No-1 Teihana, 880 Waiomatatini Teihana, 550 Te Herenga Teihana, 520
Huihui katoa.4544
Kei mea mai nga hoa tera atu te nunui o nga Whenua e noho nei nga nipi nei, aua atu i te Ingoa Teihana tonu nate whanau, he kore te kore, i te mea e mahia ana i tona iti oneone, te maha o nga eka oia Teihana, e 6000. E 4000. E 2000. E 2000. E 70-00. E 400. E 200. E 600. Engari ko te nuinga hoki o te Whenua, kei te kino tonu. He Pao mo Waaka:—E ki ana te Paipera he whaanuitanga ringa, he oranga iti te oranga i te ao eau? He Pao mo te Puke.
E te Puke e heke ana au kua pau atu aku   . maioha eau?
E te Ariki manaakitia tau kahui i hokoa nei ki ou toto utu nui.
Te Pake, hei kona ra noho   mai ai.    Na
tetahi o kai-tautoko.
Uri-kore-kite-ao.

[NAMA 18. O TE TAU 2.]\_\_\_\_\_TE PUKE KI HIKURANGI   NOEMA WENEREI 15th 1899.\_\_\_\_[Wharangi No. 7]
TE WHAWHAI KI TE  APITI O KOROPA.
No te Paraire te  torť o nga ra o Noema, ka tono mai nga Poa ki  te Ingarihi kia mau te rongo i tenei ra tae noatia te mane, i whakaae nga kai whakahaere o te Inggrihi ki te tono a te Poa, engari i runga i tenei ritenga, kia kaua  nga  Poa e neke atu i nga waahi i noho nei ratou, kaati no   te awatea ka tukua e te Ingarihi to ratau Puruna kia  rere ki runga, hei matakitaki  i nga mahi a nga Poa, ka kite iho e haere ana nga Poa, heoi ano ka timata tonu iho te whawhai o te Ingarihi ki te Poa, ko te waahi i tu ai te tino whawhai i tenei rangi ko te takiwa ki te whakatetonga o te Pa o te Ingarihi, i tonoa tetahi ropu eke Hoiho e te Tianara o te Ingarihi kia haere ki taua takiwa, kia mohio  ai ia ki nga mahi a nga Poa o taua takiwa, heoi ka tata atu nga Hoia   ki nga hiwi o reira ka  kite iho ratau e noho ana  nga Poa, i waenganui o nga hiwi, ko te waahi e kiia nei ko te Paahi o Koropa, kua oti ia ratau te whakanoho a ratau Purepo, heoi ka tuku whakaatu mai nga Hoia eke Hoiho ra.  ki to  ratau  Tianara  "Ta Hori  Waiti"  me to ratau noho  ano i reira, no te taenga o te rongo kia "Tianara Ta Hori  Waiti"  ka tukua e ia  tetahi ropu Hoia haere  waewae  hei whakapiki i te ropu eke Hoiho, ka tae nei nga Hoia haere waewae o te Ingarihi ki tetahi waahi e tata atu ana ki nga Poa, ka pikitia e ratau te hiwi, kai tua nei te Poa e noho ana tae noa ratou ki te tihi o taua  hiwi, katahi ano  ka  tukua ta ratau kokiri whakararo ki nga Poa, ka mate kotahi rau i nga Peneti a te Ingarihi, a, whati kino ana nga Poa, ka rere hoki ratau ki   te parae i tenei wa   i whakapiri   haere nga ropu eke Hoiho i nga hiwi, no te whatinga o nga Poa ka kokiri mai  ratau  ki  te  whawhai ki nga Poa,   kotahi mano nga  Poa i mate, e rua mano i riro Herehere i te Ingarihi.

NAMA 18. O TE TAU 2.1TE PUKE KI HIKURANGI,    NOEMA WENEREI  15th 1899.             Wharangi No. 8]
KEEPA KORONI.
Kua kokiri mai nga Poa ki te takiwa o Keepa Koroni; E rua nga taone kua riro i a ratau, i haere atu tetahi Ropu o te Ingarihi ki te titiro ki nga mahi a te Poa ; ka tae ratau ki te takiwa o Peremana; he taone tenei e 60 maero ki te pito whaka-te-tonga o Kimari, ahakoa tokoiti ka Whawhaitia e ratau tetahi Kopu o nga Poa, (te hiahia o te Ingarihi he kimi i te pahi o nga Poa.) E wha haora ratau e kakari ana ka tu te Kanara o te Ingarihi, ara, a Kanara Whakana, i a ia e arahi ana i ana Hoia ki te kakari.
TE WHAKAATU WHAKAMUTUNGA, Mo KIMARI.
Nui atu nga Poa kua tae atu me a ratau pu nunui, a kua awhiotia e ratau te Pa. Ko Kamaana Koronati te Kai-whakahaere o nga mahi a te Poa, i tono atu hoki ia ki te Ingarihi, kia tukua mai te Pa ki roto ki tona ringaringa, ki te kore ka wahia ki nga mataa papaa, te whakautu a te Ingarihi. Ko tenei tono kaore ratau e whakaae atu, no konei ka timata te pupuhi mai a te hoa-riri, engari kaore i pai te maka mai i a ratau mataa papaa. Kua tae mai hoki te whakaatu a te Kai-whakahaere o te Ingarihi kai te pai ratau.
Kua tae atu etahi o nga Hoia e Ingarangi ki te pito whaka-te-tonga o Awherika ; kua whakahaua kia rere atu ratau ki Tapana, he Pa tenei kei te Takutai o Neitera; ko tetahi Kaipuke kawe mai i nga Hoia o te Ingarihi i Aitua i whati te maitai whakahaere i te hoe, i whano tata ratau te aia haeretia e te hau ki runga ki etahi kohatu, engari i tae • atu te manuao Taimana, nana i arahi taua Tima ki tetahi o nga Moutere o Keepa Wara kia whakamahia.
He Ohipera Kaipuke. Kai te kohikohi moni te hoa Wahine o te Piriniha O Weeri, kaati kua tono te Tiuku o Niukahera, ma ana e hoatu nga mea katoa mo te Kaipuke, kua tae mai ano te tono a tetahi-Wahine Rangatira o Ingarangi, ara, a (Lady Randolph Churchill) kia whakahae-rea tetahi ritenga e nga Koroni, hei kohikohi moni hei whangai i taua Kaipuke.
He Kohikohi ano.
Kai te kohikohi moni nga Rangatira me te Iwi nui o Ingarangi, hei whangai i nga tangata kua rawa koretia, o te takiwa o Keepa Koroni, e 60,000 mano tangata i ahu mai i Taranawaara i te wehi ki nga Poa, i mahue iho a ratau taonga, ki muri, ko enei . moni hei whangai i a ratau, otira he nui ano te moni o Kiu Tireni kua tukua atu, no Whanganui neke atu i te Ł300 rau pauna, no Akarana neke atu i te Ł300 rau pauna, otira kei te tuku moni nga taone katoa o Niu Tireni.
Te whai korero a te Roore Hohipere. Ko  te whai   korero a  te Timuaki o nga