TE PUKE KI HIKURANGI

[NAMA 17 O TE TAU TUARUA.]WAIRARAPA.           OKETOPA   TUREI 31st    1899.\_\_\_\_\_\_[Wharangi No. 1]
Poneke.
Hepetema 17th 1899. Ki te Etita o "Te Puke" tena koe, he kupu ena no te huinga tuatahi o te Komiti o te Paremata, i te Paraire te 16 o Hepetema nei i takoto ai nga Pire e toru ki te aroaro o te Komiti, a, he mea karanga nga Komiti o nga Iwi nei kia uru atu ki roto whakarongo ai i nga whakamaramatanga.
Ko te Pire Kaunihera, na Kaihau i whakatakoto, ko te ahua o tena Pire, me ona whakamarama he Pire Motuhake, ki te Maori anake nga Mana, heoi ano te mana i puta ki waho ko te hara Kohuru, me nga raruraru i waenganui i te Pakeha me te Maori, a, be maha nga whakamarama a Kaihau mo te ahua e taea ai e te Maori nga whakahaere i raro i te Ture, i muri ka mea te Pirimia, ko tona tino hiahia nui kia whakahaerea tetahi Pire, kia oti tonu i tenei Paremata, mo nga Whenua Maori, a, kia whakamatauria i runga i te ahua ngawari, kia kaua e pera i tera tau, ki te tukua atu mo tera tau e kore rawa e oti, ka timata atu ano nga mahi pera i tera tau, a, ki te kore e ngawari, kaati me hanga tetahi Pire poto, hei whakamutu i te hoko i nga Whenua Maori, kia paahi tonu i tenei tau.
No te Hatarei ka noho ano te Komiti, ka whakamarama a Heke i te Pire a Ngapuhi, ko nga mana e tonoa ana e taua Pire, ko nga mana whakahaere i nga Whenua papatupu, me nga Ruuritanga, me te Kooti Whenua, kaore e pa atu ki nga paanga o te tangata whakahaere ai aua Komiti, ara, nga paanga Riihi Whenua, ma te hunga ano no ratau nga Whenua e whakahaere o ratau, ki te riihi i o ratau paanga, ki te whakaaetia tenei kaore he tikanga ki a ia, mehemea hei te Pakeha anake he "Mema mo taua Poari, heoi taana ki te hunga ano no ratau te Whenua te mana Riihi me era atu mana katoa.
I muri ko Timi Kara, ka whakamarama i ta te Kawanatanga, ki taana titiro i runga i te ahua o nga Take, kua whaiti te hiahia ki runga i tenei, ara, kia whakawhaititia, kia whakaetia he Ture mo nga Whenua Maori, he iti noa te waahi i rereke ai, kei runga i nga mana whakahaere anake, a ki taana mahara, tera e taea te whakatopu kia kotahi, ina hoki ko ta te Kawanatanga Pire ina paahitia, ka tarewa tonu i runga, a, ma te hunga ano no ratau te Whenua e kukume iho ki raro, ka mana ai te Ture ki te Whenua, no reira me whakararangi a ratau Take, me kore e taea te whakatopu kia kotahi.
Wi Pere:—
He whakaatu tana i te Take i porangi ai te Komiti o te Tai-Rawhiti, ara na te tukunga atu o tetahi pukapuka mihi aroha ki a te

[NAMA 17 O TE TAU 2.]\_\_\_\_\_TE PUKE KI HIKURANGI   OKETOPA TUREI 31st 1899.[Wharangi No. 4]
Kia te Etita o "Te Puke Ei Hikurangi" e hoa tena koe kia pai koe ki te tuku atu i enei kupu e whai ake nei, ara, naku na te Aoturoa Whiu kia te Waaka Hakaraia. E hoa e taku taokete, katahi ano ahau ka whakahoki kupu atu kia koe mo to patai ki au mo taku panuitanga i oku mahara me aku hoki i rongo ai, otira o a tatau tahi i rongo ai, e mea ana pea .koe i tuku ai i to patai ma te Pepa e kawe mai. ki au kia mahara ai nga Iwi o te Motu kaore ano koe i rongo korero whaitika-nga a to hunaonga a Eruera Te Kahu, e hoa e Waaka kaore koe i te tauhou ki to hunaonga e hapainga nei e au hei mangai mo nga Iwi Maori o te Tai-Hauauru ki te Paremata o te Koroni, kua kite koe i tona tika i tona kaha i tona paku mohiotanga, e mea ana pea koe kia pohehe nga Iwi kaore ano koe i kite i mohio i rongo ranei ki nga tikanga ki nga ritenga o te Kahu ne? e hoa kua rongo ahau kua kite hoki i nga korero o ta koutou hui i tu nei ki Whangaehu i te 14 Hepetema nei,

[NAMA 17, O TE TAU 2.]\_\_\_\_\_TE PUKE KI HIKURANGI    OKETOPA TUREI 31st 1899.\_\_\_\_\_[Wharangi No. 5]
Aorangi, Hepetema, 20. 1899.
Ki te Etita o "Te Puke" tena koe me o hoa whakahaere i to tatou Nupepa, kia ora e "Te Puke" he iti  nei nga kupu i tuhi atu ai,   ara    he    whakamoemiti  atu   ki to kaha, kite tuku mai i  nga kupu  tohutohu mo te mate raua ko te ora, me to whakaatu hoki i te hokinga  o te  kaute ote  Maori ki raro, me te kimi hoki inga Take i matemate ai, ara, i hoki ai te kaute o te Iwi Maori, kaati kua kitea e koe kai te he ote whakariterite ite ahua onga  kai,  onga Kakahu onga Whare onga Marae me te ahua ote mahi. E tautoko ana toku ngakau i enei tohutohu, engari e kore e mana i te Iwi Maori enei tohutohu, he ngakau  puhoi  te  Maori, e "Te Puke" tenei tetahi Take  nui  i  ngaro   ai te Maori, kei o tatou Wahine  e moe nei i  te Pakeha,  ka  whanau  a   ratou  tamariki  he Awhekaihe, ko etahi o a ratau  tamariki ka hoki mai ki te taha Maori ka  uru  ena  ki  to tatou kaute, ko  etahi o aua tamariki ka ahu atu ki te taha Pakeha, ka uru era ki te kaute o te Pakeha, e hia ranei nga Wahine Maori i moe i te Pakeha, he mano pea, he rau ranei, me titiro tatou e hia a ratou tamariki,  me awereti kia wha tamariki  a te  mea  kotahi hui katoa nga tamariki a tenei 100, Wahine e 400, he hawhe pea e  hoki mai kia tatou he hawhe hoki ki te Pakeha, he ruihi nui tenei ki taku mahara, ka nui te whakahe o taku ngakau ki o tatou Wahine e moe nei i te Pakeha, kaati ena korero.    Mo to panui e taunu nei kio tatou Takuta Maori, e tika ana te tahi waahi, e he  ana tetahi waahi,   kauaka

NAMA 17. O TE TAU 2.]\_\_\_\_\_TE PUKE KI HIKURANGI   OKETOPA TUREI 31st 1899.\_\_\_\_\_[Wharangi No. 8]
Panuitanga
E kore e mutu ta matau Panui i tenei Panui, ara, i tenei kupu whakamahara kia koutou kite tuku korero mai koutou me whakapiri mai ano e koutou he Pane Kuini ki runga i a koutou reta Panui ranei, ara, nga Pane Kuini ano e rite ana mo te taimaha o te reta, i runga i te ritenga penei, na, e kore e tika ma te "Puke" e utu a koutou reta e tukua ana mai kia panuitia, engari kaati rawa ma te "Puke" ko te perehitanga me ta tukunga atu hoki i o koutou Nupepa, heoi kia mau i roto i o koutou whakaaro Rangatira tenei Panui.
"Te Puke Ki Hikurangi."
Koi wareware rawa koutou ki te titiro ki tenei wahi, ara ki tenei kupu, ki te nui nga korero ka mau tonu ki te 8 nga wharangi, a ki te iti nga korero ka hoki ano ki te 6 nga wharangi, a me te titiro iho ano hoki ki te Tauira poto onga Ture, ara ki te Ture 1, ko te utu mo te pepa ote 'Puke" i te tau, 10/-moni, kaore ite 10/-Pane Kuini, a me te tango hoki a te tangata ite pepa hei te tau anake kaore e hoki iho, heoi kia mau i roto i o koutou ngakau enei kupu. "Te Puke."
KAHORE E TAU TE HEE, Ki NGA KAI-MAHI O TE "PUKE" ME To TATAU NUPEPA Mo NGA WHAKAAKO, ANGA RANGATIRA TAANE, WAHINE, E TUKUA MAI ANA Ku PANUITIA E TE PUKE KI HIKURANGI," Orau KIA TUPATO ANO KOUTOU, KAUA NGA KORERO KINO.
MARAMA-TAKA O TE "PUKE." Ko nga ra enei hei putanga atu mo te Pepa, i roto i te marama, a, pau noa tenei tau, ko nga ra hei taenga atu ki o koutou Kainga kaore te "Puke" e mohio, engari te poohita-nga atu i konei, e mohiotia ana, koia e whai ake nei:—
Oketopa. Mane, 16, Ki te Turei, 31-Noema. Wenerei, 15, Ki te Wenerei, 80. Tihema. Paraire, 15, Ki te Hatarei, 30.

TAUIRA  POTO. ONGA  TURE O TENEI PEPA.
(TURE   1.)
Ko te utu mo te Pepa o "Te Puke Ki Hikurangi" i te tau 10/ hereni.
(TURE 2-)
Ki te tono mai i te Nupepa, me penei te a-hua o te Ingoa ki waho o te kawa. Ki Te Etita. "O Te Puke Ki Hikurangi."
Box 20 Greytown Wairarapa.
(TURE 8.)
Ki te tuku moni mai koutou, ko te Tauira ano tena i ranga ake nei, hei nga moni oota Poutapeta anake.
(TURE 4.)
E rua putanga o te Pepa i  roto i te marama. Na Te Etita o "Te Puke Ki Hikurangi."

A SUPPLEMENT TO THE    "PUKE KI HIKURANGI" NEWSPAPER.
Ruatoki Akuhata 16 1899.
Kia Purakau Maika Etita o "Te Puke" o pa tena ra koe te noho mai na i runga i to tatau "Puke" kia ora koe ma to tatua matua i te rangi e tiaki, heoi ra te mihi kia koe.
He kupu atu naku kia koe kia taia atu e koe aku korero ki "Te Puke Ki Hikurangi."
Tenei tetahi Mema kua tu kei te takiwa o Tuhoe, ko Kereru Numia, kua pooti katoa nga rohe o te Arawa, tae mai ki Ngati-Awa, Ngati-Pukeko, Tuhoe, Opotiki, me te Wha-katohea, tae atu ki Ngakuri, Awhare, tae atu ki Tikirau, nui katoa nga tangata kai runga i tenei tangata 1,860. Heoi ano na to hoa aroha. Na Te Pika Taurua.
Kei te haere   atu nga moni mau 10,-
Ki te Honore Etita o te "Puke" e te hoa tena koe me au hoki i roto i te atawhai o te Ariki Amine.
Taia atu nga mahi o tenei taha o to tatau