Huia Tangata Kotahi 1893-1895: Volume 2, Number 49. 02 February 1895


Huia Tangata Kotahi 1893-1895: Volume 2, Number 49. 02 February 1895

1 1

▲back to top
   HUIA  TANGATA  KOTAHI.

    NAMA     48A.

                  

 Tukua mai te whangai i mua ka rere atu te

Manu. E hara i te tika ma te hunga kaa utu i

taha Peps e utu te Pohitanga ki te hunga kaore

ano i utu.

  Ko te utu mo  te pepa nei ite tau, kotahi

pauna, ki te tuku mai te tangata i tana pauna,

ite Pohi, me Rehita rawa, ka tuku mai ko te

tuhi me penei.

    Kia Ihaia Hutana, Etita o Huia,

                      Hehitingi Nepia



  Kupu whakamarama  ki nga hoa ki te tuku

 moni mai. koutou, mote Pepa nei, matuku-mai

i nga moni ota o nga Poutapeta, kaua i nga -

 Pane Kuini, he mea ua ua te homai moni mo

 nga Pane kuini i konei

  Tenei kei te Tari o Huia nga Pukapuka wha-

 ka Kawenata ote Paremata Maori, ote Kotahi-

 tanga i tu nei ki te Waipatu, ite taa 1892, me

 te tau 1893, kaa whakakotahitia te Pukapuka,

 ki te hiahia te tangata me tono mai ki te Etita

 o Huia, Hehitingi Nepia, me tuka mai hoki te

 rua herengi, ka tukua atu te Pukapuka i te

 Meera.







HUIA TANGATA KOTAHI

   HATAREI, PEPUERE  2, 1895

 KOTAHI PUTANGA ITE WIKI

        "HUIA E"

  HUIA TANGATA  KOTAHI,

 TOROA WHAKAPAI   TANGATA.



 HE    KUPU  whakamahara atu

      ki  te iwi, mo  runga i te

 ahua o te manu e rere nei. Kua

 taea tenei te tau hoou, a kua tata

 te Pepa whakamutunga i runga

 i tenei ahua i a ia e rere atu nei

 ki te iwi, i Kiriminatia ai rao te

 tau  kotahi, a koia hoki tenei te

 Pepa  i tutuki ai te taa, a e mutu

 ai hoki tona rere atu ki te iwi i

 runga i tenei ahua. E taea hoki

 te pehea e te iwi tenei ahua, kua

 oti ano i o tatou tupuna te wha-

 kaatu  mai  kia tatou, koia i te

                                                                                      





   Otira e te iwi e kore e taea e

 ahau te whakaatu i konei te wiki

 te marama ranei e rere ai ano te

 manu ki nga hoa, i runga i te

 ahua o te Perehi Motuhake kua

 tonoa nei, ahakoa ra tenei ano te

 ngakau kei te Tumatatenga mo

 te hihikotanga mai o te iwi ki

 tenei taonga kua whakamutua nei

 i tenei marama. He uha koa kei

 roto tonu i toku ringa nga tono

 i tukua mai mo te tau hou, otira

 he tokomaha nga hoa kua pau te

 tau ma ratou, i runga i te tohe

 me te kaha, o to tatou  taonga,

 ki te rere atu, a tenei hoki toku

 ngakau  kei  te  whakawhetai

 tonu atu ki nga iwi, ara nga hoa

 taurangi me nga hoa taupua, e

 nohu mai wei i runga o Aotearoa

 rae te Waipounamu mo te pai me

 te Manaaki i tenei taonga kua mau

 minaminatia nei i roto ite ngakau,

 Ue  aha koa he haonga na  te

 puku, ki ta tona ringa ake, i

 raro i te ahua o te ora e whaka-

kaha  nei i te tinana e tupu ai ki

te  nui ki te bra, otira kei te kaha





Motuhake, he whakaro ki te iwi

me nga tikanga kua whakahaerea.

I runga i nga iwi.









                                                               

  NO   TE  tekau ma tahi o Hanuere nei i ti-

       mata ai te Haina o nga iwi o (Here-

  taunga nei ki te Pakapaka whakamutu i te

  Kooti Whenua i roto i tenei tau hou. I raro

  i te tikanga i whakaotia e te Kooti Wahine e

  mau i te nama 48, o Huia me te Panui a nga

  mema.

    No te Turei nei i Were ai a Hauteananui i

  te ahi te whare nui o Tareha i te Waiohiki,

  kote take i wera ai he whakapai tanga nate

  Pakeha i waho ki hai i mahara ki te tinei i

  taua ahi, a i wera ano te Urupa o Karauria

  i te ahi.

   Kua taemai te rongo kei temahi ate Arawa

  i te whare mo te hui ki Rotorua, e kiia ana

  tera pea e nuku atu i te kotahi tekau tiini te

  roa, o te whare, a e kiia una hoki he nui ata

  te pai o te whakahaere o te Komiti Wahine

  o Rotorua i nga tikanga mo te marae. 

   Kanui nga kupu whakamahara ki te Inga-

  rihi a nga tangata whakaaro nui o Ingarangi

 me nga motu hoki kei raro i tona mana. Ko

aua kupu e mea  ana kia mataara tonu te

 Ingarihi ki te whakanui haere i ona manuao

  no te mea ko Wiwi kua whakarite kia whaka-

  paua te £3, 000, 000 hei mahi manuao i roto i

  tenei tau. Kei te kaha rawa hoki nga korero

  a nga tangata mehemea ka kore te Ingarihi

  e noho mataara penei ka riro to ratou mana

  o te moana i etahi iwi atu.

   I te mea e rere ana tetahi kaipuke i waho i

  te moana, ka puta tetahi hiko. Kaore tahi

  he ao e kitea ana i whea i whea o te moana.

  Ko taua rangi be pai. Ka roa e rere ana ka

  puta ano tetahi hiko, katahi ano taua kaipuke

  ka whakahurihuritia penei me te wiira. Roa

  rawa ka mutu. He nui te mataku o nga ta-

  ngata i runga i taha kaipuke. E mea ana te

  kapene ko te mea na ana i whakahuri tona

  kaipuke  he Ireketerihiti.

    

  tahi hau i puta ki Whiu. Ko nga whare moe-

  nga, ko nga toa kua hinga katoa ki roro i te

  whenua.

2 2

▲back to top
                         HUIA TANGATA KOTAHI, HATAREI, PEPUERE 2.

PANUITANGA KI TE IWI.

               ———*———

  Ite nohoanga ote Hui o te KAMAPANE  o

HUIA NUPEPA I te 19 o" nga ra o HANUERE 1895

i te Tari o HUIA i Hehitingi, whakaotia ana kia

whai mana te tango a te tangata i te Hia ko-

tahi mo te kotahi pauna, nuka atu kite kotahi

tekau, Piki atu, kotahi pauna mo te Hia.

  Ko nga kai whakahaere hoki moni ko

            Wi Parotene (Broughton;

            Hori Ropiha

               Teira Tiakitai

            Peni Te Ua.

  Ko  nga tangata e hiahia ana ki tetahi Hia

mana  me tono ki aua tangata, ara o te takiwa

e tata ana ki aia.





 PANUITANGA7

                ———*———

  Ki nga Mema o te PAREMATA o te

       Kotahitanga o te Iwi Maori.

   He  powhiri atu tenei ia koutou kia  tae

 tinana mai koutou ki te Hui ka tu nei ki ROTO-

 RUA a te 7th o nga ra o MAEHE  1895. Kai

 noho atu koutou i taua r,

                Hoi ano

  Na te Kahui Wananga nui o te Arawa.

    petera Pukuatua,

           Tumuaki.







   WAEA  MAI.

                         O

  NOA MOTU I WAHO ATU I

        NUI TIRENI.

         ——————



         INGARANGI.

               RANANA, Hanuere 24.

   Kua  tae mai te rango kua mate tetahi

 taone i Pahia ko Rutene te ingoa. Ko

 taua taone na te ru i whakahoro.

 HE MATE POHEHE TENEI.



               ——————

   

   I tetahi rangi ka kitea tetahi, ta ngata

 i Parihi, Wiwi. Ka

 korerotia atu ki nga  pirihi te rerenga o

 taua tang ata. Ka haere mai nga pirihi

 ka tahuri ki te rapu i taua tangata. Na,

 wai kua nui rawa te tangata ki te taha o

te wai. Boa noa atu e kimi ana, a ka

 kitea te tinana o taua tangata. Ka tahuri

 inaianei ki te kimi mehemea ko wai ranei

 taua tangata. Roa rawa e kimi aua ka

 haere  mai tetahi o te hunga e titiro ra,

 katahi ka mea mai e tino mohio ana ia

 ki taua tangata. Ko to ratou kainga ko

 tona wahine kei ko tata atu o tona. Ko taua

 tangata  ne tangata  pai, engari kotahi

 tonu tona kino he kai rama, a na runga

  pea i tenei ka rere pohehe noa iho ia ki

  

   Ka  roa nga pirihi e whakarongo ana

  ki te korero a te tangata nei, katahi ka

  mauria te tinana o tera kua mate nei ki

 te whare o tona wahine me ona tamariki.

  Ka tata atu nga kai mau, ka haere atu

  tetahi tangata ki te whakamohio atu.

 Ka  puta mai te wahine raua ko tona

 tamahine ki te whakahei mai i tona tane.

  He aui te tangi a nga wahine nei. K a

  tie atu te tupapaku  ki te whare ka

  whakaa tokotora ki runga i te peeti. Kamau

  mai nga wahine ra i nga hiti whakapai

  ka uhia ki runga i tona tane. Ka horoia

  hoki te tinana ki nga wai tapu o nga

  whare karakia. Ma rawa tona tane, ka-

  tahi ano raua ko tona tamahine ka tahu-

  ri kite tangi ki te inoi. Ta raua mahi tonu

  tena, kaore e haere ki te kai, heoi ano he

  tangi tonu. Ka tae ki te ahiahi ka hoki

  mai te tamaiti tane a te wahine ra ki te

  kainga, kaa mutu hoki tana mahi. Te

  huakanga  mai i te tatao ka kite mai e

  tangi ana nga wahine nei, ka tangi hoki

  te tamaiti tane. Ka roa e tangi ana ka-

  waho  tangi haere ai. Ka haere ki nga

  haeretanga o tona matua, ki nga mahi-

 1 nga me  le tangi tona, ka roa ka haere

 







3 3

▲back to top
                             HUIA TANGATA KOTAHI HATAREI PEPUERE 2



                         

    HAINA



          ME TE

TIAPANIHI.

                             

                       



  I nga ra o nga whawhai i waenganui o

Wiwi me Tiamani, i mua ko e kupu nui

a Wiwi i taua wa " Ki Perini! ki Perini

Ko  tenei taone  ko Perini ko

taone tena o Tiamani. Kaati 

enei ngara kua whaiki hoki ko te Tiapani-

hi  "Ki  Pekini! ki Pekini!"   Te  tino

taone nai o Haina. Kaore o tenei

 whakatauki kino (e ai ki te korero a te

Nupepa  a to Tiapainihi, )mehemea te keeti

o Pekini  ki te hanga i te kaha o te paura,

 no te mea kua maha tenei nga tau e

 noho ana a  Haina i ranga i te kore

 whakapono, a kua  tae hoki tenei ki te

 wa e tika ana hei whakamutu ma

 Haina i tona mahi whakaohooho i te

 noho pai o nga Iwi kua noho i runga i

 te whakapono. Ki te iti te whiu mo

 Haina e kore rawa ia e kite i tona he, a

 e kore ano hoki ia e tirotiro ki taua he.

 I roto i tenei rima tekau tau kua pahure

 ake nei. be nui te kaha o Ingarangi raua

 ko Wiwi ki te whakaatu i tona he, ara i

 to Haina, a i tangohia hoki e Ingarangi

 a Hongokongo, e Wiwi a Anania, a he

 nui hoki te toto i whakahekea, me nga

 taonga i riro. I runga i enei mea katoa,

 katahi a Haina ka tino kino raw i ki te

 Ingarihi me te Wiwi. Ko  tona mutu-

 nga tenei kaore rawa i hoki nga mahara

 o taua iwi i runga i te ahua o te Ingarihi

 kia ratou, engari katahi ka tino mamma

 rawa

   Ehara i te mea te tino whai a te Tia-

 panihi ko te mate anake o Haina i a in,

 a ko te riro mai anake ranei o te wha r u

 porowini ki raro i tona  engari ko

 tetahi mahara o te Tiapanihi be titiro no

 ona kia tae te whakapono me te pai mo

 nga tangata katoa, a he mea hoki na ana

  kia titiro ki te Kororia kua riro mai nei

 i te Iwi o te Rawhiti, ara o te Whaka-

  pono me te Mohiotanga.

    Kaati me titiro iho ano hoki tatou ki

  tenei korero. Kaua hoki ta uu e whaka-

 he ki nga kai whakahaere whawhai o te

  Tiapanihi mehemea ona hoia ki te mahi

  i tetahi mahi kino. Tenei nga korero o

  tetahi nupepa e taia ana ki Tokio, ara ki

  te tino taone o te Tiapanihi: —

   No te 24 o ngara o Oketopo ka tu tetahi

 Tianara ko Hakuma  te ingoa, ka whai-

  korero ki te ope hoia tuatoru o te Tia-

 panihi. Koia tonu  te upoko o taua ope

 hoia. Koia enei ko ana kupu

   

 

hapai i te pai me te whakapono, na reira 





pewhea  te mahi a te hoa riri, ko tatou kia ••

haere i runga i te pai, a i te mea e haere

atu ana tatou ki roto i te whenua kino,

 ko ta tatou haere kia putu pai ki te no

 katoa. Koia enei ko nga mea hei pupuri

 mai ma koutou ina tae tatou ki runga i

te whenua o te pakanga: —

  1  Ko nga tangata katoa i runga i te

     whenua  o te hoa riri e kore ana e

     huri mai ki te whawhai, kia pai

     koutou kia ratou.

   2. Kaoa hei tukinotia nga mea kua

    • kaiakiko, nga mea ranei kia uru

     mai kia tatou, a kaua hoki hei tango-

     hia nga kahu, nga taonga ranei a

  nga mea kua huri mai nei kia tatou.

3, Ko nga mea o te hoa whawhai

    kua mate kaua rawa nga mahunga

e poroa nga ihu e tapahia, nga ka-

     4. Kaua nga kainga o te hoa  e ta-

     huna ki te ahi i runga i te take iti

   5 Kaua nga kainga, nga  mahinga

     ranei a te hoa riri e tukinotia.

   6. Kaua hei tukinotia nga wahine a tu

     tatou hoa  riri, etahi atu mea kino

     ranei kaua hei whakahaere he ki

     runga kia ratou.

, 7. Kaua hei tukinotia nga urupa o ta

      boa  riri.

   8 Kaua hei tukinotia ngu taonga a nga

     tangata.

   9. Kaua hei hokona pokanoatia nga

     whenna  nga taonga ranei o te hoa

       riri.

   10. I runga i te mea ko Haina anake

      to tatou hoa riri, ku te mahi  ma

     tatou he aroha he whakahoa ki etahi

     atu  iwi, a kaua rawa e pa tetahi

     ingoa kino ki runga i a koutou mo

      tetahi mahi he, kino ranei.

    11. Hei  ki enei kua korerotia ake

     nei, mahi hei whakakino i to

     tatou hoa riri kaua hei mahia.







 RETA TUKU MAI KI TE

        ETITA.

             ——*——

  B  kore e  tau ki te Etita te he o nga

      korero e takua ana mai   kia taia

      ki te pepa nei.



          ETITA  O  HUIA

                           *      •                    



                Kaiapoi,

                    hanuere 2I, 1895.

             Kia  Etita o Huia

    Ehoa utaina atu aku kupu ki runga

  i a Huia maana E haere kinga marae o

  nga pito e rua Aotearoa me ta Waipou-

  namu   hei titiro ma nga Rangatira o

  nga marae.

               Heoi ena

    Na I te tahi onga ra o Hanuere, 1895

  katae mai taku Iramutu ki Kaiapoi a

  Haruru  kite Rangi, ka mihi atu au kia

  ia i temea katahi ano au ka kite ia ia

  mai ano  o tona whanautanga mai, I

  muri o tena ka ui atu au kia ia, i haere

  mai koe i hea kaki mai a Haruru kite

  Rangi  I haere mai au i  roto i nga

  tangata  ka, ka ui atu ano au ki taua

  tamaiti. Mehemea nohea katoa koutou

  kaki mai taua tamaiti kia au no whan-

  ganui katoa katahi aa ka ki atu ki taku

                                      





Heremaia te

Toko Reihana. No te 5

 Hanuere  katae katoa mai ki

toku kainga, ka  noho ratau ki toku

kainga, katae mai  nga  tono  a nga

tangata kia tae atu ki o ratou kainga, ko

te tono tuatahi na Huru Pohio raoa ko

taana wahine No  te Paraire taua tono,

I te rahoroi ka riro na Hohepa Huria te

Raiaanuingi te tono i te manuhiri kia

tae atu ki tona kainga I te wiki kariro

na Te Oti rauta raua ko tana wahine ko

 Wikitoria kia tae ata te Manuhiri ki to

 raua kainga, I te ahi ahi ka hoki katoa

 mai ki to ratou kainga i haere atu ai ka

 mutu  ena  I  te Mane  i  te Tarei

 katae mai  te  tono  kia  tae  atu te

 manuhiri ki te whakawhetai o te marena-

 tanga  ki   roto  i  te  Hooro   i te

 ahiahi o te turei E kiia ana te ingoa o

 taua Hooro ko Tuahuri ri hei ngoa Tupuno

 tangi no Ngaitahu ite 1 onga haora ite

ahiahi o taua turei kahui katoa te tiaki

  me te Manuhiri  ki roto i te

 Hooro, ki tonu hoki taua whare inga kai

 o te Marena, ka wehea te taha ki te tiaki

 whenua  me  te taha ki te manuhiri

 o  taua kai. I  te mutunga   o te kai,

 ka  tuake ko  Paratene  Nuiarangi ki

 ki te  whai korero  ka  mihi  ano  ia

 kite taha marena. I muri iho ka wha-

 kahua mai i taana waiata mo te manu-

 hiri koia tenei te waiata a taua tangata.

 (E tangi ete ihu kaore aku tikanga numi-

 numi noana kite kopa o te whare), otira

 kei te mohio koutou ki te mutunga o tenei

 waiata, ka a pititia mai ano te kupu i

 muri  mai o taana waiata, koia tenei te

 kupu, kaore o ana tikanga kite manuhiri,

 mehemea he haeremai i ranga i te ritenga

 maori ko tenei i, haere mai ki te mahi

 moni. No tenei ka poari katoa nga ta-

 ngata tiaki whenua me temanuhiri hoki

 ka mutu i konei te korero a Paratene

 Nuiarangi ka tu ake no te Manuhiri ko

 Heremaia te Kaponga ki te whakahoki

 atu inga kupu a taua tangata, engari ka

 mihi  ano ia kinga tangata Marena.. I

 muri mai o tena ka whakahokia e ia nga

 kupu a Paratene, engari i hoki katoa nga

 kupu a Paratene, ko te kupa whakamutu-

 nga a Heremaia te Kaponga, e pouri ana

 au kia Henare Mahuika, mo taana tono-

 nga mai ia matou kia haere mai ki tona

 kaainga i tupono ai matou ki te raruraru

 otira e kore e taea e matou i te aroha o

 H. Mahuika, ka mutu te korero a H. te

 Kaponga, ka puta a Paratene ki waho

  ka pouri, kangaro tunu atu taua tangata

 ao noa tera ka mutu i konei ta Paratene

 take, ka timata ki ta Hoani Maaka wha-

 repirau, ki ta ana take mo aua manu-

 hiri ano. I te 19 onga ra o taua ma-

 rama ano katae mai te reta a H. Maaka

 kia aruaru mia atu e au a Whanganui,

  i taua ra ano i tae mai ai te reta kia au.

  Katino pouri au i konei i temea kaore

 he take he I kitea e an o Whanganui i a

  ratou e noho ana i toku aroaro. Tenei

 ano ngu kupu tino kino a H. Maka mo

  Whanganui e kore e taeae au te tuhi iho.

  I runga i enei kupu ana katahi au ka tino

  pouri katahi katohia atu e au taku reta

  kia ia E kore au e kaha, ki te Aruaru

 i taku Iramutu me  ona whanaunga.

 I  te mea noku  te kaainga  noko  te

  whenua ko te kupu mo nga tamariki me

 te Pu, na nga tangata 1 whakarongo, a na

  ratou i korero mai kia au. Na  titiro

 mai koutou e nga Rangatira onga pito e

 rua o Aotearoa IDA te Waipoanamu inga

 kupu  a enei Rangatira ite mea na raua i

 hari mai te kotahitanga ki tenei motu,

 I  runga  I tenei ope  kaputa a  rau

4 4

▲back to top
                          HUIA  TANGATA KOTAHI, HATAREI, PEPUERE  2..

                                                         

kupu  penei i  o raua Mangai. Note

taenga  ki enei ope  kaputa e  raua

kupu kino, konga kupu kino mo  Whanga-

nui, na Paratene raua ko H. Maaka, ko

te nuinga o nga Rangatira taane menga

Rangatira wahine i manaaki katoa ki te

Manuhiri, ko nga tino Rangatira wahine

i tino Manaaki mai kia matou kotaku

manuhiri ki te homai i nga kai a te '

Maori a te pakeha, ko nga Ingoa u ana

wahine, ko Mere Taituha ko Reita Pohio

me etahi atu I temea kaore au e mohio

ki etahi atu, I te mea ka iwa oku tau e

takoto mate ana.



             Heoi ano

              Nu Henare Mahuika.

                                •







                Kaiapoi,

                  Hanuere 23 1895.

            Kia Etita o Huia. 



   He reta i tukua mai  Waikouaiti, E

 Teone Topi Patuki, mo te matenga o

 tetahi tamaiti Rangatira, ko Teone kihau

 Tuhawaiki te ingoa. Ue nui te pouri, o

 Teone Topi Patuki, mo te tukunga ia ia

 ara i taua tamaiti ki te ra motu, no reira

 ka Pang. a mai  e taua mate kino, kia

 Ihaia Hutana B pai ana hoki ahau kia

 tukua e koe kia Huia tenei panuitanga,

 kia kite mai ana whanaunga, e noho

 mai ra, i Aotearoa me te Waipounama

 kia mohio ratou kua mate ia, ko toona

 whakapapa me tuhi iho e maua ki raro

 iho nei, ko etahi anake te taku iho ko te

 nuinga atu ona whakapapa kei, roto tena

 i te ngakau o ia tangata o ia tangata

 mana  e korero mai. Me tuhi iho ki

 raro nei. He  whakaatu   tenei mo te

 matenga o  Kihau kua whakaaturia i

 runga ake nei  ko te whakamutunga

 tenei o te whakaatu mai o Harakore kia

 Tuhawaiki  i puta ai ia ia, ko Tutuarae-

 roa nana  a te Aohikura ko Inana ko

 Tuahuriri tana ko Turakautahi taana

 ko Kaweriri taana ko Terehe taana ko

  Poroporo taana ko  te kaihaere taana.

 ko Tuhawaiki  nui, e rongo nei nga iwi

 katoa nanu te whawhai  i te Paruparu,

 ura i Taumutumia  Papuratehau me te

 whawhai  i o K Himoa e tata anu ki

 kararupe me  te Awaiti, te na Parekura

  ate Raumoa  koia tetahi tangata rongo

. nui o tenei motu o te Waipounamu ko

  ona uri tenei. He Mokopuna   tuarua

  taua tamaiti na Tuhawaiki, kaore hoki

  he putanga o nga uri o Tuhawaiki e* ora

  nei he wahine nga patanga ma  ana

  pea e whakamahi, ka puta ai he uri

  taane mo Tuhawaiki aua ko tona whaka-

  papa tenei mo te Putake mai ia Tahu-

  potiki nana a Iraatahu taana ko Raka-

  tehurumanu taana, ko Tahumuri taana

  ko Rakaiwhakaata to mua, ko Maru-

  houa to muri ko Tahumutu  to muri

  rawa Tokotoru tenei whanau mau katoa

  kia Tuhawaiki, me mau atu ia Tahu

  muiu nana   Rakapupuni  taana ko

   Rongotipuiteata, taana ko Tuteahu-

  ka, taana ko kakarura, taana ko Ta wha-

   kiterangi, taana, ko te Rangitumana

   taana ko te Rangitauira taana ko Tekau

   tapunuiotu, taana ko Honekai, taana ko

   kura, taana ko Tuhawaiki, me tiki atu

  te putake o Hotumamoe. nana a Tutepe

   wa, taana ko Tumakoha, taana ko Teutu

   poraki. taana ko Hikaroroa, taana ko

   Tuhukutira, taana  ko Tukaumoana

   taana ko whakataha, taana ko Maronui

   taana ko Matamata, taana ko te nukutau

 raro, taana ko Terakitauneke, taana, ko

 karapohatu, taana ko Titaha 

 

 anake kia Tuhawaiki, memau mai ia

 Titaha, taana ko  kohuwai, taana ko

 kura taana ko Tuha waiki, me tiki Atu

 ki te putake mai o kahungunu, kia kahu

 toanui, nana a  Matapirau, taana ko

 Rongokako, taana ko Tamatea taana ko

 kahukunu, taana ko Bongo maipapa to

 mua, ko te Whatumariari to muri, ko

 kahukura nui, to muri rawa, tokotoru

 tenei whanau maa anake kia Tuhawaiki

 me mau atu ia te whatu Mariari, nana a

 Maika taana, ko Tutekawa, taana ko te

 Rakitamau  taana ko Hikitiateraki taana

 ko Taka ote raki, taana ko te kurutakiao,

 taana ko te Manawa, taana ko te Kai-

 haere taana ko Tuhawaiki me tiki atu i

 te putake  o  Tura, nana  a  Iraturoto

 tana ko  Ueroa  tana  ko Tahita-Tarere,

 taana ko Rakaunui, taana ko Tahupuriri

 taana ko Tau whakaruru, taana ko Tama-.

 





  Honekai taana ko Kura taana Tu

 Hawiki, taana ko kihau taana ko Teone

 Pohara taana ko te tamaiti kua mate nei,

 ko Teone kihau Tuhawaiki, me whaka-

 mutu  atu i konei taua whakapapa kai

te takoto atu ano  tana urunga ki etahi

 putake whakapapa ko te Putake mai ote

 Kahea  kikia tena ite timata nga mai na

 ia Marukore na ko tona whakaatu mai

 tena.

   Ko tenei tamaiti i mate nei ka nui te

 pouri ana hapu ki tonu matenga.



       Heoi

             Naku na



                 Tanahira Waruwarutu.

     Ngakerako, Wairoa,

             Noama 12, 1894.

        Ki te Etita o Huia.

   Ehoa tukua atu ki te nupepa

  te matenga o  Pare  Hineteariki

  Rapihana, i mate  ki  te Uhi

  Wairoa, i te 3 a. m. o te ata o te

  Turei i te 3O o nga ra o Oketopa,

  1894, ka hemo a Pare Hineteariki

  Rapihana be uri rangatira tenei

' tamaiti nona tipuna, otira kua

  

   ko Pitiera kopu terangi-

  taurewa i roto ia Huia, Nama 38

  wharangi 4. Heoi nui  atu te

  pouri me te aroha i mahue iho ki

  ona tipuna me ona matua me te

  iwi katoa i runga hoki i te whaka-

  aro iho a te tangata ki ana tama-

  riki hei tu i tona aroaro hei hapai

  i tona ingoa hei whakangahau

  mai  i to na kainga. I runga i te

  tangohanga  atu a te kaihanga,

' waiho  ana ko  te pouri me te

  aroha ki te hunga ora, i rite ai ta

 nga tipuna e ki nei whatungaro

  ngaro he tangata, toitu he kainga;

   i rite ai hoki ta Rawiri e ki nei.

   Ia Hamuira turua i te 12 upoko

  22, 23 rarangi, Otira na Ihowa i

 homai, na Ihowa i tango atu, kia

   whakapaingia te ingoa o, Ihowa



  Wairoa  Ko











     WAIATATANGI

 1. Taupa rawa mai te wai whero

e te turakina kia ngawari kia

marama au  te titiro e kite rehu uta

: o Whakataane he tohu mai pea ua

te tau e ki maaha atu e te ngakau

tenei koe te hokai nei e i to moe-

nga i awhiai taua i.

  2. Ka hei rawa i a tatau e ko

rua wharo te ritenga i te tipua e

maka noara ia ana potiki e tu noa

i te one ko matiu ko makaro, ko

mokotuararo  ki  ta whiti e ki

Ngaruroro  ra korangati rara ie.

Kaati i konei,.

  Na to koutou hoa Aroha,

        R. K. Tengakaupouri,

                Hawaikirangi.





   Titiro ! Titiro !!

B rua tekau mano iari kaone, hatana ka hokona

     i rung ite utu iti i roto i nga toa o



 

NEPIA ME HEHITINGI

     KOIA ENEI KO NGA UTU—

  Timata ata i te 4½, 5½. tae ata ki te 6½.

Kia tere mai ra, kei te horongia tonutia e te

Pakeha, ano he Parera e horo ana i te pupu-

ngata ko te rite.

              Heoi ano



   W    PARAITA.

   PANUITANGA.



           

  He panuitanga tenei kia monio nga Maori ko

Erueti Rikihana, he tino, tohunga ki te mahi

par. 1 i whare papa, me te tohu ki nga Kamara

mahi. Koia hoki te kai whakariterite mo te-

tahi mira kani rakau. E paku ana tana utu

o mana mahi.

  Kei Waipawa tona kaainga tuturu.



PANUITANGA KI NGA HOA MAORI

  Tenei kua perehitia tetahi pukapuka ko te

Aroha o Rangi kia Papa te ingoa. Kei roto e

whakaatu ana nga ra me nga po mahi kai, e

whakaata  ana hoki i nga tonu o nga ra pai o

 nga ra kino. Kei roto ano e whakaatu ana i

 nga utu waea, reta, takai, tereina, me te wha-

 kaatu i te pamamao o ia kaainga o ia kaainga,

 me nga ra hoki e haere atu ana. Kei roto ano

 e whakaatu ana te mahinga o te Ao i runga i

 te korero a nga tupuna.

   He nui nga mea pai kei roto i taua pukapuka

 lei mohiotanga ma teiwi Maori. Ko te utu mo

; e pukapuka e 2s. 6d. ara e rua herengi me te

 Hikipene. Me penei te tono mai.



                 P. I. HUIA,

                        Tari o Huia,

                                     Hastings,

      \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_