![]() |
Huia Tangata Kotahi 1893-1895: Volume 2, Number 11. 28 April 1894 |
![]() |
1 1 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI. NAMA 11. HATAREI. APERIRA 28. 1894. PUKAPUKA 2. HATAREI, APERIRA 2S, 1894. KOTAHI PUTANGA ITE WIKI KUA tae mai te rongo kia matou o Turanga, kaore i tae noa ki te Hawhe te toko maha o nga mema kua noho kite whare, a kaore ano hoki i tae mai te mohiotanga kia matou mo te take i ngarongaro ai nga Honore mema, i runga i oratou nohoanga No reira kaore hoki e taea te wha kaatu i konei, Tera pea kei te tae atu nga whakatu a nga mema ki te kawanatanga mete Tumuaki o to whare, Heoi nga iwi kua tino mohiotia te toko maha kua noho ki Turanga ko nga iwi ano o Here- taunga nei, ara, ko nga mema, me te Taitamariki rae te Taita- mahine, nana nei i tu nga marae [tuatahi, kua oti te whakaatu e 60, ite Tima tuatahi, i te tima o muri mai e 35, a kei te haere atu ano a HU. ri i runga ite tima ote 20, o nga ra o Aperira nei rae tahi ano o nga mema o konei, me o Wai- rarapa. Tera ano pea nga tikanga nunui nana i whakaware, nga tint mema o tana whare, a ko etahi kua oti te whakaatu e te Huia nga Patake i pahuhu ui, ki raro i tona noho- anga, He aha koa konga mema kua araia pea e nga raruraru, Hei aha koa tena mate iwi ka tere Papanui tunu nei ki runga ki tonu marae, hei tohu ano rapea tenei e mohiotia ai te mahi mete ngakau mamae ote iti me te rahi, Te tao- nga i tawhaitia e te whakaaro ki runga i nga iwi o te Tai Tokerau, i runga i te whakaro rangatira me nga mahi pai, e hurahia ai nga mea ngaro. Kua whakaaturia i te Pepa Nama 9, te taenga o T. Hori Kerei ki Ingarangi mo tana wha- whai kia. kite wawe ia Karati- tone, te Tumuaki o te Paremata nui o Ingarangi, mote wahi kite Pire tono raana a te Airihi e kiia nei tona ingoa he Homu Ruru, a no reira ki te whakaroatu he tika nga nui kei runga i te mahara a taua kau matua, I to mea hoki i haere atu aia i enei moutere, me enei moana i runga ite mahi kua timata ria e ia i konei, ma runga i tenei tikanga. A, kua kite hoki koutou e nga hoa i nga kupu o te whaikorero a Ropata Taute kinga iwi o Akara- nga, a ko aua kupu ana he kupu whaitikanga nui, e pa ana kinga iwi maori, ara, e hura ana i nga whakaro ngaro, kia kitea ai e he ana, kia mahia he mate mo te iwi maori i ringa i tera huarahi, & ko nga Pakeha kia waiho noa, i te mea kei taua ahua tahi nei ratou, No reira he nui te takatu, o toku whakaro kia tautoko te iwi ara kia whai i runga i te whakaro kotahi kua hurahia nei e nga ma- tauranga rangatira i runga i te Rangi marie me te whakaropai ki nga Tangata. NO HERETAUNGA ———*——— Tora tetahi pakeha mahi Witi o Atenita kote Ingoa o tana pakeha ko Kuahone he Ita- riana ara note Iwi o Itari ko tetahi o ana Ingoa i tapa ai ete pakeha, " kote Kingi mahi Witi ote Ao, " kote maha o nga Eka Witi o o tenei tau i ruia e ia kite Witi e ono tekau ma ono mano e whitu rau e rua tekau eka A no tenei wiki kua taha ake nei i oti katoa ai te tapatapahi kote maha onga tangata kaimahi kei aia e mahi ana i nuku atu ite rua mano. If 6te Hatarei te kau ma tahi o Aperira nei ka haere to toenga o nga tangata haere o Here- taunga, ki Turanga e toru tekau ma rima, katoa ratou. I nga Mahinga Kapia I Akarana i mua tata ake nei, ka tahuna e nga pakeha nga whare o nga maori e mahi kapia anu. hoi whakawakia ana e nga maori kua timata i naianei, engari ko nga korero kaore ano i kitea noatia. E rua te kau mano tangata o Nu laka kua putaputa ki waho ia ratou mahi, a kua haere topu katoa ratou ite taone me a ratou pu, kote mahi anga tangata o reira he patipati kia hoki hoki kia ratou mahi, ko etahi e whakaae ana ko etahi kaore, kanui te wehi o nga tanga- ta o reira. Kua whakawhaiti a Paiha i ana Hoia i Kai- aro, Ihipa, kote nui o ana hoia e toru te kau mano, kua riro ia rotou etahi wahi o reira. Kua wera ite ahi tetahi Whare takotoranga Wuuru, konga moni mo nga-Wuuru i pau ite ahi e neke ake ana ite rua tekau mano pauna, kaore aua Wuuru ite Inihua. E rua Tereina i tutuki i Marepana i mua tata ake nei, he tereina Waro tetahi, kote Eki- perehi tetahi e rua rau tangata i rungs ite Eki- perehi, I hanga noaiho te putanga onga tanga ta, kore rawa tetahi kotahi nei i mate. Kua tae mai be waea mai o Ranana tata tonu ka puta tetahi mate nui ki reira, ara kia
![]() |
2 2 |
▲back to top |
![]() |
3 3 |
▲back to top |
![]() |
4 4 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI, HATAREI. APERIRA 28. koutou, ka kore maku nga kupu ma tatou. Ka tu a Wiremu Katene ka tautoko i nga kupu a Wi Pere, ko, mea e tautoko ana ana ahau, nga kupu a Wi Pere e korero nei. Engari e nga iwi e pae nei e pouri ana ahau mo tooku mema e ngaro nei. otira he nui nga ra e takoto mai nei. E mea tonu ana hoki ahau kia tonoa tonu tia te mema Otara motu kia tae mai. Ko oku iwi ko Ngati Whatua, Te Rara- wa, kei roto, i te kotahitanga, ko Tawhiao me te whiti kei roto rawa i te kotahi tanga, a mehemea a te kooti i te ora, kua mohio ahau ki tona tunga, kei te kotahi- tanga ranei, kaore ranei, ko tenei kaore ahau i te mohio ki tanu kupu, kia kotahi tatou. Ka tu a Tupara: Ka mea kia wha- katakotohia nga kupu, ka tu mai o. Wi Puru ka mea "Ae ka whakatakotoria atu e ahau aku kupu, a e mea atu ana ahau ki aka mema kia kaha ki te mahi. mo te kupu a Wiremu Katene kia haina ki te kirihipi nga mea kaore ano kia haina, tenei a Ngati Rakaipaka kua tae mai ki konei whanga atu ai, ko ratou ka haina katoa. Ko taku hiahia kia motimitia kia ri o nga mema mo te Whare Paremata o runga kia pootitia penei menga ano mema ote Whare o Raro. Wi Pere: Kia mohio mai koutou enga Iwi e noho nei, ara kei hoki noatu koutou i mua atu o te putanga onga korero, kei penei na ma etahi anake e mahi nga mahi mo tatou, Te Kakakura, kia mohia ma e nga iwi, kote take i haeretia mai ai tenei whenua roa he kitenga iho i te mate. Kia mohio mai, ko te putanga mai o te mate no te tau 1858. engari ko te pito ki ranga o Akarana kaore i pangia ete mute engari ano nga whenua i te taha whaka- te-tonga i aue katoa mai i taua tau a tae noa mai ki tenei ru. Kaore e taea e tatou te ki na tatou i mate ai tatou ano. Inaianei kei te mahi tatou i te mate mo tatou ano, E kore tatou e puta i te mea kua kiia tatou ki pononga mo te pakeha. E mohio ana tatou kei te kimihia ano inaianei ko wai ranei te whanana Ihara- ra, ko tatou taua Iwi, ka penei tonu te mate mo tatou, e kore rawa tatou e puta, atu ki waho, kei a ia ano te tikanga, e tuturu una tenei kupu aku. Tera e maroke o koutou roimata ki au a enei ra e tu mai nei. Te Tupara: Ko te take i kore ai ahau e haina ki te kirihipi he mahara noku ki tenei kupu o te karaipiture e mea nei kia tupato kinga wuruhi i roto i nga kiri- hipi. Te Makarini: Ko ahau kei roto ahau i tenei kotahitanga, He kooti kei tooku kainga, kaati ka patai atu ahau ki te Iwi kua pae mai nei, me pewhea ahau ? "Urupeni Pukara: Aku kupu kia tatou katoa, kaore he ritenga ma, tatou inaianei i te mea kua tae a tatou kupu katoa ki te Paremata, Heoi te mea nui ma tatou ko te topu anake ara ko te Kotahitanga kia oti, ki te oti tenei, katahi ano ka pai te mahi. Ropata Te Ao: E nga Iwi e pae nei, ko taku i haere mai ai ko te Kotahitanga, E mea ana hoki ahau kia kotahi matou nga mema mo te Paremata nui, ka mutu tonu aku kupu i haere mai ai ahau.. Taekata: Ko te take i haere mai ai ahau ko te Kotahitanga, ko ahau anake taku e mohio ana, kaore he kupu mai a te Arawa ki au penei mai na e mea tia tenei, tera ranei, kaore tahi, heoi ano ko taku mohio mai ki te kotahitanga a kuia ahau ka haere mai. Kiharoa: Heoi ano taku tino kupu mo te kotahitanga ko ahau hei mutunga mo tenei mahi. Porokoru: Ko ahau i tu ake ai he tau toko i te kupu e taku mema ara a te Ao ko ahau i tukua mai hei paraire i to matou mema. Tupara: Katahi. Ua rua ka toru, kia oti tonu mai i a koutou, ko taku kupu kia ka whakarongo ahau ki te kupu a le lwi. J. MAKITEI. NONA TE WHARE ite taha o PAAMA TAKUTA i rawahi mai ote REREWE TEIHANA. E whakaae tuturu ana ahau kei toku whare nga taonga iti te utu, kei au hoki te whare mahi kahu wahine, Tamariki. HAEREMAI HAEREMAI Ki au ki te wharo iti te utu NA J. MAKITEI, HEHITINGI.