Huia Tangata Kotahi 1893-1895: Volume 1, Number 4. 18 March 1893


Huia Tangata Kotahi 1893-1895: Volume 1, Number 4. 18 March 1893

1 1

▲back to top
  HUIA TANGATA   KOTAHI.

    NAMA   4.; HATAREI, MEHA     25, 1893.

  Ki te tuhi mai te tangata ki to tatou Nupepa me

penei te tuhi

        Kia         

            Ihaia Hutana

                Etita o Huia

                    Hehitingi Nepia.





       

          HATAREI, MEHA  25, 1893.

HE     maha nga korero e puta ana i roto

      inga Nupepa  Pakeha o  Nepia nei,

i tenei marama a ko aua korero he korero e

pana kinga maori e noho nei i Aotearoa mete

Waipounamu. I runga ite ahua o auakorero

i kana ai te haere i roto i aua Nupepa, e Penei

ana, he Pakeha te tahi hunga, he Pakeha ano

te tahi hunga, a koa. ratou korero tau tohe e

pa ana kite Maori, E mea ana te tahi hunga

ara te taha kia te Riihi, He mea tika rawa kia

tukua kite maori te mana whaka-haere ia

ratou whenua, kote kooti whenua maori me

mutu...

  E mea  ana te tahi hunga. Kaore rawa o

kitea he mea tika kia hoatu he mana kite

maori kia ahei te whaka-haere  i o ratou

whenua. E  kore hoki e kitea e te kanohi,

kaoti ite maori te tahi mahi, Otira konga

korero nei he mea whakaro e te ngakau, ko

ia tenei te ahua ote Maori, E hara ite mea he

kite nate kanohi ite kore kaha ote Maori, kite

whaka-haere, Engari kote kaha ote mahi,

ote pakeha  i runga i te moni, e kitea

ana e te kanohi otira. kote kaha i runga i te

mahi  utu kore e kore e. kitea atu e te kanohi,

he   ahua  pehea   ranei. Otira e  koro

rawa  e kotahi te whaka-aro, ote Pakeha

mo  tenei, ara kite tuku mai te mahi ki te

Maori i runga i tenei ahua ko e tahi Pakeha

kua  tetere haere nga puku i runga i aua

mahi whaka-haere whenua, e hoatu ana e nga

maori e tahi whenua kia hokoa, akonga moni

hei utu mo ratou, ko etahi ka haere atu kinga

maori mea atu ai, kaore ite tika te whakawa

tau, tua rua tua toru ranei, e ngara me

tono ano a he mea ano tenei kei te

whaka raru inga Maori, Note mea e haere ana


2 2

▲back to top

3 3

▲back to top

4 4

▲back to top
                            HUIA TANGATA KOTAHI.

tenei tau hoou kua rua nga whiu. Ko  te mate i te

wai te rua. Ka Haina, he rau he rau, e mate ana i te

ra kotahi i te mate kai; 

 











  He  rongo na te tahi omatou hoa, i tae ki Nuku-

taurua. Ne Hanuere nei ka haere te Poti o Hemi ote

kihi o Ihaka me e tahi atu, e haeae ana kite hii Ika, i

haere atu ratou i Tauapata, Nukutaurua, i a ratou e

hii ana, ka mauake e tahi. Mango me e tahi Hapuku, I

 muri ka tae te Ika ki te aho a ihaka, katahi kahutia,

ka waenganui e huti ana, ka romia ano te Aho, e te

ika mete huti tonu note e anga ake ki runga, ka tahi

 ka kitea, he kohatu, ka hapainga ki runga Poti, ite

 e kenga ki runga poti ka tirohia e piri noa iho ana te

matau  i te pito rahi o taua kohatu, kaore to mata ihou

 atu kite kohatu, kote kara o taua kohatu he whero,

 kote matotoru e 6 Inihi, e 7 Inihi te whanui, 18 Inihi te

 roa, keite tia kina taua kohatu, a i kite tonu te matou

 hoa, i taua kohatu. 

   Kua tae mai te Reta a te Amine Matua o Poranga-

 hau he mea mai te na e tukua mai e ia te tahi hua o te

 tau hei oranga mote manu nei.

   Kua tae mai te Beta a Hami  te Takiwa, o Wiwipatiki,

 Pukehou, he mea mai kia rete tonu atu te manu nei ki aia.

 Kei te ruatekau matahi o te marama nei ka tae mai, ai a kite

 homai ite Tunga mate manu nei.

   Kua tae mai te Beta 6 Heta Te Haraa, o Haeawai, he mea

 mai kia tukua nga korero a H. Tomoana raua ko Te Whiti, he

 tuku mai hoki i te Fauna mo tana Pepa ite tau.





                              Nepia

                                Maehe  10, 1893.

 Kite Etita, E hoa

   Tena koe: —Tenei ka tukua atu e au te ahua i

 mahia ai e " Te Huinga whakahau i nga Ture Whenua

 Maori, "  Ko tenei huinga he pakeha katoa, mete uru

 mai  ano o etahi maori ki roto.

   Kote take i karangatia ai kia hiu, mo runga ite mate

 o nga tangata maori. E  marama  ana hoki ki etahi

 pakeha i Niu Tireni nei e mate ana te Iwi maori i

 nga  Ture-kua  pahitia nei ete Paremata ia tau ia

 tau. A kua whakaae matou, nga tangata kua uru ki

 tenei huinga, kite awhina i nga maori, hei paahi Ture

  pai, Tika hoki, e hoki mai ai to ratou kaha, mete ora

 hoki, e whaikaha ai kite manaki, me te mahi ano i a

  ratou mahi, pena ano me te Pakeha.

   E  hoa, mau e panui a matou take e whakaatu nei.

  kia kite nga Iwi, ote Raki, me te Tonga, Tairawhiti, me

  te Hau aunu mehemea e mahi ana matou ite tika, A

 mehemea ranei e mahi ana matou i te he, mau hoki

  e whakaatu ki nga iwi, maori, kia kaha ratou te mea atu

  ki o ratou hoa pakeha, kia, tahuri mai kite awhina ia

  ratou, kia kaha ai ina hui, ratou, kite whaka-haere i a

ratou whawhai i roto ite paremata, me te Nupepa,

Notemea koi nei te mea pai, e tika ai ratou.

  E hara to matou hiahia awhina ite Iwi maori, me te

pakeha i te mea kia mahia tetahi mahi he kia ratou,

waiho ma  nga tangata e titiro to matou ahua me a

matou kupu. Tuarua me a matou whaka-haere.

  E hoa he take tino taimaha rawa tenei, kaua e tukua

kia whakaaro  penei nga  Rangatira maori, ka taea

noatia e ratou te whawhai tenei tino whawhai.

  Ho maha hohi nga pakeha e whai ana ite pai anake

mo  ratou, me o ratou kai tautoko i muri ia ratou, hei

whakatete mai ki nga maori. E hara matou i enei tu

tangata, Engari e whakatete ana matou ia ratou, e

tautoko ana ite Iwi maori. Ina ka kite na koe i te kape

o ta matou huinga, kua panuitia nei ki tawhiti ki nga

wahi  katoa kua  panuitia nei hoki e te hoa  o te

 Iwi maori e te Paranihi. Pirimia kite kahiti. Engari

kua  korerotia mai a kua rongo ahau kote kape  e

tukua atu nei e ahau ki a koe, e tino marama ana kite

reo maori. Mehemea e whakaaro ana te Iwi maori, ki

 to ratou mate tena e haere mai e powhiri e karanga i

 te taua e haere atu nei kite awhina ia ratou, kite kore,

 ka hinga tonu pea ratou ma te Atua e hoatu he kaha

 kia ratou. Heoi

                     Na to hoa

                         Na W. L. Riihi.



   Koia tenei te pukapuka i tukua mai nei e te Riihi

 kia perehitia.

   Te Huinga whakahau i nga Ture Whenua Maori.

   Ko  nga tikanga enei kei raro nei, i ata kimihia i

 tetahi hui nui (ote Pakeha) i Akarana i tu ite Turei

 te 17 o nga ra o Hanuere 1893 a whakatuturu tia ana

 hei tikanga tuku kite Iwi Pakeha me te Iwi Maori kia,

 paku-haere i te motu katoa: —Notemea i raro i enei

 Ture e mana nei inaianei he nui rawa te raruraru ote

 wkaka-haere tanga mete mahinga mete tukunga o nga

 whenua a nga iwi maori, he nui hoki te moni e pau noa

 ana i runga i aua tu mahi, No kona e whakaaroa ana

 he tika kia whakaturia he hunga whakakotahi  hei

 tohe kia whakahoutia aua Ture, ara kia hangaia houtia

 kia pai ai. Na kua oti te whakaaro kia whakaturia

 taua hunga inaianei: —

   (1) Hei Ingoa tenei mo taua hunga ara " Ko Te

 Hunga  whakahou i nga Ture Whenua Maori. "

    (2) Ko nga tangata katoa e pai ana kia uru ratou ki

 taua hunga koia ano nga tangata hei mema mo taua

 hunga, me homai e ia mema e ia mema kia kotahi te

 herengi, rahi ake ranei hei moni whakahaere i nga

 mahi.

    (3) Ko nga tikanga enei hei tikanga mo taua hunga

  ara: —(A) Hei tautoko, hei tohe hoki kia whakaturia

  etahi Ture e taea ai enei mea ara: —(1) Te whaka-

  haeretanga o nga, whenua a nga iwi me nga hapu e

  ratou ake ano i runga ite tikanga o te mahi Runanga

  komiti nei. (2) He kimi ite take ote tangata ki nga

  whenua maori i runga ite ara hohoro me te ara e kore

  ai e pau nui te moni. (3) Te tukunga i runga i nga

  tikanga waingohia, tikanga hohoro e nga komiti maori

5 5

▲back to top
                             HUIA TANGATA  KOTAHI.

i o ratou whenua e takoto kau ana kaore e mahia ana.

(4) He  tikanga e ahei ai te whakatuwhera i nga

whenua  maori; e takoto kau ana, hei nohoanga tangata

i runga i etahi wahanga e tika ai e tau ai te noho-a te

iti me te rahi, e iti ai hoki nga moni e pau ite whaka-

haeretanga, e ora ai e whai rawa ai hoki nga iwi e rua.

(B) Tetahi mahi mo taua hunga he hapai i enei tikanga

ara (1) nga tikanga e hohoro ai te oti, i runga ite. pai

mete tika, nga mate me nga tau tohetohenga e mau nei

ano i naianei i runga i nga mahinga ki nga whenua

maori o mua. (2) Tetahi, he awhina i nga iwi maori

kia taea e ratou he oranga nui ake. (B) He mea kia

 uru mai te iwi maori ki roto ite turanga o nga iwi

 katoa e noho tahi nei ratou  ite motu nei, ara kia

 kotahi ratou i runga i nga tikanga ora me nga tikanga

 taimaha. (4. ) Ko nga tikanga e taea ai aua mea koia

 enei ara. (1) me ako nga iwi Pakeha me te maori kia

 purero ake te matauranga, me whai korero me panui

 me whakatu hui, me aha noatu. (2) Me tohe ki nga

 tangata e pootitia ana hei mema mote Paremata kia

 hapai ratou i enei tikanga. (3) Me whakahau kia whaka-

 kotahi ite whakaaro, he kohikohi moni whaka-haere

 hoki mote mahi.

   Koia enei nga tikanga e whakaaroa ana hei tikanga

 mo taua mahi ka tu he hui i waenganui o nga takiwa

 katoa e huhua ana te tangata, a he tono tenei kia uru -

 mai ki tenei hunga nga tangata e pai ana ki aua

 tikanga kia awhina hoki ratou i taua mahi.





           HE RETA  TUKU MAI.

                           Maropiu

                                Pepuere 27, 1893.

       Kia Ihaia Hutana

                Etita o Huia

   Kei te hari atu toku ngakau i te taenga mai o Huia

 Tangata Kotahi kia au, rite tonu e whakaara ana i au

 s hoa ko taku taenga atu ki kona ka hoatu ahau i taku

 hua o te tau hei oranga mo to tatou reo ara mo te reo

 ote iwi maori kia ora koe te kaiwhakahaere ite reo ote

 iwi maori, kati ena: —Tenei ka tukua atu he utanga,

 mo  towaka Ite 2 o Pepuere nei ka timata te ua ki

 toku  takiwa, Note 24 o nga ra ka pakaru te wai,

 timata i Maunganui te mau mai i nga whare, tae mai

 ki Opanaki e wha whare o reira i tere, me nga pu, me

• etahi atu mea. tae mai ki Ahikiwi e 3 whare o reira i

  tere kotahi tangata  i mate  he tamaiti  i marere  ite

  whaea ite mea e kau ana Ko nga tupuna o taua tamaiti

  wahi iti nei kua male nate maia o ta raua tamaiti i ora

  ai ana matua, tae mai ki Maropiu kote Toa i ngaro ite

  wai, kahore i tere te whare. Te Raina o te Rerewe

  pakaru katoa te mea nui i mate ko nga kai, kumara

  Riwai, merengi paukena uhi, tini noatu nga mea i mate

  katahi ano te wai nui ki tenei kainga, Engari pea i

• mua atu, e 25 tau oku ki tenei kainga kahore he wai

  penei te nui, Tukuna  atu enei korero kia haria e "

  Huia Tangata  Kotahi

                         Na Netana Patuawa.

        H. TOMOANA METE  WHITI.

  Note 25 onga ra o Pepuere hei ka tae e H. Tomoana

ki Parihaka, i tona, taenga atu e ngaro ana ate Whiti.

Note ahiahi ka tae mai a te Whiti tu tonu mai, kite

korero, koia tenei ana kupu.

  Te Whiti He mea tau hou tenei mea te karanga i te tan-

gata tauhou i tenei iwi Engari pea i nga wa o mua e mohio

ana te tangata ki te karanga i te tangata. Kaati no

tenei wa kua. kore e mohio te tangata ki te karanga i

te tangata. Kaore he kai karanga mou i konei. Kua

ngaro te tangata i naianei mea a ratou nei karanga. I

era wa e rite ana te karanga a ngamotu nei ki te Hau-

auru  nei. E  nui ana  te Ingoa o Taranaki i reira.

Inaianei kuangaro a Taranaki tangata, ko Taranaki

Maunga  anake e tu nei, hei tirohanga ma te tangata

haere mai o te Tairawhiti, kite Tai Hahauru nei kote

 ngunguru kau hei kara nga i te tangata, konga puke-

 puke hei tirohanga ma te tangata haere, e ki ake nei

 hoki ahau kua ngaro te tangata.

   Haere mai e nga taringa whakarongo i nga korero o

 ia wahi o ia wahi, ko tenei wahi anake kaore i rangona

 mai e koutou, kua ngaro te whare karanga i konei.

 Kua kore hoki he taringa whakarongo i nga mahi a

 tera iwi a tera iwi. Kaati inaianei ka he o taringa

 kinga mihi a nga tangata o konei. Eora ana ratou, e

 mohio ana kia ratou mihi. Inaianei me titiro kau atu

 kinga haere o nga tangata nunui kia ratou ano, mea

 ratou mihi.

   H. Tomoana: Kia ora tatou e noho nei i roto i tenei

 whare, kanui tooku whakamoemiti mou e karanga mai

 nei i au. Kaore aku tikanga meaku kupu e rite ai to

 karanga i a au. Kaore he roanga o aku kupu kia koe.

 Kotahi tonu taku kupu ko tenei, i haere mai au he tiki

 mai ia koe kia haere taua apopo, note mea ka hui nga

 tangata o nga motu e rua nei ki te Waipatu, a ko reira

 ahau  tuku ai i te mana ote mahi kia koe me te

 Kawanatanga  ano hoki, kua kotahi te tangata i runga

 i te Tiriti o Waitangi. Heoi te kupu kia koe.

    Te Whiti: I haere ano ranei koe ki te Tiriti ?

   H. Tomoana: Kaore.

   Te  Whiti: I  haina  ano ranei koe  ki ta Tiriti o

  Waitangi ?

   H. Tomoana: Kaore, ko te Hapuku i haere me tana

 haina  ano ki te Tiriti,

   Te Whiti: E mohio ana ano ranei a Ngapuhi ki ta

 ratou haina ?

   H. Tomoana: Ae e mohio tonu ana ratou ki te ratou

 haina.

 Te Whiti: Ahe aha te take.

    Katahi a Te Whiti ka korero monga, tukinotanga i

  a. Iharaira a tae noa mai kia ia, He roa noatu ona

  korero.

    Te Whiti: He nui rawa te pai o te Kotahitanga. Ko

 te hoki atu ki te Pakeha tanga kanui te ua ua. Kaua

  hei hoki atu ki te Tiriti.

   H. Tomoana: Ki te kore te Tiriti ko wai hei awhina

 mou, mo  oku, e korero ana koe kia wai, hei whaka-

  heanga mau, ma aku nate mea. He ture tera.

6 6

▲back to top
                            HUIA TANGATA  KOTAHI.

  Te Whiti: E rite ana tatou ki te whare kotahi. E

whakatika  te tuatahi ki te tuarua, te tuarua ki te

tuatoru, te tuatoru ki te tuawha. Kotahi ano te katua

e rua tekau nga kuao a te poaka kotahi. Ko ta ratou

mahi he tangotango i ngau. Ka tango tenei ka tango

tenei. E tuku katoa ana te matua i te miraka ma aria

tamariki. Ka  peratia ano hoki tatou.

  H. Tomoana: Ko Wairau te timatanga o te riri a te

Maori a te Pakeha, muri iho ko tate Rangihaeata, kota

Honeheke te mutunga. Kaore he eka kotahi ote whenua i

Muri mai ko Waitara, ko Tataraimaka. Na Tamehana

i hohou te rongo. Riro ana te mana ia ia, koianei te

take i haere ai maua ko taku tuakana ki Waikato. I

mau i a maua te huinga onga tangata ote motu nei ki

Tawauwau  1862. Tono ana a karaitiana kia whakawatia

a waitara, ko Tataraimaka  me hoki ki te Pakeha

ka mea  a (Waikato) ki te whakawakia a waitara ka

hinga te  kingi, ki te whakahokia tataraimaka ka

hinga te kingi, me ke ano kaore i whakaae.

  E  ki ana koe ko ta ratou he tangotango i nga u. Me

pewhea e kore ai e tangotango ?

  Te Whiti: Me tu i runga i tou mana ake.

  H. Tomoana: Ka ruatekau tau e whaka-haere ana

 koe. He aha te ra e puta ai tatou i to mahi e kite nei

 ahau konga whare anake e tu nei, kei hea anake te

 tangata. Ma aku e whakaatu te mutunga o taku mahi

 e rua nga tau. Ki te riro mai i au te hawhe ka whaka-

 haerea e ahau kia oti. Mehemea ko te koata ka tukua

 e au mo tera tau.

   Te Whiti: Ki te whakaae te atua.

   H. Tomoana: E whakaae ana ia.

   Te Whiti: Ki te riro te hawhe, kaua hei hohorotia,

 Engari tena.

   H. Tomoana: Ko enei whenua Raupatu timata i

 Patea, Waitotara i whakahokia mai e te kawanatanga

 i te tau 1872, nau ano i whakahoki ki te kawanatanga

 E haere ana tenei mana i runga i te Tiriti o Waitangi*

   Apopo maua ka haere.

   Ka  mutu te parakuihi ka mea a Te Whiti. Kaore

 he taimaha tanga o te tangata kainga. Ki  te rite te

 hia hia o te tangata haeae kanui te pai, ko tenei kua

 mau  koe i au.

   H. Tomoana: Kaore ahau e mau i a koe. Kei a

 koe tau, kei au taku.

    Te Whiti: He ra haere tenei no nga kooti, kua mau

  te kiki. Haere mai.

    H. Tomoana: E hara koe i te ariki no taku haere,

  ko ahau ano te ariki, kaore ahau e haere i to tono, aha

  koa pau o kai ka noho tonu ahau, ka tahuri a Te

  Whiti ka kata haere, ka mea atu ki tona iwi kua muri

  ahau i te tangata nei [He Hatarei tenei ra]. I muri

  ka whakaatu ahau ki a ia hei te Turei ahau ka haere.

  I moe ahau ki te moana. I tina ki Akarana.

                   Wei ake te roanga.



                          Tokomaru

                                  Pepuere 22, 1893

  Kia Ihaia Hutana

    E hoa  tenei ta tatou manu kua tae mai ki konei e

  rere haere ana kanui te pai akakoa iti taana maunga

maikaai rawa ano hei whakaoho ite ngakau ote tangata

me tana kupu ano e haere ana ia kite rapu inga kakano

ote motu nei hei oranga mona kanui te pai mute ora

hoki ote tangata kakaha kite mahi i ana mahi katoa

kotetahi kupu ano ana kite aroha te tangata ki aia, ka

rua ona putanga ite marama kotahi, E hoa kia pono

tenei korero, kei pera me enei nupepa kua hori akenei,

ko taua kupu  ano a kihai i tika. E hoa ma kanui

te koa ake ote ngakau kita tatou manu, Engari Note

ingoa kihai i pai Engari me penei kia pai ai kote Huia

Turae, kite tuku mai a muri ake nei me penei.

  Te Huia Turae e rere atu ra kote tika kote pono kote

aroha. Hehitingi Nepia.

  Me whakapumau  rawa tena mea kia pai ai kite tae

atu tenei pukapuka kia koe me utu mai ki au. E hoa

tera e tukua atu e au tetahi hua rakau hei oranga mo

ta tatou manu mau e whangai ki tona waha tera atu

te nui o aku korero kati noa kei hoha koe

                      Na Wi Pewhairangi

                           Tokomaru Bay

   E kore e taea te whaka rere ke itenei wa te ahua

 tanga o to tatou Manu E mau nei ite Pepa, He aha

 koa kei pouri te ngakau o nga hoa tuhi mai, E tika

 ana ano he kai ngakau hoki nonga hoa kite taonga.

 Nate Etita.



                                   Maehe 6, 1893

 Kia Ihaia Hutana

   Tenei kua tae mai te whakaatu  o Huia tangata

 kotahi. Ae tono mai ana kia hoatu te kotahi pauna,

 e pai ana a maku e hoatu taua moni £1 a taku taenga

 atu kite Waipatu i nga ra timatanga o Aperira. A e

 hoa e whakaae ana au ki to tatou taonga hei kawe atu

 io tatou mamaetanga me nga taimahatanga i runga

 ia tatou, kia rongo mai ai nga Iwi o te ao me nga iwi e

 whakakeke mai nei i runga o Aotearoa. Heoi ano enei

 kupu.

    E  hoa  e  huia kia  ora tonu  koe  kia  kaha

  i  runga  i  tou  pai  kite kawe   haere i  enei

 kupu  pai au, kite tohutohu hoki ki nga Iwi me

 nga hapu, ki nga pani me nga pouaru ki nga matapo

 me  nga rawa kore nei titiro mai ma o taua hoa e noho

  mai nei i runga o Aotearoa Heoi mau e kawe atu enei

  kupu kia perehitia.

 \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_Na   Hori Te Huki

                    MEMA



   Kua  tae mai nga whaka atu ranga monga mema

  mote takiwa o Ahipara, ko

             Wi  Kaitaia, raua ko

             Herepete Rapihana

   Nga mema mote takiwa o Whanganui

              Porokoru Patapu

               Whiutahi.

    Ko nga Mema  e nei kua tu, ote taha kite Raki o

  Hokianga, te tahi wahanga ote Rarawa

            Ruka Huru

              Rihari Mete

             Heremia Tawake

             Nui Haare

7 7

▲back to top
                            HUIA TANGATA  KOTAHI.

  Kinga hoa tuhi mai he  moni kua tukua mai hei

utu mote Nupepa i te tau—



                                                 £       B      d

    Tanguru Tuhua..... 1   O   O

    Ahipene Tetawa.. 1   O    O

    John T. Blake.... 1   O    O

    Tipene Apatu.... 1    O    O

    Eriata Nopera.. 1    O    O

    Wi Te Roikuku.... 1   0 0

    Paora Ropiha.. 1    O    O

    Ahitana Nopera.. 1    O    O

    Tamati Tautuhi.... 1    O    O

    Heta Matua.... 1   O    O

    Anaru Te Wanikau.... 1    O    O

     Hiha Rangioue.... 1    O    O

    Heta Te Haraa.... 1   O    O

     Otimi Hutana.... 1   O    O

     Renata Tepewa.. 1    O    O

     Hamiora Tupaea.. 1   O    O

     Peni Tipuna.... 1   O    O

     Teamine Matua.. 1   O    O

    Hemi Takiwa.... 1    O   O

     Matiu Meke.,.. 1    O   O

     PANUI.

   Kote  utu mote pepa  nei ite tau, kotahi pauna, kite tuku

 mai te tangata i tana pauna, ite Pohi, me Rehita rawa, ka

 tuku mai; kote tuhi me penei.



          PANUITANGA.

    Kinga Iwi katoa ote iwi Maori. E noho maira i Aotearoa

  mete Waipounamu.

   Kua oti ite Komiti o Huia Tangata Kotahi Nupepa te whaka

  tuturu nga take e mau i raro ihonei.

    1. Ko tenei Nupepa, he Nupepa Maori i raro ite kotahitanga

  o te Tiriti o Waitangi. E tu ke ana tenei Nupepa inga mana

  Kawanata-nga Pakeha, me era atu tangata e hua ina nei he

  Pakeha.

    2. E taia ana nga korero o nga hui ina tukua mai. Menga

  rongo korero, menga whanautanga  tamariki merenatanga,

  menga tangata mate, mera atu korero e tika ana.

    3. E kore e taia e tenei, Perehi, nga korero whaka kino

  ingoa Mote tahi tangata. He mea tino kino hoki tena kinga

  Pereni katoa ite ao.

    4. Me whakaaro nga iwi onga motu nei kite oranga mo tenei

  Nupepa. Ara kia rite te whakaro kite nga ki oranga kia whai

  kaha ai nga kaimahi o tenei Nupepa.

    5. Ko tenei Nupepa e timata atu-ana inaianei. No reira ka

  whakarohia ki tenei. E rua putanga ite marama kite tangata

  e tonoana, kia tukua atu te Nupepa kia ia.

    6. Ko te utu mo tenei Nupepa, ite tau, Kotahi Pauna. Ka

   tukua tonutia kite tangata e tuku mai ana ite Pauna mote

  Nupepa ite tau. Ko tenei moni he moni iti rawa ara te pauna

   kotahi inga moni e ruke-a noa tiaana e te tangata ite tau

   kotahi.

    7. Kia kaha nga Rangatira nga hapu ia wahi ia wahi o

   Aotearoa mete waipounamu ki te awhina ito tatou Nupepa.

   Hei Reo hei taringa mo tatou hei whakaatu hoki kia tatou inga

   mahi o to tatou kotahitanga.

    8. Kia marama te tuhi mai ate tangata i tona ingoa mete

   ingoa ote kainga mete Poutapeta hei tukunga atu ite Nupepa.

     9. Me tiaki te tangata i tana Nupepa. Kaua e rukea noatia

   ko to tatou kuare hoki tenei ki a tatou Nupepa ka mutu te

   korero ka riro atu ite tahi tangata ngara atu.

         PANUI.



   NO    WAITAKA..

Me ona hoa te toa pai ki to tango pukapuka, Nupepa tuhituhi,

     Pene koriana mo era mea atu.





   KI NGA TANGATA O HERETAUNGA

                             HE

     PANUITANGA TENEI KIA.

 Mohio ai koutou kua whakatuheratia e au taku whare

   Putia e tata ana kite whare Tiata Hehitingi. Me

     haere mai koutou kia au kite tangata nona te

           whare iti ake te utu i Haki Pei.

        NA HONE  TATARANA,







       PANUI.

   W. HAIMONA., tangata ote whare mahi koti, Wakena,

  Hehitingi, kei au e takoto ana te tini, paki me era mea e

  pirangitia ana e te tangata, mehemea ka pakaru o koutou

  pato, haeremai homai kia mahia, ina ano hoki nga Wakena

  Wuru, kei to koutou hoa kei a



        W. HAIMONA, HEHITINGI.

              PANUI.







     REREWE WHARE  KAI, HEHITINGI.

    Kai, i nga haora katoa, He Hapa, Tio He Ika, Tikaokao,

  kei konei, Katoa nga kai, e pirangitia ana, Haere mai ki to

  koutou, hoa kia.

                  HONE   TEERA,

                                Rangatira o tenei whare.







         HAEREMAI    HAEREMAI,

         E te Iwi Maori  kia whakahuatia koutou  e

  F. W. MEIHANA.

            I TE TAHA O TE



    TARI   O TE   HUIA    NUPEPA MAORI       HEHITINGI.

8 8

▲back to top
                              HUIA TANGATA  KOTAHI.

  





  PANUI KI NGA MAORI.

  AREKA    TUARI.

   E  hoa ma  kei au te Whare  iti te utu haere mai

 homai ta koutou. Ota kia mahia e kahu  pai mo

 koutou, kei au nga mea katoa e pirangitia ane e te

 tangata, ko toku whare kei rawahi mai o te



  HOTERA  O KARATANA, HEHITINGI.

  PANUI





 Monga  kahu me  era mea atu iti te utu haere ki te

 whare O'RAIRE  i te taha o te Tari Nupepa

     Maori, Hehitingi









          PANUI.

  TE AIRA HIKO MOTE MATE RUMATIKI.

 Ara ho te Rongoa e mutu wawe ai te mamae onga

                    mate katoa.

   He rangoa tenei e emutu wawe, hohore ai nga mamae o Te

  Rumatiki mate pera ano te ahua Mate Hukiki ara Matare

  kereke Tuituki Takoki Te ataunga ranei a te katipo a te

  aha atu ranei. Ara mo nga mamae ka pa ki te tuara ki whea

  ranei o te tangata. He whakamohiotanga tenei mo te whaka-

  maeinga o tenei Rongoa. Ukuia tenei aira me te miri kaua

  ranei e miria ka te ahua o te tangata mate te tikgata mate te

  tikanga

       Whare Tumaki             Na Peteriki me Co

Tikahou Amerika Kai a ratou anake kei

                                      Poneki

       2s 6d mo te patara       Hei pani anake mo waho

            

    Ko to ratou Eihana ko

  TAEAMANA ME POROTI, HEHITINGI

         PANUI









 KOREROTIA TENEI

 

   Mehemea ka kino  te haere  o te wati mauria mai kia A.

MAKAKINITERA e mahi nei i te whare i te taha o te Tari o te

 Huia, Nupepa Maori i rawahi mai ote rerewe teihana ka toru

nei te kau tau e mahi ana i tenei mahi Wati Meke, mahi

Riingi Poroti me  era atu mahi ko nga mea e mahia ana e koro

e kore te pai, he iti noa hoki te utu, kei a A. MaKakinitera

nga Wati, karaka pounamu pai mo era tini mea atu. Mohiti

kanohi, puru aha ata ko nga karaihe tonu e pai ana mo nga

 konohi. he iti rawa te utu o nga. mea katoa haere mai

 Haeremai tirohia koutou te whare o

                              

                    I te taha o te Tari o

    TE HUIA NUPEPA MAORI, REREWE. TIRITI.