Te Wananga 1874-1878: Volume 2, Number 34. 24 December 1875


Te Wananga 1874-1878: Volume 2, Number 34. 24 December 1875

1 443

▲back to top
TE WANANGA
HE PANUITANGA TENA KIA KITE KOUTOU
" TIHE MAURI-ORA
NAMA      NEPIA, PARAIRE, 24, TIEMA 1875  PUKAPUKA 2
KOHEKEREWA MA.
O 
AKARANA
KUA hoki mai ano ki Nepia.  A ka nohoia e ratou nga
Toa hoko taenga i EMIHINA TIRITI
He mea atu tenei na matou e kore e taea a taea a matou
taonga e nga tini Toa o te Taone nei, i te pai, i te iti ano
hoki o te utu.
KOHEKEREWA MA,
Emihina Tiriti, Nepia.
KO H. TIIRI
Te kai hoko o nga TI me nga HUKA,
a he iti te utu o ana taonga e hoko atu ai,
a he tino pai ana taonga
Ko nga taonga e tonoa ana ki aia, e tukua
atu ana eia ki te hunga hoko, ki nga
whare Rerewei, a koia hei utu i 
te kawenga ki reira.
J.  PAUIHI.
(KAI MAHI NA P. KOHEKEREWA I MUA)
He mea atu tenei naana he nui ana mea penei hei hoko
ma te iwi a nana ano i hanga.  He iti e utu, kahore i
penei te pai o te utu i nga whare hoko katoa e Nepia.  Me 
haere mai te iwi kia kite, koia nei te utu o etahi o hua mea
Tera tino pai, Tera taane
Tera Kiri poaka etahi waahi
He Tera pikau taonga
Nga whakarawe Kiki
Nga whakarawe Kiki ano
Piringa Kaata whakarawe
Whakarawe Kaata
Nga nanawe hoiho
Nga Kara Kakii
a he iti ano hoki te utu mo nga mea katoa e hoko ana e
ahau.
Koia nei toku ingoa.
J. PAUIHI
Kai hanga Tera,  Kara, me nga whakarawe hoiho kei
te taha o te Peeke o Nui Tirene, Nepia.

Na Rati Raua ko Rauniri
NGA Moenga, me nga tini tini o nga mea pera.  Kei
ta raua Toa, i te taha o te Haku Pei Karapu.

2 444

▲back to top
              Te Wananga.
                                                                                                                         
   
Katawe
Tereta
Akarana
Hetanita
Reihi
Hauraki
RAPATA PAAMA
           HE      TINO         HOIHO            REIHI.




           HE PANUITANGA.
KIA     rongo nga Maori; me kawe mai a ratou witi ki te
      Mira i Waha Parata huri ai. A. kia hoko
te Maori i nga paraoa ma ratou i taua Mira.
                   NA HENARE  TOMOANA,
                         Rangatira naana ake taua
                               Mira.
  Nepia, Nowema 18,1875.                     157

               HE  PANUITANGA.
 HE  MEA   atu tenei naku na TAMATI TAUNI ki nga

tangata e noho tata ana i Hehitinga, kua timata i aia
                                                           
 tana mahi Parakimete i Hehitinga, me tana mahi hu

 hoiho, me nga mahi Parakimete katoa. E oti ano i aia te
 hanga nga parau pakaru, me nga Mihini pakaru.

                      NA TAMATI  TAUNI.
                               Hehitinga.        149

        A. APERAHAMA.
             KAI HOKO  TUPEKA.
           HEHITINGA TIRITI, NEPIA



3 445

▲back to top
            NGA RA E HAERE AI.

 

             
                    Nana aua Pahihi.              49

              TIME TABLE.
        COBB    AND  Co.'s
               TELEGRAPH LINE
                                                            OF

  ROYAL MAIL COACHES
  LEAVES    Paki Paki TWICE  DAILY for Te Aute, Kai-
        kora, Waipawa, after the arrival of the 7.30 a.m.
   and 12 o'clock Trains from Napier; returning from Wai-
  pawa  at 8.30 a.m. and 1.30 p.m. Leaves for Waipukurau
   daily after the arrival of the 12 o'clock Train from Napier,
   returning from Waipukurau every morning at 8.30.
     Leaves for Wanganui,  Wellington", and all intermediate
   places, EVERY  WEDNESDAY     MORNING   ;  returning
  every. SATURDAY   at 2.40 p.m.
     Passengers, unless booked ait the office in Napier cannot
   depend upon obtaining a seat; .
     All parcels must be booked in Napier, and carriage pre-
   paid.             
              ANDREW   PETERS,
                            Proprietor.                       49
              HE  PANUITANGA


    KO    te ra e kiia ai te ingoa o nga tangata hei pootitanga ma
         te iwi, hei Mema mo te Paremata ; mo te takiwa ki te
   moana  ki te Rawhiti. Ko te 4 o nga ra o Hanuere 1876.
   Ko te tino ra e Pooti ai te iwi, katoa, Ko te 15 o nga ra o
  Hanuere. No te mea ko nga Riti mo nga Mema e mana ai ta
   ratou noho i te Paremata, kia tae aua Riti ki Poneke i mua
    atu o te 2 o nga ra o Pepuere 1876.
                                                         165
                                     NOTICE.

    THE   nomination, of Candidates for the East Coast Electoral
   District will take place at the Council Chambers, Napier, on

  • 





HE HOIHO TINO    MOMO  REIHI
                                                                             


   KO      KAIRAKA,
                TE  TAKIWA  E TU AI,


      KO WAIPAOA.


Taratene,  Kaipari.
Tetitonga, 
Karaura, 
Pei Mititana,   Papihi,  Rapitoke,
Etinga,   Rupene,  Rama  Kohana  
Hehita,  Ta Pita
Wurupeka,  Witiparaea
Puhiti,  Pipoteipoai,  Tanapiriti
Paranikina,  Orewa,  Tamapota,
Wihana, Maki, Tikianaru
Horopaipa,  Tarapata,  Runa, Herora
Ikinipi,  Tetitanga Orano Mihitikina  Rokana
Ereketa Porotakita  Tamipata  Ropitini
Porotakita  Korenewera
Piia   S. Haka   Merepana
Hinihira  
Manukau
Ingarangi
Kanariri   Tautana
Kotetaramu



                      NA A.H.PARONA.
 102                              Kai Tiaki

4 446

▲back to top
            TE WANANGA.
             TE   PEEKE
  


 NUI TIRENI.


                \_\_\_\_ROPATA  TAPIHANA, 
  83                                 Kai tiaki, Nepia.

  



5 447

▲back to top
           TE WANANGA
   
 Te Wananga
KOTAHI PUTANGA I TE WIKI
PARAIRE, 24 TIHEMA, 1875
HE TURE E MANA AI TE PUPURI A EHAPA
I TE MAARA WAINA A NEPATA
AHURIRI  



Ngatihokohe
Tatana

6 448

▲back to top
TE WANANGA

7 449

▲back to top
TE WANANGA.
                KOIA NEI TE KORERO A TE RIRA KI TE PAREMATA

                      MO NGA WHENUA RIRO HE I AHURIRI


                                   

8 450

▲back to top
TE WANANGA.

9 451

▲back to top
TE WANANGA.
   Te Tanara Makarini
Te Hiana
 Ahuriri
Ngatikahungunu

10 452

▲back to top

11 453

▲back to top

TE WANANGA
RETA I TUKUA MAI
KI TE ETITA O TE WANANGA

KARAITIANA TAKAMOANA , M. H. R.
PAORA TE WHATUIWARO

12 454

▲back to top
         TE WANANGA
NA MITA KARAKA, NGATIPARE   

Waipuke
Wi Parata
Rori
Paekakariki
Foxton
Kenata Hunia   Hauraki
Kinewe Roera Huki   Otaki
Wi Perahama   Ngatiawa

13 455

▲back to top
              Te Wananga.
 HE PANUITANGA.




HE mea atu    tenei naku na Makina o Hawheraka,
e whakapai atu ana ahau ki te iwi, no ratou e hoki-
hoki mai nei ki taku Toa hoko Taonga ai. A e mea
aha ahau, ma taku mahi hoko tika kia ratou, e hoho
ai aho te hoa ko ite iwi i aku Taonga.



   Ko te utu o aku Taonga, koia ko te utu o te taonga
i Nepia.
              KAKU   NA MAKIRIA,
   Hawheraka.                            176










 KUA   PAUNATIA      I  TAHORAITI.
                   NA HONE EWINI.
 He  Hoiho uha, he whero a pango, 14 ringa te tiketike, ko, te
     parara i penei ihe te TN i te kaokao katau, he mea haeana
     nga waewae katoa.                            
   Ka hokona i roto i nga wiki e rua, ki te mea ia e kore e
 tikina mai,                  .    -     .  .
                       ERUERA  KOTIMANA.
                             Kai tiaki Pauna. 
   Tihema 14, 1875,               ...... ....   172
        KUA PAUNATIA I MARAEKAKAHO.
                NA TAMATI KONI.             ,
 He  hoiho uha, he mangu nga waewae, he haeana, nga waewae
      katoa, ko te parani i penei, me te peke katau,
    Ka hokona i roto i nga wiki e rua, ki te meatia e kore e
 tikina mai.
                         HEMA  KARARINA.
                                      Kai tiaki Pauna.
   Tihema 18,1675,                                  1T8
                           

HE PANUI KI TE IWI MAORI KATOA O AOTEAROA.
KOIA nei nga ingoa o nga takiwa e mahi pooti ai nga iwi
Maori mo nga Mema Maori ki te Paremata
 Takiwa ki te Rawhiti. Kerei Taone (Wairarapa,)  Te Whare
 Whakawa, Porangahau, Te Whare a Paora Ropiha, Waipawa,
 Te Whare Whakawa,   Wairoa,  Te Whare Whakawa, Nepia,
 Whare Runanga ,Whakawa,    (Taupo) Whare
 Whakawa, Te mahia, Te Whare a Ihaka Whaanga, Turanga*
 nui, Te Whare Whakawa, Uawa, Te Whare Kura, Tokomaru,
 Te Whare Kura, Matatau, , Te Whare Whakawa, Waiapu, Te
 Whare Kura, Maketu, Te  Whare Whakawa, Kawakawa, Te
 Whare Kura,  Ohinemutu, (Rotorua,) Te Whare Whakawa,
 Te Kaha, Te  Whare  Kara, Opotiki, Te Whare Whakawa,
 Whakataane, Te Wharehuia,.
     

14 456

▲back to top
                Te Wananga.
       Kamatira Hoteera,

        TURANGI KAIPUKE I AHURIRI.
KO nga Maori e haere mai ana ki Ahuriri, ki te
  mea ka haere mai ratou ki te Kamatira Hoteera
penei.   Ka  atawhaitia paitia ratou e Bone Ianga o te
Kamatira Hoteera.


       Kakore  ana karaihe rere rua te ahua.
         Mo  te Kai, 1s. 6d.; Moenga, 1s.
   Ko te Tina kei te 12, a tae noa ki te 1 o te haora,


   E mea  ana aia kia haere mai nga Maori ki reira.
                                                  34
 C. R, ROPITINI.

 KAI. Ruuri whenua, me nga Waapu, me nga Rori
 Maana e mahi nga Mapi ma nga Maori, mo nga Rori,
Waapu, me nga mea pera. Me tuku mai nga pukapuka
 ki aia, ki te Whare ta o " Te Wananga," Hehitinga Tiriti,
 Nepia
   *                C. R. ROPITINI,
                             Hehitinga Tiriti, Nepia.
                  \_\_\_\_\_



 C. R.  ROBINSON
     CIVIL ENGINEER AND  SURVEYOR,
 Surveys made, Bridge Plans prepared, and Estimates given
        ta any of the Natives of the North Island.



   Address—WANANGA    Office, Hastings-Street, Napier.
                                      50
 KO nga Maori e haere ana ki Akarana, ki te mea
 ka haere ratou ki te Kawana  Paraone Hotera, ka

 whangainga, paitia; e ataahua te noho, a e pai nga kai,
 me nga moenga i reira
                                         £   s.  d.
         Mo nga Kai i te Wiki O 15 o
         Mo te Kai me te Noho
             i te Wiki   ...  ... 1.0    O


 He Whare pai ano, nga whare hei nohoanga mo nga
                     Hoiho.
     Ko Tiningama  raua ko Kingi, nga kai tiaki.
KI NGA TANGATA  POOTI I TE TAKIWA POOTI I
                  NEPIA




  E hoa ma :—He mea na etahi o nga tangata whai Pooti i
roto i a koutou, no te mea he roa ke nga ra, ka puta ai
nga pukapuka karanga i te Iwi kia Pooti i nga Mema mo
Te Paremata, me ki e ahau te tikanga o aku whakaaro o
te aronga o aku whakatu korero i roto i te Paremata.

  1. Mo te kupu e kiia nei me mutu nga Porowi. E pai
ana ahau kia mutu nga Kawanatanga Porowini. Otiia ki
te taea ka  mutu  era, rae mahi ano hoki tetahi ahua
Kawanatanga mo aua takiwa, ako taua ahua Kawanatanga
hou, me riro ia ratou nga moni Kawanatanga o aua takiwa,
hei mahi ano mo nga mahi mo te iwi i aua .takiwa.

  2.He mea pai ki au, kia utu te iwi i nga utu o aana mea
hei moni mani mo nga  wahi katoa i kohia ai aua moni.
A  ko te utu tika me utu tau te tangata i ana whenua.
I penei ai ahau, ma reira e utu ai te tangata whai whenua,
 a ma reira ano hoki e utu ai nga tangata i whai whenua
i nga mota nei, a i haere ki tawahi noho mai ai, ma reira
e puta tika ai ne moni utu i nga mahi i kiia mo te iwi.
  3. E pai ana ahau kia mahia te Meera kawe Poohi mai
 i Kareponia, ki konei.

  4. E mea ana ahau, me whakaiti iho nga uta e utua nei
e te Kawanatanga, mo etahi mahi e mahia ana e nga tiai
o te Kawanatanga. Ko  etahi kupu ano aku, taihoa ano e
ata korero kia tae ki nga ra e korero ai ahau ki te iwi.

          Heoi ano naaku na
                  Ta koutou hoa

                       NA ROPATA TUATI.
  Nepia, Nowema 15,1875.                     146



                HE PANUITANGA.
   Mo nga piihi whenua i te Wairoa. Ka tangohia ki waho
 i te whenua i hokoa ki te Kawanatanga, na te mea ko nga uri
 o Te Koari kihai i kai i te moni, i pau huhua kore nga moni i
 etahi tangata, kaore e nui ana te paanga ki  te whenua
inahoki, ko etahi o nga tangata e nui ana te paanga,  kua kai
 i te moni, na konei au i mea ai, me Karauna Karaati taua
 whenua kia kitea ai te mea iti, me te mea nui, kia hoko ai te
 tangata i tona waahi iti, me riro tika i a ia te utu o tana,
 waahi. Ko  ahau, he uri ahau na nga tangata e nui ana o
 ratou paanga ki te whenua, no te Kapua Matotoru, tae iho ana
 kia Te Hoari, ko ahau to ratou patanga ki te ao matau. Ko
 oku matua, me oku tipuna, kaore i kai i nga moni o aua piihi
 whenua i te Wairoa.

   Kia mohio koutou ka tino pupuri ahau i taua whenua, e
 kore rawa ahau e pai kia riro hei utu mo nga moni i etahi atu
 tangata e mohio ana hoki a Te Makarini kia Te Koari, ko te
 tangata hoki tena nana i mau a Te Makarini ki te Wairoa.
 E nga tangata i s ratou nei nga moni a te Kawanatanga,
 maua  atu a koutou moni ki o koutou piihi. Waiho nga. piihi
 o oku tipuna, maku ono e tango te moni. E te tangata me
 tango koe i te moni mo te waahi i a koe, kei heke kau tou
 werawera mo tou tango he i nga utu oku kainga.

   E te tangata tuku moni, kia marama hoki tau titiro, kaua e
 titiro ki mua anake, engari ki mua ki muri. Kaua ano hoki e
 titiro ki waenganui anake, engari me titiro ano ki nga taha,
. kaore te whare i tau i te tahuhu anake, na nga heke me nga
 kaho, me nga tara, katahi ka tau, me te tangata kaore i tau i
 te aroaro anake, na te whai tutaratanga ano i pai ai.

   Mo nga Apiha a te Kawanatanga tenei, kaore nei i titiro ki
 te tangata nona te whenua.        

                   NA AKIHI TE NAHU
   Pakowhai, Nowema 24, 1875.                 161

15 457

▲back to top
Te Wananga.
REIHI HOIHO PAKOWHAI, A TE TUREI, 28, TIHEMA 1875. REIHI PEKE TAIEPA :-— E rua maero e  oma ai, e ono nga taiepa e peke ai nga hoiho.    Utu mo te hoiho ana wiini  i  taua Reihi   Ł21.    Ko te taimaha o te kai eke, kei te kai eke ona taimaha a tinana anake.    E 3 putu e 6 inihi te tiketike o nga taepa e peke ai nga hoiho.    Utu mo te tapokotanga e Ł2 2s. Paora Ropiha's Tupara, Mr. Heslop's Shark, Renata Kawepo's Hamuraka, Hamiora's Wairarapa. HAKA REIHI : — Kotahi maere e oma ai nga hoiho, e toru nga taiepa e peke ai nga hoiho.    E 3 putu e ono 6 inihi  te  tiketike" o  nga taiepa e peke ai nga hoiho. Ko te taimaha o nga kai eke, kei tona tinana ake ano. Utu mo  te  hoiho  ana wiini i taua Reihi, Ł10 10s. Utu mo te tapokoranga e'Ł1 1s REIHI METINI PERETI :— Mo nga hoiho  ki ano i wini Reihi i mua, a ki ano i puta he moni wini maana i runga ake i te Ł10.    Utu mo te hoiho ana wiini i taua Reihi Ł20.    Ko te taimaha, kia rite ki nga tau o te hoiho.   Ko te hoiho wini i te Reihi i Hawheraka, me uta te 7 pauna taimaha ki aia i tenei Reihi.    Utu mo te tapokotanga e Ł2. Tanguru's Haare, Mr. Heslop's Hero, Mr. Brady's Nui Tireni, Mr. Q. Heslop's Oriwa, Henare Tomoana's Hape, Mr. Drumond's Waaka, Mr. Farmer's Roro, Mr. Jones No Name, Paora Ropiha's Express, Mr. Beatson's Pretender, Tangatake's Pakowhai PAKOWHAI REIHI, whiriwhiri e nga Komiti :— E rua maero e oma  ai  nga hoiho,  ko te  utu, kei te ra e kiia ai te 'ingoa o nga hoiho e tukua ana ki "te  Reihi, mo te wiini e Ł30.    Ko nga taimaha mo nga hoiho, ka kiia a te 27 o Tihema,-   Ko te kupu whakaae mo taua hoiho kia Reihi, kia kiia taua kupu whakaae i Pakowhai a te ra o te Reihi, i te takiwa o nga Reihi peke taiepa. Korero tapoko Ł1, whakaaetanga e Ł2. Paora Ropiha's Hamiora's Hinana, Mr. Fanner's Toi, Karaitiana's Whanganui, Tangatake's Maori Wiini. REIHI PONE : — Mo nga -Pone kihai i tiketike ake i nga ringa 14.    1 maero e oma ai.    Utu ana wiini i taua Reihi e Ł5.    Utu mo te tapokoranga, 10s. HAKA  REIHI : — 1  maero  e  oma  ai.    Utu ana wiini i taua Reihi, e Ł10.    Utu mo te tapokoranga Ł1. REIHI MO NGA HOIHO TEKENA :— 1 maero e oma ai. E kore te hoiho e Reihi i tenei Reihi ki te mea ki ano te tangata nana taua hoiho i  utu ki te Komiti.    Ko te kupu a nga Tuari o te Reihi hei mutunga mo nga whakatete  o  te  Reihi.    Ko  te  hoiho   e kiia nei he hoiho eke noa, he hoiho  ki ano i Reihi i roto i nga Reihi kawe taimaha, mo ona tau.    A TOO nga Reihi whiriwhiri a nga Tuari.    Mo te wiini Ł10.    Utu mo te tapokoranga Ł1. Nga utu e haere ai te tangata ki te Patiki o te Reihi, kotahi  herengi   mo   te   tangata.    Mo   te   hoiho, me te tangata e rua  herengi me te hikipene.    Mo te Piringa Kaata kotahi hoiho e toru herengi.    Mo te Tarapu e  rua hoiho e rima herengi.    Mo te Kooti e toru hoiho, e whitu herengi me te hikipene. Ko nga moni utu e tapoko ai ki nga Reihi katoa, me utu ki te kai tiaki moni o te  Reihi i mua mai o te 7 o te taima o te Weneti, Tihema 22, 1875. Ko aua moni me utu ki te kai tiaki moni Reihi, i te whare Paparakauhe, Karatana Hotera, i Karaewa ki te Hauauru.    A ko nga reta katoa, korero mo taua Reihi,  me tuhituhi mai ki te Hekeretari o te Pakowhai Reihi, me  tuku ki  te whare o te Karatana, Karaewa ki te Hauauru. HENARE HIRA, 158                                                             Kai tiaki Moni,HONE  ROPITINI, KAI HANGA WATI, ME NGA HEI KOURA, Hehitinga Tiriti, Nepia. 20 PANUITANGA. Kua tu taku Toa hoko Kakahu i  Waringipata (Onepoto.)    A, ka hoko ahau i te taonga mo te utu iti. J. KIRIM1R1. WARINGIPATA, (ONEPOTO.) 37 M. R. MIRA, HE KAI HOKO KAU, ME NGA PAAMU, a e hokona ana eia NGA Rana Hipi, me nga tini whenua.    He Rana ano he Hipi kei reira.    He Kana ano kahore i nga Porowini o Akarana, o Haku Pei, o Poneke. Kei tana tari i Paraunini Tiriti i Nepia nga tino korero mo aua whenua. HE RAME ANO ANA HEI HOKO. He Rikona He Reeta, He Kutiwera He Marino No nga kahui pai katoa aua Hipi. .   A he tini ano aua hipi hei mahi ma nga Piha patu Hipi ano hoki. Na M. R. MIRA. Ki te puta he whakaaro ki nga tangata e   korero   ana  i  tenei  Niupepa ka whakamohiotia ratou ki nga mahi  hanga whare, ki nga mapi whakaahua whare, ki nga tikanga hoki o te hanga whare i runga i te tuhituhinga.     Tenei au hei whakarongo ki nga hiahia o aua tangata, nui atu hoki taku pai ki te whakaatu i nga tikanga katoa o taua tu mahi, ana tonoa mai ki au. PENE METE, Kai   whakahaere   whare, Tenehana Tiriti, Nepia.

16 458

▲back to top

17 459

▲back to top

18 460

▲back to top
              Te Wananga.
 Ko nga Maori e haere ana ki Akarana, ki te mea

ka  haere ratou ki te Kawana Paraone  Hotera, ka
whangainga  paitia; e ataahua te noho, a e pai nga kai,

me nga moenga i reira
    



He  Whare  pai 
     Ko  Tiningama  raua ko Kingi nga kai tiaki.
                            
C.R. ROPITINI
           
 KAI Ruuri whenua, me nga Waapu, me nga Rori

Nepia
      C. R.ROPITINI,
                                 Hehitinga  Tiriti. Nepia.
 



  C. R. ROBINSON
      CIVIL ENGINEER   AND  SURVEYOR.
 

                                                                                         I
   Address—WANANGA   Office, Hastings-Street. Napier.  I
        


       Kamatira   Hoteera,
        TURANGA    KAIPUKE   I AHURIRI.
 KO     nga Maori  e  haere mai ana  ki Ahuriri, ki te
       mea ka haere mai ratou ki te Kamatira Hoteera
Hone Ianga

   Kahore  ana karaihe rere rua te ahua.
      
             HE PANUITANGA.

 KIA    rongo nga Maori; me Kawe mai a ratou witi ki te
       Mira i Waha Parata huri ai. A kia hoko ano hoki
 te Maori i nga paraoa ma ratou i taua Mira.
                       NA  HENARE  TOMOANA,
                             Rangatira naana ake taua
                                Mira.
  

 
      NA  TAMATI   TAUNI.
         Hehitinga.         149

              PENE   METE,

          Nepia.
i                                                                               8


M. R. MIRA,


HE  KAI HOKO   KAU, ME  NGA  PAAMU,
                a e hokona ana eia
I
 Akarana Haku Pei,  Poneke.
    Kei tana tari i Paraunini Tiriti i Nepia nga tino
 korero mo ana whenua.

          HE  RAME   ANO  ANA  HEI  HOKO.
I             He Rikona
            He 
             He Kotiwera
:             He Marino
 No  nga kahui pai katoa aua Hipi.
    A he tini ano aua hipi hei mahi nga nga Piia patu
  Hipi ano hoki.

                          Na M, R. MIRA.
           

19 461

▲back to top
                            TE WANANGA
              
    KUA PAUNATIA I PEKAPEKA
NO Tihema 28, NA C. T. HIRI

F. F. HIRI

KUA PAUNATIA I HEHITINGA
Tihema 24, NA J. N. WIREMU

WIREMU KURUWINI

Poihipi
Matene Te Whiwhi
Meiha Keepa
Petera
Pohe
Hone Te Wainohu
Hamana Tiakiwai

Major Kemp


Te Puna  Tauranga Maunga Pohatu
Te Ua Mairangi

HONE HIKINI

Te Wananga
Kotahi Putanga i te Wiki
HATAREI, 8 HANUERI, 1876

Pakowhai
Te Hiana


20 462

▲back to top
              Te Wananga.
Manawanui
Te Kuru Tepara 
Tauranga

TE HIANA ROIA

The Te Wananga
Published every Saturday
SATURDAY, JANUARY 8, 1876

Mr Sheehan


21 463

▲back to top
              Te Wananga.
Ngatikahungunu
Mr. White
JOHN SHEEHAN
Napier
Ahuriri
Te Herara Nepia
Te Tarikarawhe
Te Karaera
Henare Rata
Ta Tanara Makarini
Mr. Carlyle
Henry Russell
Sir Donald M'Lean's
HAWKE'S BAY SETTLERS

Makianaru  Tanitana
Taute  Tanitana
Raraki  Tanitana
Hitana  Kowehama
J. C. Paraone  Tuapeka
W. A. Mau  
Ronetana  Awena
Tiwene Karaitihate
Kawana Kerei  Akarana
Riihi  akarana
Riira Wuuru  Panera
Petihapeti 
Haata  W
Moarauihi  Karaitihata
Parawana  Porirua
Ramitana  Iniwakakera
Paane  Rohirana
Matakamene  Akaroa
Pahitaua  Whakapetu
Te Oroka  Onehunga
Pani Wairarapa
Taiaroa  Waipounamu
Henare  Wehipoata
Piha  Hehiketa
Toro  Etini Akarana
Kaata Whakatu
Haapa  Whakatu
Piahi  Werengitana
Paerani  Kaiapoi
Ritihana  Karaitihata
Kere Taranaki
Karitana  Taranaki
Ta Makarini  Nepia
Rahera  Nepia
Tapeta  Timaru
Paika Tanitana
Pitiroi  Herewini
Makarini  Waikonaiti
Retimana  Whakatu
Kiipi  Wakapuaka
Pitirai  Herewini
Anaru  Wairarapa
Parani  Rangitikei

22 464

▲back to top
              Te Wananga.
Macandrew  Dunedin
Stout  
Larnach 
Seaton  Caversham
J. C. Brown  Taupeka
W. A. Murray Bruce
Rolleston Avon
Stevens   Christchurch
Sir G. Grey  Auckland
P. Dignan  Auckland
Reader Wood  Parnell
W. Swanson  Newton
Fitzherbert  Hutt
Hunter  Wellington
Moorhouse 
Brandon  Porirua
Invercargill
Burns  Roslyn
Montgomery  Akaroa
Bastian  Wallace
O'Rorke  Onehunga
Bunny  Wairarapa
Taiaroa  Waipounamu
Dr.  Henry  Westport
Fisher Heathcote
Tole  Eden
Curtis  Nelson
Sharp
Pearce 
Bowen  Kaiapoi
Richardson  
T. Kelly  New Plymouth
Murray  Aynesley  Lyttelton
Carrington  Taranaki
Sir D. M'Lean
W. Russell
Stafford  Timaru
W.  Wakefield  
V. Pyke  Dunstan
Fitzroy Selwyn 
G. M'Lean  Waikouaiti
Richmond 
Gibbs  Collingwood
Andrew   


TE HUI KARANGA I NGA INGOA O NGA RANGA
TIRA MAORI, E KIIA ANA E TE MAORI HEI
MEMA MO TE PAREMATA
Te Raka
Henare Matua
Te Harawira 
Wikitoria
Tamati Hapimana
Mita Hikairo
Patoromu Ngamaunga
Hutana Taru
Hotene Porourangi
Tamihana Kakenga
Mokonuiarangi
Te Keepa Rangipuawhe
Renata Ngahana
 

23 465

▲back to top
              Te Wananga.
NOMINATION  OF NATIVE  MEMBER  FOR  THE  
             EASTERN   DISTRICT.             

 - The nomination of a member for the Maori East Elec-
toral district took place on the 4th instant, at the Council
Chambers, Napier, at 1 p.m. Mr. S. Locke. R.M., read the
writ of authority, authorising him  to call a meeting of
Maori  election, to nominate a Maori as member of Parlia- 
ment.   After Mr. Locke had explained to the assembled i
Natives the object of, and the mode of proceeding in such 
matters, Harawira  proposed  Karaitiana as a fit and proper
person to represent the Maori  people in the Parliament,
and he would say he proposed this chief on account of the 
very able and just way  in which  he had supported  all
measures  in the Parliament which were  for the good of i
 the Maori people. He bad  not taken any  Government  
 salary, or position of emolument, like some of the Maori  :
members,  and had left the fate of the Maori people in the
 hands of the European members of the Parliament, without
 the least wish to aid in any matter that might be for the
 good of those who sent them to Parliament.
   Henare Matua  seconded the nomination of Karaitiana. 
 Karaitiana had acted iu a way that bad  enlisted all the
 feelings of the Maori people in bis favor : he had not re- ,
 ceived any salary or taken, place of emolument from, the Go- 
 vernment, and had even done all he could for the Native 
 people in Parliament. He had not opposed the Government in 
 a spirit of childish spite, but he acted on his own convic- '
 tions that some of the Government   measures were the  !
 opposite to that which would bring good  to the Maori 
 people.  Karaitiana also thought that he would  not be 
 able to do more good to the Maori people than teach them 
 to obey implicitly the laws of the Queen of England. !
 Karaitiana did all he could to uphold the laws and honor '
 of our Queen, and to live in peace with all. Karaitiana
 could not be bought, or his ideas misled by money, and
 he would act as he had acted ; it was not men but measures
 he contended against. He would not do as some of the
 Maori members had done, but would do all he could for
 the good of the Maori race.
   Tamati  Hapinau  proposed Mita Hikairo  as a fit and
 proper person to represent the Maori people in the Parlia-
 ment.
   Patoromu Ngamaunga   seconded the nomination.
   Hutana  Taru proposed Hotene Porourangi as a fit and
  proper person to represent the Eastern Maori  district in
 the Parliament, as a Maori member, and Tamihana Ka-
 kenga  seconded the nomination.
    Kawana  Mokonuiarangi proposed Te Keepa Rangipua-
 whea  as a fit and proper person as a Maori member for
 the Parliament, and Renata Ngahana seconded the nomi-
  nation.
    The returning officer called for a show of hands for
  raitiana, and  each  of  the  other   members  : —  Ka-
  raitiana, 53 ; Wi Hikairo. 3 ; Hotene, 2 ; Te  Keepa;
  2.   Mr.   Locke  then  announced    that  Karaitiana
  had the greatest show of bands, and was therefore elected
  as Maori member for the Eastern district. The nominators
  of the other three chiefs proposed demanded a poll. The
  polling was announced  accordingly to take place on the
  15th January.  The  returning officer will declare the state
  of the poll at Napier on the 27th January.
    Karaitiana rose and said : 1 shall not say much to you
  this day, but I will express my wish that the Maoris and
  Europeans  should become  one  people. It is constantly
  said that we aro one people, even in Parliament the idea
  is believed in that we are one people, but I have not yet
  seen the fact, and if returned to Parliament, I will do all
  in my  power to further the wish that we  become  one
  people.   The best act we can do, is to obey the law, as
  the law is that by which we as a people can bo saved. I
  thank you for the support given to me to day.
    Hotene said : I thank you for the help you have given
  rae to-day.  I do not go to Parliament to turn the Govern-
  ment  out, I go to work for the Maori and European people.
TE HUI NUI A NGATIKAHUNGUNU  I PAKOWHAI,
          I TU I TE 29 O TIHEMA, 1875.

  Ko te take i tu ai taua hui, he mea na nga Rangatira
katoa o Ngatikahungunu, kia korerotia e ratou enei take
korero :—
  1. He  Pooti Mema Maori mo te Paremata.
  •2. Kia  whai kupu tenei hui mo tetahi Tumuaki hei
     whakahaere mo nga iwi Maori i enei Motu.
  3.  Kia whai mana nga Mema Maori ki nga iwi naana
      ratou i Pooti.
  4.  Kia whai mana nga iwi naana ratou i Pooti.
   5. Me  korero tenei hui mo te " Wananga."
   6. Me  Kuru Tepara nga tangata Maori o enei Motu.
      A ko nga iwi i tuku Rangatira mai ki taua hui,
     hei korero i nga whakaaro o aua iwi, koia nei :—
 Mohaka, Ngatipahauwera,  Takapau, Ngaitahu,
 Taupo. Ngatiterangiita.     Waipaowa, Ngatingaweke,
 Rotorua. Te Arawa.        Tamaki, Ngatirangiwhakaewa,
 Ohiwa,  Ngatikereru.          Pourerere
 Torere. Ngaitai,            Kairakau:  Ngaitamatera,
 Otaki Ngatitoa.             Waimarama.  Ngatikurukuru,
 Rangitikei,  Ngatiapa     Te Aute Ngatitemanawaakawa,
 Whangaehu,      Hauke,  Ngatiterangikoianake,
 Whanganui  ) Ngatihau      Pakipaki, Ngatipapatuamaro,
 ki waho,          Te Whetu-raririki, Ngaitekura
 Whanganui  Ngatitumango Matahiwi Ngatihawea,
 ki Tuhua,  Ngatitumango,  Kohupatiki, Ngatitetaha,
 Waitotara. Ngarauru,         Korongata Ngatipoporo,
               Ngatikere,   Omahu,  Ngatiteupokoiri,
 Porangahau.   Ngatitewhare Moteo, Ngatihinepare,
                nui.        Waiohiki, Ngatikahungunu.
  Patangata, Ngatiwhatuiapiti,
   Na Henare Tomoana i panui nga upoko o nga korero e
 korero  ai nga Rangatira kua  mene  mai  ki taua hui.
 A ka mea a Henare, mea korero aua kupu  i te rarangi
 ano o aua kupu i tu ai i roto i te korero i korerotia ai eia.
  Kaua e kinakinakia nga korero o etahi tipoko kupu ki nga
 korero o etahi upoko kupu ; engari, kia matu nga kupu
 rao etahi o aua upoko,  ka korero ai i  etahi, kowai
 te tangata a. tatou e pai ai hei Mema,  kua  puta te
 kupu  a Te  Arawa,  a  Ngaiporou, a etahi iwi ki ta
i tangata i kitea e ratou, a kia hoki rawa ata nga tangata
I o tenei hui, me korero ratou i te tangata kaa kitea e tenei
  hui. A mo le tangata hei mahi i te taha Maori. I mua i
  tae nga Pitihana katoa kia Karaitiana, a kahore kau he
  Pakeha kotahi i pai hei hoa mahi ma Karaitiana mo aua
  Pitihana.  Otiia, no te ra i tu ai a Kawana Kerei ki te
  Paremata, koia te tangata i mahi tahi raua ko Karaitiana
  ki te taha Maori. I mahi ano te Kawanatanga i mua, i
  nga ra o Karaitiana e paingiia ana aana mahi e te Kawa-
  natanga, a no nga ra i mahue ai a te Kawanatanga mahi
  i a Karaitiana, no reira mai ano te  mahi  whakahe  a te
  Kawanatanga   i nga  mahi  a Karaitiana mo  te  iwi
  Maori,  a  na reira  i kore  ai  e  mahia  nga Pitihana
  e te Kawanatanga, i tukua e nga tini iwi Maori ki te
  Paremata.  A i enei ra kahore nei he Pakeha hei         
  tanga atu ma  te Maori, hei mahi  i te mate o a ratou he i
  te Paremata.
 i  Harawina  Tatere.  Me  Pooti tatou mo Karaitiana, kua
  whakaae nga iwi i Waikanae, i Nuhaka, i Te Wairoa mo
  Karaitiana. A  ko nga iwi i Porangahau e korero ana mo
  Henare  Matua.  Ko  Kawana  Kerei  hei Tumuaki,  hei
  matua  mo nga iwi Maori  katoa o nga Motu nei. E mea
  ana ahau, e rua mano o matou o Ngatikahungunu e Pooti
  mo Kawana  Kerei. A ka whakaae ano a Te  Keepa o
  Whanganui   kia Kawana Kerei.  Ahakoa aia no te takiwa
  ke, ka whakaae ano aia, ko Kawana  Kerei pa ano hei
  Tumuaki.  A  ma nga iwi katoa e whakatu a Kawana
   Kerei.
    Morena.  E  mea   ana ahau ko Kawana Kerei hei
   Tumuaki.
     Hemi Taka.  Ka  Pooti ahau mo Karaitiana.
     Hone Te Wainohu. E  whakaae  ana ahau kia  tu a
   Karaitiana hei Mema   mo  te Paremata.   K kore ahau e
   mea,  he tangata  pai ke  ake  tetahi o raua  i tetahi,

24 466

▲back to top
              Te Wananga.
Karaitiana Takamoana
Henare Matua
Henare Tomoana
Tareha Te Moananui
Poihipi Tukairangi
Paora Kaiwhata
Te Harawira Tatere
Noa Te Hianga
Hoani Amorangi
Tauweki Motai
Te Manihera Terau
Te Wirihana Tawhati
Tamati Waaka Maunu
Hetariki Matao


Hoani Meihana Rangiotu
Peeti Te Aweawe
Orona Piriti Manawatu  Tihema 9, 1875


HOANI TAIPUA  PUNAIRANGIPIRI
Otaki
Nepia
 Wairarapa

W. MAAHUPUKU

Tikawenga  Piripi
Hikawera  Hori Te Huki
Tewhatu
Maihi Kaimoana 
Perana Whakahemo
Kihitu Te Wairoa 
Urupeni Puhara
Kawana Kerei
Katene Te Kori
Paramena Naonao

25 467

▲back to top
              Te Wananga.
tiana, tena ko Wi Parata, ko Wi Katene, i mahi kohuru  '.
raua i a raua hoa Maori, i haere rana ki te mahi i te mahi 
Kawanatanga.   A  ko  te mahi  a  te Maori i tonoa ai :
raua  ki reira mahi  ai  i mahue   tena i a  raua, ka
anga  ana rana, ka mahi  i nga mahi e he ai ano nga
iwi Maori.  Ka  Pooti ahau kia Karaitiana.               
  Rota  Porehua. He  pai kia tonoa nga  Mema  ki te
Paremata, engari, hei te tangata whai whakaaro, kaua i te
tangata i waiho eia te taringa hei kanohi.             ;
  Paora Ropiha.  Korero e te hui nei i ta koutou tangata 
i pai ai hei Mema, me korero nga hapu katoa i a ratou ,
kupu.          '                                  

  Henare  Matua.  E mea ana ahau kia kotahi tangata o 
tatou e ta hei Mema, kaua tatou e mahi  i nga tangata 
tokorua, kei mahi penei tatou, ka Pooti nga iwi ke atu, ko
ta ratou tangata kei tu, ko ta tatou ka hinga.       " ;
  Henare  Tomoana.   Me  Pooti te iwi katoa, kaua te
tangata kotahi, a noho, me oho te iwi katoa ki te Pooti.
   Te Keepa  Rangihiwinui. E  mohio  ana ahau ki ta
koutou  whakaaro.  Ae, tukua ta koutou ki te Paremata.
Tena  pea te whakaaro a etahi iwi e kore e whakaae ki ta
 koutou tangata i mea ai.  A tera ano  pea te tangata a
 etahi iwi i pai ai.                                     
   Rotohiko Haupapa.  Kanui taku pai ki a koutou kupu, .
 kanui ano te pai o aua kupu.
   Hone  Wainohu.   Me Pooti tatou katoa mo Karaitiana. 
  Matene Te  Whiwhi.  He  pai rawa taku whakarongo 
 atu ki a koutou kupu. Ma koutou te tino tiaki i a koutou 
 Mema, ki te mea ka heke te tupu o te Mema Maori i te
 Paremata, ka heke ano hoki te tupu o te iwi Maori, o te 
 hunga na ratou aua Mema i tono ki te Paremata.      
   Petera Pukuatua. Kahore a matou kupu a  Ngatiwha-
 kaue.  E whakaae  ana matou  kia Karaitiana hei Mema
 Maori.  Ki te mea ka rapu ahau i te kai mahi mo  aku 
 he, ka rapu mai  ahau kia Henare  Tomoana  raua ko 
 Henare  Matua.                                          
   Renata Kawepo.   E mea ana ahau, te take i haere ai 
 te Pakeha ki te Paremate, koia kia nui. a mona te pai i
 haere  ai aia ki reira. E hara  taku Pooti mo Kawana   
 Kerei i te mea he Pooti taku kia riro mai ai he pai moku
 i aia. A  ki te to mea ka taea  he pai ma  te Maori, ma
 Kawana   Kerei pu ano e puta ai te pai ki nga Maori.
   Ka  mutu  i konei nga korero o taua hui, a no te po i tino
 whakaaetia ai n Kawana  Kerei e te hui katoa hei Tumuaki
 mo nga  iwi Maori, me Karaitiana hei Mema   rao tenei
 Takiwa.
    

Mohaka  Ngatipahauwera
Taupo  Ngatiterangiita
Rotorua  Te Arawa
Ohiwa  Ngatikereru
Torere  Ngaitai
Otaki  Ngatitoa
Rangitikei
Whangaehu
Whanganui
Coast
Whanganui
inland
Waitotara
Ngarauru
Porangahau
Ngatitewharenui
Patangata
Ngatiwhatiapiti
Takapau
Ngaitahu
Waipawa
Ngatingaweke
Pourerere
Kairaukau
Waimarama
Te Aute  Ngati-te-Manawa-a-kawa
Matahiwi  Ngatihawea
Kohupatiki
Ngatitetaha
Korongata  Ngatipoporo
Omaahu  Ngatiteupokoiri
Moteo  Ngatiherepare
Waiohiki  Ngatikahungunu

Henare Tomoana

Arawa  Ngaiporou
Nuhaka  Patea
Henare Matua

26 468

▲back to top
              Te Wananga.
Major  Kemp
Whanganui
George Grey
New Zealand
Morena
Hemi Taka
Hori Wainohu
Henare Matua
Henare Tomoana
Tareha Te Moananui
Pohipi Tukairangi  
Paora Kaiwhata
Harawira Tatere Noa
Te Hianga
Hoani Amorangi
Rewiri Taora
Ihaia Tauweki
Hori Te Rangi Rurupuni
Herewini Rakautehia Tauweki Motai Maninahera Te Pau
Wirihana Towhati
Tamati Waaka Maunu

HOANA MEIHANA RANGIOTU
PEETI TE AWEAWE
Oroua Piriti 
Henare Tomoana,  
Pohipi Tomana
Heta Tiki
Renata Pukututu
Tamati Maewa
Katene Te Kori

27 469

▲back to top
              Te Wananga.
some of the chiefs of this meeting withdraw, and let Ka-
raitiana alone bo the man for whom   we  shall all vote as
our Maori member  of Parliament.  1 give ail my approval
in respect to Sir George Grey being the leader for all the
New  Zealanders, as he will do in all matters for the good
of the Native race, more than any other European.   He
was our Governor-in-Chief when there were two Governors
in this Colony : and therefore he knows all the acts that
appertain to Government,  and  how to act in accordance
with law.  He is a perfect Maori scholar, and he under-
stands all our history and  ancient lore, and he has a  
perfect knowledge  of the Maori habit of thought, and
hence 1 say he is the most fit person to be the guide of
all the New Zealand tribes. Let the  chiefs who may  be 
nominated  by the people now before the Maoris vote for 
them  express their thoughts how they shall act in the
 Parliament.  Let them now  say that they will, or will not
join the Government  ; and let the chiefs asking the votes
 of their people also say if they will, or will not accept
 positions of emolument from  the Government.
   Waaka  Kawatini.—Let  us send a  Maori member  to
 Parliament, and though he may  not be able to do any
 good for us as a Maori people, still we have the right to say
 we had  a member  in Parliament.
   Paramena Naonao.—I  have  not seen anything in Ka-
 raitiana's parliamentary life that I would  condemn,  but
 Wi Parata, of the West  Coast, and Wi Katene, of the
 Ngapuhi,  acted like murderers to the Maori constituents.
 they accepted Government appointments and Government
 money, and the work for which they were  sent by their
 people (the Natives of New Zealand), was left undone by
 them, and not only so, but they joined the Government in
 acts which are the opposite to that which is for the good
 of the Native race.  I will vote for Karaitiana.
   Rota Porehua.—It  is right to send a member to Parlia-
 ment, but let us send a man of knowledge, and not a chief
 who  will allow his ears to act as eyes.
   Paora Ropiha.—Speak,  O  all you chiefs of this meeting,
 and let us know the name  of the chief you propose as
 a  member   of Parliament.   Let all the chiefs * of the
 sub-tribes express their thoughts on this subject before
 this meeting.
   Henare  Matua.—I  propose that we  nominate only ono
 chief as member  for the Parliament. Let  us not  put up
 two. for fear that in dividing our votes some ether tribe
  put their man in.
    Henare Tomoana.—Let   all the men of every tribe vote.
  let not one be idle, but let each rouse himself as from
  sleep, and vote.
    Te Kepa  Rangihiwinui.


    Rotohiko Haupapa.—

    Hone   Wainohu
   Matene  Te Whiwhi

  Petera 
Henare Matua
Henare Tomoana.
Renata Kawepo


 Harawira Tatere



      RETA I TUKUA MAI.
             KI TE ETITA o TE WANANGA.


                                     PAORA TOROTORO.
                                     NOEMA. 24, 1875.


       CORRESPONDENCE.
           TO THE EDITOR OF THE WANANGA.
     

28 470

▲back to top
              Te Wananga.
Hon, Wi Parata, M.E.R.,

PAORA TOROTORO

HETA TIKI

Waipaoa
HETA TIKI

MATIU TAUPAKI
Paihia
Ngapuhi
Henare Tomoana
Ngatiraukawa
Ngatikahungunu
Ngatiporou


                                                                                                                      

29 471

▲back to top
              Te Wananga.
 HE  PANUITANGA.


                                        •
HE  mea ata tenei naka na Makina o Hawheraka,
e whakapai atu ana ahau ki te iwi, no ratou e hoki-


hoki mai nei ki taku Toa hoko Taonga ai. A e mea
ana ahau, ma taku mahi hoko tika kia ratou, e hono
ai ano te hoa ko te iwi i aku Taonga.



  Ko  te utu o aku Taonga, koia ko te utu o te Taonga
i Nepia.
             NAKU  NA  MAKIRIA,
  Hawheraka.               -            176









       A. APERAHAMA.
             KAI HOKO  TUPEKA.
               HEHITINGA TIRITI, NEPIA.
 HE   utu pai tana Tupeka mo nga moni mo aua Tupeka
       Nepia.                                   128
             HE PANUITANGA.
     NA WIREMU ROPITINI
            KAI HOKO AKIHANA.
   Mo nga kaa, hoiho, me nga whenua noho o nga hipi.
                   NEPIA.
   Ko tana Tari kei tawahi ake o te Peeke, Koroniara.
                                               
                                                              

HE PANUI KI TE IWI MAORI KATOA O AOTEAROA.
KOIA    nei nga ingoa o nga takiwa • mahi pooti ai nga iwi
     Maori mo  nga Mema  Maori ki te Paremata, mo te
Takiwa ki te Rawhiti. Kerei Taone (Wairarapa,) Te Whare
Whakawa, Porangahau, Te Whare a Paora Ropiha, Waipawa,
Te Whare Whakawa,  Wairoa, Te Whare Whakawa, Nepi»,
Whare  Runanga, Whakawa,   Whare
Whakawa, Te mahia, Te Whare a Ihaka Whaanga, Turanga-
nui,Te Whare Whakawa, Uawa, Te Whare Kura, Tokomaru,
Te whare Kura,   Te Whare Whakawa,  Waiapu, Te
Whare  Kura, Maketu, Te Whare Whakawa, Kawakawa, Te
Whare  Kura, Ohinemutu, (Rotorua,) Te Whare Whakawa,
Te  Kaha, Te Whare  Kura, Opotiki, Te Whare Whakawa,
Whakataane,  Te Whare Kura.
   

 Te Rawhiti


Nepia


                HE PANUITANGA.
 KO  ahau ko te Peka mahi Kohi ma nga Kuru Tepara, ka

 mea atu nei ki te Iwi Maori he hoko taku i te taro pai rawa,
 mo nga Kapa  e 3, mo te Rohi, e raa patina taimaha. Mo te

 moni pakeke ano ia, kahore i te nama.
                            ERUINI   ROPINI.

   Nepia Karaewa  Kori.
                                                    171

        HONE   ROPITINI,
    KAI HANGA WATI, ME NGA  HEI KOURA,

               Hehitinga  Tiriti, Nepia.
 \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_              20


                 PANUITANGA.
 KUA   tu taku Toa hoko  Kakahu  i Waringipata
       (Onepoto.) A, ka hoko ahau i te taonga mo

 te utu  iti.
                J. KIRIMIRI.
                        WARINGIPATA,   (ONEPOTO.)
 37

30 472

▲back to top
       HAKU PEI REIHI
I TE TUREI ME TE WENEREI, TE 1 ME TE 2 O PEPUERE 1876


METINI PERETI
RAPATA TUATI
Heretaunga


31 473

▲back to top
              Te Wananga.
                T  E      P  E  E  KE                     !

UTU   WHARE     WERA,    KAIPUKE    TAHURI
           

   Nga  moni a nga kai tiaki o tena Peeke £1,000,000
                    (kotahi Miriona).


Nepia.


   Ko H.  KATA, MA.
       KAI HANGA   WHARE,   E  NOHO  ANA,    
                     i Nepia nei,                    i
     TERA    aia e pai ki te whakarite i nga mahi hanga 
      whare ma nga tangata  Maori o i te Porowini
 o Haku Pei.
                     Na H. KATA MA

      H    .  J   .  H    I  K    I,
        

          E HOKONA   ANA.          
 E 4   MIHINI   tapahi Witi.   .  .              i
                           M. PAERANI.
 179  
Whare hanga Kooti, Nepia.



Kai hanga  Kooti, me te mahi Terei, kai
 

 

32 474

▲back to top
              Te Wananga.
                    

     Kia kite!   Kia kite!!   Kia kite!!!

        KAI        HOKO          TAONGA,
          
                   HEHITINGA   TIRITI, NEPIA,

   E ki ana, mana rawa ano te hoko iti o te taonga o nga Toa katoa o Nepia.
                         R ki atu ana aia ki nga Maori.
 Kaua e whakarongo ki ta te taringa e rongo ai, engari ano ki ta te kanohi e kite ai.

                                                                                             28
      N.  P. PARANITE.
   Pateriki Kahikuru,

Kai hanga Tera, me nga hanga katoa mo
      nga Kiiki, me nga Kaata,
                 Kei Taipo, (Taratera.)
KEI aia i nga wa katoa nga Tera pai rawa,
Hanihi, Wepu, Kipa, me era mea e kore e taea
te tatau.
Ko te PATERIKI KAHIKURU te whare 
ngawari rawa mo te Hanihi Paki, Kiki, Toki Kaata,
Piringi Kaata, Terei, Parau hoki, Peke Tera hoki
Ko enei mea katoa e hanga ana i roto i taua toa; ko te
reta i tino pai rawa, e kore e kitea i roto i te motu nei,
he mea pai atu.

Haere mai kia kite tonu akoutou kanohi a tera e 
paingia.

Kia marama ki te whare.  Ko te PATERIKI KAHI-
KURU whare, Tera, Hanihi, hanga Kara, kei Taipo,
(Taratera. )


HATAREI, 8 HANUERE, 1876



  TAKENA                 MA

            WAIPAOA,
 HE  NUI NOA ATU  A RATOU TINI KAKAHU

         ME NGA  MEA PERA
            He mea uta hou mai aua mea

         A     HE        MEA          TINO            PAI
             Kahore he taonga i pai ke ake

 I    TE        POROWINI                       NEI
               He iti te uta mehemea he

 MONI           PAKETE
          Ta te tangata e haere mai ai ki te hoko.
                                             67