TE WANANGA.
Koroni Hekeretere, ki ana, na te Paremata, kua hori
ake nei, nana i whakaae he moni hei Reti, a riro mai
ana te mana o te whenua, he hoko i muri iho.
marama ana nga kupu whakahe a te Waata Hauihi i
nga kupu a Hata Porana, taku whakautu i nga kupu
a Rata Porana, e rite ana nga kupu a taua koroheke
ki te matau e takai nei a waho ki te maunu, te kainga
mai o te ika, Ka kumea kia eke ai kei rere te ika.
Whakarongo ano e te ao katoa ka whakapuaki
ano ahau a Te Wananga i oku mamae me oku pouri
He nui. he taimaha no toku tinana i te peehanga
o nga whakaritenga o nga Ture, E ki ana ahau ko te
Paremata hei .tango i nga pikaunga taimaha a nga
Waka, kua tamia ake ra i tera whakaaturanga tua-tahi
kaore, e peehi tonu ana i runga i a matou te taimaha
E ki ana. kua ki te ngakau o te Pakeha i nga whenua
o te taha Kingi, kua tangohia nei ki ta matou nei mohio
ake, E rua nga take i tangohia ai nga whenua o nga
hoa riri maori, I. mo te hara ki a te Kuini, II. mo
nga moni i nga hoia, kua ea te hara, me nga moni
ki ta matou mohio, He ni tenei mo te aha ra hoki,
nga whenua o nga hapu i piri nei ki te Kawanatanga
i herea ai ki te Ture i here ai kia kaua matou e
mokete, e hoko, e Reti ki nga Pakeha maori, engari
ma te Kawanatanga anake e mahi, tenei ano tetahi
nui atu te hiahia o tenei motu kia whakanuia «ake
nga Mema maori mo te Paremata Nui o Niu Tireni
kia 14 Mema, Ina hoki ko nga Minita maori ko
Wi Katene, ko Wi Parata, kaore aua Minita maori
e uru ana ki te hurihuringa o nga Ture mo te Motu
nei, kei roto i te Paremata rongo ai raua, ekore e
tino marama tenei whakahaere, tetahi tikanga e kore
e pai ko nga Pakeha anake hei hanga Ture mo nga
Iwi e rua i raro i te Ture, Ina hoki rongo rawa ake
nga maori, re, kua herea ki te Ture nga whenua o
nga hapu maori i piri nei ki te Kawanatanga, ui rawa
atu ki nga Mema maori, na wai anake i hanga enei
Ture kua mate nei tatou, kii mai ana, na nga Minita
Anake, na nga Mema Pakeha anake. Koia i hiahiatia
ai, kia tekau-ma-wha Mema Maori e pooti i te tau e
haere mai nei, hei hanga tahi, hei whiriwhiri tahi.
hei whakauru tahi i nga tikanga Pakeha, me a te
Maori hei Ture. E tau kau ana hoki te Maori, ki te
mea ko nga tikanga anake a te Pakeha hei Ture nao
nga iwi e rua, nui atu te raruraru. Ina hoki kaore i
marama enei Ture, e ki nei, ko te Ture hei mana mo
nga ngaherehere a nga Maori. III. mo nga Awa-wai
i takoto ai nga piriti o nga huarahi, kanui te mata
pouri o tenei. Ki ta matou mohio tuturu, me
tau te mana o te Ture ki nga whenua i riro i te
Kawanatanga te hoko, te tango i nga hoa-riri.
Ko te wahi papatupu ki nga moori, kaua e herea
pohehetia e te Ture nga takiwa maori, kauaka e
waiho kia tu tahi nga Mema maori tekau-ma-wha
hei ata whakarongo, hei hoa hurihuri, hei hoa
whakauru i nga tikanga pakeha, me nga tikanga
maori, hei Ture mo nga iwi e rua, nao te maori, mo
te Pakeha. Heoi pea te take i kii ai te taha Pakeha,
hei aha i uru ai te Maori ki te hanga Ture, he iwi
kuare te Maori. A, i korero ano tetahi Mema Pakeha
i roto i te Paremata. Hei aha nga iwi Maori, e rite
«na nga Maori ki nga iwi Mangumangu o nga Motu,
Engari tenei te tino tuturutanga o te Pakeha, e kii
hai aha nga Maori, kua iti nei hoki te mana Maori,
ku» whatiia te Tiriti o Waitangi i runga i nga
whaiawa Maori, i nga ngaherehere, i nga toka ika, i
nga puna wai, nae era atu mea katoa, a, kua whaka-
kahoretia nei hoki te Rangatira Maori o tenei motu, a
Matutaera. Koia nei te tuturutanga o nga tikanga a
te Pakeha e whakaiti nei i te Maori, e waiho nei ko
nga Pakeha anake hei hanga Ture mo tenei motu, ko
nga Mema Maori e noho mai ra i roto i te Paremata,
i runga hoki i nga takiwa o nga hapu, nana nei tatou
i Pooti,
HE PIRE NA NGA TANGATA O TE HAKU PEL
HE WHAKAATU TENA KA MATOU.
NA NGA HAPU
NA NGA RANGATIRA.
NA NGA TANGATA e mau ake na nga ingoa i te
whakamutunga o aua korero, i tetahi take hou e tino
mate ai matou, e kitea i te nohoanga o te Kooti
Whenua Maori ki Nepia nei i te , o nga ra o
Hepetema 1871.
Hou RA KIA MATOU, kia koutou ia he mea
tawhito noa atu, a, kowai ranei matou ka mohio ki
te titiro reta pakeha. •
TAUA take hou, ko te rarangi 50 o te Ture
Whenua Maori 1865
TA MATOU kitenga ai i roto i taua Ture,
Koia enei, kana rawa he toenga whenua e waiho ki
nga Maori. Tetahi, kaua rawa he morehu mo nga
Maori. I kitea ai taua take hou, e ai ra ki ta matou,
He haerenga no matou i runga i tetahi waahi o te
rarangi 15 o te Ture Whenua Maori 1869, i kii. "Ki
te mea ka tupu tetahi tau-tohe i runga i nga hua o to
ratou paanga, ka tika ki ta te Ture, ma tetahi, ma
etahi ranei o taua hunga e tono ki te Kooti kia
whakawakia taua mea, ka pera ai te whaka-haere
me ta te Ture Whenua Maori 1865, te waahi i nga
whenua, kua oti te Karaati.
1 HAERE ATU AI hoki matou i runga i te Ture
Karaatitia, nei.
Reti
Karaati ranei te paanga o te tangata ki taua whenua
Reti Karaatitia ra.
Reti ,
Reti.
HEOI, no te nohoanga o te Kooti, ka kiia mai
ia e te Kai-whakawa o taua Kooti. Kaore e taea e ia
te wehewehe nga whenua kua hokona, kua moketetia
ranei tetahi waahi, me nga whenua Reti i runga i te
rarangi 15 o te Ture Whenua Maori 1865.
HEOI mo te putanga mai o taua Ture i te
waha o te Kai-whakawa. Katahi matou ka whakaaro,
E ! kua whakatakotoria noatia atu e te Paremata Nui
o Niu Tireni, he mate mo matou, mo nga Maori.
Ina hoki, kua takoto noa atu tenei Ture i te wa ano i
timatatia ai tenei Ture Kooti Whenua Maori, kaore
nei i whakaaturia mai kia mohio ai matou.
TENA iana me ata titiro mui koutou ki nga
take i kii ai matou, kua whakatakotoria noatia atu he
mate mo matou.
loading...
pp
Abstract 
pp
Commentary
