Te Waka Maori o Aotearoa 1884: Volume 2. 14 March 1884


Te Waka Maori o Aotearoa 1884: Volume 2. 14 March 1884

1 1

▲back to top


TE WAKA MAORI.
Hoea te Waka, ha!
O  A O T E A R O A.
KO TE TIKA. KO TE PONO. KO TE AROHA.

NO 2 TURANGANUI, KIHIPANE, MAEHE 14, 18884 Te utu 6d.


HOKO NUI 0 TE TAONGA ME TONA TINI O TE
KAKAHU.
NA HORI MOA.
MO TE MARAMA KOTAHI ANAKE.
NO te mea, E hiahia ia au ki te whakawatea i taku
Toa, Hei Takotoranga mo nga Taonga, Hou,
Ehara mai ana i te marama o Maehe Ko Katoa aku 
Taonga, ka tukua ki te Hoko mo te utu iti rawa. Ko ia
nei etahi o ana Taonga.
He kakahu wahine, he kaone wuuru he kaone kara
ma, puuru. He kareko ma he kareko hei hiiti. He
Pairakete ma, he Paraikete raka, kara, he Paranene. He
Peehi moenga, he kori wahine, me tona tino o nga 
kakahu 
wahine.
Ko enei Kakahu i whatua i te Koroni o Niu Tireni, e 
nga 
tino kai hanga kakahu i Kaiapoi, me Rohirena, me
Mohikera, nga kainga mahi o aua kai hanga kakahu.
He Kakahu i ata hangaia mo nga tane menga taitamariki.
He pihi Wuuru, mo te Tarutete, koti, wekoti.
He nui atu te Ingarihi, koti, tuira, tarautete mo te
tangata pakeke mo te tamariki. He nui ata nga tu
kakahu mo te tane kei au. Kai Mahara nga tangata 
katoa.
NO HORI MA.
(I mua na Renata)
KEI KARATITONE RORI, KIHIPANE.

PANUITANGA.
Kia aku hoa Maori katoa.
Tena ra koutou, e hoa ma.
He kupu whakaatu atu tenei naku kia koutou katoa kia
mohio mai koutou e kite ana koutou I ahau e noho ona
e hoko ma I nga taonga kia koutou i te whare e Wiremu 
Atea
kei Kihipana nei, i enei tau etoru kua pahure ake nei. 
I tenei kua mutu taku mahi kia ia. A kua tangohia e 
ahau i
te tari tawhito, o te Rihi Roia te whare hoko taonga 
moku
Ki te haere mai nga tangata Maori ki Kihipana ki te 
hoko
me haere mai ratou ki taku whare toa, i te tuatahi ki 
Matakitaki i nga taonga o roto. He nui nga tahi o taku 
mahi
hoko taonga no reira taku mohiotanga ki nga kakahu me 
nga
taonga o roto. He nui ki tau o taku mahi hoko taonga 
no
reira taku mohiotanga ki nga kakahu me nga taonga e 
paingia
ana e hiahiatia aua e nga tangata katoa. No reira taku 
kupu
kia koutou kia haere mai kia kite aku taonga hou 
katoa, me
hoko i aku taonga, me korero hoki koutou ki a koutou 
hoa
kia haere mai hoki ki te hoko. He taonga pai te taonga 
utu
ngawari, Ko taku whare he toa hoko taonga ki nga 
tangata
Maori me nga tangata Pakeha e rite tona ana ki au raua
erua, tetahi ki tetahi kaore te tangata ke.
Kahore e tukua ke nama ki te Tangata e hoko ana i nga
taonga o tenei whare, ahakoa Pakeha maori ranei, Konei
Kaha ai ahau Ki te whakaiti i nga utu aku taonga.
Ko etahi tou e tuku nama ana na reira I whakapikia ai 
nga
utu. Tena ko nga utu aku taonga Kahore he take i
whakapikia ai.
Haere mai nga tangata katoa ki te titiro i nga taonga 
hou.

HAERE MAI, HAERE MAI, HAERE MAI.

Na ta koutou hoa

NA ARIKI KIWHA.
Kihipane, Tihema 5, 1884.

ÿ

2 2

▲back to top
KI A MAUA HOA MAORI

E KITE ana maua e korerotia ana e koutou nga korero a
Panuitia atu e maua ki te WAKA MAORI mo te iti o te utu
e uma taonga a hokohokoa ana. Otira e hiahia ana maua
ki te tokomahatanga e kortou, notamea he nui noa atu a
nui taputapu ma koutou e nga mea e rawe ana. Ki te
pakaru te parau ka taea e maua te whakanoho hou i te wahi
pakaru. He tini nga ahua, Harou, Kaheru, Hapara, Ho
Nga whakarawe mo te parau, Mekameka, Ropia nunui, Ropi
iti, Waea taepa, Inihi keiti, Raka whare, Karahi wini, Pepa
me te Kirimi hei whakapiri mo to whare, he Peita mo waho
Kaka o nga ahua katoa, mo te tana mo te wahine mo nga
tamariki tane mo nga kotiro, a ki te hiahia koutou ki te
hanga ta koutou ake kaka, kei a maua nga Mihini hei tui,
me nga ngira me nga hinu mo nga mihini me nga ngira mo
nga temara mo te tui ringaringa nga kutikuti hei tapahi
nga piihi kaka. Nga tini mea a te Kamura hei hanga i a
koutou whare, nga Oumu hei tunu I a Koutou taro Taapu
hei horoi i a koutou kaka nga Paora mo te kohua kai, Paketi
hei harihari wai, otira ko te tini noaiho o nga mea e rawe
ana ma koutou whare.
Haere me tirohia mariretia e maua mea katoa ahei reira
whakaatu ai ki a koutou hoa Maori te ngawaritanga o nga
uta o te Whare Maitai.
NA PANERA me PAERANA

PANUITANGA.
Ko nga Whakaaturanga Matenga tupapaku Marenatanga
ranei, Whanautanga tamariki ranei, Me apiti mai ki te
katahi hareni, me tuhi mai nga tau. Me te ra, te marama
te tau i mate ai.

PANUITANGA.
Ki nga kai tuhi reta mai Apititia mai he hereni ki te taha
o te reta tuku mai kia taia i roto i te WAKA MAORI hei
whakakoa i nga tamariki takatakai atu a te pepa nei.

PANUITANGA KI NGA HOA TUHI MAI. 
Ko nga tangata e tuku korero mai ana kia taia ki Te WAKA
MAORI. Kia marama te tuhi mai, kia marama ai nga kai ta
ki te whakanoho i nga reta. E kore e taia nga reta e tukua
mai ana kite kore e tuhia mai e te tangata tona ingoa tika 
raro iho o nga korero.

TERMS OF SUBSCRIPTION.
The subscription to the Waka Maori is 6s. per year,
payable in advance. Persons desirous of becoming 
sunscribers can have the paper posted to their address by
transmitting that amount to Editor, Post Office Box No.
10, Gisborne.

TE UTU MO TE  WAKA.

KO te utu mo te WAKA MAORI i te tau e ono hereni,
me homai taua moni ki mua. Ka tukuna atu te nuipepa i te
Meara ki te tangata e hiahia ana me ka tukua mai e ia tana
moni ki a te Kaituhi o te Waka Maori. Pouaka, No.10,
Poohitapeta, Gisborne. He pane kuini, He ote moni ranei
te moni tika ki te tuku mai te meera. Ko te mea tika
rawa me huihui nga moni o E tangata o te Wahi Kotahi.
Ki te tahi tangata Kaitiaki Toa, Apiha ranei o tana
takiwa mana e tuku huihui mai nga moni. Mo te
whakaaturanga o nga tangata nana nga moni.

Kua oti te hanga ki Akarana tetahi kohatu mo te
urupa o Aperahama Taonui, he Rangatira Maori o
Pewhairangai. E ki ana nga korero i runga i taua
kohatu, he tino hoa pono ia na te Pakeha. I tu ia i 
te mata i te whawhaitanga kia Hone Heke i te tau
1845, a no te tau 1883 i mate ai ia. A kei raro iho
i aua korero te wahi Karaipiture, Ko ahau te
Aranga mai, me te ora.

TE WAKA MAORI O AOTEAROA.
TURANGANUI, KIHIPANE, MAEHE 14, 1884.
Tenei ano te hoe atu te Waka nei i runga i tona 
haere ki te kawe i ana utanga ki nga wahi i tae
ai ia i tera atu hoenga a ki te rapu atu ano i
etahi kainga hou kihai i kitia i te hoenga tuatahi.
I tona maanutanga i te tuatahi i whakaarohia
e tona Rangatira kia kotahi te  hoenga atu i te
maama. Otira i runga i te kahanga o te tono o
nga kai manaaki kua whakaritea kia rua nga 
tukunga atu i te marama. He tohu pai rawa
ano tenei ara kia maha atu nga hoenga o te 
Waka a kia whakanuia hoki nga utanga mo
runga. Mehemea hoki ka kawa nga kai e kore
e tonoa tuaruatia e kore hoki e hiahiatia kia
utaina nuitia atu. Na, ko te tino whakaaro nui
o te kai tuku o tenei

ÿ

3 3

▲back to top
TE WAKA  MAORI, O AOTEROA, TURANGANUI, KIHIPANE, MAEHE 14, 1884.
HE RETA TUKU MAI Whatitiri Hikurangi TITO PAPA, TIRARAU Wharekohe Ki te Kai tuhi o te WAKA MAORI o Aotearoa Ropata Korokai Rotorua Te Arawa Ohinemutu Ngaiterangi Tawhaki Ngati Raukawa Waero Ngati Whakaue Paratene Ngata 

4 4

▲back to top
takoto ana patu rawa ki te Karamea tatai rawa ki
to Toroa, puhi rawa ki te Kereru, tawharau rawa ki
nga ture, e takoto ana nga tohu tangata kua oti te
hakaritia rawa ki te Huia, whitiki rawa ki to Maro
0 Tu.  E ngeri ana, me te whaka tuwaewae ano ko to
hari tenei, Kumea mai te Waka ki te Urunga te Waka
ki te moenga, te Waka ki te takotoranga i takoto ai te
Waka: Hoe mai e tamara, heomai ki Rotorua. Kai
pera te haere me te Manu Paerauta o te Ngaherehere,
e koroki mai ra i runga e Pukekawa e kaihau noa mai
ra i nga taonga o nga Apotoro te ai te urunga atu
mo nga korero o te Motu nei. E rewharewha ana
pea tana manu iti nei. He ahakoa ma te rongoa ka
ora ano. Ko tenei hoa e Paratene Ngata, ki a mou
ki nga taonga e tupuna ki te aroha me te atawhai,
ara kia kaha ki te uta i nga korero o te motu o
Aotearoa, me era atu wahi o te noa hai titiro iho ma 
kanohi kai ake ma te ngakau.
Na to hoa,
R. Whititera Te Waiatua.
Ohinemutu, Rotorua, Maehe 4th 1884.

Ki te Etita o te WAKA MAORI.
E hoa mau o tuku atu tenei waiata tangi. Na te
Ruihana mo tana taane Kiore Te Hemara Tito.
Kua haere ia tenei ao ki tera ao, kia waiatatia e nga
iwi o te motu o Aotearoa. He waiata.
E rere o te ao takawe i runga ra. Ko te rite I
te hara ka wehe i te kin taupua Inu ana te ata o to
matua. Haere ra e pai te ara ka makeite tuahine
nana rere atu o ta mai. Mereana powhiritia mai
nga tira takitahi kei te tungaane ekore hoki mai
kihau naai.
Tenei e iwi ka mono ki konei, ka tu te ata ki
runga te hoiho, kia hoki atu koe i roto te kaawhena
kawea mai ai te mahi e te tohunga. Kei hea hoki.
ia kia tohu i te mate. Koe iwi nui tonu tere ana I
te ao naai.
E ki, o tukino, e kore hoki koe e mahia auhe
aro ka huri kino herea mai koe te here e Tangaroa
E kore e mau he aaia, ka hurangi arumia atu ra
nga takitahi i te tupuna rama i hoa iho koe
rua ko iwi ki runga o Hikurangi Koe puake te papa
i runga 0 Whatitiri, kia whakamau koe ki runga o
Tangihua a tuku iho koe ki roto o Waireke mo
uri ra i waiho i te ao naai.
Moe mai o te hoa te moenga ka kino ka tokia to
kiri o tana maakariri e pehia koa nga kohu e tatao
roto o wairua, Ian taku mai ana ki roto te whare
kino kia koa na koe e kapa tamariki i waiho i te
ao naai. Taku koa ra uwenuku i te ran, kaore i
a nei. Ko te tohu o te mate a poi poia te ki te
kupu o te ringa. Kihai to matua kia kite nui iho
ka tuku ara ki te ara hau kore i runga ko Rewarenoa
naai.
NA TITO TIRARAU
Piritaha Tangihua Pepuere 20, 1884.

Kia te Etita o te WAKA MAORI
E hoa Tona koe tenei etahi utanga mo te waka.
Hei utanga mehemea ka paingia ara, he kitenga iho
i te reta a te hoa whanaunga ara, Karaitiana Te
Amaru i roto i te Wharangi Tuhera o te Korimako, e
whakaatu mai tona whakatikanga ki te arai te
mahi kai waipiro a ratou ko ona hoa, a whakaatu
rawa taua tangata i te tuahaehae e nga pakeha
paparakauta i tena mahi pai a taua rangatira. E
ana ano pea, mehemea e taea Karaitiana to
here tona hiahia me here puku noa iho, kaua e
panuitia kei he i ona henga, ka hoki kia wai te
raru. Kia mahara ki te panui a Wi Kingi Hori me
Henare Ruru.
E kara te taitamariki koe te kaumatua te hoa
a Henare Raroi peke au i taua Ripene Pura ki to
paru..
Maharatia ano hoki, mehemea he tika kei tou
ringa e pai aua engari waiho ma te tangata ke te
mihi mou, kaua tou mangai ake. Heoi ano tena. 
I rongo au meake te turanga mema me to
Tairawhiti tautohea e tetahi Hawhe kaihe, o Turanga o
ki ana taua tangata mana ka taea ai nga mate o te
iwi Maori te whakaora. He tino tangata matau taua
tangata e ai ki taua, e ki ana, no te mea e mohio
ana e ia ki te hanga ture e ora ai i a ia te iwi 
maori.
Koia hoki tetahi o nga tangata whakahaere e roto o
te Kamupene Whakanohonoho Whenua Maori o
Niu Tireni, e whakaora nei i te iwi Maori, ara i te
iwi o tona Whaea Maori.)
Heoi taku kupu mo tena Ki ona hopu. E hoa
mai kia reira te hapai to koutou hoa, te tangata
kua pahure te rawa i a ia. Ko koutou hoki ana
kite, ko ahau ko Porourangi kaati iho ano taana
takoto. Heoi hoki te mea e matauria ana ko te
kupu whakatauki ara He hapai pukoto nga wao
o to te mahi he pera ano hoki te whakatauki a te
mangai, o te wairangi. 
Heoi, kua rongona
Na tohoa,
Na TAMATI TAUTUHI
Tokomaru Tairawhiti, Pepuere 12, 1884.

TAWHIAO TE KINGI MAORI.
No te 12 o nei ra o Pepuere i tae atu ai a Tawhiao
ki Akarana i runga i to Rerewe, ki te whakariterite
i nga mea hiahiatia aua e ia mo tona haerenga ki
Ingarangi. Ko ona hoa i haere tahi me ia ki
Akarana, ko Te Tawhiao (taea tama, Meiha Te
Wheoro (M.H.R) Tutata o Ngatimahuta) Te Arai
o Ngatipou, Mo Whaka o Whanganui.
Kua tuturu noa atu te whakaaro Tawhiao, ki te
haere ki Ingarangi, engari i te whanga ia ki ona hoa
Rangitira Maori o te taha ki runga nei kia haere
tahi ai ratou. Kahore i tino mohiotia o
tokomahatanga o ratou e haere ana: Engari ko nga ingoa 
nga tangata i whakahuatia, ko Topia, ko Henare
Tomoama (M H R.)mo Henare matua o enei
takiwa, a e whakarirohia ana tera hoki e haere
etahi o nga Rangatira o te taha whakarere o
Akarana, engari kahore ano i mohiotia nga ingoa o
nga tangata e whakaae ana ki te haere, No te
pataotanga mehemea e haere ana a Hiria Taiwhanga
ka mea mai Pai noa atu tana haere tahi me ratou
mehemea ka taea e ia te kohikohi moni hei utu mo
tono haerenga.
Eki ana hoki kua tuturu te whakaaro o Meiha Te Wheoro 
ki te haere ki Ingarangi,
E whakahe ana a Tawhiao i te kawenga o te
Kawanatanga o Niu Tireni i te ruriitanga ki runga
i nga whenua o te Kingi, i te mea kihai i whakaaetia a
nga iwi Maori. A e ki ana ia, ko te take tena i
whakarere ana Rewi ite taha Kawanatanga.
I whakaae ana Rewi kia ruuritia te rohe potae o nga
whenua o te Kingi, otira e kite ana ia kei te whaka
takoto rori, kei te whakatu Teihana hoki a te
Kawanatanga. A e whakahengia ana e ia ora
mahi.
No te hokinga atu o Tawhiao me ona hoa ki
Waikato ka tu ta ratou runanga ki Whatiwhatihoe,




ÿ

5 5

▲back to top
a reira hoki a Topia raua ko Rewi. Tuhituhi ana
ratou reira tetahi pukapuka kia te Kuini me te
Paromete o Ingarangi, he tono kia waiho ma Tawhiao
anake te ritenga mo te whakahaerenga i a ratou
whenua a te whakamurangata hoki i te he o te
Kawanatanga mo te ruuritanga i a ratou whenua,
mo te mahinga i nga rori mo te whakatu Teihaua,
i te mea kahore i whakaaetia e ratou. A tuhituhia
katoatia o nga tangata o taua runanga a ratou ingoa
ki taua pukapuka, hei mauranga atu ma Tawhiao ki
Ingarangi.
Kati, e haere tonu atu ana a Tawhiao, mo ona hoa n
ma te tima meera e rere tuatahi atu ano ki Ingarangi
ra Kareponia.
He haere pai ano te haere Tawhiao, ki te kawe 
marire i ana whakaaro ki te aroaro o te Kuini me te
Paremete nuia, ahakoa ki te kore e tino whakaaetia
e ratou nga ritenga katoa e hiahiatia ana e ia, ko
whakarangona mariretia ana korero ata whiriwhiri
hoki i nga ritenga pai mo waenganui o nga Maori
mo nga Pakeha.

HE TINA KIA TAWHIA0.
I te taenga atu Tawhiao te Kingi Maori ki
Akarana ia Pepuere, ka whakatakotoria te tina ma
ratou ko ona hoa, ki to Akarana Hotera e Rev. W.
Pomare me Te Hemara o Mahurangi. He pai rawa
ata nga kai katoa, mo te nui noa atu hoki o te ika.
Ka mutu te kai, ka ta ko Rev.. W. Pomare te
tiamana. I ahua raruraru ona whakaaro te tuatahi
ki nga kupu ma hei karangatanga mana katahi in
ka mea E ma ora te Kuini me te Kingi. Ko tona
hiahia kia whakaromua e raua ra, ki te tiaki i enei
iwi e rua e te Maori me te Pakeha mumie mara
ritia e to katoa. Kotahi ka haerere a Tawhiao roto
i te ruma. Kihai ia i ahua pouri mo te tukunga iho
tona mea ki raro o to te Kuini. Ka ki a ia Kei
to ahua raruraru aka mahara, a e patupatu ana
taku manawa i runga i aku whakaarohanga. He
tangata kia pangahau, a e ahua pouri ana aku
kupu. Ahakoa ra kia rite tahi tatou te Maori me to
hakeha. Ki te pahika atu ahau i te mea ka, i oti
aku mahi ma nga mea i muri i au e whakahaere tika
i nga ritenga mo te iwi. Ahakoa e panga a taku
kanohi kei te marama rawa aku whakaaro a ki!
piri tonu ahau ki nga mahi nunui. Ka haere ahau i
taku haere ahau, mo aku tamariki, Koia nei aku
tamariki e noho nei. Ka whiti atu ahau i te moana
nui e takoto mai nei, i waenganui o tenei whenua me
Ingarangi. Ka haere ahau i runga i nga waka Te
Akaranga mo Te Ateirehia nga waka, a o koutou
tupuna (Ko enei waka e rua na Ngatiwhatua e tata ana 
ki Akarana, a e whakaarohia ana ko te tikanga
pea o taua kupu a Tawhiao, mo tona haere i runga i
te whakaaro ki te taha Maori. Ko te mea tika ma
tatou, ko te piri tonu ki nga ritenga pai. E tika ana
kia whakahuatia tahitia te ingoa o te kuia ra me
toku. Kihai ahau i rite ki enei tangata nui kia Te
Kawau raua ko Te Hemara. E tu ana ahau ko ahau
anake. Kua ngaro ata nga tupuna nui katoa to
mata o te Whenua ko enei anake e toe ana. E mea
ana ahau kia tu tahi tatou ki o tatou turanga, ahakoa
kiri ma, ahakoa kia pango.
Katahi ka ta a Te Hemara, mo tana karanga
Kia ora te Kuini me Tawhiao ano hoki. Kia roa
raua e ora ana ki te pupuri ki te awhina i nga iwi
Maori mo nga Pakeha me ake ake ake.
Whaikorero aua e Te Wheoro i etahi kupu poto heoi ano
ka mutu marara atu ana ratou.

P A N U I T A N G A.
I rongo pea koutou i ta maua raruraru ko Tuta
Nihoniho mo aku aku teitei tau kua pahure ako
nei. Na E hoa moe nui atu te pouri i pa ki
waengani maua nei i tenei hanga kino e te mauahara.
Kaore nei he maramatanga e tata mai ana ki roto o
o whakaaro. Te manawanui ra o te tangata o Mohi
tia taua tu mahi E mohiotia aua kei te nui noa.
atu Pou tera hanga, to mauahara i etahi tangata; a,
e kore ia nei e nui i nga ritenga penei nana tetahi
nga moni kua eke ki tetahi whenua, katahi ka
whakatika tetahi ki te uta iho i tana moni ki runga o
taua waka kotahi, reira te take o aua raruraru.
Mehemea pea ka tahuri nga whakaaro ki to
whiriwhiri tikanga, tera e ora ana. Ina hoki maua nei 
ko Tuta Nihoniho, kua ora i roto o tana mate kino
nei a te mauahara. Na ko Aku Aku kua unuhia
e maua ki waho o te Ruri tenei takiwa. 
Heoi mai ana koki te maua nei rongo a kaore o
raruraru a muri ake nei.
Na MEIHA ROPATA
Kihipane, Maehe 11, 1884.

KO NGA NGOA NGA KAI MANAAKI 0 "TE
WAKA MAORI, ME NGA MONI KUA
UTUA MAI.

Hunia Kehukehu, Kaiti, Gisborne .
Ihimoke, Ranglan     
Netana Patuawa Kaipara, Dargaville
Tawhaki Karaitiana, Tahoraite, Napier
N Tari Kemara (hawhe tau) Hokianga
Heads
Mokena Romio, Tokomaru
Pera Te Ahua, Port Waikato
Robt. Tautari, (e toru kape) Coromandel
Patoromu Noti, Waerenga a hika
John Kennedy, Kaiti, Gisborne
Hori Taha, Wairarapa 
J T Large, Wairoa
Tamati Mahupuku, Wairarapa
Hirini Tamepo, Waipiro
R. Norris, Whanganui 
Hori Kerei Tito N Wairoa, Auckland
Tito Tiraurau
Ihaka te Kaituhi
Te Rori Taoho, Dargaville, Kaipara
Ihaka Rangiahua, Whangahue, Whanganui
M. Kaukiuta, Kihikihi Waikato
Arona Kaihau, Waerenga a hika
Ingoa Kore, N. Wairoa, Auckland
Rewi Haapu, Gisborne
Wiremu Hatana, Waihenga, Wararapa
Ihaka Whakaka
Apiata Hakiaha
Iraia Te Amo
Ratima Ropiha
Puhara Takawaenga 
Piripi Te Maari, Masterton, Wairarapa
Eru Nehu, Whangarei

na he whakamaharatanga tenei ki era tangata kahore
ano i utu, kia tukuna tonutia mai ina taea e ratou, ki 
te pane kuini, ki te Ota ranei o te Pootapeta.
ÿ

6 6

▲back to top
E HOKI ATU ANA A KORORU.

KI INGARANGI.

NA KONEI ka hokoa i runga i te utu Ngawari rawa, oku taonga 
katoa Tona tini o nga mea maitai, E rite
ana te utu ki te hiahia e nga Maori.
Kia tere te haere mai ki te hoko kia whiwhi koutou i te wa 
e ngawari ana te utu.
Ko te whare ai tenei te utu.
NA KORORU.

TIITI me WHARAEA.
TURANGANUI WHARE
HE TNO WHARE PAI 
HE WHARE NGAWARI.

Haere mai e aku hoa maori katoa E mohio 
nei kia au i roto i nga tau ka tekau o te a
Tai Rawhiti o te Tai Tuauru o te Hauauru o te
Hautonga.

 ENO  MANO PAUNA TE
UTU ONGA TAONGA.

He Tuira Huiti Kooti Tarau Wekoti, He
Tokena. He Potae me te Hate, Enei mea
Katoa mo te utu e 25s.

KO TE RATA RAUA KO TONORE.
Ko te toa tino pai rawa tenei rute o te Taone o
Kihipane mo nga Maori. Hei hokonga
Pouaka, Teepu, Tuuru, Moenga, Mihini tui Kakahu,
Paraikete, me te nui nga atu o nga mea katoa mo roto
o te Whare, Haere mai kia kite i o maua taonga.
LARGE & TOWNLEY 

I. C. TEIRA.
KIA MOHIO MAI AKU HOA MAORI.
Kei au te tahi Tino Haupu nui o nga Tu Tera
Katoa i Kihipane Kei taku Tera i Karatitone
Rori, i te Kokinga o te PEERE TITITI.
Ka taea e au te hoko atu nga Tera me nga
PARAIRE mo te Paki mo te Terei me nga Kakahu mo
te mahi Parau, me nga Tera Peeke me te tini noa
atu i nga mea pera.
I RUNGA I TE UTU O AKARANA.
HAERE MAI KITA KITE.

THOMAS FOX.
KO TAMATI TAITUHI POKIHA
HE Paparikauta he Toa Taonga tana e tu ana ki
Waenganui o Tokomaru Ko te tino Paparikauta Pai
tenei, ona Ruma moe me ona kai me te tini o nga wai
whakahurori hiahia tia nei e te tangata, te tino pai
rawa te Patiki Hoiho he nui te Karaihe o roto, nana
hoki te Toa Ngawari rawa te utu o te Taonga.
Kei a ia Nga taonga Katoa.
Me haere ki te hoko Taonga ngawari mo koutou.

WIREMU MOKENA.
KAI HANGA TERA, HANIHI.
Haere mai ki te Whare whero (te Pei)
Karatitone Rori, Kihipane.
Kia kite i taku haupu nui o nga Tera me nga
Paraire me nga Haihi me te tini noa atu o nga mea
pera Kawea mai hoki a koutou Tera Tawhito Hanihi
kia Mahia nga Wahi pakaru.

HE PAI ANAKE
E TIKA ANA ANA MAHI.
E NGAWARI ANA TE UTU.
W. TARATA
KAI hanga Kooti Porowhita Kooti ki te hangaitanga
kite Hahi o Ingarangi Karatitone Rori, Kihipone.

E K PARONE WAIKATO.
Ki oku hoa Maori
Haere mai ki to Koutou, hoa, tawhito kia
PARAONE, Waikato.
Ko ahau te tangata tino ngawari rawata te hoko ki
nga tangata o Kihipane.
E ngawari ana a te Paraone ki nga tangata
whakaaro tika, ki te utu mai, Ko nga tangata
whakaaro kore ki te whakarite, E kawea ki te
whakawa.
Ko nga Taonga ngawari te utu tika i runga i
te pono, Kei au.
HAERE MAI!
KIA PARAONE, WAIKATO.

KAORE TE NAMA.
KO POATA me KOROWHATA.
Te Toa Taonga i Mataahu i te Rawhiti.
He kakahu tane, Wahine, tamariki me te tini noa
atu o te taonga, He Paraoa, huka, Tii, Hopi Kanara Hu
Nohanga (Tera) Tane, Wahine, Wepu He Toki he Hokaheru
me nga mea maitai. E hokoa atu ana ki te tangata
i runga i te utu iti rawa.
Ko te tino Toa Ngawari tenei o te Rawhiti.

He mea Ta e Poata me Korowhata i te Tari Perehi o Te
Terewhene Kihipane mo Paratine Ngata te tangata nana
tenei Nuipepa.
Turanganui, Kihipane, Maehe 14, 1884.




ÿ