Te Waka Maori o Aotearoa 1884: Volume 2. 14 March 1884 |
1 1 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI. Hoea te Waka, ha! O A O T E A R O A. KO TE TIKA. KO TE PONO. KO TE AROHA. NO 2 TURANGANUI, KIHIPANE, MAEHE 14, 18884 Te utu 6d. HOKO NUI 0 TE TAONGA ME TONA TINI O TE KAKAHU. NA HORI MOA. MO TE MARAMA KOTAHI ANAKE. NO te mea, E hiahia ia au ki te whakawatea i taku Toa, Hei Takotoranga mo nga Taonga, Hou, Ehara mai ana i te marama o Maehe Ko Katoa aku Taonga, ka tukua ki te Hoko mo te utu iti rawa. Ko ia nei etahi o ana Taonga. He kakahu wahine, he kaone wuuru he kaone kara ma, puuru. He kareko ma he kareko hei hiiti. He Pairakete ma, he Paraikete raka, kara, he Paranene. He Peehi moenga, he kori wahine, me tona tino o nga kakahu wahine. Ko enei Kakahu i whatua i te Koroni o Niu Tireni, e nga tino kai hanga kakahu i Kaiapoi, me Rohirena, me Mohikera, nga kainga mahi o aua kai hanga kakahu. He Kakahu i ata hangaia mo nga tane menga taitamariki. He pihi Wuuru, mo te Tarutete, koti, wekoti. He nui atu te Ingarihi, koti, tuira, tarautete mo te tangata pakeke mo te tamariki. He nui ata nga tu kakahu mo te tane kei au. Kai Mahara nga tangata katoa. NO HORI MA. (I mua na Renata) KEI KARATITONE RORI, KIHIPANE. PANUITANGA. Kia aku hoa Maori katoa. Tena ra koutou, e hoa ma. He kupu whakaatu atu tenei naku kia koutou katoa kia mohio mai koutou e kite ana koutou I ahau e noho ona e hoko ma I nga taonga kia koutou i te whare e Wiremu Atea kei Kihipana nei, i enei tau etoru kua pahure ake nei. I tenei kua mutu taku mahi kia ia. A kua tangohia e ahau i te tari tawhito, o te Rihi Roia te whare hoko taonga moku Ki te haere mai nga tangata Maori ki Kihipana ki te hoko me haere mai ratou ki taku whare toa, i te tuatahi ki Matakitaki i nga taonga o roto. He nui nga tahi o taku mahi hoko taonga no reira taku mohiotanga ki nga kakahu me nga taonga o roto. He nui ki tau o taku mahi hoko taonga no reira taku mohiotanga ki nga kakahu me nga taonga e paingia ana e hiahiatia aua e nga tangata katoa. No reira taku kupu kia koutou kia haere mai kia kite aku taonga hou katoa, me hoko i aku taonga, me korero hoki koutou ki a koutou hoa kia haere mai hoki ki te hoko. He taonga pai te taonga utu ngawari, Ko taku whare he toa hoko taonga ki nga tangata Maori me nga tangata Pakeha e rite tona ana ki au raua erua, tetahi ki tetahi kaore te tangata ke. Kahore e tukua ke nama ki te Tangata e hoko ana i nga taonga o tenei whare, ahakoa Pakeha maori ranei, Konei Kaha ai ahau Ki te whakaiti i nga utu aku taonga. Ko etahi tou e tuku nama ana na reira I whakapikia ai nga utu. Tena ko nga utu aku taonga Kahore he take i whakapikia ai. Haere mai nga tangata katoa ki te titiro i nga taonga hou. HAERE MAI, HAERE MAI, HAERE MAI. Na ta koutou hoa NA ARIKI KIWHA. Kihipane, Tihema 5, 1884. ÿ
2 2 |
▲back to top |
KI A MAUA HOA MAORI E KITE ana maua e korerotia ana e koutou nga korero a Panuitia atu e maua ki te WAKA MAORI mo te iti o te utu e uma taonga a hokohokoa ana. Otira e hiahia ana maua ki te tokomahatanga e kortou, notamea he nui noa atu a nui taputapu ma koutou e nga mea e rawe ana. Ki te pakaru te parau ka taea e maua te whakanoho hou i te wahi pakaru. He tini nga ahua, Harou, Kaheru, Hapara, Ho Nga whakarawe mo te parau, Mekameka, Ropia nunui, Ropi iti, Waea taepa, Inihi keiti, Raka whare, Karahi wini, Pepa me te Kirimi hei whakapiri mo to whare, he Peita mo waho Kaka o nga ahua katoa, mo te tana mo te wahine mo nga tamariki tane mo nga kotiro, a ki te hiahia koutou ki te hanga ta koutou ake kaka, kei a maua nga Mihini hei tui, me nga ngira me nga hinu mo nga mihini me nga ngira mo nga temara mo te tui ringaringa nga kutikuti hei tapahi nga piihi kaka. Nga tini mea a te Kamura hei hanga i a koutou whare, nga Oumu hei tunu I a Koutou taro Taapu hei horoi i a koutou kaka nga Paora mo te kohua kai, Paketi hei harihari wai, otira ko te tini noaiho o nga mea e rawe ana ma koutou whare. Haere me tirohia mariretia e maua mea katoa ahei reira whakaatu ai ki a koutou hoa Maori te ngawaritanga o nga uta o te Whare Maitai. NA PANERA me PAERANA PANUITANGA. Ko nga Whakaaturanga Matenga tupapaku Marenatanga ranei, Whanautanga tamariki ranei, Me apiti mai ki te katahi hareni, me tuhi mai nga tau. Me te ra, te marama te tau i mate ai. PANUITANGA. Ki nga kai tuhi reta mai Apititia mai he hereni ki te taha o te reta tuku mai kia taia i roto i te WAKA MAORI hei whakakoa i nga tamariki takatakai atu a te pepa nei. PANUITANGA KI NGA HOA TUHI MAI. Ko nga tangata e tuku korero mai ana kia taia ki Te WAKA MAORI. Kia marama te tuhi mai, kia marama ai nga kai ta ki te whakanoho i nga reta. E kore e taia nga reta e tukua mai ana kite kore e tuhia mai e te tangata tona ingoa tika raro iho o nga korero. TERMS OF SUBSCRIPTION. The subscription to the Waka Maori is 6s. per year, payable in advance. Persons desirous of becoming sunscribers can have the paper posted to their address by transmitting that amount to Editor, Post Office Box No. 10, Gisborne. TE UTU MO TE WAKA. KO te utu mo te WAKA MAORI i te tau e ono hereni, me homai taua moni ki mua. Ka tukuna atu te nuipepa i te Meara ki te tangata e hiahia ana me ka tukua mai e ia tana moni ki a te Kaituhi o te Waka Maori. Pouaka, No.10, Poohitapeta, Gisborne. He pane kuini, He ote moni ranei te moni tika ki te tuku mai te meera. Ko te mea tika rawa me huihui nga moni o E tangata o te Wahi Kotahi. Ki te tahi tangata Kaitiaki Toa, Apiha ranei o tana takiwa mana e tuku huihui mai nga moni. Mo te whakaaturanga o nga tangata nana nga moni. Kua oti te hanga ki Akarana tetahi kohatu mo te urupa o Aperahama Taonui, he Rangatira Maori o Pewhairangai. E ki ana nga korero i runga i taua kohatu, he tino hoa pono ia na te Pakeha. I tu ia i te mata i te whawhaitanga kia Hone Heke i te tau 1845, a no te tau 1883 i mate ai ia. A kei raro iho i aua korero te wahi Karaipiture, Ko ahau te Aranga mai, me te ora. TE WAKA MAORI O AOTEAROA. TURANGANUI, KIHIPANE, MAEHE 14, 1884. Tenei ano te hoe atu te Waka nei i runga i tona haere ki te kawe i ana utanga ki nga wahi i tae ai ia i tera atu hoenga a ki te rapu atu ano i etahi kainga hou kihai i kitia i te hoenga tuatahi. I tona maanutanga i te tuatahi i whakaarohia e tona Rangatira kia kotahi te hoenga atu i te maama. Otira i runga i te kahanga o te tono o nga kai manaaki kua whakaritea kia rua nga tukunga atu i te marama. He tohu pai rawa ano tenei ara kia maha atu nga hoenga o te Waka a kia whakanuia hoki nga utanga mo runga. Mehemea hoki ka kawa nga kai e kore e tonoa tuaruatia e kore hoki e hiahiatia kia utaina nuitia atu. Na, ko te tino whakaaro nui o te kai tuku o tenei ÿ
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI, O AOTEROA, TURANGANUI, KIHIPANE, MAEHE 14, 1884. HE RETA TUKU MAI Whatitiri Hikurangi TITO PAPA, TIRARAU Wharekohe Ki te Kai tuhi o te WAKA MAORI o Aotearoa Ropata Korokai Rotorua Te Arawa Ohinemutu Ngaiterangi Tawhaki Ngati Raukawa Waero Ngati Whakaue Paratene Ngata
4 4 |
▲back to top |
takoto ana patu rawa ki te Karamea tatai rawa ki to Toroa, puhi rawa ki te Kereru, tawharau rawa ki nga ture, e takoto ana nga tohu tangata kua oti te hakaritia rawa ki te Huia, whitiki rawa ki to Maro 0 Tu. E ngeri ana, me te whaka tuwaewae ano ko to hari tenei, Kumea mai te Waka ki te Urunga te Waka ki te moenga, te Waka ki te takotoranga i takoto ai te Waka: Hoe mai e tamara, heomai ki Rotorua. Kai pera te haere me te Manu Paerauta o te Ngaherehere, e koroki mai ra i runga e Pukekawa e kaihau noa mai ra i nga taonga o nga Apotoro te ai te urunga atu mo nga korero o te Motu nei. E rewharewha ana pea tana manu iti nei. He ahakoa ma te rongoa ka ora ano. Ko tenei hoa e Paratene Ngata, ki a mou ki nga taonga e tupuna ki te aroha me te atawhai, ara kia kaha ki te uta i nga korero o te motu o Aotearoa, me era atu wahi o te noa hai titiro iho ma kanohi kai ake ma te ngakau. Na to hoa, R. Whititera Te Waiatua. Ohinemutu, Rotorua, Maehe 4th 1884. Ki te Etita o te WAKA MAORI. E hoa mau o tuku atu tenei waiata tangi. Na te Ruihana mo tana taane Kiore Te Hemara Tito. Kua haere ia tenei ao ki tera ao, kia waiatatia e nga iwi o te motu o Aotearoa. He waiata. E rere o te ao takawe i runga ra. Ko te rite I te hara ka wehe i te kin taupua Inu ana te ata o to matua. Haere ra e pai te ara ka makeite tuahine nana rere atu o ta mai. Mereana powhiritia mai nga tira takitahi kei te tungaane ekore hoki mai kihau naai. Tenei e iwi ka mono ki konei, ka tu te ata ki runga te hoiho, kia hoki atu koe i roto te kaawhena kawea mai ai te mahi e te tohunga. Kei hea hoki. ia kia tohu i te mate. Koe iwi nui tonu tere ana I te ao naai. E ki, o tukino, e kore hoki koe e mahia auhe aro ka huri kino herea mai koe te here e Tangaroa E kore e mau he aaia, ka hurangi arumia atu ra nga takitahi i te tupuna rama i hoa iho koe rua ko iwi ki runga o Hikurangi Koe puake te papa i runga 0 Whatitiri, kia whakamau koe ki runga o Tangihua a tuku iho koe ki roto o Waireke mo uri ra i waiho i te ao naai. Moe mai o te hoa te moenga ka kino ka tokia to kiri o tana maakariri e pehia koa nga kohu e tatao roto o wairua, Ian taku mai ana ki roto te whare kino kia koa na koe e kapa tamariki i waiho i te ao naai. Taku koa ra uwenuku i te ran, kaore i a nei. Ko te tohu o te mate a poi poia te ki te kupu o te ringa. Kihai to matua kia kite nui iho ka tuku ara ki te ara hau kore i runga ko Rewarenoa naai. NA TITO TIRARAU Piritaha Tangihua Pepuere 20, 1884. Kia te Etita o te WAKA MAORI E hoa Tona koe tenei etahi utanga mo te waka. Hei utanga mehemea ka paingia ara, he kitenga iho i te reta a te hoa whanaunga ara, Karaitiana Te Amaru i roto i te Wharangi Tuhera o te Korimako, e whakaatu mai tona whakatikanga ki te arai te mahi kai waipiro a ratou ko ona hoa, a whakaatu rawa taua tangata i te tuahaehae e nga pakeha paparakauta i tena mahi pai a taua rangatira. E ana ano pea, mehemea e taea Karaitiana to here tona hiahia me here puku noa iho, kaua e panuitia kei he i ona henga, ka hoki kia wai te raru. Kia mahara ki te panui a Wi Kingi Hori me Henare Ruru. E kara te taitamariki koe te kaumatua te hoa a Henare Raroi peke au i taua Ripene Pura ki to paru.. Maharatia ano hoki, mehemea he tika kei tou ringa e pai aua engari waiho ma te tangata ke te mihi mou, kaua tou mangai ake. Heoi ano tena. I rongo au meake te turanga mema me to Tairawhiti tautohea e tetahi Hawhe kaihe, o Turanga o ki ana taua tangata mana ka taea ai nga mate o te iwi Maori te whakaora. He tino tangata matau taua tangata e ai ki taua, e ki ana, no te mea e mohio ana e ia ki te hanga ture e ora ai i a ia te iwi maori. Koia hoki tetahi o nga tangata whakahaere e roto o te Kamupene Whakanohonoho Whenua Maori o Niu Tireni, e whakaora nei i te iwi Maori, ara i te iwi o tona Whaea Maori.) Heoi taku kupu mo tena Ki ona hopu. E hoa mai kia reira te hapai to koutou hoa, te tangata kua pahure te rawa i a ia. Ko koutou hoki ana kite, ko ahau ko Porourangi kaati iho ano taana takoto. Heoi hoki te mea e matauria ana ko te kupu whakatauki ara He hapai pukoto nga wao o to te mahi he pera ano hoki te whakatauki a te mangai, o te wairangi. Heoi, kua rongona Na tohoa, Na TAMATI TAUTUHI Tokomaru Tairawhiti, Pepuere 12, 1884. TAWHIAO TE KINGI MAORI. No te 12 o nei ra o Pepuere i tae atu ai a Tawhiao ki Akarana i runga i to Rerewe, ki te whakariterite i nga mea hiahiatia aua e ia mo tona haerenga ki Ingarangi. Ko ona hoa i haere tahi me ia ki Akarana, ko Te Tawhiao (taea tama, Meiha Te Wheoro (M.H.R) Tutata o Ngatimahuta) Te Arai o Ngatipou, Mo Whaka o Whanganui. Kua tuturu noa atu te whakaaro Tawhiao, ki te haere ki Ingarangi, engari i te whanga ia ki ona hoa Rangitira Maori o te taha ki runga nei kia haere tahi ai ratou. Kahore i tino mohiotia o tokomahatanga o ratou e haere ana: Engari ko nga ingoa nga tangata i whakahuatia, ko Topia, ko Henare Tomoama (M H R.)mo Henare matua o enei takiwa, a e whakarirohia ana tera hoki e haere etahi o nga Rangatira o te taha whakarere o Akarana, engari kahore ano i mohiotia nga ingoa o nga tangata e whakaae ana ki te haere, No te pataotanga mehemea e haere ana a Hiria Taiwhanga ka mea mai Pai noa atu tana haere tahi me ratou mehemea ka taea e ia te kohikohi moni hei utu mo tono haerenga. Eki ana hoki kua tuturu te whakaaro o Meiha Te Wheoro ki te haere ki Ingarangi, E whakahe ana a Tawhiao i te kawenga o te Kawanatanga o Niu Tireni i te ruriitanga ki runga i nga whenua o te Kingi, i te mea kihai i whakaaetia a nga iwi Maori. A e ki ana ia, ko te take tena i whakarere ana Rewi ite taha Kawanatanga. I whakaae ana Rewi kia ruuritia te rohe potae o nga whenua o te Kingi, otira e kite ana ia kei te whaka takoto rori, kei te whakatu Teihana hoki a te Kawanatanga. A e whakahengia ana e ia ora mahi. No te hokinga atu o Tawhiao me ona hoa ki Waikato ka tu ta ratou runanga ki Whatiwhatihoe, ÿ
5 5 |
▲back to top |
a reira hoki a Topia raua ko Rewi. Tuhituhi ana ratou reira tetahi pukapuka kia te Kuini me te Paromete o Ingarangi, he tono kia waiho ma Tawhiao anake te ritenga mo te whakahaerenga i a ratou whenua a te whakamurangata hoki i te he o te Kawanatanga mo te ruuritanga i a ratou whenua, mo te mahinga i nga rori mo te whakatu Teihaua, i te mea kahore i whakaaetia e ratou. A tuhituhia katoatia o nga tangata o taua runanga a ratou ingoa ki taua pukapuka, hei mauranga atu ma Tawhiao ki Ingarangi. Kati, e haere tonu atu ana a Tawhiao, mo ona hoa n ma te tima meera e rere tuatahi atu ano ki Ingarangi ra Kareponia. He haere pai ano te haere Tawhiao, ki te kawe marire i ana whakaaro ki te aroaro o te Kuini me te Paremete nuia, ahakoa ki te kore e tino whakaaetia e ratou nga ritenga katoa e hiahiatia ana e ia, ko whakarangona mariretia ana korero ata whiriwhiri hoki i nga ritenga pai mo waenganui o nga Maori mo nga Pakeha. HE TINA KIA TAWHIA0. I te taenga atu Tawhiao te Kingi Maori ki Akarana ia Pepuere, ka whakatakotoria te tina ma ratou ko ona hoa, ki to Akarana Hotera e Rev. W. Pomare me Te Hemara o Mahurangi. He pai rawa ata nga kai katoa, mo te nui noa atu hoki o te ika. Ka mutu te kai, ka ta ko Rev.. W. Pomare te tiamana. I ahua raruraru ona whakaaro te tuatahi ki nga kupu ma hei karangatanga mana katahi in ka mea E ma ora te Kuini me te Kingi. Ko tona hiahia kia whakaromua e raua ra, ki te tiaki i enei iwi e rua e te Maori me te Pakeha mumie mara ritia e to katoa. Kotahi ka haerere a Tawhiao roto i te ruma. Kihai ia i ahua pouri mo te tukunga iho tona mea ki raro o to te Kuini. Ka ki a ia Kei to ahua raruraru aka mahara, a e patupatu ana taku manawa i runga i aku whakaarohanga. He tangata kia pangahau, a e ahua pouri ana aku kupu. Ahakoa ra kia rite tahi tatou te Maori me to hakeha. Ki te pahika atu ahau i te mea ka, i oti aku mahi ma nga mea i muri i au e whakahaere tika i nga ritenga mo te iwi. Ahakoa e panga a taku kanohi kei te marama rawa aku whakaaro a ki! piri tonu ahau ki nga mahi nunui. Ka haere ahau i taku haere ahau, mo aku tamariki, Koia nei aku tamariki e noho nei. Ka whiti atu ahau i te moana nui e takoto mai nei, i waenganui o tenei whenua me Ingarangi. Ka haere ahau i runga i nga waka Te Akaranga mo Te Ateirehia nga waka, a o koutou tupuna (Ko enei waka e rua na Ngatiwhatua e tata ana ki Akarana, a e whakaarohia ana ko te tikanga pea o taua kupu a Tawhiao, mo tona haere i runga i te whakaaro ki te taha Maori. Ko te mea tika ma tatou, ko te piri tonu ki nga ritenga pai. E tika ana kia whakahuatia tahitia te ingoa o te kuia ra me toku. Kihai ahau i rite ki enei tangata nui kia Te Kawau raua ko Te Hemara. E tu ana ahau ko ahau anake. Kua ngaro ata nga tupuna nui katoa to mata o te Whenua ko enei anake e toe ana. E mea ana ahau kia tu tahi tatou ki o tatou turanga, ahakoa kiri ma, ahakoa kia pango. Katahi ka ta a Te Hemara, mo tana karanga Kia ora te Kuini me Tawhiao ano hoki. Kia roa raua e ora ana ki te pupuri ki te awhina i nga iwi Maori mo nga Pakeha me ake ake ake. Whaikorero aua e Te Wheoro i etahi kupu poto heoi ano ka mutu marara atu ana ratou. P A N U I T A N G A. I rongo pea koutou i ta maua raruraru ko Tuta Nihoniho mo aku aku teitei tau kua pahure ako nei. Na E hoa moe nui atu te pouri i pa ki waengani maua nei i tenei hanga kino e te mauahara. Kaore nei he maramatanga e tata mai ana ki roto o o whakaaro. Te manawanui ra o te tangata o Mohi tia taua tu mahi E mohiotia aua kei te nui noa. atu Pou tera hanga, to mauahara i etahi tangata; a, e kore ia nei e nui i nga ritenga penei nana tetahi nga moni kua eke ki tetahi whenua, katahi ka whakatika tetahi ki te uta iho i tana moni ki runga o taua waka kotahi, reira te take o aua raruraru. Mehemea pea ka tahuri nga whakaaro ki to whiriwhiri tikanga, tera e ora ana. Ina hoki maua nei ko Tuta Nihoniho, kua ora i roto o tana mate kino nei a te mauahara. Na ko Aku Aku kua unuhia e maua ki waho o te Ruri tenei takiwa. Heoi mai ana koki te maua nei rongo a kaore o raruraru a muri ake nei. Na MEIHA ROPATA Kihipane, Maehe 11, 1884. KO NGA NGOA NGA KAI MANAAKI 0 "TE WAKA MAORI, ME NGA MONI KUA UTUA MAI. Hunia Kehukehu, Kaiti, Gisborne . Ihimoke, Ranglan Netana Patuawa Kaipara, Dargaville Tawhaki Karaitiana, Tahoraite, Napier N Tari Kemara (hawhe tau) Hokianga Heads Mokena Romio, Tokomaru Pera Te Ahua, Port Waikato Robt. Tautari, (e toru kape) Coromandel Patoromu Noti, Waerenga a hika John Kennedy, Kaiti, Gisborne Hori Taha, Wairarapa J T Large, Wairoa Tamati Mahupuku, Wairarapa Hirini Tamepo, Waipiro R. Norris, Whanganui Hori Kerei Tito N Wairoa, Auckland Tito Tiraurau Ihaka te Kaituhi Te Rori Taoho, Dargaville, Kaipara Ihaka Rangiahua, Whangahue, Whanganui M. Kaukiuta, Kihikihi Waikato Arona Kaihau, Waerenga a hika Ingoa Kore, N. Wairoa, Auckland Rewi Haapu, Gisborne Wiremu Hatana, Waihenga, Wararapa Ihaka Whakaka Apiata Hakiaha Iraia Te Amo Ratima Ropiha Puhara Takawaenga Piripi Te Maari, Masterton, Wairarapa Eru Nehu, Whangarei na he whakamaharatanga tenei ki era tangata kahore ano i utu, kia tukuna tonutia mai ina taea e ratou, ki te pane kuini, ki te Ota ranei o te Pootapeta. ÿ
6 6 |
▲back to top |
E HOKI ATU ANA A KORORU. KI INGARANGI. NA KONEI ka hokoa i runga i te utu Ngawari rawa, oku taonga katoa Tona tini o nga mea maitai, E rite ana te utu ki te hiahia e nga Maori. Kia tere te haere mai ki te hoko kia whiwhi koutou i te wa e ngawari ana te utu. Ko te whare ai tenei te utu. NA KORORU. TIITI me WHARAEA. TURANGANUI WHARE HE TNO WHARE PAI HE WHARE NGAWARI. Haere mai e aku hoa maori katoa E mohio nei kia au i roto i nga tau ka tekau o te a Tai Rawhiti o te Tai Tuauru o te Hauauru o te Hautonga. ENO MANO PAUNA TE UTU ONGA TAONGA. He Tuira Huiti Kooti Tarau Wekoti, He Tokena. He Potae me te Hate, Enei mea Katoa mo te utu e 25s. KO TE RATA RAUA KO TONORE. Ko te toa tino pai rawa tenei rute o te Taone o Kihipane mo nga Maori. Hei hokonga Pouaka, Teepu, Tuuru, Moenga, Mihini tui Kakahu, Paraikete, me te nui nga atu o nga mea katoa mo roto o te Whare, Haere mai kia kite i o maua taonga. LARGE & TOWNLEY I. C. TEIRA. KIA MOHIO MAI AKU HOA MAORI. Kei au te tahi Tino Haupu nui o nga Tu Tera Katoa i Kihipane Kei taku Tera i Karatitone Rori, i te Kokinga o te PEERE TITITI. Ka taea e au te hoko atu nga Tera me nga PARAIRE mo te Paki mo te Terei me nga Kakahu mo te mahi Parau, me nga Tera Peeke me te tini noa atu i nga mea pera. I RUNGA I TE UTU O AKARANA. HAERE MAI KITA KITE. THOMAS FOX. KO TAMATI TAITUHI POKIHA HE Paparikauta he Toa Taonga tana e tu ana ki Waenganui o Tokomaru Ko te tino Paparikauta Pai tenei, ona Ruma moe me ona kai me te tini o nga wai whakahurori hiahia tia nei e te tangata, te tino pai rawa te Patiki Hoiho he nui te Karaihe o roto, nana hoki te Toa Ngawari rawa te utu o te Taonga. Kei a ia Nga taonga Katoa. Me haere ki te hoko Taonga ngawari mo koutou. WIREMU MOKENA. KAI HANGA TERA, HANIHI. Haere mai ki te Whare whero (te Pei) Karatitone Rori, Kihipane. Kia kite i taku haupu nui o nga Tera me nga Paraire me nga Haihi me te tini noa atu o nga mea pera Kawea mai hoki a koutou Tera Tawhito Hanihi kia Mahia nga Wahi pakaru. HE PAI ANAKE E TIKA ANA ANA MAHI. E NGAWARI ANA TE UTU. W. TARATA KAI hanga Kooti Porowhita Kooti ki te hangaitanga kite Hahi o Ingarangi Karatitone Rori, Kihipone. E K PARONE WAIKATO. Ki oku hoa Maori Haere mai ki to Koutou, hoa, tawhito kia PARAONE, Waikato. Ko ahau te tangata tino ngawari rawata te hoko ki nga tangata o Kihipane. E ngawari ana a te Paraone ki nga tangata whakaaro tika, ki te utu mai, Ko nga tangata whakaaro kore ki te whakarite, E kawea ki te whakawa. Ko nga Taonga ngawari te utu tika i runga i te pono, Kei au. HAERE MAI! KIA PARAONE, WAIKATO. KAORE TE NAMA. KO POATA me KOROWHATA. Te Toa Taonga i Mataahu i te Rawhiti. He kakahu tane, Wahine, tamariki me te tini noa atu o te taonga, He Paraoa, huka, Tii, Hopi Kanara Hu Nohanga (Tera) Tane, Wahine, Wepu He Toki he Hokaheru me nga mea maitai. E hokoa atu ana ki te tangata i runga i te utu iti rawa. Ko te tino Toa Ngawari tenei o te Rawhiti. He mea Ta e Poata me Korowhata i te Tari Perehi o Te Terewhene Kihipane mo Paratine Ngata te tangata nana tenei Nuipepa. Turanganui, Kihipane, Maehe 14, 1884. ÿ