TE WAKA MAORI.
Hoea te Waka, ha!
O  A O T E A R O A.
KO TE TIKA. KO TE PONO. KO TE AROHA.

NO 16 TURANGANUI, KIHIPANE, OKETOPA 17, 1884. Te utu 
6d.

HOKO NUI 0 TE TAONGA ME TONA TINI O TE
KAKAHU.
NA HORI MOA.
MO TE MARAMA KOTAHI ANAKE.
NO te mea, E hiahia ia au ki te whakawatea i taku
Toa, Hei Takotoranga mo nga Taonga, Hou,
Ehara mai ana i te marama o Maehe Ko Katoa aku 
Taonga, ka tukua ki te Hoko mo te utu iti rawa. Ko ia
nei etahi o ana Taonga.
He kakahu wahine, he kaone wuuru he kaone kara
ma, puuru. He kareko ma he kareko hei hiiti. He
Pairakete ma, he Paraikete raka, kara, he Paranene. He
Peehi moenga, he kori wahine, me tona tino o nga 
kakahu 
wahine.
Ko enei Kakahu i whatua i te Koroni o Niu Tireni, e 
nga 
tino kai hanga kakahu i Kaiapoi, me Rohirena, me
Mohikera, nga kainga mahi o aua kai hanga kakahu.
He Kakahu i ata hangaia mo nga tane menga taitamariki.
He pihi Wuuru, mo te Tarutete, koti, wekoti.
He nui atu te Ingarihi, koti, tuira, tarautete mo te
tangata pakeke mo te tamariki. He nui ata nga tu
kakahu mo te tane kei au. Kai Mahara nga tangata 
katoa.
NO HORI MA.
(I mua na Renata)
KEI KARATITONE RORI, KIHIPANE.

PANUITANGA.
Kia aku hoa Maori katoa.
Tena ra koutou, e hoa ma.
He kupu whakaatu atu tenei naku kia koutou katoa kia
mohio mai koutou e kite ana koutou I ahau e noho ona
e hoko ma I nga taonga kia koutou i te whare e Wiremu 
Atea
kei Kihipana nei, i enei tau etoru kua pahure ake nei. 
I tenei kua mutu taku mahi kia ia. A kua tangohia e 
ahau i
te tari tawhito, o te Rihi Roia te whare hoko taonga 
moku
Ki te haere mai nga tangata Maori ki Kihipana ki te 
hoko
me haere mai ratou ki taku whare toa, i te tuatahi ki 
Matakitaki i nga taonga o roto. He nui nga tahi o taku 
mahi
hoko taonga no reira taku mohiotanga ki nga kakahu me 
nga
taonga o roto. He nui ki tau o taku mahi hoko taonga 
no
reira taku mohiotanga ki nga kakahu me nga taonga e 
paingia
ana e hiahiatia aua e nga tangata katoa. No reira taku 
kupu
kia koutou kia haere mai kia kite aku taonga hou 
katoa, me
hoko i aku taonga, me korero hoki koutou ki a koutou 
hoa
kia haere mai hoki ki te hoko. He taonga pai te taonga 
utu
ngawari, Ko taku whare he toa hoko taonga ki nga 
tangata
Maori me nga tangata Pakeha e rite tona ana ki au raua
erua, tetahi ki tetahi kaore te tangata ke.
Kahore e tukua ke nama ki te Tangata e hoko ana i nga
taonga o tenei whare, ahakoa Pakeha maori ranei, Konei
Kaha ai ahau Ki te whakaiti i nga utu aku taonga.
Ko etahi tou e tuku nama ana na reira I whakapikia ai 
nga
utu. Tena ko nga utu aku taonga Kahore he take i
whakapikia ai.
Haere mai nga tangata katoa ki te titiro i nga taonga 
hou.

HAERE MAI, HAERE MAI, HAERE MAI.

Na ta koutou hoa

NA ARIKI KIWHA.
Kihipane, Tihema 5, 1884.







ÿ

PANERA ME PAERANA.
Timata i te Wenerei, Hune 18.
Mo te moni anake.
He hoko tino ngawari rawa o nga
Kakahu mo te Makariri,
me nga
TAPUTAPU MAITAI.

Ki a maua hoa maori. Kua puare ta maua toa
nui i te Tiata, e mohiotia ana ko te Horo a Panera
me Paerana. E hokoa ana e maua nga tu mea katoa, ki
nga moni iti rawa.
He kakahu, paraikete, nga tuuru
Kamura, pepa mo a koutou whare,
Me te tini noaiho o nga taonga, e rawe ana kia koutou.
E iti iho ana i nga moni e taea ana e era atu toa te 
hoko. Haere mai kia kite tonu koutou. E kore hoki maua
e tono utu mo te matakitaki noaiho, i nga tino 
taputapu
papai, e kitea ai koutou ki reira. A e mohio ana maua 
ka kite tonu koutou, e ngawari iho ana i nga mea katoa
e hoko ana e koutou i mua atu.
He tono atu tenei ki nga Maori, kia haere wawe mai
ki te matakitaki, e koro hoki e roa te whakahaerenga
o tenei hoko. Ka puare te whare i te 9 o te ata,
tae atu ki te 5 i te ahiahi, a ka puare ano i te 7 o 
te ahiahi, tae atu ki te 9.
PANERA ME PAERANA.

HE PANUI.
ROPATA WATIHANA ROIA.
I te taha o te Tari o Poata me Korowhata,
Kihipane, E whakahaerea ana e ia nga mahi roia mo te 
katoa.

PANUITANGA.
Ki nga kai tuhi reta mai Apititia mai he hereni ki te 
taha
o te reta tuku mai kia taia i roto i te WAKA MAORI hei
whakakoa i nga tamariki takatakai atu a te pepa nei.

PANUITANGA KI NGA HOA TUHI MAI. 
Ko nga tangata e tuku korero mai ana kia taia ki Te 
WAKA
MAORI. Kia marama te tuhi mai, kia marama ai nga kai 
ta
ki te whakanoho i nga reta. E kore e taia nga reta e 
tukua
mai ana kite kore e tuhia mai e te tangata tona ingoa 
tika 
raro iho o nga korero.

TERMS OF SUBSCRIPTION.
The subscription to the Waka Maori is 6s. per year,
payable in advance. Persons desirous of becoming 
sunscribers can have the paper posted to their address 
by
transmitting that amount to Editor, Post Office Box 
No.
10, Gisborne.

TE UTU MO TE  WAKA.
KO te utu mo te WAKA MAORI i te tau e ono hereni,
me homai taua moni ki mua. Ka tukuna atu te nuipepa i 
te
Meara ki te tangata e hiahia ana me ka tukua mai e ia 
tana
moni ki a te Kaituhi o te Waka Maori. Pouaka, No.10,
Poohitapeta, Gisborne. He pane kuini, He ote moni 
ranei
te moni tika ki te tuku mai te meera. Ko te mea tika
rawa me huihui nga moni o E tangata o te Wahi Kotahi.
Ki te tahi tangata Kaitiaki Toa, Apiha ranei o tana
takiwa mana e tuku huihui mai nga moni. Mo te
whakaaturanga o nga tangata nana nga moni.     

KI NGA KAITANGO I TE WAKA MAORI I TE 
TAKIWA O TURANGA.
E hoa ma, he kupu tenei he whakaatu atu na matou kia
koutou, ki nga kai tango o te Waka o te Takiwa o
Turanga, ki te kore koutou e ki te i a koutou Waka i
te Po tapetu i Kihipane, me haere mai koutou ki te 
Tari o te Terewhone tango ai. Heoi.

TE WAKA MAORI O AOTEAROA.
TURANGANUI, KIHIPANE, OKETOPA 17, 1884.
TE ROTOKAUTUKU KAMUPENE MAHI HINU.
No te 11 o nga ra o Hepetema i tu i Kaikoura tetahi
hui a nga tangata e whai hea ana i roto i te kamupene
mahi hinu i Rotokautuku, wahi o Waiapu, Takiwa
o te Tai Rawhiti. Ko te tiamana o taua hui ko W.H.
Pekemana. I ki te tiamana i tona whakapuaki
kupuki te hui he tino hui tenei inahoki ko nga
tangata me a ratou riiwhi ranei kua tae ki reira 1200
o ratou hea i roto i te kamupene. Tahuri ana te hui ki
te titiro ki nga pukapuka e whakaatu atu ana nga
mahi o te Kamupene i Rotokautuku i roto i nga
marama e ono kua tata ake nei. I panuitia e Te
Tiamana tetahi waea i tukuna atu ki a ia i Kihipane.
Na Te Wiremu taua waea, whakaatu atu ana ki Te
Tiamana te ahua o te mahi i Rotokautuku. E ki ana
te waea ko te wahi nama rua e pokaia ana te hinu
kua tae te hohonu ki te 710 nga puutu, na mea ake
ka timata te mahi poka i te wahi nama toru. E ki ana
hoki te waea kua tuhi nga tangata ki te Pukapuka
Reti o Rotokautuku nama Tahi. I ki atu te Tiamana
kia manawareka nga tangata katoa e whai hea
ana i roto i tenei Kamupene, ki te ahua pai o te mahi
i Rotokautuku. Kei te mau tonu ona whakaaro he
hinui tonu kei reira kei taua wahi i Rotokautuku.
Kia manawa nui ratou. Ahakoa he nui no a
ratou moni i pau i runga i tenei mahi, hei nga
ra o Pepuere e haere ake nei, ka mohio tuturu
te ao katoa, he hinu ranei kei reira kaore ranei. Hei
taua marana ka mohio ratou ka whakarere ranei taua
mahi kaore ranei. Katahi ka puta nga korero a nga
kai whakahaere a te Kamupene. I ki ratou me haere
tonu te mahi i te wahi nama rua, te wahi e puta ake
ana te hinu kia tae rawa atu ki te 1000 kotahi
mano puutu. Tetahi putake korero, he mea kia tuku
ki te reti mo tetahi takiwa poto taua whenua, hei
takahanga hipi kau ranei. No muri i whakaaetia kia
tuku ki te reti mo etahi marama torutoru noa atu.
Tetahi putake korero tenei, ara, he mea i whakaaetia e 
te hui. Mehemea ka puta nui te hinu i ia ra i ia ra, i
roto i nga marama e ono e haere ake nei ka hoatu
ki te Timuaki o nga kaimahi i Rotokautuku, e toru
rau pauna mana ake. Ki nga kai mahi katoa ka hoatu
kia ratou e rua rau pauna. Mehemea ka puta te
hinu, penei na e toru rau kaha, nui atu ranei, ia ra,
i ia ra, i roto i ana marama e ono, ka nuku ake te
moni mo ratou, ara 600 mo te timuaki, 400 mo nga
kai mahi. He mea tenei kia kaha ratou ki te mahi.
ÿ

OPOTIKI.- Hei te ono o nga ra o Noema ka tu te
Kooti Whenua Maori i Opotiki.
TAWHIAO.- Kua tae mai a Tawhiao me ona hoa Ingarangi
ki Poihakena. Mea ake ka tae mai ratou ki Akarana.
Ka nui te pai o ta ratou haere, me te ratou noho
pai i Ingarangi.
KOOTI WHENUA MAORI.- Kua tae mai tetahi kupu whakaatu
e ki ana kaore te Kooti Whenua Maori i tu i Uawa
a te ono o nga ra o Noema, kua nukuhia atu ki tetahi
ra, kaore ano kia whakaritea.
TE KOOTI.- I roto i te Paremata, ara i te Whare o
Runga, o Runga, i patai a tu te Honiana i rongo ranei
te Kawanatanga ki te ki, i kiia, e whakaaro ana Te
Kooti me tetahi ope nui, ki te haere atu ki te Wairoa,
Haaku Pei. Whakahokitia ana te kupu e te Kawanatanga
e mea ana kaore ano ratou kia rongo ki tena. Kaore
hoki Te Kooti e haere.
WI PERE.- Ehoa, kua tae mai tau reta, otira , ko
nga reta i kiia e koe kia panuitia ki roto i te waka,
kaore ano aua reta kia tae mai kia matou.
WIREMU KATENE.- Kua tae mai  to reta me te Kotahi
pauna. Ka tukuna atu te Waka ki a koe ki Remuera,
Ohaeawai Poutapeta, Peiwhairanga. 

HE RETA TUKUMAI.
[E kore e tau kia matou te he mo nga whakaaro a nga
kai tuku korero mai.]
Ki te etita o te Waka Maori.
Ehoa, he kupu tenei naku mo runga o te panui a te 
Waana o te 19 o Hepetema nei, e mea nei i pai katoa
te whakahaere o te pooti o Tokomaru, ara, mehemea, a
te Waana e hia hiatana me panui atu ki te waka te ahua
o te whakahaere o taua pooti mana e tono mai maku e 
panui atu ona tika me ona he ano.
NA, KAITITIRO,
TOKOMARU.
Tokomaru, Oketopa 3, 1884.

PANUITANGA
Ki te etita o te Waka Maori.
Ehoa, utaina atu aku kupu kia kite oku hoa i te
motu nei i te 30 o nga ra Hepetema ka tuku nga tangata
Maori o konei tetahi urupa kia whakapaia e tetahi
Pakeha. E toru nga ra e mahi ia, ka oti, ka oti, ka
utua nga moni kia taua Pakeha. E rua nga kau e tae ana
pea kia 6 rima pauna te utu mo aua kau, mea nga mahi
1 16s, 6d e aroha noa nga Maori kia taua Pakeha. Kati
ki taku whakaaro, mea, tahuri ano te iwi Maori ki te
whakapai ia ratou urupa. Na to koutou hoa,
NA HORI WAAKA.

KIA TE PUKE TE AO, KIA IHAIA HAKUENE, KIA WI PERE
(M.H.R.S.)
Akarana, 11 Hepetema, 1884.
Ehoa ma, 
Tena koutou katoa. He tono tenei naku, mehemea
ia kite Paingia mai e koutou, kia (re sign) ara,
Kia whakamutu koutou i o koutou mematamga, kia tukua 
mai ko taku kotahi mo te Paremete, kia kotahi noa
Paramete, ahakoa ranei tu tonu tenei kawanatanga,
hinga ranei a pooti hou tonu atu. E hoa ma ehara taku
inoi i te mea kia whakaaetia mai e koutou kahore, e
rangi he kawenga ake, na te ngakau aroha nui ki nga
Iwi Maori, me te ngakau pouri, me te nga kau manawa,
tatou ruihi nui i tenei paremete tonu. Mo tenei ara 
nui e riro mai i a tatou i nga Iwi Maori, runga hoki
i te pororarutanga kino o te paremete me te 
kawanatanga. Me he mea hoki e Puke i tupono ki taku i 
whakapuaki atu ra ki nga Rangatira o Waikato i a 
tatou i Kihikihi i te ra o te whakaari ingoa. Kia 
pootitia ko taku kotahi anake hei mema mo te paremete
mo o tatou takiwa e toru nei. Penei ra, e hoa ma,
kua tino riro mai he kawanatanga ma tatou ake ma nga
Iwi Maori i runga ano i te mana o te tiriti o Waitangi
me te ture Pakeha (The New Zealand Constitutional
Act, 15 and 16 Victoria. Cap. 72, sec. 71) Titiro 
hoki koutou kahore ano i tu noa he kawanatanga e tu ra
e kore e roa kua hinga ao. Pooti hou tonu atu, hei
reira e hoa ma, aroha ki o tatou Iwi Maori katoa. Mo
tino whakaae mai koutou me nga Rangatira Maori
katoa me tuku mai kia ko tahi noa Paremete kia au
kia tino pororaru hau ai ano te Paremete. Na, e hoa
ma, ko te moni nui ke tenei ma koutou, nui noa atu
i te moni (210) me te moni (400) o te paremete
ma te mea, ko ena moni he pake te aikiha kau ano 
hei takai i o koutou kanohi, kei kite i te moni nui,
e rite ana ma nga rangatira Maori. E hoa ma, ko taku
nei te tino Huarahi e wini ai koutou nga Rangatira
Maori i te moni no te 300 pauna kite kotahi 1500
pauna me he mea kite riro mai he Kawanatanga ma
tatou ake i runga i te Tiriti o Waitangi me te ture
Pakeha kua tuhia ake ra. Ko te Paremete tonu
tenei e riro mai ai ia tatou ta tatou Kawanatanga,
mei kaua te kapo o nga Iwi Maori. Penei,
kua riro ma tatou ake ano e hanga he ture mo tatou
me a tatou whenua hoki. Ko tena Kooti Tahae i nga
Whenua a te Maori. Tino whakakore rawatia atu, me
waiho atu hei ture mo ate Pukeha ake whenua.
Na, Kanui te ahua pai onga rongo mai o Tawhiao
ma o tenei mera, o to ratou taenga kia (Lord Derby)
kua ahua whakaaetia mai he Kawanatanga ma tatou
ma nga Iwi Maori, otiia e tukua mai ana ano ma tenei
Kawanatanga.
Tetahi kupu na e hoa ma, e rangi ra tenei, hei 
whawhai tanga ma koutou ki te Paremete ko te tetahi
Kawanatanga ma tatou hei tautoko atu ia Tawhiao ma.
Kaua Te Kooti Whenua, kauaeraatu tini ture mate ate
Paremete. Me waiho atu ena tini ture mona anake mo te
Pakeha. Koia taku inoi, tukua mai e koutou katoa 
kiaau, e tahi ranei o koutou kia kotahi noa paremete
hei tenei paremete e haere ake nei. Heoi ano aku wahi 
kupu.
Na ta koutou Pononga iti,
HIRINI TAIWHANGA.

Ki te etita o te Waka Maori.
E hoa tena koe. He kupu i kitea iho e au i te whitu
o nga wharangi o te Waka e penei ana e hiahia ana
koutou kite whakarite tangata i etahi atu takiwa hei
penei me enei kua tu nei. Mehemea e pai ana koutou
ko ahau mo tenei takiwa e pai ana. Ka kaha au kite
whakahaere. Ke nui noa atu nga tangata tango i te
Waka o toku takiwa o Materepara Waihinga Wairarapa.
Heoi ano Na to koutou hoa pono,
NA WIREMU HUTANA.
Tawhitinui, Oketopa 1, 1884.

TE PITIHANA A NGA IWI MAORI O NUI TIRENI KI INGARANGI.
Nui Tireni, Aperira 7, 1884.
Ki te Tumuaki me nga Rangatira i kowhiria e te iwi
kia tu hei mema mo te paremata o Ingarangi ka noho
huihui nei ki te whakahaere i ana mahi i raro i te 
mana o te rangatiratanga o Piritana o Airana ki nga
motu o te moana.
TENA RA KOUTOU!
He inoi tenei na nga iwi Maori o Nui Tireni kia 
whakaarohia mai e to koutou Paremete nga putake
e mau i raro nei:


ÿ

1. Rarangi whakaora i nga wahi kua pakaru o te Tiriti
o Waitangi.
2. Rarangi paru moana, kohenga pipi hiinga ika.
3. Rarangi hoko he i nga whenua i mua.
4. Rarangi kooti whenua Maori.
5. Rarangi hereherenga he i a Te Whiti.
6. Rarangi mo te Paremata o Nui Tireni kia
whakarerengia ketia.
7. Rarangi ture a te kawanatanga mo nga whenua i 
raupatutia.
8. Rarangi whakakore i te takoha i runga i nga whenua
papatupu..
WHAKAMARAMATANGA.
I. Rarangi whakaora i nga wahi kua pakuru o te Tiriti 
o Waitangi.
1. Na te mea kua panga a Nui Tireni e te Kawanatanga
o Ingarangi ki waho.
2. Na to mea i whakahaerea hetia te mana hoko o te 
Kuini e ana kaihoko ki runga ki nga whenua Maori i 
muri i te otinga o te Tiriti o Waitangi.
3. No te mea kua whakarerea ketia ona tikanga e te
Kawanatanga.
4. No te mea kua takahia eia te Ture ko te Tiriti
hoki te ture o Nui Tireni.
II. Rarangi paru moana kohinga pipi hiinga ika. 
1. Kia whakahokia mai te mana o aua wahi ki nga Maori.
2. Pera me nga tau i Hone Heke.
III. Rarangi hoko he i nga whenua i mua.
1. Hoko paraharaha mo te whenua.
2. Tohuaringa hei raina mo te whenua.
3. Ruri pokona i muri kahore he kaiarataki i te raina.
IV. Rarangi Kooti Whenua Maori.
1. Kia whakakorea atu Te Kooti wenua Maori.
2. Kia whaka mana mai ko te Tiriti o Waitangi, hei 
whakawa i o matou take whenua.
3. Kooti whenua Maori ko te Ture tenei i patua aite
Tiriti o Waitangi me whakakore atu.
V. Rarangi hereherenga he i a Te Whiti.
1. Kihai i whakawakia ki te ritenga o te Ture.
VI. Rarangi mo te Paremata o Nui Tireni kia 
whakarerengiaketia.
1. Kia wehea kia rua paremata kotahi ma te Maori 
kotahi ma te pakeha.
2. No te mea pakeha anake kei te hanga Ture.
3. Kia rite nga ai whakaatuanga nga whaka korenga.
4. Kia rite tahi ai raua ki te hanga Ture.
VII. Rarangi Ture o te Kawanatanga mo nga whenua i
raupatutia.
1. Waitara me e ra atu whenua i raupatutia.
2. Kia whakahokia mai ki nga Maori.
3. Kupukore i roto o te Tiriti o Waitangi mo te 
rironga whenua i tenei Ture.
VIII. Rarangi Whakakore i te takoha i runga i nga 
whenua papatupu.
1. Kia whakakoreaatu tenei ture.
2. Kahore i whaitikanga tenei Ture ki nga ritenga
o te Tiriti o Waitangi.
3. Mo nga takoha o aua whenua papatupu whakakoreaatu.
4. Kahore matou e pai kia tangohia o matou whenua hei
utu me nga moni e hoatu ana e te Kawanatanga ki nga 
Kaunahera.
KO AHAU, KO WIREMU KATENE.
O te takiwa kia Ngapuhi e noho nei i Poneke i enei
marama karua, ko taku mahi i haee mai ai ki Poneke
nei he tono ki te Kawanatanga kia tukua te pitihana
nei a te iwi Maori ki Ingarangi. Hoi, ki taku whakaaro
he mea iti noa iho taua tono aku no te mea,
he mea ata whaka marama rawa noku ki te Kawanatanga,
penei na, e hara i te mea kia whakaaeria mai
taku tono e rangi kia tuhia mai te kupu whakakore a
te Kawanatanga kia riro rawa mai ki au.
Hoi, no te Hatarei te 29 o nga ra o Hepetema nei
ka ki mai te Minita Maori ki au kahore he kupu 
whakakore a te Kawanatanga mo te pitihana ki Ingarangi
kahore hoki he kupu e ratou ki te reta ka homai ai ki
au. Kua tonoa ano e au ki te Minita o te Taha
Maori kia tukua ahau kia haere kia te Kawana, ki
te patai i tana whakaaro mo taua pitihana ka haere
pea ahau ki ai ia a te Mane te 7 o nga ra o Oketopa
1884. - WIREMU KATENE.

TE PIRE HOU A WI PERE HEI WHAKATIKATIKA I NGA TURE
WHENUA MAORI.
No te mea e tika ana kia whai mana nga Maori kia
whakahaerea a ratou whenua i runga i nga tikanga o
te iwi.
Na ka Meingatia Hei Ture e te Runanga Nui o Niu 
Tireni e noho hui hui ana i roto i te Paremete i 
runga hoki i te mana o taua Runanga, nga whakaritenga
i raro nei.
1. Ko te Ingoa Poto o tenei Ture ko Te Ture Whenua
Maori Whakatikatika, 1884.
2. Me whai mana ki nga wahi katoa o Aotearoa te Ture
Komiti Maori, 1883, a me wawahi nga Takiwa Maori i
raro i taua Ture.
3. I mua ake i te tungo o tetehi Kooti Whenua Maori
ki tetehi takiwa ka whakarite i raro i taua 
ture ma te Komiti o taua Takiwa e whirwhiri kia
rima nga tangata e tu hei Ateha ko o ratou ingoa me
tuku ki te Rehita o te Kooti kia noho tahi ratou ko
te Tiati hai whakawa i nga keehi katoa ka homai ki
taua Kooti i taua Takiwa.
4. Kaua e hoki iho i te turu nga Ateha me te Tiati
kotahi hei whakawa i nga take whenua e mauria mai 
ana ki te aroaro o taua Kooti, a i runga i nga 
whakataunga katoa me whakaae te nuinga o nga Ateha me 
te Tiati katahi ka mana.
5. Me whai mana tenei Ture ki ia Takiwa o te
Ture Komiti Maori i runga anake i te tono o te Komiti
o aua Takiwa, haunga ia te tekiona tuarua.
6. A te wa e whakawakia ai tetahi whenua Maori e te
Koti ka kokirihia nga rarangi ingoa mo taua whenua
me hoatu hoki ki te Kooti e nga tangata nona te
whenua tetehi rarangi ingoa ano hei Komiti tuatahi
mo taua whenua kaua e iti iho i te tokorima, kaua
e maha atu i te tekau ma rima tangata, Ko te
nuinga o ratou e whiriwhiria ana me tae atu ki a 
ratou huinga ka mana ai ratou ki te mahi. Ko te mahi
tuatahi mo taua Komiti ko te kimi i te ahua o te 
paanga o ia tangata whanau hapu ranei ki te whenua.
7. Ko nga whakahaerenga katoa o taua whenua
mo tetahi wahi ranei ma taua Komiti anake e mahi,
ko te mahinga a te tangata takitaki ka he i te ture.
8. Nga tangata Maori e whiwhi ana ki te tetahi wahi
i raro i nga Ture Whenua Maori me etahi atu Ture o te
Paremete mehemea he maha atu ana tangata i te tekau
me whakatu ratou i tetahi Komiti pena me nga tikanga
i runga ake nei hai whakahaere i taua wahi, me tuku
nga ingoa o taua Komiti ki te
ÿ

Rehita o taua Takiwa i roto i nga marama e toru i
muri o te pahitanga o tenei ture.
9. Ki te mate tetahi etahi ranei, te katoa ranei o
nga Komiti, ki te porangitia ranei, ki te kore whakaae
ranei, ki te haere atu ranei ki tawhiti noho mai ai me
ata whakahuihui i nga tangata whenua kia whiriwhiri
he kai whakapi i te turanga kua puare ra.
10. Me ata huihui ana Komiti a nga wa o tika ana kia
meatia a ratou mahi a me tuhituhi nga whakahaerenga
katoa o aua Komiti ki te pukapuka.
11. Ka taea te turaki i tetahi tangata o nga Komiti
me te whakatu riwhi hoki mona e te nuinga o nga 
tangata no ratou te whenua e rangi me ata karanga he 
huihui mo taua tikanga.
12. Me whai hiiri ia Komiti e rangi me whakapiri
i te aroaro anake o te Tiati Kooti Whenua Maori o te
Komihana arai hoko Tahae ranei o tetahi apiha ranei
ka whakaturia i raro i tekiona 32 o tenei Ture.  Kaua
e iti iho i te tokotoru nga tangata ratou hua
whakaturia hai pera e tetehi whakaminenga i ata 
karangatia ano.
13. Ko nga whakaharanga mo taua whenua mo tetahi wahi
ranei e te hunga tokotoru o te Komiti kua whakaturia
e te tangata whenua i roto i te huihuinga i karangatia
hai pera i raro hoki i te hiiri o te Komiti ka mana
taua whakahaerenga.
14. I mua atu i te hiiritanga o tetahi pukapuka 
e te Tiati, e te Komihana arai o nga hoko tahae ranei
e tetahi apiha ranei, me ata i nga patai i raro i 
nga Ture arai hoko tahae, kia mohiotia ai kua rite
katoa nga tikanga i raro i tenei Ture, a me tuhituhi
he kupu penei ki taua pukapuka.
15. Ko nga pukapuka katoa e pa ana ki nga whenua
me takirua, kotahi ma te Kooti, kotahi hoki ma nga
tangat nona te whenua.
16. Ka whai mana nga Komiti katoa i runga i te
whakaaetanga a te tangata whenua i roto o te whaka
minenga i ata karangatia:
(1) Ki te whakarite rahui, rohe rohenga hoki,
(2) Ki te Tuku Reti,
(3) Ki te Hoko
(4) Ki te nama moni i runga i nga moni reti hai
whakapai i te whenua hei hoko Kararehe ranei aha 
ranei,
(5) Ki te whakarite Kaimahi Kaiwhakahaere ranei,
Kaiwhakarite ranei,
(6) Ki te mahi paama ki te whakahaere, kite whakapai
i taua whenua me era tu tikanga, ano no ratou ake,
i raro hoki i te kupu whakano a te Tiati a te Komihana
ranei penei me nga ritenga o te tuatahi ake nei.
Otira e tika ana ma te Komiti e rapu nga paanga
o ia tangata ki te whenua i runga i te tikanga Maori
o nga tangata e whakakore ana ki te hoko e ekore e
whai mana te hoko ki tua wahi Otira e ahei ano te 
Komiti ki te reti ranei ki te paamu ranei i taua wahi
hei oranga mo aua tangata whakakore.
17. Ko nga mahinga katoa a te Komiti me whakaae
me whakamana e te toru tangata i roto i ia wha tangata
o te hunga e whaitake kaua hoki te Komiti e mana ki te
aha ki te pewhea ranei i te whenua i tetahi wahi
ranei o te whenua mehemea kaore i whakaaetia i 
whakamana peratia.
18. Ko nga huinga katoa o nga tangata whairako me 
karanga i raro i nga tikanga e whai ake nei,
(1) Me hoatu tonu ki ia tangata whaitake waiho ranei
ki tana kainga ki te kainga i noho ai ia i taua wa, me
tuku atu ranei ma roto i te poutapete ki ia tangata wh
whaitake te pukapuka i tuhituhia i perehitia ranei i 
te reo Maori hei whakaatu i taua hui me whakapiri hoki
ki tetahi wahi e kitea ai e te katoa i te kainga i 
whakaritea ai hei huinga mo te hunga whaitake.
(2) Me whakaatu e taua panui te wahi hei tunga mo taua 
hui me te take me nga mahi i karangatia ai taua hui,
kaua hoki etahi atu mahi e whakaaetia i roto taua hui.
(3) I muri mai i te hoatutanga i te tukunga ranei
o taua pukapuka whakaatu ma roto i te Poutapete
me takoto rawa kia rua te kau nga ra te wa i mua i te
tunga o taua hui.
19. Ko nga mahinga o ia hui o nga tangata whaitake
me tuhituhi katoa a me haina e te Tiamana i te mea kua
whakaaetia e te hui te tika o aua tuhituhinga i mua 
i te mutunga o taua hui.
20. Me ata whakaae kato nga take mo nga whakataunga
e te nuinga o nga tangata i taua hui e tu ana ranei o
ratou riiwhi a e tae ana ratou ki te toru tangata i 
roto i ia wha tangata,
21. Kaua e mana tetahi huinga o nga tangata whaitake
mehemea kaore i tae atu te toru tangata i roto i ia
wha tangata e whaitake ana ki te whenua whakahaeretia
ana kaore ranei i tae atu a ratou nei riiwhi.
22. Ka tika noatu kia hoatu he pukapuka e etahi 
tangata whaitake ki etahi atu tangata whaitake kia
mana ai ki te tu hei riiwhi mo ratou i roto i tetahi
hui i etahi hui ranei, ko aua pukapuka whakarite
kai riiwhi me penei me te mea i te Apiti mo tenei
Ture a me tuhituhi ki te aroaro o nga mema o te
Komiti.
23. Ko nga pukapuka whakarite kai riiwhi me tuku atu
ki te Tiamana a me ata tiaki e te Komiti.
24. Me tuku e te Komiti ki te Kooti o ia takiwa
he rarangi ingoa o nga tangata e whaitake ana me
tuku takitaki me tuku hapu ranei me pera katoa ranei
i roto i te marama kotahi i muri iho i te whakaturanga
e taua Komiti me tuhituhi hoki ki te inga o ia
tangata hapu whanau ranei te hea o ia tangata
hapu whanau ranei nga moni e tika ana kia riro ia 
ratou i roto i ia rau pauna o nga moni e puta ana ki
nga tangata whaitake i roto i ana whenua haunga ia
nga whenua rahui.
25. Me tuku taua rarangi ingoa e te Komiti ki te
hui o nga tangata whaitake i karangatia tikatia i raro
i tenei Ture i whakaaetia e taua nui e nga tangata e
toru i roto i nga tangata e wha e whaitake ana i tae
atu hoki ki taua hui.
26. Ki te kore e whakaaetia e te hui taua rarangi 
ingoa me tuku antu ki te Kooti Whenua Maori nga
mea o whakahengia ana ma tana Kooti e whakatu te
rarangi ingoa, na me haere i runga i tera te mahi
tuhatuha a te Komiti i nga moni e puta mai ana ki
tangata whaitake o tetahi poraka whenua.
27. E kore e whaimana tetahi tangata whaitake ki
te hoko ki te mokete ki te tuku ki te tango taimaha
i nga moni tera e puta mai ki a ia, kaua hoki e tika
kia tangohia aua moni hei whakaea i nga nama a taua
tangata whaitake i raro ranei i te riti whakamanaia
a tetahi Kooti.
28. Ko nga whakaritenga katoa a te Komiti whakamanaia
i raro i nga tikanga kua kiia ake nei me pumau tonu
hei here i te whenua me nga moni e puta mai ana i taua
whenua.
29. Kaua e whaimana nga whakaritenga whakaaetanga
ranei e pa ana ki te whenu ae puritia ana e nga
Maori i raro i nga tikanga me a ratou ritenga
Maori i muri i te paahitanga o tenei Ture mehemea
kaore i haere i raro i enei tikanga.
30. Ka whaimana te Kawana i roto i tana Kaunihera
ki te whakahaere i tenei Ture ki runga ki tetahi
wahi ki etahi ranei o te whenua e tau ana ki raro
ki Te Ture Ngawah, a i reira ka whakakorea te mana
o te Ture Ngawha kia kaua e pa ki taua whenua. 
ÿ

31. I roto i tenei Ture mehemea kaore e rereke
ana i te tikanga o nga kupu e apiti ana ki tenei kupu
Komiti ko tono tikanga ko te Komiti i whakaritea i
raro i te tekihana 6 me te tekihana 8.
32. Ka ahei te Kawana i roto i taua Kaunihera, ki
te whakarite i nga tikanga hei whakamana i tenei
Ture ki te whakatika hoki i nga mea i he me nga mea
i mahue ki te whakatu  hoki i nga Apiha hei whakahaere
ki te whakarite hoki i nga utu e tika ana hei utunga.
33. Ma te Kawana e whakatu he Komihana kia Kotahi
te Tiati kia rua nga Ateha Maori hei titiro i nga
raruraru o nga whenua o te Tai Rawhiti.

PANUITANGA.
He panuitanga tenei kia mohiotia ai e te katoa e toa
koto ana i te tari o te kauni hera o te Kauti o Kuuki
tetahi kape o tetahi Pire, i taia ki te reo Maori,
hei whakatikatika i nga ture mo nga Whenua Maori.
Oketopa 6, 1884.

T.STARKEY, HUMEKE.
Te taha o te Arapiona Hotera, Nepia.
Ki te tonoa mai e te tangata he hu i au o ia ahua o ia
ahua, ka hangaia e au kia rite rawa, ki nga kiri papai
anake hoki.
No taku mohiotanga ki nga ritenga Maori, ka tika rawa
aku hanga kia rite tonu nga hu mo te tangata.
T.TAKEI.

RUDDOCK AND FRYER.
Whare Maitai, Nepia me Heihitingi.
Kei a mana nga Mihini mahi whenua. Nga pu, Paura, Hota
tingara. Nga tuuk kamura, me nga mea katoa
mo roto i nga whare, o nga ahua katoa. E hokona
katoatia mai ana i nga Kaihanga, no reira ka ahei te 
hoko atu ki nga utu ngawari rawa.
He maha nga Pu puru Kumu, Pu puru atu i te waha hoki,
he kohatu nei etahi, he mea iti etahi.
He parau takirua takitaki ranei nga hea. He Miri 
Kaanga, he Penu Kaanga, he Ponaka mo nga tangata 
haerere, he Kaheru e 3 hereni te ut, nuku ake etahi, 
me nga taonga ke, e nui atu ana i era whare hokohoko
o Nepia hei whiriwhiringa. E rite tahi ana nga utu o
Heihitingi me Nepia.
RATAKA ME PARAEA.

PANUITANGA.
Ko te tari o te Waka Maori kei muri tuta ake o te
Tari perehi o te Terewhone i Kararitone Rori, 
Kihipane. Me ahu mai nga tangata kawe korero mai ki 
taua Tari.

TE KOREROREROTANGA A MAHIKETE MO TE MEREPONA KAPA
1884.
1,000 nga hea i te 10 hereni mo te hoa, a e peneitia
ana te wehewehenga;
Hoiho tuatahi150
hoiho tuarua 75
hoiho tauatoru 50
Etahi hoiho wehewehe 75
Kotahi paraihe moni 20
E rima paraihi moni 50
Tekau ma ono paraihi 80
E wha nga winitanga mo te tikete kotahi.
Ka ahei te tikete kotahi te wini i te paraihi tuatahi
i reihi me nga paraihi moni e toru ano hoki.
Ka tangotangohia nga rota i te aroaro o tetahi komiti 
e whiriwhiria ana e nga kaihoko tikete a ka uru atu 
hoki nga kaituhi o nga nupepa. Mehemea ka tuku tieki
mai i te whanga me apiti mai te kotahi hereni mo te
whakawhitinga. He ota poutapeta te mea pai, kia rua 
hoki pane kuini mo te whakaatutanga korero.
Kei te kapi haere nga rarangi ingoa mo tenei 
korerorerotanga whaihoki kia tere mai nga tono a nga
tangata e hiahia tikete ana.
Me tuhi mai kia,
MUSKET.
Care of J.R.Scott and Co,Box 21, Post Office, GISBORNE

HEI TE 2 O OKETOPA TUTAKI AI.
TE KOREROREROTANGA A JACOB FAITHFUL MO TE HUINGA KI
HAAKI PEI A TE KOANGA 1884.
E 4,000 HEA I TE 10 HERENI.
Hanikapa KoangaHanikapa Pekenga
Hoiho tuatahi250hoiho tuatahi250
hoiho tuarua125hoiho tuarua125
hoiho tuatoru 75hoiho tuatoru 75
Etahi atu200Etahi wehewehe200
 650650
PARAIHI MONI
2 i te 50100
10 i te 20200
20 i te 10200
40 i te 5200
700
KEI TE 110 NGA PARAIHI.
E ono nga winitanga mo te tikete kotahi.
Ki te tangata e utu ana i te 1, e rite ana ki te 17 ki
te 1 tona korenga e wini, i te tangotangohanga kotahi,
tena notemea e ono nga tangotangohanga rota, e hoki 
rawa iho ana nga take kore wini. Ka ahei te tikete 
kotahi te wini i te paraihi tuatahi i tetahi i tetahi 
o nga reihi me nga paraihi
moni e wha ano hoki. Ka tangotangohia nga rotu i te 
aroaro o te Komiti e whiriwhiria ana e nga kai utu 
hea a e uru atu ana hoki nga kaituhi o nga nupepa.
Me apiti mai te kotahi hereni ki nga tieke o te 
whanga. He ota poutapeta te mea pai, kia rua hoki pane
kuini mo te whakaatutanga korero.
JACOB FAITHFUL
Care of N.Jacobs
Box 7, Post Office,
NAPIER.
E pai ana te tango tikete ia Scottie i te Kihipane
Hotera.
ÿ

HOHEPA PEKA
KAIWHAKAMAORI WHAI RAIHANA.
KEI TE TARI O TE WAKA MAORI, KIHIPANE.
E ngawari ana nga ritenga ki nga tangata e tuku
mahi mai ana.

TE KAMUPANE RARAWE
A ROPINI HUURU.
PANUITANGA MO NGA KAPA O MEREPONA ME NIU TIRENI,
MO NEMA, 1884.
Kei te puare inaianei mo nga moni 10,000,
20,000 hea i te 10 hereni.
E 404 PARAIHI, A E 7 NGA AHEITANGA MO TE HEA KOTAHI.
Ki te tangat e utu ana i te 1, e rite ana ki te 25
ki te 1 tona korenga e wini a ka ahei te Tikete 
kotahi te wini i te 3110.
MEREPONA KAPA
134 nga Paraihi.
hoiho tuatahi2000
hoiho tuarua 900
hoiho tuatoru 450
Nga hoiha i oma 900
hoiho kihai i oma1750
----
6000

NIU TIRENI KAPA
70 nga Paraihi.
hoiho tuatahi 100
hoiho tuarua 150
hoiho tuatoru 120
Nga hoiho i oma 250
hoiho kihai i oma 650
----
2500

E 200 PARAIHI
2 i te 50 100
6 i te 25 150
6 i te 20 120
40 i te 10 400
146 i te 5 730
----
1500

KA TUTAKI I TENEI O NGA RA O NOEMA.
E 55,000 hea kua hokona e matou, o te timatanga mai.
Ki te tuku tono mai, apitia mai nga pane kuini rua
kapa, kia rua, mo te whakaatutanga korero. He Ota
Poutapeta, Tieki ranei kua meakatia, me te 1 hereni
whakawhiti te moni pai. Mehemea he moni tinana he
noti ranei, me rehita. E pai ana  te tuka mai ki te 
Waea, ki te reta hoki kia rehitatia. E pai ana te
tuka mai ki te Waea ki te reta hoki kua rehitatia. 
Tekau paiheneti e patua ana i runga i nga Paraihi
moni, e wha paiheneti e ana moni mo nga kaiwhakahaere 
e hoko tikete ana, ki nga tangata ranei e tango
pukapuka ana mo te 25 tikete. Ka tukuna noatia atu
ki te meera, nga panui whakaatu i nga tikanga katoa
o mua o naianei mo ko ake ranei ki te tonoa mai.
Me tuku mai nga whakaaturanga a nga Kaiwhakahaere, i
mua mai o te 31 o Oketopa, kei kore e whakaaetia.
Tuhi mai ki a Robin Hood,
Care of T.Stapleto, Box 23S,
Post office, CHRISTCHURCH.
Kia Jubal Fleming, City Baths,
Colombo Street, CHRISTCHURCH, ranei
Kia Mr Adeane,
Kaiwhakahaere mo Kihipane ranei.
N.B. - Ahakoa e tukuna atu ana e matou ki nga Nupepa
puta noa i Niu Tireni nga ingoa me nga kainga o nga
tangata e wini paraihi ana, pera me etahi atu o nga
korerorerotanga e hiahia ana matou kia mohio nga 
tangata tango tikete ia matou, kei te puae noaiho 
nga pukapuka, hei tirohanga ma ratou i nga takiwa 
katoa.

PANUITANGA O TE FIDELITY KAMUPANE MO TE
MEREPONA KAPA.
Ka omakia ki Merepona i te 4 o Noema.
12,000 tikete i te 10s hereni.
133 Hoiho, 195 Niu Tireni Paraihi e wehewehea peneitia
ana:-
hoiho tuatahi1000
hoiho tuarua 600
hoiho tuatoru 300
Etahi mea wehewehe1100
----
Huia katoa mo nga hoiho3000

10 Niu Tireni Paraihi i te 1001000
10 i te 50 500
25 i te 20 500
50 i te 10 500
100 i te 5 500
----
195 ParaihiHuihuinga3000
Huihui katoa nga Paraihi, 6000
E ono nga aheitanga mo te 10 hereni.
328 Paraihi 328
Apiti mai he pane kuini mo nga whakaatutanga.
Me penei te tikanga tuku moni mai:-
1. Tieki Ota Poutapeta Peeke noti ranei.
2. Ripekatia nga tieki apititia mai hoki te 1 hereni
mo te whakawhitinga. Me tuhi ki te nama me kati noaiho
ranei engari kaua e tuhia te ingoa tangata ki roto i 
te tieki. Mehemea ka tuhia te ingoa ki roto, te ota 
ranei ka whakahokia atu ki te kaituku mai.
3. E pai ana te Ota Poutapeta, engari me tuhi ko 
Fidelity Company anake ki roto, a kaua ki tetahi
tangata ake.
4. E kore e whakaaetia nga reta e rehitatia ana, nga
terekarawhi ranei. Me tuhi anake kia Fidelity
Company ,
Care of A.A.CameronÕs Box, 251, Post office,
DUNEDIN.

NGA TANGATA KUA WHAKAMANAIA KI TE KOHIKOHI MONI 
MO TE WAKA MAORI.
Kua whakaae nga tangata e mau iho nga ingoa i raro
nei, ki te whakahoa mai kia matou i runga i te
whakahaerenga o te Waka nei a ki te hiahia te tangata
i era takiwa ki te tango i te Nupepa, ka pai noa atu
ki te  utu i a ratou moni ki aua tangata a mo te 
taenga mai kia matou ka panuitia nga ingoa o nga kai
manaaki me nga moni i utua e ratou.
W.W.Paraone, Uawa, Tologa Bay
J.Finlay, Waitotara
Henare Mc Clutchey, Marahea
Tamati Tautuhi Fox, Tokomaru
E.Pook, Mataahu
J.E.Dalton, Tuparoa
Hori Waaka, Taumata
Hone Mokena, Kawakawa E.C
Wi Pahura, Wharekahika
H.K.Taiaroa, Christchurch
Rapana Inia, Kaikohe, Bay of Islands
A e hiahia ana matou ki te whakarite tangata ke etahi
atu takiwa. Ki te pai mai etahi tangata mo whakaatu 
mai.


ÿ

TIITI me WHARAEA.
TURANGANUI WHARE
HE TNO WHARE PAI 
HE WHARE NGAWARI.

Haere mai e aku hoa maori katoa E mohio 
nei kia au i roto i nga tau ka tekau o te a
Tai Rawhiti o te Tai Tuauru o te Hauauru o te
Hautonga.

6000 ENO  MANO PAUNA TE
UTU ONGA TAONGA.

He Tuira Huiti Kooti Tarau Wekoti, He
Tokena. He Potae me te Hate, Enei mea
Katoa mo te utu e 25s.

KO TE RATA RAUA KO TAUNERE.
Ko te toa tino pai rawa tenei rute o te Taone o
Kihipane mo nga Maori. Hei hokonga
Pouaka, Teepu, Tuuru, Moenga, Mihini tui Kakahu,
Paraikete, me te nui nga atu o nga mea katoa mo roto
o te Whare, Haere mai kia kite i o maua taonga.
LARGE & TOWNLEY 

I. C. TEIRA.
KIA MOHIO MAI AKU HOA MAORI.
Kei au te tahi Tino Haupu nui o nga Tu Tera
Katoa i Kihipane Kei taku Tera i Karatitone
Rori, i te Kokinga o te PEERE TITITI.
Ka taea e au te hoko atu nga Tera me nga
PARAIRE mo te Paki mo te Terei me nga Kakahu mo
te mahi Parau, me nga Tera Peeke me te tini noa
atu i nga mea pera.
I RUNGA I TE UTU O AKARANA.
HAERE MAI KITA KITE.

WIREMU MOKENA.
KAI HANGA TERA, HANIHI.
Haere mai ki te Whare whero (te Pei)
Karatitone Rori, Kihipane.
Kia kite i taku haupu nui o nga Tera me nga
Paraire me nga Haihi me te tini noa atu o nga mea
pera Kawea mai hoki a koutou Tera Tawhito Hanihi
kia Mahia nga Wahi pakaru.

WIREMU TATARE.
KAI RUURI WHAI RAIHANA, KIHIPANE.
Ka ruuritia e ia nga whenua i runga i ritenga ngawari
rawa. Ki te tukua mai nga reta ki a ia ki Kihipane
ka tere tonu tana whakahaerenga i nga whakahaunga mai.

TAUMATA TOA, WAIAPU.
Kua  puare tenei Toa inaianei, a tino Taonga Ataahua
nga mea e hokona ana. He Kakahu, rere ke, rere ke, nga 
ahua.
He ti, he huka, he paraoa me ena tu kai katoa.
A he taputapu maitai ano hoki etahi.
E utua ana ki te moni te poaka, te hoiho, te keka,
te kaanga me era atu mea e hokoa ana.
HORI WAAKA.

HE PANUI.
Kua tae mai a
WIREMU TOORO,
Kai ruuri whai raihana ka Kihipane nei noho ai.
He maha ona tau e ruuri ana ia i nga Whenua Maori i
nga Takiwa o Akarana, a he tino tangata mohio ia ki 
tena
mahi. He tangata whakangawari rawa hoki ia i te utu, 
ki
nga tangata e tuku mahi mai aua mana.

E K PARONE WAIKATO.
Ki oku hoa Maori
Haere mai ki to Koutou, hoa, tawhito kia
PARAONE, Waikato.
Ko ahau te tangata tino ngawari rawata te hoko ki
nga tangata o Kihipane.
E ngawari ana a te Paraone ki nga tangata
whakaaro tika, ki te utu mai, Ko nga tangata
whakaaro kore ki te whakarite, E kawea ki te
whakawa.
Ko nga Taonga ngawari te utu tika i runga i
te pono, Kei au.
HAERE MAI!
KIA PARAONE, WAIKATO.

HE KAMURA.
He panuitanga tenei naku ki nga Maori o te Takiwa
Tairawhiti.
He tangata Maori ahau no Niu Tireni. He tangata matau
ahau ki nga mahi kamura katoa.
Ki te hanga whare, tatau, wini, teepu, tuuru, topa,
me ena ta mea katoa.
Tekau ma waru oku tau i noho ai i runga i tena mahi ki
tetahi tino kamura Pakeha i Katipere.
Kia rongo mai koutou e nga tangata e hiahia ana kia 
hangaia tona whare ki te utu ngawari, ke ahau te 
tangata ngawari te utu.
Ki te hiahia te tangata kia mahia tona whare me tuku 
korero mai ki te etita o te Waka Maori i Kihipane.
H,KINGI TUTEPAKIHIRANGI.
Hepetema 5, 1884.

KI TE IWI MAORI.
Ki te hiahia koutou ki te hoko paraoa, hopi, kanara, 
tupeka, maati ti, huka, me ena tu mea me haere mai ki
te toa.
HEMI TAIRAWHITI.
Ki te whare e ngawari ana nga utu.

HEEKI.
KAI RUNGA I RARO I TE MANA O TE KAWANATANGA.
KI NGA MAORI O TE TAKIWA TAIRAWHITI.
Kei te pai ahau ki te ruuri i a koutou whenua, ki te 
whakahoa atu hoki kia koutou i na whakahaerea nga
kootitanga o aua whenua.
E pai ana hoki kia whakaritea mo te takiwa e
whakahaerea nga whenua, mo te hoko mo te reti ranei, 
ka utu mai ai i nga moni ki au mo taku mahi.

He mea Ta e Hone Mokiriti i te Tari Perehi o Te
Terewhene Kihipane mo Paratene Ngata te tangata nana
tenei Nuipepa.
Turanganui, Kihipane, Oketopa 17, 1884. 
ÿ