Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 2, Number 43. 04 February 1865


Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 2, Number 43. 04 February 1865

1 1

▲back to top

2 2

▲back to top
               TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

I mau ratou i te Ihupuku; ko nga tama-

riki i patua ki te patiti, ko te Paraone i

puhia. Katahi  ka tahuti a te Rio, tae ki

te awa ki Waitotara ka kau tahoe atu tona

hoiho ka  whiti ki tetahi taha ki te taha ki

Whanganui, e pike ake ana i te tahataha ka

tu te hoiho i te mata; ko ia hoki ka tu ano

i tona huha katau. Katahi ka karanga ki

nga kai whai kia tukua ia, kua mate hoki

ia. Ki hai i whakarongo, puhia tonutia, tu

i te kaokao katau puta tonu atu te mata i

tetahi taha. Katahi ia ka karanga ake kia

ratou kua mate  rawa ia, me haere ia i a

 ratou; ko te rerenga mai o tetahi o ratou

 ka puhia i te rae, mate tonu iho. Muri iho

 tanumia ana e Komene (tetahi o ratou) i

 reira ano. Na  Haata nga korero nei, te

 tuakana o te Rio. I mau ano taua tangata

a Haata i nga " Pai Marire " i muri mai i

 te matenga o tona teina. Na Komene i

 korero ki a ia ki te matenga o tona tuakana.

                                             

 Muri iho ka tahuti mai a Haata. puta ana

 ki te kainga pakeha korero ai i nga korero

 nei. Ko te tokorima o nga mea i mate i

 patua i te Ra Horoi; he haerenga ki tetahi

 kainga ki  te tiki ho, kaheru nei, patua

 tonutia iho ki te patiti.

   Muri iho ka haere mai 200 o aua tangata

 ki te pa  o te Rio, ko  Peiatu, ki te Pa

 Karaka  hoki, ka taea e ratou aua pa, riro

 ana i a ratou nga tangata o roto—hui katoa

 nga tangata o roto o aua pa i riro, te kau

 ma rima pea, nga tane, nga wahine, nga

 tamariki.





     TE HUPIRIMI  KOOTI, NEPIA.

 No te 1 o nga ra o Pepuere 1865, ka tu te Wha-

 kawa o te Hupirimi Koati ki Nepia nei. Ko te

 Whakawakanga  tenei o runga ake o etahi turanga

 whakawa katoa i te motu nei. Ko te Honetana

 te ingoa o te Kai Whakawa; ko te tangata ia

 nana a Netane te Huiki i whakawa i mua ra. He

 maha nga herehere pakeha i whakawakia i tenei

 turanga whakawa; otira, ko nga Maori anake e

  korerotia e matou.

  • Ko Petera, ko Hoani Ngarara, ko Tamati (he

 tangata maori ratou no Purimu te kainga o nga

  Katorika) nga mea i whakawakia i taua whaka-

  wakanga; to ratou he he toanga i tetahi wahine

  maori ko Tauri te ingoa, Ko te korero tenei, ara.

  I te 20 o nga ra o Hanuere haere atu ana i Nepia

  taua wahine raua ko tona tane a Tiemi, he pa-

  keha. No to raua taenga ki te pito o te rori ma

  e anga atu i Nepia nei ki te taha whaka te Awa

  Puni, ka mau raua e nga tangata tokotoru nei, e

  hoki ana i runga i o ratou hoiho ki Purimu, No

  te taenga ake  ki taua wahine  raua ko  tona

  tane   ka   karanga   atu    a    Petera   kia

  eke taua wahine ki runga ki tona hoiho, ko te

  tane ko Tiemi kia eke ki runga ki to Tamati, koi

  ngenge raua i te haerenga. Ki hai raua i wha-

  kaae i te tuatahi, no muri ka whakaae; ka eke te

  wahine ki runga ki te hoiho a Petera i runga i te

  tera noho ai, ko Petera i te kumu o te hoiho; ko

  Tiemi i eke ki runga ki te hoiho a Tamati raua

  tahi ko Tamati—katahi ka haere, Katahi a Pe-

  tera ka whiu i to raua hoiho ko te wahine kia

  oma, ka whatoro hoki tona ringa ki nga kahu o

  te wahine hura  ai; he riri anake te hoiho, ka

  tupou te kumu ki runga. Riri ana hoki te wa-

  hine, mataku ana hoki, Katahi ka karanga ki a

  Tamati; —"E   Mate e! kai te hanga kino te ta-

  ngata i au—kai te hura i oku, " Katahi ka rere

  te wahine  ra ki raro: hei reira ka karanga a

  Hoani  Ngarara—"Haere  mai  ki taku hoiho;

  naku te hoiho pai. Kakino te mahi a Petera ki a

  koe. "  Katahi ka eke te wahine ra ki runga ki te

  hoiho a Hoani, ka ki atu kia tae ratou ki te ara-

whata i te one i te rori e anga atu ki Tutaekuri,

me tuku raua ko tona tane ki raro. Katahi ka

haere ano ratou; ki hai i roa e haere ana ka mahi

ano hoki a Hoani ki te hura i nga kahu o te wa-

hine ra. Heoi he tangi anake te wahine, ka rere

raua  tahi ko tona  tane ki  raro ka  tui i o

raua   ringa  ka   haere  tahi   raua. Ko

te rerenga o Petera raua ko Hoani ki te whenua,

ka haere mai ki a Tiemi ka ki mai—" Ka tango-

hia e maua to wahine, ku aitia e maua; ekore koe

e kaha ki te pupuri. " Katahi a Petera ka mau ki

a  Tiemi ka  turakina ki te whenua; ko  te-

tahi   ringa  ki   te  whakawiri   i  tetahi o

nga ringa o Tiemi, ko tetahi ringa ki te nonoti i

te kaki, a pakaru tonu iho te toto i nga taringa o

Tiemi. Ko Hoani tena kua mau  ki te wahine,

 mamau ana raua, a, pakaru noa iho nga kahu o te

wahine; muri iho ka turakina ki te whenua, ka

 huraia nga kahu ki runga tae ki te uma, ka pehia

 nga turi, katahi ka taea tana i hiahia ai. No te

 mutunga ka karanga atu ki a Petera—'' E hoa

 haere mai ki ta taua wahine; maku e pupuri te

 pakeha noi. "  Katahi ka  tukuna te pakeha  e

 Petera ka rere mai  ki te wahine. Whakatika

 tonu ake te pakeha, oma tonu mai ki te taone ki

 te korero ki nga pirihi. He  pakeha  iti marire

 taua pakeha, ehara i te tangata kaha, he tangata

 iwi kore noaiho—na reira ia io ma mai kite taone.

 Mehemea i tupono ki te tangata kaha, penei kua

 kore ratou e manawanui ki te kohuru i te wahine,

 Heoi, ka rere mai a Petera i runga i te karanga a

 Hoani, ka tae mai ki te wahine ka karanga a Ta-

 mati—"E  hoa ma ka mau korua, tenei te pakeha

 e haere mai nei. Kia hohoro, ka mau  korua. "

 Katahi a Petera ka whakatika, kaore ano kia taea

 tona hiahia i te oho i te pakeha e haere ana mai.

 Tae rawa mai te pakeha kua tae ratou ki o ratou

 hoiho i a Tamati e tiaki ana, haere ana ratou ki

 to ratou kainga. Katahi ka horoi taua pakeha i

 te paru i te kanohi o te wahine, ka whakapai i

 ona kahu  kua kino i te okeokenga, ka arahina

 mai ki te taone. Heoi, nga korero o te whakapae.

 Ko  te pakeha i tae ake i korero ano i te wha-

 kawakanga i tana i kite ai. Te kau ma rua nga

 pakeha, he mea rotarota, nga kai whakarongo i

 aua korero. Ko te Karini te kai whakamaori mo

 te Kuini, ko Erueti te kai whakamaori mo nga

 herehere hei tiaki i te whakamaoritanga o te Ka-

 rini, koi kiia i he tona whakamaoritanga. He

 roia ano tetahi te hou o nga herehere hei tiaki i a

 ratou koi whakahengia noatia ratou, Te ki a nga

 herehere na te wahine ano i ki kia rere raua ko

 Hoani ki raro ai ai. Kaore tenei i whakarongona

 e te kau ma rua; he mea. hoki e haere tahi ana

 ratou—ekore ra  pea te wahine e pena i te mea e

 haere   tahi   ana   i  tona   tane, Katahi

 ka  whakaaro  te te kau  ma  rua  he tika te

 he  o  nga  tangata nei. E  rite tonu  ana a

 Petera  ki a  Hoani  ki te Ture  pakeha—ko-

 tahi ano to raua he. Ko Tamati totahi ka whaka-

 hengia ano. Mehemea  i tutata ia i te aitanga,

 kaore i rere atu ki te whakaora i te wahine, penei

 ka he ano ia. Otira i te ahua o te korero i tawhiti

 ia e tiaki ana i nga hoiho, ekore pea ia e kite e to

 ana i te wahine, na reira ka tukua tera a Tamati

 kia ora. Engari ko te ngakau e mohio ana i rite

  tahi ratou; no roto i te korerotanga te he, na

  reira i ora ai. Heoi, ka whakapuaki te kupu a te

  te kau ma rua kua tika te he o Hoani raua ko

 Tamati. Katahi te Kai Whakawa  ka ki; —" E

 nga herehere. Kua  oti i te te kau ma rua he tika

 to korua he. Ki a maua nei ki te pakeha i mua

  ai ka penei te he o te tangata ka whakataronatia

  kia mate. Inaianei tona  ritenga ka waiho  te

  nuinga o nga tau o tona oranga i te ao hei tau

  herehere mona. Ko tenei e whakaaro ana au kaore

  korua e tino mohio  anu ki te nui o tenei he, e

  kuare ana korua; kaore i rite te akonga i a korua

  i to te pakeha akonga—no konei ka whakanga-

  waretia e au te whiu mo korua. Engari kia mohio

  korua ekore rawa e ova te tangata e to noa ana i

  tetahi wahine e hiahiatia noatia ana e tonu nga-

  kau—ahakoa he wahine purimu, he wahine tika

  ranei. Na ko to korua mahi he mahi kuare rawa

  atu, he mahi kuri, ehara i te mahi tangata. E ki

  ra koe, kia tokorua ngu tane kia rore noa ki runga

  ki tenei hangu i te wahine patu ai! Na he ki atu

3 3

▲back to top
                 TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

tenei koi titiro mai tetahi tangata maori ki te nga-

ware o te whiu o enei tangata, ka whakaaro he mea

noa te to wahine, a ka tahuri ki te pena apopo ake

nei, ahakoa wahine maori, wahine pakeha ranei,

kia mohio te tangata pena ekore rawa au e nga-

ware, ka tino nui rawa te mate mo tena tu tanga-

ta. Ko tenei, ka karanga au me tuku enei tanga-

ta kia  wha  tau  e  whakataurerekatia ana, e

waiho ana hei kai mahi. "

  Heoi ka mutu i konei te whakawa. Ka mauria

a Hoani  raua ko Petera e nga pirihi ki te whare

herehere. Apopo  ake  nei ma koutou  e titiro e

mahi ana i te taone nei, e mau ana te mekameka

 ki nga waewae.

   E hoa ma, e taea enei te aha ? Ehara i te

 pakeha i mate ai ratou—na ratou ano. Ka pena

 te he me to ratou, he mate ano.



HE  WHARANGI  TUWHERA  MA NGA

          HOA TUHI MAI,

         Waipukurau. Hanuere, 26, 1865.

 KI A TE KAI TUHI  O TE WAKA  MAORI.

   E  hoa, Tenei ka kite au i tetahi korero

 atahua i roto i te nupepa o tenei marama, o

 Hanuere  nei—he  mango  tetahi he kai-

 puke   tahuri tetahi. Ina  hoki  tetahi

 korero  pai  kei au, he  poaka. Ko

 taua poaka e rua nga  upoko; ko tetahi

 upoko kei te upoko ano, ko tetahi upoko

 kei te kumu. Ko te upoko i te kumu

 kaore he kaki, ko te upoko  tonu wha-

 kapiria tonutia ki te kumu. Ki te mea ka

 kai i te u kanui te totohe o raua upoko.

 Ko  nga waewae ano e wha, ko waenganui

 i noti; ko te kumu i waenganui o nga

 kuha nei. Ko taua poaka kei toku kainga

 e noho  ana; era ranei e ora, era ranei e

 mate—ko  tona ahua hoki e ahua mate ana.

 E!   katahi ka kitea to te Atua tona whai-

 hanga !  E  penei ianei to te Ua atua ki te

 whakarere ke i nga mea ngokingoki ?



                Na IHAIA HUTANA.

   [Ko te Atua o te Ua e ki mai na koe

 kei roto anake i tona ngakau, he tinana-

 tanga  no taua Atua  i kore—engari  he

  parau noaiho na te whakaaro o te tangata.

    Ko te kaipuke tahuri e ki na koe, na te

  tangata i korero mai he wae wae hou i pae

  mai ki uta nei, no muri iho ka rongo matou

  he iwi kau ia, he mea tawhito. Ko  te

  wahi o te kaipuke  hoki i kitea ehara i te

  mea  hou, engara he  mea  paraki, papa

  tawhito nei. Heoi, ehara ia i te kaipuke

  hou, he mea tawhito ia. ]





           Kairakau, Hanuere 19, 1865.

  KI  A TE  KAI TA  O TE WAKA    MAORI.

    Tenei te Ture o te Kawana ka kite iho

  matou mo nga rori kia mahia. Na, ta ma-

  tou whakahoki, e pai ana. Ko ta matou

  rori hoki e pai ana kia mahia; no Waipu-

  reku, te Mata; no te Mata, Maraetotara;

  no Maraetotara, Waimarama; no Waima-

  rama, te Apiti; no te Apiti, Kairakau.

  Ko nga pakeha o Mangakuri, o Pourerere,

  kei  a ratou te whakaaro  mo  reira. E

  ki ana hoki te Ture o Kawana ko nga ta-

  ngata e whakaae kia mahia he rori ki runga

  ki nga whenua, no nga pakeha  ranei, no

  nga  maori ranei, ka utua tikatia te wahi e

   takoto ai te rori—e pai ana. Ko tetahi o

  a matou  kupu ko nga kai mahi o te rori,

  ahakoa pakeha ahakoa maori, ma te Ka-

   wana anake e utu nga kai mahi. E ki ana

hoki te Ture a Kawana ka utua ano ki te

moni nga  tangata e pai ana ki te mahi i

aua rori. Heoi ta matou whakahoki. Mau

e tuku ki te perehi kia kite nga hoa maori

me nga hoa pakeha.

  Na  te Runanga o Kairakau, o te Apiti,

na HEMI, na RUKA, na te Katoa tonu.



               Mataikona, Hanuere 13, 1864.

KI A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI, —

  He korero tenei no te purei ki Rangiwhakaoma

i te 2 o nga ra o Hanuere 1865. I te tatanga ki

te ra purei ka whakaritea e matou he Ture mo

 matou ano, he Ture whakatupata kia kaua e kai

 waipiro. Ki te tohe te tangata ki te kai i taua

 kai i taua ra purei, he hoiho tonu te utu. Mahia

 ana nga Ture, a ka oti, katahi matou ka haere;

 ka tae, ka korerotia nga hoiho mo te purei; oti

 nga hoiho kotahi te kau ma  toru. Katahi

 ka whakaturia i te purei timatanga, ko Ra-

 ngitoto na  te Otene  Matua; ko  te Rangi-

 katatangi na Hoera  Rautu; na  te  pakeha

 tetahi na Henare Niho, kaore au e mohio ki te

 ingoa o taua hoiho. Katahi ka whakaturia. Ko

 nga pakeha mataku katoa i nga hoiho e rua. Ko

 te tangata rere o Rangitoto ko Manaena; to te

 Rangikatatangi tangata ko Pipimoho; ko Tiemi

 pakeha te tangata a to Wiho, he pakeha ano.

 Heoi ka tukuna aua hoiho; whakatika ai nga

 hoiho erua, ehara i te hanga ! Motuhia noatia

 raua, mamao noa atu, ko ta Wiho kaore i tata ki

 aua hoiho e rua. Ko te mea i puta rawa o raua

 ko Rangitoto ko te Rangikatatangi i muri tonu

 iho. Ka mutu ena hoiho ka tu he oma ke ano.

 Ko  Rakaipaka tenei hoiho na Hone, me etahi

 hoiho ke atu hoki e toru. Katahi ka tukua aua

 hoiho e wha. Whakatika ai a Rakai paka motu-

 hia noatia tona takiwa ko ia anake, puta ana.

 Muri mai ka tu ano he hoiho ke. Na e rua nga

 purei i muri mai, ko nga hoiho i puta ko Kainga-

 kore, ko Heke, na Hone anake enei hoiho, me

  Rakaipaka hoki nana ano, Te purei mutunga

  i te pakeha; e wha nga purei, riro anake i te

  maori.

    No te mutunga o taua purei ka kitea e te Ru-

  nanga tetahi tangata o matou e haurangi ana.

  Katahi ka hopukia, ka tonoa te utu; puta ana te

  kau herengi—ko te Ture tango hoiho i mahue.

  Ka puta nga moni a taua tangata, tino riringa i

  riri ai, Ehara i te hanga ake ! Whano iti matou

  ka kino i taua purei nei, Ko nga pakeha hoki

  kua hui ki runga i taua tangata whakahau mai

  ai kia patua tetahi o matou. Na te kaha i a

  matou ki te pupuri i taua tangata e tohe ana ki

  te patu i tetahi o matou. Heoi, ka whakahe au

  ki nga pakeha; ka titiro au ki to ratou ahua me-

  hemea tonu ko Karukaru e poka ana i te whenua

  hoki he nui nga kakari pakeha i taua purei, kaore

  te  poka noa mai  ki  a matou  nei raruraru,

  Ina hoki he nui nga kakari pakeha i taua purei,

  kaore matou e rere noa atu ki a ratou na mahi

  kakari. No to matou nei raruraru katahi ka rere

  noa mai ki runga whakahau ai.

    He korero ke tenei, Ko nga tangata o Matai-

  kona tona mate  he Torotiti. Kaore he mea i

  puta i taua mate; mate katoa nga tamariki, nga

  wahine, nga tane, E hiahia ana matou kia kimi-

  hia mai he rongoa mo  tenei mate kino. Me-

  hemea  kei te kite tetahi kainga maori ranei, i te

  rongoa me whakaatu mai kia mohio ai matou.

                   Na HORI POTANGAROA.

  [Kaore matou e mohio ana ki tena ingoa o tena

  mate, he pehea ranei. Engari me ui koutou ki

  te Takuta i Waipukurau. ]



    HE MANGO. —I   te Turei te 24 o nga ra

  o Hanuere 1865, e tu ana tetahi tangata

  maori, ko Ihaka te ingoa, i roto i te wai i

  te Whataapuka—to  nga turi te wai i taua

  tangata ra. Katahi ka rere mai  tetahi

  mango, ka ngau i tona waewae—e hopu

  aua i tona tangata kia kainga. I puta ano

  ra te tangata ki uta, engari i mate rawa

'  toua waewae. I reira ano etahi tangata

4 4

▲back to top
                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

maori e tu ana, katahi ka rere atu ratou

ka patu i te ika ra ka hurihia mai ki uta.

Te  roa o tana ika 6 putu, 9 inihi. Muri

tata iho i te matenga  o tena ka  puta

mai tetahi ki taua wahi tonu ano; e ki aua

tera e te 10 putu te roa o tenei i muri nei.

Whakamatau   noa  nga tangata ki te patu,

puta ana, ki hai i mate. E  korerotia aua

kua  ki tonu te Whanganui o Roto  i te

 mango i te taha ki roto. I mua tata atu

 nei e rua e toru ranei rau o nga punuka o

 taua ika i mau i te raunga ika a nga ta-

 ngata maori i roto i te whanga o Ahuriri.

    o                                               



     HE  PANUITANGA.

 HE     ki atu tenei ki nga tangata Maori katoa

       i a ratou oku hanga e takoto ana. kaore

 ano kia rite. Na, no te mea e hoki wawe ana

 ahau ki Ingarangi, he ki atu tenei ki aua tangata

 Maori, me whakarite katoa mai aua hanga i mua

 mai o te tahi o nga ra o Maehe o tenei tau. A, ki

 te kore aua hanga e rite i mua mai o taua ra ka

 tamanatia ki te aroaro o te Kaiwhakawa, Ko te

 tangata mana e kohikohi ana taonga. kei aia katoa

 hoki nga ritenga, ko Erueti Hemara o Waipu-

 reku,

             Na TEONE REWITI.

                             Ngawakatatara,



 E RIMA  PAUNA HEI UTU.

 KUA      HAERE   KE  tetahi hoiho uwha; ko

        te parani he penei   kai raro iho i nga

 huruhuru o te kaki; e haere ake ana ki te 5 tau;

 ko te tu, he tu a pouri, whakauruuru ai te huru-

 huru ma ki roto. Erua enei nga tau e ngaro ana;

 e hapu am  i te ngaronga. I whanau mai i tetahi

 pakeha i Nuhaka taua hoiho.

   Ko nga moni  i runga ake nei ka hoatu ki te

 tangutu manu e mau mai taua hoiho ki a KAPENE

 RATA; ki a te RATA ranei i Mangakuri.

   Hanuere 26 1863.



   ERUA  PAUNA    HEI  UTU.

  KUA    HAERE   KE  i te kainga o te Paraone i

        Mata Pirau tetahi hoiho RAHO  POKA

 whero; kaore he wahi ma; nga waewae me nga

  turi he pango; kote parani tenei  kei te taha

  katau o te kaki i raro i nga huruhuru; kua hu-

  ngia katoatia nga waewae; ko te whiore he poto.

  Ka riro nga moni i runga ake nei ki te tangata

  mana e mau mai ki Mata Pirau.





       PANUITANGA.

  HE    kai hoko hoiho au. Ka tae mai te hoiho

        a te tangata ki au rae hoko tonu e au; ka

  kore, ka waiho iho i au maku e hoko atu, ma te

  tangata nana te hoiho te ritenga ki au. Nga hoiho

  e waiho ana ki au ka kawea e au ki roto ki te tai-

  epa 25  eka te rahi; he nui te kai, te wai. Kia

  pahika atu i nga wiki e rua e noho ana ki roto

  katahi ka mea au kia whai whakaaro te tangata—

  ki te rua tonu wiki e noho ana kaore tahi he utu.

                      Na TANA,

                Kei te taha ki te MIRA a TAMATI

                          i NEPIA.

    Noema 28, 1864.





   TURANGA  TERA HOIHO.

   E   MEA  ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki

        nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo

   mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia nga uta-

   utanga tera pai o Ingarani mai. He mea whakarite

   marire e ia kia hangaia mai ano; ehara i te mea

   hanga noa. Ko te ritenga o te utu e ngaware ana.

     Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria

   mai ki a ia.

      Heekipiri rori.

       PANUITANGA.

KO     aku hanga i taia atu nei au na runga mai i

       te kaipuke i a te NEPIA kua pau tenei te

hoko—ekore   hold e toe i te papai o aua hanga.

Ko  tenei be taonga hou enei kei au i tenei takiwa

na runga mai i etahi kaipuke maha; ekore e taea

 te tatau. Ko taku karanga ano i mua ra, koia ano

tena; ka kore te moni i a koutou, ahakoa tena,

 me haeremai ano koutou ki te matakitaki—tena te

 rangi e kite ai koutou i te moni ka hoki mai ki te

hoko.

   E hiahia ana au ki te hoko taewa; ma te tanga-

 ta e whai taewa aua e haere mai ki taku whare,

 maku e hoko.

                    Na te HATANA.



 WHAKARONGOMAI.

 KO     au tenei ko RAWHI, i te toa i tetahi taha

       o te rori i te whare Kawanatanga i Nepia,

 kua noho ke ki tetahi whare e tu ana i tetahi taha

 o te rori i te tea hou o te HUTANA ma.

   Me  haere mai nga maori, me nga manuhiri, puta

 mai ki Nepia nei, rae haeremai ki taua whare oku

 ki te matakitaki i aku hanga hou. Ara, ko nga

 Tera wahine, nga Tera tane, nga wipu, nga paraire,

 me nga aha noa atu—e wha nga pouaka hou mai

 no nga whenua pakeha e wahia ana e au inaianei.

 Tera  hoki nga  Koti puru, nga  Tiakete, nga

 Tarautete, nga Hate, nga Ringi, nga Piwhi, me

 nga aha noaiho—he mea ngaware anake te utu, he

 mea pai anake hoki.



    Haere mai ki te Matakitaki.

 TAHUTI MAI!  TAHUTI  MAI!

 TENEI  nga hanga e makaia noatia ana e au;

     ehara i te tikanga utu ona utu. Ko nga

 hanga katoa o te pakeha, ina anake kei au—nga

 paraikete, nga hate, nga tarau, nga kahu raumati,

 nga  kahu hotoke, nga kai, nga tupeka, nga aha

 noa atu. Ko te ahua he pai anake; ko te utu he

  iti noaiho—he mea  hoki naku kia we te riro, i

  whakaititia ai. Ma koutou e haere mai ki te ti-

  tiro; ahakoa hoko, kore ranei, me haere tonu mai.

                    Na te NOURE

                            Koi Hekipiri Rori.



 WHARE  HOKI KEI TUTAE-

             KURI.

  HE   mea tenei naku kia rongo nga tangata

 maori o Tutaekuri, o hea atu, kua tu i a

  maua ko taku hoa tetahi WHARE HOKO i ko atu

  o te Arawhata i Tutaekuri. Ka tangohia tonutia e

  maua nga TAONGA PAPAI   katoa a te pakeha,

  ara; —

    Nga kai, huka, ti, aha noa nei.

    Nga kahu tane, wahine, nga kakahu katoa hoki.

    Nga piwi kareko, nga kaone, nga aha noa atu.

    Nga  paata, nga toki, nga hapara, nga mea rino

         katoa.

  Ko  te utu o enei taonga katoa e rite tonu ana ki to

  te taone, hei raro iho ranei.



       Haere mai, matakitakitia.

         Na HEKITA PIKAKA  ma.





   ERUA PAUNA HEI UTU.

   KUA     HAERE ke atu i Nepia nei, kua tahaetia

         ranei, i te timatanga o Hepetema 1864,

  KOTAHI  HOIHO  WHERO  pouri nei. Ko te

   parani kei te pakihiwi maui ha  penei  te

  kitenga whakamutunga e ahu atu ana i te taone

  whaka te Awa Puni; he wahi paku nei te pahure

   o te tuara i te tera; he tongi ma kai te rae, me te

   hawhekaraone te rahi; kua hungia i mua taua

   hoiho.

     Ko  nga moni i runga ake neia hoatu ki te

   tangata mana e hopo i taua hoiho  arahina ki a

  te Paranene i Ruataniwha.

     Nepia, Hanuere 10 1863.