![]() |
Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 2, Number 33. 03 September 1864 |
![]() |
1 1 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. " No. 33. ] NEPIA, HATAREI, HEPETEMA 3, 1864. [VOL. II. HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI MAI. TENEI nga moni kua tae mai mo tenei tau a Ihaia Hutana 10s., a Hirini Okeoke 10s., a Hamuera Kahukoka 10s., a te Herewhitau 10s. — tenei hoki te 10s. a Hemi Miha o Te Kopi, Wai- rarapa. Me korero te Mina ki nga pakeha e mahi rakau ana i roto i tona awa; ekore ratou e mohio, ekore hoki pea e kitea, tona, panuitanga ki te Waka Maori mehemea ka taia. Koia hoki me tona tera, mana ano e korero ki aua pakeha a kau e ki nei tera—rae kawe ranei ia ki te nupepa pakeha. Tenei te reta whakahoki a Ihaia Hutana mo nga taonga a nga pakeha mo te hoko e taia atu nei. Na, kia rongo mui koe. heoi tonu ano te ahua o tenei hanga o te nupepa. Ko ena hanga i taia atu na, he mea kia, mohio te tangata e hiahia ana ki tenei mea, ki tena mea—he mea kia mohiotia e ia te whare hei haeretanga mai mona. Ehara i o, matou ena panuitanga, na nga pakeha ia nana nga taonga; he mea utu na ratou i taia ai, tena tanga, tena tanga — he tikanga hoki ia no te hoko. Na koia hoki me nga pakeha e karanga, nei he kai hoko ratou i te witi, i to kaanga, i nga kai maori atu, ehara i te mea he whakahihi no ratou; engari, he mea kia mohio te tangata i te witi, i te kaanga, i te aha, ki te whare e hiahia ana, ki aua kai. Koi titiro he a Ihaia Hutana a muri ake nei ki aua panui- tanga. Ko Matene Kuta e hiahia ana ki te hoko tera. Engari me anga ia ki te pakeha nana nga tera. Me homai ranei ia i ona moni ki te tangata haere mai ki Nepia, mana e boko. E ki ana a Nopera kia taia ra ano e matou tona reta katahi ia ka utu i te nupepa. Na kua hoatu e matou he nupepa ki a ia i mua ra ano, kaore hoki tera i tahuri ki te utu—heoi, he hoha anake matou, whakamutua ana te hoatu nupepa mana. Katahi nei hoki tera ka tahuri mai ka whaka- riterite rawa mai i te korero ki a matou ! Ekore matou e pai ki tenei ritenga. Mehemea kua utu ke atu ia hu tika tona tuhi mai. Otira te tino tikanga i kore ui matou e pai kia taia taua reta, hu mea koi waiho hei whakatupu mauahara— ekore hoki e tika kia waiho te nupepa hei ara tautohe. Ko taua reta kua ngaro—mana e pai mai, a Apiata, kia tuhia mai tetahi, hei reira matou ka ata rapu i te tikanga. Kei hea ra ano nga moni a Hori Kio Kio o Kairakau mo tenei tau? Nana i ki kia hoatu he nupepa mana—na, me hohoro te whakarite kia tika ai tana tono. Ko Hoera Rautu hoki, ko Wiremu Paekohe, ko Wi te Rua Maunga, me homai anake ena i te moni mo tenei tau e haere nei. Ko Wiremu Patene hoki tetahi i tono nu- pepa mana; ki mai ana kia hoatu te nupepa ka uta ia—no te hoatutanga he kore anake. Ka kore e hohoro te puta mai ka whakamutua te haere o nga nupepa ki a ia. Ehara hoki tenei hanga i te mea rongo taima. E TA MA, tenei te ngakau te rapu nei. Ka noho ka titiro whakamuri atu matou ki nga whawhai, ki nga raruraru, ki nga pourita- nga, ki nga aha atu, o tenei motu i muri mai o te taenga mai o te pakeha, te kitea hoki e matou te putake nana i whakatupu nga be e mate nei tatou inaianei, me te mea nana i whakatangata ke te pakeha raua ko te maori. I toka taenga mai ki tenei moutere pai tonu toku ngakau ki nga tangata i roko- hanga mai e au i konei e noho ana. Ki hai au i mea kia riri ki a ratou, kia takahi ranei i a ratou, kia aha ranei, kia aha ranei. Ta aku i hiahia ai, kia noho tahi i runga i te aroha, i te pai, tetahi ki tetahi; kia ako au i a ratou i nga ritenga e pai ai ratou, e puta ake ai i roto i te kuaretanga i roko- hanga mai ai e au e noho ana, kia rite ratou ki au ano te whairawa me te ora. A, kai te hiahia hoki au ki enei ritenga pai inaianei ano—he nui toku hiahia pera e mau nei. Me titiro ki te tohu o to te pakeha ngakau i runga i te whakaaro o te Kawanatanga mo nga tangata o Tauranga. Ki hai i whakaaro te pakeha no roto i te whawhai ena tangata; ki hai i whakaaro kua mate ona whanaunga i a ratou te patu, ko te aroha-anake kia puta tana i whakaaro ai. No konei ka whakaorangia ratou, ka hoatu he purapura hei whakatupu kai ma ratou, ka waiho atu te nuinga o te whenua ki a ratou ano, ka whakatumautia etahi wahi ki a ratou, ki a ratou tamariki, ake, ake, ake atu—kia kore e taea e nga tamariki te ho- ko atu i aua wahi me ka nui haere te pake- ha i tetahi whakatupuranga, koi noho mate i muri iho. Ka rangatira nga tamariki i ena whenua ka whakatumautia atu ki a ratou, no te mea ka kake nui tonu te ri- tenga o aua wahi i te takiwa e nui haere ai te pakeha. Ma te pakeha hoki e whakanui te whenua e nui ai; ka kore he pakeha hei noho, hei aha hoki te whenua? kaore ra, hei oneone noaiho—he rarauhe anake tana koi, he moni i kore. Ae ra! E hiahia ana au kia kake taku hoa maori; kia puta tona ingoa i roto i nga iwi o te ao. Kei hea rawa te tangata mana tenei e whakateka? Kahore ra he tangata. Otira kaore ano tenei kia tino
![]() |
2 2 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. taea e au nga ritenga pai e hiahia nei au. Ahakoa manawanui noa au, ahakoa tupato noa au, kua tupu ake ano te tautohe, te puhaehae, te whawhai marire ano. He aha ra i penei ai ? Ki hai tenei hanga te tanga- ta i kiia hei hanga tautohetohe, hei hanga whawhai, tetahi ki tetahi, me te kuri nei ano te ahua. Taukiri koe te Maori! nga uri o Maui! E hoatu ana he pai ki a koutou; e meatia ana kia hapainga tou ingoa ki roto i nga iwi o te ao—he rere anake i a koe ! Otira ko te tino take i tupu mai ai nga he, me nga kino, ki ta matou titiro, ko nga whenua kaore ano kia puea ake i roto i te maoritanga; nga iwi e pupuri tonu ana i nga tikanga o namata. Otira, e kore e oti tena taha o te korero i tenei nupepa; waiho, hei tera nupepa whakaoti ai. TENEI matou ka rongo ki etahi maori e korero ana kua whakahengia, e nga pakeha o Ingarani, te tikanga o te Kawanatanga o tenei motu ki nga maori. E ki ana meake whakahengia ai a Kawana Kerei e te Kuinitanga, ka whakatikaia nga maori; ko te whenua ekore rawa e riro tetahi wahi. Nawai rawa enei korero horihori i ako ki a ratou ? Na te hau noa atu ano pea. Na, me whakatikaia e matou ena korero kia ata tika, koi tinihangatia tonutia kou- tou e te tangata rupahu. Kua tae mai nga rongo o Ingarani ina tonu nei—i nga meera o reira mai. He tika ano te korero i roto i te Runanga o te Kuinitanga mo te whawhai i Niu Tireni nei—he kimi i te take o te kino ki konei. Heoi, mahia ana e ratou, whakaotia iho ana ko te mana o te Kuini, o te Ture, me hapai ki runga i tenei motu—kia kotahi Rangatiratanga, kia kotahi Ture, ko to te Kuini anake. Ko te tikanga o Kawana Kerei kia tangohia etahi o nga whenua o nga iwi tutu, kua whakaaetia hoki tena. Engari ko te aroha, e nui ana te aroha; e mea ana kauraka e hunaia rawatia nga iwi tutu; kauraka e tangohia katoatia te whenua; ko te iwi i iti te hara, kia iti te whenua e riro; ko te iwi i nui te hara, kia nui te whenua e riro. A, ko te tikanga ano tena a Kawana Kerei; e rite tonu ana tona whakaaro ki to te Kuinitanga. Tena ano ra nga pakeha o Ingarani i mea kia kauaka rawa atu te whenua mauria; otira kaore i puta ta ratou whakaaro i te tokomaha te pehi. Ko tenei, kia rongo mai koutou, ka riro ano etahi wahi whenua o nga iwi tutu; ka hapainga ano te Ture o te Kuini hei pehi i nga tutu, i nga kino katoa o konei, kia kore rawa e tupu ake i muri, kia noho rangatira te tangata—pakeha, maori hoki. Tera ano pea matou e hoki ki enei korero i tetahi nupepa. HE WHARANGI TUWHERA MA NOA HOA TUHI MAI. Akuhata 24, 1864. KI TE WAKA MAORI, — Kua kite matou i tau reta e Morena. Kaore he korero. Kua oti nga tikanga i roto i te Pa- whakairo; kua korerotia i roto i nga hui katoa ki kona te he o taua tikanga Kingi. E tohe tonu ana ratou ki taua tikanga; kati, me waiho ratou i kona haere ai, mana e tahuri mai ki to tatou tipuna, ki a te Kuini. Ko nga ritenga kua kore- rotia i mua. Kaore he kiminga ritenga inaianei. Ka rere te weta o te Kingi, me ona wahi katoa kua riro i te ringa o Aitua. NA NGA TANGATA o MOHAKA. Pourerere, Akuhata 18, 1864. KI A TE KAI TUHI O TE WAKA MAORI, — E hoa tenakoe. Ko te take o tenei reta i tuhia atu ai tenei kua kite au i etahi korero i roto i nga nupepa ki au. Tenei te korero i rongo ai ahau ko te hokonga whenua a Tareha i te Kaweka. Tenei hoki tetahi, ko te hokonga a te Hiratau i Manawatu; ko te hokonga a Ngaitahu i Wai- nui oru tetahi. Na, kua kite ahau i te hokonga whenua i tenei hokonga hou e hokoa na ano ki a te Kuini i te takiwa o te Kingi maori nei. Kei te pehea nga runanga nana nei au i tiki mai i nanati toku kaki; nga tangata nei a Morena, a te Paraone, a Rota, a Karaitiana, a Karauria, a Matenga Ruta o Waikato, a Apiata, a Paora Ro- piha, a te Herewini ? Me haere ena tangata, kua tuhia nei ahau o ratou ingoa, ki te nanati i te kaki o Tareha, o te Hirawanu. o Ngaitahu i Wai- rarapa, kia mohio ahau he kaha to ratou ki te tiki i ena nga moni. Na te ahua iti pea i au i haka mai ai koutou i tenei haka na: — Toroa e! Toroa whakapai tangata! Huia e! Huia tangata kotahi! —I waiata ai i tenei waiata hoki, na: — Ki kona te rahurahu tupu noa mai ai, Kia piki ake au ki runga te kiritoi. Na, e ta ma, ko te take o tenei korero i whaka- houtia ai be whakahoutanga ano no te hoko whenua inaianei. Huritu. He kupu ke tenei, he whakapai noku ki nga ko- rero a Tamatea i te nupepa o te 9 o Hurae, a Paora hoki ratou ko tona iwi ko Ngatipahauwera. E tama, e Paora, ka pai koutou ko tou iwi, ka noho ki te mana o te Kuini. E Pitiera Kopu, e Paora te Apatu, e whakapai atu ana ahau ki a koutou. Inahoki, no koutou anake nga tipuna ingoa nunui nei, a Tamatea, a Kahungunu. Koia hoki tenei, kia mau ki te oranga o te pani, o te pouaru, o te rawakore, o nga tamariki hoki. Heoiano. Na to koutou hoa aroha. E Hemi Wuru. Tukua atu e koe toku reta ki te Waka Maori kia rongo mai o tatou hoa maori, pakeha hoki—kei hoha koe, tukua katoatia atu. Na EREATANA TE KURU. Pourerere, Akuhata, 1864. KI A HEMI WURU, — E ta, tukua atu e koe taku reta ki te Waka Maori kia kite o taua hoa maori i Mohaka.
![]() |
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. E hoa ma, e Ngatipahauwera, kua puta au ki te moana, kua mau te tatua o to koutou tipunai o te Kahu o te Rangi, i te tu o ta koutou panu, ki te pai. Tenei hoki tetahi putanga o oku ki te moana. Ka puta te kohu i runga o Mataariki ka ki oku tipuna; —" haere tatou ki te moana, inahoki he aio tukituki; inahoki nga hina o te taha e takoto mai ra i te moana. " Inahoki to koutou hoa a Tareha; ta te taha tana putanga e mau na ki te pai—tona kotahi anake. Tena ko nga tangata o Heretaunga nei be whakahihi anake te mahi mo te Kuinitanga. E boa, e Toha, e ki ana koe ka tata te maro nga ringaringa a te taha Kawanatanga. Na, naku ake tenei ki, kua maro ano nga ringa o te taha Kawanatanga; inahoki kua pepeke nga ringaringa o te taha Kingi—kua motu nga ringa, kua motu nga wae- wae, kua motu te hope, kua motu te tinana, ko te upoko anake e tatau nei o to tipuna o Aotearoa. Hei pu aha, hei paura aha ma taua? te noho noa iho ai taua, te mahi pai, te noho noa iho. Kei te kimi noa, kei te rapa noa au i te wairua o te piri noa, O te piri noa ki te Kawana; a, hei aha ? a, hei aha ? Ka takoto te Kingi maori; e! ka hikitia! E! ka hapainga! E! ka whiua ki te waitai! Te Kingi i tawhiti, e! whakarongo mai ra! Ka whai au i te tonga o te ra; Ka tu au ka korikori, ka tere mohe mohe te huia—a! kai mauiui. Aha ma taua ta taua nei mahi ? manawa. Kei te tukituki te tau o taku ate ki a te wehi, wehi ki te whenua. Aha ma taua ta taua nei mahi ? Aha ma taua ta taua nei mahi ? —Hei aha ina ma taua a te Kingi maori ana haka e haka atu nei i Heretaunga, nei ? Na MORENA. WAIRARAPA. Akuhata 11, 1864. KI A HEMI TE MIHA, — E koro, tenarakoe. Tenei te kupu kia rongo mai koe—kua mate a Wereta. Ko te mate ra tenei; kua riro katoa ona pihi whenua i te ta- kutai mo tona he ki Wainuioru. Riro ake £800 pauna rae nga pihi whenua hoki o te Wereta; he mea tono marire na nga tangata o Wainuioru ki a te Kupa kia hoatu nga wahi whenua o to matua. He mea tohe hoki na te Kupu kia whakaaetia e te Wereta: whakaaetia ana a te Wereta—heoi, no konei pouri ana a te Wereta. No te kitenga o te iwi, o te Kupa hoki, ka pouri a te Wereta katahi ka whakahokia mai nga wahi whenua o te Wereta—otira, ko etahi i pai, ko etahi kaore i pai, ki te whakahoki mai. Heoi, ko matou ko a taua matua, ko te Manihera te Kehu, ko Raniera te Iho, ki hai i pai ki te wha- kahokinga mai; no te mea be mea ata tono marire, he mea ata hoatu marire hoki i te ra e whiti ana. Otira tenei ano te tino whakaaro i kore ai au e pai. ara matou, he tupato no matou; he penei na—taihoa, amua, amua ka taunutia a te Wereta, he whakamokaikai ta ratou mahi ki a te Wereta. Kati te kupu ki a koe; mau e mohio iho. Te whakahoki tika ki ta matou nei wha- kaaro ma te Kawana e whakahoki mai nga kainga o te Wereta, kaore e pai ma te iwi nei. Titiro iana ki nga mate o mua; ka mate i te matenga, ka whakaorangia, ka waiho tena hei ki whakakuare mo muri iho. Heoi, ma korua ko te Aruhe e haere atu ki a te Makarini. Na to tuakana papa. Na HEREMAIA TAMAIHOTUA. [KUA taia e matou tenei reta a Heremaia Tamai- hotua; tenei hoki ta matou kupu, ara—kaore matou e mohio ana ki te take i mea ai aua ta- ngata ki nga whenua a te Wereta. Ko ena wahi i waihotia e te Kawanatanga i te takutai, nana ake ano, na te Wereta. Kua tango te iwi nei, a Ngaitahu, i te moni mo a ratou whenua i Wai- nuioru—kia peheatia atu hoki ? Kati pea ki a atou. ] WHARE WHAKAWA. KIA rongo mai nga tangata maori katoa o Here- taunga nei. He panui atu tenei kia mohio koutou ki nga ra e tu ai te Kooti Whakawa o te Kemara ki nga kainga e haere ana e tera. Ara, ko te ra Whakawa i te Puketapu, hei te Wenerei tuatahi i roto i te marama—ia marama, ia marama. Ko te ra Whakawa i Petane, hei te rua o nga Wenerei i roto i te marama—ia mara- ma, ia marama. Ko te ra Whakawa i Wai pureku, hei te toru o nga Wenerei i roto i te marama—ia marama, ia marama. Ko te ra Whakawa i Awhe raka, hei te wha o nga Wenerei i roto i te marama. Heoi. Na be mea atu tenei ki a koutou mo te ai he a te tangata e hiahia ana e koutou kia whakawakia. ma koutou e haere atu ki a te Kemara ki te kainga e tata ana ki a koutou. E wha hoki enei kainga hei turanga whakawa—kei mate haere mai koutou ki Nepia nei, i te whenua roa. KUA NGAKO tetahi kau puru, (tourawhi nei); he whero te kara, he par anei penei kei te papa. I kitea ano taua puru era mamma i te taha ki te nga- / / i herehere i te Whakapirau. Ku hoatu e au kiu kotahi pauna te kau herengi ki te tangata mana e whakahokia mai ki au ki O kawa. Na RAURI. KUA NGARO TETAHI WAKA TOTARA; e toru pakihiwi maro me te hawhe te roa; he titi rino, ma- totoru nei, kei te ta; he peeti whero, me te horu, kei nga matatatata. Makue utu te tangata mana e kitea ka mau mai ki au i Nepia nei. Na te IETI. PANUITANGA. TENEI kei au nga hoiho e rua e noho ana kei te Pohue, kei roto kei o matou hoiho. He rahopoka tetahi o aua hoiho, he wahiue tetahi. Ko te ahua o te uha he tu a kohinahina, tangata pu nei, he parani kei te peke katau, kaore e ata marama; he parani hoki kei te tuara, kei muri i te maunga tera, he penei 3. He whero te raho- poka, he maunga taura kei te kaki, ma tonu. Ka kitea e te tangata nana me haere ake ki au. Na KIPA. Pohue, Akuhata 13, 1864. [Advertisement. ] KIPA wishes it to be known that there are now (August 13), at the Pohue, 2 stray horses running amongst the natives' horses of that place —one a gelding and the other a mare (or filly. ) • The latter is an iron grey; indistinct brand on right shoulder; also a brand on the back, behind the scat, thus3. The gelding is a buy, with white marks of rope on neck. The owner can re- cover hia property by applying to the advertiser at the Puhue. KUA MAKERE i te Wenerei, te 3 o nga ra o Akuhata, i te Heekipiri Rori i Nepia, tetahi mea whakamau here kaki wahine nei, rue te tiki maori nei te ahua rite. He koura o waho o taua hanga, he kohatu tu a pouri nei i roto. Tokorua nga ahua wahine kai runga i te kohatu e puku ake ana; he mea whakairo aua ahua ki te kohatu ma, pau katoa nga tinana. Ka kitea e te tangata taua mea, ka mauria mai ki te whare o Hemi Wuru i Nepia, ka utua ia mo tona kitenga. Nepia, Akuhata 8, 1864.
![]() |
4 4 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. AKIHANATANGA I RUAHINE I TUTAEKURI HE HOIHO, HE KAU. HE HIPI. PIE AHA ATU. EHOA MA, tena au kei te whakatu i taku aki- hana, i to Whare Paparikauta i TE PERETI TUTAEKURI i roto i nga marama katoa—ia marama, ia marama. He akihana hoko Hoiho, Kau, Hipi, Poaka, me etahi atu mea ora; tetahi, he tarutaru kai hoiho noi, he kaanga, me nga parau, me nga aha noa ahu whenua nei. Ko tu tangata e whai hoiho ana, aha atu ranei, mo to hoko me pa wawe mai ki a au ki Nepia nei. Te utu maku, mo te Kai-hoko akihana, kia ko- tahi herengi i roto i te pauna Kotahi, rae ka riro mai; ka rua pauna, ka rua herengi—heoi nei ano te utu. Te utu mo te nohoanga o te kau, o te hoiho ra- nei, i roto i te taiepa i to po kotahi, he hikipene mo te po kotahi. Te tangata pirangi ki te waiho tona hoiho, kau ranei, ki roto i te taiepa me pa mai ki au, ki re pakeha nana te paparikauta ranei reira ano. Engari, mo te hoiho, kau ranei, kaore e riro, kia rima herengi e homai ki te Kai- hoko mo te whakaaritanga. Na te IENIHI, Kai hoko akihana. KARANGATIA! KARANGATIA! TENEI TE HAERE NEI nga kaipuke taonga 1 a te HUTANA raua ko tu EAWINI i roto i nga marama katoa. Heoti nei ano te whare e uta tika tonu mai ana i Ingarani i te hanga nei i te Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu. Nga kahu huruhuru o tenei whare mo te hotoke, he mea uta tonu mai i Kotorani; nga hate, no Ma- rikena tonu mai hoki. Ko te Tupeka o tenei whare he hira ke noa ake i ro etahi whare te pai—ki te tangohia i to paunu kotahi ka hoatu noa he paipa hei purunga. Ko nga piwhi e iwa pene, tae ki te 11 pene, mo te iari; he kara mau—ki te mea ka whakama- tauria tera e hoki tonu mai te tangata ki te hoko. Ko nga kai katoa hoki kei konei e takoto ana; ko te huka kaore he kirikiri i roto. No raua noa atu ano tenei whare, ehara inaianei; ehara i te mea tupu ake i te po kotahi me te harori te ahua. Ko konei hoki i ngaware ai te hoko; he mohio hoki no ona tangata ki ana mahi, ki te tango mai i te kahu pai, i te kahu iti te utu o rawahi. Na te HUTANA raua ko te EAWINI: PANUITANGA. HE pakeha hoko i nga kai maori nga tangata kua tuhia nei nga ingoa kiraro iho—ara, i te witi, i te aha noa. Ko te WATA ratou ko KENERE ko WATA ano. E WHA PAUNA HEI UTU. KUA haere ke atu i Petane, i te timatanga o te raumati o tera tau (1863), tetahi hoiho uwha, He whero marama nei te kara; ko te pa- ra kei te pakihiwi maui, he penei P; ko te wae- wae maui o muri he ma; he taika kei te rae. Ko te tangata mana e mau mai taua hoiho ki a te RO- TERA, Pakeha, kei te taha o te whara karakia o te Katorika i Nepia nei, ka riro i a ia aua pauna e wha. Na te ROTERA. Nepia. Hurae 19. 1864. TAHUTI MAI! TAHUTI MAI! ! TENEI nga hanga e makaia noatia ana e au; ehara i te tikanga utu ona utu. Ko nga hanga katoa o te pakeha, ina anake kei au—nga paraikete, nga hate, nga tarau, nga kahu raumati, nga kahu hotoke, nga kai, nga tupeka, nga aha noa atu. Ko te ahua he pai anake; ko te utu he iti noaiho—he mea hoki naku kia we te riro, i whakaititia ai. Ma koutou e haere mai ki te ti- tiro; ahakoa hoko, kore ranei, me haere tonu mai. Na te NOURE Kei Hekipiri Rori. TURANGA TEKA HOIHO. E MEA ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo mai ratou e haere tonu mai anu ki a ia nga uta- utanga tera pai o Ingarani mai. He mea whakarite marire e ia kia hangaia mai ano; ehara i te mea hanga noa. Ko te ritenga o te utu e ngaware ana. Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria mai ki a ia. Heekipiri rori. WHAKARONGO MAI. HE Tangata hoko Hoiho, Poaka. Pikaokao ho- ki, te tangata e mau nei tona ingoa ki raro iho. E hiahia ana a ia kia rua nga hoiho mana inai- anei tonu ano. hei to i tetahi kaata mana noa nei. E kore ia e pai ki to hoiho hoki iho i te rima pu- tu, me te wha inihi, te teitei. TEONE TANA. Te Whataapuka. Nepia, Hurae 21, 1864. ERIMA PAUNA HEI UTU. KUA NGAEO tetahi hoiho TOURAWHI. E haere ake ana ona Tau ki te wha ko te parani be penei i roto i te porotaka, kei te pakihiwi maui; kaore ano kia eketia. Ko te ki- tenga i muri nei kei te taha ki Maraekakaho. Ka utua e an ki te rima pauna te tangata inana e kawe mai taua hoiho ki au i roto i te ma- rama kotahi i muri iho i tenei ra. Na te HANITA. Nepia, Akuhata 13, 1864. WHAKARONGO E MEA ana a WIREMU RAETEPONE o Waipawa, ki ona hoa Maori kia rongo mai ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, ite Poaka, i te aha noa atu hoki a te tangata maori. Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakeha. kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko. HE HOKO! HE HOKO! HE HOKO! KATAHI ANO au ka ki atu ki aku hoa maori, e hoko nei matou, tenei nga taonga tini noa iho kei au. Katahi ano aku hanga i ki ai au he pai rawa. He mea tae hou mai hoki ia i runga i te kaipuke i a te ' NEPIA. ' Ekoro ano e taea te tatau. He aha kia korerotia ai; engari ma kou- tou e haere mai ki te matakitaki—ahakoa, kore te moni i a koutou me haeremai ki te matakitaki; tena te rangi e kite ai koutou i te moni ka hoki- mai ai ki te hoko. He utu iti te utu. Ko te pa- raikete ma, he mea ano 12s. mo te mea kotahi; he mea ano 15s.; he mea ano 18s. Na te HATANA.