Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 2, Number 29. 09 July 1864 |
1 1 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI " KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. " No. 29. ] NEPIA, HATAREI, HURAE 9, 1864. [VOL. II HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI MAI. TENEI nga moni 10s a "Wi Turoa o Uawa; a To- ha hoki 10s; me Nirai Runga hoki 10s; mo te tau hou anake ano. E ki ana a Toha kua kore e tae atu tana nupe- pa mo te mutunga o te tau. Na, kotahi te meera ki te Wairoa i hapa; tae rawa atu te kai hari atu i nga nupepa kua riro te pohimana-—engari na te meera o muri i mau atu nga nupepa mo taua kainga. Tetahi, kua riro ke mai a Toha ki Waipatiki noho ai i tenei takiwa—na kona pea tetahi wahi i he ai. He mea atu tenei ki nga ta- ngata haereere ki nga kainga maha ekore e taea te tuku atu i nga nupepa kia whai haere atu i a ratou ki nga kainga maha— engari ko te kainga tumau, hei reira te nupepa. Ki te haere ke te tangata i tona kainga mana ano e whakarite iho he tangata hei mau, hei tiaki i tana nupepa i muri i a ia—hei tuku atu hoki ki te kainga i haere ai tera. Ko Matene Ruta hoki e ki ana kaore i tae atu tana nupepa whakamutunga. Kua ui matou ki te pohimana o Rangiwhakaoma ki taua nupepa; ki ana mai taua pohimana kua tae atu ano taua nupepa; ki te mea i ngaro, i ngaro atu ki nga ta- ngata o taua kainga ano. Otira, tenei kua tukua atu e matou tetahi nupepa ki a Matene. Engari me ako e Matene ki nga tangata o tona kainga kia kaua e tango i tana nupepa. Ko Paora Koropura, ko Hoani te Rangikanga- iho, me etahi tangata atu e mea ana ki homai he pauna mo a ratou nupepa kia puta atu ai i roto i nga wiki katoa. Ekore e taea e matou tenei inaianei; engari me kati i nga wiki erua. Me homai ko te tekau herengi nei ano. Ko Paora Koropura me homai kia tekau ma rima; e rima mo te tau kua hori, tekau mo te tau e haere nei —me tuku mai ko te pauna, ma matou e whaka- hoki te rima herengi ki te upoko Kuini. Tenei kua tae mai te pauna (£1) a Hori Nia Nia raua ko Renata Pukututu mo a raua nupepa o tenei tau—10s. o tetahi, 10s. o tetahi. Me ta te Mina hoki tenei kua tae mai 10s. Ko te 10s. mo te nupepa i a Raniera te Ihu kua rite i a Eraihia te utu. HE oranga ngakau tenei i roto i te takiwa o te kino nga rongo mahi maori e puta aua mai ki a matou. He tohu ia no te matauranga o te ngakau o etahi o nga Rangatira maori o Heretaunga. Inahoki a Tareha, e mahi nei ki te hanga i tana mira paraoa i Paheru Manihi; he pakaru no taua mira, mahia houtia ana. Mehemea he tangata whakaaro kore a Tareha, penei e waiho aua kia tu noaiho aua me tona pakaru noa atu. Ko tenei e kitea ana i te whakaaro o tona ngakau e haere ana i runga i nga mahi maori whakawhairawa mona. Ko te Hirawanui tetahi e mahi ana ki te hoko whenua, he taki pakeha ki tona kainga hei homai i nga ritenga wha- kakakenga mo toua kainga. Tetahi, ko nga tangata o Mohaka kua oti nei ta ra- tou kaipuke hei kawe mai i nga hua o te uaua o te tangata ki te taone hoki ai. Ekore e ngaro te tohu o te pai i roto i enei mahi. Ina te kore he wairangi noa ki nga ritenga Kingi pohehe. E ki ana he kaipuke pai rawa taua kaipuke o Mo- haka nei. HE WHAKAPAPA NO NGATIAPA, NO RA- NGITANE, NO HAMUA, NO HEA ATU. Ko Tanenuiarangi te tupuna o Rangitane i Hawaiki. I whai ingoa taua iwi ki a ia. Na, ka whanau ona uri ka nui haere, tae noatia mai ki a Whatonga i te rua te kau pea o nga whakatupuranga. Na, ko Tamatea, ko Apa Nui, ko Apa Roa, ko Apa Tiika, ko Apa Koki, ko Apa Hapai- takitaki, no taua takiwa ano o Whatonga —ko Tanenuiarangi ano te tupunga. Ko Tiki te tupuna o Tanenuiarangi; i heke iho i te rangi. Kore aua he wahine maua, katahi ka pokepoke ki te oneone he wahine mana—ko te putake mai tena o Tanenuia- rangi. Heoi, ka rere mai a Whatonga, a Kahungunu, a Apa Nui, a Apa Roa, a Apa Taka, a Apa Koki, i runga i nga waka, me to ratou nuinga katoa, ki uta ki tenei motu nei—ka u ki Turanga. Kua whawhai noa mai i Hawaiki, whawhai haere mai i te moana, a, u noa mai ki uta —katahi ka wehea. Ka noho atu a Tamatea ki reira. Na, no muri ka tupu a Ngatika- hungunu i tona tama, i a Kahungunu. Ka haere mai a Whatonga, ratou ko tona iwi ko Rangitane, ka haere ki Tamaki, ki Manawatu hoki—kaore hoki he tangata o te whenua i taua takiwa. No muri rawa mai nei ka rere atu etahi ki Arapaoa—a, e noho mai nei ano raua ko Ngaitahu. Ko Apa Hapaitakitaki i haere ki Ran- gitikei noho ai—no reira a Ngatiapa i whai ingoa ai, ko Ngatiapa. Ko era Apa i noho atu ki Turanga—a, e noho mai nei ano ona uri, ko Ngatiapa ano, i tera pito o te whenua. Heoi, ka noho ka whakatupu, ka tae ki a Hamua, he tama na Uengarahupango, i te ono o nga whakatupuranga. I konei ka wehea, ka whai hapu, ka huaina ko Hamua—e noho mai nei i Ruamahanga, puta noa ki te takutai i roto i era iwi. Heoi, ka noho ano a Rangitane, tae noa ki a te Rangiwhakaewa, i te rima o nga whakatupuranga i muri i a Hamua. Na, ka wehea he hapu ano, ko Ngaiterangi-
2 2 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. whakaewa—e noho mai nei kei Tamaki, kei Puehutai. Heoi, e rima nga whakatu- puranga i muri ka tae ki a Ngangahau—ka rere i konei tetahi hapu, ko Ngatingauahau, e noho mai net i Puehutai, i Raukawa. He maha ke nga ingoa o tenei hapu, i huaina i muri nei, no runga i ona matenga, i ona tupuna, i ona aha atu. Heoi, etoru nga whakatupuranga i muri nei ka tae mai ki tenei takiwa, i a te Hirawanui nei. Ko Kauwhata te tupuna o Ngatikauwhata —he uri no Tanenuiarangi. Ko tetahi o nga tamariki o Kauwhata, ko Wehiwehi— no reira a Ngatiteihiihi. Ko te tikanga hoki o tenei kupu, o te ihiihi, e rite ana ki te wehi, ki te mataku; na reira i ki ai ko Ngatiteihiihi. Ko Rauru hoki tetahi tangata i haere mai i runga i nga waka ki Turanga; he teina a ia no Whatanga. Ko ia te tupuna o Ngarauru e noho mai i Waitotara. TAURANGA. TE PAREKURA I TE KANGA Tena kua tae atu pea ki a koutou te rongo o te Parekura i muri nei i Tauranga; ahakoa, me ata korerotia mariretia i te nupepa nei. I te Turei, the 21 o nga ra o Hune, ka whakatika ake i te Papa (he pa hoia i reira) nga hoia e rima rau e ono te kau ma waru, me a ratou rangatira e rua te kau ma ono. Whakatika ake ana haere aua, a, te Ranga—he pa maori. Te taenga ki te Ranga ka rokohanga iho nga maori Kingi i reira e keri parepare ana, e hanga ana i ta ratou pa. Rite tonu ratou ki nga hoia te maha e ono rau ratou e kiia ana. Titiro atu ana te hoia kua araitia rawatia te ara i nga parepare kua oti. Kaore kau he pu repo a te hoia; ko nga pu raiwhara anake ano a ratou rakau. Ko te hoa riri i roto anake i ona parepare e noho ana; ko te hoia he haere noa atu taua i te takiwa. Ka mutu, no te kitenga mai o te hoa riri i te hoia e haere atu aua ka tukua mai etahi o ratou hei hunuhunu; otira, ki hai i whai taro e pupuhi ana ka whati ano ratou ki roto ki ona parepare pupuhi ai. Katahi ka tau iho te hoia ki mua tonu o nga pare- pare pupuhi ai; ko etahi i toro haere ki te- tahi taha, ki tetahi taha. Ka kawe i kona— pupuhi aua tetahi, pupuhi aua tetahi. Ka rua haora e pupuhi aua ka tata ake etahi hoia, e haere mai aua me te pu repo kotahi hei awhina i a ratou hoa. Ki hai i whanga kia tae rawa ake enei ka puta te hiahia o nga hoia kia reia nga parepare—he kawenga no te whakatakariri mo etahi o ratou i mate i tera parekura i Pukehinahina i te 29 o nga ra o Apereira. Katahi ka wha- katangihia te piukara kia reia tonutia. Heoi, hei konei ka pa te umere o te hoia, turi aua nga taringa; te rerenga i rere atu ai; hei aha maua te mata a te hoa riri e ri tonu ana te rere; Inanoa nei kua eke tonu ki runga ki nga parepare; kai roto i nga whakaawarua e werowero ana, e patu ana. Katahi ka pipiri tonu te riri, o tetahi o tetahi; otira, ka toru, tae ki te wha pea miniti e riri aua, ka whati kino rawa te hoa riri, ka tahuti—kaore hoki i kaha ki te houi. Waiho iho aua 68 o ratou i roto i nga whakaawarua takoto ai, kua mate rawa. Ka pa i konei te karanga kia whaia; katahi ka whaia haeretia i te parae e nga hoia haere hoiho (penei me enei i Pekapeka nei) me nga hoia haere i raro i te whenua hoki. He maha nga maero e patua haeretia aua i te parae ka tae ki nga awaawa hohonu ka puta nga morehu. Katahi ka hokihoki mai nga hoia, ka tahuri ki te kohikohi i nga tupapaku—ahiahi rawa atu kua 107 kua tanumia e te hoia ki roto ki nga whakaawarua. Etoru te kau ma whitu i riro herehere mai—e rua te kau ma whitu o nga herehere i tu a kiko, he tu kino. Ekore e mohiotia rawatia inaianei nga mea o te hoa riri i mate, no te mea ko te mahi a te tangata me ka tu he ngoki haere ki roto ki te rarauhe, ki nga wahi ngaro hoki, whakahemohemo ai; a, ngaro tonu atu etahi—ko etahi kia roa noa atu ka kitea ai. Tena he nui o tera i mate; ko etahi korero kua rongo matou e kiia ana 204 kua tanumia e te hoia—mana e pono, mana e parau, waiho maika. Tahoa pea tatou e rongo ki nga ingoa o nga rangatira kua mate—e kiia aua ko Rawiri Tauia tetahi. Ko ia te rangatira o nga maori i te parekura i Pukehinahina—heoi ra, kua riri ia i tona riringa whakamutunga. No te hoia tokoono nga rangatira i tu, kai te ora ano; tokoiwa nga hoia noaiho i mate rawa; etoru te kau ma toru i tu a kiko, kai te ora ano. Ko te hoiho a tetahi rangatira hoia i mate, ko te tangata i ora. E kiia ana kua matemate katoa tenei nga tino rangatira o taua kainga, o Tauranga; kore aua he upoko totika ma ratou me ka hiahia riri ano ratou. Heoi ano. NGA RONGO O KONEI. WHAKAWAKANGA. No te 21 o Hune ka whakawakia a Winiata, he tangata maori no te Karamu. He haerenga no taua koroke ki roto ki te whare hoko o te Hu- tana raua ko te Eawini i Nepia nei, kitea aua te hata huruhuru i runga i te papa e takoto ana; katahi ka tangohia ka hunaia ki roto ki ona kahu. Kitea ana e nga a pakeha o te whare, tangohia aua; me te ripene hoki. Ki aua taua tangata he wahine nana i hoatu te ripene ki a ia. Katahi ka whakawakia; whakaoti anu e te Kai Whakawa kia kawea ki te whare herehere whakamahi ai i roto i nga ra kotahi te kau. Heoi noho aua i te whare herehere. KAIPUKE RERE MAI. Tena te Kaipuke nui o Ingarani mai e taria aua e te pakeha i tenei takiwa. Kei runga i taua kaipuke nga pakeha 100 e rere mai ana ki ona huanga i Nepia nei. Tona ritenga mo te kaipuke rere mai i Ingarani kia wha ma- rama i te moana ka tae mai ki uta nei. Tena ko tenei totahi ka ono marama o taua puke i te moana e ngaro ana; pawera ana nga pakeha o konei koi tahuri. Ka- tahi nei ano ka tae mai te rongo kua u taua puke ki Po Hakene—he mea kai ma ratou. Tena pea kai te rere mai inaianei —ka tata pea te tae mai.
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. TE KAWANATANGA. E noho aua te hui o te Runanga o te Kawanatanga i Nepia i tenei takiwa. E whakatakoto Ture ana mo Heretaunga; me nga tikanga mahi rori, me nga tikanga maha noa atu e pai ai, e kake ai, to tatou kainga a Here- taunga. HE WHARANGI TUWHERA MA NGA HOA TUHI MAI. Mohaka, Hune 7, 1864. KI A TE KAI TUHI O TE WAKA MAORI. E hoa, —Tenakoe. Tenei taku korero ki a koe mo to matou kaipuke kua oti te hanga—he kaipuke pai taua kaipuke. Na ta matou pakeha i hanga, na te kamura. I te 27 o na ra o Hune ka toia ki te wai. Heoi, karangatia ana e te kamura—" Haere mai e kui ma, e koro ma, e nga tamariki, kia mene mai koutou kia kite i te haere- nga o tenei kaipuke ki te wai; katahi ano ka whanau, katahi ano ka toia. " Tona haerenga i rere ai, tau ana i te wai. Ka- tahi taua kamura ka mau ki te pounamu ka hoatu ki toua tamaiti kotiro pai—ko Hana taua wahine—ka ki, " me patu e koe ki te ihu o te kaipuke; " a, patu ana, ka hua- ina te ingoa ko, "Te Hera Paraiti o Moha- ka. " Heoi, maanu rawa, ka mea ano a te kamura kia hipihipi hurei—ka tangi te maori mo to ratou kaipuke, no te mea ka oti. ka tae ki Ahuriri ki te kai pipi ma ra- tou. Me ake haere atu ia ki Ahuriri tu ai. E hoa tuhia atu ki roto ki te Waka Maori kia rongo ai o matou whanaunga ki tenei kaipuke no nga mokopuna a te Kahu o te Rangi e tu nei nga ingoa. Tenei nga tangata nana tenei kaipuke; ara, ko He nare Pakura, Karaitiana Taonga Kore, ko Wiremu Kingi Whakanakana; ko nga rangatira tena o taua kaipuke. Tuhi ata ki roto ki to taua waka o Takitimu. Na PAORA REREPU. [No te waru o nga ra o Hurae ka tae mai taua kaipuke ki Nepia nei tu ai. E ki ana he kaipuke tino pai rawa atu taua kaipuke. ] Te Aute, Hune 23, 1864. KI A TE KAI TUHI O TE WAKA MAORI. E hoa. Ka tukua atu e au tenei reta kia taia e koe ki te nupepa. Ka kore koe e pai mai, heoiano. E hoa, e te tangata nana nei tenei korero moemoea. Tenei taku kupu ki a kae, kia rongo mai hoki koe. Kaore he tangata e kuare ana ki te ritenga o tau moemoea. Ko tena manu ko te karoro no te moana; ko te kaka no uta, no te nga- here. He aha koe te whakahangai tonu ai i te korero ? Katahi koe ka ki he moe- moea nahau. He wehi pea tou i whaka- rere ke ai koe i tenei korero ? Kaore matou i kuare ki tau moe. E mohiotia ana te ritenga o tau moe. Te wehenga o te kaka ki roto ki nga karoro, ko nga ta- ngata tena i uru ki te Kawana. Ko nga mea i kakari atu ki nga karoro, ko nga maori Kingi. Ko tona ritenga tonu tena o tau moe. Mau e ki aua ano te ritenga o tau moe, e pai aua. Na, tenei te whaka- tauki; —"Ka roa te po o te makariri. " Ka roa hoki tau moe; ao aua tera, mutu aua. Katahi te tangata i rite te moe ki nga whakaaro o te ao nei, inahoki te roa. Ka huri. Na NGARANGIWHANOKE. Te Wairoa, Hune 15, 1864. KI A TE KAI TUHI O TE WAKA MAORI. E hoa, —Kia rongo mai koutou ko nga pakeha. Ko te mahi o te Wairoa inaianei, ara o te waha ki uta, he tangi anake— ara, he kai oraora anake mo te matenga i Orakau. He nui noa atu nga haka a te whaea o te Waru, a Riria, mo ana mokopu na i mate. Na Atareta etahi o aua haka kai oraora mo te Kawana raua ko te Tianara. He nui noa atu aua mahi o aua wahine whanoke. Na RANGATIRA. [E tika ana u a raua, nga wahine nei, kia tangihia nga mate, hei putanga mo te aroha i a raua. Engari e he ana te kai oraora ki a te Kawana raua ko te Tianara. Na raua i aha ? Na raua ranei i karanga kia mahue i a te Urewera toua kainga, kia haere ki Orakau ki te patu pakeha ? He patu tangata te tikanga o aua tangata i haere ai ki reira; na, hoki aua ki runga ki a ratou to ratou whakaaro. Ka rere au ki runga ki te ahi, ekore rawa au e ki na te tangata au i tahu. Mehemea i pu- ritia e aua wahine o raua mokopuna kia noho i te kainga mahi ai i nga mahi maori, penei e ora tonu ana; penei kua kore he take hei tangihanga ma raua. ] Patangata, Hune 29, 1864. KI A TE KAI TUHl O TE WAKA MAORI. E hoa, tena ta maua utu ko Renata Pukututu mo te nupepa o tenei tau ki a maua e haere ake nei. Ko a toku iwi kei muri ake nei ka whakaputaia atu e au; me te awhe ono o tena te kau herengi ka tae atu na ki a koe. E utu ana a hau i tenei tou ki a koe i te rua pauna mo te tau kotahi. Ko te nupepa ki au me hono tonu te puta mai ki au i nga wiki katoa. Ko te utu tenei a matou ko toku iwi, kei muri i tena te kau herengi ka tae atu ua, e wha pauna me te te kau herengi £4 10s. Na HORI NIA NIA. KIA rongo mai nga tangata maori katoa o Heretaunga nei. He panui atu tenei kia mohio koutou ki nga ra e tu ai te Kooti Whakawa o te Kemara ki nga kainga e haerea aua e tera. Ara, ko te ra Whakawa i te Puketapu, hei te Wenerei tuatahi i roto i te marama —ia marama, ia marama. Ko te ra Whakawa i Petane, hei te rua onga Wenerei i roto i te marama—ia marama, ia marama. Ko te ra Whakawa i Waipureku, hei te toru o nga Wenerei i roto i te marama—ia marama, ia marama. Ko te ra Whakawa i Awheraka, hei te wha o nga Wenerei i roto i te marama. Heoi. Na he mea atu tenei ki a koutou mo te ai he a te tangata e hiahia ana e koutou kia whakawakia, ma koutou e haere atu ki a te Kemara ki te kainga e tata ana ki a koutou. E wha hoki enei kainga hei turanga whakawa—kei mate haere mai koutou ki Nepia nei, i te whenua roa.
4 4 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. AKIHANATANGA I RUAHINE I TUTAEKURI HE HOIHO, HE KAU, HE HIPI, HE AHA ATU. EHOA MA, tena au kei te whakatu i taku aki- hana, i te Whare Paparikauta i TE PERETI I TUTAEKURI i roto i nga marama katoa—ia marama, ia marama. He akihana hoko Hoiho, Kau, Hipi, Poaka, me etahi atu mea ora; tetahi, he tarutaru kai hoiho nei, he kaanga, me nga parau, me nga aha noa ahu whenua nei. Ko te akihana tuatahi e takoto mai nei hei te Hararei, te 6 o nga ra o Akuhata, e takoto ake nei, ka timata i waenganui ra—i te haora o te tina. Ko te tangata e whai hoiho ana, aha atu ranei, mo te hoko, me pa wawe mai ki a au ki Nepia nei. Te utu maku, mo te Kai-hoko akihana, kia ko- tahi herengi i roto i te pauna kotahi, rae ka riro mai; ka rua pauna, ka rua herengi—heoi nei ano te utu. Te utu mo te nohoanga o te kau, o te hoiho ra- nei, i roto i te taiepa i te po kotahi, he hikipene mo te po kotahi. Te tangata pirangi ki te waiho tona hoiho, kau ranei, ki roto i te taiepa me pa mai ki au, ki te pakeha nana te paparikauta ranei i reira ano. Engari, mo te hoiho, kau ranei, kaore e riro, kia rima herengi e homai ki te Kai- hoko mo te whakaaritanga. Na te IENIHI, Kai hoko akihana. KARANGATIA! KARANGATIA! TENEI TE HAERE NEI nga kaipuke taonga a te HUTANA raua ko te EAWINI i roto i nga marama katoa. Heoti nei ano te whare e uta tika tonu mai ana i Ingarani i te hanga nei i te Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu. Nga kahu huruhuru o tenei whare mo te hotoke, he mea uta tonu mai i Kotorani; nga hate, no Ma- rikena tonu mai hoki. Ko te Tupeka o tenei whare he hira ke noa ake i to etahi whare te pai—ki te tangohia i te pauna kotahi ka hoatu noa he paipa hei purunga. Ko nga piwhi e iwa pene, tae ki te 11 pene, mo te iari; he kara mau—ki te mea ia whakama- tauria tera e hoki tonu mai te tangata ki te hoko. Ko nga kai katoa hoki kei konei e takoto ana; ko te huka kaore he kirikiri i roto. No mua noa atu ano tenei whare, ehara inaianei; ehara i te mea tupu ake i te po kotahi me te harori te ahua. No konei hoki i ngaware ai te hoko; he mohio hoki no ona tangata ki ana mahi, ki te tango mai i te kahu pai, i te kahu iti te utu o rawahi. Na te HUTANA raua ko te EAWINI. TURANGA TERA HOIHO. E MEA ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia nga uta- utanga tera pai o Ingarani mai. He mea whakarite marire e ia kia hangaia mai ano; ehara i te mea hanga noa. Ko te ritenga o te utu e ngaware ana. Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria mai ki a ia. Heekipiri rori. TAHUTI MAI! TAHUTI MAI!! TENEI nga hanga e makaia noatia ana e au; ehara i te tikanga utu ona utu. Ko nga hanga katoa o te pakeha, ina anake kei au—nga paraikete, nga hate, nga tarau, nga kahu raumati, nga kahu hotoke, nga kai, nga tupeka, nga aha noa atu. Ko te ahua he pai anake; ko te utu he iti noaiho—he mea hoki naku kia we te riro, i whakaititia ai. Ma koutou e haere mai ki te ti- tiro; ahakoa hoko, kore ranei, me haere tonu mai. Na te NOURE Kei Hekipiri Rori. ERUA PAUNA HEI UTU. KUA haere ke atu i Tutaekuri, i nga kainga pakeha i raro iho o te pereti, kotahi te hoiho raho poka; he whero marama nei te kara; he ma tetahi o nga waewae o muri; ko te parani kei te pakihiwi maui, he penei E; B—na te mea i huia nga reta. Ko te tangata mana e whakaatu mai te wahi e noho ana Ł1 mana; ko te tangata mana e whaka- hoki mai Ł2 mana. Ko tetahi hoki kua haere ke ano. He hoiho pongo; ko te parani he penei H E i te pakihiwi maui. Ko te tangata mana e whakaatu mai te wahi e noho ana Ł2 maua, ko te tangata mana e whakahoki rawa mai ki au Ł4 mana. I haere atu ano tenei hoiho i taua kainga ano. Na te KURUMU. Tutaekuri, Hune 7, 1864. HE HOKO! HE HOKO! HE HOKO! KATAHI ANO au ka ki atu ki aku hoa maori, e hoko nei matou, tenei nga taonga tini noa iho kei au. Katahi ano aku hanga i ki ai au he pai rawa. He mea tae hou mai hoki ia i runga i te kaipuke i a te ' NEPIA. ' Ekore ano e taea te tatau. He aha kia korerotia ai; engari roa kou- tou e haere mai ki te matakitaki—ahakoa, kore te moni i a koutou rae haeremai ki te matakitaki; tena te rangi e kite ai koutou i te moni ka hoki- mai ai ki te hoko. He utu iti te utu. Ko te pa- raikete ma, he mea ano 12s. mo te mea kotahi he mea ano 15s.; he mea ano I8s. Na te HATANA PANUITANGA. HE pakeha hoko i nga kai maori nga tangata kua tuhia nei nga ingoa kiraro iho—ara, i te witi, i te aha noa. Ko te WATA ratou ko KENERE ko WATA ano. E! Ngatikahungunu! E! te tangata haere hoiho! whakarongo mai! TENEI nga tera hoiho e wha rua (400) mi nga paraire maha, e haere mai nei ki au e runga i nga kaipuke e rere mai ana i tenei takiwa tonu ano—ko nga rangi tonu enei hei unga mai ki Nepia nei. Ko te utu o aua tera e rua tonu pauna (Ł2) mo te tera kotahi; mo te paraire, e ono tonu herengi (6s. ) Kowai te tangata e kopi kau i tenei takiwa, kua iti rawa nei hoki te utu o to tera? Tenei hoki kei au etahi hanga huhua noa atu, ekore e taea te tatau; ara, he poke, he hapara, he paata, he kani, he tieni, he tatari, he toronaihi, he hama, he wiri, he aha noa atu o nga moa penei. Ma koutou e tiki mai e titiro. Na te POERANA. Nepia, Hune 2, 1864. WHAKARONGO! E MEA ana a WIREMU RAETEPONE, o Waipawa, ki ona hoa Maori kia rongo mai ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te Poaka, i te aha noa atu hoki a te tangata maori. Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakeha, kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko. HE mea ta na HEMI WURU, i te whare ta o te Haaki Pei Herara, ki Nepia, i te Hatarei i nga rua wiki katoa—tena rua wiki, tena rua wiki.