|
loading...|
|
Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 1, Number 8. 19 September 1863 |
pp
Commentary|
|
1 1 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI
"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "
No. 8. ] NEPIA, HATAREI, HEPETEMA 19, 1863. [VOL. I.
HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI
MAI.
TENEI te reta a Wi Naipi, Kapene kaipuke, he
korero ki te matenga o te Paerata, a Hare; he
takanga ki te wai i te nui o te tai e whati ana ki
runga ki to ratou kaipuke. Engari, i he noaiho
te tuhituhinga o nga reta o taua pukapuka, kaore
e ata mohiotia ana. Ko te kainga i taka ai
kaore hoki i whakahuatia—kei Turanga pea. kei
hea ranei. Tetahi, i ngaro rawa atu ranei taua
tangata, i ora ake ano ranei. Ka kore e mohio
te tangata ki te tuhituhi reta mana, me whaka-
rite atu ki te tangata ke mana e tuhi kia tika ai.
Tenei kua tae mai nga moni a Hori Nia Nia
mo tana nupepa. Ko nga moni mo nga nupepa
ki te Runanga o Waerengaahika, ki a te Rev.
Raniera Kawhia hoki, o Wharepongo, kua rite i
a te Wirimu mana e utu.
E kore e puta he korero ma matou i tenei
wa i te kapi o te nupepa, i te kore ritenga
korero ano hoki o konei, o Heretaunga,
inaianei. Engari nga korero, no Akarana
—tena kua taia ki raro iho nei. E rua
ena mate o te pakeha—ko te rironga o nga
pu, ko te rironga o nga kai—nona ake ano
te he i taua rua. Inahoki, mahi noa ana
kaore i whakaritea tetahi hunga hei tiaki
i a ratou—me a ratou pu, waiho noaiho ana
i tahaki tu ai. Koia hoki me nga kai, e
ruarua nga tangata maori ki te hoehoe ki
uta—kore rawa he kai tiaki. Kia kore
ienei e riro ? Ka oti hoki ra te ki; —" Na
Kotore moumou taonga. " Katahi pea ka
tupato.
WAIKATO.
TENEI nga korero i ahu mai i Waikato.
I te 25 o nga ra o Akuhata e tua ana nga
hoia i te ngaherehere i te rori ki Pokeno.
E rua te kau ma rima ratou. Ko a ratou
pu whakatuturia aua e ratou i roto i te
ngahere i te taha o te rori, ko ratou i roto
atu e mahi ana. Ka mutu, ko te putanga
mai o nga maori tokomaha i te ngahere i
tera taha o te rori, rere tonu mai ka tae
mai ki nga pu e tu nei; ka whakaanga
nga waha ki nga hoia e mahi aua, ko te
puhanga i pupuhi ai, ka mate tokorua nga
hoia, kotahi te mea i tu noaiho—kaore i
mate. Heoi, no te kitenga i etahi hoia, e
haere mai aua i te rori, ka tau te wehi,
katahi ka mauria nga kai o roto o nga pata
i runga ahi, tahuti aua ki ro ngahere.
Tutaki pu ratou i te rori e nga hoia puta
hou mai—katahi ka whaia aua maori e te
hoia ki ro ngahere, me te pupuhi
tetahi, me te pupuhi tetahi. Whai
noa, kaore i mau, engari ko etahi i
mate. Ko nga pu 23 riro tonu atu; otira,
no tetahi rangi i muri ka kitea e wha o
aua pu i ro ngahere e takoto ana—he mea
whakarere pea ua nga mea i tu. Kotahi
te tangata teitei rawa e ono rawa nga mata
ki roto ki toua tinana katahi ka hinga ki
te whenua—te taenga ake o nga hoia ka
werohia ki te koikoi, ka mate. Ka mutu
tena.
Na, no the 7 o nga ra o Hepetema e
mahi ana nga hoa maori o te Kawanatanga
ki te hoehoe i nga kai ma nga hoia—ka
hoehoe i te kaipuke e tu ana i te ngutu
awa o Waikato, ka hoe ki te pa hoia ki
Pokeno.. I to ratau kainga, kei Tuakau,
te waihotanga, kia rupeke ki uta ka hoe
atu ai ki Pokeno. Heoi, no te ata o taua
ra ka tae mai nga tangata maori tokowha
ki te pa o nga hoia, ka karanga mai ko
Waikato kei te pa i Tuakau e pupuhi ana.
Katahi ka whakatika atu nga hoia 50,
haere atu ana ki reira. Te taenga atu ki
roto ki tetahi motu rakau i reira ka rongo
ratau ki te waha tangata e korero aua;
katahi ka whakaaro ko te hoa riri tenei e
haeremai ana ki te whakahei i a ratou—ko
te whakatakotoranga i takoto ai, whanga
noa, kore tonu. Katahi ka whakatika,
ka whakamau i nga koikoi ki nga pu, ko
te haerenga i haere atu ai. Ki hai i
takitaro ka puhia mai ratou e te hoa riri,
mate aua to ratau kapene, Ko to raro iho
hoki i tu, kaore i mate; no te tunga ka
rere mai te hoa riri, ka awhitia ia—otira,
tokorua o nga kai patu i a ia i puhia e ia
ki tona pitara, ko te oranga i ora ai. Ka-
tahi ka pupuhi—pupuhi ana, pupuhi aua,
a, puta atu ki waho ki te parae, Ko tenei
kua po, no reira ka hoki mai nga hoia
taua 50 nei ki roto ki te motu—noho ana
nga maori i runga i tetahi pukepuke. Ko
nga pakeha i mate, tokotoru; nga mea i
ngaro atu, tokotoru; nga mea i tu, toko-
toru ano. Kaore i mohiotia nga mea o te
maori i mate—engari e ki ana etahi o nga
hoia i roto i taua riri i puhia e ratou etahi
tangata maori i runga i nga rakau e noho
ana—te takanga iho ki te whenua, tau !
me te manu. E ki ana kua mate hoki
etahi o nga maori, hoa o te Kawanatanga,
i te hoehoenga i nga kai—ratou me tetahi
kai Whakawa pakeha, na Waikato i pu-
puhi.
No te ahiahi o taua ra ka haere atu
etahi hoia ano ki Tuakau, 150 ratau. Te
taenga atu ki te motu rakau i riri ai ka
tutaki i te 50 ra; ka waiho iho ena, ka
|
|
2 2 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
haere tonu atu ki te pa i takoto ai nga kai.
Te taenga ki reira ka kitea nga kai e maha
e takoto ana, kua kinokino noaiho e te hoa
riri te whakakino kei kainga—ko etahi
kua oti te waha hei kai maua. Kaore he
tangata i rokohanga atu ki reira; ko nga
whare kua pau i te ahi—heoi, hoki ana
mai ratau.
HE WHARANGI TUWHERA MA NGA
HOA TUHI MAI.
Ko te tangata e hiahia, ana mana anahe e
tango i tana nupepa, kaua, ia e hui tona wha-
kaaro ki ta nga pa, e pai, ana; me homai e ia
kia kotahi te kau hereni, ka rite ai te nupepa
ki a ia mo te tau kotahi.
Ka tuhi mai te tangata tuhi mai, kia marama
rawa nga reta, me nga ingoa o nga kainga, o
nga tangata, kia mohiotia ai.
Pourerere, Akuhata, 1863.
KIA TE MAKARINI, —
E hoa tenakoe. He kupu tenei ki a
koe; koi ohooho koe i te mahi o Akara-
na, o Waikato e mahi mai nei i muri i to
tatou hui. Kua oti i te Pawhakairo ko
tona tikanga tonu tera i rahiri mai ra to
taua kaumatua a Porokoru Mapu. Ehara
hoki koe i te mea hara mai noa, he mea
rahiri marire na nga tangata o Heretau-
nga nei hei taonga mona. Tena iaua,
whakarongo mai ki taku rahiri. He pake-
ha haereere noa a Tare Neana i te tau
1848; kite ana au i aua pakeha. E noho
mate ana ahau i taua takiwa; kaore he
paraikete, he hate, he tarautete, me nga
mea katoa; kaore he kai, ko taku kai i
taua takiwa he aruhe— toku kahu, he pa-
ke; ngau tonu mai nga hukahuka i nga
huruhuru o toku mahunga: no reira au
rere tonu ahau ki te pupuri i aua pakeha,
i a Tare Neana raua ko Hemi—a whakaae
ana raua ki taku pupuri i a raua. E noho
ihurua ana nga maori i taua takiwa, kaore
e kite i te hipi, i te kau, i te hoiho, i nga
mea katoa a te pakeha. No te maunga o
aua pakeha i au katahi ka mahara nga
tangata o Heretaunga kua whiwhi au i te
hoiho, i nga mea katoa, katahi ka pokia
ahau e nga rau erua, etoru ranei, kia mate
au kia riro aua pakeha me aua taonga ka-
toa i a ratou—-a, riro aua i a ratou taua
taonga te manaaki; e mau nei ano te ata-
whai. No muri koe i tae mai ai, me te
rahiri a to taua kaumatua, a Porokoru.
Heoi, ka noho tonu nga tangata o Here-
taunga i runga i te atawhai ki tona taonga,
ake, ake. Ki te mea ka he ahau i muri o
tenei korero, me tetahi tangata atu, me
tiki mai ki te whakawakanga o te Kuini.
Ka huri tenei korero; ka tu tenei i tu ai.
He hoki auau tonu mai no te kupu i roto
o te nupepa nei mo te tekau hereni kia
whakamaramatia atu—kua whakaae atu
ahau ki a koe mo te te kau hereni. Ko
enei korero me hoatu ki te perehi kia taia
ki te nupepa, kia rongo o taua hoa. Ka
mutu.
Na MORENA.
Patangata, Hepetema 2, 1863.
Kia HEMI WURU, —
He pouri te take i tuhi atu ai au ki a
koe mo te mahi a Waikato e patu mai nei
i nga wahine, i nga tamariki, i nga kau-
matua. No to ratou ritenga kai tangata
hoki taua ritenga. No naianei ka maha
nga riri o roto o te Ture nei, kaore ano i
mate noa tetahi tamaiti, me tetahi wahine,
me tetahi kaumatua: taka noa ake ki ta
Waikato, ka mate te wahine, te tamaiti, te.
kaumatua. Ina ia, ki taku whakaaro ki
te hunga mau patu anake, mau atu he pa-
tu, mau mai he patu— ka tika tenei, penei
me ta o tatou hoa pakeha tana riri; ki te
hunga mau patu anake tana riri. Taku
whakaaro—e nga maori, e nga pakeha, —
na te ora o, nga kaumatua o mua, (kua mo-
hio hoki ratou ki te kai tangata), i he ai
to tatou motu. Mehemea ko tatou tama-
riki anake e ora nei, penei, kua rite tonu
tatou ki o tatou hoa pakeha te whai rawa;
inahoki, etahi e hipi ana, etahi he kau ana,
etahi he hoiho ana, etahi he kaata aua,
etahi he whare paraki ana, me etahi mea
huhua noa iho a te pakeha kua riro mai i
a tatou i nga maori o konei, o Heretaunga
nei. No konei au i mahara ai ki nga ma-
hi a nga tangata tutu, e takahi ana aua
tangata i nga iwi kua rite ki te pakeha.
E hoa ma, e o matou hoa pakeha, kei
maharahara koutou kei a matou tetahi he
mo tatou; kaore—he oti nano te kupu, ki
te puta mai tetahi iwi ki to tatou kainga
nei takahi ai i a tatou, i o tatou tamariki,
i o tatou wahine, pakeha katoa tatou ki te
whakahoki i te patu a te iwi tutu. E aku
hoa tai tamariki, e minamina tonu aua au
kia rite au ki o tatou hoa pakeha te whai
rawa i roto i nga Ture ora o te pakeha.
Ka huri.
E hoa tukua atu ki te " Waka Maori, "
ki te nupepa pakeha hoki, kia rongo
taua hoa maori, pakeha hoki.
Na RENATA TE PUKUTUTU.
Wairoa, Hepetema 2, 1863.
Ki NEPIA, KI A HEMI WURU, —
E hoa, tenei te reta ki a koe kia mohio
mai koe ko te tangata nui o tenei kainga, o
te Wairoa, ko Henare Apatari, kua mate.
No te 31 o nga ra o Akuhata, i te 9 o nga
haora o te po ka hemo. I te ata ka huihui
nga tangata, a taea noatia te tina. Ka
hangaia he amo, ka mauria e te rau kotahi
o nga tangata. Ko te ingoa o te kainga i
mauria ai a Henare ko Aotearoa, ka takoto
aua ko te Uhi wahi o te Wairoa. I te rua
o nga ra o Hepetema ka huihui nga iwi
katoa o te Wairoa puta noa ki te Mahia.
Te huinga o aua iwi 500 tangata; ko nga
korero a ena iwi he manawa ki te tupapaku;
—" Haere atu ra e koro e ! me ou mana,
me ou tiketike, me ou nui, me au korero
pai, haere atu ra !"
E hoa ma, e aku hoa aroha, e nga
pakeha, tenarakoutou i runga i ta koutou
noho pai. Ko ana, mihi tena ki a koutou
i tona oranga. I a ia ka tata ki te mate
ka ki ake ia ki te iwi i muri nei kia aroha
ki nga pakeha. Ko te tuatahi tena o ana
kupu; te tuarua kia atawhai ki nga
maori; te tuatoru kia pupuri i te whenua;
te tuawha ko te whakapono ki te Atua
nui. Ko aua ki pumau ena i waiho ki te
|
|
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
iwi hei ki pumau ma te iwi ake, ake, ake.
lie waiata maori enei uaua.
Kaore te rangi nei whakarehurehu ana; te kai
aku mata,
Te tirau nga hoe, nahau na e te iwi.
Ki hai rawa i tawhia he ata kitea atu nga
paetau arai
Ki Ahuriri ra, tuku atu ai au.
I kona ra koe tu ai ki te riri, e kore i au e
rare ngawheretia.
Whakarae tonu au he maire i te wao,
Te maniac o te kiri, me pehea taku whakaaro-
tanga ki a hau ?
Me huna aku he, te pua matairi ki raro rehua.
—Heoiano. He reta whakamaori mo enei
kia taia, ki te perehi hei tirohanga, ma nga
tangata.
Na KARAURIA APATARI,
Na TAMATI POU TAWA,
Na MATUA KARIHUKA.
HE PUPURI I A TE PIHOPA O WAIAPU.
I TE 19 o nga ra o tenei marama ka hui te runa-
nga o nga rangatira o Turanga, ki Waerenga
Ahika—hui ake e 300.
Te take; kua puta te kupu a te Pihopa kia
haere atu ia i Turanga.
Te take i puta ai taua kupu; kua puta he ra-
ruraru ki runga ki a ia. Taua raruraru, he kati-
nga i nga tarutaru, i nga wahie, na etahi tangata
o te iwi.
I taua ra ka whakatika te mangai o te Runa-
nga, a Anaru Matete, ka patai ki nga tangata na
ratou nei taua raruraru—ka mea; —
"E hoa ma, kei te mau tonu ranei ta koutou
whakaaro kati nga tarutaru, i nga wahie i a te
Pihopa?" I
Kei runga ko NEPIA, ka mea—"Ae. "
Ka mea ANARU—" He aha te take ?"
Ka mea a NEPIA—"E utua ana e te Pihopa
nga rakau: me utu ano hoki nga wahie, me nga
tarutaru. Na, ki te kore e utua nga wahie me
nga tarutaru, ko taku ki tenei, me tuku ki raro te
utu o nga rakau; me waiho i runga o te aroha
tuku noa. Ki te penei ka tahi ka tukua taku
whakaaro ki raro. " Pera tonu ratou katoa.
Ka tahi ka korero atu a ANARU, ka mea—"E
hoa ma. ki taku whakaaro e tika ana kia utua
nga rakau; no te mea e kotia ana nga rakau
mate tonu atu; tena ko nga tarutaru o kainga
iho ana te pane e te kau, e tupu ake ana te puta-
ke. Engari ko nga rakau maroke me tuku noa
atu ena. no te mea he mea pirau ena. "
Kei runga ko etahi o taua hunga, he whaka-
uaua ano i aua korero i tuhia ki runga ra, ka
mea—'• E hoa ma, tenei te take i uaua ai matou,
kua whakaae a te Watere, Kai Whakawa, ki te
utu mo nga tarutaru, ina oti te taiepa mo nga kau
a te Kura; ara, ki te puta atu ki waho me utu.
Koia te take i uaua ai matou. "
Kei runga ko HIMIONA KATIPA, ka korero, ka
mea—" E hoa ma ki taku whakaaro ko nga wahi
o nga tangata e hiahia ana kia utu me taiepa,
kia tika ai te utu. Na, ko nga wahi i a au ka
tukua e au hei haerenga mo nga kau o te Kura
—i Wairerehua, putanoa ki uta, i reira ano a pu-
ta noa ki Turanganui. "
Kei runga ko HETARIKI TUTAKA, ka mea; —
" Ko taku kupu ano hoki tenei; me tuku nga taru-
taru hei oranga mo nga kau a te Kura, i konei atu
a puta noa ki Waimate a te hukinga atu ana.
Kei te noho marie te Runanga; ko te hunga
ano e pakeke nei e korero nei.
Kei runga ko HIRINI RU, ka mea: --" E hika
ma, ka taka te korero. E hopo ana ahau ki to
tatou Matua kei maunu atu i a tatou, koia i tika
ai te korero kia tika tonu. Ko nga tarutaru ena.
ko etahi motu rakau ano hoki, me tuku atu ki a
ia kia nui tonu. E hara i te mea mo te tau tahi
e rapu ai tatou e mea ai kia iti; engari hei mea
mo nga tau katoa. " Katahi ka tukua e ia ko te
hawhe o te ngahere.
Kei runga ko NEPIA, ka mea; —"He tautoko
ahau i nga korero a te tokotoru. Kua tika ta
koutou korero: me tuku ta tatou whakaaro ki
raro.
PIORIORI.
Whakamau ki te rangi, be pare wai kohu ana.
Hore rawa aku tikanga, numinumi noa aua ki
te koki o te whare.
Nohea ra e mauhuru, kati nei ki au,
Ko, te ara maikuku i whakangotoa iho. ki te
kiri mau ai.
—He tau tukunga tenei naku i a tatou whakaaro.
ki raro. " ' ' "
Ka huri tenei.
Ka tu ko te mangai o te Runanga, ka mea: —
' Ko tau kupu e Himiona, e ki nei kia taiepatia
nga wahi o etahi tangata kaore matou e pai;
engari me tuku katoa mai hei ora mo nga kau a
te Kura. "
Kei runga ko te whanau a Iwi (he Hapu tenei);
ka tukua mai nga wahi i a ratou.
Kei runga ko Rongowhakaata; ka tukua nga
wahi i a ratou.
Kei runga ko te whanau a Kai; ka tukua nga
wahi i a ratou. Pena tohu nga Hapu katoa o
Turanga, kihai tetahi Hapu i whakakeke!''
Kei konei ka whakatika te Runanga ka mihi
ki nga whakaaro ka pu nei kei te tahua. Ka
mea: —'' Ka tika te korero e te whanau; kia
kino i te whare i te kaupapa ano hoki; kia ka te
kanara, hei whakamarama e kitea ai nga paru o
te whare—kei toru, ko te papa o te whare, me te
whare, rae te kanara, raru anake; he tino no te
he tenei, ara. ko te Pihopa te Kanara; ko te Iwi
ara, ko te Hahi te whare; ko te papa, ko te Pi-
hopatanga. "
Te kitenga a taua hunga, ka mau ki a ratou
whakaaro, taia ana; na—ngatata ana te au o
taua whakaaro: whitirere te mauri—ka tahi ka
karangatia kia hurihia enei korero.
Ka tahi ka haere te kai korero ki a te Pihopa;
te hokinga mai ka pa te haapa. Na ka hui te
Runanga, me te Pihopa ano hoki, ka noho ki te
whare. Na ka whakatika a Hoera Kapuaroa ka
pehia te korero a Hirini Ru; na ka pa te pouri
ki a ia, ka oke ia i roto i te pouri; tana i oke ai
he nui tona aroha ki a te Pihopa. Te tino pe-
hanga a te Runanga i ta Hoera Kapuaroa papa
takitini; tutu ana te puehu.
Kei runga ko HEMI MAEHA: —'• Ka tukua te
ngahere i Kaiherehere puta noa ki te Waipake. "
Huri atu.
Kei runga ra a ANARU MATETE, ka mea; —" Ko
nga rakau kei a te Pihopa, ko te whenua kei au. ''
Ka huri.
Te tino puritanga o te Pihopa. 'Na, whaka-
ritea ana ia e te Runanga e hara i te pakeha,
engari i enei ra e takoto ake nei, hei tangata
maori tonu ahua.
I tuhia ai enei korero, he whakaaro ki nga
raruraru o enei wa e takoto ake nei. Tena tuhia,
na ka oti.
Haere ra e pa ki te perehi kia taia koe ka hoki
mai ai. "
[Ko te roanga o tenei pukapuka, ko te wahi
mo nga pakeha maori, ka taia ki tera nupepa.
He kapi hoki no tenei. ]
*
NGA KAIPUKE U MAI ki NEPIA.
Akuhata 26—Te Akarana, he tima, 532 tana. No
Poneke mai. Nga tangata eke mai ki Nepia
nei tokowhitu nga tane, kotahi te wahine me
ono tamariki tokoono.
Hepetema 4—Te Reeri Pata, (Lady Bird, ) 20
tana. No te Mahia mai. Nga utanga, he
kaanga, be taewa, he hinu, he poaka tote. Nga
tangata eke 80—maori anake.
Hepetema 4—Te Teemi, (Gem. ) No te "Wairoa.
Nga utanga, he kaanga. he poaka, he aporo.
Hepetema 6—Te Tereharape, (Telegraph), 1148
tana. No Ingarani. He tini noa nga taonga
katoa a te pakeha i runga. Nga tangata eke
mai tokowaru nga tane, tokoono nga wahine. '
Hepetema 9—Te Akarana, I hoki' mai i Aka:
rana. Tokorima nga tane eke mai ki Nepia
nei, ko te "Whitimoa tetahi, kotahi te wahine.
Hepetema 9—Te Tipi], (Gipsy, ) 12 tana. No te
Wairoa mai. He kaanga, he hinu weera i ru-
nga. He maori anake nga tangata eke mai
tokowha, kotahi hoki te wahine.
|
|
4 4 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
Hepetema 20—Te Hi Hera, (Sea Shell). 50 tana.
Ko Akarana mai. He paraoa, he huka, be
taewa,, he aha atu ki runga.
Hepetema 14—Te Korio, (Corio), he tima, 110
tana. No Akarana. he taonga, he kai, i
runga.
NGA KAIPUKE RERE ATU I NEPIA.
Akuhata 25—Te Akarana, tima, 532 tana. I rere
ki Akarana. Te kau nga tangata eke o etahi
kainga atu, tokowha no konei. He moni. 5000
pauna, i utaina atu i konei.
Akuhata 28—Te Tanera. 55 tana. I rere ki Tu-
ranga, ki Akarana atu.
Akuhata 20—Te Reeri Paata, 20 tana. I rere ki
te Wairoa. Kaore he utanga.
Akuhata 29—Te Tipi, 12 tana. Ki te Wairoa.
Akuhata 30—Te Waera, Paea, (Wild Fire), 38
tana. I rere ki Rangaika. 5000 pereki i runga.
Hepetema 10—Te Reeri Puata, 20 tana. Ki te
Wairoa. He paraoa, he huka i runga, rae nga
maori tokowha.
Hepetema 10—Te Akarana, he tima, 532 tana.
Kua rere ki Toneke, ki ko atu. 4. 30 hipi i
utaina atu i konei. Tokoiwa nga tane eke atu
i konei, tokorua nga wahine. Ko te Makarini
hoki tetahi i eke atu.
Hepetema 13—Te Hi Hera,, 50 tana. Kua rere
ki Turanga, ki Akarana atu. Kaore he utanga.
Kia rongo mai nga tangata Maori.
E HOKO tonu ana au i nga kai Maori katoa, i
nga Witi, i nga Haniana, i te Taewa, i te
aha atu, me ka kawea mai ki te taone nei.
He huhua noa iho nga taonga, me nga kai Pa-
keha, kei taku whare e tu ana hei hoko.
Ko etahi enei o nga taonga, ara: —•
He Parakete ma—he mea nunui, he mea pai
He Potae—he mea rere ke te ahua o etahi, o
etahi
He Tiakete matotoru
He Kaawhe huruhuru
He Hate ma, he mea rere ke te kara o etahi
He Tarautete mohikena
He Tarautete pango
He Tarautete huruhuru, rere ke nga kara
He peke Huka
He Hopi, he Tupeka, he Maati, he Paipa, he
Ti.
Ma te tangata e haere mai ki te matakitaki i
enei taonga kia kite ai te ahua pai.
Na TE HATANA.
KO TE TOA HANGA O WAIPUKU-
RAU.
MO TE HOKO INAIANEI.
50 PEA PARAKETE pai rawa; he mea wha-
nui ia, ho mea taumaha
He huhua noa atu nga kakahu katoa, mo te ho-
toke nei, kei reira o tu ana; he mea kaiwhiri ma-
rire mai
50 pihi o te PIWHI puru nei—he mea tino pai.
12 pihi o te PIWHI taua nei.
24 POKE whai kakau ano 5 he mea hanga
na Karingi.
48 PATITI; he mea hanga ano na Karingi.
100 KAKAU poke papai rawa.
NA WETARIKI TAROUA.
PANUITANGA.
TENEI katahi nei ano ka tae mai i Ingarani mo
te raumati.
2 nga pouaka Potae Tane.
Ko te ahua he Panama, (rae te kiekie nei ano); ko
te kara he pouri, he ma, he aha atu; ko te utu 2s
6d tae ki te 15s mo te mea kotahi. He pai rawa
enei potae, ko nga mea i te kau ma rima hereni
(15s) he tino pai rawa atu.
Na te HATANA.
Hepetema 2, 1863.
HE TAONGA.
Katahi ano ka tae mai i Ingarani,
TENA, kei te Toa a te Hutana, raua ko te
Eawini, i Nepia nei, nga parakete whanui,
matotoru rawa—he mea hou tonu mai no rawahi
mo te hotoke nei
£ s. d.
Nga parakete whero, mo te mea Katahi... 100
Nga mea ma, mo te mea kotahi...... 15 O
Nga mea puru, mo te mea kotahi...... 14 O
Nga kaawhe, he mea pai rawa—huruhuru
anake—mo te mea kotahi... 1 00
Tenei ano hoki etahi taonga katahi ano ka tae
ruai i Ingarani, ara; —
He Hate Marikena
He Puru Hate—huruhuru kau
He Tarautete Mohikena
He Piwi huhua noaiho—he mea tino pai, he
mea iti hoki te utu
He kahu wahine—he huruhuru anake. Ko te
utu, rite tonu ki te katene
He Kariko, he Huka, he Tupeka momona ra-
wa, he aha noa atu.
Ma te korero e aha ai enei taonga; engari me
kite rawa ano, katahi ka mohiotia te painga.
Na te HUTANA raua ko te E A W I N I.
Nepia, Akuhata 20, 1863.
Erua pauna hei Utu.
KOTAHI te hoiho uwha, he whero te kara,
kua haere ke atu i te parae ki Pakowhai.
Tena pea kei Ruataniwha e noho ana inaianei
raua tohi ko te kuao. E toru nga tau o taua hoiho.
Ko te parani kei ta pakihiwi katau he penei T E,
na te mea i huia te T me te E. Kei te Pakihiwi
maui he penei T S—i whakaporotakatia te taha
kirunga.
Ko nga moni kua whakahuatia ki runga ake ka
hoatu ki te tangata mana e mau mai ki a
PAKA,
Puiha kei Nepia.
Nepia,
Hepetema 17, 1863.
WHAKARONGO!
E MEA ana a WIREMU RAETEPONE, o
Waipawa, ki ona hoa Maori kia rongo mai
ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te Poaka,
i te aha noa atu hoki a te tangata maori.
Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakeha,
kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko.
TURANGA TERA HOIHO.
E MEA ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki
nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo
mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia nga uta-
utanga tera pai o Ingarani mai. He mea whakarite
mariri e ia kia hangaia mai ano; ehara i te mea
hanga noa. Ko te ritenga o te utu e ngaware ana.
Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria
mai ki a ia.
Heekipiri rori,
Nepia, Hune 23, 1863.
PANUITANGA.
TENEI katahi nei ano ka tae mai i Ingarani mo
te raumati.
2 nga pouaka Potae Tane.
Ko te ahua he Panama, (rae te kiekie nei ano); ko
te kara he pouri, he ma, he aha atu; ko te utu 2s
6d tae ki te 15s mo te mea kotahi. He pai rawa
enei potae, ko nga mea i te kau ma rima hereni
(15s) he tino pai rawa atu.
Na te HATANA.
Nepia, 13 June, 1863.
HE mea ta na HEMI WURU, i te whare ta o te
Haaki Pei Herara, ki Nepia, i te Hatarei i
nga rua wiki katoa—tena rua wiki, tenei rua
wiki.