![]() |
Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 1, Number 7. 05 September 1863 |
![]() |
1 1 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI TE KO TE PONO, KO TE AROHA. " No. 7] NEPIA, HATAREI, HEPETEMA o, 1863, [VOL. I. HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI MAI. Ko te reta a Pera Tipoki kaore e o ki te nupepa nei; tetahi he korero kua tavvhitotia—ino Miti Para hoki. Ko ta Hori Nia Nia hoki ka taka ki waho i te huhua o te reta—e kore ano hoki pea e. tika te ta inaianei, kua tawhitotia hoki. Tenei nga moni a te Kura o Porangahau, a Karauria Tewi Rori hoki o te Wairoa. kua tae mai mo a raua nupepa. Ko te reta a Morena, oti rawa te whakariterite nga reta o te perehi kia tangia, muri rawa iho he kore anake e o. Hei tera nupepa pea. E HOA ma, tenei te korerotia mai nei kia matou te ki ki a koutou, a etahi pakeha, ngakau kino, meake whakaritea e te Ka- wanatanga kia tangohia a koutou pu. Katahi ra ia te korero ! Ma matou rawa ano ranei ienei e whakateka ? Engari pea ma koutou ake ano e titiro te ahua o i tena tu korero. E kore ano e ngaro te I tohu o te whakaaro pera i roto i te ahua o te pakeha ki te maori i nga takiwa kua pahure atu nei. I ena takiwa, a, tae noatia mai tenei takiwa, he atawhai anake ta te pakeha ki a koe. Ka mate koe, ko te pakeha hei rongoa, hei atawhai i roto i nga whare turoro; ka hauaitu koe, ko te pakeha hei whakauwhi; ka hemo kai koe, no te pakeha te oranga; ka whai koe ki nga ritenga kuare o mua, ko te pakeha ki te ako i a koe kia tango koe ki te Whaka- pono kia puta ai tou ihu ki te ao; ko te pakeha tonu ki te awhina i a koe i runga i ou mahi katoa, i nga mahi mira, i nga mahi ahu whenua, i nga mahi maha noa atu—ko ia tonu tou hoa aroha o mua iho. Ko tenei, ka roa nei e mahi ana i te pai, tera ranei e tahuri ohorere noa, take kore noaiho, ki a koe ? Kaore pea. He ko- kuru ki te pena ia. Engari pea nga ta- ngata nana ena korero ki a koutou e pena, mehemea i a ratou te ritenga. Inahoki, kai te wawata noa. He tika ano ra ia, tenei ano etahi tangata mahara kore e hiahia ana ki te tutu; otira kaore he pu- tanga mo ona whakaaro i te nuinga—i te Kawanatanga ano hoki. Ki te whakaponohia e koutou nga korero whakakiki a te pauki rere noa, e kore ano e tau te mauri o koutou i te kuhua o te korero. Engari me titiro tonu koutou ki te Kawanatanga—kei kona he tikanga mo koutou. I anga mai i te Kawanatanga te ki, katahi ka whakaponohia e koutou. Heoti ano te hiahia o nga pakeha o tenei kainga ko te pai anake; ko te noho pai ratou ko Ngatikahungunu. Ehara hoki i te mea ki a koutou anake enei korero o te pai e whakaputaina atu ana; kei i a ratou whakapakeha ano hoki ia e korerotia aua. Inahoki, kei roto i nga nupepa pakeha o konei e mau aua te panui o te whakaaro pai o Heretaunga — o te pakeha, o te maori; kua kitea hoki e nga pakeha o etahi atu wahi, kua rongo katoa ratou. Na te aha tenei i peneitia ai, na te kino ? hua noa pea na te pai. Ehara ano hoki matou i te Atua, he tangata nei ano matou; me koutou hoki, he tangata. Ko nga whakaaro hoki o tatou tahi, he whakaaro tangata ano. E mataku ana koutou ki te mate, e mataku aua hoki matou ki te mate e kore e karangatia noatia, me te hoa pai e karangatia ana ki te kainga: engari, maua ano e rere noa mai, katahi ra ka whakamanawanui—e taea hoki te aha ki kona. Tena pea koutou e ki mai, na matou anake, na nga pakeha o konei, enei wha- kaaro o te pai; ko a te Kawana whakaaro e pehea aua ranei ? Na, te whakahoki mo tena, ko nga panuitanga a te Kawana kua taia ki tetahi wahi o tenei nupepa hei titiro ma koutou—kei kona te tikanga. Me whakairi o koutou whakaaro ki runga ki ena panuitanga. Kana e whakarongo ki ta te tangata noa atu, ki ta Waikato, ki ta wai atu, • no te mea e kore e ahei te teka te mea kua panuitia i te aroaro o nga iwi maha. Ki te piri koutou ki te pakeha kaore he maharaharatanga mo koutou. E ngaro iaua, ko te iwi e tutu aua, maua te maharahara, te rapu ki a ia. Tena ano nga karere o Waikato te ki mai nei pea ki a koutou ko te pana te pakeha i a koe, ko te tango i to kainga, ko te aha, ko te aha. He purau anake. E kore ano e ngaro te ahua o te kino, o te pai. Kahikatoa te rakau i te putake, kahikatoa atu ki te kauru—e kore e rere ke a runga, e kore e rere ke a raro, kotahi ano ahua. Ko nga toki, ko nga kaheru, ko nga mea pera katoa e ahei aua te hanga hei rakau patu, kua purua ki nga iwi e wha- whai aua ki te Kawanatanga; tena ko Heretaunga nei e tuwhera ana i te panuitanga a Kawana. Na te aha tenei ? na te pai ra; e kore ano hoki e ngaro. Kia rongo mai koutou, ko nga ri- tenga tango pu, tango whenua, me etahi atu ritenga maro, mo nga iwi anake ia e whawhai ana ki te Kawanatanga; mauria noa mai ana e te tangata mo konei. Tae ki tera whakatupuranga, i a tatou ka ngaro ki te whenua, tena te titiro wha-
![]() |
2 2 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. kamuri mui o tatou uri ka ki ki te porangi o te tangata o tenei whakatupuranga; te kore e kite i te ara tika, i te ara o te ora mona—me tatou inaianei e titiro whaka- muri atu ana ki nga mahi o nga tipuna, me te ki ki te pohe i a ratou. Heoi ra, kaua tatou e ohooho noa ki a tatou nei ano, kaua hoki e whakarongo ki te korero rere noa mai i te hau. Engari kia pumau ki a tatou ritenga pai e mau nei, kia puta rawa to tatou rongo ki nga whakatupuranga i muri i a tatou, ko "Rauru tangata tahi. " HE WHARANGI TUWHERA. MA NGA HOA TUHI MAI. Ko te tangata e hiahia ana mana anake e tango i tana nupepa, kaua, ia, e hui tona wha- kaaro ki ta nga pa, e pai ana; me homai e ia kia kotahi te kau hereni, ka rite ai te nupepa ki a ia mo te tau kotahi. Ka tuhi mai te tangata tuhi mai, kia marama rawa nga reta, me nga ingoa o nga kainga, o nga tangata, kia mohiotia ai. Hurae 29, 1863. KIA HEMI WURU, — \\ E ta, tenakoe. Tenei nga nupepa kua tae mai ki au. Ka nui toku pai mo nga nupepa e tae mai aua ki au. E whakaae aua au ki te- te te kau hereni mo roto i te tau kotahi. Tenei hoki tetahi kupu aku. He panuitanga tenei naku i toku whenua, e mea ana au kia retia ki te pakeha, ki te pirangi ia tetahi pakeha ki taua whenua. Ko nga eka o taua whenua e whitu te kau ma toru nga eka katoa. Ko taua whenua kei Porangahau; ko Karauna Karani te ingoa. Me kawe atu e koe kia taia ki te nupepa, kia rongo ai oku hoa pakeha, oku hoa maori hoki. Na EREATANA te KURU. no Porangahau. Akuhata 19, 1863. KIA TE MAKARINI, — E taku hoa aroha, tena koe. Tenei ano matou te noho nei i runga i te kotahitanga o te maori, o te pakeha. E ta kua tae mai Ngatikurumokihi ki konei, kei te Pou a Waikari Nui, ki Mo- haka. Nga rangatira o roto ko te Teira, ko Pikai. Na, no te Wairoa hui mai ki Waihua, Ngatipuku, me Ngatiwikatea. Nga rangatira, ko Paora te Apatu, ko Hapurona, hui katoa ki Mohaka. E hoa e rua ra i tungarehu ai, e rua hoki nga ra i runanga ai. Te kupu tuatahi ko te kotahitanga o nga tangata o Mohaka ki te Wairoa, ki te Pou a Waikari. Ka huri te taha ki te maori, ka kitea kotahi tonu kupu whakaaro, kupu tikanga Ture. Ka huri, ka tu ko te taha ki te pakeha. Ka whakatika ko Paora te Apatu; —" ka awhina ahau i aku pakeha. " Ka whaka- tika ko te Teira; —"ka awhina ahau i aku pakeha. " Ka whakatika ko Paora Rerepu; —" ka awhina ahau i aku pakeha. " Ka whakatika ko te Awapuni; —ka awhina ahau i aku pakeha. " Kotahi ano te kupu ko te kotahi tunga o te pakeha ki nga maori o te Wairoa, o Mohaka, o te Pou ki Waikari, kotahi ano. Ko te kupu tenei; ka he te maori, ka kohuru i te pakeha, ka tukua ki runga i te Ture kia mate tena tangata kotahi ki te mate. Ki te pena hoki to te pakeha, ki te pokanoa, me pena ano hoki, kia kotahi ano Ture. Koia ua tonu te kupu, te Ture, a matou—heoiano, whakaaetia ana e te hui. Ki te haere mai etahi maori ki te riri ki a matou pakeha, ko matou me a matou pakeha ta matou riri ki nga maori pokanoa. Na, tenei tetahi kupu. Ko te hoia kaua e homai ki enei wahi i whakahuatia nei i runga ake na. E taku hoa e Ma, waiho ma matou ano e awhina a matou pakeha; he pono tenei ki a te Runanga me nga rangatira. E hoa ekore e taea e au te korero, hei ako to matou kotahitanga ki te pakeha. Kua tuturu tenei ki—heoiano. Na te Awapuni, ua Paora, ua Rewi, na Paora, ua Hapurona, na te Teira, ua Pikai. Wairoa, Akuhata 27, 1863. KI TE KAI TUHI O TE " WAKA MAORI, "— Kua kite au i tetahi wahi o te reta a Ihakara te Haeata. Ko tana tangata i kiia, e Tamihana minita, hei Kai Whakawa mo te Kawanatanga. Ko te take o te tinihanga kino ko taua tangata, e mahi nei i tana kino mo Mitipara—e paua nei, kaore nei he take Kua kite ano ia he mea rera noa mai te mate. NA TOHA. Purimu, Akuhata 6, 1863. KIA Hemi Wuru, — Tenei ka hua noa atu te ngakau ki te tuhi reta atu ki a koe; ara, he whaka- moemiti no te ngakau ki to pai o tau mahi, o te perehi i nga korero o ia wahi, o ia wahi. Heoi, ko te ngakau ki te whai noa atu kia whiwhi tona tinana ki tenei hanga, ki te nupepa. Otira, ekore pea e tika i te mahara kau; me patu ki te moni, katahi ano. E hoa koi mea koe kei te kore e manaakitia tau e whakaatu mai nei; ara, kia te 10 hereni mo te nupepa i roto i te tau kotahi. Tenei ano au te hiahia nei— ara, tera pea e patipati te mahi, ko tetahi tau e rite, ko tetahi pea e hapa, na te mea he tangata rawa kore au nei. He nui aku mate, ko te rawakore, ko te matua kore— ko toku tuahine ka mate i te rewharewha, ka noho pani noa iho i o te tangata kainga. Ehara i te mea he kore kainga; engari, kua kuraia e nga matua ki te noho haere i o te tangata wahi. Rokohanga iho ratou e te mate, heoi mau tonu iho te aroha ki a ratou e takoto ake ana i te whenua—wairangi noaiho nga whakaaro ki te hoki ki ona wahi. Tena pea e maharatia he kore kainga—he kainga ano, engari kia pena te marama me o te pakeha kainga i kore. He pena me tetahi mara- mara kaore nei tona tu; he huhua noa atu ona kara. Kotahi eka, 200 pea nga tangata ki tena wahi—kore rawa he tangata kia kotahi noa iho ki runga ki te eka kotahi. E pena ana hoki te ahua oku wahi; otira ehara i tena nana i whakakore te hoki, engari he whai mai ia i te whakapono e mau ake aua i a Puhara i Pakowhai. He
![]() |
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. pai hoki no tera tangata, no Puhara, ho nui no tona atawhai, no te whakapono hoki; heoi, rokohanga e te whawhai a Nga- tikahungunu raua ko Ngaitewhatuiapiti, mate ana toku matua raua ko Puhara— heoi, pukai noaiho matou ko ohu tuahine, ko oku taina, tae noa ki naianei e pukai noa nei ano. Ko te tangata ke kai te awhina i a matou, 80 eka o te whenua kua tukua mai ua tona atawhai o tenei tangata, o Rene Pirihi Katorika. He aha ra ka korerotia, tona atawhai ki enei whanau pani—30 pea matou ki nga mea e whakauru ! ana mai inaianei, tamariki anake, te whai matua. Kati noa pea matou ko oku tuahine, ko oku taina, hoi noho takiwa i to ao nei. Kotahi anake e he ai te noho noa iho, ma nga hau o te ao—inahoki, e tahuri noa ana te rau o te rakau i te rangi pai nei. Tenei ano ra nga whanaunga te mea mai nei kia haere atu ki o ratou wahi i te Pakipaki. Otiia kua ahua ano au ki tera kainga—he kuha. Engari te mea i maharaharatia ai ko te mea ia kai runga tonu i te toa o Ngatikahungunu taua whenua; koi pera ano mu Pakowhai—na reira ka maharaharatia ta ratou awhina i a matou kia haere ki reira noho ai. Te ara i manakohia ai tena kainga e toku hinengaro, ko toku matua, tuahine, toku iramutu, kei reira e takoto ana—na reira mau tonu toku aroha. Ahakoa, i mate mo nga raruraru o taua wahi, hei aha hoki maku noi, te mea ka mokaitia, kia kimi te mahara ki era whakaaro; heoi ano taku ko te aroha ki toku matua nana au i wha- kaputa hei tangata. Engari pea kai nga tangata nona tera wahi inana e whakahe, katahi ano ka he aku manako ki tera kainga, ki Pakowhai—ma nga mahi pea o te ao e ta nei te matau, katahi ka he. Otiia, e te iwi, ma koutou e whakahe oku whakaaro e tukua am na ki te perehi kia rongo ai koutou. Ka mutu i konei. Na NlKORA NGARANGINGAKAURI. [Ka tuhi koe. e Nikora, i te reta a tetahi takiwa atu nei, kia ata hanga marire. He roa rawa no tau reta. Ko nga kupu whakamutunga mo te nupepa nei kua ma- hue atu e matou—ehara hoki i te korero tikanga. ] Kaimango, Akuhata 26, 1863. KI TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI. "— Kia rongo mai koutou ki nga mahi o te Wairoa. Ko ta mahi a matou, a nga ta- ngata o te ngutu awa nei, he mahi riwai, he tope wairenga, he mahi kai hei oranga, he mahi i nga kai e pai ai te pakeha ki te hoko; he noho pai i runga i te rangimarie, he aroha ki tetahi, ki tetahi. Ko te mahi a nga tangata o te waha ki uta he whaka- tipu i te whawhai,, i te kino, mo nga iwi e rua—ko Ngatiwikatea, ko Ngatipuku, ko te Apatu. Koia nei nga iwi e kinongia ana e nga iwi o te waha ki uta o te Wairoa. Ko te putake i kino ai, ko te matenga o toua rangatira, o Rangimataeo; kiia ana e taua iwi he makutu na Miti Para. Ko te mahi a tena iwi he paua i Ngatiwikatea i nga ra katoa. He ara te mahi i te po a tetahi whakaariki, a tetahi whakaariki, me te pu ano ki te ringa. E hoa mau e tuku atu ki te perehi tenei korero, kia mohiotia ai. NA AHIPENE TAMAITI MATE. [Ko etahi atu o nga kupu o tenei reta kua whakarerea e matou, no te mea ehara i te korero e parekareka ai te tokomaha. ] PANUITANGA. HE kupu tenei ki nga tangata katoa, kia matau ai, ko te Panuitanga i puta i te Nupepa o te Kawanatanga i te 6 o nga ra o Akuhata, 1863, hei puru mo te toki, mo te kaheru, me era atu mea pera, ehara i te puru ki nga iwi e whakahoa aua ki te Pakeha, engari, ki nga iwi anake e wha- whai ana ki te Kawanatanga. Na te Kawana, Na G. GREY. Akarana, Akuhata 19, 1863. P A N U I T A N G A. E Hoa MA, e nga tangata Maori e ata noho ana, e piri aua ki te Pakeha. He kupu tenei naku ki a koutou. Kei whakarongo koutou ki nga kupu whakawehiwehi a te tangata. Engari, kia mohio koutou; ka tiakina katoatia e au oku hoa, ahakoa Pakeha ahakoa tangata Maori. NA TE KAWANA. Akarana, Akuhata 14, 1863. P A N U I T A N G A. KOTAHI te hoiho uwha, he wherowhero te ahua, kei te Karamu e haere ana. Ka toru nei nga tau i noho ai taua hoiho ki reira. Kua whanau te kuao; kotahi tau me te hawhe o te kuao. Kei te hapu ano. Etoru nga waewae ma Ki te kore e kitea te tangata nana taua hoiho, me tuku ki te hoko karangaranga —kia rite ai hoki te nohoanga i toku kai- nga. Na KARAITIANA. PANUITANGA. ERUA nga hoiho tariana kei te Karamu e haere ana. Nga tohu o tetahi, kotahi te waewae ma, kote ahua he wherowhero, te parani he penei. Ko tetahi, he ahua whero, ma. Ko te parani he penei F. Kua pokaia aua hoiho. Ki te eketia te pakeha ranei, te maori ranei, no ratou ana hoiho—me haere ki te Karamu whakarite ai i nga ritenga e riro ai. Na KARAITIANA. P A N U I T A N G A. HE panuitanga tenei i te tautohe a Ro- maua Takiri raua ko Arapeta Hape. He whenua, na te pakeha i hanga he taiepa ki runga ki taua wahi, ki te Pakau Toro- hia; na Romana i tango te utu, he kau. Tohe aua tetahi nona taua wahi, tohe ana tetahi nona. I te 22 o nga ra o Akuhata te runanga mo aua tangata. Ko Arapeta Hape i tika; riro ana te whenua me te kau i a ia—ko te kawe i hoatu ma Romana. Na TOHA, Akuhata 26, 1863. o te Wairoa.
![]() |
4 4 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. W A I R O A. No te ata o tenei ra, te Hatarei nei, ka tae mai te meera o te Wairoa. E ki ana ko Henare te Apatari kua ngaro ki te whe- nua, no nga ra timatanga o tenei marama i mate ai. NGA KAIPUKE U MAI ki NEPIA Akuhata 19—Te Waero, Paea (Wild Fire). 38 tana. No Akarana mai. Nga utanga. 1000 pereki, 30, 000 tingara, 2000 poro rakau hei tunga whare. Akuhata 20—Te Meeti (Maid), 12 tana. Note Mahia mai. Nga utanga 28 kaho hinu pakake. 20 puhere kaanga. Tokorua nga maori, kotahi te pakeha eke mai. Akuhata 21—Te Tarapini (Dolphin), 40 tana. No Akarana mai. He titi nga utanga, he kanara, he pou, he huahua taiepa nei. he rakau whakatupu, he paraoa, he aha noa atu. Toko- toru nga tangata eke mai. Akuhata 21—Te Tawera., 55 tana. No Akarana mai. Na utanga mai 40, 000 putu rakau paraki nei mo Nepia, me etahi atu taonga mo Pawati Pei. Akuhata 22—Te Tipi (Gipsy). 12 tana. No Mo- haka mai, Nga utanga mai, he witi, he poaka, he hamana, he taewa. Akuhata 22—Te Hira (Hero), 15 tana. No Mo- haka toai, Nga utanga, he witi, he poaka, he pikaokao. Akuhata 23—Te Reeri Paata (Lady Bird), 20 tana, Tararua. No te Wairoa. Nga utunga, he rakau, he huahua taiepa, he kaanga. Akuhata 25—Te Wonga Wonga, he tima. 104 tana. No Akarana mai. Ko nga utanga he taonga tini noaiho. Tokorua nga hoia eke mai mo Nepia nei. kotahi te wahine me toua tama mo Weretana. NGA KAIPUKE RERE ATU I NEPIA. Ahukata 19—Te Hira, 15 tana. Kua rere ki Mohaka. Nga utanga atu, 4000 putu rakau kanikani, he pihikete he aha atu. Akuhata 19—Te Tira (Zillah). 68 tana. Kua rere ki Akarana. Nga utanga utu. he poaka tote, he kau ora 25. Nga tangata eke atu, tokorua nga tane, kotahi te wahine. Akuhata 20—Te Hi Pirihi (Sea Breeze), 70 tana. Kua rere ki Akarana. Utaina atu anu i konei 27 nga kau ora. Kotahi te tangita eke atu. Akuhata 25—Te Ehita (Esther), 51 tana. Kua rere ki te Rawhiti, Weretana atu. He taonga, he waipiro, he kai, he aha noa nga utanga atu. Akuhata 25—Te Tarapini (Dolphin), 40 tana. Kua rere ki Turanga. No Akarana nga utanga. Akuhata 25—Te Wonga Wonga, he tinia, 104- tana. Kua rere ki te Rawhiti. Po Neke atu. He taonga noaiho nga utanga atu. Tokowha nga tane eke atu, kotahi te wahine me tona tama. KO TE TOA HANGA O WAIPUKU- RAU. MO TE HOKO INAIANEI. 50 PEA PARAKETE pai rawa; he mea wha- nui ia, ho mea taumaha He huhua noa atu nga kakahu katoa, mo te ho- toke nei, kei reira o tu ana; he mea kaiwhiri ma- rire mai 50 pihi o te PIWHI puru nei—he mea tino pai. 12 pihi o te PIWHI taua nei. 24 POKE whai kakau ano 5 he mea hanga na Karingi. 48 PATITI; he mea hanga ano na Karingi. 100 KAKAU poke papai rawa. NA WETARIKI TAROUA. Kia rongo mai nga tangata Maori. E HOKO tonu ana au i nga kai Maori katoa, i nga Witi, i nga Haniana, i te Taewa, i te aha atu, me ka kawea mai ki te taone nei. He huhua noa iho nga taonga, me nga kai Pa- keha, kei taku whare e tu ana hei hoko. Ko etahi enei o nga taonga, ara: —• He Parakete ma—he mea nunui, he mea pai He Potae—he mea rere ke te ahua o etahi, o etahi He Tiakete matotoru He Kaawhe huruhuru He Hate ma, he mea rere ke te kara o etahi He Tarautete mohikena He Tarautete pango He Tarautete huruhuru, rere ke nga kara He peke H uka He Hopi, he Tupeka, he Maati, he Paipa, he Ti. Ma te tangata e haere mai ki te matakitaki i enei taonga kia kite ai te ahua pai. Na TE HATANA. HE TAONGA. Katahi ano ka tae mai i Ingarani, TENA, kei te Toa a te Hutana, raua ko te Eawini, i Nepia nei, nga parakete whanui, matotoru rawa—he mea hou tonu mai no rawahi mo te hotoke nei £ s. d. Nga parakete whero, mo te mea Katahi... 100 Nga mea ma, mo te mea kotahi...... 15 O Nga mea puru, mo te mea kotahi...... 14 O Nga kaawhe, he mea pai rawa—huruhuru anake—mo te mea kotahi... 1 00 Tenei ano hoki etahi taonga katahi ano ka tae ruai i Ingarani, ara; — He Hate Marikena He Puru Hate—huruhuru kau He Tarautete Mohikena He Piwi huhua noaiho—he mea tino pai, he mea iti hoki te utu He kahu wahine—he huruhuru anake. Ko te utu, rite tonu ki te katene He Kariko, he Huka, he Tupeka momona ra- wa, he aha noa atu. Ma te korero e aha ai enei taonga; engari me kite rawa ano, katahi ka mohiotia te painga. Na te HUTANA raua ko te E A W I N I. Nepia, Akuhata 20, 1863. KOTAHI PAUNA HEI UTU. KOTAHI te hoiho raho poka i haere noa atu i Nepia i te whitu o nga ra o Akuhata nei. Ko te kara o taua hoiho he tu a whero, pouri nei; ko te parani kei te pakihiwi maui, he penei — engari kua ahua ngaro taua parani; he huruhuru ma kai te rae e tongitongi ana, he mea takitaki marire; ko nga waewae kua hungia taua wha. Ko taua hoiho i whanau i te Wairoa. Ko nga moni kua whakahuatia i runga ake nei, ka hoatu ki to tangata mana e hopo ki tona kainga noho ai, a ka whakaatu ki te tangata nana, a te HUTANA, o Wharerangi. Akuhata 26, 1863. PANUITANGA. TENEI katahi nei ano ka tae mai i Ingarani mo te raumati. 2 nga pouaka Potae Tane. Ko te ahua he Panama, (rae te kiekie nei ano); ko te kara he pouri, he ma, he aha atu; ko te utu 2s 6d tae ki te 15s mo te mea kotahi. He pai rawa enei potae, ko nga mea i te kau ma rima hereni (15s) he tino pai rawa atu. Na te HATANA. Hepetema 2, 1863. WHAKARONGO! E MEA ana a WIREMU RAETEPONE, o Waipawa, ki ona hoa Maori kia rongo mai ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te Poaka, i te aba noa atu hoki a te tangata maori. Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakeha, kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko.