![]() |
Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 1, Number 22. 02 April 1864 |
![]() |
1 1 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. " No. 22. ] NEPIA, HATAREI, APEREIRA 2, 1864. [VOL. I. HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI MAI. Kua tae mai te 2s 6d a te Mina o te Puketapu, me a Apera Pahoro he pena ano 2s 6d. Ko Pona Tahuri e karanga ana ki tetahi nupepa mana, Engari kia tae mai ona moni ka hoatu ai; — "Noho inaha ana, haere maha ana. " Ko Hori Nia Nia e ki ana kua ngaro te kuao o tana hoiho i te purei i Waipukurau i te 16 o nga ra o Maehe. E ono nga marama o taua kuao, he uha; he kohinahina nga huruhuru. E mahara ana ia i whai i nga hoiho a nga tangata i hui ki te matakitaki purei. E mea ana kia hoatu e ia kia kotahi pauna ki te tangata mana e whakahoki mai ki a ia taua kuao. Hori Nia Nia desires to inform the pakehas that he lost, on the race course at Waipukurau on the 16th of March last, a grey filly, aged about six months. He imagines that it has followed the horse of some one from the race course, and offers a reward of £1 to any person who will return it to him. Tenei te 10s. a Nguha kua tae mai. " E PEHEA, aua te whakaaro o te pakeha e whawhai nei ki te maori inaianei ?"— " Tera e pehea ona ritenga ki ngu iwi o te motu nei ki te riro i a ia te otinga o tenei whawhai ?" He tokomaha ana nga maori o Heretaunga e ui penei aua i tenei takiwa. Kai te kite ano matou i te tupato o ratou ki te pakeha; engari ko te take i tupato ai e ngaro ana i a matou. Ekore e tika te ki he wahi ano no te pakeha ki nga maori i mua ai. Ka titiro whakamuri matou ki te ahua o te pakeha ki ona hoa maori i tenei motu, i to ratou pito taenga mai ra ano, kaore ano e kitea e matou tetahi he nui o te pakeha ki a ratou—haunga ia te he a te tangata noa atu; ehara tena i te he no te nuinga. Inaianei hoki, kahore matou e mohio ana he kohuru te ritenga a te pakeha mo nga maori i nga takiwa e takoto ake nei; engari he aroha, he aroha anake—no te mea e haere ana te whakaaro o nga rangatira o te Kawanatanga i runga i te Whakapono; ua, ko te ritenga o te Whakapono he aroha, tetahi ki tetahi. Koia hoki me nga Ture o te Kuini, he mea whakatakoto i runga i te papa o te Wha- kapono; na reira i kaha ai, i pai ai, ki te whakaora i te tangata tika, ki te whiu i te tangata hara, ki te tiaki hoki i te katoa. Koia tenei te whakaaro o te pakeha e whawhai nei inaianei; he mea kia tae atu te mana rae te ora o te Ture ki nga tangata katoa, ahakoa pakeha, ahakoa maori— tangata nui, tangata iti ranei; kia kore e noho wehi te tangata i te muru, i te kohuru; kia noho rangatira ake te tangata i roto i tona whare, i runga hoki i tona wahi whenua; kia kore e takahia noatia tetahi tangata kotahi noa nei; kia noho hoki te katoa i runga i te rangimarietanga, i te ora, Koia tenei te whakaotinga e whai nei te pakeha—ma koutou e titiro he whakaotinga pai ranei ia, he pehea ranei. Otira e kore e kitea enei painga ki te kore e manaakitia te Ture; me whakamana te Ture i te tuatahi, muri iho ka kitea ona hua. E rite ana hoki ki te ara kua ururuatia, ekore e haerea e te tangata; me para i te tuatahi, muri iho ka tika te haere—me te wairenga kai hoki, me tua i te ngahere, me tahu te otaota, katahi ka tupu te kai hei oranga mo te tangata. Ki ta matou titiro kotahi marire ia te mea nana i whakanui haere te tupato o nga maori o konei i tenei takiwa; ara, ko te mahi korero parau a nga tangata hoki mai i te whawhai, a nga karere hoki o nga iwi e whawhai ana ki te Kawanatanga. Ko te mahi a ena tangata he haereere i roto i nga iwi e noho pai ana whakakiki haere ai —ka ki ko te pana te pakeha i nga iwi maori katoa, ka tango i te whenua inana; ko nga tangata hoki ka whakataurerekatia hei kai mahi ma te pakeha; no konei ka tohe ratou kia whakakotahitia te whakaaro o nga iwi maori, kia whakatika katoa ki te pupuri i te whenua, ki te hapai hoki i te mana o te Kingi maori hei oranga mo te motu. Koi noho o matou hoa maori ka whakarongo ki enei tu korero whakaohooho—he mea noa kia uru ratou ki te whawhai. Kowai hua ai hei oranga tena mo te motu, te kakenga o Waikato ki runga—katahi ano ka kiia ka taurerekatia te tangata, kua matauria hoki ona mahi o mua. Ehara i nga pakeha o Ingarani tena mahi te wha- kataurereka i te tangata. Miriona noa nga moni o Ingarani kua pau i te pehanga i tena mahi herehere tangata i rawahi; tini noa ana heramana toa i mate i te riringa ki nga kaipuke uta mangumangu ki Merikena hei herehere mahi kai. Inaianei ano hoki, i tenei takiwa tonu, e hoatu aua e Ingarani ki tetahi iwi (Denmark) e rua te kau mano o ana hoia hei awhina i taua iwi mo te pokanoatanga o etahi iwi. Heoi, tena ranei e pau ona moni, e mate ona tangata, i te pehanga i te kino mehemea he pai ki a ia te kino ? Kaore pea! Mehemea he hiahia to te pakeha kia tangohia noatia nga whenua o tenei motu, penei kua riro noa ano i mua ra ano—no te mea ehara inaianei ona tangata i huhua ai, no mua ano; ehara hoki inaianei ona kaipuke i kite ai i tenei moana, no mua ano. Ko tenei, hei te mutunga o tenei whawhai te kite ai koutou i te whakaaro o
![]() |
2 2 |
▲back to top |
2 TE WAKA MAORI O AHURIRI. te Kawanatanga mo nga maori, he pai anake, he whakarangatira i te tangata— koia tenei, ko te Ture hei whakamarumaru, hei whakaora. Hei reira hoki nga morehu te pouri ai ki te maumau o ana huanga i mate papa kore noaiho i roto i tenei pakanga—me i kore, e noho ora tonu ana i tona ka nga, i tona kainga. Otira, he mea tika rawa ia kia rongo te tangata nona te he i tetahi wahi o te mamae. Ma te hunga nana i kukume iho ki runga ki to tatou motu tenei mate taumaha, maua e waha tetahi wahi o te kawenga. No konei kua mea te Kawana- tanga kia riro etahi wahi o te whenua o nga iwi e tutu ana. Otira he riro katoa i kore; ehara ta te Kawanatanga i te patu rawa i aua iwi, engari he whiu noaiho mo ona hara—tera ano e rohea etahi wahi hei nohoanga mo ratou, hei mahinga kai ma ratou. Ka hoatu hoki e te Kawanatanga he Ture pai mo ratou; ekore tetahi tangata e tukua kia takahi noa i tetahi; hei reira ka mohio ia tangata, ia tangata, he noho rangatira ake tana; ka titiro hoki te katoa ki te Kawanatanga hei matua mo ratou. Heoi, he karanga atu tenei ki o matou hoa maori i Heretaunga nei kia kaua ratou e whakarongo ki nga tangata e aratakina ana ratou ki te he—a, ki te whakarongoa ta matou karanga, tera ano ratou e whiwhi ki te pai. WAIKATO. HEOTI ano te kainga e toe ana ki Waikato inaianei ko Maungatautari. Kai reira pea te nuinga o te hoa riri, kai hea ranei— kaore hoki he tangata e kitea ana e te hoia i Rangiaohia puta noa ki Kihikihi, puta atu ki te nuinga o te whenua o reira. Engari nga hoia haere hoiho, i te hanga e haere nei ratou ki tawhiti rangahau haere ai, e kitekite aua ano i te tohu maori, i te parae e haere ana ki te kimi kai inana; engari ka kite i te pakeha ka oma tonu, ka ngaro atu ki roto ki nga repo, ki nga aha. Ko Maungatautari e tikina ana e te pakeha inaianei, kua rite nga tangata hei haere; otira e mea aua nga pakeha hei te taenga ki reira pea kua oma nga tangata— ko te ahua tonu hoki ia. Tena hei te taenga mai o tetahi tima ka rongo pea tatou i te korero. Ko nga maori o te Waihou i Hauraki kua whakarerea ta ratou mahi Kingi, kua ki tuturu i te aroaro o nga Kai-whakawa hei tangata tuturu ratou mo te Kuini, me whakamana e ratou nga Ture o te Kuini, ake, ake. Te kau ma ono nga rangatira o ratou i tuku mai i a ratou pu ki te Kawa- natanga, me nga hamanu, menga aha—ko nga pu o te nuinga kei muri, kua mea mai ki te pakeha kia tikina atu. E haere ana hoki to ratou whakaaro i runga i te panuitanga o te Kawanatanga i taia i tenei nupepa i te 19 o nga ra o Maehe 1864. Engari ko o ratou hara kaore i murua i te tukunga mai i o ratou pu—ko te tikanga mo o ratou whenua kei a te Kawana ano. Heoi, ko enei tangata no te whenua whawhai marire ano; e kite ana e ratou te. peheatanga o te whaiwhai, te kahanga, te iwingohetanga ranei o te pakeha. Me- hemea e mohio ana he ritenga ora te ritenga o te Kingi, penei kua kore e tukua a ratou pu, me o ratou whenua. Tena ko nga tangata o Ngatikahungunu kua hoki mai i te whawhai e korero ana kua mate te pakeha, kua hemo i te kai, kua aha noa atu ! Te ki mai he mataku tona i oma mai ai, katahi ka tika. He arataki ta ratou i nga tangata o Heretaunga ki te he —te hokinga iho, kai runga kai i a ratou ano. TE ARAWA RAUA KO NGATIPOROU. KUA whawhai te Arawa raua ko Ngatipo- rou—e kiia ana e rua nga parekura. Kua tae noa ki Maketu te rongo o Ngati porou e haere ana ki Waikato, ko te huanui e tika ai, ma reira, ma Maketu—heoi, noho tatari tonu ana a te Arawa. Na te kaipuke nei, na te Korio, i kawe atu te rongo o te riri ki Aka- rana—i rere atu i Tauranga, engari kaore i ata marama te korero. No muri ka tae atu ano ki Akarana tetahi kaipuke, a te Tau- ranga, no Tauranga ano—na reira i wha- katika te korero na. E korerotia ana kotahi te tangata o te Arawa i mate rawa i te parekura tuatahi, kotahi hoki i tu a kiko; engari o Ngatiporou, hui nga mea mate rawa me nga mea tu noa iho, 8—tae ki te 10. I te riringa tuarua o, tae ki te 6, o te Arawa i mate; ko o Ngatiporou, hui katoa nga mea mate me nga tu a kiko, 50. Inaianei e ki ana kua riro 200 o te Arawa ki te kokoti i a Ngatiporou; no te Kawanatanga nga pu i a ratou—he tika ranei tenei (nga pu nei) he parau ranei. Kua noho nga hoia kei Maketu inaianei, hei tiaki i taua kainga. Tenei ake pea, hei etahi kaipuke te uta rongo ai tatou i te korero na. TARANAKI. KAORE he korero tikanga o Taranaki mai. Kotahi tonu ia te paku korero o reira, ara: — No te 11 o nga ra o Maehe nei ka haere atu etahi o nga hoia, me ta ratou pu repo, ki Kai take pupuhi ai. Ehara i te tiki rawa i te pa i haere atu ai; engari he pupuhi noaiho, he whakaohooho noaiho i nga tangata e noho ana i roto. Nawai ra i pupuhi i tawhiti, a, ka neke tata tonu atu pupuhi ai; katahi ka tukua mai te pupuhi a tera i ro pa, ri tonu te rere mai o te mata i nga pare- pare i runga i te tau o te hiwi i te taha maui o te pa, rae te hiwi hoki i te taha katau o te pa. No te kitenga e hoki mai ana te hoia katahi ka rere iho nga maori i nga hiwi, i tetahi taha i tetahi taha, ki te tuwatawata pupuhi ai—he tini noa ratou. Heoi, ata hoki marire mai ana te hoia, me te amo mai ona mea i tu. Tokorima o ratou i tu a kiko, kotahi i mate rawa. Kaore i mohiotia nga mea o te maori i mate. Engari no te po ki muri iho ka rongona te tangi o ro pa—he tangi ki nga huanga kua mate pea. E ki ana me i mohio aua tangata ki te pupuhi, penei kia tini te pakeha e mate—he tatata rawa hoki. NGA MOUTERE O TE PITI. TENA pea kua rongo o matou hoa Maori o Heretaunga ki nga moutere o te Piti. Kai te moana i te taha ki te hauauru o Raro- tonga aua moutere e takoto ana—ko te ingoa o aua tangata he Piti. He tangata Maori aua tangata; ko te reo ka whano rite ki to konei reo. Ka haere atu ki reira te Pakeha reo Maori o konei e kore e nga- ro i a ia to reira reo—e kore e taro kamo-
![]() |
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. 3 hio ki te korero ki to reira tangata. Ko-- tahi tonu pea te putake o nga Maori o konei, o Rarotonga, o reira, o etahi mou- tere hoki i enei moana; inahoki, e ahua rite ana te reo me te tu o te tangata. Engari kaore ano kia whitingia nuitia etahi o aua moutere e te maramatanga o te Wha- kapono. Ko enei marire, nga moutere e korero nei matou (ko nga Piti) nga mea e noho tonu ana i roto i te pouritanga. Ko nga mahi o reira he kohuru, he patunga tapu, he karakia, whakapakoko, he aha noa atu. Kotahi te ritenga whakarihariha ra- wa o reira; ara, he nonoti i nga wahine me ka mate o ratou tane—he mea kia haere tahi atu te wairua o te wahine i to te tane. Kaori hoki e waiho ma te tanga- ta ke e mea; ma te wahine tonu ano e tohe kia mate ia, kia whai atu tona wairua i muri i tona tane. He minita pakeha ano kei reira e mahi ana ki te ako i taua iwi. Na tetahi o ratou, no te Weteriana, nga korero nana, ara: — " Ko te patu i nga wahine te mea i tino pouri ra- wa ai matou. Ku o matou whakaaro i mene ka- toa ki runga ki taua aiahi, kia ora i a matou 'etahi—a, taea ana e matou te tango mai tokowa- ru, ka ora ena: he mea utu na matou i ora ai. Ko etahi atu na nga Piti ano i whakaora, he wha- kaaro mai ki a matou. Otira, he mea ano kaore e whakarongona a matou korero; mua noa atu matou, he taunu tonu mai tana hanga. Kotahi te tangata i mate inanoa nei i tetahi taone Piti i pahaki atu o to matou kainga. No to matou ro- ngonga ku whakatika matou ka haere atu ki taua kainga; tae rawa atu matou kua mate te wahine —i rongo nga tangata tena, matou te haere atu na, katahi ka notia te kaki o te wahine kia we te mate, kui ora i a matou. Heoi, tomo atu ana ma- tou ki ro te whare, aue! tena te takoto na te wa- hine i te taha o tona tane—kua mate rawa taua rua. Ko to raua tama i reira ano e tu ana; ka karanga mai ki a matou na ona ringa ano i nono- ti i te kaki o tona whaea ! Ka ki atu matou: — 'Aue ! ko te Atua kai te kite iho i tenei mahi; tena e utua e ia apopo. ' Ka pahemo nga wiki e rua i muri mai ka haere ano matou ki te kimi i tetahi wahine i oma atu i a matou: na ona huanga i kawe mai ki a matou ki te wahi ora mona koi mate i nga tangata—he mea hoki kua mate tona tane i roto i te whawhai, a, e mea ana hoki taua wahine kia mate hoki ko ia. Heoi, tu ana matou i te taha o te rua hei tanumanga mo te tane; ka amohia ruai e nga tangata te tupapaku i roto i nga kahu e takai aua; ka tirohia e matou te kanohi, aue ! ko te tangata ia nana i patu i tona whaea I I tu tonu te mata ki te rae. Katahi ka karanga atu ma- tou: —'I ki atu ano matou tena e utua e te Atua. ' No tetahi rangi ka tu au i te taha o tetahi tu- papaku, he toa ia taua tangata i tona oranga. Ko te tinana i pania rawatia ki te kokowai, ko ona rakau i whakatakotoria ki te taha. I reira ano hoki te tuakana e tu ana; ka ui atu au ki a ia ki te matenga o tona taina, ka ki mai: —' He mate ra nona—heoi, notia ana e au te kaki !' No tetahi rangi ka kite tonu iho au i te tangata e patu ana i tona tamahine; ka ki mai he mate hoki nona, ekore e ora ake, engari me patu kia we te mate! Ko tetahi he wahine, patua ana ta- na kotiro, tanumia aua i raro i te papa o tona whare!" He tini nga mahi penei e korerotia ana e taua minita, e kore e o i tenei nupepa. Hei mahatanga ia mo te ngakau te whiti- nga o te maramatanga ki runga ki tenei motu—te pena tatou me to reira tangata. KUA MATE, I te 28 o nga ra o Maehe i Waipukurau ka mate a tu KIKIRI HIRAKA, he tamaiti rawa —he mokopuna na HORI NIA NIA. Na te Atua i homai, na te Atua hoki i tango. HE WHARANGI TUWHERA MA NOA HOA TUHI MAI. Tokomaru, Pepuere 24 1864. Ki TE KAI TUHI O TE WAKA MAORI, — E hoa, tenei nga korero—me hoatu e koe ki te perehi. Kua hoatu e au 10 herengi te moni mo te nupepa ki au i tenei (au; ka pona tonu ahau i nga tau katoa. Tenei rawa taku kupu atu ki te kai ta. Kaore au e pai ki nga korero katikati hipi; kaore HU e pai ki nga korero hoiho ngaro; kaore au e pai ki nga korero whare hoko taonga, riwai, witi, kaanga, aha noa atu. Kaore au e pai ki enei korero; kaore hoki; au e tae atu ki kona rapu hoiho ngaro ai, hokohoko ai ranei. Tenei ke aku korero i pai ai; ko nga korero o Waikato; ko nga rongo pera me ta te Teira e takoto nei i te nupepa. Ahakoa o hea, o hea — ko aku korero tino pai ko nga korero pakeha; ko nga rongo mai o Ingarani; ko nga kaipuke u mai ki Nepia, ki Akarana: ko nga korero a nga Runanga maori o ia kainga, o ia kainga, kia kite ai au i te wha- kaaro o tera iwi, o tera iwi. E hara hoki te nupepa i te mea homai noa ki au. he mea hoko e au katahi ano ka tae mai ki au tenei mea. No konei au i ki utu ai kia kaua etahi o nga korero kua tae mui nui i roto i enei nupepa—enei i kapea nei e au i runga ake nei. Na HENARE POTAE. [E kore a taea e matou te kape i nga korero e ki nei a Henare Potae. Kotahi te rite o nga nupepa katoa, ki ia wahi, ki ia wahi. Ka oti te whakariterite i nga reta o (e perehi, heoiano—ko taua perehi ano hei ta i nga nupepa katoa; ko nga korero, rite tonu, tetahi me tetahi.. He mahi roa te whakariterite i nga reta o te perehi; ekore hoki e taea te mahi he korero ke i tetahi nupepa, he korero ke i tetahi, kia rite ai ki te whakaaro o ia tangata o ia tangata. Engari ka oti nga nupepa katoa o te wiki e tain ana. katahi ka tangotangohia nga reta o te perehi; muri iho ka hoatu i etahi reta hou mo nga nupepa o tetahi wiki. Ko te ahua tonu tenei o tenei hanara o te nupepa—ahakoa maori. pakeha ranei. Ko tetahi tangata e pai ana ki tenei korero: ko tetahi e pai anu ki tera korero.
![]() |
4 4 |
▲back to top |
4 TE WAKA MAORI O AHURIRI. ERUA PAUNA HEI UTU. KUA haere ke kua tangohia ranei i te taura i mau ai, i te taha ki muri o te Papa- rikauta o te Kira i Nepia, i te 12 o nga ra Maehe nei, kotahi te hoiho RAHO POKA, kua kauma- tuatia, ko te parani kua ngaro noa te ahua; he tongi ma kai te rae; ewha ano nga haiona; he mate kei te pakihiwi i te ngaunga a te tera. Ka hoatu nga pauna erua ki te tangata mana e mau mai taua hoiho ki a te KIRA i te Paparikauta; ka kore, ki a te MENI i te Paparikauta i te Periti Tutaekuri. E Rua Pauna, tae ki te rima Pauna, hei Utu, KUA HAERE KE, kua tahaetia ranei, i te taiepa i te taha o te Papari kauta i Waipu- kurau, kotahi te RAHO POKA KOHINAHINA. He penei te parani X i te pakihiwi katau. Ko te rua he hoiho UWHA WHERO—ko te parani, he manawa kei te tuara. Ko te tangata mana e kawe mai ana hoiho ki te Paparakauta i te paraki o nga hoia i Wai paoa, ka riro i a ia nga pauna e rua. Otira ki te mea i whanakotia aua hoiho, kia rima pauna e hoatu ki te tangata mana e whaki e pono ai te he ki te kai- whanako. TURANGA TERA HOIHO. " E MEA ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia nga uta- utanga tera pai o Ingarani mai. He mea whakarite marire e ia kia hangaia mai ano; ehara i te mea hanga noa. Ko te ritenga o te utu e ngaware ana. Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria mai ki a ia. Heekipiri rori KARANGATIA ! KARANGATIA!! TENEI TE HAERE NEI nga kaipuke taonga A a te HUTANA raua ko te EAWINI i roto i nga marama katoa. Heoti nei ano te whare e uta tika tonu mai ana i Ingarani i te hanga nei i te Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu. Nga kahu huruhuru o tenei whare mo te hotoke, he mea uta tonu mai i Kotorani; nga hate, no Ma- rikena tonu mai hoki. Ko te Tupeka o tenei whare he hira ke noa ake i to etahi whare te pai—ki te tangohia i te pauna kotahi ka hoatu noa he paipa hei puninga. Ko nga piwhi e iwa pene, tae ki te 11 pene, mo te iari; he kara mau—ki te mea ka whakama- tauria tera e hoki tonu mai te tangata ki te hoko. Ko nga kai katoa hoki kei konei e takoto ana; ko te huka kaore he kirikiri i roto. No mua noa atu ano tenei whare, ehara inaianei; ehara i te mea tupa ake i te po kotahi me te harori te ahua. No konei hoki i ngaware ai te hoko; he mohio hoki no ona tangata ki ana mahi, ki te tango mat i te kahu pai, i te kahu iti te utu o rawahi. Na te HUTANA raua ko te EAWINI. HE HOKO! HE HOKO! HE HOKO! KATAHI ANO au ka ki atu ki aku hoa maori, e hoko nei matou, tenei nga taonga tini noa iho kei au. Katahi ano aku hanga i ki ai au he pai rawa. He mea tae hou mai hoki ia i runga i te kaipuke i a te ' NEPIA. ' Ekore ano e taea te tatau. He aha kia korerotia ai; engari ma kou- tou e haere mai ki te matakitaki—ahakoa, kore te moni i a koutou me haeremai ki te matakitaki; tena te rangi e kite ai koutou i te moni ka hoki- mai ai ki te hoko. He utu iti te utu. Ko te pa- raikete ma, he mea ano 12s. mo te mea kotahi; he mea ano 15s.; he mea ano I8s. Na te HATANA. WAIPUKURAU. E KARANGA atu ana a WETARIKI TAROUA ki ona hoa kua tae mai ki a ia nga hanga i raro iho nei—he mea haere tonu mai i Ingarani. Ma te MONI TONU ka whakaititia ra- wai ia e ia nga utu. 2000 iari pivvhi—he miraka te kara '2000 " piwai puru nei 1000 " kariko whanui nei 500 " paranene pai rawa—huruhuru anake 400 pea tarautete mohikena 200 " tarautete huruhuru 50 tarautete mohikena—he mea tarapu 12 " tarautete mohikena, peretiti nei— mo te haere hoiho 50 pea tarautete peretiti—whakatawaka- waka nei. He hate Kuraimiana, huruhuru whero nei; he katene etahi; he Merikena etahi. He puutu! he puutu!! he puutu!!! 100 pea watataita—he mea kaore e puta te wai. 50 pea tu ke atu Etahi no Ingarani tonu mai, no naianei ano 50 pea Weretana Puutu, kei nga turi te hokinga 50 pea rere ke te ahua, he pai noa atu—he mea tapi nga matamata. 100 pea puutu wahine—he moa tapi ano 100 pea puutu tamariki—he mea tapi ano 300 pea paraikete ma. Ko nga paraire, ko nga kara, ko nga aha noa atu mo te hoiho to kaata, tena ano te takoto na mo te hoko. Na WETARIKI TAROUA. Pepuere 1864. TAHUTI MAI! TAHUTI MAI! ! TENEI nga hanga e makaia noatia ana e au; ehara i te tikanga utu ona utu. Ko nga hanga katoa o te pakeha, ina anake kei au—nga paraikete, nga hate, nga tarau, nga kahu raumati, nga kahu hotoke, nga kai, nga tupeka, nga aha noa atu. Ko te ahua he pai anake; ko te utu he iti noaiho—he mea hoki naku kia we te riro, i whakaititia ai. Ma koutou e haere mai ki te ti- tiro; ahakoa hoko, kore ranei, me haere tonu mai. Na te NOURE Kei Hekipiri Rori. PANUITANGA. TENEI te pakeha e hiahia ana ki te hoko i te- tahi Waka Maori hei hoehoe mana—hei te waka tiwai. Ko te roa o taua waka kia rima pa- kihiwi maro, mana ranei e poto iho; ko te rakau me totara. Ki te ai tangata e whai waka penei ana, e hiahia ana kia hokona, me tuhi mai ia ki te kai tuhi o te Waka Maori, me whakahua mai nga utu e pai ai ia, me re kainga e noho mai ia, me tona ingoa hoki. Engari kia ngaware tona karanga utu. PANUITANGA. HE pakeha hoko i nga kai maori nga tangata kua tuhia nei nga ingoa kiraro iho—ara, i te witi, i te aha noa. Ko te WATA ratou ko KENERE ko WATA ano. HE mea ta na HEMI WURU, i te whare ta o te Haaki Pei Herara, ki Nepia, i te Hatarei i nga rua wiki katoa—tena rua wiki, tenei rua wiki.