TE HOKIOI, O NUI TIRENI E RERE ATUNA



                        NGARUA-WAHIA. HUNE. 15 1862

Kote perehi kua  tae mai ki Ngarua-Wahia, ka puta i a ia nga

Nui-pepa, me  tino kaha rawa ki te whakarite; i nga nupepa, ina tee

atu ki a  koe, e toru pene; tau e  whakariteai, ina pai koe, Io  te

pai o  tenei perehi: hei kawe i a tatou whakaro, ki nga iwi ©  te

Ao; no te mea  hoki e takoto maro tonu ana nga kupu o te timatanga

ko te whakapono, ko  te aroha; ko te ture.

                   Otawhao. Aperira, 26, 1862.

B  hoa   ma, tena koutou, he kupu taku kia rongo ai koutou, i le ture

kore o tenei whenua, i nanahi, i haere mai a tumutumu he tangata ma-

ori ki te tiki hamene, mo hori-keti he hawhe-kaihe, ko te take he mo

ai, a tukuaatu ana e a hau tetahi hamene kia tumutumu mauria ana kia

 hori-keti, i te whare ia o hone-arena; a haereana ki kihiki: kia ware-

tini ma, a tuhituhia mai ana e ratou te tohi pukapuka mauria mai una

• hori a e ki ana, taua reta e kore e tukua mai a hori kia whakawakia

  ki atu a  hau ki a hori; no te taha pakeha koe? me he mea e kore

koe  e tae mai ki te whakawakanga ka maa koe apopo ake nei! a hoki

ana ia i muri iho ka hoki mai ano ka whakaae kia whakawakia a haere

 maia ana a hori me Waretini ma, me tahi atu o nga tangata o kihikihi,

 ki a tumutumu, he nama naku i a hori, ara erua pauna tekau here-

. ———2 10 ka  me atu a hau ki a hori e whakaae ana koe ki tenei

lama, kihai i hamumu  mai. korero ke ana ia ki te tangata maori ka

mea atu a hau ka waiho e a hau e rima meneti hei rapunga whakaaro

nou, a ki te mea e kore koe e ki mai i reira, ka purutia koe e te ka-

raka; a tatari ana a hau kia rima meneti, a Putu atu ana a hau ki wa-

10 ka  kite atu  au kua eke a hori ki runga i te hoiho, a ka karanga

itu  a  hau a haere mai ana ia. ka mea ata ano a hau: e whakae ana

koe ki tenei nama; kihai ia i hamumu mai, korero tonu ia ki nga ma-

 ori. ka tahi a hau ka ki atu ki a te karaka, purutia tera tangata a pu-

 ritia ana e matou a tino tangohia ana e te maori, he tini ke hoki ratou.

 puta atu ana a hau ki waho me te tahi pukapuka, a kihai a hou i tu

tua atu no te mea i peia mai a hau e ratou hoi tena. na e hoa ma

ti toku whakaaro ka nui te he o to ratou mahi, mehemea e kore e

tukua mai tenei tangata e whakahokia mai e ratou kia matou meake

pea  tupu ake tetahi he mo  tenei mahi.



  ' Na to koutou hoa na te Kohi, ki te Runanga o Ngarua-wahia

 Tera  pea e paingia, e o matou hoa

 e noho  maira, i nga wahi o Nui-ti-

 reni ara nga kupu  ka tuhia iho nei.

  he  mea pai ano hoki Kia whakina

 nga  take o  te mea e mauaharatia

 nei  e te  tini o te tangata, maori

 pakeha hoki.

 1   Na, whakarongo  iara' tera tetahi

 tangata no  Tongariro, ko te He-

 uheu-Tukino. he rangatira, ko te

 kupu tenei me pupuru te whenua, ki

 te mea ka kaha te hoko a te pakeha

 ki roto o Waikato hei Maunga-tau-

 tari; terohe mai kiaau. 

  2   na ka tae mai a Kawana Kerei

 ka mea atu ki a  Po-tatau e hoa ho

 mai te rori kia au o Akarana atu a

 Poneke, a  no  ra ko  Po-tatau kei

 nga rangatira, katoa te tikanga.

  3   A   i tetahi atu tau; ka tae atu

a Hori-Tewaru; ki a Po-tatau ka m-

ea, e tama i haere mai a hau ki te

kawe  mai i te kupu a Kawna i tono

mai ai mo te rori kia whakaae atu a

hau. ano, ra ko Po-tatau e tika a-

, mehe mea   karite katoa i nga

Rangatira, katoa o  Waikato:

  4  A  i  muringa iho ko Nuitohe-

Haupokia. ka tae kia Po-tatau kame-

a e tama i haere mai a hau ki a koe

mo  tekupu a Kawana i tono mai ai

ki  aa kia wakaaetia atu te rori, ano

ra  ko  Po-tatau. kei nga rangatira

katoa o ia iwi oia iwi. te tikanga.

5   Na, karongo  a Tarei-Tukore-

hu, haere  ana ia ki a Hoani-papita;

Pungarehu  ka  mea e hoa tenei te

mea   i haere mai ai a hau ki a koe

he pouri  noku  ki te   kupu; era

  nei; mo  te rori; kia puare, i

runga  i te  motu nei, na, e hoa ki

te mea  La  pokaina te puku o te

tangata  ka  mute. " ki te pokaina te

rori  ki waenga  nui o te motu nei

ka mate, na ko tenei e hoa me ka-

No  Turanga



Ko te Kani-0takirau.

ko  te Kauru-Oterangi

 kato* ko te Honiana, ra tou ko nga

 rangatira o manukau,

 na ka rongo  nga rangatira katoa o

 waikato; he pakeha   tenei kua tae

 mai ki meremere   kamea: tato ka

 haere ki te pei atu i a ia he mea ti-

 ka ano kia  purutia te whenua mo

 nga uri i muri i a tatou; no te mea

 ko te kai i puta mai i te whenua:

 Whaihoki ko  te tangata i puta mai

i te wahine na he mea tika ano aua

mea   erua, na haere ana ratou ki te

pei atu i taua pakeha; ka mea atu e

hoa; ko nga whenua i tangohia taha

etiana nga Moni; maka; e Haimona-

ekore rawa e tukua atu taua waahi 

 e mutu atu i Mangatawiri terohe ki a

koe ki te pakeha, kaore matou nga

tangata o konei e pai ki tena mahi ki

te hoko whenua, kua pau mai na hoki

tena whenua  nui: ka poka mai ano

ki konei hoko ai, kaore e tika.

    No Tauranga, Aperira. 5-1859



 ki a Potatau, he tukunga atu tenei na

 matou i o matou  whenua "ki raro i

 tou kingi tanga.

  ko te  timatanga kei Maunganui,

  Terakewhau, koromiko-taranga,

  Onohi, Tokamai Ahipaka, Teawaiti,

 Tewharetuku.

      Waimapu, Kahotea, Rawhitiroa

 Tetarere.

      Pupara, Otupatu, tekohi, nuku '

 mahara, Owharerangi, Tapapanui,

 Matuawi. hoi ena.

    Na matou  katoa na nga rangatira

 O  Ngai-terangi

 na Huituara na wira nate moananui

 na Parera-tarakiteawa, na hohepa na

 heremaia na hamuera nate  Uatuku

•na hori nate kanae na Tone na tame

 na petarika, na te Reweti-manotini.



   ko  a hau ko te Reweti-manotini

 ka tuku nei i oku whenua, ki raro i

 te mana o  te kingi, hei tiaki,

      Kei le hiwi o Tuaropaki, tara-

otemarama, temaro-ohinekura, tema

 waiparapara, turakirae. kamutu



    No tauranga, pepuere. 22 1859

E   koro e kingi potatau, tena koe.

tenei a  hau te rapu nei i te tikanga

o taku pupuri whenua, no mua ano

ia  tae noa mai  ki te taima; i tu ai

 tou mana, ka tahi ka mau rawa, he-

pai hetika no nga whakahaere, o tou

kingi langa. hoi ano.

      na Rini, tangimoana.



   weriweri, pa. Tihema, 1 1859

Hare  atura e ta matou maharatanga,

ki te kingi, whakarongomai e nga

Runanga  o te kingi, kua huihui; nga

hapu  o  ngati ruanui; no te mea ka

tino matau rawa ko te kingi tenei mo

     Nowaitaha. Maehe, 26 1859

No Taranaki. Warea  pa,

        Maehe 12 1859

                                              Oruanui i taupo

                                                Hanuere' 26 1859

                                  Taupo hanuere. 24 1859

                                       Otaki, noema, 23 1859,

         TE HOKIO, E RERE ATU NA,



               Ngaruawahia          "Oketopa, 9  1862.

               



   E hoa  e  te kai ui korero  tena koe, kua tae mai tau reta patai

i te ritenga o nga korero o te nuipepa a Pomaparia-Pihopa-Pikopo

he mea pai: mo hoki kia ui mai koe i te ritenga o nga mea e kitena e

rongona  koutou.

   Na, whakarongo mai ra; meata korero atu' kia ata marama ai o ko-

utou whakaaro. 'I te marama o Hune, 18 1862, ka tae Matutaera

ratou ko  e  tahi Rangatira taitamariki ki Rangiaohia, ka whakatika

mai nga Rangatira o te Hahi Katorika, i mea kia manaaki te Kingi I

a matou, me ta matou karakia kaua e waiho noa iho e te manakitanga

ara kia tirotiro te Kingi i nga Katorika me o ratou Pirihi me o ratou

whare  Karakia, "kia hari ai te hinengaro.

  Na, ka mea a Matutaera ka manaki a hau ki nga. Hahi katoa i wha-

kapono nei ki te Atua Nai o te Rangi.

TE HOKIOI, E RERE ATUNA.

 

         NGARUAWAHIA. NOEMA  10, 1862.

TE  HOKIOI. E RERE ATUNA.

        NGARUAWAHIA, NOEMA  10, 1862.

       TE HOKIOI E RERE ATUNA.

                      NGARUAWAHIA     Tihema 8, 1862.

         KO TE  KAIMAHI, KUA WIWI KI TONA UTU. E toru pene tau e whakarite ai.

            " E hara nei i te      kihai nei i tae atu ki te kura mahi Perehi, engari e ako ana, He aha

     te kino noa ai; heoti tonu ko te mangu tohu, he aha koa te he ai hoira ko te korero tonu, heaha koa

e  kore  ai e Atahua; hoira ko te Pepa tonu ka tae atu ka kite iho koe "E Henuipepa tenei, heaha ra nga

korero, he korero ra ko te korero a Tame raua ko Haki, tena koa korero tia, e hoa ma e Pita raua ko Ho-

ne, kua tae atu pea ki a korua te tamaiti nohinohi i tukua atu ra inga ra o Maehe 26, 1862, ko te take

 i tukua ata ai hei tohutohu ki a mohio ai korua, i penei hoki ta maua ki atu ki a ia e tama e haere mai hae-

 re ki a Pita raua ko Hone, ka mea atu i haere mai a hau kia rongo korua, e kore e mutu te haere ate ma-

 nuhiri i te ara nei, me karanga ano ia e korua ki te kainga; ka tahi ka peka mai.

      Tena, e Pita; ke i a korua ano ranei e ta koto ana te Toki Whawhaupu na, homai ki taku ringa, ki

 te mea e kore e ho mai, e kore to korua kainga e noho ia e te manuhiri, no te mea kaore korua e whakaaro

 ki te mea tika tikarawa, kaua hei piko, oti ra me tunutunu pea ki te ahi ka Whakatikatika kiu tika ai, hea

 -ha ra korua te whakarongo ai heturi pea, me aha ra e rongo ai me hapa pea kia rongo; ai, tena hapatia,

 kahapa ra kahapa ra, kahapa ki a Pita raua ko Hone, ki a mana mai kote iti Kahurangi; kei turi kei pake kei

 whakatete, hau hau hau, kahuri.

                                                 

                      ko te haere  a Waikato  ki te pito ki runga.

      

      ka ore ano i tuturu te ra e ha ere ai ko Hanuere te marama i whakaritea, e ngati Raukawa, hei ha-

erenga  atu. ko te take o taua haere he raru raru no nga lwi ki te tonga tirohia iho i te korero a Wi-Ta-

ko-Ngatata, no temea he rere ke no; nga ritenga ngauke ta te ra iwi rere ke ta te ra Iwi, koia i haere mai

ai nga rangatira ki te tiki mai i Waikato ki a ata rite ai nga ti kanga me nga ture, hoki.

         *

                Ko  Heremia-tetihi, no nga ti raukawa i OTaki tekau marua ratou,



      no Whanganai, ko Ropata te Korowhiti, ko Hori te Kaioroto, toko waru ratou ko to ratou kaha

 he tiki mai i te Kingi, ki a noho ki re ira



                Tuakau, Noema  26, 1862,

      No te 18, o nga ra o Noema, ka tae matou ki a te kawana, to ko turu matou ko n hau, ko Horitauroa

ko tipene tetahua ko te kupu tenei atekawana i mea mai iti ki a matou ka iu kua atu e au o rua nga timu,

ki  roto O Waikato he kupu tuturu tenei naku, ka mea atu matou kahe tena kua puare ra huki te rori, kua

tae ki tona mutunga ki mangatawhiri, hei aha ano tena, ka he, ka ki ano a te Kawana, he kupu tuturu tenei

naku, ka tukua atu e a hau e rua tima ki roto O Waikato, ahakoa ko nga Rangatira katoa o nuitireni hei pa-

tu i taku kupu e kore e mate, ka mea atu matou kahe tena kei nga maori ano te ritenga mo tena awa e ha-

ra tera i a koe, kihai hoki i mate male te whakaro O Kawena.

      A hoki ana matou, korerotia ana e matou ki a ngati Whanaunga, ki a ngati Paoa ki s ngati whatua, no

muri pea  i a matou i korero tia ai, e aua lwi raka otira e kore pea a te Kawana e rongo titiro hoki, mei a

te Manihera mita i tohe ano hoki ki a tukua mai te tima ka mea atu a Nanaia, ka hore he mate tena moku e

to hea mai na, nuiatu ta raua totohe, kahuri, na Hira kerei Teatua.



                         He Kaho, Waipiro. Noema  S, 1862.

      F, rua enei Kaho, Waipiro, e ta koto nei i Ngaruawahi, ko te pakeha. nana aua waipiro Ko tame-pa-

oa kei Rangiaohia tona kainga, no temea ka ore he pukapuka Raiheni, ko te Kohi pakeha, te kaiwhakawa

ice I (Kawhai), no te waru o nga ra o Noema 8. ka tangohia, no te tahi o nga ra o Tihema ka hoki mai ki

te tiki mai, i ana waipiro, hoki kau ana, kua riro hoki te kaitiaki ki nga wahi o Waikato.

                        Kotikoti Ki, Kotikoti korero.



       I te Tau 1856 katimata te mahi Runanga o ngati Haua ki te kimi ritenga, e noho pai ai nga tangata

  o te Motu nei, he ritenga pai ano a taua Iwi i kimi ai mo te Kingi tanga o Potatau, be men haere ano ti

  ratou kimi i runga i nga ritenga o te Ture, koia ra tenei. "Kia purutia te ringa kaha o te tangata e tohe

  nei kitehapai pakanga, mo tana oneone mo tana wahine hoki. ki a waiho ma te whakawa e rapu he rite--

 ga mo  era hara, kia kati te whakaeke i te hara o te tangata kotahi ki runga i te tokomaha, ina kohuru ia i

 le tangata, kia whakakotahitia nga iwi e noho keana e mauahara ana tetahi ki tetahi, mo nga pakanga o mua

  tia waiho hei tinana kotahi, "kia purutia anei wahi o Nui-tireni e mau nei, kia kati te hoko, kei kore he

  Whenua  mo  a tatou tamariki i muri i a tatou, kei nohu manene kei pera me nga tamariki a Perahama, ra

  tou ko ana uri. na, hemea  whakapumau  enei Ture no te timatanga o te mahi e mahia nei, no konei ka

  mahia Tekara hei whakapumau mo to matou whakaaetanga ki enei Ture, na, terongonga o nga Iwi katoa

 ki te ingoa o taua kara, e karangatia ana hei tohu mo te wakaaetanga, ki te pupuru whenua, ka tahi nga

  •iwi katoa ka hiahia kia purutia o ratou pihi whenua, hoi waiho tanga iho ki o ratou nei Uri i muri i a ra-

  tou na, ko Taranaki raua ko Ngati-Ruanui nga Iwi i tae tuatahi atu nga kara ko ta ratou tohu i whaka-

  tu ai i mua hei tohu pupuru i Taranaki, he whare nui ko taiporohenui tei ngoa, muri iho ka tae mai ko

 ngati kahungunu  ka tae mai ki te tiki mai i taua kara, koia te rironga ki ahuriri, muri iho ka tae mai ko

  Ngairo, no ngati kahungunu ki Wairarapa, ko  ia i riro atu ai te kara ki era wahi, na, ka tae mai a Wi-

  Tako a Hapi a Heremia ko ia te rironga atu o taua kara e tu mai ra ko Tainui kei Otaki, muri iho ka to-

 hatoha haere taua kara ki nga wahi  katoa o te motu nei, kei ki koutou no muri i te tukunga a te Teira

 i tae ai te kara, ki taranaki; ka hore, ko te kara ano kua tae tua tahi, i muri katukua e te teira te whe-

 nua ki Kawana. kahuri tena.

      "E  hoa ma e aku hoa; he kupu tenei naku mo enei rongo e hau mainei i te tai kitemuri, te tahi wa

ki hoki mo nga kupu e takoto nei i roto i te nupepa o te 21 o Mei, "E ki ana kia tomo a hau ki raro i

 te maru o kuini, tenei taku utu, e whakaae ana ano a hau ki nga ture i tukua mai nei ki tenei motu e te

 komiti o nga kaumatua Mihinare o Ingarangi, ara ko te Whakapono ki te Atua, ko ene ture hei mahi IBS

 taku Kingi, na te Whakapono  hoki tatou ka matau nei e iti haereana nga raruraru o te motu nei.

      No  roto i  tena, ka puta te mamae i roto i toku ngakau! katahi ka rapua e au he tikanga hei tapiri

 mo  te ra. ka tahi ka karangatia ko Potatau hei kingi hei pehi i aku ritenga pohehe, i mohio hoki au he

 tangata pai a potatau ki nga lwi e rua ki te maori ki te pakeha, no reira ka karangatia e au nga runanga

 kia kimihia he ritenga mo te kingitanga o potatau, na, kitea ana te kapu e tane runanga, koia ra tenei me

 tu te mana o kingi potatau ki runga o nga wahi o Nui tireni e mau nei ki a tatou, me tu te mana o kuini

 ki runga i nga wahi kua riro atu ki a ia, na, erangi ko to raua aroha ki a kotahi i runga i nga ritenga o

 te At a, me aroha le kingi ki nga Iwi erua, koia hoki hei awhina.

      Na, kawea ana aua kupu ki a Potatau* kamea taua kaumatua e pai ana, na e toru enei kupu Ia ho-

  e an hei tapiri mo ena, ko te Whakapono ko te Aroha ko te ture.

      Na, no ruga i enei ritenga pai ka tu a Potatau hei Kingi; ka mea nga hoa, "kua whakatu te Iwi ma-

 i te kingi hei whawhai mai ki a te kuini, na, he mea hanga nu nga hea; i runga i te ngakau maori, na

  ka raruraru enei ritenga pai. "kaore ano ngahoa i kite i te huhua kore o taku mahi; kua tupeke kau

 ki te whiu i nga maori ina, te kitenga o potatau i taua ritenga pohehe, kamea; me whakamahi te a-

 rahi; mui n te pakeha i te Hipi i te Kau ki runga i nga pihi o nga tangata maori, Le i tupu he raruraru kei

 pera me ta Teteira raua ko Wiremu kingi, no reira ka riria nga Reti o Waikato nei.

      ka puta ano tana kupu mo  nga pakeha e noho nei i ona rohe, aha koa Minita, pakeha noa iho ranei

kia atawhai kaua e korero kino  atu ki a ratou  "I puta ano tana kupu ki a kaua a Waikato e haere ki

 karanaki, na, tenei ano te mea i ngoikore ai tana kupu he raruraru nona, ko te koha kore a Kawana ki a

 ia mo Wiremu  kingi nana hoki i whakahoki mai ki Waitara, ka ore i puta he whakaaro ma kawana ki te

 tuku mai i tetahi kupu ki a potatau, penei kua ki atu potatau ki a Kawana kia kaua e pa te whiu ki tera Iwi

 waiho kia ata makitakina e nga Rangatira o te Motu nei, me nga kai Whakawa, Maori i whakaturia e

 te Kawana  Kerei i muara me nga  kai whakawa pakeha  hoki, "ki a kitea tona he, hei reira ka tika ki

•a whiua te kaimahi kino, kia tohungia te kaimahi pai. 'e rangi na te Runanga anake te kupu i tae mai,

koia teni: "E hoa ma e nga tangata maori, kei oho koutou ki te haeretanga o te kawana ki taranaki, he

haere pai tana haere e hara i te haere ki te whawhai, heoi ano tauakupu.

   I muri iho i te taenga mai o taua reta ki a matou, kihai i pau te rua o nga wiki ka puta mai te rongo

kua toto a wiremu kingi; no konei kamahara matou kua he tenei whakaatu mai a te kawanatanga kia matou

      Na, Whakarongo  ra e  nga tangata whai whakaaro nui, o te taha ki te tonga, ki te marangai, ki te

hauraro, ki te hauauru, 'E hara i te mea he rere ke no; aku whakaaro, i wehe ke ai akuhoa aroha i a hau-

 3

 erangi ko te take be wehi mo tenei ingoa nui mo te kingi i mea atu a hau ki a ratou e kore hoki te kuini e

 maumau  hapai kau i te hoari, mo tenei i ngoa kingi, no te mea ka ore aku hara ki a ia

      Mehemea   pea e tae tonu mai ana a te kawana ki roto o Waikato nei, penei; etino rongo ana ia i te

 puakanga atu o enei kupu i toku wahu, ka tahi ia ka matau he pai taku mahi.

      ko tenei kaua te kawana e titiro raata pouri mai ki aku ritenga, e pai ana; e mahia ana ano e au i ru-

 nanga i nga ritenga a te Atua i tukua mai nei e te kuini ki tenei motu.

      " E  rangi, e hoa ma, aroha ina nga hoa whakapono e wehi ki te atua whakahonoretia te kingi.

                            (  1 Pita 2-17  Roma 12. -10 )

      kaore aku wehe  i te kingi maori; kua oti ano aku korero i te timatanga mo te kuini raua ko te kingi-

 maori, kua korerotia e au i te rarangi i waenga tenei whakapuakanga, engari ko te kawenata o Waitangi

 taku: e whakahe tuturu ana; notemea, kua mohio ano tatou katoa he rangatira tokomaha o nui-tireni, e

 kore e pai ki a riro nga rangatira tokomaha i te whakaetanga o te rangatira kotahi; ko te tuarua tenei o

 aku reta whakahe mo tena, tekupu ra: ko te kawenata o te mata po tanga, i kiia ai e au ko te kawenata o

 te matapo, te mea e noho kuri ana nga tangata i taua takiwa, ka ore he whakaaro tangata, e penei ana me

 te kuri e whaka aria atu nei ki te kai pai te kitenga mai rere tonu mai ki te kai, ka hua he tino pai taua

 kai; no tana kainga ka mau i tona kaki, ka tahi ka mohio e hemate tenei, ka tae atu tona ariki, ka kite

 -a, he wheua e mau ana i tona kaki* ka tahi ka tangohia ka riro na ka hoki mai te wai ora ki a ia

      Na  e rite ana tena ki te kawenata o Waitangi, tena ki ta koutou whakaaro koia ko te kuri ihe, kao

 ko te tangata ano ihe ko te mea whai mahara, ka huri tena



      whakatane hanuere 7, 1862. haere ra e taku reta ki a wiremu e hoa tena koe korua ko to whakaaro

 E hoa whakarongo mai ki taku whakaaro, ko whakatane te awa te kaitiaki ko areiawa, tana mahi he wehe i

 te waitai, i te wai maori e pena tonu ana taha mahi i nga tau katoa na, tenei hoki tetehi no Nui tireni ahau

 toku waka ko matatua, koia a hau ka mea nei, ko te matua o nga tangata ko te whenua, e hoa kia mau

 tepupuri i nui tireni, eru aimoko puru tia tawhia kia ita, kahuri, na Mokai tautari  ngaitonu,

      "E  hoa e tamehana  kua tae mai to reta ki a hau, kua kite matou nui atu te tika; ko taku tinana kau

kei ko nei ko aku whakaaro  kei a Wiremu-te Rangitake, kei ki koe he teka naku, kahore he kupu tuturu

tena no "tenei kainga* no whakatane, nui Arangi wahi o whakapaukorero putauaki maungakaputerangi ko

nga rohe tena, ko te waka ko matatua. kahuri tena katu tenei  tewhetu e temarama e kapau te koro-

hikohiko etewhetu. Waiata, tutu te whenua raranga nga tangata moea kite po         ka huri

naku Napanui, ara na te lwi katoa. Hepetema 8, 1862.

     Waikanae, Oketopa 7, 1862. E hoa ma e aku hoa 1 waikato tena ra koutou; i raro i to ata-

whai o te Ariki, i te mana hoki o to tatou kingi, na, whakarongo ra e aku hoa; kia marama ta koutou titi-

ro, ko te tuatahi rawa ano o aku whakaaro ko te whakapono; hei oranga tena mo te wairua 2 Ma mau ki

te whenua; hei waiu tena mo a tatou tamariki. 3 kia kaha te mahi i nga ritenga mo te kingi, hei matua te

na mootatou tinana. 4 ki a pai te whakahaere i nga ritenga; o te kingi kaua e kawea ketia. 5 kati te pupu-

ri i nga whakaaro a te kingi tukua kia haere, mate perehi e kawe ki nga wahi katoa tama ma te reta. O ko

nga whakaaro nunui o rarona, tukua ki te perehi, ma te nupepa e kawe ki nga runanga katoa o Aotearoa.

      na, e hoa ma, whakarongo mai, ka nui to matou raruraru ki nga whakahaere a taranaki raua ko ngati

ruanui, e kia ana; ko te take i pakeke ai a ua lwi; he reta tuku mai no raro naka; na hoera' na te waitere-

terangi-kaharuru, na poroko. e toru nga reta kotahi anokupu; i penei mopuru ki te puru o hou taiki, no ta

Rewi 1 penei kia ata whakataka 1 te Ipu Akura; e nga hoa, ko nga mea e marama ana i a matou i nga runa-

nga  o tainui nei, 1 ko te kingi. 2 ko te kara. 3 ko te rori pokanoa ki nga pihi papatupu. 4 ko waitara.

5  ko nga tangata ekia nei e nga Pakeha he kohuru. 6 ko nga taonga, heoti nga mea e mamma ana ki ta

matou  whakaaro. ki te kaiperehi o te Hokio'; e hoa nuiatu toku whakapai lu te taenga mai o

nga nupepa  kiau, kuawhakaae a hau ki te toru pene mo te nuipepa kotahi; kiteretere mai nga nuipepa ki

a matou, ki a kite ai matou i nga whakaaro a nga rangatira o Aotearoa, kahuri,

                                                 "na to koutou hoa  pononga  na  wi tako ngatata

     Ngaruawahia, Noema 27, 1862.

                                                     "E koro e Kawana Kerei, tena koe.

     "E  koro kaore ano i warewarenoa  i a hau to reta i tuhituhia maira i nga ra o Hune 9, 1862 he

kaha rawa hoki no to Whakaaro, koia i roa ai taku rapunga, "No te mea e mea ana koe mo taku haere

nga ki Hauraki; me te maupatu ano akuhoa haere, e tikaana taua maunga i nga patu, mehemea i rongo a

hau he Taone  Pakeha kei Hauraki kihai a hau i tae atu ki reira: mehemea ranei nau tera pihi whenua; kih-

ai te kapu oku waewae itu ki tera wahi, me aku tangata hapai patu. "Kia mohio koe, ko taku Tupapaku ko

Heta Tewherowhero, kihai a hau i tae atu kia kite, i mea ano a hau kei haere tahi matou ko aku

 kei kiia ano he whakatara naku ki nga Pakeha, no te mea i roto tam Tupapaku i ou rohe, mo tu r, i o

 Tupapaku   me te Katipa Teawarahi i mate ki waenga i o taua rohe: kihai a  hau i tae atu 

 Pakeha i Wauku, kei kino ki ta ratou titiro mai, na, ko tenei Tupapaku oku ko te Karamu he whakamutu-

 nga  no aku  Matua, koia i nui ai toku aroha, koia te haerenga ki Hauraki, "E tau ana ona whakatauki

 Matua Awaka  e taea teraupi mai ete ringa, he Matua Awhare e oti te r, piropi mai ete Ringa, tena he Ma-

 tua tangata ka mate ana e kore e taea te raupi mai. kahuri ten, katu tenei. —

      "Koai te tangata nana tena korero ki a koe hei Whare mo Taraia a Tokatea? i rongo koe naku te-

 na kupu?  na ngeaku tangata hapai Patu ranei? na, ki te kitea e koe te tangata nana tena korero tuhia mai

 kia  mohio ai a hau. e rangi tu kupu kia puritia Tokatea ka tika tera, Otira ma te Hira 

 ku tika ai. "E  koro kei te moteatea, a hau ki to kupu whiu moku, ka hua au me waiho atu i to

 taua hoa  i a Kawana  Paraone te to toa o te kupu kokoe ra kia ata hurihuri marire, kia tino tumuaki toku

 he, heireira koe ka hamumu  ai i tena kupu, he tamariki koe? tena koa, kowai te tangata Pakeha ranei i

 mate i taku maunga atu i nei patu, e tau ai toki, tera ano e wiua a tona ra? heaha te take i penei ai koe?

 tena koa waiho ma te Atua a hau e whiu, mo aku hara katoa; e ki nei koe he hara taku, mo te Rangatira-

 tanga  pea mo te aha ranei?  Taku ra kia rongo mai koe; hoatu te Kororia ki te Atua, koia hoki te puta-

 take o nga Rangatiratanga  katoa, kahuki. Na to hoa Na Matutaera Potatau.