|
loading...|
|
Te Haeata 1859-1862: Volume 3, Number 11. 01 February 1862 |
pp
Abstract 
pp
Commentary|
|
1 1 |
▲back to top |
TE HAEATA
TE UTU MO TE TAU }
KOTAHI 2s 6d} " Tatou ka haere i to Ihowa Maramatanga." { TE MO TE PUKAPUKA
KOTAHI 3d
VOL. TIL] AKARANA, PEPUERE 1, 1862. [No. 11.
MARAMATAKA MO PEPUERE.
Hei le 14 o nga ra Hua ai te Mamma.
Hei te 28 o nga ra Kowiti ai te Marama.
1 Hatarei
2 Ra Tapu Waiata 9, 10. 11.
3 Manei
4 Turei
5 Wenerei
6 Tarei
7 Parairei
8 Hatarei
9 Ra Tapu Waiata -ti, -W, iG.
10 Manei
11 Turei
12 Wenerei
13 Tarei
14 Parairei
15 Hatarei
16 Ra Tapu Waiata 79, SO, 81.
17 Manei
18 Turei
19 Wenerei
20 Tarei
21 Parairei
22 Hatarei
23 Ra Tapu Waiata 119. (110 — 110.) j
24 Manei
25 Turei
26 Wenerei
27 Tarei
28 Parairei
E taia ana Te Haeata i te tahi o nga ra
o nga marama katoa.
Te utu mo tenei niupepa hia rua hereni
mo te Tau te kau ma rua nga niupepa e
taia i te tau kotahi.
Ko nga tangata e mea ana kia taia o ratou
whakaaro ki tenei niupepa, me tuhituhi a ratou
pukapuka ki te Kai-Tuhi o Te Haeata, ara ki a
Te Patara, kei Onehunga. Ko te tangaia
e hiahia ana kia taia tona panuitanga ki
te Haeata nei, me kawe i tana pukapuka kia
Te Wirihana ki te Whare Perehi o "The
New Zealander," ma Te Wirihana e whaka-
rite utu mo te panuitanga ka taia.
TE HAEATA.
AKARANA, PEPUERE 1, 1862.
NGA PAI O TE RONGO MAU.
TENEI hoki tetahi pai o te rongo mau.
ko te pai mo tera ao; ara, ko te pai mo
te Wairua. Mo te tinana nga pai kua
korerotia nei mo tenei ao, otiia mo te
Waima ano tetahi, inahoki, ka noho pai
te tinana ka pai hoki te ngakau. I ha-
nga tahitia raua e te Atua, waihoki, e
tika ana kia whakaaro tatou kia raua tahi.
E tika ana, kia tiaki tatou i o tatou tinana.
kia atawhai, kia whakaaro, kia whakara-
ngatira tatou i o tatou tinana i tenei ao;
kihai hoki to Atua i hanga i te tangata
hei taurekareka, i hanga te tangata e te
Atua hei rangatira mo tenei ao. mo tera
ao atu ; koia ahau ka mea ai, kia whaka-
tupu rangatira te tangata, kia whakare-
rea :e kino, kia paingia ai ia e te Atua.
Kei te Atua hoki te tino tikanga o nga
taonga o tenei ao, o nga painga kaoa mo
te tinana, mo te wairua. Otiia, ko te
lino mea nui, koia tena ko te Wairua, ko
te tino rangatiratanga o te Atua mo te
Wairua ki tera ao atu. Koia hoki te ku-
pu o te Karaiti "Matua rapu te ranga-
tiratanga o le Atua me tona tikanga, a ka
hoatu ki a koutou enei mea katoa." Otiia,
me pehea te " rapu," ara me pehea te
mahi o te wairua, me ka raruraru te ta-
ngata i te whawhai? E kore e tika, he
mea whakamate tena i te whakapono, e
kore e haere tahi te whakapono me te
whawhai; koia ahau ka mea ai, ko te
tino Painga o te rongo man koia tenei,
katahi ka tika te mahi mo te wairua mo
tera ao. Rere, ko te rangatiratanga tena
mo te tangata, ko tona kainga pumau tena.
Mehemea, e noho tonu ana i tenei ao e
kore e pai kia noho kino, kia noho mate:
Mehemea, e kore e haere ke. he ao ke, e
kore e pai kia kuware tonu, kia he tonu:
tena, e haere ana tatou ki te ao Wairua, i
te ao e noho tonu ai te tangata, e pumau
tonu ai tona noho, ina, kia tika ta tatou
mahi mo to tatou kainga pumau. Na, ko
te tino mahi tika mo tera ao koia tena, ;
kei te pukapuka o te Atua, kei nga tika-
nga o te whakapono. He tikanga pehea
nga tikanga o te Atua? He tikanga pe-
hea nga tikanga o te whakapono? He
tikanga whawhai? He tikanga raruraru?
Huaatu, he tikanga aroha, he tikanga
hohou rongo, he tikanga rangimarie. Ko
te Atua, te Atua o te rongo mau. Ko
Ihu Karaiti te Kingi o te rongo mau. Ko
te Wairua Tapu, te Wairua o te rangi-
marietanga, ara, te Wairua o te rongo
man. Waihoki ka u talon ki nga tika-
nga o te rongo mau, ka meinga tatou he
tamariki no te Atua, a ko te Atua hei
matua mo tatou. Tena hoki ta te Ka-
raiti kupu, kei a Matiu 5, -ii, 45. Na, e
mea atu nei ahau ki a koutou, Arohaina
atu o koutou hoa whawhai, kia pai te ko-
rero ki a ratou e kanga ana ki a koutou,
kia atawhai ki a ratou e mahara ana ki a
koutou, a inoi atu mo ratou e whakatoi
noa ana ki a koutou, a e aru ana ki u
koutou; kei meinga ai koutou he tamariki
ki to koutou Matua i te rangi. Tena, In;
mea iti koia tena? He mea iti kia meinga
ai tatou he tamariki no te Atua, a ko te
Atua kei matua mo tatou? He mea nui
whakaharahara, heoi rawa ano te mea nui
ko tenei, mo tenei ao, mo tera ao atu, ina
hoki te kupu o Paora i Koriniti 8, 17.
" Ki te mea he tamariki, e whiwhi ano
tatou ki ona mea; e whiwhi tatou ki nga
mea o te Atua, e whiwhi tahi tatou me te
Karaiti." Tena hoki tetahi, i Koriniti o,
21, 22, "No koutou hoki nga mea katoa,
nga mea o naianei, nga mea o amua atu,
no koutou ano katoa." Tena hoki ta Ka-
wiri 84, il, " Ko Ihowa te Atua, hei ra,
hei karo; ka homai e Ihowa he atawhai,
he kororia ; a e kore rawa e pupuri atu i
te tahi mea pai mo ratou a haere tika
ana." Tera atu hoki nga kupu papai mo
nga tangata e mahi tika ana i nga mahi o
Ihowa te Atua o te rongo mau. Ko Iho-
wa hei matua mo ratou, hei tiaki mo ra-
tou, hei homai i nga mea papai o tenei ao
mo ratou, mo te tinana, mo te wairua.
Ko ia hoki te Ama, te tino rangatira o
tenei ao, o tera ao atu. Nona nga koura,
nga hiriwa, nga taonga katoa. Mana e
homai ki te tangata, ka tahi ka whiwhi.
Mana e kaiponu atu, e kore rawa e riro i
te tangata. Koia tena, e te whanau, kia
whakarerea te whawhai, kia houhia te
|
|
2 2 |
▲back to top |
TE HAEATA.
rongo, kia mau tonu te rongo, kia watea
koutou ki te mohi i nga mahi o te Atua
aroha kia u tonu koutou ki ona tikanga,
na, kaiahi koutou ka meinga he iwi mona,
ka tahi koutou ka whakawhiwhia e ia ki
tona atawhai nui, ka tahi koutou ka mei-
nga he iwi mona, ka tahi koutou ka wha-
kawhiwhia e ia ki tona atawhai nui, ka
Tahi koutou ka tino meinga he iwi ranga-
tira mo te ao nei. Waihoki ka tata te
tinana ki te mutunga o tona nohoanga i te
ao Maori nei, ka pa te male ki u ia, ka
kau i te awa o te mate ki tera taha ki tera
ao, ma te Atua o te rangimarietanga e
whakamarama te ngakau, mana e whaka-
marie te ngakau. Ka mahara te tangata
tika ka hemo tona tinana, ka mahue i a
iu tona kainga, ona taonga, ona whanau-
nga, ka riro ia ki te ao Wairua, ka haere
tona tinana ki le urupa, na, ko te aha
koia hei okiokinga mona? Ko te aha hei
haringa mona? Ko tona maia ki te wha-
whai ? Ko nga tupapaku i mate i u ia ?
Ko le matangohi i riro i a ia? Kahore,
kahore! Tena ke tona okiokinga, tona
haringa, ko Ihu Karaiti te Kingi o te ro-
ngo mau, ko tona whakaaetanga ki a ia,
ko tona unga ki a ia ; no te mea, kua oti
ia te whakatika ki te whakapono, na, he
maunga rongo tona ki te Atua na Ihu
Karaiti, a e hari una ia, e tumanako ana
ki te kororia o te Atua. E mahara ana,
kua oti ana kino te muru. Ko Ihu Ka-
raiti tona Kingi, ko Ihowa tona Matua, ko
te rangi tona kainga, na, e haere hari ana,
o haere marama ana, ki tona rangatirata-
nga. Ahakoa ko ona whanaunga e tangi
ana mona ka riro, ko tona hoa, ko ana
tamariki, e piri una ki a ia, o mahara ana
ko Ihowa kei tiaki ia ratou, hei arahi ano
i a ratou ki te kainga, ko reira ratou
whakamene ai, noho tahi ai, hari tahi ai,
ake,. ake, ake. Na, ka haere, na, ka
whiti, na, ka u ki te kainga o te matua,
na, ka huihui mai nga anahera, na, ka
waiata, na, ka hari, na, ka tae ki te aro-
aro o tona Ariki, na. ka rangona le kupu,
',• Haere mai e te tangata i paingia e taku
matua, nohoia te rangatiratanga kua oti
le whakarite mou no te orokohanganga o
te ao." Na, ko reira tino kite ai i te ti-
kanga o tena kupu, " E hari ana te hunga
hohou rongo: ka huaina ratou ko nga
tamariki o le Atua." **Kia kite koutou i
te peheatanga o te aroha hua homai nei e
te matua kia karangatia ai tatou, ko nga
tamariki o te Atua, n kahore ano i kitea
noatia hei aha ranei tatou amua : otira e
mohio aua tatou, ka puta mai ia ka rite
tatou ki a ta, ka kite hoki tatou i a ia me
ia nei ano." E, ekore e taea te korero,
no te mea, kahore ano te kanohi i kite,
kahore ano te taringa i rongo, kahore ano
hoki te ngakau i mahara ki nga mea pa-
pai kua oti te whakarite e te Atua mo ra-
tou e aroha ana ki a ia. Heoi ra, ko nga
tangata o Hatana e mahi ana i ana mahi,
e tika ana ki tona kainga, e noho ana i
tona rangatiratanga, o rite ana ki a ia, i te
kino, i te mamae, i te matenga mutunga
kore. Ko nga tangata o te Karaiti, e
mahi ana i ana mahi, e tika ana ki tona
kainga, e noho ana i tona Ranga-
tiratanga, e rite ana ki a ia, i te
pai, i te hari, i te kororia, i te oranga
tonutanga. Waihoki, a te ra whakawa,
ka kitea te wehewehenga o te hunga wha-
whai, o te hunga hohou rongo. Ka wha-
kapehapeha kau te tangata whawhai inai-
anei, ku mea "e pai ana te mate, mate
ana, mate ana i runga i tona pakanga"•
tena, ka ara mai a te ra whakamutunga
i me nga tupapaku i male i tona pakanga,
HE KUPU WHAKATUPATO. |
TENEI te tangata kua u mai ki Niu Tireni,
kua tae atu ki etahi kainga. He manu-
hiri ia, i haere mai ia i tawahi. Tonu
ahua e pai ana. e ahuareka ana ki te titiro !
noa iho. Otiia he nanakia—nanakia rawa
te tangata nei. He mea karanga atu na
te tangata whenua i tae ai ia ki etahi kai-
nga; ekore hoki ia e haere noa atu. Ta te
manuhiri hanga koki r Me tiki me kara-
nga, katahi ia ka peke atu ka noho ki te
kainga ; ka tae, ekore e taro ka kitea tana
kino.
lie tahae tetahi, he muru 1 aonga. Riro
ana i a ia te keia nga hanga katoa o te
! kainga. Ue hoiho tera, he kau tera, he
poaka, he hipi, he kakahu, he moni, he
riwai, he kaanga, he paukena, he witi,
he aha, he aha—kotahi i tona ringa hei
kapo i nga mea katoa, kotahi tona koro-
koro nui hei horo taonga, kotahi tona
kete hei takotoranga mo nga mea katoa,
Taupokina ana te whakapono e tenei
tahae, takahia ana kia male rawa. Taua
hoa whawhai he whakapono ; tana mahi
hei patu i te whakapono kia mate, kia
riro katoa te kainga mona. Kua taea
etahi pa e tenei tangata, kua hinga ano
etahi parekura. Rokohanga atu e ia o
whakapono ana te iwi, e ata noho ana,
tupu ana nga hua pai; kei te ringa o te
tangata tana Kawenata e mau ana—inai-
anei kua marere; hua ana i mua te hirine
hei hoko Rawiri—inaianei kua kore, riro
ana i te tahae; karakia ana le iwi i mua
i te uta i te ahiahi—inaianei kua mahue;
rapu ana nga taitama i mua i le mohio-
tanga ma ratou—inaianei kua noho noa
iho, kua kore te whakaara ki te matau-
ranga. I mua e whakaaro ana te tangata
ki tetahi rawa mona, atawhai ana i te-
kau, i te hipi, i te poaka, i te hoiho, kaha
ana ki te ngaki witi, kaanga, riwai; inai-
anei, riro ana te kau. te hipi, te poaka,
te hoiho, te aha, i tenei tangata: ngaro
katoa nga mahi pai i a ia.
Tana mahi, hei whakataurekareka i te
tangata. Ka nui tana tinihanga. Tona
putanga mai ki te kainga, e puta pat
marire ana; he mahaki te ahua, e nga-
wari ana nga kupu, e pai ana te korero,
e ahua aroha anu; otiia, e hianga ana, e
ata haere ana i te timatanga kei oho te
ngakau o te tangata. Ka karanga te
kainga ki a ia, ka noho, ka u tana noho,
ka tangata whenuatia, na, kaiahi ka
tangohia nga tikanga o te kainga, ka
takahia te rangatiratanga o te iwi, ka
hanga nga tangata katoa me nga wahine
|
|
3 3 |
▲back to top |
TE HAEATA.
hei taurereka mona—hei mahi kai mana.
hei keri whenua mana, hei waha wahie
mana, hei kawe riri mana, hei patu
tangata mana, hei tahae taonga mana, hei
whakahaunga mana ki tera mahi, ki tera
mahi, a riro ana te iwi i tona kaha, noho
ana ia i runga i tona torona lei rangatira
mo te kainga, rongo katoa ana ana
taurekareka ki a ia. Tae te kaha o tenei
tangata !
Na, he kai-kohuru te tangata nei. Te
mutunga Ienei o tana mahi, te tutukitanga
rawatanga tenei, he kohuru. Tona tenei
e rapu nei, ko te tangata kia mate, ko te
tinana kia mato, ko te wairua hoki kia
mate: e romia ana nga tamariki, e paitia
aim nga taitamariki, e. turakina ana nga
tangata kaha, e tapahia putia ana nga
koroheke, hinga katoa ana i a ia te iwi e
aroha ana ki a ia. He maha ke ana
rakau hei patu tangata, ara, te kiri ka.
te koangi, te anini, te ngahoahoa, te
karutoretore, te kakehore, te waihaki-
haki, te tuwhenua, me nga mate kino
katoa. Haere tahi ana i a ia nga mate
katoa, e whakapangia ana te tinana o te
tangata e aroha ana ki a ia ki enei male,
kia wawe te ngaro. Otiia, he ngarara ia
e haere ana ki roto ki te tangita, kai ana
i tona ate, kohi ana i tona kiko, whaka-
kino ana i ona toto kia hohoro ai te mate.
He tini ana tupapaku.
Otiia, haunga ia te matenga o te tinana :
K PATU ANA IA I TE WAIRUA, E TURAKINA
ANA KI TE REINGA ! Te tutukitanga tenei o
tana mahi. Tona tino Lake tenei, e to ana
i nga tangata ki te aki whanariki: o wha-
kangaro ana i te whakapono, e takahi ana
i nga mahi pai, e rui ana i nga purapura !
kino, e patu ana i te tinana kia wawe te i
ngaro ai te wairua. Kua mea ahau he
pononga ia na Hatana: koia tenei ko ta
te hoa whawhai, ano he raiona tangi, e
rapu ana i tetahi tangata kia horomia e
ia. He tokomaha hoki te tangata kua
toia e tenei tahae ki raro ki te Reinga.
Otira, riro katoa ana ana pononga ki reira;
e kore rawa e kite i te rangatiratanga o
te Atua le tangata e aroha ana ki a iu, e
rongo ana ki ana ukanga.
Ko wai ranei tenei tangata? Ko wai
tona ingoa? He muha nga ingoa o te
nanakia nei : ko Rama, ko Parani, ko
Hini, ko Waina, ko Pia ; tona ingoa nui
te ingoa kua mohiotia, ko WAIPIRO tenei
tangata. Kia tupato koutou kei noho ia
ki to koutou kainga.
TE PEROHETANITI.
He aha te tikanga o tenei kupu, Pero-
hetaniti? E ki ana, e whakahua tonu
ana te Pikopo i te kupu nei ki nga tangata
o nga Hahi ehara i tana. Ka whakahe
tetahi tangata i tana kauwhau i ta Pikopo,
ka karanga tonu, " He Perohetaniti koe,
he Pero hoki koe:"—He kupu whakatoi
, nanu tenei, he kupu tawai hoki. Kei ahatia
tana tawai, waiho kia pena mai; ehara
| tera kupu i te kupu kino ki a matou, he
1 kupu pai ano: e pai ana matou ki ienei
ingoa he ingoa mo matou.
Tenei le lake o le kupu nei. Titiro
ana a Matini Ruta ma ki nga ture he i
karangatia e tetahi runanga o te Hahi o
Roma, i noho ki Spires i te tau 1529, i
whakaritea hei ture mo te Hahi katoa.
NGA KARENE.
TENEI ano tetahi whakaaro nui a nga
Mihinare. Kua oti nga. Minita Maori te
whakarite. He pai tena; otiia ko te he
tenei, ko te kore mea hei oranga mo
ratou. I mua ake na nga komiti i tawahi
i homai he rawa ma ratou, na kua taimaha
le mahi a aua komiti, kihai i kaha tonu 1
ki te tono Mihinare ki nga whenua ke.
He tini nga whenua e takoto kau ana,
kahore he Mihinare, kahore ano hoki he
moni hei tono tangata atu; e taea hoki
te aha ua nga komiti? Kua tukua mai
nei hoki nga Minita ; ma ratou ma nga
hahi e atawhai. Me i kore te mangere o
nga hahi hei arai kua tini ke atu nga
Mihinare ki era atu whenua.
He take pouri rawa tenei ki nga hahi o
i tawahi. Ko nga hahi Maori hoki e heke
! ana te tupu i te puhoi ki te whiriwhiri
Minita. Ki te kore e, whakamutua tenei
he ka rua tonu nga mahi ma te hahi o
tawahi—ko te atawhai i nga tini hahi
Maori, ko le tono Mihinare. Kahore i
penei i te timatanga. Ko Huria te putake,
o te Rongo Pai. I waiho ranei ma nga
Hurai e atawhai era atu hahi? Kao:
engari i kohikohi era hahi mo nga rawa-
kore i Hiruharama. Na nga hahi ano
nga Pihopa me nga Rikona i atawhai; a,
homai ana e ratou nga mea i matea enga
Apotoro. Ehara ano i te mea he hunga
taonga ratou katoa. Ko nga hahi o
Makeronia, o Hamarama, nga hahi rawa-
kore noa iho, hira rawa to ratou taonga,
aru le ohaoha. Me i kore te kaha o ta
ratou mahi, kua kore kau noa iho u*
kauwhau o te Kongo Pai, kahore hoki he.
hahi o tawahi hei atawhai i a ratou.
Na te komiti o tawahi te timatanga o
le mahi ki konei ; ko le whakapumautanga
ia me te whakaotinga ma te hahi o konei.
Ki te mea ka tika ta nga hahi mahi, ka
kitea ano he tangata hei Minita. Ki te
tika ta nga Minita, ka pai ano o ratou
ngakau ki nga mea e homai ana e nga
hahi, ahakoa iti; ka kore e nui he mea
hei oranga mo ratou, ma o ratou ringa-
ringa e mahi nga mea o matea ana o
ratou. Ko le tikanga ano ia tenei ma
nga hahi, ko te atawhai i o ratou Minita,
ko te kohikohi ano mo te kawe i te
Kongo Pai ki etahi atu whenua. Kua
taea tenei e etahi hahi; Ue aha ra le taea
ai e etahi atu ? Ko nga Karene tetahi
hahi e atawhai ana i nga Monita i whiri-
whiria i roto i a ratou. I tetahi tau i
whakararua tetahi o aua hahi e te wha-
whai, heoi mahi tonu ratou i nga mea ma
o ratou kai whakaako. Kahore he moni
hei homaitanga, heoi, homai ana e ratou
he kai, he kakahu. He hoiho, me etahi
rakau whai hua 20 i homai ki tetahi
Monita; he hua rakau ki tetahi—le utu o
aua hua 2/.; 8 kete raihi ki tetahi atu.
I kohia i taua tau 27/. os. mo le atawhai
manuwhiri me era atu mahi pai. I
|
|
4 4 |
▲back to top |
TE HAEATA.
panga patai. Ka noho ahau, ata noho
tonu ana ratou me a ratou Kawenata;
whewhera tonu; patai mai ana, ' He aha
te Ukanga o tenei rarangi?' 'Nonahea
tenei i meatia ai?' ' He aha ra nga rakau,
nga otaota e korerotia nei i te Paipera ?'
Ko etahi patai he mea ngaro rawa, me i
reira te Anahera a Kapariera kihai i taia
e ia te whakaatu. Ka takoto ahau, ka
rongo i nga taitamariki e ui ana ki nga
kaumatua i nga mea i whakaakona ai
ratou. No konei ka whakaako tetahi i
tetahi puta noa i taku wahi."
Etahi motika haere mai ana ki te kura.
a whakaakona ana; ka mutu hoki ana
ki a ratou mahi. He mea miharo te iere
o te ako a nga tangata, i nui te hiahia ki
te mahi a te Atua. He kura tenei kei a
matou nei, be komiti Mihinare hoki. Ka
haere mai etahi tangata i tawhiti ki te
tono monita, katahi au ka kawe atu i a
ratou ki te kura ka mea atu,—Te tangata
e akina ana e te Atua, ka haere. A
whakaae tonu ake tetahi kia haere. £
taki ana ano hoki te mahi a nga Burmare
i Rangoon, kohikohi ano ratou ma to
ratou minita, puta mai una £.4 2; he
mea kohikohi mo nga mahi karakia, mo
nga mahi Mihinare ±7 2s.
£ whai ana ano hoki etahi Hahi o
India i te taha ki te Nota, i Allahabad, i
tenei tikanga, a neke ake una ki te pai.
Na, te putanga mai o te tahi whakama-
raratia ana whakangaromia ana te
kainga. Heoi te maunga o te rongo ka
huihuia ano ratou e ta ratou minita.
Na, ahakoa rawakore rawa, whakaaro ana
ano ratou ki a ratou monita, atawhaitia
ana. Hanga houtia ana nga whare ka-
rakia, nga ware kura. Kua kere te nga-
ngare maori, kei nga kai whakarite wha-
kawa te tikanga, e atawhai ana i ta ratou
minita. Engari ia nga Hahi o Tinnevelly
neke rawa ake to ratou uaua ki te kohi-
kohi. I te tau 1855 nga moni i kohi-
kohia e ratou 1677 o a neke haere ona i
tenei tau, i tenei tau; i te tau I8.">9 kua
£'J35 5s. Ko enei nga mea i hoani ai
ana moni. Mo te kauwhau i te Rongo
Pai; mo te hanga whare karakia, mo
te pouaru, me era atu mea. Nga moni
i homai mo te Rongo Pai, hei utu i upa
monita e haere ana ki nga wahi ke kau-
whau ai. 1 te takanga o te tau, ka noho
nga komiti, whakarongo ai ki nga korero
mo aua moni. I tetahi o ana huihuinga
maka iho ana £ 1 e etahi, he hikipene e
e etahi, rite tonu ano ki ta tenei ki ta
tenei i whakaaro ai i roto i tona ngakau.
Etahi, waiho tonu e ratou nga moni ki
roto ki te pouaka pehi ai a taka noa te
tau, kaiahi ka kawea mai ki te kohi-
kohinga.
E rua nga whakakai i homai e tetahi
monita. Ko te take tenei: he haerenga
nona ki te kauwhau. Tupono tonu atu
ki tetahi tangata, ki atu ana, kia horoia
ana tohu whakapakoko i tuhia nei ki tona
kanohi, kia tahuri mai ki te pukapuka
pono, kia ora ai tona wairua. Whaka-
hokia mai ana e tera ; "• Tangohia o wha-
kakai, unuhia to tiepete, katahi au ka
whakaae. Kihai te monita i pai ; muri
iho hoki ake ana tana whakaaro. Na
ko tana kianga atu ki te Mihinare, Aku |
mea na mo te kohikohi, he pai rawa hoki,
kia riro enei taonga mo tenei mahi pai.
NGA HERORA.
TOKOWHA nga tangata o nga Karaipiture
nona tenei ingoa, Herora.
Te tuatahi o ratou, ko Herora Nui; ko
te kingi ia o Huria i nga ra i whanau ai
te Karaiti. No Eroma tenei tangata, ara.
no te iwi o Ehau tamaiti matamua a
Ihaka. Ko Anatipa ta te ingoa o tona
matua. E toru tekau ma whitu nga cut
i kingi ai tenei Herora ki Huria. He
tangata maia a Herora, he tangata mohio.
otira he nanakia rawa etahi o ana mahi.
I whakamatea e ia tona hoa wahine a
Mariameno, ratou ko ona tamariki a
Arekehanara raua ko Arihitopuru. He
wehi kau nona kei patua ia e ratou.
Nana hoki nga tamariki o Peterehema i
putu. Hua noa ia (era ano te Karaiti e
whakamatea i roto 5 a ratou.
Tetahi mahi pai a Herora Nui, ko te
hanganga i te temepara ki Hiruharama.
He iti le temepara i hanga e nga Hurai i
ta ratou hokinga i Papurona. Na Herora
i whakanui. Pai whakaharahara te teme-
para i te hanganga a Herora. Mo tana
temepara te kupu nei a nga akonga a te
Karaiti, "E te kai whakaako, nana, te
tu o nga kowhatu ! te tu o nga whare !"
Mo taua kupu hoki a nga Hurai. " E
wha tekau ma ono nga tau i hanga ai
tenei temepara, a e oti ranei te hanga e
koe i nga ra e toru ?"
I te matenga o Herora, wahia ana tona
kingitanga ma ona tamariki, a kua waiho
Kariri hei kingitanga ma Herora. Anatipa.
Ko le Herora ienei nana a Hoani kai
iriiri i whakamate. Kei Matiu 14 te
korero. Muri iho i taua mahi kohuru i
haere a Herora ki Honia kia tino whaka-
kingitia e te Epera. Tana taenga am ki
Konia, kua whakawakia ia mo etahi mahi
kino ana. Na, whakahengia ana ia, peia
tonutia ki tetahi pa o Paranihi. Kihai ia
i tukua kia hoki atu ki Kariri, a, mate
noa.
Herora Akaripa. He tamaiti tenei na
Arihitopuru tama a Herora Nui. Kua
whakaturia tenei hei kingi mo Huria
katoa i ruuri iho i te pei nga o Herora
Anatipa. Nana a Hemi apotoro i whaka-
mate, a me kore te Anahera a te Atua
kua patua a Pita e ia. Te korero mo te
matenga o Herora Akaripa kei Nga Mahi
12. 2l-<25.
Herora Akaripa n. Ko te tama tenei a
tera Herora Akaripa i patua e te Anahera
a te Atua. I Roma ia i le matenga o
tona matua. He taitamariki ia. No
konei kihai i riro i a ia te nuinga o te
kingitanga o tana papa. Engari, i muri
iho, i te mea kua kaumatua ia, kaiahi ka
whakanuia tona kingitanga e te Epera.
Ko Akaripa tenei i kauwhau ai a Pama
ki tona aroaro. Nana hoki tenei kupu
ki a Paora. " Wahi iti kua riro atu ahau
ki tau ki ta le Karaiti tikanga." E! me
kore tenei kupu, wahi iti, kua tomo ia ki
roto ki te kingitanga mutunga kore. Kei
waiho tenei kupu, wahi iti, hei whakahe
i etahi o tatou engari ko te ngakau katoa
kia tukua ki a te Karaiti.
HE RONGOA WHARO, AHA, AHA.
OKA ana te tangata i te mare, me nga
mate o te mua i te Rongoa i hanga
e Te KITENGE. E rima tekau tau e kai ana
te Pakeha i tenei Rongoa, a kua tino
matenuitia e te tini. Kua tae ki nga
Koroni katoa o Piritani, ki Iniria, me
Maina hoki, a e whakapaingia ana ki nga
wahi katoa. He rongoa pai mo te
wharo, me nga male katoa e pa aua ki le
korokoro, ki te uma ranei. He mea
hanga na TAMATI KITENGE, 79, St. Paul's
Churchyard, London. E hokona ana e
nga toa hoko rongoa i le ao katoa. Te
utu he pouaka iti. Is. 4 id.; he mea nui
ake, 2s. Ud., 4s. Gd., 10s. 6d. Kei nga
pouaka e piri ana enei kupu, " KEATING'S
COUGH LOZENGES," kei tinihangatia e te
tangata.
Ko te toa e hoko ai tenei Rongoa ki
Akarana, ko to Te AHERA, Mr. A. ASHER,
Shortland street ) Kei a ia hoki etahi atu
rongoa—rongoa inu, rongoa nihotunga,
rongoa koangi, toki, aha, aha.
HE RONGOA TOKI.
HE mea pai, he mea reka, he rongoa
whakamate toki i roto i te kopu o
le tangata. He mea pai rawa mo te
tamariki me nga turoro katoa, he mea
kaha hoki hei whakamate roto i te toki.
He; mea hanga na TAMATI KITENGE,
Kai-hanga Rongoa, ~9, St. Paul's Church-
yard, London. Kei nga toa hoko rongoa
i nga wahi katoa e hokona ana.
Ko te toa ki Akarana, ko to Te AHERA,
(Mr. A. ASHER).
Ko te aroha te mea kaha, nana te
mana i puku atu ki tawhiti, nana nga
painga i nui ake: u, mana le nui o te utu,
i tenei ao, i tera ao atu.
Kia kotahitahi he hoa riri mou, ko te
Rewera. Kana e houhia te rongo ki a
ia ; otira, ki tou hoa tangata, kaua rawa
e anga to whawhai ki a ia.