TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite
Vol 1.]
TAETE, 29 O OKETOPA, 1857,
[NO. 6.
The "KARERE o PONEKE" is pub- 
lished every Thursday morning.
  TERMS OF SUBSCRIPTION; Twenty
Shillings per annum, payable half-
yearly.
  TERMS OF ADVERTISING; Three
pence a line for the first insertion of
all Advertisements, and Two pence a
line for every subsequent insertion.
Advertisements will be continued and
charged for until counter-orderd:
such orders, in writing, as also all Ad-
vertisements ( in English ) will be re-
ceived at the INDEPENDENT office,
Lambton quay, on Tuesdays, at any 
time before 4 o'clock, p.m.

E RERE ANA KI WHAREKAURI.
KO te Kuna papai,
KO ETA.
Ko te ingoa o tona ranga
tira, ko HOANI PAREIA.
Kia tika ano te hau, hei
reira tonu rere ai taua kaipuke. Ko
te tangata e hiahia ana ki te eke ki
runga, ki te uta taonga ranei, me pai
mai ki a
PETUNE raua ko HANITA.
Te Whare Hokohoko,
Poneke, Oketopa 29, 1857.
Ko nga tangata Maori kua tango
mea i toku Whare hoko taonga i
Poneke, na kahore ano i utu, me
hohoro ratou te whakarite i aua utu;
kei tahuri atu au ki te Kai Whakawa.
No te mea, ko nga Pakeha no ratou
nga taonga i au, kua pa mai ki nga
utu;—heoi ra, ma te homaitanga i era
moni ka kaha ai au te utu i era pakeha
NA WIREMU TONIKI.
Otira, na Mata.
Poneke, 17 Hepetema, 1857.

KO EKEREHA
HE HOIHO TARIONA
HE Hoiho papai rawa tenei; ko
tona matua tane ko Hamihona
—ko te hoiho tera o te Hamona, i
utaina mai ra hoki i tawahi. Ko nga
tau o tenei tariona, ewha; ko tona
kara, he whero; he hoiho whaiti—ata-
ahua hoki. Te kau ma rima nga hoi-
ho uwha i ekengia e ia i te tau kua
pahure nei,—a, hapu katoa ana ratou.
Kei Wangaroa e noho ana inaianei—
kei te kainga o Te Miti raua ko Re-
wana. Hei te tuatahi o Noema, (to
marama e takoto ake nei) ka timata ai
tana mahi whakaeke. Ko te utu mo
te whakaekenga kotahi, e toru pauna,
me nga hereni e toru, (Ł3 3s.). Ko
te kaari hei nohoanga mo te hoiho ina
tukua atu kia ekengia, he kaari papai
—he pai hoki no nga karaihe (taru-
taru); kotahi te marama e noho ana ki
reira kahore he utu,—heoi ano te mea
e utua ko te whakaekenga kautanga.
Wangaroa, Wairarapa,
1 o Oketopa, 1857.

HE KAI HOKO MUKA, ME TE HU-
RUHURU HIPI.
KO nga tangata o raro iho nei.
He nui te utu e homai ana e
ratou.
Ko te WAHAREI ma.
(Worsley & Co.)
Poneke,
Hepetema 14, 1857.

HE HOIHO kei te haereere i Pa-
ramapoa, i Poneke nei.  He
uwha taua hoiho; ko te ahua, he
whero; e haere tahi ana me tana kuao,
—he miura te kuao. Na! ki toku wha-
kaaro noku ake ano tenei hoiho (me
tana kuao hoki), otira, he tupato
noku kei tango pohehe au i te taonga
o te tangata ke, i panutia ai e au enei
korero. Tera pea he tangata kua
ngaro tona hoiho: heoi ra, me haere
mai ia me titiro—koia ranei tenei.
A ki te tika ka whakaae au kia riro te
hoiho nei (me tana kuao) i taua ta-
ngata. Ko nga utu mo te hopuranga,
mo te ahatanga ranei, mana ano e
whakarite.
Na WIREMU RAKIWHATA.
(Wm. Luxford.)
Hepetema 23, 1857.

HE KOURA!
KO nga pakeha o raro iho nei, he
kai hoko Koura, ki te moni. E
nui ana nga utu e homai ana e ratou.
Ko te POURA ma,
(Wm. Bowler, Son & Co.)
Ko enei hoki,—
Ko TUATI ratou ko KINIROHI ma,
(Stuart Kinross & Co.)
Poneke,
17 o Hepetema, 1857.

PANUITANGA.
TE TIMA WONG WONGA.
WHAKARONGO MAI! e koutou,
e nga tangata e mea aua ki te
haere i runga o tenei Tima. Kia
takoto ra ano nga utu, ka tahi ka tika
kia eke te tangata ki runga. Ki te
mea ka waiho kei muri o te ekenga, te
homaitanga, na, ka nui ake nga utu.
Na TE TAKANA.
(R. J. Duncan.)
Poneke,
Hepetema 16, 1857.

TE
KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite.
TAETE, 29 o OKETOPA, 1857.
KO TE HUPERITENETI.
Kua oti te tatau nga ingoa mo te
Huperiteneti. Mo te Petatone, 843;
mo te Werehi, 405: ko te nuinga mo
te Petatone—ko ia hoki te Huperiteneti
mo nga tau o wha e takoto ake nei.
No konei tatou ka matau ai e paingia
ana ona ritenga e te tokomahatanga;
ko te tauhou, kahore i paingia—e kore
e matauria ta te tauhou. E nui aua
te mahi tautohetohe a nga pakeha i
runga o tenei mahi whakawhiriwhiri: ka
mea matou kia whakahaerea te whaka-
aro o nga tangata mauri ki runga o te
tino tikanga. Ma te tangata kia matau ki
nga ritenga pai ka tika ai tona whaka-
aro; ki te kahore ia e matau, e riro
kuare ia i te mahi whakawai ate tanga-
ta. Kaua koutou e mea, e kore
tenei mea e kitea e te tangata maori.
Mana ka rapu ka kite ia. E tokomaha
ana nga pakeha kei te kuare. E
whakaaro kau ana etahi ki nga ritenga
e noho ai ratou ki runga o te kakai, o
te inu, kahore te mea ki nga tikanga
pai. No konei, ka tupu ai te raruraru,
te tutu. Ka mea hoki tetahi pakeha
tikanga kore kia paingia ia e nga tan-
gata pera, ka tukua nuitia atu ki a
ratou nga wai piro, me nga korero
whakapati; na ka tutu te puehu, ano
he whawhai. E penei ana ki konei i
roto i enei ra kua pahure nei—ano te
turituri o roto o nga komiti—heoi ra,
e rite ana etahi ki nga tamariki e
maka ana i te onepu i roto ite kanohi
o ratou hoa, kia kaua e ata titiro te
kanohi. Kahore ano hoki i mutu. Ka
tata nei te whiriwhiringa i nga pakeha
mo te Runanga-whakarite-ture. Ka
tohe etahi, ka tohe etahi—ka pera me
te ngaru o te moana e akina ana e te
hau. Hei te Taete, te 5 o nga ra o
Noema, ka huihui nga tangata o konei
ki te whakarite rangatira mo tenei
Taone, mo Poneke—kia te kau ma
rua; hei te Taete, te 12 o nga ra, te
huihuinga i Otaki, i Porirua, me era
atu wahi tutata, kia mua rangatira mo
tera; hei te manei, te 9 o nga ra, te
huihuinga i Heretaunga, kia rima
rangatira; hei te Turei, te 10 o nga
ra, te huihuinga i Wairarapa—kia rua
nga rangatira. Heoi nga tangata e
uru mai ki tenei mahi ko ratou kua
tapoko nga ingoa ki roto ki te Puka-
puka, rarangi—ingoa.
Ko nga rangatira  e whakaaetia e te
nuinga i roto i tenei mahi, ka waiho
hei Runanga whakarite—ture mo
tatou. Otira, me rapu marire;
kauae whakaponohia nga korero katoa.
He maha nga korero tito e haere i
roto i enei tohenga. Kia whakama-
ramatia te tangata, kia mohio ai ia,
kowai ranei nga pakeha pai, kowai
ranei E tokomaha haere nga tanga-
ta maori e whakarite ana i tenei ture;
a ki te pai koutou ki tetahi o koutou
hei kai whakarite tikanga o roto o te
Runanga, e tika aua Heoi ra, me
pehea i te reo kore o roto o tera runa-
nga? Engari, ma te reo pakeha ka
whai taringa ai, ka whai korero ai, ka
rite ai tona mahi. Otiia, ma koutou
tenei mea e whakaaro—me whakaako
ano i te reo pakeha, kia puare ai nga
pukapuka, nga korero, nga tikanga
katoa; penei, ka rite tahi te tangata
maori ki te pakeha. Kia ahatia hoki
te pakeketanga o to matou reo—e riro
ano i nga tamariki me ka tukua ratou
ki nga kura whakaakona ai; heoi, ma
te noho roa ki te kura, ma te mahi
tonu, ma te maiatanga, ka riro ai te reo
pakeha. E hoa ma, he tino ranga-
tiratanga tenei mo o koutou tamariki,
e marama ai nga ture o te pakeha, e
taea ai te whakarite i nga tikanga o te
tare. E hoa ma, he mea pai ano
tera, ko te kura.
TE TIKINGI  AORERE.—Ko te
rongo no Aorere e mea ana, kei to
ngoikore tonu te tokomaha o nga
tangata o reira; ko te kino hoki o te
rangi, ko te ua , ko te waipuke,—ko
nga arai enei i te mahi keri koura.
Ko te mea i noho tonu ai to tangata—
hei tiaki i tona wahi whenua, kua
 tapu i a ia, kei riro i te tangata ke; a,
 hei te raumate—kia pai ano te rangi
—ka mahi ai. Ki to ratou whakaaro,
hei reira te kitenga nuitanga.
Whanganui, Oketopa, 16, 1857.
E TE WHANAU,—Tenei tetahi
kupu pai—te kupu a Paora te Apotoro,
ki te hunga o Ruma.—Tirohia ko te
12 o Roma—Rarangi 9, " Whakari-
harihangia te kino: kia u ki te pai.
I tapoko tenei kupu ki roto ki toku
ngakau i mua—inamata noa atu. He
kupu whakatupato mo koutou ina ku
whakaaroa komou te ahua o te tanga-
ta—he pakeha ranei—he tangata
maori  ranei; ko tuku tenei, e te whanau,
e hiahia ai—kia mau  tonu te noho mana,
noho arohanga Maori ki nga Maori, kei
whawhai. Ko te whawhai o te Hapu-
ku raua ko te Moananui ki tera tai,
he whawhai kino rawa, no te mea, he
whanaunga tetahi ki tetahi! Kia
inoi tatou ki te Atua, kia whakamutua
e ia; kia tuhituhia tetahi pukapuka
ki a raua kia houhia te rongo o te-
tahi ki tetahi. Tenei huki te tahi
mea—e ahua tupato ana etahi o nga
tangata Maori—a ratou ia e noho
ana i te tuawhenua, i nga wahi e kite
ouou ana i te Pakeha—e wehi ana kei
 hengia ratou. Otira, ko te nuinga o
nga tangata Maori e kite tonu ana i te
Pakeha, ekore ratou e whakapono ki
ena korero,—whakaaro tonu ai ratou
he horihori ma iho, he korero tamariki
—engari me tango i te tikanga o te
kaumatua.
Na te Matua aroha,
NA TE WUNU.
Mo te Karere o Poneke.
Poneke, 24, Oketopa, 1857.
E HOA MA,—Kua tae au ki te
Tikingi ki Aorere. Na te Tariana
Meiha o nga Pirihi o Poneke ahau i
tono kia haere ki te kimi i tetahi o
nga kapura o nga Pirihi i oma ki reira.
No te 11 o nga ra o Hepetema, 1857
ka rere to matou tima: no te kau ma
rua o nga ra ka tu ki Aorere; no te
9 o nga haora o te ata ka u matou ki
uta. Moe iho, ao ake te mau i te 13 o
nga ra ka haere au ki te titiro haere i
nga Tikingi katoa i Aorere: ko te
Tikingi  tuatahi, ko Aorere; ko tetahi ko
A pokare; ko Raepanikare; ko Takata
Kare; ko te Mureiha;; ko te Reiti
Rewa; ko Aporo-parati; ko Aotaringi; 
ko tetahi Tikingi kua kitea houtia nei
kei Takaka, ko Koua Toki te ingoa.
Kua tae au ki nga Tikingi katoa, kaore
hoki au i kite ahuarekatanga.  Ko te
awa i whai koura ko te Reiti Rewa;
kua kapi katoa tana awa i te pakeha;
ko nga tangata o taua nei e haere atu
nei, kaore ano i kite noa i te kanohi o
te koura. E aha te pai o taua nei ki
te haere ki reira. E matakitaki noa
iho hoki; ko nga tangata maori o te
tuatahi kaore ano i whiwhi ma ki te
rua te kau aunihi., E noho noa iho

TE KARERE O PONEKE.
3
te mahi—e tiaki i te wai kia mimiti.
He mea tuhi noa iho tenei: kei tera
tangata ano tona whakaaro, ki te
haere ranei, ki te noho ranei. Heoti
ano aku korero ki a koutou.
NA TAME IRIHANA,
Kai Kawe Mera.
Manawatu, Oketopa 19, 1857.
E hoa, e te Kai Tuhi o te " Karere
o Poneke"
E HOA,—Tena koe. Ko taku korero
tenei ki a koe kia hoatu e koe taku
reta kotahi nei kia taia mai ki roto ki
te Nupepa, hei titiro maku i te po, i te
ao. He nui ake koa no te ngakau kia
kite nui ahau i nga ritenga pai hei
ahuareka noa ake ma te ngakau kuare;
ara, koia tenei e tahuri kau ana te
mahunga o te ngakau ki nga ritenga
pai, e rapua atu nei e au kia koutou,
ki te iwi nana nga mahi pai katoa.
Heotiano:
Na to hoa noho ao,
NA WEPIHA TE RIMUNUI.
Aratangata,
Manawatu, Oketopa 16, 1857.
E HOA,—e te Kai Tuhi o te Karere
o Poneke Tena koe. Kua tae mai tau
reta ki au kua ki mai koe kia tuhituhi
atu au i aku whakaaro, kia tuhia ki
roto ki te Nupepa. Kia rongo mai
koe, tenei toku whakaaro. E pai ana
ahau kia tae mai ki au he Nupepa i
roto i enei tau e takoto ake nei. No
te mea hoki he nui te pai ki au o taua
ritenga. Ko ta koutou whakakitenga
mai i nga mea ngaro kia matou ina-
ianei, ara, koia tenei nga mea ngaro
kia matau, ko nga mea i te makete
Tenei hoki tetehi; ko nga korero o nga
whenua tawhiti atu i a matou, ahakoa
kaore matou i kite i aua wahi, ko nga
korero ka kitea e matou, ara, ina taia
e koutou ki te nupepa: ko tena tetehi
e whakahari nei toku ngakau ki te
Karere o Poneke kua tae mai nei ki a
matou ki o koutou hoa Maori e noho
nei i runga i te mata o te whenua—pai
rawa ahau i au e korero ana i nga
korero o enei Nupepa. E hoa, e kore
au e whakakore atu mo te utu mo
aua Nupepa. Kua rongo mai hoki
koe i aku whakaaro. Heoti na no
nga mea i puta ake i roto i toku nga-
kau.
Heoti ano:
Na to hoa aroha,
Na TE WATENE KAHARUNGA,
Ki te Kai Tuhi o te " Karere o Poneke"
Otaki. Oketopa 2, 1857.
E HOA,—I te 5 o nga ra o Hepe-
tema ka tae atu au ki Rangitikei kia
kite i tera iwi—i te iwi na ratou nei
te tuatahi o te kino i roto i te tikanga
o to tatou Ture, ara, o te Rongopai o
te Karaiti. He mea hou katoa nga
kino kua puta nei inaianei—ko Rangi-
tikei te tuatahi. E toru aku Ratapu
e noho ana i reira ka tino mohio ahau
kua pai taua iwi rongo nui te kino,
ara a Ngatiapa. Kua kai tahi, kua
moe tahi, kua korero tahi, ki a Ngati-
raukawa inaianei i roto i enei rangi.
Kanui taku koa i te painga o taua iwi,
i te korenga o te kino ki tenei taha o
to tatou moutere.
Heoti ano.
Na to hoa,
Na HOANI MAKAHO.
Wainui, Oketopa 16, 1857.
E HOA,—e te Kai Tuhi o te Ka-
rere o Poneke. Tenei toku whakaaro.
He mea hihiri ake na te ngakau kia
rapua nga ritenga pai a te Pakeha.
Kei ki matou nga tangata Maori na
matou ano i whiwhi ai ki nga tikanga
pai—kaore, ua te Pakeha. Me te
mana hoki o te Kuini ka u mai ki uta
nei; homai ana e te pakeha ko te
whakapono—whakakitea ana nga hua
o te whakapono, ara, ko te noho pai,
ko te rangi marie. No reira ka kitea
nga mahi nunui a to Pakeha. Ko te
Kareti, ka whiwhi tena tangata me
tena tamaiti ki tona mohiotanga.
Whakakitea mai ana ano e koutou ko
nga Mira—ka whai pene matou nga
Maori. Na te Pakeha anake nga kai
i whai kapa ai. Kaore he kapa i roto
i a matou nei kai, i a nga tangata
Maori, ara, o te kai nei o te harore, o
te hakeke, o te pikopiko, o te herewai,
o te koreirei, o te tupua, o te pokota,
o te manahau, o te paratewhiti, o te
pohue. Titiro koa: kei te whai kapa
ranei i roto i enei kai a te Maori?
Naku enei korero.
Na RAPIHANA TE OTAOTA.
Heretaunga, Oketopa 28, 1857.
E hoa, e ta kai ta Nupepa.
Tena ra koe, koutou
ko nga kai whakatakoto Ture, me o
taua hoa maori. E hoa ma, ki toku
whakaaro he pai rawa ta tenei mea,
ta te Nupepa. E whakaae ana mo
toku kitenga iho i nga ritenga pai o
te Pakeha kua whakakitea mai nei o
te Nupepa. Ka mea toku whakaaro,
Koia ano, me rapu atu hoki ki tetahi
ritenga pai o te pakeha kia whai mohio-
tanga ai toku ngakau ki nga mahi
nunui o te pakeha.
Heoiano ka mutu.
Na to koutou hoa aroha.
Na INIA RIWA TE TUA.
Ki te Kai Tuhi o te "Karere o Poneke.
Pitone, Oketopa 7, 1857.
E HOA,—He kupu ano tenei naka
ki a koutou katoa, ki nga Pakeha, mo
to koutou aroha ki a matou; ta te mea
he kuri matou imua i runga i to matou
nei kuaretanga. Mehemea he pakeha-
maori anake, e kore matou e kite i
nga painga a te Kuini. I riro mai i a
ratou he pu, he paura, he mata; ko
nga tini mea katoa o te ao, no te
patanga mai o te whakapono; koia ra
tenei e mahi nei i runga i nga mahi
o te whakapono ki to tatou Ariki, ki a
Ihu Karaiti. Heoti ano ena korero.
He puha tenei:—Anene te taonga-
a—eho, te taonga, a—eho, e te
repapae ana te tere a te taonga—tapa-
hia, a—eho.
Na, ko to tatou taonga kei te papae
ano ki a matou, ki nga maori; ta te
mea, kei a koutou ano te putake o te
mohiotanga; ma koutou ma nga pakeha
e whakaatu mai ki a matou ki o koutou
teina. Tena ano tetahi kupa kei nga
Waiata a Rawiri 19.
E ki ana ia e korerotia ana—erangi-
rangi te mahi a te Atua, ta te mea
nohi e whakaatu ana ki a tatou
nga rangi pai, nga rangi kino,—nga
po pai, nga po kino.
Heoti ano, ka mutu enei korero.
NA TAMATI WIREMU TAMAHUA.
He reta tenei na te Hapuku ki a
Wi Tako Ngatata; e homai ana e
Tako kia taia:—
Wakatu, Hepetema 17, 1857.
Ki a Wi Tako,
Kei te mako, Heretaunga.
E hoa,—Tena koe.
Kanui toku aroha atu ki a koe, ara, mo
a taua korero i roto o Heretaunga,
i roto i nga tau e toru, e wha. Kaore
au e wareware ki a taua korero, kei

4
TE KARERE O PONEKE.
te mahara tonu ahau i nga tau katoa.
..............................E hoa, kua he
ahau—kua. rongo mai pea koe. Ko
te putake o taku he, he haere-
nga noku ki runga ki to taha, ki
to te pakeha, he huna i toku ingoa
kia ngaro. E ta e kore e ngaro; he
tangata ke ka uru mai ki tenei he,
mahi ai, ka tahi ano ka ngaro toku
ingoa. Tena, ki toku whakaaro maku
anake e mahi toku he, a taea noatia
te otinga, ina, e kore e ngaro toku
ingoa. Ko toku hoa riri e haere ana
ki te tutu i nga iwi katoa hei riri moku,
ara, hei patu i au. E haere ana toku
hoa whawhai ki te hoko pu, ki te hoko
paura, maua, hei pupuhi moku. Tena
ko au e kore au e tuhituhi pu, paura,
e kore au e pai, ta te mea, ko toku
ture inaianei no to taua koka, no te
Kuini. ............ ........................
Naku na to hoa aroha,
Na HAPUKU NGARUHE.
Ki te kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Otaki, Io o Oketopa, 1857.
E HOA,—mau pea e hoatu taku
mahi ki roto i te Karere Maori, no te
mea, ko taku mahi tuatahi tenei, i
akona ai ahau.
Naku,
Na HENARE WIREMU TARATOA,
Kai Whakaako-Kura.
MO TE HANGA REWENA.
He Hupi (Hops.)
He Huka (Sugar.) 
Kia rongo mai koutou e hoa ma,
otira, e nga wahine. Ki te mea, ka
hiahia koutou ki te hanga rewena, me
whakaeke te paata ki runga i te ahi,
ka hoatu ai he wai ki roto, kaua ki te
paata nui rawa, engari, hei te paata
ahua iti, hei te hopane. Kaua hoki
e wehewehea te hoatutanga o nga
mea ki roto i te paata, engari, kia
kotahi tonu te hoatutanga to te wai,
to te hupi, to te huka. Ki te mea, ka
hu te paata, kaua e tino whakaroaina.
Ko te tohu tenei kia totohu iho
nga hupi ki raro i te paata, otira, e
rima meneti o te hunga, ka tango mai
ai ki tahaki kia mataotao. Ki te mea
ka nui rawa te kaha o te hupi, me
hoatu ano he wai matao ki roto, kia
rite ai hoki te kaha o te hupi raua ko
te huka, otira, me whakamatau iho
ano te reka; kaua hoki e tino wha-
karekaina rawatia; kaua hoki e waiho
tonu ki roto i te paata, engari, me
ringiringi ki roto i nga patara, me
pokepoke hoki etehi paraoa kia ririki
nei, ka hoatu ai ki roto i nga patara;
kaua hoki e ringihia weratia te rewena
ki roto i nga patara. Engari, kia
penei me to te miraka mahana. Otira,
tataritia ano nga hupi i te tuatahi,
hei reira ka hoatu ai ki roto i nga
patara. Kia kiki hoki te putu; me
puru hi te kaaka, ara, ki te puru pa-
keha. Me he mea, e kore e kiki te
puru, e kore hoki e kaha te rewena.
Ko te tikanga hoki tenei. I te ra i
utuutuhia ai nga patara, i whero tonu
te rewena. Ki te mea, ka rua nga ra,
kua ma. Kia rongo mai koutou he
tohu tenei mo te rewena pai, kaha;
no te mea, he kiki no te puru, koia i
ma ai—e kainga ana hoki e te rewena
nga paraoa o roto i te patara, ua reira
hoki i hohoro ai te ma. Ko te tohu
tenei o te rewena kino. Ki te mea,
ka mau tonu te whero o te rewena i
roto i nga ra e toru, e wha ranei, e
kino ana, no te mea, kaore e kiki te
puru. Ko te kaha hoki, kua riro, me
te werawera o te wai; ma te mahana
hoki ka noho ai te kaha i roto i te
patara. Me mehua te Wai, to Hupi,
te Huka. Kia rongo mai koutou, ko
te mehua mo to wai, kia hawhe te
peere; ko te Huka, kia kotahi pauna,
me te hawhe (1½); ko te Hupi, kia
wha aunihi (ounces).
Mo te Pokepokenga.
Ki te mea, ka hiahia koe ki te poke-
poke paraoa, hei te ahiahi o te Paraire
ka hanga i te rewena: me pauna nga
paraoa, kia 4 pauna paraoa; me ruru
te patara, kia hawhe e riringi atu ki
roto i nga pauna paraoa e wha, me
hoatu ano te tehi wahi wai mahana,
kia iti. Kaua hoki e hanga to rewena
ki roto i te rihi, i te paata ranei,
engari, ki roto i te tini peere, a, peere
rakau ranei, kia rewarewa noa iho, kia
penei me te Rerepi. Ka hoatu ai ki
te taha o te ahi, a, ao noa te ra; hei
reira, katahi ka pokepoke. He pai
ano te taewa ki roto i tenei tu
rewena. Ko te ingoa o tenei rewena,
ina meatia ki roto i te patara, he Ihi.
H. W. T.
NGA MEA I TE MAKETE.
Poneke, 29 Oketopa, 1857.
NGA KAI o TE MARA.—Taewa, 6 he-
reni, 7 hereni, mo te rau; karata,, me
te Tanapa, 8 hereni mo te rau; Puka,
1 hereni me te hikipene mo te kau
marua.
NGA KAI KINAKI  Kei te tuturu
tonu te utu mo te piwhi, mote kiko hipi
hoki- Te utu mo te Poaka ora e rima
pene mo te pauna; kuao kau, 7 pene,
8 pene, mo te pauna. Kanga, 10 hereni
3 pene, mo te puhera.
Ko ERA ATU MEA,—Pata (hou) 1
hereni, I hereni 2 pene, mo te
pauna; Patu (tote) 1 hereni, mo te
pauna; Hua heihei, 2 hereni, mo te kau
ma rua. Poaka whakapaoa (Ingi-
rihi), 1 hereni 4 nene, I hereni
8 pene, mo te pauna; Poaka Wha-
kapaoa (Niu Tirene) 1 hereni mo te
pauna. Tuhi, 1 hereni, 1 hereni 4
pene, mo te pauna; Pipipi, 6 hereni,
9 hereni, te mea kotahi; Kuihi, 4
hereni, 6 hereni, te mea kotahi; Parera
3 hereni, 5 hereni, takirua; Heihei 3
hereni, 4 hereni, takirua; Muka papai,
20 hereni mo te rau pauna.
PANUITANGA.
MEHEMEA ka hiahia te tangata
ki te tuhituhi reia kia taia ki
roto ki tenei Nupepa me tuhi mai
"Ki A TE PIWA,
KAI TUHI O TE KARERE O PONEKE."
Otira, ma taua tangata ano e utu
nga kapa e rua, e toru ranei mo te
mera—kia tika ai te kawenga mai.
PANUITANGA.
HE HOIHO tenei kei roto i te
Kari Herehere i Heretaunga e
noho ana. Toua kara, he whero; he
pango nga waewae; kahore he para-
ni; e rite ana tona ahua ki to te kuao
—e toru pea ona tau. Kua roa te
noho i roto i tenei kari, kahore ano
tona tangata, i puta mai: nokonei
kua oti te whakarite kia hokona taua
hoiho ki te Makete, hei te Wenerei
te wha o nga ra o Noema e takoto ake,
ki te kore e puta wawe mai tona
tangata ki te whakarite i nga utu mo
te hereherenga.
Na WIREMU KAPETA,
(William Corbett.)
Kai Tiaki o te Kari Herehere.
Heretaunga, Oketopa 29, 1857.
I taia tenei Nupepa i te perehi o
MEKENIHI raua ko MIUA, i Poneke
NIU TIRENE.