TE KARERE O PONEKE



Ko te kai rapu, ko ia te kite.



[VOL I,  MANE, 1 o NOEMA 1858,  NO. 51]



The "KARERE O PONEKE" is pub-

lished every Thursday morning.

TERMS OF SUBSCRIPTION;- Twenty

Shillings per annum, payable half-

yearly.

TERMS OF ADVERTISING;- Three

pence a line for the first insertion of

all advertisements, and Two pence a

line for every subsequent insertion.

Advertisments wil be continued and

charged for until counter-ordered:

such orders in writing, as also all Ad-

vertisements (in English) will be re-

ceived at the INDEPENDENT Office,

Lambton-quay, on Tuesdays, at any

time before 4 o'clock, p.m.



KO TE PEKE ORIENE.

(Na te pukapuka a te Kuini i whaka-
ritea ai)

Ko nga moni e takoto ana £1, 260, 000.
Ko nga moni e takoto ke ana  252, 000.

NA, he korero tenei kia rangona e
te tangata, ko te ritenga whaka-
tupu haere mo nga moni e whakata-
kotoria i roto o tenei Peke, koia tenei,
mo nga moni tango noa iho, ka wha-
karitea; te utu mo nga toenga, o ia
marama, o te roa o te taima e takoto
ai; ka penei ra, e toru hereni e wha
pene mo te marama kotahi, mehemea
he rau pauna. Na, ki te takoto roa
nga moni ka penei te ritenga:—

Kia 3 nga marama e

takoto ai 15 hereni mo £100
6  2 pauna  "
12  5 pauna  "

Ki te mea ka karangatia te tahua kia
roa atu o te tau kotahi, ma te kai
whakarite o te Peke e karanga he utu
nui atu.

ADAM BURNES.

Kaiwhakarite.
Poneke, Hurae 13, 1858.



Ko nga ritenga e whakamonitia ai nga

pukapuka tuhituhi e te Peke.

Mo nga marama e wha  £2  13s. 4d.,

mo te £100
Mo nga marama e ono £3 mo te £100

Ko te ritenga e rito ai nga moni
tuku noa, nga whakahoutanga puka-
puka ranei, kia 10 pauna mo te rau
kotahi mo rotu i te tau.

Ko nga utu whakatuputupu. 
Mo nga moni takoto noa, ara, ko nga

toenga o ia marama, £2 mo ia rau,

mo te tau kotahi.
Mo nga moni e waiho tonu mo nga

marama e toru, £3 mo ia rau
Ka 6 nga marama £4  "      "

12 nga marama  £5    "     "

Ko nga utu mo nga pukapuka kawe moni ki
tawahi.

Ki RANANA, kia 60 nga ra o muri
iho o te taanga atu ki te tangata utua
ai, £1 mo te rau pauna.

Kia 30 nga ra, £1Os. mo te rau
pauna.

Ki ATARERIA,  kia 3 nga ra o muri
iho o te taenga atu ka utua ai, £1 mo
te rau.



HE PARAU. 

TENEI nga parau pai mo tenei
whenua kei te takoto i te Toa o
Tipene i Poneke. Rere ke ana te tu
o tetahi i to tetahi.

Poneke,

Oketopa 18, 1858



HEI WHAKAEKE I TENEI PO,

KO NGA HOIHO TARIONA ERUA.

1.

KO TIMI.
(Ko RURE te ingoa maori)

KO TE HOIHO HINA O TE
Herekiekie, i whanau ki Taupo;

tona matua tane, ko Reupene—ko te
hoiho tariona o Te Hira; tona whaea,
ko te hoiho uwha i hoatu e Kawana
Kerei ki nga tangata o Taupo. Ka
ono ona tau. Ko te hoiho ano tenei
i riro ai to reihi i Poneke i te marama
o Hanuere, 1858. He nui te maroro
o tenei hoiho, te ataahua hoki, me te
rarata.

2.

KO EPERA.

Ho tariona paraone (whero), ho
mea uta mai no Poihakena. Ka waru
ona tau. Ko te hoiho tenei o TIRA-
WEKE TE WEKEPIRI.

E tu enei hoiho erua i te Papara-
kauhi, kei te wahapu o Te Kenepuru, i
Porirua, ia Mane ia Mane; i te Pa-
parakauhi tenei taha o te arawhata
i Heretaunga, ia Wenerei ia Wene-
rei; i nga tepara o Pereha, kei Te
Aro (Poneke), hei te Taete, me te
Paraire, me,  te Hatarei, o ia wiki o ia
wiki.

Ko te utu tenei mo te whakaeke-
nga:—mo tehea ranei mo tehea ranei,
£2 2 0. Kia rima hoki nga hereni
hei utu mo te kai arahi.

Ki te rapu ritenga ke atu tetahi,
me pa mai ia ki a

TAME TIAKENA,

Kei te whare o TIRAWEKE TE WEKE-
PIRI, kei Poneke.

2

TE KARERE O PONEKE.

Ko te kai rapu, ko ia te kite.

MANE, 1 o NOEMA , 1858.

KO UAINA.
He whenua nui whakaharahara a
Haina, ara, kotahi miriona e toru rau
mano nga maero o te whenua e mau
nei taua ingoa, a Haina. Tona iwi
hoki, me te onepu o tatahi te tini.
Ki te tauia, e rite rawa pea ki te toru
rau miriona o nga tangata. Otira he
iwi tupato ia, he iwi hae; na reira
hoki te uru ia ki nga iwi ke atu o te
ao hei whakawhiwhi i a ia ki nga tao-
nga o te matauranga.

He kingi ano to ratou, a ki ta ratou
whakaaro ko te ahua tonu ia o te Atua
nui. Ehara hoki ia i te hunga Karai-
tiana—kaore, he hunga whakapono
ki nga atua horihori—he hanga kara-
kia ki nga Atua maori, ki a Taou me
te tini atu.

Ko ana Ture e mau nei inaianei,
Ko ana Ture onamata, no te orokoti-
matanga o taua iwi. Ka rua pea
mano o nga tau kua pahure a taeanoa-
tia tenei, ko aua ture kei te iri tonu.
Kaore ratou i te whakatupu ture hou,
i te whakatika haere ranei i nga mea
tawhito—kao, kei to te timatanga ano.
Kahore i penei me to Ingarangi tika-
nga: engari ano tana, he whakatupu
haere i te Ture—kia maha nga tau
e mahia ana, e whakamatauria  ana,
kua pai rawa te Ture- Kei te mahi-
nga hoki ka kitea nga wahi he o te
ture hou, a ka whakatikaia.

Nana, te ahua o tenei hanga o te
Hainamana. Titiro ki te ahua o nga
kakahu, he rerenga ketanga; te  tu
hoki o nga whare, he rerenga keta-
nga. He maia kore ia ki te whawhai,
he kuare ki te whakatere kaipuke
manuwao. Ko te pakanga nei o

Ingarangi   raua ko Haina, ehara ia i

te tikanga whawhai ki Haina katoa,

otiia, ki tetahi hapu o taua iwi. He
whakapa kau tana i te whiu ki te hapu
ra e whakangakau kino mai ra ki a ia.

HE KUPU WHAKAATU.—Kotahi te

kupu i roto i tera nupepa kihai i aia
marama. Koia tenei ko to kupu mo
Te Honiana (pakeha), kua tonoa mai
nei i Ingarani e te Kuini hei Hatihi.
mo Poneke. Ko taua kupa ra, ko
Hatihi, kihai i ata mohiotia. Tena
iana, titiro ki to Pukapuka Ture.
Nei ua—" Ko te Apiha nui i muri i
a te Kawana, e tiaki nei, e whaka-
haere nei i nga Ture , ko te Tino Kai-
whakarite-whakawa Tumuaki (ara, ko
te Hatihi) me era atu Kai-whakarite-
whakawa o te Kooti Hupirimi, ara, o
te Kooti whakawa e noho nei te Ru-
nanga Tekau ma rua. He mea wha-
katu ratou na Te Kuini, na Te Ka-
wana hoki, na Te Kuini ia te tikanga.
Ka tirohia ia i roto i nga Roia, ara, i
nga tangata nana tera mahi te wha-
kaako i nga tikanga o te Ture. Ko
nga Kai-whakarite-whakawa Tumu-
aki, ho mea whiriwhiri  i roto i aua
Roia, ko nga tangata tino matau, tino
tika hoki te whakaaro."

MO te  Karere o Poneke.
Wanganui, 

Hepetema 23, 1858.

Haere ra e tenei reta ki te karere
maori o Niu Tirani e noho ana ki
Poneke—korerotia  atu nga whakaaro
o taku ngakau ki oku whanaunga
maori e noho ana ki runga ki raro ki
te Taitokerau o to tatou motu. Ki
te he i a koutou kataina mai, ko ta
koutou i mohio ai, mahia mai e kou-
tou.

I taku haerenga tuatahi ki te paka-
nga a Ihaia, ku Eruini i mate i taua
pakanga. Ko tenei tangata he maha
ona iwi. He tino rangatira taua ko-
roke i mate. Ka tohe nga rangatira
katoa o Wanganui kia whauhia te
rongo, kaore i pai a Te Atiawa. I
muri iho ka mate ko toku tuakana ko
Komene Paurangahue, Waitaha;

ka haere ko Hori Patene Te Kaioroto
ki runga ki taua pakanga ano kia
whauhia te rongo, kaore i pai kia mau
te rongo. I te matenga o te Waitere
i tohe ana ahau kia houhia te rongo.
Ka mea atu ahau, kaore au i haere
mai ki te natu tangata engari ko taku

kia whauhia te rongo kia ora a Ihaia,
a Wiremu Kingi. Kaore hoki Wi-
remu Kingi i pai kia mau te rongo.
Ka mea tana kupu kia hoki mai au ki
Wanganui kei whakama ahau me
mate a Ihaia. Ka mea atu ahau e
kore nei hoki e mate. Ka riri a 'Wi-
remu Kingi, ka tatari mai kia haere
atu au ki runga ki te taua ka patua
ahau; no reira ka pouri taku ngakau.
A, te roa o te whawhai, te tini o nga
pakanga, ka mate ko Paharama ki te
Karaka. Ka tohe a Ihaia kia rapua
he utu. Ka karanga atu au, " Wha-
karongo mai e Ihaia. Me utu oku
whanaunga i mate i runga ito paka-
nga, ki te pai ka hoatu ki te taua kia
mau te rongo." Pakeke tonu te taua,
ka puta katoa mai a Ihaia me tona iwi
katoa ki waho o te Karaka. Ko nga
tangata nana i whakaora a Ihaia, ko
Tamati Huriwai, ko Te Manihera te
Ikahaehae, ko Paura, ko Potatau te
Ihorangi, ko Ropata Korongapapa.  

Ka mate ko Komene Pourangahue,
muri iho ka haere ko Hori Kingi Te
Anaua kia houhia te rongo, kaore a
Ihaia i pai Ka mea tuku kupu i
reira kia whakama toku tuakana i
runga i te whata totara.

Heoiano, ka mutu enei korero.
Na WIREMU KINGI TE KOROHITI.

——00——
Ki. te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.

Wanganui, Oketopa, 1858.
I E hoa, kawea atu aku korero ki
roto ki te karere. Ko aka korero
i tenei. Whakarongo mai e nga maori

o runga, o raro. E rapu ana ahau
i nga korero a nga rangatira o Whanga-
nui i roto i nga runangatanga. E ki
ana etahi rangatira e kore e taea te
hapai te ture e nga maori. E kimi
ana ahau, me he mea ko tehea taha u
te Ture o te Atua i mamao atu i nga
tangata maori kia ahei ai te kapea e
tatou. Ki taku whakaaro e kore e
taea te patu te Ture o te Atua, no te
mea, ko tatou i mua i te Ture maori e
noho kino ana, e kai ana totahi i te-
tahi, e patu ana tetahi i tetahi, e ma-
kutu aua tetahi ahi i tetahi. Nonaianei ka
tahi au ka kakahu i nga kahu pai, ka kai
huki i nga kai pai. Ko taku whakaaro,
ko ta te tutua, ko nga rangatira ano
ki te whakatakoto kino i nga tikanga,
no konei a nga tutua kupu i kaha ai
hoki ki te patu i te Ture o te Atua.
Ko taku kupu, ko ta te tutua, e kore

TE KARERE O PONEKE.

3

e whakarangona  e nga rangatira;

ahakoa kupu tika ta te tutua kupu e
wati ano i te rangatira, no konei ta te
tutua kupu i meatia ai me kawe ki te
taha pakeha hei whakatika. Ki taku
whakaaro me mutu te tami i nga kupu
a nga tutua, engari mana ka whai
mohio ka tika ano kia hapainga.
Heoiano, ka mutu enei korero aku i
konei. Ko tenei awa ko Wanganui
he rangatira katoa, kaoto he tutua;

ko etahi he rangatira raweke, ko etahi
he rangatira wakahihi. He tangi te-
nei na taku matua na Te Rangi-wha-
kaekea, mo tona tuahine mo te Whai-
takararo:—

Taku mate purua te tae a te Korikori,
I tenei o tungane no Mahuahua,
No ta taua kai te whakakore kau,
Ka tutawa ketia ki te ara tuhituhi,
Ki te; ara takiwairua,
Matakitakina wairua o tangata, a i.

Ka mutu aku korero ikonei.

Na RUKI TE HEMOPO.

KO TE MATENGA O RAHIRA.
Wai we ro wero,

Oketopa 3, 1858.

E hoa, Mau o hoatu tenei karere
kia iaia ki te nupepa, hei korero mea
oku hoa mauri.

Kia rongo mai koutou. E rua tau
o te panga mai o tona mate taea noa-
tia te toru o nga tau, katahi ku tino
nui haere tona mate. Ko taua mate
he mate nui, i pa mai ki tona koro-
koro. Ka tata ia ki te mate, katahi
ka puaki ake tona whakaaro, ki au
" E pai ana au, e haere ana ki ta
taua tamaiti. Kia rongo mai koe, ki
te mate au e mate ana au mo te Ariki,

ki te ora au o ora aua au mo te Ariki."
No te 27 o nga ra o Hepetema i pare-
mo ai.

He waiata tenei mona:—
E pari e te tai whakakite te awa,
Manu mahara nui ki te iwi,
Ka ngaro te rere mai o te au;

Tikaka iho, tu mai ra koe
Ki roto o enei huri ai;

Ao ka titiro te rae kei Pipitea,
Ao ka mauhiki te me hei Hikoi,
Kei raro ra koe e moe aiho nei,
To wairua ra whakaepaepa ana
Haere ra koe i te ara ka tika,
Ara ka haunui kia haehae au,
Kuku mahorariki pa eki o witi,
Hei Waiwhero au mahi ori ai.

Heotiano, ka mutu aku korero mo
toku hoa mo Rahira. Naku,

Na HAKOPA TE PATUTU.

Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.

Poneke, Oketopa 23, 1858.
E hoa, he kupu tenei naku ki a koe
kia hoatu e koe ki te perehi, hei
whakamaharatanga aroha ki toku tua-
kana ki a Wi Pukapuka, i mato i te
whare Turoro i Poneke. No te tau
1857 i tapoko ai ia ki taua whare. Ko
tona mate he mate nui noa atu, ara,
he whakapupuhi paparinga, ko tona
pakarutanga i roto i te waha. I te
tatanga ka hemo ka haere mai au kia
kite, ka tahi maua ka tangi. Ka mutu
ta maua tangi ka mea mai ki a au,
" E hoa, hei konei ra i tenei ao kino.
Kia penei te mato ki runga ki to taua
nei iwi e pai ana, tena ko tenei, tiro-
tiro kau ana, kei whea ra te iwi?"
Ka tahi ka patai atu au ki a ia, " E
hoa, kowai te kai arahi i a koe?"
Ka mea mai ia ko te Karaiti ano.
Ka tahi au ku patai atu ano, " Ma te
aha te tangata ka tapoko atu ai ki te
rangatiratanga   o te rangi?" Ka tahi
ia ka mua mai, "Ma te whakawha-
nautanga houtanga." Heoiano aku
patai ki a ia, ka puta mai au ki waho.
Na TAMATI WIREMU TAMAHUA.

NGA RONGO O TE KINGI MAORI.

Rangitikei, Oketopa, 1858.
Puta whakarere mai ana to rongo o
te kingi maori, ohorere mai aua te
mauri i whea ra, e ngaro ana i muau,
te puta mai ai hei whakaora  i nga
tangata kua kainga kinotia e te patu.
No naianei no te ora o te tangata ka
tahi ano ka tito noa te whakatu kingi.
E hoa ma, ka tika te kupu a te pakeha
I e ki nei " porangi te maori." Ki taku
I whakaaro me awhi tatou ki nga Mi-
hinare, nana nei hoki tatou i wawao
i o tatou mate; me awhi hoki tatou ki
te Kuini, nana nei nga tikanga papai
kua homai ki a tatou. Kua kite nei
hoki tatou i ona painga. Ko te pai
ra tenei, kua ora nga tangata, kua
mahana nga pouaru, kua mahana nga
pani. Kei whea nga painga o te
kingi maori? Ma koutou e ki mai
kua kite koutou, heoi, maku hoki e ki
atu, kotahi tonu taku i kite ai ko te
maori kai tangata.

Ka mutu. Na to koutou hoa aroha,

Na KEREOPA TOKOAHU.

———ou———
Ki U Kai Tuhi o te  Karere o Poneke.

Poneke, Oketopa 25, 1858.
E hoa, tena ra koe. Ko tenei, mau

e kawe atu aku korero kia taia ki te
reo maori. Ko taku whakaaro tenei
kua puta ake i toto i nga mahi pakeha,
koia tenei taku mahi he mahi reta
kirikau. No te 16 o nga ra o Tihema
1856 ka timata taku mahi. Ko taua
mahi he mahi pai rawa ki taku wha-
kaaro. Kanui te pai o taku pakeha
—tana atawhai ki ahau, me taku hoki
ki a ia.

Ko te ritenga i tuhituhia ai enei
korero hei mahinga ki te perehi, koia
tenei, ko te whakahauhau i oku hoa
mauri kia tahuri ki te mahi pakeha.
Heoiano aku korero.

Na TAIMONA PITA TE AHURU.

Ki te  Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Kaiwaiki, Wanganui,

Oketopa 7, 1858.
E hoa,

E kimi ana au, e rapu ana au ki
a koe ki te tangata i a ia to whananga.

 

E ta, tena koe te aukaha mai na i
nga taka o tenei waka, ara, o te ki
raua ko te mohiotanga. Tenei ano
to te maori mohiotanga. E hoa, kua
kite au i nga whakaaro o nga tangata
e kawe atu ana kia taia mai e koe—
ko etahi e tika ana, ko etahi e whaka-
kake ana. Tena iana, kei tai tua o
Rangi ka whakatauki mai koe i te
whatauki a Waitiri, "Ka hua au kinga
rongo o kai tangata e hoake nei he
rongo toa taua, kaore he rongo kara-
hia." Ko aku korero enei ko a te tu-
tua, e haere ake ana i raro i a nga
rangatira. E hoa ma, e oku hoa
maori i te taha tika nei, tena ra kou-
tou. He whakatauki tenei, " Kia ata
whakatere i te waka kei pariparia e te
tai monenehu te kura nei." Heoi
ano, ko te mutunga tenei o aku korero.
Na tou hoa aroha,

NA TE WATENE TE RANGINUI.

Mo te Karere o Poneke.
Whakapuaka,

Hepetema 29, 1858.
He mihinga ake tenei naku ki oku
hoa ki a Wiremu Kingi raua ko Ihaia
Kiri Kumara e mahi kino mai ra ki a
raua.

E hoa ma, e aku hoa e noho ana i
te mata o te whenua kia rongo mai
koutou ki toku whakaaro ki oku wha-
naunga e mahi kino mai ra i runga
o Taranaki. E mea ana toku whaka-
aro e he ana te whawhai, tona otinga

TE

KARERE O PONEKE.

he mate. Tenei te mahi pai ma te ta-
ngata, he keri koura, he ngaki witi, he
ngaki taewa, he ngaki kanga; ko nga
mahi pai anake enei kia ora ai nga
tamariki, nga wahine, nga kahui ka-
toa, kia whai mana ai hoki nga ta-
ngata. Tena, ko te kai kiri noa iho
ki a koutou e he ana ki toku whaka-
aro. Otira ma te tangata e whakahe
mai, e pai ana ano.

He waiata aroha naku ki oku hoa:

Te tai o Waitara ka wehe koe ia,

Aue ! taku koe i awaiho i taku whenua iti,

Te rokohanga a te karanga i a taua,

Ka mihi mamao au ki te iwi.

Raia, e paria e te tai piki, tu piki, rere piki.

Takina mai ra te kawa i muriwhenua,

Te kawea au te tere—tena taku manu,

He manu ka oma noa runa,

Ki te whare ti ano matariki ;

Ma te Wharepouri, ma te rahi Atiawa,
E kautere mai ra, ka kauru pa taku aroha

na i.
Na to koutou hoa aroha,

Na PITAMA IWIKAU.

Ki te Kai Tuki o te Karere o Poneke.

Awahuri, Manawatu,
E hoa, ka tahi te mahi i whakahari
ai toku ngakau ko te mahi nupepa—
he kitenga noku i nga korero tika a
nga maori, anga pakeha. He waiata
aroha tenei naku ki a koe mo toku
kitenga i tenei mahi:—

No te ao te puarata, riro ki te po,
Waiho noa kei manako matenga kau,
Kei tawiti tohou tinana,
Kei te reo taka, kei Patea au e noho ana,
Kei te awatea, mapu kau noa atu ikonei,
Me ko wharauraro i.

Heoiano:

Na TEREA WAKAPAKI.

Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke
Awahuri, Manawatu,

E hoa, Tena ra koe. Ka hari toku
ngakau ki te mahi nupepa. Tenei
ano aku korero ki a koe, ko te mamae
o toku ngakau ki toku tuahine, no te
mea kua wehea atu i a au. Ko taku
waiata aroha tenei mo taua wahine:—

Pura i Waikohu, e whakatorora,

Tahere ana mai te puke ki Okahu,

Kei tua atu hoki tahuna e aroha enei au,

Na kui ra koe i whakawae,

I te aiotanga tahi, te waka nei ka tukua,

Pa ki te akau.

Ka mutu taku waiata aroha mo toku
tuahine.

Na TAKANA TE KAWA

HE WAIATA TENEI.

E pa ki te hau e puhi mai nei,

Na runga ana mai te hiwi,

He homai aroha kia tangi atu au;

Kauaka e tamaehere numinumi aro nui
Te haere ki roto rangi haruru,
Ki roto matangi rei nga whare,
Tena i ahia mai ai, ka tipi te tangata,
Ka hia hau e tama.

NA NEPE,
(o Wanganui.)

Ki te Kai Tuhi, o te Karere o Poneke.

Haere ra e taku reta ki te kai tuhi
o te Karere. E hoa, taia mai taku
kupu. Kua hoatu e ahau taku ta-
maiti kia akonatia ki te mahi paraki-
mete. Ko te ingoa o taua tamaiti ko
Eruera Tuihakararo.

Ka mutu aku korero.

Na TUIHAKARARO.

HE HERAMANA TAHUTI.

TOKORIMA nga heremana kua
  tahuti i to kaipuke e tu nei—
ko Ropata Maara te ingoa. Me ka
mau enei tangata; e hopu, ka arahina
mai ai ki te Whare Whakawa i Po-
neke, ka utua te kai hopu ki nga
pauna erua mo ia heramana mo ia he-
ramana. Ko nga ingoa enei; me te
ahua hoki:—

Ko HENERE KOROKA.—Ona tau,
25: tona tiketike, 5 putu 10 inihi; he
makawe whero; titiro ke ana tetahi o
nga kanohi.

Ko TARE ATIKINI.—Ona tau, 22;

tona tiketike o putu 7 inihi; he ma-
kawe pango.

Ko HORI KINGI.—Ona tau, 25;

tona tiketike, o putu 10 inihi; he
tangata rahi; he makawe whero; he
pahau nui.

Ko HOKI WENEROKA.—Ona tau,
25; toua tiketike, 5 putu 10 inihi; he
kanohi rahirahi; he makawe whero,
he pahau iti.

KO RIHARI MIRIRINGI.—Ona tau,

21; tona tiketike, o patu 9 inihi; he
tangata nui; he makawe kehu, he
kanohi pura.

Poneke, Oketopa 16, 1858.

HE PARAU WHIRA.

TENEI, e hoa ma, nga parau pai
kei te Toa o Te Watikini i Po-
neke e pukai ana. He parau pai ia,
he parau airona, he parau whai whira.
Ko te pai ra tenei o te whira, ko te
ngawari o te mahinga. Ko te tangata e
hiahia ana ki te parau, a e whai moni
ana hei utu, me tuhi mai ia ki a Te
Watikini. Me tuhi mai ranei ki a
Te Pura, a mana te korero ki tera.

Poneke Oketopa 18 1858

PANUITANGA.

KIA RONGO MAI te tangata wha-
karongo. Ko taku hoiho kua

ngaro—i haere atu i Puketotara, i
Manawatu nei, i te 20 u nga ra o
 Oketopa, i nga ra o muri tata ranei.
He raho poka taua hoiho—ko tona
kara he tua wero nei, pouri nei—he
tongi ma kui te rae—kei runga kei io
pakihiwi tetahi wahi ma, paka nei;

ko ona ha taua wa, kei te mau ano.
Ka kitea e te tangata maori, mana e
hopu mai, ka arahi mai ki te whare o
te Kuka ki te Awahau i Manawatu.
Ka kore, me tiaki tonu te tangata
nana i kite, a ka tuhi mai he puka-
puka ki au, maku e tiki atu.

NA TE HERANGI.
Manawatu,

Oketopa 27, 1858.

Rere! Kua tae mai te reta a Riwai
Te Ahu—ko anu kupu whakahoki mo
a te HOA AIKIHA. Ko te take o ana
korero ko te iti o tenei nupepa. E
mea tonu ana tana kupu, kia whakanuia
nga papa, kia tapoko nui ai he korero.
Heoi, e hoatu ana kiu taia ki te Karere
o tera Mane, a ko reira hoatu ai etahi
korero apiti hei whakarite atu mo ana.
Na KAI TUHI.

NGA RITENGA O TE HOKOHOKO

NGA KAI O TE MAUA.

Witi, 8 hereni me te hikipene
mo te puhera (62 pauna.)

Paraoa, 23 hereni mo te rau pauna.

Papapa Witi, 1 hereni 3 pene, mo
te puhera (20 pauna).

Paraoa tuatoru, 14 hereni mo te
rau pauna.

Kanga, 8 hereni me te hikipene
mo te puhera (56 pauna).

Taewa, 8 hereni mo te rau.

Ooti, 6 hereni me to hikipene
mo te puhera (40 pauna).

NGA KAI KINAKI.

Piwhi, 5 pene mo te pauna.
Kiko Hipi, 5 pene, mo te pauna.

Kuao kau, 6 pene, 7 pene, mo te
pauna.

Poaka ora, 6 pene mo te pauna.

I taia tenei Nupepa i te perehi o
MEKENIHI raua ko MIUA, i Poneke