TE KARERE O PONEKE



Ko te kai rapu, ko ia te kite.



[VOL I,  MANE, 2 o AKUHATA 1858,  NO. 38]



The "KARERE O PONEKE" is pub-

lished every Thursday morning.

TERMS OF SUBSCRIPTION;- Twenty

Shillings per annum, payable half-

yearly.

TERMS OF ADVERTISING;- Three

pence a line for the first insertion of

all advertisements, and Two pence a

line for every subsequent insertion.

Advertisments wil be continued and

charged for until counter-ordered:

such orders in writing, as also all Ad-

vertisements (in English) will be re-

ceived at the INDEPENDENT Office,

Lambton-quay, on Tuesdays, at any

time before 4 o'clock, p.m.



HE KIWI! HE KIWI!

EHOA MA, e nga kaiwhakangau
Kiwi, tahuri mai. Ko au tenei 
hiahia ana ki etahi Kiwi kia hopukia
mai e koutou—hei te mea ora.

Kei te pai o te manu te ritenga mo
nga utu: otira, ko te utu ano tenei
pai ai au:—

Mo te mea rahi ......... £200

Mo te mea iti ............ 100

Ma te pai o te manu ka whakanuia
ai nga utu, ma te kino ka whakaititia
ai. A, e pai ano kia maha nga kiwi
—kia rua te kau noa atu—e hokoa
katoatia e au.

NA TE PURA.
Poneke,
4 o Pepuere, 1858.





WAIRARAPA 
Mira-huri-paraoa o Papawai.

Kua oti e matou ko nga tangata

te whakarite, a kua riro mai i

au na runga mai i te ritenga rihi, te

Mira-huri-paraoa i Papawai.

Ko nga utu mo te hurihanga witi
e rite ana ki o nga mira o Poneke,
ara, he hereni me te hikipene mo te
puhera. Kei te makete hoki te ri-
tenga mo nga utu e hoatu ai e ahaua
mo nga utu witi o kawea mai aua mo
te hoko.

Kia rongo mai nga tangata noho o

te taha ki te rawhiti o te mira, he
huarahi pai tera o anga: mai ana ki to
mira ra te pito ki runga o te kainga o
Te Merihana. Kia rongo mai hoki
nga tangata o Kerei Taone, e kohi-
kohi moni ana ahau hei whakaoti i te
huarahi tika mai i nga paamu-iti o
Wairarapa.

Na TAMATI HUKA.

(Thos, Hooker.)
28 o Hune, 1858



PANUITANGA.

He Hoiho kei te haere i Rangi-

tikei nei. E wha nga tau o taua

hoiho; ko te ahua he whero. Ehaere

tahi ana me tana kuao. Me haere

mai tetahi tangata nona tetahi hoiho

kua ngaro, ki te titiro: ki te tika nona

ka whakaae au kia riro atu i a ia te

hoiho nei me tana kuao. Ko nga utu

mo te hopuranga, mo te ahatanga

ranei, mana ano e whakarite.

NA RAUPARAHA TE RINGA

Rangitikei,

15 o Pepuere, 1858



KO TAHI TE RAU PAUNA

NO TE MEA, Kua tahuti tetahi
herehere i te Whare-herehere o

Poneke, ko Hoani Wuru tona ingoa,
he Pakeha—no te ata o te 7 o nga
ra o tenei marama i oma ai. Ki te
hopukina taua pakeha, a Hoani Wuru,
e tetahi, ka arahina mai ai ki te Kai-
tiaki o te Whare-herehere o Poneke,
ka hoatu ki a ia, hei utu mo taua ho-
pukanga, nga moni, ko tahi nei te
rau pauna.



NA; KO NGA RITENGA ENEI O TE AHUA O TAUA
HOANI WURU:

Ko ona tau 44, ko te ikeike 5
putu 8 inihi—he mea ahua karererere
te kanohi, e atamangu ana te maka-
we; ko nga kanohi, he atamangu-
mangu. I tana omanga ai, ko ona
kakahu, he puru haikete, he wetikote
ahua pango; he tarau koruroi, he
potae wairaweki, mangumangu, me
tetahi wahi ripona, e roa ana, kei muri.

WILLIAM FITZHERBERT,

Kai Tuhituhi o te Kawanatanga.

Te Whare Tuhituhi
o te Kawanatanga,
Poneke, 8 Hune, 1858.



KUA HAERE KE,
Kua tahaetia ranei, tetahi hoiho uha
—he mea whero; he ma te rae; ka-
hore he parani; he ma kei nga wae-
wae o mua. He mea hoko i a Taieha,
he tangata no Otaki.

Maku e utu te tangata e whakahoki
mai ana i tenei hoiho ki nga pauna
moni e toru.
Na WIREMU TAMATI.

TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite.
MANE, 2 o AKUHATA, 1858.
KO TE RITENGA POATI.
Hono tonu to mahi a te poati i roto
i anei taima. Ka raruraru te iwi i
tenei mea. Ngangare ana tetahi ki
tetahi. Mo te Runanga Nui e takoto
ana kei Akarana tenei whiriwhiringa
no te Turei kua pahure ake nei. Kua
takoto noa nga wahi o roto u tera Ru-
nanga e whakaritea nei e nga tangata
o konei. Tokorua ka haere kpwi reira
mo Poneke, tokorua mo Heretaunga, 
ko tahi mo nga kainga o te tuawhe-
nua, kotahi ano hoki mo Ahuriri.
Ko nga tangata o Poneke i karanga 
tia, ko Takuta Petitone  e raua  ko Kapene
Rori mo tetahi taha, ko Tiraweke
raua ko Paura mo tetahi. No te
Maue i karangatia ai: no te Ti ka
poatitia ai. Kaha pu ta tetahi, ta
tetahi. No te 4 o te karaka i tangi
ai te purepo, hei mutunga tera mo te
poatitanga. Tauia aua nga poati, ka
kitea:—
Mo Petitone 360
" Rori 352
" Paura 349
" Tiraweke 347
No konei i korerotia  nuitia ai e te
kaiwhakarite mo te mahi poati, ko
te Petitone raua ko te Rori nga ta-
ngata ka meinga hei kai korero mo
Poneke i roto o tera Runanga.
Na, kia matau koutou e nga maori;
ko tera runanga no te Kawanatanga
Nui, haunga ano te runanga penei
me to Poneke nei. E ono nga runa-
nga poronihi. Ko to Akarana, to
Taranaki, to Poneke, to Wakatu, to
Potekupa, to Otakou. Otira, kotahi
rawa te runanga nui mo Niu Tireni
katoa. E tohe aua a Takuta Petitone ne
raua ko Kapene Rori kia kawea mai
taua muanga ki konei whakaritea ai,
no te mea kei waenga nui pu tenei o
nga wahi katoa, tena ko Akarana kei
tetahi pito rawa tera. Ko te whaka-
aro tenei o nga tangata katoa o konei,
otiia ko ratou o Akarana e tohe ana
kia puritia atu mo reira—kei tohu
rangatira hoki ia mo tehea kainga ra-
nei e whakaturia ai. Ko nga ritenga
nunui mo tenei whenua e whakato-
kotoria o taua Runanga. Kei reira
te ritenga mo te hoko whenua; e ahu
mai i reira te tikanga mo nga Kai-
whakawa; ka whakaritea ki reira te
ture mo nga kaipuke me nga utanga
katoa ka puta mai. Tera atu hoki
nga mea ka whakahaerea nei e taua
Komiti.
Ka pai kia marama te whakaaro o
nga tangata maori ki runga ki enei
ritenga, no te mea hoki, kotahi tonu
ia te ture mo nga pakeha me nga
maori. Ma te matauranga hoki ka
tika ai te hoatutanga poati o te ta-
ngata e whai poati ana.
Ko te mahinga poa; i mo nga wahi
o te tuawhenua, no te Taite, no te 29
o Hurae:—
Mo Paranana 217
" Pereri 42
Te nuinga ake mo Paranana 175
Ko te mahinga poati mo Heretau-
nga, no te 31 o Hurae:—
Mo Petihapeti 229
" Renau 228
" Haata 103
" Tiene  146
I a Petihapeti  raua ko Renau te
nuinga.
Kua tae mai te Karere no, Ahuriri,
a kua kitea nga poati o reira Ta-
kuta Petitone hei Huparite mo
Poneke. No te Paraire, no te 30 o
Hurae, i panuitia ai e To Mete, Kai-
whakarite mo te mahi poati. Koia
tenei:—
Mo Te Petatone 165
Mo Te Hira 75
Ko te huihuinga katoatanga  tenei:—
Mo Te Petatone  886
Mo Te Hira 576
Te nuinga ake mo Te
Petatone  310
KUA HEMO,
Ko WIREMU PAKAKUTU, he kau-
matua, no te Haturei, no te 24 o nga
ra o Hurae. I roa ke tona takoto-
ranga i te Hohipera o Poneke. No
te mareretanga ka rupeke mai nga
whanaunga ki te nehu i io ratou ko-
roheke. Na te Pura Minita, i nehu—
no te Hahi o Wetereona hoki toua
tangata. " Ka tuhoa te re, ka wara-
ra, ka hinga."
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Turakina, 3 o Hune, 1858.
E koro, kua tae mai au nupepa, kua
kite au, kanui te pai. Engari, Ko-
tahi te nupepa i kite au, ko nga ko-
rero mote rarangi ingoa o nga tangata
e hoatu korero ki roto ki te karere
maori. E mea ana nga kupu i roto, me
whare pai, me whai eka, ka tahi ka
tika. E hoa, he aha koe i te whaka-
marama mai i te taenga mai o tau
pukapuka ki au mo nga nupepa moku,
katahi au ka kite: i ki au kei runga i
te utu mo nga nupepa.
Heotiano:
Na UTIKI TE ANGI.
E hoa, kua pohehe koe. Ko taua
korero whakaatu i roto i te nupepa e
pouri nei koe, ara, ko taua kupu na,
ma t.e whai whare, ma te whai eka
whenua, ka tika ai kia uru te tangata
ki te Pukapuka-rarangi-ingoa, ehara
tena i te rarangi ingoa mo nga ta-
ngata mahi nupepa. He mea ke ano
taua Rarangi, ara, mo nga tangata e
hiahia ana kia uru ki te mahi poati.
Kei te kawe ke koe i aua korero ki
runga ki te rarangi mo nga kai tango
 nupepa. Kahore he ritenga pena o
tenei; ma te iwi katoa tenei mahi.
Ahakoa rangatira,   ahakoa tutua, aha-
koa whai taunga, rawakore ranei, aha-
koa maroro, ahakoa ngoikore, e puare
ana tenei kuwaha ki taua katoa. Ma-
nu ka hiahia noa, ka tuhia ki te ra-
rangi-ingoa: mana ka kimi, ka kitea;
mana ka kite, ka rongoatia.
E koro, kua timata nei tau mahi i
te nupepa, ma wai kue e whakahe?—
kua tapoko nei koe ki te huarahi
maro o te matauranga, ma wai koe e
whakahoki? He whakatauki tenei
na nga Tupuna—" Tino kai, tino «a
te kupu." Ko ta Horomona—"Ka
hari te tangata kua kitea nei e ia te
whakaaro nui, me te tangata ano kua
whiwhi ki te matauranga."
Na KAI TUHI.
KO TE KOHURUTANGA O KUINI.
Wakapuaka,
Hune 14, 1858.
E hoa, e Raha, Tena ra koe te kano-
hi o tuahine i te mate—nga mate turo-
ro me tenei mate kino. E hua, tena ra
koe: tenei au te mahara kau atu nei i
konei, no te mea i runga koe i nga
mamae nui o te mate—-he ahakoa
mau e titiro atu ki te kai whakaora;

TE KARERE O PONEKE.
3
tenei hoki au te noho nei i runga i te
mamae o toku tinana—kei te mate
tonu au. Kia rongo mai koe, ko tenei
he, kei aritarita; i mai koe ki au, ho
mea pupuni ahau na te ture kei totoro
atu toku ringa ki te whakaheke toto,
engari ma te runanga e kimi nga ti
kanga mo tenei he—mau, ma To
Pene, ma Rawiri, ma koutou katoa e
rapu nga ritenga mo tenei he. Me
i tahuri huki au ki te patu i tenei
tangata, kua mate tahi maua ko to
taua tuahine, no reira i tukua atu ai e
au te whakaaro ki te hunga mahara,
ma ratou e ki kia mate te tangata ko-
huru mo tuna he. He ahakoa, he nui
toku pouri, mamae, ara toku ngakau,
ki te matenga o to taua  tuahine;  ta-
ta tonu mai te maramatanga ki au,
tahurihuri kau tiu kia ngaro atu taua
maramatanga i au, kia tango ke mai
ahau i tetehi whakaaro ke moku; ka-
hore hoki au i tukua e taua marama-
tanga, no reira tu kau noaiho au i te
matenga o to taua tuahine; no reira
au i mea ai, me tuku atu ra ki nga
kaiwhakahaere o te ture, roa te runa-
nga e kimi te ritenga mo tenei tanga-
ta E mea ana hoki au kia runanga
hoki koutou i kona, kia tae mai hoki to
Tiati i kona ka whakawakia taua ta-
ngata. Kei a Oketopa, pea to tae
mai ai; Heotiano.
Kei mea koe he kupu tawai atu
enei naku kia koe, kaore.
Na WIREMU PUOHO.
Aorere Tikini,
13 Hurae, 1858.
Ki a Tamati Marino raua ko Wire-
mu te Koihua, ko Paiura, ko Rawhiri
Puaha, otira ki nga tangata katoa.
Kia rongo mai koutou katoa, kei to
runanga maua tenei taha o te motu
nei mo te wahine i patua nei, mo
Rangikahiwa Te Kuini. E mea ana
te runanga kia tukua te tangata
nana i patu kia ripekatia ia mo tana
he; kua whakaae katoa, te iti te rahi
te iwi katoa, kia mate a te Watene
Tare. Ko taua tangata kei te here-
here e noho ana, kei te ora ano, kaore
ano i mate noa. No konei ka pouri
te iwi, ka mea te runanga, e kore ia
e pai kia ora, e rangi ano kia mate ia
 mo Kuini: he aha te pai kia ora kau
ia kia mate kongenge ranei, o ngari
kia rite tahi ano, ka tahi ka tika. I
patua tetahi, me ripeka hoki tetahi;
otira, kia mohio korua, ko te wahine
ano a Henare; nei te take i pareware-
wa ai a Watene,, patu tonu ake i a
Rangikahiwa. Ko Parete raua ko to
wahine ko Natiria, me tona waea
me Parekura, e tu ranei ki te wakawa-
tanga. Otira, kaore ano i kitea. Ko
Motueka kua kite i te ara i mate ai,
ka mea na Parete i whangai ki te
rongoa. Kua tao te kupu a Ripeka
Hikoia raua ko Pirihira Waikeri ki
Wakapuaka ki a Wikatene kia tukua
mai a te Watene  kia mate. Ko tenei
kaore i pai te runanga kia mate ko-
ngenge, kia ora ranei.
Heoiano ka mutu .
Naku,
Na Te HEREWINI TE ROHA.
Otira, na matou katoa na te runanga
o te Tikini.
Wanganui, Hurae 19, 1858.
E te whanau!
Tena koutou!
Koia kau nga tikanga i te Karere
o Poneke, pao Hune 28. Koia tenei,
Ko te Haurangi. Katahi te mea kino
ko te inu i te waipiro e to pakeha ra-
nei, e te tangata maori ranei, kia hau-
rangi. Tirohia, whakaarohia taku
kupu nei. Tokowaru nga tangata o
Wanganui,o Rangitikei, kua mate i te
waipiro  i enei marama; ko Mei, ko
Hune, ko Hurae, kua pahure ake nei!
Kua kite ahau, kua rongo ahau—
ehara tenei i te kupu tito, otiia he
kupu pono rawa, pono rawa. Ko
taku pouri nui tenei i waenganui o
nga pakeha o nga tangara maori hoki.
Kua tuhituhi ahau nga ingoa o aua
tangata kua mate,—ko etahi i paremo
i te awa nei,—ko tetahi i Wangaehu,
ko taua rangatira takuta i noho i
Rangitikei. Tenei hoki etahi e hia-
hia ana kia inumia  rahitia te wai piro,
E nui haere ana tenei kino i te taone
nei! Ko tenei mea whakamate, ano
he ru,—ano he awha, ano he waipuke!
Kua mate etahi ki tawahi i te ru,—
kua mate etahi i te awha,—kua mate
etahi i te waipuke; waihoki, kua
mate etahi, he tokomaha, ho mano
tini, i te Waipiro! " Kia oho ra pea
koutou. Kei parangia i te moe"—
kia inoi koutou ki te Atua, kia wha
kakahangia koutou e ia ki te kaha
nui, koi riro ranei, kei pahure ranei
koutou i tenei mea kino! E te wha-
nau! E te whanau! Mehemea  he
waha taku ano he whatitiri, ka ka-
ranga ahau ki a koutou, kia whaka-
harangia tenei mea kino. Kei mea
tetahi ekore ia i to mohio, inaka inu.
E mohio ana ia—ehara i te tangata
mohio kore te tangata maori. E mo-
hio ana ia, e mohio ana ki te mahi, e
mohio ana ki te hoko, o mohio ana
ki te tono utu, ki te aha ranei, ki te
aha ranei. E mohio ana hoki ia ki te
waipiro. Ko Hatana tenei, e whaka-
wai ana i nga tangata, ka mea, he mea
reka, ho mea whakahari.
E tama ma! E hine ma! Kei
tuku atu te aroaro ki te whakarongo
ki a ia, engari te tuara—me oma, ano
ho tangata i roto i to whare tahu e
pau haere aua i te ahi, me nga mea i
roto. Whakaaroa hoki te kupu i te
Karaipiture, " Ko to koutou hoa wha-
whai ko te rewera ana he raiona
tangi, rapu ano i a wai ranei, i a wai
ra nei kia horomia e ia". He rore
tenei, he kupenga ranei, e whakata-
koto ana e ia kia mate nga tangata.
E mahuta ana, e pekepeke ana, nga
ika i te moana, a, ka mau i te kupenga
ka pehea?
Taku aroha tenei ki a koutou i te-
nei taima.
Na te kaumatua,
Na TE WUNU
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Turakina, Hurae 21, 1858.
E hoa, tenei ano hoki tetahi ko-
rero aku, mau e hoatu ki te karere
kia taia mai. E hoa, katahi ano te
mahi pai ko te karere maori. Ko te
pai ra tenei ki a au o te karere, he
kawekawe i nga korero a ia tangata a
ia tangata; no konei au nei ka kite i
nga iwi katoa nei, na te nupepa ka
 kite au.
 Heoiano:
 Na to hoa aroha,
 Na WIREMU TE HAEANA TAKIRI.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Turakina, Hurae 21, 1858.
E ta, tena koe. E hoa, tena aku
korero to haere atu na, mau e hoatu
ki roto ki te perehi kia rongo o taua
whanaunga maori. E hoa, he mihinga
tenei ki te rongo o te Kuini e haere
mai nei ki a matou ki nga maori. Ka
paku ki runga, ka paku ki raro. E
hoa, ka nui te hari o toku ngakau ki te
wa ^1^1'»^^-'^—"--— - — " ' ' m

4
TE KARERE O PONEKE.
mana a te Kuini, ka marama nga nga-
kau o nga tangata maori. Mehemea
ko to matou ture omua kore e whai
mohiotanga ki a matou ki nga maori.
Me titiro hoki ki te kuri puihi, mehe-
mea ka kite mai i te tangata, ka ta-
huti; ko te ritenga tena o matou imua.
Heoiano aku korero:
Na HOANI TE RANGI POURI.
TE PEREHI MAORI.
(He roanga tenei.)
No to matou taenga atu ki te nohoa-
nga ka tu nga rangatira ki te ruru,
me to ratou Pakeha mo Amutiti. E
tare ana nga kara a Kuini, e pae ana
te mano.
Noho kau ano matou, kei runga ko
Te Wharepu:
Haere mai, haere mai e Hare Re-
weti te matua o nga iwi; haere mai
ki Waikato, kawea mai te maramata-
nga, kawea mai te ora, haere mai. E
te matua o nga iwi, kahore he whaka-
aro ke atu; koia ano tena; kei a
koe te whakaaro o te iwi. Haere mai
iana kia kite i to iwi, takahia mai i
Hauraki, kawea mai te pai.
Kei runga ko Hare Reweti:—Ka-
rangatia e taku tamaiti e Te Wharepu,
karangatia. Tenei te haere nei. He
haere aha ta te mokai? He whaka-
rite kau tenei i te kupu o te iwi, kia
mihi ki nga owha o nga tupuna i
waiho iho. E ki te tangata ki a koe, 
te mea ra meatia, he teka rawa koe
nei. Waiho atu ki a ia ona he; ko
koe e taku tamaiti hei pai anake anu
mou. Titiro ki te rangi e heke mai
ana i reira te tomairangi ki tenei ota-
ota; koia hoki ko tenei, ko te matua
mo taua kei runga. E taku tamaiti
—to taua matua, kia u te pupuri, ahu
whakarunga te titiro. Ehara i te ara
pungawerewere i piki ai a Tawhaki,
engari kua maro to taua ara i a te
Karaiti.
Kei runga ko Waikato:—Haere
mai te matua o te maramatanga, haere
mai e Hare Reweti ki Waikato, haere
mai te whetu marama o te ata. Haere
mai; ka tika to haere mai kia kite koe
i nga iwi. Haere  mai ki Taupiri,
haere mai ki Pirongia: ka ora tenei,
ka kite atu ua matou i a koe. Haere
atu he iwi, haere atu he iwi, kawea to
tika, a—te ngutu ra ano o te manu.
[Ko te waiata pai a Waikato kihai i
mohiotia kihai i tuhituhia.]
Kei runga ko Hare Reweti:—Ka-
ranga mai e taku tamaiti, karanga
mai iana. Ki ou ano e taku tamaiti
me kupapa noa iho, ka pa he tangata
aha te haua. E ki ana koe me haere
au, a,—te ngutu ra anu o te manu.
He whakaaetanga tenei naku ki to
kupu. Ko aka koiwi tenei kua oti te
pupu, kua kawea mai ki a kue. E
taea teaha?—kua eke tenei kei runga
kei o turi. E taku tamaiti ko te tika
kei runga; ko te taonga ano tena
ko te kupu o te matua i te rangi.
E wero e te tonga wero tonu ki te kiri
Katahi te mamae ka ata rangona iho
Ngau kinikini ana ki taku tinana nei
Na Tiki ra e nana i hahau
He rua te taha tika i kawea mai ai
Nga rae ka wero o Taupo i waho
E peka kiuta ra kiata tirohia
He tuhinga pukapuka nau e Patene
Ka ai he tutura ma te rau e pae
Ka mene ki awhea ko au tonu ano
Te haru taua nei ki te pou o te ngutu
Hui rua o te iwi te rongo whai makau
Naku i kawe atu te whare i a Te Rau
E Hira taku rongo te rongo haere mai
I a Po i uta e angi ana mai
Kaiana ki te tihi o Taupiri i runga
Mei tata ki te mate ka koraweke au
Ka itititiano aku rangi ki te ao
Ka huri nei au ki taku moenga ia.
Ka mutu te waiata a Hare Reweti
ka tonoa ki te whare ka tukua te kai.
Muri iho ka tonoa matou e Te Wha-
repu kia haere kia kite i a Te Kihi-
ringi Te Kanawa. Tae atu ka korero a
Te Wharepu, a Karaka Taniwha,
me ara atu rangatira. Kei runga ko
Te Kihiringi; Haere mai e Hare Re-
weti, haere mai ki Waikato, haere
mai ki Kawhia, haere mai kiuta e to
matou matua. Kawea mai te tika ki
o tamariki. E pa, e Hare Reweti, ko
te tikanga tena ki a koe.
Ka whakahua te waiata, kaore i
matauria.
Kei runga ko Hare Reweti:—Ae, e
taku papa, ae, karangatia. He ta-
ngata aha ia i karangatia ai e koe.
Me pewhea koe ianei i te aroha ki te
iwi? Kahore he tikanga ke atu, koia
ano tena. E ki ana au ko te tika te-
nei. E ai ana tika i tenei hanga i te
pakanga?—E taea teaha ua taku
papa.
Tera nga rae rehurehu aua mai e
Kakarauri e ki Rewatemura e
Ekore e kitea atu i te korehutonga e
I te ahi whakapo ki Waikato raia e
Taua to pai kei tawhiti rawa, i.
I te aonga ake o te ra ka tu te wha-
kawa mo Rangiriri, haere ake ana te
Ngaungau ki Rangiriri; a, aratakina
ana e Ngatimahuta  ki runga ki te to-
ropuke, e tu ana nga kara, e pae ana
te kai-matakitaki.
No" Te Whetu o te Tau."
NGA RITENGA O TE HOKOHOKO.
NGA KAI O TE MARA.
Witi, 8 hereni, me te hikipene,
mo te puhera (62 pauna.)
Paraoa, 20 hereni, 21 hereni, mo te
rau pauna.
Papapa Witi, I hereni 6 pene, mo
te puhera (20 pauna).
Paraoa tuatoru, IO hereni 11 mo te
rau pauna.
Kanga, 9 hereni, me te hikipene
mo te puhera (56 pauna).
Taewa hua hou, 8 hereni, me
te rau.
Ooti, 7 hereni, mo te puhera
(40 pauna).
NGA KAI KINAKI.
i Piwhi, 3 pene mo te pauna.
Kiko Hipi, 4 pene, mo te pauna.
Kuao kau, 5 pene, 6 pene, mo te
pauna.
Poaka ora, 3 pene nao te pauna.
KO EKA ATU MEA.
Paia (hou), 2 hereni mo te pauna.
Pata (tote), I pene, mo te pauna.
Hua heihei, 4 hereni mo te kau ma
rua.
Poaka whakapaoa, 1 hereni, 4 pene
 mo te pauna.
Tiihi, 1 hereni mo te pauna.
Pipipi, 6 hereni, 9 hereni, te mea
Kuihi, 4 hereni, 6 hereni, te mea
kotahi.
Parera,, 4 hereni, 5 hereni, takirua.
Heihei, 4 hereni, 5 hereni takirua
Muka papai, 20 hereni mo te rau
pauna.
I taia tenei Nupepa i te perehi o
MEKENIHI raua ko MIUA, i Poneke.
NIU TIRENE.