TE KARERE O PONEKE



Ko te kai rapu, ko ia te kite.



[VOL I,  MANE,  5 o HURAE 1858,  NO. 34]



The "KARERE O PONEKE" is pub-

lished every Thursday morning.

TERMS OF SUBSCRIPTION;- Twenty

Shillings per annum, payable half-

yearly.

TERMS OF ADVERTISING;- Three

pence a line for the first insertion of

all advertisements, and Two pence a

line for every subsequent insertion.

Advertisments wil be continued and

charged for until counter-ordered:

such orders in writing, as also all Ad-

vertisements (in English) will be re-

ceived at the INDEPENDENT Office,

Lambton-quay, on Tuesdays, at any

time before 4 o'clock, p.m.



HE KIWI! HE KIWI!

EHOA MA, e nga kaiwhakangau
Kiwi, tahuri mai. Ko au tenei 
hiahia ana ki etahi Kiwi kia hopukia
mai e koutou—hei te mea ora.

Kei te pai o te manu te ritenga mo
nga utu: otira, ko te utu ano tenei
pai ai au:—

Mo te mea rahi ......... £200

Mo te mea iti ............ 100

Ma te pai o te manu ka whakanuia
ai nga utu, ma te kino ka whakaititia
ai. A, e pai ano kia maha nga kiwi
—kia rua te kau noa atu—e hokoa
katoatia e au.

NA TE PURA.
Poneke,
4 o Pepuere, 1858.





WAIRARAPA 
Mira-huri-paraoa o Papawai.

Kua oti e matou ko nga tangata

te whakarite, a kua riro mai i

au na runga mai i te ritenga rihi, te

Mira-huri-paraoa i Papawai.

Ko nga utu mo te hurihanga witi
e rite ana ki o nga mira o Poneke,
ara, he hereni me te hikipene mo te
puhera. Kei te makete hoki te ri-
tenga mo nga utu e hoatu ai e ahaua
mo nga utu witi o kawea mai aua mo
te hoko.

Kia rongo mai nga tangata noho o

te taha ki te rawhiti o te mira, he
huarahi pai tera o anga: mai ana ki to
mira ra te pito ki runga o te kainga o
Te Merihana. Kia rongo mai hoki
nga tangata o Kerei Taone, e kohi-
kohi moni ana ahau hei whakaoti i te
huarahi tika mai i nga paamu-iti o
Wairarapa.

Na TAMATI HUKA.

(Thos, Hooker.)
28 o Hune, 1858



PANUITANGA.

He Hoiho kei te haere i Rangi-

tikei nei. E wha nga tau o taua

hoiho; ko te ahua he whero. Ehaere

tahi ana me tana kuao. Me haere

mai tetahi tangata nona tetahi hoiho

kua ngaro, ki te titiro: ki te tika nona

ka whakaae au kia riro atu i a ia te

hoiho nei me tana kuao. Ko nga utu

mo te hopuranga, mo te ahatanga

ranei, mana ano e whakarite.

NA RAUPARAHA TE RINGA

Rangitikei,

15 o Pepuere, 1858



KO TAHI TE RAU PAUNA

NO TE MEA, Kua tahuti tetahi
herehere i te Whare-herehere o

Poneke, ko Hoani Wuru tona ingoa,
he Pakeha—no te ata o te 7 o nga
ra o tenei marama i oma ai. Ki te
hopukina taua pakeha, a Hoani Wuru,
e tetahi, ka arahina mai ai ki te Kai-
tiaki o te Whare-herehere o Poneke,
ka hoatu ki a ia, hei utu mo taua ho-
pukanga, nga moni, ko tahi nei te
rau pauna.



NA; KO NGA RITENGA ENEI O TE AHUA O TAUA
HOANI WURU:

Ko ona tau 44, ko te ikeike 5
putu 8 inihi—he mea ahua karererere
te kanohi, e atamangu ana te maka-
we; ko nga kanohi, he atamangu-
mangu. I tana omanga ai, ko ona
kakahu, he puru haikete, he wetikote
ahua pango; he tarau koruroi, he
potae wairaweki, mangumangu, me
tetahi wahi ripona, e roa ana, kei muri.

WILLIAM FITZHERBERT,

Kai Tuhituhi o te Kawanatanga.

Te Whare Tuhituhi
o te Kawanatanga,
Poneke, 8 Hune, 1858.



KO TE TIMA WONGAWONGA

E rere ana ko Wanganui, ko

Wakatu hoki, hei te whitu o nga ra

o Hurae.

Ko te tangata e mea ana kia eke,

kia uta taonga ranei, me korero mai

ki a 

TAKANA raua ko PENARA,

(Duncan & Vernell.)

Poneke, 23 o Hune, 1858.

2
TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite.
MANE, 5 o HURAE, 1858.
TE PUKAPUKA-RANGI-INGOA.
No te Turei no te 29 o nga ra o
Hurae i huihui ai nga Kai Whakawa
i te Whare Whakawa i Poneke, ki te
whakarongo korero mo nga tangata
i tuhia iho ki te Pukapuka-rarangi-
ingoa—era i tuhia i te marama o Ape-
rira. He ingoa pakeha, he ingoa
maori. Te timatanga tera o te korero
—ko nga ingoa pakeha. Whakatika
ana nga kai korero, rere ana nga kupu
patai a nga Kai Whakawa. Heotiano,
ko nga mea i tika i waiho, ara, ko te
tika tenei, ko te whai whare, ko te
whai whenua ranei; a ko nga mea i
he, tapahia rawatia ana.
Ao ake, ko te Wenerei ko te 30 o
nga ra. Ka tahi ka korerotia nga
ingoa maori o runga o taua pukapuka
—nga mea i tuhia i te marama o Ape-
rira. Ko nga tangata mana e whaka-
tika ko Rei Te Wairaka raua tahi ko
Wiremu Tamehana—ko Te Taitona
ma o nga pakeha. Na, ka tu mai nga
kai whakatika i to aroaro o nga Kai
Whakawa. Ka tahi ka pataia to ia
tangata to ia tangata, kia kitea ai, e
whai ahua aua ranei, kore ranei. Po
rawa e korero tonu ana, a poto katoa.
Ko nga mea i tika anake i waiho kia
mau tonu i runga i taua pukapuka; ko
nga mea i he kua whakakorea katoa-
tia. Pera rawa me te mahi ki nga
ingoa pakeha—kotahi tonu te huarahi
o taua mahi.
Heoi ra, kua oti tera wahi: akuanei
ko te whakaurunga ki te pukapuka-
rarangi-ingoa tawhito, ka taia ngata-
hitia ko nga ingoa pakeha ko nga
ingoa maori.
Tera pea tetahi kua pouri toua nga-
kau, e mea ana tona whakaaro, he
mauahara te take he mea tapahi noa
ranei tona ingoa, Ehara: he tikanga
ano i tapahia ai. Kua rongo koutou
imua, i tenei nupepa ano, ki nga rite-
nga e pono ai te tapoko o te tangata
ki tenei tuhinga ingoa. I haere tika
te mahi a nga Kai Whakawa i runga
tonu i taua tare ra: ehara i te tapahi
pokanoa. Inahoki he mea patai ma-
whare pai to tetahi—ahakoa toetoe
taua whare, mehemea ia e whai wini,
timere, ana tau whare, me te pai o tona
tu katoa—heoi, whakaaetia ana tera
hei tohu whakauru ingoa mo taua ta-
ngata. Tena, ko te kitenga he
whare hanga noa iho, me he whare
poaka, timere kore, wini kore, ahua
kore, ka tahi ka kiia he pokanoa te
tuhi i taua tangata, na, ko kona te
whakakorenga.
Tena ano hoki etahi i tuhia, he
tangata noho noa iho i roto i te iwi,
hore rawa tona whare, tona aha ranei.
Ka tahi te mea kuare ko te tuhi i era
tu tangata.
KUA MARENATIA.
I Taranaki, no te 7 o Hune, 1858,
a Ropoama tamaiti a Hoani Rakei-
nu-te-kapua, ki te tamahine e a Wipata
Rangihokia. No taua rangi ano i
marenatia ai a Keremeneta Te Awa-
Pumipi ki te tamahine a Te Koeti.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Taranaki, Hune 14, 1858,
E hoa, Kua horo a Ihaia raua ko
Nikorima. Kei tera taha o Waitara
nga pa o Ihaia. Ko te Korowhiti kei
te Tangitangi tona pa. Ko Ihaia kei
Karumowhiti tona pa. Ko Nikorima
kei Pawawa tona pa. Ko to Tikao-
kao kei Waiau. Ko to Hikaka kei
Onaero. Te tama a Taonui to Ngati-
matakore to Ngatiurunumia kei te
Kaweka. I haere pai a Ihaia. Ko
nga taonga kua kawea e nga kata i
tetahi rangi. No te tumenetanga o
nga kau o nga kata o nga wahine ka
tahi nga tane ka haere atu—haere
pai noa iho, kahore i rahurahua. Kua
hoki mai a Taranaki, kei Paraiti e
noho ana. Ko nga tangata o Ihaia
raua ko te Korowhiti ko Nikorima a i
mate i tenei kino, e whitu. Ko nga
tangata i mate o te taua, e waru. Ka-
toatia nga tangata i mate i tenei kino
tekau ma rima. Na Ngatimaniapoto
i tiki mai i kukume ki tawahi o Wai-
tara.
Ka mutu.
Na to hoa,
Na TAMATI WIREMU UPO.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Turakina, Huna 28, 1858.
E hoa, Kua tae mai au nupepa kawe
iwi nei. E hari ana toku ngakau ki
etahi o nga korero a etahi tangata.
Kei te rapu toku whakaaro ki a etahi
tangata korero e tae mai nei. Kia
rongo mai koe, kei te kimi au ki te
tikanga a Rawiri Puaha. Ko tana
kupu tenei ma nga tangata mohio
mana e kawe he ritenga ki roto ki te
nupepa, ma nga tangata hoki e ma-
tauria ana e nga iwi katoa. Ka mea
au ki tenei kupu, e kore e tika kia
peneitia he tikanga ma nga tangata e
kawe kupu ana ki roto kinga nupepa.
E rangi ki taku whakaaro ahakoa
tangata iti, ahakoa tangata rahi, kei te
kimi mohiotanga te tangata iti mona,
kei te kimi mohiotanga te tangata
rahi mona. Tenei te kupu o to tatou
Ariki a Ihu Karaiti, "Kahore ia i
haere mai kia mate ki tenei ao mo nga
tangata tika, otira mo nga tangata he."
Waihoki me taku kupu hoki mo runga
ano i taua kupu, kaua e kaiponuhia
nga whakaaro i roto i te ngakau o ia
tangata o ia tangata, no te mea ko
nga tutua na te tangata i whanau, ko
nga rangatira na te tangata i whanau.
Koia taku kupu i mea ai, tukua nga
whakaaro o nga tutua, taia ki te karere.
Ma te pakeha e whiriwhiri te tikanga
te henga. E hoa, Heoi ano oku tika-
nga hei kimi i to te pakeha whakaaro,
no te mea, ka ahu te whakaaro o te
tangata maori ki runga ki nga mohio-
tanga pakeha, ka tahi ka nui te
tangata maori. E hoa, hoatu aku
korero ki roto ki te karere maori hei
matakitaki ma oku whanaunga e noho
ana ki nga mahi katoa o runga o raro,
otira maku ano huki. Heoi ano aku
kupu ki a koe. Ka mutu. Na to
tamaiti aroha,
Na WIREMU TE HAEANA TAKIRI.
Ki te KAI Tuhi o te Karere o Poneke.
Pitone, Hurae 1, 1858.
E hoa,
Ka tahi ano au ka tuhituhi i
te tuarua o aku reia ki a koe no te
mea kua kite au i nga korero a era
atu tangata kua korero au i a ratou.
korero, e pai ana e tahi, e kino ana a
etahi, no te mea he hanga noa iho a e
tahi. Kua whakahe e tahi ki taku i
tuhituhi ai ki a koe, e ngari ano ko nga
tangata e whakaae ana ki te ture o te
whakaoranga, a, e tau tonu ana ki
reira, e ngari taua tangata, tena, ko

TE KARERE O PONEKE.
3
ana i a ratou whakaaro ki tenei nu-
pepa kaore ana e pai. He tangata e
mea aua heoi ano tana e pai ai ko nga
ritenga Pakeha, kaore ia e pai ki nga
ture a te maori, E pai ana tena. Titiro
mai, tenei ano te mea e riro ai i a koe
nga ritenga a te pakeha, me he mea
ka tukua e koe au tamariki ki te kura
katahi ano koe ka whiwhi ki nga rite-
nga Pakeha. Kia rongo koe ki tenei
kupu, mehemea ka hutia e koe i nga
ura o te tangata kia hinga ki te whe-
nua, e kore e hinga ki raro, e ngari
ki nga waewae, katahi ano ka hinga
ki te whenua, ara, ko nga waewae
tenei ko te whakapono raua ko te
kura mahunga. Ko ehea koia
nga ritenga Pakeha? Ki toku wha-
kaaro koia tenei ko te kura. Ma
tenei ka tika ai te mahi a te tangata
i nga ritenga o te Pakeha, ahakoa he
tangata whai whenua, he tangata
whaitaonga, me he tangata whaka-
aronui, kahore nei ana tamariki e tukua
atu ki nga kura kia whakaakona ki
nga mahi. Me he mea ka tangohia
kautia e tatou ko nga ritenga anake,
ka kapea e tatou te mea nui, te whaka-
pono raua ko te kura. Maku e ki atu
ki a tatou e kore tatou e mohio. Tena
iana, mahia e koe nga ritenga Pa-
keha. Whakarerea te whakapono,
me te kura, ka kite ia ana koe i te
kuare o tou whakaaro. Tena ia ana ki
te mate koe ma wai to whenua e tiaki,
e tuhituhi nga ritenga, no te mea i
kuare koe ki tenei mea ki te kura, me
to Tamaiti me o Tamahine kaore i
mohio ki tenei mea ki te kura, no te
mea i puta mai tenei mea te rangatira
i roto i te kura, ko to ratou matua tena
ko te kura. Otiia, e hoa roa, tenei
pea koutou te mea ana e kore koutou
e mohio, no te mea kua kaumatuatia
koutou- E tika ana otiia i mea atu au
ko a koutou Tamariki me tuku atu ki
te kura: mehemea e kore e tukua e
koutou a koutou Tamariki ki te kura
ka titiro koutou ki a ratou e mahi ana
i te mahi kino katahi koutou ka riri ki
a ratou, ka patua e koutou ka whiua
e koutou ki te rakau, ka he to patu i
te Tamaiti," no te mea nau ano i ako
kia mau i nga mahi kino, ka riri kau
koe ki to Tamaiti. Koia tenei, nou ano
te he, kaua koe e patu i a ia, engari te-
nei, me kawe atu u koe ki nga kura kua
mahia nei e te Kawana Kerei mo nga
au i mea atu ai ki a koe e te tangata e
patu ana i tana tamaiti mo te tutu
mo te kino Tenei o ana mahi, porangi
i a koe ki te patu i to Tamaiti, e ngari
e hoa ngarea atu e koe ki te kura, no
te mea ko te whiunga tika tera ko
ta te kaiwhakaako whiu, no te mea
e patu ana ia e ako ana nga kaiwha-
kaako kura. Ko ta te matua whiu he
hanga noa iho, no te mea kaore he
mohiotanga i puta mai i roto i ta te
matua whiu, kaore te whika i puta mai,
kaore te tuhituhi i puta mai, kaore te
korero pukapuka pakeha i puta mai i
roto i ta te maori riri mo tana tamaiti.
E hoa ma, i penei ai aku korero no
toku kitenga iho ia a koutou korero,
nokonei au i mea ai me penei hoki
aku kupu no tuku kitenga i a koutou
e mea ana, e ngari nga ritenga pakeha,
me mahi ahau i nga ritenga pakeha.
Me pehea koe e mohio ai ki nga rite-
nga pakeha me he mea kaore tenei i
a koe te kura, e kore koe e mohio ki
nga whakanukenukenga a te Iwi mo-
hio a te pakeha. Titiro, kua mea mai
e tahi tangata o tenei nupepa kia
whakaaturia atu nga ritenga o te hoko-
hoko, kia whakaaturia atu nga ritenga
o te hoko whenua, nga ritenga o nga
mahi katoa. E ngari ano aku kupu i
runga ake nei, ko te whakaatu ranga-
tira tera ko te kura, no te mea e puta
mai ana i reira tena mahi te hokohoko.
Kia mohio koutou he maha nga hua-
rahi o tena Iwi. Kei roto i te wai, kei
runga i te wai, kei raro i te whenua,
kei runga i te whenua, kei waenganui
o te takiwa, kei runga i te rangi, kei te
tatau i nga whetu, i nga kapua, i te
ikeike i te papaku o te rangi, i te tai-
maha o nga wai o te moana, o te tini
noa iho o te matauranga o tenei Iwi
o te pakeha. Koia au i mea atu ai
ki a koutou, ko te huarahi tenei e puta
mai ai te ara ki te witi, ki te riwai, ki
te kainga, ki te oti, ki te rakau, ki nga
hua o nga rakau, ki nga hua o te
whenua, ki nga maero, ki nga
tikiri. E hoa ma, he huarahi te ku-
ra mo tatou me te whakapono; ma te
rapu i tenei pai mahi i te kura ka tahi
tatou ka tango ai i nga ritenga pakeha;
ma te rapu i te whakapono ka homai
ai e nei mea ki a tatou, ara te mohio-
tanga ki nga mea katoa. Titiro ki ta te
Karaiti kupu ki nga mano i tana kau-
hauroa i runga i te maunga VI. c. o
rapu i te rangatiratanga  o te Atua me
tona tikanga, a ka hoatu hoki kia kou-
tou anei mea katoa."
Heoiano: 
W. H. TERAWHARITUA.
HE WAIATA.
Eri, e kore e! i runga ao rurutai,
I te waka o Tane ruanuk e
I heke ai ki raro—
Ki raro ki te wawau e!
Te hoki mai hoki, tohu ano au e!
He wa mate ano,
Kei te wakarokiroki  e!
Te marama i te pae.
Kei te whakaure i e!
Kei te mauremete o Turu.
He aha rawa te hau e kokihi mai nei,
Marama i matenga i ripo rawa,
Te aroha noho noa ai au.
Ko taku tinana nei,
Ka riro te Wairua, ka taia e te ngutu,
No raro te tara nei—
E ata takoto ana te turanga ki runga.
————00————
TE WHIRIWHIRINGA.
Tenei nga taunga o nga poati kua
rangona inaianei. Ko tahi tonu te
mea i toe, ko Ahuriri, kahore ano i
puta te rongo mo tera:—
Petitone. Te Hira.
Poneke .................. 294 314
Heretaunga ............ 124 110
Karori .................. 30 12
Porirua .................. 23 12
Pauatahanui  ............ 11 2
Otaki ..................... 25 33
Manawatu ............... 12 0
Rangitikei ............... 35 2
Turakina ............... 27 0
Wanganui ............... 145 17
Kerei Taone ............ 47 12
Mahitaone ............... 35 3
808 517
Te nuinga mo Takuta Petitone, 291.
(No te Karere Maori o Akarana tenei.)
KO TE KEIPA KURU HOPE.
Ko nga korero e takoto atu nei, na
Piri Kawau i homai. He kai whaka-
maori a Piri Kawau na Kawana Kerei,
i Kawana ki Niu Tirene i muamua
ake nei. Haere ana a PITI Kawau i
a ia ki Ingarangi, i te tau :1854, a
haere tonu atu raua ki taua whenua
ki Keipa Kuru Hope, e noho nei a
Kerei hei Kawana mo reira. Tena
e ahuareka mai a matou hoa ki tenei
korero a to ratou hoa tangata maori.
Tena e ngakau hari ki nga tohu ka
kitea i konei, kaore nei ano i wareware
noa ratou i to ratou Kawana o nainai-
ake nei, i to ratou hoa aroha. Tena e

4
TE KARERE O PONEKE.
te whenua kua unga nei ia e to tatou
Kuini atawhai, ki te Kawana, ki to
whakaako i te iwi kei aua rawa iho i
te kuware i te ahua kararehe. Engari
ano te iwi o Niu Tirene i rokohanga
mai e te Pakeha, i mohio tetahi wahi,
i whai-tikanga tetahi wahi, i te iwi i a
Kawana Kerei e noho mai nei. Tena
e koakoa o matou hoa, ina korerotia
te korero nei, mo te hapainga o nga
iwi o Niu Tirene hei tauiratanga mai
ma nga tangata maori otaua whenua.
Kati pea ma matou hei hononga ki
te kauwhau a to matou hoa, a Piri
Kawau, ko to kupu kotahi nei, he ku-
pu whakatupato ia ki nga rangatira,
ki nga kai whakahaere, ki nga tangata
katoa ano hoki o Niu Tirene; kia tu-
pato kei he i a koutou nga korero
whakapai a Kawana Kerei mo koutou
kei maumau korero noa;—kei he hoki
i a koutou ano nga whakaaro o o kou-
tou tini hua, e mea nei ki a koutou;
tenei te nukunuku haere nei i runga
i to ara o te whai-tikanga, o te whai
matauranga; engari, kia pono, kia
tutuki ki te wahi i karangatia ai ki
reira ho oranga mo te tangata, Ina
te takoto atea mai nei i te aroaro te
huarahi. Kua hikoi ano nga waewae
i runga i tenei huarahi;  kua taea
tetahi wahi. He hoa ano o ratou hei
tuara. Ho tokomaha o ratou hoa e
hiahia aua kia kake ratou i runga i te
pai, a o mea ana ki te whakakaha ki
to tohutohu i a ratou. Ku ta tukunga
iho kei nga tangata maori ano. Ki
te kaiha tonu ratou i runga i te nga-
o o
kau hiahia;—ki te manawa nui ano
hoki ki te mahi; ina, ka taea ano.
Ki to mea ka ngakau kore, ka wha-
kaaro kore noa iho,—aua, ka he ano,
kaore ano e taea nga painga me nga
rawa o te whai-tikanga  kua panga
nei ki o ratou aroaro e te iwi nui e
noho nei ki to ratou whenua.
E te iwi e, e te iwi e,—whakarongo
mai, whakarongo mai.
Na, i a Kawana Kerei kaore ano i
tae mai hei Kawana mo tenei whenua,
ka rongo ia ki tenei iwi ki te maori.
Heoti, ka whakaaro ia, " Me pewhea
ra au ka kite ai i tenei iwi i te maori?"
a, kihai i taro, ka whiwhi ia ki te ti-
kanga a Te Kuini, kia haere mai ia
ki konei hei Kawana mo tenei kaainga,
mo nga maori hoki.
noho whawhai ana nga maori ki nga
pakeha—a ka puke i roto i a ia te
whakaaro kia whakamatautauria  te mo-
hiotanga o nga maori A ka kitea e
ia, he iwi ngawari ki nga tikanga, ana
ka korerotia atu nga tikanga pai e ura
ai nga tangata, e noho pai ai hoki.
Na, ka kite ia, he iwi ngawari nga
mauri ki te rapu i nga tikanga kia
whiwhi ai anu hoki ki nga mea pakeha:
a, he iwi apo ano hoki. Heoti ano,
ka tahi ano ia ka whakamomori ki roto
i nga maori, ano he hipi hara kore i
waenganui u nga wuruwhi haehae,—
ara, i roto i a tatou, kai kikokiko, pa-
ruparu penei me te poaka, te whanau
hoki o te kino. A, ka toia mai e ia
tatou ki waho o a tatou nei tikanga
kino, kuare hoki, a, ka korerotia e ia 
te noho pai, te atawhai, te rangima-
rire, te mahi i te kai, te ahu whenua,
te mahi i te witi, me era atu mea e
pai ana kia mahia.
Na, tokorua ano enei minita; ko
tetahi, he minita no nga mea o tenei
ao; ku tutahi, he minita no nga mea
o te au mea ake nei puta mai,—ara,
ko te Kawana, ko te Pihopa o Niu
Tirene. Korero ana a te Kawana ki
nga mea o tenei ao, a korero ana a te
Pihopa i nga mea e te Atua; a wha-
kaae ana tatou ki nga tikanga o tenei
ao i korerotia mai ra ki a tatou; a,
whakaae ana ano hoki tatou nga
mea o te rangi i korerotia mai. A, i
te ngaronga o enei tokorua ki to raua
nei whenua tupu, kua tahuri nga
rangatira maori ki te pakaru i a ratou
kupu i whakaae nei ki te aroaro o Te
Kawana, a, hua noa Te Kawana, he
tika tonu, kaore, i nga ngutu kau.
Heoti, moumou korero a Te Kawana,
ki a te Kuini, me ana rangatira hoki,
—a, nui raua te haringa o nga iwi
pakeha ki nga maori, mo to ratou
tatanga ki te tango i nga tikanga o
tenei ao, o tera ao atu hoki. Otira,
tena e tahuri ki a ratou ano kai kiri
ai. Heoti, kua mea nga iwi pakeha
katoa, " A, te mea i kiia he iwi mohio
nga maori; hohoro tonu te tango i
nga tikanga pai o te ao: a, kua wha-
karerea a ratou tikanga kino o mua;
ana, kua tahuri na ano ki a ratou mahi
kino o namata." Na, ko tenei, kaua
e penei na ta koutou kupu " a, kaore
ra he he o ta matou nei ngangau, e
pai ana ko matou nei whakamaori
aro; ahakoa ki a ratou whakamaori,
pakeha ranei, rite tonu, ko taua kino
tahi ano.
Na, i nui te rekareka o te rongo pai
o nga maori ki roto i nga taringa u
nga iwi pakeha, mo te hohorotanga
o nga maori ki te tango i nga mea
pai, mo te hohorotanga hoki te wha-
karere i nga mea whakaharihariha  i
mahue tata ake nei ano, a, ka hokia
nei ano hoki. Hei aha ra i whaka-
houtia ake ai ano hoki enei whaka-
houhou kia kite nga kanoki o nga
tamariki e whanau nei. E te iwi e,
whakarerea ra te whawhai; tahuri ki
te whawhai ki te whenua. Erangi ano
te ata noho, te atawhai, me te rangi -
mariretanga hoki; ma reira koutou
toa ai ki io aha ki te aha.
(Kai tera Nupepa te roanga.)
NGA RITENGA O TE HOKOHOKO.
NGA KAI O TE MARA.
Witi, 8 hereni, mo te puhera 
(62 pauna)
Paraoa, 22 hereni, 24 hereni, mo te
rau pauna.
Papapa Witi, 1 hereni 6 pene, mo
te puhera (20 pauna).
Paraoa tuatoru,  IO hereni 11 mo te,
rau pauna.
Kanga. 9 hereni, me te hikipene
mo te puhera   (56 pauna).
Taewa hua hou, 9 hereni, me
te rau.
Ooti, 7 hereni, mo te puhera
(41) pauna).
NGA KAI KINAKI.
Piwhi, 3 pene mo te pauna.
Kiko Hipi, 4 pene, mo te pauna.
Kuao kau, 5 pene, 6 pene, mo te
pauna.
Puaka ora, 3 pene mo te pauna.
KO ERA ATU MEA.
Pata (hou), 2 hereni mo te pauna.
Pata (tote), 1 pene, mo te pauna.
Hua heihei, 4 hereni mo te kau ma
rua.
Poaka whakapaoa, 1 hereni, 4 pene
mo te pauna.
Tuhi, 1 hereni mo te pauna.
Pipipi, 6 hereni, 9 hereni, te mea
kotahi.
Kuihi, 4 hereni, 6 hereni, te mea
kotahi.
Parera, 4 hereni, o hereni, takirua.
Heihei, 4 hereni, 5 hereni takirua.
Muka papai, 20 hereni mo te rau
pauna.
I taia tenei Nupepa i te perehi o
MEKENIHI rana ko MIUA, i Poneke.