Te Karere o Poneke 1857-1858: Volume 1, Number 2. 24 September 1857


Te Karere o Poneke 1857-1858: Volume 1, Number 2. 24 September 1857

1 1

▲back to top
TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite
Vol 1.]
TAETE, 24 O HEPETEMA, 1857,
[NO. 2.
The "KARERE o PONEKE" is pub- 
lished every Thursday morning.
  TERMS OF SUBSCRIPTION; Twenty
Shillings per annum, payable half-
yearly.
  TERMS OF ADVERTISING; Three
pence a line for the first insertion of
all Advertisements, and Two pence a
line for every subsequent insertion.
Advertisements will be continued and
charged for until counter-orderd:
such orders, in writing, as also all Ad-
vertisements ( in English ) will be re-
ceived at the INDEPENDENT office,
Lambton quay, on Tuesdays, at any 
time before 4 o'clock, p.m.

E AHU ANA KI TE TIKENE.
HEI te Manei, te 28
o nga ra o Hepe-
tema nei, rere ai te
Tima
WONGA WONGA, 
ki te Tikene i Aorere. Ko te tangata
e hiahia ana ki te haere, ki te uta
taonga ranei, me pa mai ki a
TAKANA,
(R. J. Duncan.)
Poneke, 16 o Hepetema, 1857.
E RERE ANA KI AORERE.
KO tera kuna papai
tona ingoa KO
HERA RAUA KO ERIHEPETI,
22 ona taua. Ko He-
perei te ingoa o toua
rangatira. Hei te Haturei te 26 o
nga ra o Hepetema nei rere ai.
Ko te tangata e hiahia ana ki te
haere, ki te uta taonga ranei me pa
mai ki a
ROKOREI.
(W. S. Loxley.)
24 o Hepetema, 1857.
PANUITANGA.
HE HOIHO kei te haereere i Pa-
rampoa, i Poneke nei. He
uwha taua hoiho; ko te ahua, he
whero; e haere tahi ana me tana kuao,
—he tane te kuao. Na! ki toku wha-
kaaro noku ake ano tenei hoiho (me
taua kuao hoki), otira, he tupato
noku kei tango pohehe au i te taonga
o te tangata ke, i panutia ai e au enei
korero. Tera pea he tangata kua
ngaro tona hoiho: heoi ra, me haere
mai ia me titiro—koia ranei tenei.
A ki te tika ka whakaae au kia riro te
hoiho nei (me tana kuao) i taua ta-
ngata. Ko nga utu mo te hopuranga,
mo te ahatanga ranei, maua ano e
whakarite.
Na WIREMU RAKIWHATA.
(Wm. Luxford.)
Hepetema 23, 1857.
PANUITANGA.
TE TIMA WONG WONGA.
WHAKARONGO MAI! e koutou,
e nga tangata e mea aua ki te
haere i runga o tenei Tima. Kia
takoto ra ano nga utu, ka tahi ka tika
kia eke te tangata ki runga. Ki te
mea ka waiho kei muri o te ekenga, te
homaitanga, na, ka nui ake nga utu.
Na TE TAKANA.
(R. J. Duncan.)
Poneke,
Hepetema 16, 1857.

HE KAI HOKO MUKA, ME TE HU-
RUHURU HIPI.
KO nga tangata o raro iho nei.
He nui te utu e homai ana e
ratou.
Ko te WAHAREI ma.
(Worsley & Co.)
Poneke,
Hepetema 14, 1857.

E RIMA TE KAU PAUNA.
KUA mate toku kuao hoiho e tetahi
tangata whakaaro kino—he mea
oka ki te naihi. Koia au ka mea ai—
ka whakakitea mai te tangata nana i
whakamate, ka whakaritea e au ki te
tangata i kite ai, e rima te kau pauna,
hei utu.
Na Te TOKINGI.
(J. H. Docking.)
Poneke, Hepetema 16, 1857.
PANUITANGA.
Ko nga tangata Maori kua tango
mea i toku Whare hoko taonga i
Poneke, na kahore ano i utu, me
hohoro ratou te whakarite i aua utu;
kei tahuri atu au ki te Kai Whakawa.
No te mea, ko nga Pakeha no ratou
nga taonga i au, kua pa mai ki nga
utu;—heoi ra, ma te homaitanga i era
moni ka kaha ai au te utu i era pakeha
NA WIREMU TONIKI.
Otira, na Mata.
Poneke, 17 Hepetema, 1857.

E HOA—e te kai ta Nupepa. E
hiahia ana au kia hoatu enei korero ki
roto ki tau Nupepa mo te marena-
tanga o te Wera raua ko tona hoa, kia
hohoro ai te tae atu ki ona whanaunga
e noho ana i nga wahi pouri o te Ao.
Hei te 2 o nga ra o Oketopa 1857,
marenatia ai a TE WERA raua ko
HEMAIMA REKAMU. He tangata taka
kau a te Wera,—kahore ano ia i mo o
wahine: ka tahi nei ano ia ka marena
ki te wahine. Ko nga tau o tenei
tangata ka 35; ko nga tau o Hemaima
Pekamu, e wha te kau, nuku atu ranei.
Ki te kitea e koutou tetehi mea ekore
ai e tika enei tangata kia marenatia,
hei konei ano ka whaki mai.
Heoiano,
NA TAMATI 
.

2 2

▲back to top
TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite «
TAETE, 24 o HEPETEMA, 1857.
KO TE HAKARI MAORI.
E HOA MA;—me whakahaere to tatou
korero aianei ki runga o te ritenga o
te Hakari maori. Ka whakatupu haere
te tangata maori ki runga o to te pa-
keha ritenga, ka mahue haere nga
ritenga maori omua. Kua oti te
whakarere te nuinga o te Hakari; ko
tetahi wahi tenei e mau nei. Ma te
mohiotanga o te tangata kia pakari
ka tino whakarerea katoatia. Oti me
aha! me pehea hoki i te whakama;
mei kahore he kai hei whakahoki mo
ta tera—hei whakatakoto ranei ki te
aroaro o te manuhiri? Whakarongo
mai! " Ko te kai mo te kopu, ko te
kopu mo te kai"—otira, " kaua i te
kakai." E pai ana ano te mahi aroha;
te mahi whakahoa; te mahi whangai i
te tangata. E kino ana te kaiponu, otiia,
me kawe ki runga o te mahara. Ma
te nui koia o te kai, ka aha? E pau
ranei te tamepuru, te niho puta, te
tini o te ika, me te nuinga o te taewa,
o te aha. o te aha? Ehara tera i te mahi
pai—e rangi, he maumau. He aha
koia nga hua o nga Hakari maori o
mua? E hara oti i nga kino katoa!
te puremu, te ngangare, te tawa? 
E rite aua tenei ki te mahi a te Ka-
rarehe—kua ki te kopu, ka tahuri ki
te whakangau tetahi i tetahi. He aha
koia nga hua o te Hakari inainei?
E hara oti i te he! He matekai o
muri ihe, he rongotaima, he poamana-
tanga! Kia matau koutou- kaua e
kuare. Me whakaaro i te mea e tika
ana, e pai ana. Na! me titiro. He
tangata tenei; ka puta toua whakaaro,
me whakarite he hakari: karangatia
ana tetahi marama e taka ai—taihoa
ra kia whai kai. Heoi ra; kua oti nga
taewa te hauhake, ko nga witi kua
patua, kua hurihia; ka mine nga tan-
gata ki tona kainga: patua ana te kau,
te poaka, te hipi, te aha. Ka whakape-
hapeha tona ngakau mo te nui o nga
kai o tana hakari, ka whai ingoa ia i
roto i nga tangata. Na, noho noa nga
tangata; takahia ana te kainga; ka
turituri nga tamariki, ka tangi nga
kuia, ka tau nga kuri, e—ka turi nga
taringa i te tini o nga hamamatanga!
Ano te raruraru ! Heoi, ka maha nga
ra i penei ai. ka mutu. Hoki ana nga
tangata—waiho iho ko nga tangata i
te kainga. Titiro ki tana rua, kua
takoto kau. Me pehea ka rite ai tona
rongotaima  i te pakeha? Mei kaua
te hakari, ka whai mea ia hei hoko, e
kitea ai etahi moni hei whakarite, hei
hoko hoki i tana i pai ai. Tena ko
tenei, kahore kau. Pa atu te pakeha
ki te utu mo ona mea, ka riri, ka
whakakino i te ingoa o te tangata maori.
He utu tenei mo tana whakapehapeha
i roto i tana hakari. Tukua ra, ka roa
te taima kua hemo katoa ana kai, e
maia ranei ia te haere atu ki tetahi
rohe, tetahi peke raihi ranei, aha ranei
hei rongotaima?   Na, ko te rua tenei
o ngautu mo  tana whakapehapeha Ko-
tahi, ko te amuamu a te pakeha; ka
rua, ko te whakama i a ia. Mokonei
ka mau tonu ai te raruraru o te tanga-
ta, e kore e ea ona rongotaima, e
kore ano hoki e paingia, E hoa ma,
me whakarere i te tikanga o te Hakari.
Oti me aha? Kahore oti o te pakeha
hakari? Ae ra: otiia e rere ke aua
ta te pakeha. He kainga kotahi, heoi
ano. He tina ranei, he hapa ranei.
He tini hoki nga mea reka i roto i tera
kainga, otiia, e kai iti ana ratou. Me
pera ano nga tangata maori, ka tika.
Penei e kore e pau nga mea katoa o
tana kari—e kore e tirohia te nuinga o
te kai, otira, ko te painga. Na, ka
pai koutou ki ta te pakeha ritenga,
kia pera ano, kia toe ai he mea mo te
hoko, e wawe ai te rite ana rongo-
taima, kia ora hoki i te whare-here-
here, i te he, i te pouri. Penei, te
manaakitia nga maori e te pakeha—
ka tupu haere hoki ki runga i ana
ritenga whakarangatira . Kei titiro
koutou ki nga pakeha tutua, otiia ki
ratou e whakaaro ana ki nga mea pai;
ko ratou me waiho hei tauira mo
o koutou tamariki. Me tango koutou
ki te tepu me tona wariki, te naihi me
te paaka, te tikapa, me te tihi, me
era atu mea katoa i tino reka ai te kai
a te pakeha.
HE KOURA KEI MAKARA,—KEI
KARORI.—No te wiki kua pahure 
i kitea te koura i Makara, i Karori hoki:
—otira, he iti rawa te mea i kitea;
erangi, amua ake nei pea te kitenga
nuitanga  ki reira.
He tokomaha nga pakeha o Poneke
kua haere atu ki reira;—ko etahi ki te
matakitaki, ku etahi ki te mahi. Ka
tetahi o reira koura e kanapa mai ana
i roto i te kohatu ma ko tetahi e pu-
kai noa ana ki roto o te one, a ma te
horoi ka taia. He mahi taimaha tera
—te kimi koura; ahakoa uaua tonu te
tangata, he iti whakaharahara te koura
e puta mai ana i taua mahi i te ra ko-
tahi, Na, ku nga utu mo te koura o
taua ra kotahi, ina hokona, e kore u
rite ki nga utu e riro mai ana mo
te tangata mahi-kaata, pikau, aha
ranei, i te taone, i toua ra kotahi ano.
Heoi ra, hei amua ake  pea ka
kitea nuitia, na kei reira ano ka rongo
koutou i to koutou  Nupepa.
TE TIMA "WONGA WONGA."  Kua
riro te Tima ki Ahuriri; no te Turei
i rere ai. No te putanga atu ki waho
ka paku tona pu repo,--he tangi atu
tera ki o ratou e mahue ana i Poneke.
Tangi rawa taua pu ra—nana! pawha-
ra tonu iho—rere tatahi aua nga pihi
airona; otira, pahemo noa ana—kihai
i pa ki te tangata. Heoi te mea i tu,
a mate rawa iho, he kararehe maori
Ko tetahi tangata i haere i runga o
te Tima ko Te Roi (te Kaiwhakarite-
huarahi o to tatou nei Kawanatanga,)
ratou hoki ko ona kai mahi e toru te
kau. E haere ana ki reira ki te wha-
karite huarahi mo Nepia.
E hoa,—e te kai ta i te " Karere o
Poneke."
Otaki, Hepetema, 1857.
Tenei aku kupu ruarua nei kia
taia mai e koe ki te " Karere " Maori
E wakapai ana au ki nga korero o
tera Nupepa i tuhia ra e to Wi Tako
—kia kaua e haere ki u tangihanga,
kei pau nga kai ma te powaru ratou
ko aua tamariki. He whakaaro tika
rawa tenei he whakaaro wakakotahi 
kinga ritenga hou a te Pakeha. E aku
wanaunga tangata Maori Ko taku wa -
kaaro tenei i naia nei;—kia kaua
tatou e wareware ki o tatou hoa pakeha
—kia piri tonu tatou ki te ritenga
kotahinga tangata o tenei pito o to
tatou  motu; ina hoki, etahi ron-
go kino e puta mai nei—i etahi wahi
o to tatou nei motu, ara, te pakanga o
nga tangata Maori kia ratou ano. E
pouri aua toku ngakau mo tenei
mahi kino; te whakaaro te tangata kua
tae mai nga pakeha ki te rua mai i nga

3 3

▲back to top
TE KARERE O PONEKE.
3
purapura pai—kia tatou ki nga tan-
gata Maori; ko te rui mai ra tenei
ko te ako mai, kia mau tonu te mahi
ki nga ritenga wakawairua o te Atua,
rue nga ritenga pai hoki o te pakeha,
me te Ahu wenua, me te wangai kau,
me te tiaki hipi, me era atu mahi pai
katou a te pakeha.
Koia au e whakaaro nei, e aku hoa
tangata Maori, kia mau tonu tatou
nei. nga tangata o enei iwi e noho nei
ki enei wahi, ki nga mahi pai katoa
kia kaua tatou nei e wakarite ki era
atu hapu e noho kuare mai ra.
E hoa e te kai ta i te Karere Maori
o Poneke he kupu atu ra tenei naku
ki a koe; ki te pai koe kia taia mai
enei kupu, taia mai; ki te kore koe
e pai kia taia mai, maka atu.
Heoti ano ena kupu.
Na TAMIHANA Te RAUPARAHA.
Otaki. Hepetema 10, 1757.
E hoa e te kai tuhituhi i te Karere
o Poneke. Tenakoe. Katahi ka pai
ngaritenga moroto i te " karere maori;" 
ka runangatia ana e koutou ki a motu
haketia tetahi nupepa reo maori.
Tenei taku kupu ki a koe ki te kai
tuhituhi.  Heoti ano ta te timatanga
he. iti; me nga tangata hoki e he tonu
 ko a te tamariki hanga he kapa
ma te matua ano e ako mai, a ka
mohio ko ahau tena tangata, ko kou-
tou nga matua. He kupu ke tenaei.
No te 5 o nga ra o Hepetema, 1857,
ka kite au i te pukapuka a te Maka-
rini i tuhia mai i Akarana ki a matou
ko oku ariki ko Matene, ko Hukiki,
ko te Matenga, ko Nepia, ko Ihakara,
to Tamihana. Ko nga kupu enei o
roto o tana pukapuka. Kei tupato
mai koutou ki a te Hirawanu i haere
tahi mai nei i au. Ka hoatu e au nga
utu mo Manawatu. Kaore, erangi
ma tatou tahi e mahi e kore au e mahi
huna; ehara koutou i te tauhou ki uku
whakaaro, engari me korero nui i te
awatea he mangai, he mangai. Heoi
ano ana kupu. Miharo ana toku
ngakau mo te marama o aua korero.
Ka mea au. Ka tae ano hoki i kauna
mai ai te moana hohonu nei he mara-
ma, ano no nga tikanga. Ko nga
iwi kuraruraru ano kei te poke noa
iho i a ratou, koia tenei e ngangare
mai , ki o ratou whenua. Heoti
ano era. No konei tenei.
Kati hoki tatou te rere nui ki runga
ki te pupuri i nga whenua e taunga
ana kei hoko ki te pakeha ma toua
tangata. Na te pakeha nei hoki tatou
tenei iwi i ora ai. Mei kore, kua
ngaro noa iho i te kainga a te hanga
iwi nei. No nga whakaaro te he. Te
haere tahi mai i a te Rauparaha, ki te
tango tahi i Kapiti nei-puta ke ki
Heretaunga, ka pau ki Whanganui,
ka pau ki Heretaunga ano. Ka kai-
nga koramuramutia hoki e Ngati
Tamatera:—kotahi, tokorua, tokorima,
tokotoru, tokowha, a tekau, ki te ma-
tenga. Mei kore te pakeha hei whiri-
nakitanga, kihai i taea mai enei tau,
enei ra. Mei rite hoki to te Rauparaha
kuaretanga ki to Ngati Raukawa
nei, kihai i tae mai ki nga taima o te
mohiotanga nei ra.
Puta aua tona mohiotanga—tango-
hia ana e ia tenei whenua ke whiwhi
ia ki te kaipuke, ki te pu, ki te paura,
ki nga mea katoa i roto tonu i aua
tau e huna nei tatou, e te hanga iwi
nei- Ka kite tatou i te huhi, katahi
ka haere mai ki te wahi pakeha ki a
ora ai tatou; a, ora ana. Muri
iho ka ki ano ki a wehea anu te pake-
ha i a tatou; kaore, erangi ko nga
wahi kapi ano i a tatou te pupuri, ko
nga wahi ano e tuhera ana me tuku
ki te hiahia o tona tangata ki a hokona
kei a ia tana whakaaro. Kei whiwhi
tatou ki te tautohe, a ka he; no te
mea he pani taua au. Ka hia koia
nga pa horo a te pakeha, nga kohuru,
nga hereherenga i nga tamariki, inga
wahine; me nga tangohanga i nga
whenua o tetahi tangata i nga kai-
nga tukutukunga. Ki au, kaore ano.
Kei whea ia  he rerenga mo to
te maori ritenga e puta ai ki ona ri-
tenga ake i te kaha o te i ao Ingarani
e kopani nei i nga wai pu rotoroto o
Nui Tirene a kaore he kahanga o  te wai;
maori ki te wai tai ki te whakahoki
atu ki waho, rite tonu te watai ki nga
pakeha—te wai maori ki nga maori
ano. E hoa ma kati ra tatou te rere
nui ki runga ki te pupuri whenua,
ata kimihia hoki, mehemea ekore e
kitea. Kua kite huki tatou i a Wai-
raweke i te taenga mai ki te tango i
tenei kainga, muri atu ko nga tini
pakeha me nga Kai Whakawa, me nga
Kawana, me nga kai tino whakarite
whenua; kaore o muri i pehi i to mua,
engari i utu tonu ratou, i tana mahi,
no te mea nana tenei whenua i pahi
wawe i te tuatahi. Tenei ano tetahi e
rite ana ki a Wairaweke—ko te Rau-
paraha. Mei utua e tatou ki a ia kua
rite—nei ra, kaore. No reira kei te
kaha ano tuna mana i runga i te
whenua.
E hoa ma tenei hoki tetahi ritenga
hei tiroha nga ma o koutou ngakau—
ko te tautohetohe; ka mea tetahi kei
a ia te maua o nga whenua akuanei hoki
ka haurangii te inumanga hoki i te
tautohetohe, otira, ko te mea pai ki au
ko te tuku atu ki te pakeka kia
mahia nga mahi papai kaore nei i
kitea e tatou me o tatou tupuna. He
mea papai e puta mai i te whenua; ko
ta tatou nei i kite ai hei tupunga
pohue, pikopiko, kopakopa, konehu,
hakahe, harore, toketoke,—ko nga kai
tena a o tatou tupuna, hei pera ano
pea e purutia nei. Ko nga whenua
kua riro i te pakeha kua kitea nga
mea papai e tatou e mahia ana i runga
—nga moni, nga rori papai, nga
whare nunui, nga pereti nunui; nga
kari papai, nga paamu nunui ; ko nga
mahinga ano a nga mea kua mate ra
kaore nei ano i neke atu ki tetahi ma-
hinga hou—kei te warea tonutia ki te
tautohetohe.
E hoa ma, whakarerea te tautohe-
tohe no te mea kua nui haere te kiri
weti. Waiho he ritenga mo tatou i
nga rangatira kaipuke; ko te kapane
ano ki tona turanga, ko te tuhimete 
ano ki tona tunga, ko te takamete ano
ki kona tunga, me nga heramana
me te kuki, ki o ratou nei tur-
anga,—ano, me nga kai wha-
kaako hoki e marama ana to ratou ri-
tenga, me nga monita karaihe ki tana
karaihe, me te minita kei tona turanga
ano. Erua enei hei monita pai anake
mo tatou. Ka whakaritea enei ki a
tatou, katahi ka pai. Whakarongo mai
ki te haka a Waikato mo te Rauparaha
mo tona haerenga mai i mua ra ki te
tango i tenei whenua. " Haere atu o
te Rauparaha ki te nuku o te whenua,
tutaki ake i tana kaipuke hokohoko
pu, hokohoko paura, hokohoko pai-
kurakura; e tu e Raha ki runga kia
kitea koe i te ao rere mai o tou kai-
nga o Kawhia, ko te patu a Huru kua
takoto i raro,"
Naku ua to koutou moka.
Na PAIROKOKU TE HIAHIA,
o Ngatiraukawa.

4 4

▲back to top
4
TE KARERE O PONEKE.
E koa, e te kai Tuhi o te " Karere
o Poneke."
'Waikanae,
Hepetema 19, 1857.
I nga ra o Pepuere ka whakaaro au
kia haere ki roto ki te ngahere ki te
pupuhi manu. Ka whaia au e te kau,
ka tata au ki te taha o te awa—ka ta-
huri atu au ki muri ki te titiro atu i
aua kau, ka taka au ki roto ki te awa;
ka taka toku pu i toku ringa—ka paku
tonu mai ki toku pakihiwi matau—wahi
iti kua tika tonu ki tonu kaki; mei tu
ki reira anei kua mate rawa au. I
taua rangi ano i tu ai au, ka toe atu
au ki te Whare Turoro, ka rongoatia;
he mahi mera nga rongoa—he otimira
ka whakapiritia ki taku mate; no
reira ka puta mai nga mata ki waho.
Ko tetahi rongoa i ora ai toku mate
he tutae kau; ko te mea tera i ora ai
toku mate. Nokonei au ka miharo ki
te ritenga pakeha.
Ko enei korero me ta ki te Nupepa.
Ka mutu.
Na EPIHA TUPOKI.
TE TAKI A NGA TANGATA O
RANGIAOWHIA KI TE KAWANA
O NUI TIRANI.
Haere mai, e Te Kawana; haere
mai ki tenei wahi; haere mai, te Ahua
o te Kuini; haere mai ki Rangiao-
whia, ki te wahi i manakohia nuitia
mai e Te Kuini.
E Te Kawana, kia mau i a koe nga
tikanga atawhai, nga tikanga aroha o
nga Kawana o mua atu i a koe. Kua
ruia nuitia o ratou nga purapura ki
waenga nui i a matou, timata ana
tenei te wana ake, tao mai nei koe hei
whakaahuru hei whakatuputupu ake
ki te rakaunuitanga ki te whaihuata-
nga.
E kore te ra e taea to huna i te
maruawatea, waihoki, ko nga painga e 
riro mai nei i a matou na to Pakeha,
ekore e taea te huna kia ngaro; e
kitea nuitia ana e nga kanohi o te iti
o te rahi, e to koroheke e te tamari-
ki Ko to pikaunga tino taimaha,
kua mama i te kaata: ko te ara tawhi-
ti, kino, kua tata, kua pai, i te hoiho;
haere noa atu te tangata haere.
Na Te Kuini ratou ko ana Kawana
enei mea pai ka whiwhi nei matou.
Ko te parau tena nana i mama ai te
mahi o te whenua. Ko te mira tena;
na, ki tonu ake te puna o te whai-rawa
i a matou.
Ko nga pai era na koutou i homai.
Kua tika te kupu nei, " Na te Atua i
homai nga Kawana hei atawhai hei
tiaki i te iwi." koia tenei, ka kitea mai
nei koe ki konei ki waenga i a matou.
Ko tenei, haere mai; haere mai, e
Te Kawana; haere mai ki Rangiao-
whia.
TA TE KAWANA WHAKAHO-
KINGA KI TE TAKI A NGA
TANGATA O RANGIAOWHIA.
E AKU HOA AROHA,—
Tenei ahau te whakawhetai atu nei
ki a koutou mo te korero i takina mai
ra, mo nga whakaaro hoki i puakina
mai nei i runga  i to te aroha tikanga.
Haere mai noi au kia kite i a koutou
kia kitekite kanohi matou ko o koutou
rangatira kaumatua, kia puakina atu
hoki aku whakaaro aroha, me toku
hiahia nui kia kake haere te pai me
te ora ki a koutou.
Na to tatou Kuini atawhai aku
tikanga, he mea tuku mai nana ki a
au, ki nga Kawana hoki o mua atu i
a au, a, ko aua tikanga tahi ano ka
tukua ki nga Kawana o muri atu i a
au. Ko tana tikanga tenei, kia rite,
kia tika te whakahaere ki ona tangata
katua. Kahore o te Kuini tikanga
kowhiti tangata; kahore ana titiro ki
ona tamariki, he iwi ke he iwi ke, en-
gari, he ahua kotahi ki a ia, me tona
aroha hoki rite tahi ki te kiritea
ki te kiri parauri. He haringa
nona kia korerotia  ki a ia te noho pai
me nga mahi pai a ona tamariki katoa,
me te noho i runga i nga tikanga
Karaitiana, i te ata noho hoki me te
whakaakona hoki nga tamariki ki nga
kura. He haringa ngakau nona ina
rongo ia kei te ako nga tangata Maori
ki nga tikanga pai mo te mahi whe-
nua, he mea tohutohu e o ratou tua-
kana Pakeha, a, kua whai kahui hipi,
kau,—a, kua tupu, kua nui haere enei
mea i a ratou. He pai nona ina mea-
tia atu ki a ia, e tohe uaua aua nga
Maori ki te whenua, e maia aua ki te
ngaki ki te whakaputa i ona hua. Ko
toua tino hiahia, koia tenei, kia rongo
ia e noho ana ana tamariki katoa i
te Karakia pono ki Te Atua, me te
rongo ki nga ture kua oti te wha-
katakoto, hei tiaki mo te hunga ai,
hei whiu mo te hunga kino.
E aku hoa. He mahi pai naku
tenei, te whakamana i enei hiahia o te
Kuini, a, ka waiho ano e au hei tino
tohe nui maku. Ko tenei, me puaki
i konei taku karanga atu ki nga ranga-
tira Maori katoa, kia tu mai hei hoa
moku ki tenei mahi. Me whaki tonu
mai e ratou a ratou nei whakaaro, me
o ratou nei hiahia; me. korero mai ki
taku taringa, me tuhituhi mai ki te
pukapuka. E nga rangatira Maori,.
ma tatou tahi te mahi nei te pehi i te
kino i te he o tenei whenua. Ki te
peneitia e tatou, tena e tika he korero
maku ki a Te Kuini i mua o taku hae-
renga atu i konei ki tetahi wahi ke.
ka penei hoki taku korero ki a ia;
" He iwi kotahi to iwi e noho ana i
Nui Tirani, e Te Kuini, a, ko te noho.
e noho ana i runga i te whairawa i te
ora, i runga ano hoki i te aroha me te
aia rongo ki o tikanga.—No te" Karere
Maori."
NGA MEA I TE MAKETE.
Poneke, 24 Hepetema,  1857.
TE MIRA HURI PARAO O TURIKI
—Paraoa. Ł.27 mo to tana Witi, 11
hereni, 11 hereni  me te hikipenee    mo
te puhera; Papapa  witi. kotahi  hereni
me te hikipene ino te puhera ; Paraoa
tuatoru, 15 hereni mo te rau pauna,
HE KOURA!
KO nga pakeha o raro iho nei, ho
 kai huku Koura, ki te moni. E
nui ana nga utu e homai aua e ratou
Ko te POURA ma,
(Wm. Bowler, Son & Co.)
Ko enei hoki,—
Ko TUATI ratou ko KINIROHI ma.
(Stuart Kinross & Co.)
Poneke,
17 o Hepetema, 1857.
PANUITANGA.
WHAKARONGO   mai! e koutou
 e nga tangata Maori, ka-
haere ki te keri poka mo te tupa
paku. Kei haere pokonoa koutou ki
roto o te Kari, kere ai; erangi, me pa
atu ki a HEMI PUTA, (te kai tiaki i
taua Kari,) mana e whakaatu i to
wahi e tika ai te keri poka mo ia
tupapaku, mo ia tupapaku.
Poneke, 19 o Hepetema, 1857.
I taia tenei Nupepa i te pereki o
MAKENIHI raua ko MIUA, Poneke,
NIU TIRENE.