Te Karere o Poneke 1857-1858: Volume 1, Number 27. 10 May 1858


Te Karere o Poneke 1857-1858: Volume 1, Number 27. 10 May 1858

1 1

▲back to top
TE KARERE O PONEKE



Ko te kai rapu, ko ia te kite.



[VOL I, MANE, 10 o MEI 1858,  NO. 27]



The "KARERE O PONEKE" is pub-

lished every Thursday morning.

TERMS OF SUBSCRIPTION;- Twenty

Shillings per annum, payable half-

yearly.

TERMS OF ADVERTISING;- Three

pence a line for the first insertion of

all advertisements, and Two pence a

line for every subsequent insertion.

Advertisments wil be continued and

charged for until counter-ordered:

such orders in writing, as also all Ad-

vertisements (in English) will be re-

ceived at the INDEPENDENT Office,

Lambton-quay, on Tuesdays, at any

time before 4 o'clock, p.m.



PANUITANGA.

MEHEMEA ka hiahia te tangata
ki te tuhituhi reta kia taia ki
roto ki tenei Nupepa mo tuhi mai

"KI A TE PURA,
KAI TUHI o TE KAREKE o PONEKE."

Otira, ma taua tangata ano e utu
nga kapa e rua, e toru ranei, mo te
mera—kia tika ai te kawenga mai.



HE HOIHO NGARO.

KO TOKU hoiho kua ngaro. He
uwha taua hoiho—he whero te

ahua, he ma te ngutu. Kahore ano
i piri te parani. Ki te kitea e te
tangata ka utua e au kia Rima Pauna.
Naku.

Na TAMATI ERUINI MUKAKA.
Waikanae,

 18 o Pepuere 1858.



HE KAIPUKE TENEI, KO
PAMA,

e rere ana ko Wakatu, hei te 10 o
nga ra o Mei.

Me pa mai te tangata eke, uta tao-
nga ranei, ki a

PETUNE raua ko HANITA.

(Bethune & Hunter.)
Whare Hokohoko,
190 Aperira, 1858.



MOTE HOKO PUKAPUKA.

HE PUKAPUKA enei kei Otaki,
ara, he pukapuka Karaipiture,

ko te tehi wahi o te Kawenata Ta-
whito; ki te hiahia te tangata ki te
hoko, me haere atu ki a Henare Wi-
remu Taratoa hei Otaki. Ko te utu,
e rua hereni mo te pukapuka kotahi.
Ko nga Upoko enei i roto i taua

pukapuka.

Ko nga kai Whakariterite,

Ko Ruta,

Hamuera 1,

Hamuera 2,

Kingi 1,

Kingi 2,

Ko nga Whakapapa o Iharaira,

Ko nga Whakapapa ano.

H. W. TARATOA.



HE KIWI! HE KIWI!

EHOA MA, e nga kaiwhakangau
Kiwi, tahuri mai. Ko au tenei 
hiahia ana ki etahi Kiwi kia hopukia
mai e koutou—hei te mea ora.

Kei te pai o te manu te ritenga mo
nga utu: otira, ko te utu ano tenei
pai ai au:—

Mo te mea rahi ......... £200

Mo te mea iti ............ 100

Ma te pai o te manu ka whakanuia
ai nga utu, ma te kino ka whakaititia
ai. A, e pai ano kia maha nga kiwi
—kia rua te kau noa atu—e hokoa
katoatia e au.

NA TE PURA.
Poneke,
4 o Pepuere, 1858.



HE KOURA!

KO nga pakeha o raro iho nei, he
kai hoko Koura, ki te moni. E
nui ana nga utu e homai ana e ratou.

Ko te POURA ma,
(Wm. Bowler, Son & Co.)
Ko enei hoki,—

Ko TUATI ratou ko KINIROHI ma,

(Stuart Kinross & Co.)
Poneke,
17 o Hepetema, 1857.



PANUITANGA.

He Hoiho kei te haere i Rangi-

tikei nei. E wha nga tau o taua

hoiho; ko te ahua he whero. Ehaere

tahi ana me tana kuao. Me haere

mai tetahi tangata nona tetahi hoiho

kua ngaro, ki te titiro: ki te tika nona

ka whakaae au kia riro atu i a ia te

hoiho nei me tana kuao. Ko nga utu

mo te hopuranga, mo te ahatanga

ranei, mana ano e whakarite.

NA RAUPARAHA TE RINGA

Rangitikei,

15 o Pepuere, 1858






2 2

▲back to top
2
TE
KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite.
MANE, 10 o MEI, 1858.
HE whakakite ta tenei Nupepa i
nga ritenga e whai ahua ai, e whai
ingoa ai te iwi maori He aha i mei-
nga ai kia noho noa iho tenei iwi i
roto ano i tona ahua maori? Kahore:
kei te puare ano nga huarahi o te
mohiotanga ki te tangata maori.
Ahakoa rangatira, ahakoa tutua te
tangata, ahakoa kiritea, ahakoa pango,
e tika ano kia tango tahi ratou i nga
hua o to mohiotanga—kia noho tahi
ratou i roto i te rangimarie, i runga
hoki i nga ritenga marama e whaka-
nuia nei.
He iwi kuare ra hoki te pakeha i
nga wa onamata: a, na te uaua ki te
kimi, ua te whai tonu, i whiwhi haere
ai tenei iwi ki nga ritenga e manaware-
katia nei. Ko nga whakaaro o nga
tohunga he mea ta ki te pukapuka
waiho aua hei akoranga ma nga wha-
katupuranga o muri iho. Na konei
i nui haere ai te mohio, i whai ingoa
ai, i whai mana ai, tenei iwi. Miharo
noa te maori ki te mohio, ki te mana,
o tenei iwi o te pakeha!
Otira, kei ki te tangata maori e
kore ia o tomo ki tenei huarahi, kei
ki ranei ekore e riro i a ia nga wha-
kaaro nui o te pakeha. Kaore: e
tomo ano ia—e riro ano i a ia. Ma-
na ka hiahia, ka tomo—mana ka
uaua te kimi, ka riro i a ia.
Ko te he o tenei hanga o te tangata
maori, he mangere. He mangere ki
te kimi i nga mea e ahua tangata ai
ia—he mangere ki te whai i nga ri-
tenga pai a tona tuakana pakeha—he
mangere ki te whakawhiwhi i a ia ake
ki nga ahuarekatanga o te ngakau
marama—he mangere ki te hanga
whare mona—he mangere ki te horoi
i tona tinana, i ona kakahu hoki—he
mangere ki te arahi atu i ana tamariki
ki nga kura kua oti te whakatu e to
matua aroha e te Kawana. Ae, e
hoa ma, he mangere te he o te ta-
ngata maori. Kua maha ke nga tau
o to pakeha ki enei motu, na e noho
tonu ana te maori inaianei i roto ano
i tona ahua maori—ahua kuare nei.
Ko nga whare, ko nga kakahu, kei te
kino tonu—ko nga tinana kei te paru
tonu—ko nga whakaaro kei te kuare
tonu. Na te aha, ianei, e hoa ma?
—na. te mangere ra pea o tenei hanga
o te tangata maori. Engari kia wha-
karerea te mangere ka tahi ka piki
haere ai i roto i nga iwi o te ao nei—
ko reira whai ingoa ai, whai mana ai
hoki.
Tena ki te mau tonu ki tona ahua

maori e kore e roa kua noa tenei
iwi, kua pirau, kua mahue toua ingoa
iwi,—pera me te ahi e pirau ana.
Kia oho, e hoa ma, pehia rawatia
te mangere, apohia nuitia nga mea e
tumau ai te iwi maori 1
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Aramoho, Whanganui,
Aperira 26, 1858.
E hoa,
Tenei taku kupu Io akoe kia
taia aku korero ki roto ki tou nupepa,
kia rongo te tokomaha ki oku whaka-
aro mo te Wakawa, o tenei Mutu o
Niu Tirene.
E hoa ma, e nga Pononga o te Atua
mo nga kai whakahaere tikanga o te
Atua, o te Kuini hoki, tena ra komou
katoa! E hoa ma, tenei taku korero ki a
koutou, kia pai ta koutou wakawa i te
he o te tutua, raua ko te rangatira.
Tenei to take i mohio ai au, ki te he
te tutua raua ko te rangatira, ka wa-
kawakia raua ki te tikanga o te waka-
wa. Na ahakoa i pono te korero o  te
tutua, i he ta te rangatira; tamia iho
ta te tutua, wakatikaia ana ko ta te
rangatira. Ka whai ki tona mana. ki
tona nui  ki tona tikiteke.
E hoa mo, e mea ana ahau e he
ana tenei tikanga, no nga wa ano pea
ia te Purewa-o-te-Rangi e ora aua
tenei ture o tatou, i te kura o to
maori omua, koi te kukuku, koi haha,
koi mataraha.
E noa ma, e he aua tenei tikanga
o tatou, ara, te waiho i nga mahi pai,
i nga mahi pono o te Atua, kaha rawa
i runga i ta koutou mana maori o
mua. Waihoki e mea ana ahau,
kahore ta te pakeha tikanga i te pe-
nei, e rangi e haere ana ratou i runga
i nga mahi pai, i nga mahi pono o te
Atua kaha rawa.
Heoi ano aku kupu. Naku,
Na PEHIRA KARATAU.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o. Poneke,
Otaki, Aperira, 1858.
E nga tangata katoa o Niu Tirene,
whakarongo mai koutou katoa ki tenei
kupu. E noho tetengi ana tatou i
tenei ao, e ki ana ko te whakaaetanga
ki te Atua he kanga tera ki o tatou
tupuna. Kei riri mai koutou ki au,
kei kawe ke koutou.
Me tao ki te uma o tatou tupuna.
Ko te hohoro noa o taku whakaae ki
te Ture tapu kua tukua nei ki a tatou
kua rite te kupu pono ki a tatou kei
a 2 Pita 11, 22. Tenei ano tetehi kupu
mo nga tupuna, Karatia 11; 18. Ko
taku whakaaro, hei a te Kuini tatou,
hei te tupuna hou, kei retia oratia
tatou, e Hatana  kei a 2 Timoti 11,
26. Ko tenei me hoki ki te Hepara
me te Pihopa o tatou wairua 1 Pita,
11, 2.3.
Na PARAKAIA POUEPA TUHANGA-
HANGA.
Ki te Kai tuhi o te Karere o Poneke.
Otaki, Aperira, 1858.
E hoa, mau ano e tuku atu atu
tenei reia Ia to tatou Karere, Kia
hohoro tonu to hoatu atu i tenei reta
kia taia, kia hohoro ai nga pakeha o
runga o raro te kite i tenei korero,
me nga maori hoki o runga o raro.
E hoa ma, e nga pakeha katoa me
me nga maori katoa, o runga o raro
o waenganui, whakarongo  mai koutou
katoa. He Pereti kei Otaki e mahi
nei, e rua aua Pereti, he mea kani
nga rakau, he Matai nga rakau nui o,
raro, he Kahikatea nga paraki o runga
o aua Pereti—he mea kanikani. Ko
te matotoru o nga rakau whakawhiti
1 putu, 1 inihi, ko te whanui I putu;
4 inihi; ko te matotoru o nga paraki
2½ inihi; ko te roa o nga rakau wha-
kawhiti 24 putu; ko te whanui o aua
Pereti 11½- putu. Ko te Ture kua oti
te whakarite mo te mahinga o aua
pereti; mo utu, ka whiti ai te tangata

3 3

▲back to top
TE
KARERE O PONEKE.
me te hoiho, me te kata, me nga
mea e haere ana i runga. Ko te
ritenga mo te utu: nga tangata e haere
ana me toua hoiho he awhekaraone
te utu, a mutu rawa tana utu i reira,
haere kau noa iho i muri iho; ko te
tangata anake kahore he hoiho, he
kata ranei, kotahi hereni; pera tonu
te ritenga me nga kupu i runga ake
nei. E kore e hohoro te tuhera o taua
Peneti kia rite rano nga utu mo nga
kai mahi, ka tahi ano ka haere noa te
tangata me nga mea katoa. E hoa
ma, kei pouri koutou ki tenei ritenga,
ta te mea he mahi nui ano tenei mahi
—ha mea taimaha rawa te mahinga
o nga rakau; e 26 nga kau hei to i te
rakau kotahi. E hoa, e te Pura, me
tuku e koe tenei reta ki te Karere
maori. Heoi ano: ua matou katoa,
Na te RUNANGA o OTAKI.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Rangitikei,
Aperira 28, 1858.
E hoa ma, e nga tangata katoa. Kei
te whakatika au ki nga korero a te
Hutana, e tapitapi mai nei ki a tatou
ki nga tangata maori. Etika ana, otira
e hara i a tatou ake a tatou tikanga a
nga uri nei—na nga tupuna mai ano,
a tae mai nei kia tatou, ki ona
uri. Ka nui te tika u o ana tapitapi
mai. Tenei hoki te take ko te wha-
kapakeha kau a tatou a nga maori
waho, ko roto i a tatou kei te ahu
o atu ki nga tutu. Tenei tana i
whakaaro ai kaua e ta te kanohi e
mahi ai kei rite ki nga kai whakapati
tangata; engari kia rite ki nga pono-
nga o te Karaiti e mahi a ngakau aua
i ia te Atua i pai ai. Heoi ano:
Na NOA TE RAUHIHI.
KAI-WHAKAWA-MAORI. 
————00————
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Aperira, 1858.
E HOA,
Mau e hoatu aku korero ki
rau nupepa kia kite oku hoa maori i
nga whiti o Otaki i patua e te Motini,
kia mohio ai hoki ki nga moni utu o
te patunga i o ratou whiti. Nga peke
o nga whiti 736; nga puhera 2, 208.
Ko nga moni mahi £56 17s. 9½.,
riro ake i te Parakimete £9 118. 6d.
Kanui te pai o tenei iwi o Ngatirau-
kawa, ara, ki te atawhai.
Na WIPERAHAMA PUTIKI.
KO TE TANGI A KARANGA, MO
WHAKATERE.
Takina mai ra,
Nga huihui o Matariki,
Puanga,
Tautoru,
Ka ngaro Atutahi,
Maua e whakarewa,
Te tini whetu riki,
Ka rewa hei runga,
Puhia e te hau,
Ki runga o Pukekahu;
Ka ngaro ia i te rehu tai.
Tena. e te iwi,
Taku kara-tangi-whakaingoingo,
Te whakaangi atu na,
Waiho kia haere,
He toroa awe nui,
E kopa ana ia ki te muri,
I hokia mai ra,
Taku hou kotuku,
Mo runga rawa ia,
No te pae tauarai ki Poutini,
He Kuru-tonga-rerewa,
Ka tahi ka unuhia,
I roto i te whare o Paekawa,
I tirohia ano.
Ka hoki te wa ki runga o Tongariro,
Ko tou tini ra,
Te taka mai ra i te mania,
Ki Okahukura ra,
Ko te matamata  i torona. atu,
Mo koutou ko potiki e moe mai no,
E —— Tere.
HE TANGI MO  HORI KEREI, NA TONA HOA.
Tirohia wai ra,
Nga huihui o Matariki,
O Puanga, Tautoru,
Ka ngaro a Atutahi,
Mana e whakarewa te ika wheturiki,
Ka rewa kei runga,
Puhia e te hau,
Ki runga o Mangere
Ka ngaro ia i te rehu tai;
Tena e te iwi,
Taku kura-tangi-whakaingoingo
Te whakaangi atu ua.
Waiho kia haere,
He toroa awe nui e topa ana ia ai te
muri,
Unuhia noatia,
Taku hou koutou no runga, rawa, no te
pae tauarai
Ki a Ihu Karaiti.
Ehara i te tangata,
Ke kuru toua rerewa, ka tahi ka r.;;!; h;i;i
I roto i te whare o Kawana
I tirohia ano , ka hiko te uira ki i.r.! h;i o
Taupiri,
Ki tou tini ra, e moe mai ra nga u;;-;. '.-KI:;^;',.
kei Tangirau,
Ko te matamata i torona atu,
Mo koutou ko patiki e moe mai na e pa! 
No te Pukapuka Waiata a
Kawana Kerei.
HE KORERO TUPUNA.
Ko te korero mo te Haerenga mai o
Ngahue.
Ko Poutini, me Whaiapu.
Tera iana whakarongo mai ki to
take o te whawhai a Poutini raua ko
Whaiapu, i heko mai ai raua. Noho
nei raua noho nei, a ka mate a Hine-
tu-a-hoanga i te puka riri ki a Nga-
hue raua ko tana i ka ko Poutini, ka
tahi ka peia atu ia kia haere atu; a
whakatika ako a Ngahue, ka heke atu
he whenua ke, ka kite tonu hoki a
Hine-tu-a-hoanga, ka maunu taua
hunga, ka whai haere ano i a raua, a
noho rawa mai i Tuhua, a Ngahue
raua ko tana ika, tau mai ai ki reira,
ehara, tau ngatatahi   mai ana, ka anga
ano ka pai atu i a ia, heoi, ka haere
ano ka rapu kainga, hei terenga mo
taua ika; ka kite atu ia i te moana i
tenei motu i Aotea-roa, ka mea ia kia
whakauria ki uta.
Ka mahara ake ano ia, kei tata ano
Unu hoa riri, ka riri ano raua, engari
pea me haere rawa. ano maua ki a
I mu;;-,; u) niwa atu. A, haere ana, noho
rawa atu, i Arahura ka tuturu te noho
i rehe, Ihi tahi ku ^0^11^10^0 mai o ia
teotoi;! wahi o tau; i ika, ka mauria atu
e ia, ka huki atu k:i tae a Ngahue ki
te Wairere ka patua te Moana haere
Tatrangi!, WI) au ea purao a ka hoki ki
Hawaiki, ka korero kua kite ia i te
whenua toua kai he pounamu, he
Mua. A orohia iho hei toki, e rua aua
toki, ku Tu-tauru, ko Hau-hau-te-
rangi i te hei tiki etehi, i to kurupou-
namu etehi, ko te ingoa o tau kuru,
ko Kaukau-matua. A, e takoto nei
ana kei a Te Heuheu, i ngaro tata ako
nei ano inaianei, i nga uri o Tama-
ihu-toroa, i a Purahokura raua ko
Reretai. Hoki atu nei; i Ngahue, ka
 tae atu ki Hawaiki, whawhai rawa ake
 nei, kua rongo ki tana korero ki te
 pai o tenei kainga o Aotea, a na reira
i i tika ai ta ratou heke mai.
Ko te korero mo nga waka.
Ka tahi ka tuaina a to Arawa, he
rakau totara, no Rarotonga, ara, no
tua a; u i Hawaiki, ka hinga ki raro,
ka unua, a ka oti: ko nga k; u hahau
enei, ko Uh: a, ko ai'au i e-ro a, !vo Nga-
hue, ko Pa;-; ^., ko wi'.! ^(;11^^.1!g;^, ko
^'ui tohu;]^.;, i;;',;;;;, i u:;""; a, ta Arawa,
i oti ia. Ka rongo a Hotu-roa ka oti

4 4

▲back to top
4
TE KARERE O PONEKE.
a te Arawa, ka tae mai ki a Tama-te-
Kapua kia tukua atu ana tohunga, ho
tarai i tona waka, a oti ake ia tohunga,
ia tohunga a Tainui mo te tarai, oti
rawa. Heoi ano nga tohunga nana i
hanga nga waka, i whiti mai ia ki
Aotea nei. Nga ingoa o nga waka
nei na, ko te Arawa to mua, muri
iho, ko Tainui, ko Matatua, ko Taki-
tumu, ko Kura-haupo, ko Toko maru,
ko Matawhaorua. Heoi ano nga waka
i eke mai ia o matou tupuna ki tenei
motu, i mahue atu ia a Hawaiki, ka tuia
Tainui, ka mato te tamaiti a Manaia
i Rata ka tanumia ki nga marama o
Tainui. Ko nga toki i taraia ai enei
waka, he toki pounamu, ko nga ingoa,
ko Hauhau-te-rangi ko Tutauru—na
Tutauru i tapahi to upoko o Uenuku.
Ko enei toki pounamu no te ika a
Ngahue, i haere mai ano i Hawaiki,
na i pana mai e Hine-tu-a-hoanga
raua ko tana ika ko Mata, no reira i
haere mai ai a Ngahue ki tenei motu,
i kitea ai, i hoe mai ai aua waka nei
ki konei, no te mea, kua kitea ake o
ia i mua.
A whawhai rawa ake nei, na reira
ano i tika ia te hekenga mai.
No te Pukapuka a Kawana Kerei.

Ko tenei reta he mea tango no roto
no te Karere Maori o Akarana. He
whakamarama tana i nga tikanga o te
ture kua oti nei te whakatakoto mo
nga whenua rahui o Niu Tirene:—
Akarana, Tihema 28, 1857.
E hoa e RIWAI.
Tena ra koe. Kua tae mai
to pukapuka o Noema 6. Kua kite a
Te Kawana, a kua mea mai ki a au kia
tuhituhia he whakahokinga ki a koe
kia whakaatuatu hoki i nga tikanga e
wa mai na e koe.
E whakapai ana a Te Kawana ki tau
pukapuka ki te marama hoki o o wha-
kaaro; koia ano tena, e pa, he tikanga
raruraru e mau nei i nga tangata
Maori  o ratou nei whenua, erangi ano
to te Pakeha tikanga i marama: ma-
rama i tona ra, marama ano hoki te
tuku iho ki ana waihotanga iho i te
ao nei i muri i a ia.
Ko te tikanga o taua ture mo nga
whenua rahui i Niu Tireni e uia mai
ua e koe, koia tenei. He whakatakoto
i etahi tikanga mo nga whenua kua
rahuitia mo nga tangata Maori kiu
kaua e waiho noa iho, engari kia wha-
kawhaihuatia.Ma Te Kawana e wha-
karite te Runanga, ma taua Runanga
e mahi aua whenua, e whakaputa nga
hua, ara, mana e reti, (lease) e hoko,
e aha aua whenua; ko nga hua, ara,
ko nga moni, ma taua Runanga e
whakarite, e mahi, hei painga mo nga
tangata nona taua wahi i hua mai ai
taua moni.
Ko nga tangata mo taua Runanga
ma Te Kawana ano e whakatu, me
Pakeha etahi mo tangata Maori ano
etahi.
Ko nga whenua rahui ko etahi he
mea wehe mai i roto i nga whenua
kua riro i te Kawanatanga; he maha
nga whenua penei, kei Poneke, kei
Whakatu, kei era atu wahi hoki, he
whenua ia kua iri te tikanga o Te
Kuini i runga i motuhia ai hei whe-
nua rahui mo nga tangata Maori; na,
ka tukua tonutia enei ma taua Runa-
nga e mahi; na, he whenua rahui
ano, ko nga whenua e puritia nei e
nga tangata hoko whenua ki te Kawa-
natanga, he mea kape ki waho o te
wahi e hokona ana, erangi era, e iri
ana ano te tikanga Maori i runga,
kahore ano hoki i riro noa i a Te
Kuini; na konei, meinga ana me ma-
tua whakaae e te iwi nona aua wahi
kia mahia ki runga ki nga tikanga o
tenei ture, ka tahi ka mahia. Ma Te
Kawana hoki e whakarite tangata hei
ui, hei whakarongo i te whakaaetaenga
o te tangata nona, ka korerotia e ia
ki a Te Kawana, muri iho ka takua
mai taua wahi ki a Te Kuini kia mutu
ai te tikanga Maori i runga, katahi ka
mahia e te Runanga e korerotia atu
nei.
E kore e ata poto i konei nga tika-
nga katoa o taua Ture te whakaatuatu
ki a koe, erangi me titiro ano e koe
kei te Karere o Oketopa, 1856,—a,
tena ano hoki a Te Makarini te haere
atu na, mana etahi tikanga e whaka-
marama ki a koe.
He mea ke tera i korerotia i nga
Karere o Maehe, o Hune, o tenei tau;
mo nga whenua e takoto nei nei kei
nga tangata Maori; he meatanga atu
kia rapu whakaaro nga iwi Maori kia
tango ki to te Pakeha tikanga mo te
whenua, kia wehewehe ki ia tangata
tona pihi, toua pihi.
Ko te whakapumautanga o te whe-
nua ki te Pakeha na te pukapuka o
te Kuini, na te Karauna Koraati, 
(Crown Grant), na, me matua ia riro
te whenua i a te Kuini ka tika ai taua
tuku ki tetahi tangata, ara, taua
Karauna Karaati; ko te whakatapu
kau i te mea kei runga ano te tikanga
Maori e iri ana, ekore e ahei. Erangi
ano te matua riro i a ia kia atea i to
raruraru, ka tahi ka tika te tuku ki te
tangata, pumau tonu iho.
Tena atu nga tikanga, ma to hoa
ma Te Makarini e korero atu kia koe.
Heoi ano,
Na to hoa,
NATE METE.
Rev. Riwai Te Ahu kei Waikanae.
NGA KITENGA O TE HOKOHOKO.
NGA KAI O TE MARA.
Witi, 8 hereni, mo te puhera
(62 pauna.)
Paraoa, 19 hereni, 20 hereni, moto
rau pauna.
Papapa Witi, I hereni 6 pene, mo
te puhera (20 pauna).
Paraoa tuatoru, 10 hereni 11 mo te
rau pauna.
Kanga, 10 hereni, 11 hereni, mo te
puhera (56 pauna).
Taewa hua hou, 8 hereni, 10
hereni, mo te rau.
Ooti, 6 hereni, 7 hereni, mo te
puhera (40 pauna).
NGA KAI KINAKI.
Piwhi, 3 pene mo te pauna.
Kiko Hipi, 3 pene, 5 pene, mo te
pauna.
Kuao kau, 5 pene, 6 pene, mo te
pauna.
Poaka ora, 4 pene mo te pauna.
KO ERA ATU MEA.
Pata (hou), 1 hereni 2 pene mo to
pauna.
Puta (tote), 9 pene, 11 pene, mo te
pauna.
Uiui heihei, 2 hereni mo te kau ma
rua.
Poaka whakapaoa, 9 pene, 1 hereni,
mo te pauna.
Tuhi, 1 hereni mo te pauna.
Pipipi, 6 hereni, 9 hereni, te mea
kotahi.
Kuihi, 4 hereni, 6 hereni, te mea
kotahi.
Parera, 4 hereni, 5 hereni, takirua.
Heihei, 4 hereni, 5 hereni takirua.
Muka papai, 20 hereni mo te rau
pauna.
I taia tenei Nupepa i te perehi o
 MEKENIHI raua ko MIUA, i Poneke,
NIU TIRENE.