Te Karere o Poneke 1857-1858: Volume 1, Number 18. 08 February 1858


Te Karere o Poneke 1857-1858: Volume 1, Number 18. 08 February 1858

1 1

▲back to top
TE KARERE O PONEKE



Ko te kai rapu, ko ia te kite.

 

[VOL 1,  MANE, 8 o PEPUERE 1858,  NO. 1 8]



The "KARERE O PONEKE" is pub-

lished every Thursday morning.

TERMS OF SUBSCRIPTION;- Twenty

Shillings per annum, payable half-

yearly.

TERMS OF ADVERTISING;- Three

pence a line for the first insertion of

all advertisements, and Two pence a

line for every subsequent insertion.

Advertisments wil be continued and

charged for until counter-ordered:

such orders in writing, as also all Ad-

vertisements (in English) will be re-

ceived at the INDEPENDENT Office,

Lambton-quay, on Tuesdays, at any

time before 4 o'clock, p.m.



PANUITANGA.

MEHEMEA ka hiahia te tangata
ki te tuhituhi reta kia taia ki
roto ki tenei Nupepa mo tuhi mai

"KI A TE PURA,
KAI TUHI o TE KAREKE o PONEKE."

Otira, ma taua tangata ano e utu
nga kapa e rua, e toru ranei, mo te
mera—kia tika ai te kawenga mai.



PANUITANGA.
KO nga tangata Maori kua tango

mea i toku Whare hoko taonga i
Poneke, na kahore ano i utu, me
hohoro ratou te whakarite i aua utu;

kei tahuri atu au ki te Kai Whakawa.
No te mea, ko nga Pakeha no ratou
nga taonga i au, kua pa mai ki nga
atu;—heoi ra, ma te homaitanga i era
moai ka kaha ai au te utu i era pakeha.

NA WIREMU TONIKI.
Otira, na Maia.



KO EKEREHA 

HE HOIHO TARIONA

HE Hoiho papai rawa tenei; ko
tona matua tane ko Hamihona

—ko te hoiho tera o te Hamona, i
utaina mai ra hoki i tawahi. Ko nga
tau o tenei tariona, ewha; ko tona
kara, he whero; he hoiho whaiti—ata-
ahua hoki. Te kau ma rima nga hoi-
ho uwha i ekengia a e ia i te tau kua
pahure nei,—a, hapu katoa ana ratou.
Kei Wangaroa e noho ana inaianei—
kei te kainga o Te Miti raua ko Re-
wana. Hei te tuatahi o Noema, (te
marama e takoto ake nei) ka timata ai
tana mahi whakaeke. Ko te utu mo
te whakaekenga kotahi, e toru pauna,
me nga hereni e toru, (£3 35s.) Ko
te kaari hei nohoanga mo te hoiho ina
tukua atu kia ekengia, he kaari papai

—he pai hoki no nga karaihe (taru-
taru); kotahi te marama e noho ana ki
reira kahore he utu,—heoi ano te mea
e utua ko" te whakaekenga kautanga.
Wangaroa, Wairarapa,
1 o Oketopa, 1807.



HE KAI HOKO MUKA, ME TE HU-
RUHURU HIPI.

KO nga tangata o raro iho nei.
He nui te utu e homai ana e
ratou.

Ko te WAHAREI ma.

(Worsely & Co.)
Poneke.



PANUITANGA.

HE HOIHO kei te haereere i Pa-
ramapoa, i Poneke nei. He
uwha taua hoiho; ko te ahua, he
whero; e haere tahi ana me tana kuao,
—he miura te kuao. Na 1 ki toku wha-
kaaro noku ake ano tenei hoiho (mo
tana kuao hoki), otira, he tupato
noku kei tango pohehe au i te taonga
o te tangata ke, i panuitia ai e au enei
korero. Tera pea he tangata kua
ngaro tona hoiho: heoi ra, me haere
mai ia me titiro—koia ranei tenei.
A ki te tika ka whakaae au kia riro te
hoiho nei (me tana kuao) i taua ta-
ngata. Ko nga utu mo te hopuranga,
mo te ahatanga ranei, mana ano e
whakarite.

Na WIREMU RAKIWHATA.

(Wm. Luxford.)
Hepetema 23, 1857.



HE KOURA!

KO nga pakeha o raro iho nei, he
kai hoko Koura, ki te moni. E
nui ana nga utu e homai ana e ratou.

Ko te POURA ma,
(Wm. Bowler, Son & Co.)
Ko enei hoki,—

Ko TUATI ratou ko KINIROHI ma,

(Stuart Kinross & Co.)
Poneke,
17 o Hepetema, 1857.



PANUITANGA.

TE TIMA WONGA WONGA.

WHAKARONGO MAI! e koutou,
e nga tangata e mea ana ki te
haere i runga o tenei Tima. Kia
takoto ra ano nga utu, ka tahi ka tika
kia eke te tangata ki runga. Ki te
mea ka waiho kei muri o te ekenga, ta
homaitanga, na, ka nui ake nga utu.
Na TE TAKANA.
(R.J.Duncan)
Poneke.




2 2

▲back to top
TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite»
MANE, 8 o PEPUERE, 1858.
TE KAWANATANGA.
E HOA MA, me whakahaere te korero
ki runga o te Kawanatanga. Kua
maha nga tau i whakaaro ai, i kite ai
nga iwi maori ki nga tikanga i wha-
karitea ai he Kawana mo tenei motu.
Kahore nga tangata i mohio i te tima-
tanga. I pohehe te whakaaro i reira
—i kawea ketia hoki i runga o nga
tini korero. Na reira i tupu ai te tupato
a etahi, hua noa, he tango whenua ia
ta te Kawana tikanga. Ka riro nga
taringa o Heke i nga tito noa o etahi
i tuakina ai te kara hei whakakahore i
te pakeha. I pera ano hoki te wha-
kaaro o nga rangatira  maori okonei i
tapu ai te whawhai. Heoi ra, na te 
ngakau oho. Kahore te Kawana-
tanga i whakaritea mo konei hei
tango whenua, otira hei arai, hei ma-
tuatanga, hei whakarite ture mo te
whenua.
Kua tokomaha nga Kawana: ko te
Hopihana ki mua, ko Pitiroi ki muri,
no muri i a ia ko Kawana Kerei, na, tae
noa mai ki to tatou Kawana nei, ko
Kawana Paraone. Kotahi tonu te
tikanga o enei Kawana, no te mea,
e ahu mai ana i te Kuini. Heoi
maori, keihea koia te wahi whenua kua
tangohia noatia o ratou? Mei he
whakaaro pera, kua riro pea tetahi
wahi. Heoi, keihea? Kao. Otiia
kua riro ke te nuinga o te whenua
mei kore te Kawana i haere mai. I
te mea hoki e takoto ture kore ana te
whenua, e haere noa mai ana te pa-
keha o ia wahi, o ia wahi e hoko noa
aua i te whenua mona, iti rawa te utu,
nui rawa te whenua. Na ka tae mai
ko te Kawana me te mana o te
Tare, ka whakamutua te hoko noa iho
i te whenua. Ka tahi ka haere ki
runga o te tikanga o te Ture. E nui
ana ano te whenua e takoto noa ana,
e kore e taea te aha e te tangata maori.
Otira, mana te hiahia ki te hoko, ka
whakaritea ano e te Kawana—takoto
ana te utu mo te wahi ka tukua mo
te Kuini, takoto ano ki te tangata te
wahi kahore i tukua. Nohoia ana e
te pakeha tona wahi, nohoia ana e te
tonu ture mo tetahi, mo tetahi. Ka
tahi; maori whai Makete hei hoko i nga
hua o tona whenua, ka nui haere te
moni i roto o tona ringaringa.
Ma koutou te whakaaro. I whiwhi
ranei nga tini tangata maori i nga tao-
nga pakeha imua? Inaianei, ka riro i
te tangata katoa e kaha ana tona nga-
kau ki te mahi. Na wai te huarahi i
whakatakoto? E hoa ma, na te Ka-
wana. Nana, ara, na te tikanga o te
Ture i ora ai te whenua i nga tini
raruraru. Kua utaina nga tikanga
pakeha ki nga tangata e noho tata
ana ki nga taone, no te mea ko ratou
e kite ana i te pai. Ko ratou e wha-
kakino ana, no roto no te tuawhenua,
kahore ano i ata kite i te pai.
Na! ehoa ma, whakarongo mai!
Ma koutou ano—ma koutou ano. Ko-
tahi ano te waka e hoe ai koutou me
te, pakeha. Ko te huarahi i taea ai
nga taonga, e puare ana mo koutou.
Ki te pai koutou kia u tonu ki te
mahi; ki te tohu i o koutou moni;
ki te whakarite i nga tikanga pai, e
kore rawa koutou e mahue ki muri e
te pakeha. Ka puare mo koutou te
huarahi ki te taonga, ka puare mo
koutou te huarahi ki nga pai katoa.
E hoa ma, me haere i ranga i te hu.
arahi pai kua oti te whakarite e te
Kawanatanga.
HE NEKE !
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Rangitikei, 7 o Tihema, 1857.
E HOA,
He korero tenei naku ki a
koe kia taia mai ki roto i te Nupepa
Tenei tetahi mea no roto i te wai
maori no Rangitikei nei. Te ingoa o
taua mea he Neke. Ko tona ahua, i
pango te tuare, i ma te puku; te roa
e 4 putu, te nui e 3 inihi. He wai
keri te wai o taua mea i kitea ai:
erangi koa ma koutou ma nga pakeha
e mohio mai te ingoa o taua mea.
Heoiano aku nei korero.
i Na TE RAUPARAHA TE RINGA.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Pitoone, Heretaunga,
Hanuere 27, 1858.
E hoa,
Mau e hoatu enei korero
kia taia, kia rongo ai oku hoa ki te
matenga o nga tangata o Heretaunga
Hanuere i timata ai te ua, he ua pai:
kahore i kaha, tae noa ki te 17 o nganga-
ra. No te po katahi ano ka ua, tae
noa ki te 18 o nga ra. Katahi ka
puta mai te waipuke, ngaro katoa nga
pakeha. Ka ngaro a waho o Pitoone
i te waipuke, ka puta te wai ki te
moana. Tona putanga i te urupa o
Pikopo, o Weteriana, ka karanga te
wahine, "ka riro nga tupapaku ki te
moana." Ka tahi au ka puta atu ki
waho o te whare, haere atu au ka ki
mai nga kotiro ki au, " ka riro nga
tupapaku." Ka tahi au ka ki atu, E*
hoa ma, tatou ka to i etahi o nga tu-
papaku ki uta; ka ki mai, "e pai ana."
Ka whakatika, ko au, ko te Watene,
ko Manihera, ko etahi i tae i a matou
kiuta, ko etahi i riro i tekaha o te
wai. Ka ki atu matou, E hoa ma,
haere mai—ka makariri hoki matou.
Ka haere mai ko Patara hei hoa mo
matou, ko etahi e ki mai ana, kia riro
i te wai, na te Atua te whakaaro kia
riro i te wai. Ka ki atu au, ki te mea
kahore tatou i kite e pai ano kia riro
noa atu i te wai. E hoa ma, he nui
te mate o nga kai—pou katoa i te
wai; nga tangata, mate iho i te wai.
Kanui te mate o matou, o nga pakeha
hoki. Nga kai pou koutou i te wai-
puke o Heretaunga; nga whenua,
keria iho e te waipuke. Ko nga
tangata, i mate i te riri a te waipuke,
kotahi te kau ma wha—he pakeha
anake. He korero tenei mo to matou
oranga noatanga i te wai. Na to
koutou hoa aroha,
Na HENARE TE PUNI.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Waiwetu, Heretaunga,
Hanuere 16, 1858.
 E hoa,
Tena koe. Tenei ano toku
aroha ki toku matua kia taia e koe
ki te Karere Maori. E hoa ma, kanui
toku aroha ki toku matua kua wehea
i au—e kore ia e hoki mai ki a matou
ko oku teina. Ka noho au i toku
whare ka mihi au ki toku matua; ka
puta au ki waho o toku whare ka mihi
au:—" Haere ra e koro I E oku teina
i mate, tirohia mai to tatou matua.
Tena to tatou matua te haere atu na
kia koutou."
E hoa, kawea atu toku aroha ki to
taua nei matua, ki a Parata Te Nuku,
kia taia ki te Karere o Poneke.

3 3

▲back to top
TE KARERE O PONEKE.
3
He tangi tenei na toku waene ki
toku matua;—
Kahore te mamae e kai momotu kino,
Te tau o taku ate U te tane ra e—
Ehara taku maori i te manu mai nei;
He hiriwa-koura, he toroa whakarangi
 No nga kurae ki Poneke ra e—
E rere e te ao, e tuku ki nga hiwi,
Kia tangi atu au te koha ki a Ropata.
Naku pea koe i wehe i a Tihema,
I te wa, e te tau, e awi taukiri ana te
hinganga
Ki te whare mataotao noa i—
E kai e Wiki—kati ra te kai,
 Kia inu atu koe i tona waipunarewa.
Tenei te wai toto te pakeha hu nei,
Hei waiheruheru moenga.
Uia, ma o tuakana mana e whakaki
Te pura o Tainu, ka makoha i te hau i—
Na to koutou nei hoa,
Na HARE PARATA.
Mo te Karere e Poneke.
Otaki, Hanuere 28, 1858.
E hoa ma,
Kua kite ahau i nga korero
o te Nupepa Maori nei,—ara, o te
Karere o Poneke. E whakapai ake
ana hoki ahau ki o koutou nei wha-
kaaro. Tenei hoki ahau ka tuhi iho
nei i oku whakaaro, ki roto ki te
Karere o Poneke, hei titiro mai ma
ngahoa maori, ma nga pakeha hoki.
E hoa ma, katahi ano te mea pai rawa,
ko nga mahi a o tatou hoa pakeha.
Ko te kura katahi; te pai o te kura he
whakaako i a tatou i nga maori ki
nga mea pai katoa. Haunga o tatou
hoa pakeha—na ratou hoki i kimi ka
 mohio ratou ki nga mea  e akona nei
e tatou. Koia hoki ianei ko tatou,
kia mau tonu, ki nga mea pai. ara,
ki nga mahi pai Kaua etahi e ta-
huri e whakakahe ki nga mahi a etehi.
Engari ano ko te mahi tonu, ma tatou
hoki e titiro, ki a te pakeha mahi,
kahore etehi o ratou e tahuri e wha-
kahe ki nga mahi a etahi—Nia te aha
ianei? Huatu, na to ratou tino mo-
hio ki nga ritenga. Meake pea
rite i a tatou etehi o aua mahi, ekore
ranei. Otira, ekore pea e tino rite,
inahoki kua tango etehi o tatou i enei
Nupepa. Koia hoki, me tango tahi
ki etehi mahi pai. Inahoki ko tenei
mea ko te Nupepa, he mea pai rawa—
he whakaatu hoki i nga korero pai
katoa i nga ritenga pai hoki a tatou a
nga maori a nga pakeha hoki.
E hoa ma, no te Maue i te 25 o
Hanuere nei i te awatea, ka haere
mai tetehi pakeha i Manawatu me
tana kaata ano. Ka haere mai ia ka
tae mai ki Otaki; otira ki waho, ki te
puau o te Awa o Otaki, ka waiho tana
kaata, ka eke ia ki runga ki te hoiho
mahi o tana kaata. Katahi ia ka kau
i te wai ka whiti ki tetehi awa. No
te taenga ki te Awa nui o Otaki, ara
ki tawahi mai o te whare o Kerei ka
tapotu te hoiho ki te wai. Katahi ka
kau te hoiho. No te kaunga tarewa,
tanga o te hoiho ka tahi ia ka marere
i runga i tona hoiho, ka totohu ki
Toto ki te wai—totohu tonu iho tana
pakeha, kaore hoki i kitea—ngaro to-
nu iho. I taua ra ano ka haere atu
nga tangata kimi, kaore hoki i kitea
tona tinana—e ngaro nei ano. Ka nui
te aroha ki taua pakeha—he tangata
pai hoki ia. Heoi ano enei korero.
Na HOANI HAKARAIA.
Mo te Karere o Poneke.
Heretaunga,
Hanuere 18, 1858.
KI oku hoa aroha e noho ana i nga
wahi katoa. He whakakitenga tenei
noku i oku whakaaro kia taia ki te
Nupepa hei titiro mo oku whanaunga.
Whakarongo mai ki taka ritenga mo
tatou mo nga maori e whakahe nei i
a tatou ano: erangi pea ma a ta-
tou tuakana pakeha tatou i wha-
kahe. Ko te he ra tenei o tatou:—
Ko. te whare kino, ko te moenga kino,
ko te kai kino, ko a tatou nei mea
kino katoa. E hara i a tatou  ake te
kuaretanga: no mua noa iho, na o
tatou tupuna, tuku iho inaianei. Ina-
hoki e mohio ana tatou, i mea to
tatou whakaaro, kahore he Atua i te
rangi, kahore he pakeha o Ingarangi
—no konei ka mau tonu te kuare-
tanga ki nga maori. Engari me titiro
atu tatou ki nga ritenga pai a to ta-
tou Kuini, kua whakakitea mai nei ki
te ao hei mahi ma tatou, ma te hunga
Karaitiana.
Ko toku haerenga mai ki Niu Ti-
rene nei, waiho atu e au oku matua
me aku tuakana i Teatamaurangi 
(Wharekauri). Toku taenga mai ka
kite au i te pai o au mahi me au ri-
tenga. Heoti, te puta te whakaaro
kia hoki au kia kite i oku matua, me
oku tuakana, me oku tuahine.
He korero tenei naku mo to matou
kuia mo Rahira te Amo, no te 8 o nga
ra o Noema i moe ai. Ka tata ia te
paremo ka mihi ia ki tana whanau, ka
puta tana kupu mihi ki ona teina,
nokonei ka timata i taua waiata aroha.
Ka hui maua ki te uhunga, ka tu to
maua ki runga, ko Hori Kararu,
ka poroporoaki;—" Haere atu ra
e kui, haere atu ra i runga i Ai-
tua. Ko te ara ano tena, ka tu mai
ano te ra ki runga." Ko Toa To
Whakakeko—" Haere mai e hoa ma,
haere mai e tama ma, haere mai e
hine ma, kia kite tatou i o tatou mate,
kia tangi tatou kia tatou. He tuku-
nga atu tenei i a ia ki te ra." Ko
tana waiata tenei:—
E kino koe e kuru,
 Ki te noho tahi mai,
Ka motu koe ko tawhiti;
 Ka rau aku mahara,
Mo te roimata ra
E paheke ia aku kamo;
Ea waia te kanohi
Ki te tirohanga atu,
Nga taumata ra,
Ou whakapau mahara.
He manu koa ngeau,
E taia te rere atu,
 E taia te hokahoka,
He parirau mo oku.
Kihai taku manawa
I piri mai ti ahau;
I tarewa tonu atu,
Te ao au e rere.
Na runga ana mai
O nga hiwi ra ia;
Kei tua te tane
E aroha nei i au,
E kaiarohia ana
I au ki te whare.
Heoti ano, ka mutu. Na to koutou
tamaiti aroha,
Na HIRINI WIREMU TE PEHI.
Ki te Kai ta o te Karere o Poneke.
Manawatu, 27 Oketopa, 1857.
E hoa, e te kai ta Nupepa. Tukua
atu aku korero ki roto i te Nupepa
hei tirohanga ma oku hoa maori. No
te 29 o Hepetema 1857 ka tae mai ki
au tetahi Nupepa. Ka koa au, mea
ake ana toku ngakau ia, ka tahi ano
ka whakatuheratia mai ki au te tatou
hei tomonga atu moku ki roto, rapu
ai i nga ritenga o te pakeha—e nunui
nei a ratou mahi—e hua nei a ratou
taonga. He ahakoa, me kaha tono au
ki te utu i aua Nupepa i te mutunga
o te awhe tau—a mua tata ake nei.
I roto au i te heki e noho ana inaianei,
kua puta atu te ngutu ki waho, e pio

4 4

▲back to top
4
TE KARERE O PONEKE.
ana. E hoa ma, whakarongo mai kia
whakaaturia e au ki o koutou nga
heanga o te tangata maori I mua i
a matou tupuna, ko te ingoa o te
pakeha ko Waraki: te raka o te
whare, he makatiti. No reira te
Waiata a toka tupuna, a Tumuaki:—
Na taku tama au i tiki mai i whakapeti ki
te piharoa.
Tikina e tama te toka i Oropi matakitaki takiri koe
I te matiti o te whare o Waraki
Ko te ingoa o te toki tuatahi i riro
mai i oku tupuna ko Pekenene—he
iti hoki no te toki. Te kamikani ra -
kau i meatia e Hueto hei pata tangata;
nonaianei ka tahi ka kitea, aue, tera
ke ta te kani kai, he rakau. I puta
iti mai nga mea katoa o nga Pakeha
imua. Katahi nei ka puta nui mai
etahi, ko etahi kei te ngaro atu ano.
..................... Heoti ano, ka motu,
Naku te to koutou hoa aroha,
Na HENARE HARAWIRA TE HEREKAU.
Ki te Kai Tuhi o U Karere o Poneke
Waiwhetu, Hanuere, 1858.
E hoa ma, e nga hoa aroha. He
korero tenei naku mo taku hanganga
i te Whare Karakia o te Hahi Wete-
riana i Waiwhero, ka oti. Ka hiahia
toku ngakau kia hoatu taua korero
kia taia ki te perehi kua oti nei te
whakarite e te runangatanga o Po-
neke—hei hoatutanga hoki i nga ingoa
o ratou i kohi moni. Na te Pura i
tuku mai ki AU tetahi pukapuka kohi-
kohi moni ki o tatou hoa pakeha—
kohia ana au i a ratou £12 0s. 6 (1.
Huihuia katoatia nga mea i kohikohia
£50 178, 6d. Tenei ano hoki etahi
kupu ruarua nei, kei raro iho nei. Ko
etahi o nga papa he papa tawhito, ko
etahi he papa hou; ko etahi o nga
pou, he pou tawhito, ko etahi he mea
hou. Ko te kai hanga i tenei Whare
Karakia ko au ano. Kahore he utu
ki au. Naku ano te whakaaro mo te
utu kore. Ki taku whakaaro, mehe-
mea na te pakeha i mahi, e rima te
kau pauna, a, nuku atu ranei. Ko te
roa o tenei whare, 32 putu; ko te
panui, 14 putu; ko te tiketike, 9
putu, 6 inihi. Ka mutu enei kupu.
Whakarongo mai, e hoa ma, e nga
tangata hoatu korero kia taia ki te
perehi, ara he ki ake koa tenei, ko o
tatou haki, rara i o te tangata maori,
e haria mai nei i roto i nga Nupepa.
Heoiano, ka mutu.
Mo te Karere o Poneke.
Waikawa, Tihema 24, 1858
E HOA MA,—Tena ra koutou. E
kimi ana au i te whakaaro o nga mahi
e tupu ai te tangata—e titiro ana ki
te ara e tupu ai te kino; ka tahi au
ka mahara, koia ano ko te moni te
putake o te kino. E hoa ma, tenei
taka kupu, kia rongo mai koutou. Me
tahuri te tangata ki te ahuwhenua kia
tupu ai te tangata. Ki te mea ka
kore te tangata e tahuri ki te whaka-
tupu i nga hua o te whenua e kore
tena e tupu, no te mea e ahu ana tona
whakaaro ki runga i nga mahi raruraru
o te ao. E hoa ma, kei rite ra tatou
ki nga whakatauki a o tatou tupuna,
" he toa paheke te toa taua, tena ko
te toa mahi kai, e kore tena e paheke."
Heoti ano,
Na to koutou hoa aroha,
Na to NAERA TE ANGIANGI.
Mo te Karere o Poneke.
Heretaunga, Tihema 5, 1857.
E HOA UA,—E nga kai tuhituhi o
nga korero maori, e noho ana ki
Poneke, ki Heretaunga. Tenei ano
taku korero atu ki a koutou katoa.
Titiro iho ki taku Whakatauki, e ai te
tipuna. Koamaruwakatare, ko te
pou tena i pou ai a Puheonaki, i mana
mai ia i Rotoaira, ka haere mai i te
heke; no tona taenga mai ka marena-
tia e Ruataranaki; no reira tena pua
Pukeonaki, te Waimounga e au e
Taranaki, te tairi e te koha. E wha-
karongo ana a Ponakai, ka mea te
kapu a Ponakai, kaupehapeha ko au;
ka ta te tira o Haimata Tauturangi.
Kei mea mai koutou no naianei tena
maunga i marenatia ai—no mua no te
taima i nga ra o era whakatupuranga
tangata.
Heoiano, , ka mutu:
Na MATIAHA.
KO TE WAIATA A TIPONA, MO TE
REHU.
E ua e te ua, tawai kohutia;
Te ata whaki iho
Taku pana ki a au,
Kia mohio roto,
He tangata kei waho.
E kore au e whanatu;
He hurirua tangata;
Kei pau kau mai,
Nga muna ki a au.
Maku ano au e tatari
Ki te karewarewa,
No runga i nga pae,
No Taukokako;  
Whakaea marire atu,
Aku parirau.
E hara hoki koa
Kei haea mai au;
Kati ake pea,
I era mahinga.
Wa*. 0-7— ^..1.- Tir--.^-
NGA RITENGA O TE HOKOHOKO.
NGA KAI O TE MARA.
Witi, e whitu hereni me te hikipene
mo te puhera (62 pauna)
Paraoa, 17 hereni, 19 hereni, mo te
rau pauna.
Papapa Witi, I hereni 3 pene, mo
te puhera (20 pauna).
Paraoa tuatoru, 10 hereni mo te
rau pauna.
Kanga, 10 hereni, 13 hereni; mo te
puhera (56 pauna).
Taewa hua hou, IO hereni, 12
hereni, mo te rau.
NGA KAI KINAKI.
piwhi. 4 pene mo te pauna.
Kiko Hipi, 4 pene, 5 pene, mo te
pauna.
Kuao kau, 5 pene, 7 pene, mo te
pauna.
Poaka ora, 3 pene, 4 pene, mo te
pauna.
KO ERA ATU MEA.
Pata (hou), 10 pene mo te pauna.
Pata (tote), 7 pene, 9 pene, mo te
pauna.
Hua heihei, 2 hereni mo te kau ma
rua.; 
Poaka whakapaoa, 9 pene, 1 hereni,
mo te pauna.
Tiihi, 1 hereni mo te pauna.
Pipipi, 6 hereni, 9 hereni, te mea
kotahi.
Kuihi 4 hereni, 6 hereni, te mea
kotahi.
Parera , 4 hereni, 5 hereni, takirua.
Heihei, 4 hereni, 5 hereni takirua.
Muka papai, 20 hereni mo te rau
pauna.
HE KIWI! HE KIWI!!
EHOA MA, e nga kai-whakangau
Kiwi, tahuri mai. Ko au tenei e
hiahia ana ki etahi Kiwi kia hopukia
mai e koutou—hei te mea ora.
Kei te pai o te manu te ritenga mo
nga utu: otira, ko te utu ano tenei e
pai ai au:—
Mo te mea rahi ......... £200
Mo te mea iti ............ 100
Ma te pai o te manu ka whakanuia
ai nga uta, ma te kino ka whakaititia
ai. A, e pai ano kia maha nga kiwi
—kia rua te kau noa atu—e hokoa
katoatia e au.
NA TE PERA.
Poneke,
4 o Pepuere, 1858.
I taia tenei Nupepa i te perehi o
MAKENIHI raua ko MIUA, i Poneke. .