TE KARERE O PONEKE



Ko te kai rapu, ko ia te kite.

 

[VOL I,  TAITE, 31 O TIHEMA, 1857, NO. 15]



The "KARERE O PONEKE" is pub-

lished every Thursday morning.

TERMS OF SUBSCRIPTION;- Twenty

Shillings per annum, payable half-

yearly.

TERMS OF ADVERTISING;- Three

pence a line for the first insertion of

all advertisements, and Two pence a

line for every subsequent insertion.

Advertisments wil be continued and

charged for until counter-ordered:

such orders in writing, as also all Ad-

vertisements (in English) will be re-

ceived at the INDEPENDENT Office,

Lambton-quay, on Tuesdays, at any

time before 4 o'clock, p.m.



PANUITANGA.

MEHEMEA ka hiahia te tangata
ki te tuhituhi reta kia taia ki
roto ki tenei Nupepa mo tuhi mai

"KI A TE PURA,
KAI TUHI o TE KAREKE o PONEKE."

Otira, ma taua tangata ano e utu
nga kapa e rua, e toru ranei, mo te
mera—kia tika ai te kawenga mai.



PANUITANGA.
KO nga tangata Maori kua tango

mea i toku Whare hoko taonga i
Poneke, na kahore ano i utu, me
hohoro ratou te whakarite i aua utu;

kei tahuri atu au ki te Kai Whakawa.
No te mea, ko nga Pakeha no ratou
nga taonga i au, kua pa mai ki nga
atu;—heoi ra, ma te homaitanga i era
moai ka kaha ai au te utu i era pakeha.

NA WIREMU TONIKI.
Otira, na Maia.



KO EKEREHA 

HE HOIHO TARIONA

HE Hoiho papai rawa tenei; ko
tona matua tane ko Hamihona

—ko te hoiho tera o te Hamona, i
utaina mai ra hoki i tawahi. Ko nga
tau o tenei tariona, ewha; ko tona
kara, he whero; he hoiho whaiti—ata-
ahua hoki. Te kau ma rima nga hoi-
ho uwha i ekengia a e ia i te tau kua
pahure nei,—a, hapu katoa ana ratou.
Kei Wangaroa e noho ana inaianei—
kei te kainga o Te Miti raua ko Re-
wana. Hei te tuatahi o Noema, (te
marama e takoto ake nei) ka timata ai
tana mahi whakaeke. Ko te utu mo
te whakaekenga kotahi, e toru pauna,
me nga hereni e toru, (£3 35s.) Ko
te kaari hei nohoanga mo te hoiho ina
tukua atu kia ekengia, he kaari papai

—he pai hoki no nga karaihe (taru-
taru); kotahi te marama e noho ana ki
reira kahore he utu,—heoi ano te mea
e utua ko" te whakaekenga kautanga.
Wangaroa, Wairarapa,
1 o Oketopa, 1807.



HE KAI HOKO MUKA, ME TE HU-
RUHURU HIPI.

KO nga tangata o raro iho nei.
He nui te utu e homai ana e
ratou.

Ko te WAHAREI ma.

(Worsely & Co.)
Poneke.



PANUITANGA.

HE HOIHO kei te haereere i Pa-
ramapoa, i Poneke nei. He
uwha taua hoiho; ko te ahua, he
whero; e haere tahi ana me tana kuao,
—he miura te kuao. Na 1 ki toku wha-
kaaro noku ake ano tenei hoiho (mo
tana kuao hoki), otira, he tupato
noku kei tango pohehe au i te taonga
o te tangata ke, i panuitia ai e au enei
korero. Tera pea he tangata kua
ngaro tona hoiho: heoi ra, me haere
mai ia me titiro—koia ranei tenei.
A ki te tika ka whakaae au kia riro te
hoiho nei (me tana kuao) i taua ta-
ngata. Ko nga utu mo te hopuranga,
mo te ahatanga ranei, mana ano e
whakarite.

Na WIREMU RAKIWHATA.

(Wm. Luxford.)
Hepetema 23, 1857.



HE KOURA!

KO nga pakeha o raro iho nei, he
kai hoko Koura, ki te moni. E
nui ana nga utu e homai ana e ratou.

Ko te POURA ma,
(Wm. Bowler, Son & Co.)
Ko enei hoki,—

Ko TUATI ratou ko KINIROHI ma,

(Stuart Kinross & Co.)
Poneke,
17 o Hepetema, 1857.



PANUITANGA.

TE TIMA WONGA WONGA.

WHAKARONGO MAI! e koutou,
e nga tangata e mea ana ki te
haere i runga o tenei Tima. Kia
takoto ra ano nga utu, ka tahi ka tika
kia eke te tangata ki runga. Ki te
mea ka waiho kei muri o te ekenga, ta
homaitanga, na, ka nui ake nga utu.
Na TE TAKANA.
(R.J.Duncan)
Poneke.

TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite.
TAETE 31 o TIHEMA, 1857.
TE MUTUNGA O TE TAU.
E HOA MA, ko te ra whakamutunga
tenei o te tau 1857. Me pewhea
ranei he tikanga mo to tatou nei Ko-
rero i roto i te tau e takoto ake nei—
te tau 1858? Me mahi tonu ranei i
te perehi reo maori, me whakamutu
ranei ikonei? Ki a koutou, e hoa
ma, te whakaaro: kei te homaitanga
o nga utu te tikanga. Ki te takoto
wawe nga utu, ka tahi ka kitea to
koutou hiahia mo tenei Nupepa kia
mahia tonutia; otira, ki te hapa nga
utu, ka meinga tera he take whaka-
mutu i tenei mahi. Kei whea ra huki
he utu ma nga kai mahi ina kaipono-
hia e koutou?
Kei te tau tonu iho to kanohi o te
Maori ki runga i te Pakeha, me te
miharo ano, me te ki, "Anana! te
mohio o tenei iwi, o te pakeha." He
pono ra, he iwi nui, whai whakaaro,
whai rangatiratanga. Na te aha koia
i kake ai tenei iwi? Na te mohio-
tanga. Ko te huarahi o te mohio-
tanga, he Pukapuka. Ko nga ritenga
katoa o te mohiotanga kei roto i te
pukapuka e mau ana—" ko te kai
rapu, ko ia te kite." Hore rawa he
mea a te pakeha e ngaro ana: taia
rawatia ana ki te pukapuka—mau
tonu.
Ata whakaarongia tenei mea, e hoa
ma. E pai ana ranei koutou kia wha-
kakahoretia te Nupepa Kei pohehe
noa te whakaaro, erangi kia marama.
Kia tupato, o hoa ma, kei araia kou-
tou tetahi o nga huarahi o te mohio-
tanga—kei tapahia pohehehtia  te pou
u tenei  whare u meinga ana Ka wha-
kaarahia.
E rite ana to tatou nei Nupepa ki
to waka maori ka manu ki to wai.
Ka tu te komaru, ka uaua nga kai hoe,
ka tere! ka tere! Kia toremi te
ra, kia pouri te Ao, ka u taua waka
uta, ka moe tona iwi. Mo tatou nei
—kua u to tatou waka ki uta. Kei
roa tatou o moe ana, e hoa ma: tatou
 ka ara, ka whakatakoto tikanga—
meake ka ao te ra. Me whakatika
nga wahi katoa o te Ao, kimi ai i te-
ra taonga nui, i te mohiotanga—me
tahuri ke ranei te ihu o to tatou waka,
me huki atu ki te kainga noho ai i roto
ite pouritanga; i te kuaretanga?
A, ki te pai koutou  kia rere tonu to
tatou waka, whakatakotoria nga utu
ma nga kai hue, whakarewaina  te
taura, kokiritia to tatou waka, tohungia
te ihu ki waho: meake ka ao te ra—
ka puta nei te tau 1858!
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Heretaunga,
Pitoone, Tihema 22, 1857.
E hoa,
Tenei ano taku korero atu
ki a koe. E mea atu ana ahau ki a koe
kia taia e koe aku korero ki roto ki te
Karere o Poneke mo te paremotanga
o toku teina, o Ihaka Aperahama Ra-
whi. Kua mate ia kua moe tona
tinana ki roto ki te Urupa. Ko te
mea i tuhituhi atu ai au ki a koe he
pai no taua tamaiti. Ko tetahi tenei
o nga tamariki o taku kura, kihai roa
nga marama e noho ana ia ki te kura
ka pa mai ki a ia te tahi mate nui; ko
te timatanga o toua mate, he kirika,
he mare; kihai hoki i mutu a taea
noatia tona matenga. Kia rongo mai
koutou, e hoa ma ki toku pouri mo
tenei tamaiti. Kahore i roa nga ra e
mahi ana ia i te Kura kua kite i a ia
nga pukapuka maori. Muri iho, ka
akona e au ki te Tuhituhi ka mohio
ia ki te tuhituhi: nui rawa tona mohio
ki te korero pukapuka pakeha, ki te
tuhituhi Whika, ki nga Waiata Pa-
keha. He hiahia toua ki tenei mea
ki te Kura. Kihai hoki i maha ona
ra ki te Kura—e wha ano ona marama
ki te kura, ka tangohia rawatea e ia te
mohiotanga.. Nui atu toua hiahia ki
enei mahi a te Atua kia mahia e ia.
I nga ra, i nga po, i rapu tonu ia i nga
pukapuka pakeha, i nga ia o enei
marama e wha. I nga ra o Akuhata
ka pa te mate hi a ia: i nga ra tima-
tanga o Noema ka kawea ia e au ki
te Whare Turoro  i Pipitea kia kite te
Takuta i a ia. Otira kihai i mea ki a
noho ia i taua whare—he aroha no na
ki o maua matua. No tetehi atu ra
ka kawea ano ra kia kite to Takuta i a
ia, ka whakaae ia kia noho ia i reira.
I a ia e noho ana i reira, tana mahi he
korero i ana pukapuka naku i hoatu
ki ana pakapuka i nga po, he inoi ki
te Atua, ki toua kai hanga, ki tona
kai tiaki. Ite 3 o Tihema ka haere
au kia kite i a ia. E pai ana ia i
aua ra- Ka mea mai ki a au, kei
pouri au ki a ia. Ka mea atu au,
kaore au e pouri, e pai aua. I te 14
o Tihema ka haere katoa matou kia
kite ia raua ko te matua, ko Wereta—
i reira tahi rawa e takoto ana. Nga
mea i haere kia kite i a ia, ko ona
Tuahine, ko ona Whaea, me ona Ma-
tua. Ka kite ano au i a ia e titiro
ana ki ana pukapuka, ka patai auki aia,
E pouri ana koe. Ka ki mai, Kaore, e pai
ana. Ka mea atu tona tuahine a Maka-
reta Ngapaki kia ia, E pehea ana koe?
Ka ki mai, e pai ana. I te ahiahi ka
hoki mai matou ki Pitoone; i te 20 o
Tihema ka haere au kiu kite i a ia, i te
Ratapu—rokohanga atu e au kua kino
te ahua o nga ngutu, o nga kanohi, ka
mea atu au, Kua pouri pea koe?
Ka ki mai kia au, Ae, kua taimaha au,
kua pouri noa iho toku reo ki te ki
atu ki a koe. Ka tatari au ki te Taku-
ta kia tae mai, kia mea atu au ki a ia
kia riro ia au ki waho. Ka mea mai
te Takuta, Ae, e pai ana. I te 10 o
nga haora ka riro i a au ki waho ka
tae ki to matou whare, ki te whare o
Ihaia Porutu, ka takoto i reira. I
taua ra ano i te ahiahi ka ma e au
tona whakaaro, ka mea atu au ki a ia,
Ko wai tou kai whakahari—ka ki mai
ki a au, ko te Wairua Tapu: ka mea
atu au ki a? Na te aha koe i mohio
ai ko te Wairua tou kai arahi. Ka mea
mai ia ki a au, e whakapono ana ia
ko te Wairua kei a ia e tiaki ana
i a ia. I hari toku ngakau kia ana
kupu. Te take o toku haringa,
no te mea i tukua katoatia e tenei
tamaiti ona wahi katoa ma te Atua—
i whakapotoa katoatia e tenei ta-
maiti tona ngakau me tona tinana,
me tona wairua ki te Atua, no te mea
kihai i roa toua rapunga ki nga
Karaipiture i whaia tonutia e ia te ma-
tauranga ki nga mea mo to tinana, me
te whakapono i whaia tonutia e ia, a,
mau ana iaia te whakapono me te
wehi ki te Atua. Ka mutu taku patai,
ka mea ia, Tukua au kia haere. A.
ka tukua ata e au kia haere ki tona
matua i te Rangi. E wha ano nga
marama i whaia ai e i a te whakapono
me te matuaranga—waiho kau ana te
'" '' Ta- i.;... .... \_

TE KARERE O PONEKE.
3
ona Matua, me ona whaea. Kua tae
atu ia ki te ao marama, ki te ao hari,
ki te ao kororia.
I tuhituhia ai e au enei korero kia
mohio nga tamariki katoa e noho ana
i tenei pa, kia titiro koutou ki nga
ritenga o Ihaka, he tauira ia mo kou-
tou—mo tatou katoa, kia haere tatou
i runga o te whakapono ki te Atua;
me nga Kaumatua hoki kia penei
tahi tatou kia haere i runga o te wha-
kapono ki a te Karaiti.
Heoi ano.
Na to koutou hoa aroha,
Na WI HAPI TERAWHARITUA.
Ki U Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Otaki,
Tihema 22, 1857.
E hoa, e te kai ta o te " Karere o
Poneke." Tena koe. E Tama, tenei
koa aku kupa mau o ta mai ki te ka-
rere maori, hei titiro iho ma oku hoa
e tuhituhi reta atu u ana kia taia mai.
Heoti ano ki & koe.
E hua ma, tena ra koutou. Tenei
aku kupu hei titiro iho ma koutou —hei
whakatikaiho  ma koutou, hei whakahe
iho. Ki taku whakaaro, e hoa ma, e
peneitia ana o tatou whakaaro me te
reihi hoiho e ata whakariterite nei.
KA rite, ka pa te karanga a te ranga-
tira, " Tena, purei." Na, katahi ka
oma nga hoiho, ka kawe, ka kawe, ka
kawe, ka kawe ano te hoiho tere, ka
riro i a ia te pahi, na ka utua ia ki te
utu tika, i whakaritea ra e te ranga-
tira o te reihi. Ko te whakaaro o nga
tangata matakitaki me nga tangata e-
ke hoiho, kia tae ki te pou i karangatia
ra e te rangatira hei pahitanga ka
riro nga utu.
Waihoki e Tama ma, ko tana reihi 
ra hei ria "ia hu t;^o^ hi taki wha- !
ku";;-". 5'..'/:-. o'! v.:i'- i i;;,';'. minita 1.0
whak;ahi ;."; ';e ^^ Ihi !^eii;iI;^;ga
ma, (:".t,ori. Kua eti .."io i nga k^-I'>v;.:.ua.
te whakaau: r:ai ta pou hei raihi! 211 ea
ma takou, ao te Kura. I riro mai i
kona o te pakeha mohiotanga, i riro
mai i kona ona tohungatanga, i riro
mai ikona ona mea katoa—e ai ta nga
Kawana e whakaatu   mai nei ki a tatou
Ki toku whakaaro e whakariterite   ana
tatou i o tatou whakaaro, a, ka rite,
na, katahi tatou ka purei, otira
ehara ia i te  purei hianga; he kupu
whakarite kau ake tera. Na, katahi
4..»..., 1-^ ,. ta-. ^^ ,, ai o i.-.1 [.-^iro Ika I.".tva' 1-1. i--»
kawe, ka kawe, ka kawe ano pea te
utu tika, ara a matauranga raua ko
tohungatanga. Ara e ki ana au e
pera ana te tu. Kaore, e purei tau-
patu kupu ana te mahi e tuhituhi
whakaaro nei kia taia mai ki te karere
maori. Te mahue noa o te tangata
mauri porangi. E hoa ma, kaore au i
kite iho i penei ua te korero a te kai
ta, o te karere moari, tuhia mai o
koutou whakaaro hei taupatupatu i o
koutou whakaaro ano. Engari i pe-
nei, ua, tuhia mai i ou whakaaro kia
taia. Na ko tenei, ka nui ano to he
ki toku whakaaro, ka kotiti ke ano te
hoiho ki toku whakaaro.
Whaiho atu kia kotiti ana, ko te utu
anake ta etehi e whai ai. Waihoki ka
nga tangata whai whakaaro ki au
waiho atu kia he aua, ko te utu anake
tana e whai ai kia homai ia ano nga
utu nei, a matauranga raua ko to-
hungatanga. Ka tahi ka tahuri atu
ki te mea i kotiti ke ra whakaako atu
ai. I peneitia hoki e tatou te mahi-
nga ki te ara minita, ko te pou
ko te minita. Na ka tahi tatou ka
omaoma, na, ka kotiti haere tonu
etehi; ka kotiti haere tunu etehi,
a tae atu aua ki te minitatanga Ka
tahi ano ka tahuri mai ki te whaka-
ako i nga mea i kotiti ra, Ara, me
penei he ritenga ki toku whakaaro,
ka nui ano te tika ki au nei. Ki a
koutou nei; ka nui pea te he, wara
meaha?
Heoti ano aku kupu.
Na to hoa aroha,
Na ARAMA KARAKA RIPIA.
Waikawa, Tihema, 25, 1857.
E hoa ma, e oku whanaunga e
noho nei i tenei moutere i Niu Tire-
ni, whakarongo mai hoki koutou ki
taku kupu, tenei ianei he putanga ake
ki te pai o nga  mahi a te Atua te pai,
no te whakaaro, ko te homaitanga i te
whakapono kia tatou no reira ka noho
pai tatou, ka tahi ka whakaaro ake
tenei ano te mea hei whakararata he 
whakapono.  Rokohanga iho e waere
tonu ana i roto i te  apiapi, ko te apiapi
ra tenei; ko tatou, ritenga o mua, ina-
ianei kua hikoi atu o tatou waewae
ki runga ki te matauranga. E hoa
roa, kia kaha tatou ki te tono atu i
tetehi matauranga mo tatou kia ma-
tau ki tatou ki ona ritenga ki o te Pa-
i,-aia i-, i?-i t;.rri na Ira ^w^nn^<,^^10 tatou 1-5
te rapu i o ratou ritenga i o te Pakeha
ka pera tatou me te kuri kuihi, ka
kite mai i te tangata ka oma, kei pera
hoki o tatou whakaaro, kei kite atu i to
matauranga koi oma ko te he tonu
tenei, engari ano mana te haere mai,
haere tahi atu ka tahi ano ka tika,
Titiro iana tatou ki to kupu a Hihi, e
mea ana hoki tana kupu, tukua ata au
kia kite i te mata tangata. Ka pera
hoki au me Hihi, ka mea ako hoki au
inaianei, tukua atu hoki au kia kite i
te mohiotanga he oti, e pupuri ana
ano te ngakau pakeha i toku tinana,
e karanga ake ana ano te ngakau pai,
tukua atu e hoa ki te rapu i tetehi
matauranga mona ano. E hoa ma,
tokorua enei tangata he rangatira
anake no toku tinana. Tenei hoki
tetehi kupu na whakaotirangi  no te
unga mai. Tainui ki Aotearoa Niu
Tireni, ka kite i te awa a te Atua e tu-
hera ana, ka put; i tana kupu. Kati ho-
kira, kia tu whakatane ake au ki runga.
E hoa ma me penei hoki i he rite-
nga ana tatou me ta whakaotirangi, me
tu whakatane hoki tatou ki nga ritenga
o te pakeha, ara, ki nga mea e kitea
iho nei o tatou. Tenei huki tetehi kupu
ua Rikikorangata raua ko to Ruru, i
penei na ta raua kupu, meikoro  te
hika haere i rangona ai tenei kainga
a Patetere. Ko tenei kupu aku, hei ri-
tenga mo te whakapono, ma koutou
e rapu iho etehi ritenga o tena kupu.
Na to hoa,
Na HENARE TE HATETE.
AKARANA.
He huihuinga no nga pakeha ngatahi
me nga Maori
No te ahiahi ka tahuna nga rama
ka whakatika a To Haupapa  ki te
korero. (Ko ana korero enei i whaka-
pakehatia e Te Peka):—
Tena koutou, o nga Pakeha E
nga wahine Pakeha, tena koutou. E
nui ana te hari o tuku ngakau mo
tatou ka huihui tahi i roto i tenei
whare whakapaipai.  E mea ana ahau
ua te tikanga o te whakapono i tua-
kana ai i teina ai tatou. Na nga ture
pai u to tatou Kuini i tupu ai nga
mea p; a i roto i a tatou; a kua tae
mahi  hoki nga taonga o Ingarangi ki
tenei whenua. Otira tenei ano nga
tini he, nga mea kikino to mau toua
nei,—te kohuru, me era atu hara
whakarihariha; me whakamate enei
e tatou. E mea ana ahau ki a koutou
e nga hoa Maori kia whai tatou i te 

TE   KARERE       O  PONEKE.
tikanga o te Pakeka. Kia uaua tatou kia riro mai ai etahi o a ratou taonga ma tatou ; kia whiwhi ai tatou ki te mira ki te parau ; kia papai ai he kai mo a tatou tamariki, pai ake i a tatou kai o namata. Ko to waiata tenei i whakamutua ai te korero : — E hau o raro, nou te huka E kai ki taka kiri ; E tapu to tira, te ringia Ki te roimata tere haere na. Me tuku koe ki to whenua. Ma ta hari atu, E te hau tonga i au i Ki te hiwi o Horohoro i raro. Kia marama ai Taku whakamou atu, He kohu waiariki No te Ruapeka; I te tai tokerau I a Petera, E ! Homai te aroha Kia tangi ata au ; Huri i aku kamo, He wai moana no Rotorua. Me huna aku mihi, Nga turanga i te tau a Atine. Naku koe i tuku, He whakaaronga he I taku tinana, Te turakina atu Nga rakau e arai mai na Tihi ki Tairi. Ka ngaro ra koe i te huka. I waiatatia ano hoki enei i taua ahiahi, — ko te Hari nei, "Toia te waka," me te Ngeri nei, "Ka mate, ka mate." Ko TE TANGI MO HlHI, NA TONA WAHINE. Tera nga tai, E aki ki te rae, O Mangauika ra ; He tohu aitua, No te tau kua riro ; Me kowai te Atua, Nana i kawhaki, Hihi, ki te mate ? E iri noa mai ra, I runga te whatarangi, E tama, whakaaro kore Kei o teina, Hai tawhitawhi, Ka hoki whakamuri; Taria, e tuku atu, Te whana kai tangata,Ma Hou-a-Hru, Mana e whakaruku, Ko te riri a te po ; Tena ka paea Ki wairoto, ra ia; Ma Ngati-Koroki, Mana e homai Kia kite iho au, 0 hua whakairo, 0 Whanakenake, I patupatua iho ; I werohia pea Ki te ake rautangi ; Ehara i te tane, He huia tu rae ; He toroa whakakopa, No runga o nga hiwi Ka paku ki tawhiti Te pu, ki Tararua, Ka hoki mai e te tau, Te moenga i a au : Taku manu korero, Tiu ana ki te muri. No te Pukapuka Waiata a Kawana Kerei. NGA RONGO 0 TO TATOU MOTU. E meinga ana kua pakaru mai tera mate kino rawa, te Koroputaputa, i roto i nga iwi o Akarana. Kua tae te tutu a te Hapuka ki nga Rangatira o Wairarapa hei tono i a ratou ki te whawhai. Meake a te Makarini ka pata mai : kei te huarahi pea ia inaianei. No te marama o Oketopa nei i ti-mata ai i Akarana ho Nupepa reo maori — ko " Te waka o te Iwi." To-na kai tuhi, ko Hare Oriwa Reweti. Kotahi tona putanga mai i roto i te marama. Kahore ano i mutu noa te pakanga a Tirarau raua ko Paikea. He whe-nua te take. E ahua riterite aua to Rangiawhia iwi ki te pakeha : e arumia tonutia ana e ratou nga ritenga ahuareka a nga tuakana pakeha. No te 11 o nga ra o Noema kua pahure atu nei i huihui ai nga maori ngatahi me nga pakeha, i Akarana, mo te whakakitenga puawai, aha,, aha, e tapu ake ana i te one o tenei motu. He ritenga pai tenei, kia whakataetae te maori me te pakeha ki nga mahi ahuwhenua— ma reira hoki ka kakeNGA MEA I TE MAKETE. Poneke, 31 Tihema, 1857. TE MIRA HURI PARAOAO TURIRI. — Witi, 8 hereni, 9 hereni, mo te puhera; Paraoa, £22 mo te tana ; Papapa Witi, I hereni 6 pene, mo te puhera; Paraoa tuatoru, 15 hereni mo te rau pauna. TE MIRA o KAMERONA. — Witi, 9 hereni, 9 hereni mo te hikipene; Paraoa, £22 mo te tana ; Papapa Witi, 2 hereni mo te puhera; Paraoa (uatoru, 15 hereni mo te rau pauna. Pera tonu nga utu i te Mira, o Renau. NGA KAI o TE MAUA. — Taewa, ta-whito, 10 hereni mo te rau; karata, me te Tanapa, 8 hereni mo te rau ; Puka, 1 hereni me te hikipene mo te kau ma rua. NGA KAI KINAKI. — Kei te tutara tonu te utu mo te piwhi, mo te kiko hipi hoki. Te utu mo te Poaka ora e rima pene mo te pauna; kuao kau, 7 pene, 9 pene, mo te pauna. Kanga, 10 hereni, 13 hereni, mo te puhera. Ko ERA ATU MEA, — Pata [hou] 1 hereni, 1 hereni 2 pene, mo te pauna; Pata (tote) 1 hereni, mo te pauna; Hua heihei, 2 hereni, mo te kau ma rua. Poaka whakapaoa (Ingi-rihi), 1 hereni 4 pene, 1 hereni 8 pene, mo te pauna ; Poaka Wha-kapaoa (Niu Tireni,) 1 hereni mo te pauna. Tiihi, 1 hereni, 1 hereni 4 pene, mo te pauna; Pipipi, 6 hereni 9 hereni, te mea kotahi ; Kuihi; 4 hereni, 6 hereni, te mea kotahi ; Parera 4 hereni, 5 hereni, takirua ; Heihei, 4 hereni, 5 hereni, takirua; Muka papai, 20 hereni mo te rau pauna. Kua korero au ki nga rangatira o nga Mira-huri-paraoa o Poneke — ko Renau, ko Turiri, ko Kamerona. Ko te ritenga mo te puhera na ratou i whakaatu mai ki au koia tenei : — Witi papai rawa, — 60 pauna mo te puhera. Witi tuarua, — 62 pauna. Ooti,— 42 pauna. Parei, — 50 pauna. Kanga, — 56 pauna. Ko te nuinga o te witi e kawea mai ana e te maori ki te hoko, he witi tua-rua, ara, kahore i ata ma ; no konei i whakanuia ai nga pauna o roto o te puhera : erangi te witi no Poti Kupa he witi ma, he witi papai, — 60 ona pauna i te puhera. — KAI TUHI. I taia tenei Nupepa i te perehi o MEKENIHI ram ko MIUA, i Poneke,