TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite
Vol 1.]
TAETE, 17 O TIHEMA, 1857,
[NO. 13.
The "KARERE o PONEKE" is pub- 
lished every Thursday morning.
  TERMS OF SUBSCRIPTION; Twenty
Shillings per annum, payable half-
yearly.
  TERMS OF ADVERTISING; Three
pence a line for the first insertion of
all Advertisements, and Two pence a
line for every subsequent insertion.
Advertisements will be continued and
charged for until counter-orderd:
such orders, in writing, as also all Ad-
vertisements ( in English ) will be re-
ceived at the INDEPENDENT office,
Lambton quay, on Tuesdays, at any 
time before 4 o'clock, p.m.

PANUITANGA.
MEHEMEA ka hiahia te tangata
ki te tuhituhi reta kia taia ki
roto ki tenei Nupepa me tuhi mai
"KI A TE PURA,
KAI TUHI O TE KARERE O PONEKE.'
Otira, ma taua tangata ano e utu
nga kapa e rua, e toru ranei mo te
mera—kia tika ai te kawenga mai.
PANUITANGA.
Ko nga tangata Maori kua tango
mea i toku Whare hoko taonga i
Poneke, na kahore ano i utu, me
hohoro ratou te whakarite i aua utu;
kei tahuri atu au ki te Kai Whakawa.
No te mea, ko nga Pakeha no ratou
nga taonga i au, kua pa mai ki nga
utu;—heoi ra, ma te homaitanga i era
moni ka kaha ai au te utu i era pakeha
NA WIREMU TONIKI.
Otira, na Mata.
Poneke, 17 Hepetema, 1857.
KO EKEREHA
HE HOIHO TARIONA
HE Hoiho papai rawa tenei; ko
tona matua tane ko Hamihona
—ko te hoiho tera o te Hamona, i
utaina mai ra hoki i tawahi. Ko nga
tau o tenei tariona, ewha; ko tona
kara, he whero; he hoiho whaiti—ata-
ahua hoki. Te kau ma rima nga hoi-
ho uwha i ekengia e ia i te tau kua
pahure nei,—a, hapu katoa ana ratou.
Kei Wangaroa e noho ana inaianei—
kei te kainga o Te Miti raua ko Re-
wana. Hei te tuatahi o Noema, (to
marama e takoto ake nei) ka timata ai
tana mahi whakaeke. Ko te utu mo
te whakaekenga kotahi, e toru pauna,
me nga hereni e toru, (Ł3 3s.). Ko
te kaari hei nohoanga mo te hoiho ina
tukua atu kia ekengia, he kaari papai
—he pai hoki no nga karaihe (taru-
taru); kotahi te marama e noho ana ki
reira kahore he utu,—heoi ano te mea
e utua ko te whakaekenga kautanga.
Wangaroa, Wairarapa,
1 o Oketopa, 1857.
HE KAI HOKO MUKA, ME TE HU-
RUHURU HIPI.
KO nga tangata o raro iho nei.
He nui te utu e homai ana e
ratou.
Ko te WAHAREI ma.
(Worsley & Co.)
Poneke,
Hepetema 14, 1857.
PANUITANGA.
HE HOIHO kei te haereere i Pa-
ramapoa, i Poneke nei.  He
uwha taua hoiho; ko te ahua, he
whero; e haere tahi ana me tana kuao,
—he miura te kuao. Na! ki toku wha-
kaaro noku ake ano tenei hoiho (me
tana kuao hoki), otira, he tupato
noku kei tango pohehe au i te taonga
o te tangata ke, i panutia ai e au enei
korero. Tera pea he tangata kua
ngaro tona hoiho: heoi ra, me haere
mai ia me titiro—koia ranei tenei.
A ki te tika ka whakaae au kia riro te
hoiho nei (me tana kuao) i taua ta-
ngata. Ko nga utu mo te hopuranga,
mo te ahatanga ranei, mana ano e
whakarite.
Na WIREMU RAKIWHATA.
(Wm. Luxford.)
Hepetema 23, 1857.
HE KOURA!
KO nga pakeha o raro iho nei, he
kai hoko Koura, ki te moni. E
nui ana nga utu e homai ana e ratou.
Ko te POURA ma,
(Wm. Bowler, Son & Co.)
Ko enei hoki,—
Ko TUATI ratou ko KINIROHI ma,
(Stuart Kinross & Co.)
Poneke,
17 o Hepetema, 1857.
PANUITANGA.
TE TIMA WONG WONGA.
WHAKARONGO MAI! e koutou,
e nga tangata e mea aua ki te
haere i runga o tenei Tima. Kia
takoto ra ano nga utu, ka tahi ka tika
kia eke te tangata ki runga. Ki te
mea ka waiho kei muri o te ekenga, te
homaitanga, na, ka nui ake nga utu.
Na TE TAKANA.
(R. J. Duncan.)
Poneke,
Hepetema 16, 1857.

TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite*
TAETE, 17 o TIHEMA, 1857.
TE MAKETE.
E ngawari ana te Makete o Poneke
inaianei, mira e mau tonu ana nga
utu. Ko te utu mo te Taewa tawhito 
10 hereni mo te rau taimaha; Taewa
O tenei tau, 16 hereni, 17 hereni, mo
te rau. He utu pai ano to te Ooti—
9 hereni mo te puhera. Ko te mea
i kore inaianei, he kanga; nui noa
atu tona utu. Mehemea he kanga to
koutou me uta wawe mai ki Poneke
hokona ai, kei nuku haere iho nga
utu. Kahore ano pea te Maori i
whakaaro ki te mahi whakatuputupu
maori—te heihei, te parera, te pipipi,
te aha, te aha—hei hoko ki te pakeha:
engari me whakaaro koutou inaianei ki
tetahi mahi pera ma koutou. Titiro
hoki ki te nui o tena utu: ko te Pipipi
i kake rawa atu ko tena utu, e waru,
e iwa hereni ke reka hoki nona ki
te waha pakeha. Ko te oranga o
tenei manu he mawhitiwhiti, he ngaro,
me nga tini ngarara iti nei e piri ona
i roto i te otaota—tona maia huki ki
te kiini i aua mea hei kai mana. Me
whangai ano ki te kanga, ki te ooti
ranei, kia momona ai. Ko te kai o te
Kuihi he tarutaru; to te parera he
taewa, he kanga, me era atu kai pera
—mana hoki etahi o ona kai e ruku i
roto i te paruparu. He konga ano te
mea i tino pai ai hei kai mo te heihei.
Ko tetahi o nga painga o tenei
mahi (te whakatupu manu), ehara ia
i te mahi uaua, otira he mama noa
iho. Hei te awatea, i te wahi kahore
ano i timata tana mahi ngaki-kai,
oha ranei, ka wangaia e te tangata ona.
manu. Heoti ano, kua ora nga manu,
ka tahuri atu te tangata ra ki ena
mahi—ehara hoki tenei i te arai mo
mahi ano nui.
Ka whai hua ona manu ka rongo-
atia e ia nga hua kia tini—ko etahi
ka hokona i te Makete, ko etahi ka
waiho hei whakatupuranga—ko etahi
atu ka pau i a ia ano, hei kinaki
whakareka i ona kai.
Kotahi nei te kupu ka waiho hei
i tenei mahi hou, me ,  whakaae tahi
ano koutou ka whakamatea rawatia
u koutou karaehe maori, kei pareho
nga manu i tera hunga tahae. He
pai ranei no nga kuri maori i whaka
orangia ai e o ratou tohunga? He
aha koia tona pai? Ko tena maia
pea ki te whenako i nga mea o te
tangata—tona roanga ranei ki te wha-
kangau hipi? Kahore rawa ona
painga—he whakarawakore e anake to-
na i te tangata. E kore pea tenei
tikanga e manakohia  e te nuinga,
heoi ra, kotahi nei ano te huarahi
e tika ai te whakatupu manu kuia
ano tenei, ko te whakamate i nga
kararehe
Ki te Kai Tuhi o te "Karere o Poneke."
Manawatu, Nowema 26, 1857.
E HOA MA, e nga tangata Maori.
Kua kite ahau i te Nupepa
maori etehi kupu i tuhituhia e nga
tangata Maori, hei whakaatu i ta
ratou whakaaro, no reira hoki ahau i
whakaaro ai he mea tika huki ki ahau
kia whakaatu i oku whakaaro kia rongo
koutou ka: oa.
Kei te whakahe ahau ki te Kingi
Maori ka tu nei; ekore hoki e tika,
engari tukua ki te Kawanatanga te
ritenga mo tatou inaianei, no te mea
nana tatou i whakaora mai i roto i nga
mate kikino o tenei ao. Engari, ko te
Maori, me whakahua tona ingoa, ko
nga Rangatira  Maori. Kaua e kiia
ko te Kingi Maori He ingoa tapu
hoki te kingi, no nga tangata o te pai,
o te pono, o te whakahaere i ona
tangata ki te pai, ki te mohio. E
rangi tukua atu ki te iwi nana i whaka-
rangatira mai tatou, ani, ki te pakeha,
tana mahi ake ano te whakarangatira.
Mehemea i kitea e tetehi rangatira
Maori to whakapai tangata i mua.
penei kua tika tonu a tae noa mai ki
inaianei, kua tika pea te korero mo te
Kingi Maori. Tena ko tenei, me hoatu
tatou ki te mana o te Kuini anake, no
te mea e rua nga mea kino i whaka-
korea ai e te iwi o Ingarani. Ko a
tatou nei kino tetahi: ko tetahi atu
kino, he kino i pa mai no tetahi mou-
tere ke atu. Na te kara o Ingarani
ka tu ki Niu Tirene e kore ai eke mai
nga tini iwi kino o tetahi motu ke atu
Pakeha ino nga kino i mahia pama e
ratou. No konei ki toku whakaaro
hei aha ma tatou te Kingi Maori.
Kahore rawa oku painga ki tena mahi
maori.
He waita tenei.—
Kaore ra oku hua atu ki kona
E kai ke ana roto i ahau
Hei a Te Rahuru e kore ra eke atu ki
[kona
He waka i ara koe ka tomo.
Kati i konei mutu ai.
E hoa ma, ku ahau e whakapai ana
ki nga ritenga pakeha, ara, ki ta ratou
atawhai ki nga tangata maori o Niu
Tireni. Nui atu te miharo o toku
ngakau mo te pai a nga tangata o
Ingarani, o to matou atawhai, marie
hoki. I mua te taenga mai o taua iwi
ko tatou e noho ana i runga i te ku-
waretanga, i te whawhai, i te tini o
nga kino. Mehemea kahore ratou i
tae mai ki to tatou motu kua tupu haere
to tatou kino, inahoki kahore ano
i wehea noatia te he, no reira ki
toku whakaaro me haere tata atu
hoki tatou ki te ritenga o te Pa-
keha; ko nga mea e kukume nei
nga tangata Maori ki te kuwaretanga,
ko te ngoikore ki te whakarite i nga
tikanga pakeha e whakahaua mai ana
kia mahia; koia ahau i whakaaro ai, e
hoa ma, me mahi ki runga ki te ritenga
pai o te pakeha, i te ritenga rangima-
rietanga, kia kiia ai tatou ko nga
pakeha, ko nga tangata maori he iwi
kotahi. Ko enei e hohoro te kimi e
te tangata kia wawe te kitea he take
aroha mo tetehi ki tetehi, ara, ko te
whakaititanga o te ngakau maori ki
roto ki nga tikanga papai o nga pake-
ha kia kiia tatou he iwi tupu i runga i
te pai, i te whakaaro, i te mohio ki te
whakahaere i etahi tikanga; ina hoki
ona painga o te pakeha inaianei ko
nga whakawakanga mo nga he, mutu
pai ko to te tangata maori whaka-
wakanga, he ngangare, no reira te he
o to te tangata maori ritenga.He
tini noa iho nga painga o tenei iwi o
Ingarani kua kitea nuitia nei e nga
tangata maori, no reira i mea ai ahau
kua noho au ki runga ki te ritenga o
enei pakeha, no te mea kaore hoki he
rerenga mo te tangata maori inaianei
i o te pakeha whakaaro. Me oma koia
ki wea, e puta ai o tatou nei wha-

TE KARERE O PONEKE.
ngari me atawhai i te ritenga tika, i
te ritenga pono o te Kuini atawhai hei
unga whakaaro mo nga pakeha, mo
nga tangata maori hoki, no te mea
kua mau nei hoki te ioka ki nga kaki
o nga tangata Maori o Niu Tirene,
ara, o te Pakeha whakaaro hei mea
whakarata, hei mea whakapai i a tatou.
Maku o korero nga mea kua ngaro o
tenei motu. Ko te kumara, ko te
aruhe ko te ngarara tuatete, me te
kiore maori, me te ahua hoki o nga
tangata Maori kua ngaro i te pehanga
o te ritenga pai o to pakeha, heoti,
whakaaro aua ahau i konei ko te ingoa
o nga maori inaianei he Hawe Kaihe
no te me ku te matua u te tangata,
ko te pakeha. Kua mahue to te tan-
gata maori tona matua a Rineitenga-
ere ara, hei waiu kakahu; no konei te
nui o toku hiahia kia uru ki roto ki
nga tikanga papai o te iwi o Ingarani
inaianei. Hei aha nga whakaaro
tawhito? Ruperupea atu era mea
kikino o mua, ara, te hianga, te kanohi
kino, te whakatuma, tetahi iwi ki tetahi
iwi. Tena ko nga whakaaro o te
tangata maori e wehewehe ana ki a ia
ano. E kore ra e tu toua rangatira-
tanga, kaore hoki he unga mo nga
paiaka, no te mea e kaha ana te whiti
o te ra o Ingarani, ki te whakamaroke
i nga kopura o tenei motu o Nui
Tirene, ara, i o tatou nei whakaaro.
E hoa ma, tenei hoki tetahi o oka
kupu kia koutou katoa—he kupu mo to
tatou whenua. Kei te whakahe ahau
ki nga tikanga pupuri whenua o nga
Rangatu a Maori. He tikanga tarewa
tenei i to ratou nei iwi, ara, i nga
hokohoko. Kahore he atawhai ki
tona iwi e ruha kau nei, i te mahinga
witi, taewa, kaanga, me te tini noa
atu o nga mahi e hiahiatia ana e te
ngakau o nga tangata. Kahore nei
hoki e mahia ana aua hiahia i te kore
pakeha o tenei kainga o Manawatu,
no reira, ka mea au, me hoko tetahi
wahi o Manawatu,  kia tae mai ai nga
painga o te pakeha kia tatou. Ko
matou e noho kuare tonu nei ki te
ritenga o te hokohoko, i te kore
pakeha kia tatou, kia nui haere nga
hokohoko taonga i tenei ao i runga i
te ora, i te pai o te tinana.
Kahore e tika mo nga Rangatira
Maori ki te pupuri tonu i a ratou
whenua  katoa, engari me tuku tetahi
ratou, kia tata ai kia tatou hei whaka
haere i nga tikanga pai i roto i a tatou.
Me ata whakatuturu marire nga wahi
whenua hei mahinga mo tatou tinana.
Ko ahau i pai ki te tuku i taku
whenua; otira, kaore au i pai rawa ki
taua mahi, maku anake; erangi me
uru mai ki roto ki tenei mahi tika, pai
hoki, nga tangata katoa. Kia wha-
kaae mai koutou hei hoa mahi moku.
Katahi ka pai rawa to tatou ritenga.
(He pukapuka tenei mo te Nupepa
Maori o Poneke.)
Na tou hoa araoha,
Na IHAKARA TUKUMARU.
AHURIRI.
TE PAKANGA O TE HAPUKU RAUA KO
MOANANUI.
He reta tenei no rata i te Karere Maori o
Akarana,
Pakowhai,
Oketopa 2, 1857.
Nau mai ra, haere ra, e taku reta,
ki Akarana, ki a Te Kawana, ki a Te
Makarini. E ta, tena ra koe, ara,
korua ko te Kawana o Niu Tireni.
Tena pea ka rongo mai koe i te he a
nga tangata o Heretaunga: i konei
hoki koe e korero ana, me Te Wiremu,
Minita, me Te Pirihi Katoriki, ko
Rene te ingoa, me ahau hoki, me
Aperahama te Poha, me noa Huke,
kaore hoki kia rongo, ko tatou hoki
nga kai korero i waenganui o nga hoa
riri, i te kupu o te Atua, i te ture a te
Kuini.
E ta, e te Makarini, e kore e whaka-
hemo i a hau te korero atu kia kou-
tou ko a taua hoa Maori e noho ana
ki Akarana, ki Waikato, ki Rangiao-
hia; e noho ana ratou i runga o te
ture, o te aroha, o te pai, o te rangi-
marie: heoi, tenei te mea e mohio
nei au, he tikanga maori e kohuru nei
i nga rangatira o te Maori, ara, he
kupu atu, he kupu atu, he kupu mai,
he arero atu, he arero mai; heoi, te
taea te wakararata, e rite ana ki ta
Hemi 3, 8. Otira, ko te arero ia e kore
tenei e taea e tetahi tangata te waka-
rarata, he kino hoki e kore e taea te
pehi, ki tonu i te wai wakamate, Ki
ta te pukapuka tapu hoki, ki te tangata
e kore e taea nga mea katoa. Ko
tetahi tenei o aku whakaaro; ma Pi-
e korero tenei he; ko ta Ngatikaau-
hunu e oti ai te te whawhai, ko te
Hapuku kia haere ki tena kainga; ki
a te Hapuku, e kure ia e haere, ko
taku tenei i roto i ta te Hapuku, me
whakaoti te whawhai, ka oti ka mau te
rongo ki nga tangata katahi ka haere
i runga i te rangimarie. Ko te puka-
puka tenei o te parekura i te 18 o nga
ra o Akuhata, 1857. Ko to ra tenei i
hinga ai te parekura i a Paiaka, ka
tae mai te tangata i roto i te parekura
ka ki mai ki a au, ka uru te tangata
ki te mate; ka putu mai te aroha i a au
mo nga tangata ka maumau noa ki to
mate, ka timata taku karakia i roto i te
whare-karakia, kia tohungia ratou e te
Atua; heoi, ka haere noa iho ahau i
waenga koraha, rapu whakaaro ai
maku, i te pouri noa iho; ka ki mai
hoki tetahi pakeha, ko Hoani, o Pako-
whai, ki mai ana, Ko Paiaka, kua mate
rawa; Ka mea atu ahau, Mate rawa?
Ka mea mai ia, Ae Ka puta mai te
wakaaro i roto i ahau, me haere pea
ahau ki te whakamatau i tetahi kapa
maku kia te Hapuku raua ko Puhara,
kia whakamutua te pupuhi, me kore
e whakaae mai raua; ka haere mataka
ahau, a pa ana hokiki a au te wehi ki
te mate, ka takoto iho matou ki te
whenua, a maranga ake ana matou to-
kotoru, ko te tuahine o Paiaka e haere
ana ki te whakamomori mo tena tun-
gane, ka mea atu ahau ki a ia, Haere
koe, e hoki. Ka hoki mai ia ki te pa,
ka haere atu ahau, ka ngoki haere noa
atu i te wehi o te mata; a ka tae atu
ki te parepare, e noho ana, kotahi
tekau: ka karanga atu ahau kia
Hapata, E hoa, kaihea a te Hapuka
raua ko Euhara? Ka mea mai ia,
Kei roto—kei roto i te parepare. Ka
tata te tae ki te tupapaku, ki a te
Paiaka. Ka mea atu ahau, He kupu
naku ki a rana, kia whakamutu te
pupuhi, kia haere ahau ki te tiki i
taku tamaiti e takoto ana ki raro i te
pou. Ka whakaae ake etahi o nga
tangata. Ae, kua tika to korero. Ka
oma atu taua tahae nei, a Horomona,
ki roto i te pare i a Te Hapuku—tae
rawa atu, kua riro atu ki roto o te pa,
ki Wakawhiti; ka korero atu i taku
kupu ki a Te Hapuka; ka whakaae
mai tera, Ae. Ka oma mai taua tahae,
ka pa te karanga, E hoa, e te Hara-
wira, haere ake; ka tahuri atu ahau,

4
TE KARERE O PONEKE.
ra roto atu i te tahataha o te awa o
Ngaruroro; ka oma atu hoki ra reira i
te wehi o te maia, ka tae atu ahau ki
Wakawhiti,, kei reira e noho ana a
Rene, te Pirihi, raua ko Hoani, ki te
rongoa i nga tupapaku: nga mea i tu,
kotahi tekau ma rua ranei.
Ka ki atu ahau ki a Te Hapuku.
Tenei taku kupu kia korua ko Puhara,
kia whakamutua te pupuhi, kia haere
ahau ki te tiki i taku tamaiti. Ka
whakaae mai ia, Ae, kia tae, ka riro
mai, ka whahai ano. Heoi, ka haere
atu mo te kara ma, kihai hoki i puta
atu ki waho ka tangi mai, e wha nga
pu, haere ake ana nga mata, ka tangi
atu hoki nga pu i toku aroaro, ka
karanga iho ahau, E hoa ma, whaka-
mutua te pupuhi. A, mutu tonu iho;
a, ka tu mai te kara a Ngatikahuhunu, 
na te kai whakaako i hapai mai, na
Noa; ka tutaki maua ki waenganui o
nga hoariri, ka mea ahau ki a ia, He
karu tenei hei tiki mai i ta tatou
tamaiti, i a Paiaka. Ka ki mai tera,
E pai aua, mo kohikohi katoa nga tu-
papaku. Ka tae atu ki te pa, ka mea
atu taku kupu ki nga rangatira katoa,
E hoa i ma, e kore koutou ranei e pai
kia whakamutua te whawhai? Kaore
hoki hia hamumu mai te waha o nga
rangatira: ka pa te karanga o te
Moananui, Haere ra, e tama, haere
ra, haere ra. Ka tae atu ahau ki a ia;
Tenei taku kupu ki a koe, ara, kia
koutou katoa, me wakaoti e koutou
tenei whawhai, kia mutu, ina hoki e
takoto nei to tatou tamaiti. Me tuku
mai te pou ki a hau, me whakarere
tenei whenua kia takoto kau ana mo
to tatou tupapaku. Kahore i aetia e
Ngatikahuhunu. Ka ki mui ano a te
Moananui ki a au, Me tahuri atu koe
ki o tuakana korero ai, ki a te Hapuku,
kia Puhara, kia ratou katoa. E tohe
nei au. matou ko nga Pakeha, kahore
ano kia whawhai i muri nei, taea
noatia te ra i tuhituhia ai tenei puka-
puka, ko nga kohue taipoa tonu ana ki
runga i Heretaunga, kahore he mara-
matanga: ma te Atua e homai ranei
te rangaimarietanga ki a matou, e kore
e taea e ahau, e te tangata. Nau ano
e te Makarini, i korero maiki a au kia
tuhituhi pukapuka atu ki a koe; no
reira taku reta i haere ano i a koe:
mau ranei e tuku i taku pukapuka ki
te kai perehi o te Karere Maori
Otira, kei a koe te whakaaro. Tenei
ano matou te tangi nei ki a koe; he
ahakoa, kino ana matou, hohoro mai
ki te homai kupu whakamarie mai ki
a matou.
Naku tenei pukapuka,
Kia te Makarini,
Na to hoa aroha,
NA TE HARAWIRA TE TATERE.
Ko nga ingoa enei o nga tangata i
mate rawa, tokoiwa; ko Paiaka Tia-
kitai, no matou katoa, no te Moana-
nui raua ku te Hapuku, he tamaiti
rangatira hoki:
No Te Hapuku, tokowha:
Ko Paora Tuari, no te Aute.
Ko Aperaniko,, no te Aute.
Ko Patoromu Tamanoho, no te
Waipukurau. 
Ko Kinokino, no Ngatimaru, no te
Ruataniwha. 
No te Moananui, tokowha:—
Ko Heaira Waewaeroa,, no Wai-
pureku.
Ko Natanahira Te Wakatope  
Ko Paora Te Muri, no Tanenuia-
rangi.
Ko Hohaia Te Kauru, no Tutaekuri.
Ko nga mea i tu.
No Te Hapuku, tokowaru:—
Ko Maika Iwikatea, te Kaiwha-
kaako,
Rota Porehu, no te Aute.
Patariki, no Waipukurau.
Matiu Kawhi, no Ngawakatatara. 

Paora Nonohi, no Te Awa-o-te-
atua.
Taeto, no te Waipukurau.
Te Hauwaho, no Whakatu.
Matia Kopera; a, ora anake,
haunga ano nga mea i hohore te
kiri.
No Te Moananui, tokorima:—
Ko Renata Kawepo, no Ngatiupo-
koiri.
Tiopira Te Rohe, no te Awa-o-te-
atua.
Powhatu, no Ngatiori.
Hotene Oneone, no Ngatiparau.
Teremataotao, Waipureku.
He aha koa, houhia mai te rongo
apopo, mo nga tangata ora anake te
maunga rongo; tena ko tenei, ekore
e taea te whakaora ake i nga tupa
naku i te mate a tenei maunga rongo
NGA MEA I TE MAKETE.
Poneke, 17 Tihema, 1867.
TE MIKA HURI PARAOA TURIRI.—
Witi, 8 hereni, 9 hereni, mo te puhera;
Paraoa, £'22 mo te tana; Papapa Witi,
1 hereni 6 pene, mo te puhera; Paraoa
tuatoru, 15 hereni ino te rau pauna.
TE MIRA o KAMERONA.—Witi, 9
hereni, 9 hereni mo te hikipene;
Paraoa £22 mo te tana; Papapa Witi,
2 hereni mo te puhera; Paraoa tuatoru,
Io hereni mo te rau pauna. Pera
tonu nga utu i te Mira o Renau.
NGA KAI o TE MARA.—Taewa, ta-
whito, 10 hereni mo te rau; karata, me
te Tanapa, 8 hereni mo te rau; Puka,
hereni me te hikipene mo te kau
ma rua.
NGA KAI KINAKI.—Kei te tuturu
tonu te utu mo te piwhi mo te kiko hipi
hoki. Te utu mo te Poaka ora e rima
pene mo te pauna; kuao kau, 7 pene,
9 pene, mo te pauna. Kanga, IO hereni.
13 hereni, mo te puhera.
KO EKA ATU MEA.—Pata [hou) I
hereni, 1 hereni 2 pene, mu te
pauna; Pata (tote) 1 hereni, mo te
pauna; Hua heihei, 2 hereni, mo te kau
ma rua. Puaka whakapaoa (Ingi-
rihi), 1 hereni 4 pene, 1 hereni
8 pene, mo te pauna; Poaka Wha-
kapaoa (Niu Tireni) 1 hereni mo te
pauna. Tuhi, 1 hereni, 1 hereni 4
pene, mo te pauna; Pipipi, 6 hereni
9 hereni, te mea kotahi; Kuihi, 4
hereni 6 hereni, te mea kotahi; Parera
4 hereni, 5 hereni, takirua; Heihei. 4
hereni, 5 hereni, takirua; Muka papai,
20 hereni mo te rau pauna.
Kua korero au ki nga rangatira o
nga Mira-huri-paraoa o Poneke—ko
Renau, ko Turiri, ko Kamerona.  Ko
te ritenga mo te puhera na ratou i
whakaatu mai ki au koia tenei:—
Witi papai rawa,—62 pauna mo te
puhera.
Witi tuarua,—60 pauna.
Ooti,—42 pauna.
Parei,—50 pauna.
Kanga,—56 pauna.
Ko te nuinga o te witi e kawea mai
aua e te maori ki te hoko, he witi tua-
rua, ara, kahore i ata ma; no konei
i whakaititia ai nga pauna o roto o te
I puhera: erangi te witi no Poti Kupa
he witi ma, he witi papai,—62 ona
pauna i te puhera.—KAI TUHI.
I taia tenei Nupepa i te perehi o
MEKENIHI raua ko MIUA, i Poneke,
NIU TIRENE