TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite
Vol 1.]
TAETE, 3 O TIHEMA, 1857,
[NO. 11.
The "KARERE o PONEKE" is pub- 
lished every Thursday morning.
  TERMS OF SUBSCRIPTION; Twenty
Shillings per annum, payable half-
yearly.
  TERMS OF ADVERTISING; Three
pence a line for the first insertion of
all Advertisements, and Two pence a
line for every subsequent insertion.
Advertisements will be continued and
charged for until counter-orderd:
such orders, in writing, as also all Ad-
vertisements ( in English ) will be re-
ceived at the INDEPENDENT office,
Lambton quay, on Tuesdays, at any 
time before 4 o'clock, p.m.

PANUITANGA.
MEHEMEA ka hiahia te tangata
ki te tuhituhi reta kia taia ki
roto ki tenei Nupepa me tuhi mai
"KI A TE PURA,
KAI TUHI O TE KARERE O PONEKE.'
Otira, ma taua tangata ano e utu
nga kapa e rua, e toru ranei mo te
mera—kia tika ai te kawenga mai.
PANUITANGA.
Ko nga tangata Maori kua tango
mea i toku Whare hoko taonga i
Poneke, na kahore ano i utu, me
hohoro ratou te whakarite i aua utu;
kei tahuri atu au ki te Kai Whakawa.
No te mea, ko nga Pakeha no ratou
nga taonga i au, kua pa mai ki nga
utu;—heoi ra, ma te homaitanga i era
moni ka kaha ai au te utu i era pakeha
NA WIREMU TONIKI.
Otira, na Mata.
Poneke, 17 Hepetema, 1857.
KO EKEREHA
HE HOIHO TARIONA
HE Hoiho papai rawa tenei; ko
tona matua tane ko Hamihona
—ko te hoiho tera o te Hamona, i
utaina mai ra hoki i tawahi. Ko nga
tau o tenei tariona, ewha; ko tona
kara, he whero; he hoiho whaiti—ata-
ahua hoki. Te kau ma rima nga hoi-
ho uwha i ekengia e ia i te tau kua
pahure nei,—a, hapu katoa ana ratou.
Kei Wangaroa e noho ana inaianei—
kei te kainga o Te Miti raua ko Re-
wana. Hei te tuatahi o Noema, (to
marama e takoto ake nei) ka timata ai
tana mahi whakaeke. Ko te utu mo
te whakaekenga kotahi, e toru pauna,
me nga hereni e toru, (Ł3 3s.). Ko
te kaari hei nohoanga mo te hoiho ina
tukua atu kia ekengia, he kaari papai
—he pai hoki no nga karaihe (taru-
taru); kotahi te marama e noho ana ki
reira kahore he utu,—heoi ano te mea
e utua ko te whakaekenga kautanga.
Wangaroa, Wairarapa,
1 o Oketopa, 1857.
HE KAI HOKO MUKA, ME TE HU-
RUHURU HIPI.
KO nga tangata o raro iho nei.
He nui te utu e homai ana e
ratou.
Ko te WAHAREI ma.
(Worsley & Co.)
Poneke,
Hepetema 14, 1857.
PANUITANGA.
HE HOIHO kei te haereere i Pa-
ramapoa, i Poneke nei.  He
uwha taua hoiho; ko te ahua, he
whero; e haere tahi ana me tana kuao,
—he miura te kuao. Na! ki toku wha-
kaaro noku ake ano tenei hoiho (me
tana kuao hoki), otira, he tupato
noku kei tango pohehe au i te taonga
o te tangata ke, i panutia ai e au enei
korero. Tera pea he tangata kua
ngaro tona hoiho: heoi ra, me haere
mai ia me titiro—koia ranei tenei.
A ki te tika ka whakaae au kia riro te
hoiho nei (me tana kuao) i taua ta-
ngata. Ko nga utu mo te hopuranga,
mo te ahatanga ranei, mana ano e
whakarite.
Na WIREMU RAKIWHATA.
(Wm. Luxford.)
Hepetema 23, 1857.
HE KOURA!
KO nga pakeha o raro iho nei, he
kai hoko Koura, ki te moni. E
nui ana nga utu e homai ana e ratou.
Ko te POURA ma,
(Wm. Bowler, Son & Co.)
Ko enei hoki,—
Ko TUATI ratou ko KINIROHI ma,
(Stuart Kinross & Co.)
Poneke,
17 o Hepetema, 1857.
PANUITANGA.
TE TIMA WONG WONGA.
WHAKARONGO MAI! e koutou,
e nga tangata e mea aua ki te
haere i runga o tenei Tima. Kia
takoto ra ano nga utu, ka tahi ka tika
kia eke te tangata ki runga. Ki te
mea ka waiho kei muri o te ekenga, te
homaitanga, na, ka nui ake nga utu.
Na TE TAKANA.
(R. J. Duncan.)
Poneke,
Hepetema 16, 1857.

TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite.
TAETE, 3 o TIHEMA, 1857.
TE KINGI MAORI.
E HOA MA, kua rongo koutou ki te
kupu i mauria mai e te Heuheu ki
Otaki i te marama kua pahure, ko te
korero mo te whakarite kingi: te
mea i haere mai ai ia, kia matauria
te whakaaro o nga iwi o tenei pito
ki taua mea tikanga kore. Heoi,
kua hoki atu ano a te Heu ki tona
kaainga. I arongia ranei e nga tangata
okonei taua ritenga hou? I hamama
ranei o ratou mangai ki tetahi Kingi
maori mo ratou? I ahuareka ranei
nga korero mo te Wherowhero hei
kingi? Kahore pea. Whakahe-
ngia rawatia ana e Tamihana ma taua
korero wairangi i roto ano i te hui i
Otaki. Kihai a te Heuheu i roa kua
hoki ano ki tona iwi—me ona whaka-
aro whakatu kingi. Koia ra e hoa
ma, kua marama o koutou whakaaro
ki te ahuarekatanga o nga ritenga
pakeha: kua mohio koutou ki te pai
o nga ritenga a to tatou Kuini, ahakoa
pakeha, ahakoa maori ona tamariki, e
rite tonu ana tana atawhai ki tetahi
ki tetahi. I noho rawakore koutou i
te wahi e maru ana nga ritenga maori,
inaianei e whai rawa ana, i nga ritenga
pakeha.
Tera pea tetahi tangata whakaaro
pohehe e mea aua, He aha te kuware
o tenei ritenga, o te whakakingitanga?
Tena ianei, e hoa, whakarongo mai.
mo whaki atu ano i nga take i kiia ai
e matou ho whakaaro porangi ia.
Tuatahi; he mahi whakatupu      raru-
raru; inahoki ka wehewehea nga iwi
maori i roto ano i a ratou. Ka riri—
ka ngangare—ka whawhai. Tena
iana, o whakaao ranei te katoa ki a
To Wherowhero hei Kingi mu ratou?
E whakaae ranei nga tangata o konei,
o runga, o raro, kia pehia o ratou
rangatira onamata i raro iho i tenei 
 tangata, ite Wherowhero? Kahore ra
pea, ekore e whakaae. E rangirangi 
ko nga iwi o Waikato, no ratou hoki
tera rangatira,  ko ratou, anake pea
e whakaae atu ki a ia hei Kingi.
o
Tuarua; ko to kore mea hei hapai i
te mana o taua Kingi moi ka whaka-
ritea. Kei whea he moni hei utu mo
ona kaipuke manuwao, mo ona hoia,
mo ona heramana mo ona kai mahi
katoa e rite ai tona ahua Kingi E
taea ranei te aha i to kore moni hei
utu i  mea? E ora ranei te ka-
wanatanga o te Kuini mehemea e poto
ana nga moni o tona peke? E kore,
ko te tukunga iho, he kuraruraru noa
iho. E wati nga hoia, e oma nga
heramana, e ngoikore nga kai hapai
ture! Ana! kei whea te ahua o tona
rangatiratanga?
Inaianei e whai ahua aua te ranga-
tira maori; otiia, mehemea e whakare-
roa ana e ratou tenei tu rangatiratanga
mo tera rangatiratanga horihori, ka
 waiho ratou hei taunu mo ta hunga
 whai whakaaro.
Tuatoru; ki te rite tenei Kingi Maori
 ka motuhake te pakeha to maori, ka
I mutu rawa ake to raua kotahitanga, ka
waiho ko nga tamariki o te Kingi
Maori hei hoa riri mo nga tamariki o
te Kuini—ka tupu he raruraru, he
whawhai, me te tini noa atu o nga
kino. Na, ma reira ka whai rawa
ranei te maori? Kua mahue hoki o
ia nga ritenga ahuareka o te Pakeha;
ko te pakeha ka pupuri ki tena taonga,
ekore e tuku atu ki tona  hoa riri, ki
te maori kua wehewehe hoki aua
iwi—noho ke ana te pakeha, noho ke
ana te maori! Tena, kia roa te taima o
te wehewehenga:  ko to te maori kahu

pakeha, i wi; i uv! i ;.i (' ia! te wi-; a e nono
tahi ana raua ko te pakeha, kua
pakaru, kua pi;au ;;oa atu ; a, me
tuhuri ranei ia ki te pakeha ki to tono
i 10111113 atu hei whakamahana i tona
ti u i:;! a ? K<^'10i^R pea. Ma pewhea ra ?
Ma hoki mu ra ki una kaikahu amua
ki te tonini', ki ?e kaitaka, ki te koroti.
Aue ! ki', tangi te ngakau ki nga kahu
piu' o te Pakeha. Titira hoki: ka wati
tona patiti i hoko!!;', e ia i te toa pakeha
i a r;tua e noho [a?hi aua. Me pev"hea
!;i ku whiwhi ai ki Ihi;.ihi Kiu patiti
'po?-,. ? 'ue ki;;;! pea ia ki te
rino i !e one o tona kainga. E kitea
ruhri ? A ki Io kitea ka kawea atu ki
ioio [o!m!!"a rotu:", kia I;;'-';';?., 3 ia,
kia rite te ahua ki Ia te pakeha. £
tae?. ranei o tona tohunga te mahi ?
E kore pea ; me tango ano ia ki tona
toki kowhatu oumu hei taroi i toua
waha, hei hahau i nga pou o tona
av hare, A, 1-; i» va 11 i I; u;- a I o na ? u ui e ? u a; e"
hi;. I;arr;i ia i tonu muna. E reka ranei
toua waha i nga kai o te pakeha ?
Me anga atu pea ia ki tona Kinga me
tono atu i a ia ? Aue ! kei whea he
rawa o taua kingi hei atawhai i ona
tamariti e piu atu an;i ki a ia ?
E hoa ma, he whakaaro pohehe, he
huarahi whakahekenga, tenei kurero
whakatu-kingi. Ko etahi e ki ana
kia whakanuia tenei korero; otiia,
kaihore he pirunga atu o ngu iwi o
tenei pito—kao makama u raroa
whakaaro, inahoki i whakamutua ka-
hainatia enei korero i te huihuinga
i Ohaki.
HE KORERO PATUNGA TANI-
WHA.
Ko te korero tenei o te toanga o
etahi tangata amua, ura o nga tupuna,
o nga ranginra o Rotorua.
Ko nga ingoa o enei tangata, ko
PuraI)okura, ko 110^0^0, ko Rongo-
Haua, ko R«ngo-Hap^, ko Ritaka.
Ko te matua tane o enei tamariki,
ko Tamaahu-Torea.
Ka tupu enei tangata, ka kaurna-
tuat!a, ka rango ki te ^komahi o nga
tan"ata kua mate i te haerenga i nga
huarahi ma 1^111^11^1, ma Tapora mo
Tikitapu hoki.
Ko nga tangata e haere ana o Ro-
torua ki Taupo, ki nga maunga ranei,
ki te whakatau i o matou nei huanga,
a, e hua ana te hunga kainga ki to
whakahoanga o aua tira hakre nei,nei
te kainga ano e noho ana ; kaare, kua
ngaro noa iho, kei te koraha e pukei
ana.
Katahi ka whakatika tetahi tira
haer^ o Rotorua, ka na Taraker^*, ?,
Roto AI ahau a, ka tahi ano Io tira i
ata tae atu ki Taupo. Te taenga utu;
ka tahi ka ui" ata, ka ui mai hoki te
' hunga kainga, ui ata ana, ui mai ana,
'^ heoi ka ngaro noa iho. Ka mea mai
' te hunga kainga, " I ma hea mai
koia to koutou na aro i haer^ mai ai i'"
; Ka mea atu te hunga! haere atu ra,
, " [ hahra mai ma te mania o Kainga-
; roa, ma te era ki Tauhinu!." Katahi
[ koia ka whakaa^oaro taua hunga nei,
i tae te hunga kainga, ka mea, " Are,
kua tutaki pea i te taua hakre, Paore
hoki he huanga tangata o te huarahi.''
Kaiahi ,ka hakre ki te tutu ope, ka tae
ki nga wahi o Taupo, ka haere mai
!vi te whakatau i reira. Ka tae ki
te ora, moe noa ; ka h"aki te ata, ka
whakawhiti moa i te awa o Waikato.

TE KARERE O PONEKE.
3
'ea haere i to mania ^^Kaingarra, ka
ae ki te tino wahi i nohea! te tupua nei
a [-.totupuku—ko te ingoa o tarawahi
ko Kapenga. Rongo kau ano te tupua
ra i te haunga ahua tangata, heoi ka
; uta konaho o tona rua, haere ngaro
mai te tup"a nei: kite noa ake, ehera !
kua taia ; hoki rawa ake te taua ra i te
kitenga atu e haer^ mai ana, ano ! me
he puke.puke whenua.
Ka tahi Ia» pa te taranga ; " Ko wai
kei muri nei, e ! he Taniwha ! e haere
mai nei." Heoi ka whati te ope ra,
i te wehi ano ki nga tuaitara e tutu
hakre ana mai, ano he u ru tira Tau iwa a
moana nui! Whati rawa ake, ehera!
kua taki maumau; na te tokomaha
kohai ora ai etahi, i mate ai etahi; ho
oi ano. Katahi ka kitea, aue'. he
Taniwha te roea o huna nei i te
tangata o tenei huarahi.
Ka tahi ka hakre tenei rongo ki
nga wahi o Rotorua, ka ronga rapea
te tini kaitoa nei ; ka tahi ka kara-
ngatia (e rau tuawhitu, ka hapainga,
noho rawa atu i te man?a o Kapenga,
kahoho ki raro, kei te maru whanake,
kei te whiu taura, ka kitea ^konei te
^-hiri maha nei—te tari, te tamaka, te
whiu puraharaha, te rinorino; ka ru-
peke te ^hiri.
Katahi ka whakatika nga r(U1agtira
ki runga ki te korero i te maia, i te
ata ngarahu, i te ata to1^oto^o.
Ka tahi ka whakatika (etahi o nga
ra» patira ka mea, " Inana,—kia ata
haere tatou, kaua e tino tutata atu ki
te taha o te Taniwha, engeri kia tika
mai te hau i runga i a ia ka tahi ka
whakatata atu, kei tika atu te hau i
ranga i a tatou, kei tae atu te piro ki
a ia, a kei kore e ata takoto a tatou
nei mahi: kei wawe ia te puta ki waho."
P?eoi ka rite enei korero i a ratau
katoa, ka whakaritea nga tangata mo
tetahi taha, mo tetahi takaete ma-
hanga, hei kukume i nga taura.
Ka whakaritea nga tangata hei
pataritari atu i te ngutu o te ana ka
rite ;ka whakaratea nga tangata mau
kohera, me nga tangata mau patu,
taoroa, patu paraoa, n1e1'en^1ere, ka
rihe.
Ka whakaritea nga tangata hei pa-
tari atu i to ngutu o te ana, ka rite ;
ka whakaatea nga taugatrmau kaperu,
me nga tangata mau patu, taoroa, patu
paraoa, na rreia ero,— ka rite.
Ka whakarika nga wahi katoa e
ngao ai te Taniwha ra ki reto ki nga
ko^^omahangata^1ga o nga taura, ka
ute tonu. Katahi ka haere ahunga
kai patari ki te waha o te ana, kihai
ano i taitata atu, ehera! kua rongo-
rawa te Taniwha ra i te piro ahua
tangata.
Ka tahi ka whakatika mai i tona
rua. Rongo kau atu ana nga kai pa-
tari i te haruratanga o te haerenga
mai o te Taniwha ra i toto i te rua,
ano me te ^^00^01^0^0 whatatai!
Ka 101^18^0 kia pamaro ai te haere-
nga mai ki waho o io rua; ka kite mai
ki ana pare—manawa, hei ohanga,
hari ana.
Ko te Taniwha kua hamama haere
mai te waha, kua whetero mai te rrero,
Paore, kua tae rawa te hunga ra ki
reto ki nga mahanga e tewhera mai ra,
kua puta kei waho, ko te takoto koa
a te taura raka i raru i te rkorao.
Tu aio ai ki raro i te rkorao te hu-
nga ra, kua eke iho to pane ki runga
ki te taumata, e ana nga tangata, e
tuku iho anoano te Nauwhea ra, eke
ake ana nga tangata ki tetahi taumata,
kua tu iho te pane, kua ngaro ki reto
ki te mahanga.
Heoi, ka tu tonu iho te hunga ra i
te taumata, me te piki atu te Taniwha
ra, ka eke ake te pane ki te taumata,
ka ngaro katoa hoki nga peke mata-
mua ki reto ki nga kero.
Ka tahi ka taurapa to whakahauhau
a te hunga e tu iho ra i te taumata,
"E! kua ngaru kei reto:—kumea!"
ka ronga te hunga o pupuhi tonu ra i
nga taura; ka tahi ka kumea, ehera !
kua mau i waenganui tonu o te puku.
Ka tahi ?;a kowheta te hiku, karo'ugo
heki i to ra ".;nae o n?a taura kua
nonoti tonu ra i waenganui o te puku.
Kata!)! ka peke mai nga kai hapai
patu.. ehara! kua tu nga ko, me nga
tao roa, me nga patu, kei te hiku^; ka
rongo katoa te pane i te mamae o
nga taura kua mau kei waenga, o nga
patu hoki kua u ki te hiku; ka tahi ka
kowheta te pane, ka whakatika mai
nga kai patari, e haere ra i te manu-
kawhaki ; ka hoki taia mui; ehera'.
kua u a Tatou nei patu kei te pane.
A!O. hoki ko te hunga e kukume ra
i nga taura kei te hore i a ratau
taura ki nge: pou i poua ra ki o matou
taha tu ai; ka tahi ka tango tahi ki a
rato^ nei patu, ka whakatika mai ki te
pane ki te wahi i roa te ()k-ar>^-«"rTa-
ka pa nga patu, ka peke mai huki nga
tangata o tetahi taha, a rite tonu to
wahi i u ai nga patu, ka u a rato^ nei
patu katoa. He oi okeoke kau ana te
Nauwhea ra, ka ^rengarenga noa te
haku, me te pane waenga nui i te
ngaungau te patu.
Nawai, i kaha, i kaha, e tau ana
rahea te patu a to roa mawhiti ra,
tukua rawatia atu te Taniwha ra, maro
tonu me te huhu kua mate. Heoi, ka
po; ka au te ra, ka whakatika ki to
haehae i taua ika, ano '. e ka takoto,
me he nui tohoru! ko te ahua ia i rite
ki te ahua Tuatete; te pape,nga peke,
te hiku, nga unahi, te peha, nga tua-
tara, i ahua ngarhra katoa enei. Ko
te nui ano ia i rite ki to parkoa.
Katahi ka ata a 61^^11^^1110 te maia
e huna nei i te tangata, i nga ope, i
nga tira haere, roa kau e mikaro ana,
katahi ka mea atu te tini ^^^^01^0 ra.
"Tena mahuika nga kakahu, tahura,
haehaea to ika nei, kia kitea tona puka
e hora nei i nga uri o * Tiki.' "
Ka tahi ka haehaea ki to matawha!.
apu, ki te ma tauihu^, mo to mira tua-
tini, "to kukua1o^-toka, (e ngaeo, e
whata ake ana e te ngako o taua Nga-
rhra nei, haohao .'awa iho ki reto i te
puku nui, ehera ! o noho a tinana tonu,
ana te wahine, te tamariti, te tane ;
ko etahi ano kua motu i waenga, i to
pane, i nga ringa, i nga wae ranei—no
te konaenga pea o nga ngutu, noke
whakatanukutanga o te korekore ka
awhea mai e te hau o reto o te Hu.
I haura katoa nga mere-pounamu,
nga kotiate, nga patu-paraoa, nga
; maipi, nga tewhatewha, nga pou-
I whenua, nga tokotoko, ngaparaoaroa,
: e pukai ana ano me tie mea ko to
i whare huata a Maui te maha o te
.i heitiki, o tu k^I^u-pouuamu, o tomato,
' o te pekapeka, me te poria. Ko nga
I kakahu enei o reto o te puku—he kai-
i taka, he pukupuku patea, ho puku-
I puku, he kahu waero, he kahu-toroa,
; he puahi, he kakahukura, he kahu-
[ kiwi, he kahu-kekeno, he maiaorere,
! he kahakaha, ho korirangi, he tatata,
1 he mangaeka tatera, ha purene, mo
] era atu.
{ Ka rukea nga tupapaku ki waho
pukai ai. ka tanumia ki te poka ; ka
mutu tera mahi.
Ka tahi ka haehaea te ika ra, ka
titiko iho ki te ngako, ka tahi ka tutua

4
TE KARERE O PONEKE.
o to iwi ra, pau ake ki roto ki nga puku
to ratou i to, hoki aua mai ki Rotorua
noho ai.
NO TE PUKAPUKA A
KAWANA KEREI.
KI te Kui Tuhi o te Karere e o Poneke.
Manawatu,
Noema 17, 1857.
E HOA,—Tena koe. Tenei taku
korero — taia mai ki te Nupepa
kia kite oka whanaunga. E noho
ana ratou i roto i te kuaretanga.
Koia ra tenei, kaore ano i whiwhi noa
ki te tahatahi o te matauranga, ki nga
mea e akona nei e koutou, ko tatou
minita, me to tatou Kawana. No
reira au i rapu atu ai ki a koutou, ki
te iwi nana nga mahi pai katoa o rapa
haere nei i roto i nga wahi pouri ka-
toa. No reira au i mea ai, tena ra,
kia kaha mai koutou ki te homai i
nga mahi pai, atawhai tangata, whaka-
ora tangata. Mei kore nga mahi e
akona mai na e koutou kore noa atu
matou nei katoa. E hoa ma, e oku
whanaunga katoa, tena koa, kati tatou
te tahurihuri ke—tahuri atu hoki ta-
tou ki te whakarongo ki nga mea e
korerotia mai ua e o tatou hoa pakeha.
Toua iana tahuri ata: mehemea ka
tahuri atu tatou, ka ora, ta te mea ka
kitea atu te rerenga mai o to manuka,
ka karohia, ka hemo; tena ka tahuri
tonu atu ki muri, ka werohia  mai i te
kohamo, ka tu tera, ta te mea e kore
e kitea ake ku tu ano ki to tangata;
waihoki ki te tahuri atu tatou ki aua
akoranga, ka ora tatou, ara koia tenei
ko to mataunga  ki nga mahi kua
mahia nuitia nei e nga iwi kua tango
roa ratou ki te mohio. Heoti, noho
ana ratou ko Rangiahu, ko te kainga o
te pai, noho ana tatoru nei, kohea ra?
Kao, ko to noa iho. Tena iana,
tirohia te ahua o te
e kite i 
huki ki to whare pakeha, akuanei
puta pai ana te pawa ki waho o te
whare pakeha, kotahi tonu te putanga
ki waho; tena ko te whare maori, he
putanga kino tona, he maha hoki nga
putanga —ho putanga ano kei to ma-
tapihi, koi te whatitoka, kei te tuanui,
kei nga wahi katoa o te whare; rite
ana ano te maori ki tona whare.
Tena ko te whare pakeha, kotahi ano
te putanga o te pawa, waihoki ko ana
ritenga, kotahi tonu. Koia au i mea
ai kia rapua atu e tatou nga ritenga
papai katoa. Kei ki te tangata
ekore e matauria e te tangata maori,
kao, ka matauria ano. Titiro ia-
na ki te ahua o te manu kaore
ratou i mohio ki te reo tangata,
hoatu ana e te tangata he reo moua
korero ana ia ki te reo tangata. E
hoa ma, rapua atu kia ratou, ki te
iwi nana nga mahi pai katoa, nana
hoki etehi iwi o tatou i ako, a kua
noho ratou i runga i te matauranga.
Heotiano.
Na to koutou hoa,
Na WEPIHIA TE RIMUNUI.
Heretaunga,
Waiwetu, Noema 27, 1857
E hoa ma, tenei taku kupa, he mea
kite ake i roto i nga tikanga paia te pa-
keha. Ko taua kupu tenei, ko te ata-
whai o tenei tangata, o te Pakeha, ki nga
maori o Niu Tirena. Nui atu atawhai
o tenei iwi o te Pakeha ki taku kite ia,
ki taku titiro hoki: ka tahi te iwi
whakaatu i ana tikanga. E hoa ma,
ka tahi to rangatira pai, he pakeha,
ki te rapu tikanga   kia ora ai nga iwi
tangata ke, ara, ko to tatou kuia ko
Kuini Wikitoria. Koia tenei ko iana
tononga  mai i ana minita hei tohutohu
ki a tatou i nga tikanga pai o te Atua.
Ka kite tatou tena tikanga; muri
Ka mutu ikonei. Ki te kaiwhakaatu
tika o te Karere.
Na to koutou hoa,
NA KEREOPA  WHAREPOURI.
NGA MEA I TE MAKETE.
Poneke, 26 Noema, 1857.
TE MIRA HURI PARAOA TURIRI.—
Witi, 8 hereni, 9 hereni, mo te puhera;
Paraoa, £25 mo te ana; Papapa Witi,
1 hereni 6 pene, mo te puhera; Paraoa
tuatoru, 10 hereni mo te rau pauna.
TE MIRA o KAMERONA.—Witi, 9
hereni, 9 hereni mu te hikipene;
Paraoa, £25 mo te tana; Papapa Witi,
2 hereni mo te puhera; Paraoa tuatoru,
Io hereni mo te rau pauna. Pera
tonu nga utu i te Mira o Renau.
NGA KAI o TE MARA.—Taewa, 7 he-
reni, 8 hereni, mo te rau; karata, me
te Tanapa, 8 hereni mo te rau; Puku,
1 hereni me te hikipene mo te kau
ma rua.
NGA KAI KINAKI.—Kei te tuturu
tonu te utu mo te piwhi, mote kiko hipi
hoki. Te utu mo te Poaka ora e rima
pene mo te pauna; kuao kau, 7 pene,
8 pene, mo te pauna. Kanga, 10 hereni
3 pene, mo te puhera.
Ko ERA ATU MEA.—Pata (hou) 1
hereni, 1 hereni 2 pene, mo te
pauna; Pata (tote) 1 hereni, mo te
pauna; Hua heihei, 2 hereni , mo te kau
ma rua. Puaka whakapaoa (Ingi-
rihi), 1 hereni 4 pene, 1 hereni,
8 pene, mo te pauna; Poaka Wha-
kapaoa (Niu Tirene ) 1 hereni mo te
pauna. Tuhi, 1 hereni, 1 hereni 4
pene, mo te pauna; Pipipi, 6 hereni
9 hereni,   te mea kotahi; Kuihi, 4
1) hereni, 6 hereni, te mea kotahi; Parera
3 hereni, 6 hereni, takirua; Heihei 3
hereni, 4 hereni, takirua; Muka papai,
20 hereni mo te rau pauna,.
Kua korero au ki nga rangatira o
nga Mira-huri  paraoa o Poneke ko
Renau, ko Turiri, ko Kamerona. Ko
te ritenga mo te puhera na ratou i
whakaatu mai ki au kuia tenei:—
Witi  papai rawa,—62 pauna mo te
puhera.
Witi tuatoru —60 pauna