Te Karere o Poneke 1857-1858: Volume 1, Number 10. 26 November 1857


Te Karere o Poneke 1857-1858: Volume 1, Number 10. 26 November 1857

1 1

▲back to top
TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite
Vol 1.]
TAETE, 26 O NOEMA, 1857,
[NO. 10.
The "KARERE o PONEKE" is pub- 
lished every Thursday morning.
  TERMS OF SUBSCRIPTION; Twenty
Shillings per annum, payable half-
yearly.
  TERMS OF ADVERTISING; Three
pence a line for the first insertion of
all Advertisements, and Two pence a
line for every subsequent insertion.
Advertisements will be continued and
charged for until counter-orderd:
such orders, in writing, as also all Ad-
vertisements ( in English ) will be re-
ceived at the INDEPENDENT office,
Lambton quay, on Tuesdays, at any 
time before 4 o'clock, p.m.

PANUITANGA.
MEHEMEA ka hiahia te tangata
ki te tuhituhi reta kia taia ki
roto ki tenei Nupepa me tuhi mai
"KI A TE PURA,
KAI TUHI O TE KARERE O PONEKE.'
Otira, ma taua tangata ano e utu
nga kapa e rua, e toru ranei mo te
mera—kia tika ai te kawenga mai.
PANUITANGA.
Ko nga tangata Maori kua tango
mea i toku Whare hoko taonga i
Poneke, na kahore ano i utu, me
hohoro ratou te whakarite i aua utu;
kei tahuri atu au ki te Kai Whakawa.
No te mea, ko nga Pakeha no ratou
nga taonga i au, kua pa mai ki nga
utu;—heoi ra, ma te homaitanga i era
moni ka kaha ai au te utu i era pakeha
NA WIREMU TONIKI.
Otira, na Mata.
Poneke, 17 Hepetema, 1857.
KO EKEREHA
HE HOIHO TARIONA
HE Hoiho papai rawa tenei; ko
tona matua tane ko Hamihona
—ko te hoiho tera o te Hamona, i
utaina mai ra hoki i tawahi. Ko nga
tau o tenei tariona, ewha; ko tona
kara, he whero; he hoiho whaiti—ata-
ahua hoki. Te kau ma rima nga hoi-
ho uwha i ekengia e ia i te tau kua
pahure nei,—a, hapu katoa ana ratou.
Kei Wangaroa e noho ana inaianei—
kei te kainga o Te Miti raua ko Re-
wana. Hei te tuatahi o Noema, (to
marama e takoto ake nei) ka timata ai
tana mahi whakaeke. Ko te utu mo
te whakaekenga kotahi, e toru pauna,
me nga hereni e toru, (Ł3 3s.). Ko
te kaari hei nohoanga mo te hoiho ina
tukua atu kia ekengia, he kaari papai
—he pai hoki no nga karaihe (taru-
taru); kotahi te marama e noho ana ki
reira kahore he utu,—heoi ano te mea
e utua ko te whakaekenga kautanga.
Wangaroa, Wairarapa,
1 o Oketopa, 1857.
HE KAI HOKO MUKA, ME TE HU-
RUHURU HIPI.
KO nga tangata o raro iho nei.
He nui te utu e homai ana e
ratou.
Ko te WAHAREI ma.
(Worsley & Co.)
Poneke,
Hepetema 14, 1857.
PANUITANGA.
HE HOIHO kei te haereere i Pa-
ramapoa, i Poneke nei.  He
uwha taua hoiho; ko te ahua, he
whero; e haere tahi ana me tana kuao,
—he miura te kuao. Na! ki toku wha-
kaaro noku ake ano tenei hoiho (me
tana kuao hoki), otira, he tupato
noku kei tango pohehe au i te taonga
o te tangata ke, i panutia ai e au enei
korero. Tera pea he tangata kua
ngaro tona hoiho: heoi ra, me haere
mai ia me titiro—koia ranei tenei.
A ki te tika ka whakaae au kia riro te
hoiho nei (me tana kuao) i taua ta-
ngata. Ko nga utu mo te hopuranga,
mo te ahatanga ranei, mana ano e
whakarite.
Na WIREMU RAKIWHATA.
(Wm. Luxford.)
Hepetema 23, 1857.
HE KOURA!
KO nga pakeha o raro iho nei, he
kai hoko Koura, ki te moni. E
nui ana nga utu e homai ana e ratou.
Ko te POURA ma,
(Wm. Bowler, Son & Co.)
Ko enei hoki,—
Ko TUATI ratou ko KINIROHI ma,
(Stuart Kinross & Co.)
Poneke,
17 o Hepetema, 1857.
PANUITANGA.
TE TIMA WONG WONGA.
WHAKARONGO MAI! e koutou,
e nga tangata e mea aua ki te
haere i runga o tenei Tima. Kia
takoto ra ano nga utu, ka tahi ka tika
kia eke te tangata ki runga. Ki te
mea ka waiho kei muri o te ekenga, te
homaitanga, na, ka nui ake nga utu.
Na TE TAKANA.
(R. J. Duncan.)
Poneke,
Hepetema 16, 1857.

2 2

▲back to top
2
TE
KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite.
TAETE, 26 o NOEMA, 1857.
NGA TURE PAKEHA.
E HOA MA, me whakahaere to ma-
tou korero inaianei ki runga i nga
Ture Pakeha.
Rokohanga mai te pakeha ki Niu
Tireni e noho ana koutou, nga iwi
Maori, i roto i te pouritanga, i te
kuaretanga. Ko nga ture o tera
wahi pouri, ko nga ritenga maori o
mua: hore he wahi o roto i aua
ritenga hei pehi i nga he e tupu ake
ana i nga wahi katoa. Takoto tika-
nga kore ana te whenua, no reira
i tau iho ai te pohehe, te raruraru noa
iho—na reira hoki i tupu ai te nga-
ngare, te whawhai. Tetahi, ko te
kore ture hei pehi i te mauahara.
Ki te mate tetahi, i te tangata ke—
mate kohuru ranei, mate whakarere
ranei—heoi, kua mau te riri; mau
tonu taua kawenga riri, a rite noa he
utu mo tera i mate. Ko etahi enei
o nga he o te ture maori, kua kore-
rotia nei, otira he maha noa nga he o
roto o aua ritenga. Inaianei kua
whakarerea te nuinga o era ritenga
kuare, otiia kahore ano i ngaro noa,
Engari kia rongo ki te ahuarekatanga
o te katoa o nga Ture Pakeha ka ma-
hue rawa ai nga ritenga maori: no te
mea hoki, kei reira nga ritenga wha-
kamarie, nga ritenga whakahoa, nga
ritenga whakahouhou i te rongo ina
pakaru mai he whawhai; nga ritenga
marama mo te whenua, mo te whare,
mo te mara; mo te kau, hoiho, hipi,
me te tini noa atu o nga kuri e
wangainga ana e te tangata; ko nga
ture e tika ai te mahi kaipuke, te
ngaki whenua, me era atu mahi pera;
ko nga ture hei pehi i nga kino e
tupu ake ana no roto i te ngakau hara
o te tangata: otira, te ritenga o enei
Ture Pakeha, ko te whakangaroma-
whakaoranga i te tangata me ona
taonga, te tiakanga i te iwikore kei
takahia e te iwi toa.
Kua uru mai nga iwi maori ki roto
ki te mana o te Kuini, ka waiho hoki
ko a matou ture hei ture mo ratou—
kia kotahi te ture mo te pakeha mo
maori,—kia kotahi te Upoko, ko
Kuini Wikitoria. Penei, ka mau
tonu te noho mane o te pakeha me te
maori—ka whakakotahitia hoki ratou
—ka aroha tetahi ki tetahi, me he
tuakana he teina.
Ko te mea i tino koa ai o matou
ngakau ko te rongo e mahia ana e te
Kawanatanga i Akarana tetahi puka-
puka reo maori, hei whakaatu ki a
koutou i nga ture katoa o te pakeha,
otira, o tatou tahi, no te mea kua
whakakotahitia tatou i roto i te ingoa
o te Kuini. E hoa ma, me whakapai
atu koutou ki a Kawana Paraone mo
tenei tohu aroha: ka tahi hoki koutou
ka tino whiwhi ai ki te mohiotanga
ki enei ture pai a te Pakeha. Ma te
Kawana ano e whakarite atu i tetahi
kai mahi i taua pukapuka—rae
tuku ki tetahi kua pakari tona mohio
ki te reo maori—kia tika ai te whaka-
maoritanga, kia marama ai. Tatou
ka whakawhetai atu ki a Kawana
Paraone mo tenei tohu whakahoa!
Whareroa,
Oketopa 15, 1857.
E HOA, e te Kai tuhituhi i te Ka-
rere o Poneke. Tena koe. E wha-
kapai ana matou nei, nga tutua, ki nga
ritenga a nga rangatira maori
e whakaritea ana e koutou kia wha-
karerea atu—te Hakari, me te Tangi-
hanga tupapaku, me nga ritenga
katoa a nga rangatira mori. Ekore
pea ratou e pai ki te whakarere i a
ratou ritenga; ko aua ritenga ko te
Hakari me te Tangihanga tupapaku
he tikanga rangatira no nga maori;
mehemea na matou, na nga tutua,
enei ritenga, anei ko te kaha nga
rangatira ki te ki mai ki a matou,
te mea he ritenga he rawa; ko tenei
ekore ratou e pai ki te whakarere, no
te mea he ritenga na nga rangatira.
E penei ana to ratou whakaaro, E
kore matou e pai ki te whakarere i a
matou ritenga; ki te mea ka
whakarerea enei ritenga—te Hakari
me te Tangihanga—ka ngaro to matou
rangatiratanga  i to nga pakuha ranga-
tiratanga.
Ki te mea ka rongo tetahi tangata
rangatira ranei, i enei korero, ka mea
mai taua tangata, taua rangatira ranei,
Nawai i ki e pena aua o matou wha-
kaaro? Ka ki atu ano matou, nga
tutua, koia tenei nga whakaaro o nga
rangatira, ina hoki kua rongo matou
i nga korero a etahi rangatira e ki
ana, ko nga ritenga pakeha, ki a ratou
ano ta ratou ritenga, no te mea ho
iwi ano te pakeha—he reo ano toua;
waihoki me te maori, ho iwi ano, me
tona reo, mo ana tikanga, me ana
whakaaro. No konei au i ki ai, kai
te ki pea nga tangata me nga ranga-
tira, e puta ta matou nei ritenga, me
a matou whakaaro. E kore rawa e
puta. Tena iana, titiro tonu ki te
putanga o a tatou ritenga—kahore, e
kore e puta, kore rawa, kore rawa!
Heoti ano.
E hoa, e te kai tuhituhi i te Karere
o Poneke, mau e hoatu enei korero
kia taia ki te perehi.
Na HEREMAIA.
Ki te Kai Ta o te " Karere o Poneke."
Waikanae, Noema 20, 1857.
E HOA,—He korero tenei mo te
mate o tetahi tangata, ko Wherereka
Takua,—ko tona mate i runga ake o
te raparapa. No te 16 o nga ra o
Aperira i timata ai; akuanei ka rongo-
atia ki te rongoa Pakeha—te ingoa
maori he papapa puia; kihai hoki i
ora, muri iho he rongoa ano na te
pakeha, ko te ingoa o te pakeha ko
Hutu. Nana i mau mai ka utua 28.
6 (1.—te utu mo aua ronga £1 158.
Kahore hoki i ora, muri iho ka ki mai
tetahi tangata ko Hemi Kuka te     

3 3

▲back to top
TE KARERE O PONEKE.
3
ingoa, ka ki mai, tenei he rongoa mo
to waewae he wai korohiko, he komihi,
he panara, me whakananu ki te taringa
pihi o te kau, o te nanenane—kahore
hoki i ora taua mate. Muri iho he
iwi hapuku, ara he iwi ika i tahuna
ki te ahi. No Koperuahue te tura o
nga hapuku, he mea huti ki te matau.
Engari tenei rongoa i mahu taua mate,
ko nga pungarehu i parua ki taua
mate. No toku haeretanga mai ki te
Rawhiti nei ka kau au i te wai tai,
heoti ano ka ngau ano taua mate kino;
no toku taenga mai ki Waikanae ka
puta te ngakau ki te mamae o taua
mate kino. Ka tahi ka puta te
whakaaro kia whakamatauria te pu-
ngarehu runa. Parua ana U tana
mare—ko te ngaunga i ngau ai, wha-
kakini kau ana nga kanohi. No te
maurutanga ka ta te wairua,—kotahi
te marama ka raupapa. Ko te tekau
tenei o nga marama i ora ai taua mate.
Ka tahi ka mohiotia taua rongoa, te
ruru, he rongoa pai rawa. Ko nga
tau i ngau ai, e toru tau ka mahu.
Heoti ano, kei te tatari ano hoki ki te
hokinga mai o taua mate kino.
Tenei te mea i mea ai au kia tuhi-
tuhia kia taia ki te Nupepa, he kino
no taua mate—mihi kau atu ki te nui
o tenei mate.
Heoti ano.
Na to hoa aroha,
Na HOHEPA NGAPAKI.
Ki te Kai Tuhi o te "Karere o Poneke."
Rangitikei, Oketopa 12, 1857.
E HOA MA,—E oku whanaunga
katoa e noho ana ki runga, ki raro;
ki waenganui, ki tetahi taha, ki
tetahi taha, o Niu Tirani nei. Kua
tae mai nei hoki koutou, e oku tuakana,
ki te kawe mai te rongo pai o te Atua,
o te Kuini hoki, ki a matou, ki nga
tangata maori o tenei motu. Na
koutou i mahue ai a matou pakikau,
nga pora, nga toi, nga harakeke, he
mea haro ki te kuku. Tenei ano te
ritenga pai, he mea kau mai i runga i
e to Pakeha, nana nga mea katoa,
nga kau, nga hoiho nga hipi, nga mea
katoa. Tenei hoki tetehi mate i pa
mai ki toku hoiho—he mate nui rawa,
te panga o taua mate kei roto i te
korokoro. Mate rawa: kahore nei i
taea te rongoa. Na, tenei te whaka-
tangi o te Ariki wahine o taua hoiho:
Aue, te taonga, e—kahore nei hoki
oku tupuna i kite i tenei mea i te
taonga nui o te pakeha. He mea
tango mai hoki naku i oku whaea, i
toku papa.
Heoi ano tenei, e te kai ta o nga
Nupepa. Otira e koutou katoa, e
nga pakeha, e mohio aua koutou he
whanaunga matou, nga maori no
koutou no nga Pakeha.
He mea atu tenei naku kia taia mai
a matou nei korero.
Na WIREMU WAIRANGATIRA.
Naku hoki enei korero, Na
RAUPARAHA TE RINGA.
KO TE TAU A MOKAU MO TE
RAUPARAHA.
Karanga pa mai
Tena ka mene kei waho,
Kei tai e kokoti kino aua, i te ngaru
tua manomano,
Tai ki Karewa,
Ko to paenga ia,
Waho o Maketu,
Ko te one tiatia, ki te tao matarau,
Te tonga puaroa,
Ka rimua o iwi ki runga o Tauwhara,
Taka mai Rawhiti;
E mau ana te toa na,
Whakahaerea ra,
Na runga i Ohautapere,
Ka tuwhera kau mai
Te rua o Kaiwhare.
Tapua kau ana te toka i a te Whata,
I te pae tirohanga nei hoki,
Wherawherahia ra e,
Te kapu o to ringa,
Kia hou taketake,
To ringa parapara,
I hakarea ai te mano o te whenua,
Kokopa mai nei,
Ki ona papa, ka heua nei hoki,
Me koko a tau, e
I te turanga whakawareware,
Whakawarea ana koe ra,
Ki te ngakinga mate, ki a Tamamutu,
Nawaki tonu atu e,
I te ara whekowheko
He tuki upokororo,
Ka ITI maro,
Te hiakai tangata,
Kia Whakaue-Kopako.
No te Pukapuka Waiata
i kohia e Kawana Kerei.
HE WAIATA.
Tera Tariao,
Ka moiri ki runga,
Na runga ana mai;
Te utu ki Rangiao.
Te ngakau haere,
Whakakurutahitonu,
No nui o rangi ra,
Te mahara i raru ai,
Na te kamo anake,
Tana ngongi hua noa,
Koia tenei hanga,
E wairutu noa nei,
Aroha i mahuki;
Ki te makau i te rangi
Kati na te Awa te mahi te hara mai,
Mea nei te kiri,
Ka tuawehe ko tawhiti,
Whamamao rawa;
Te ripa tauarai,
Ki to tai whenua,
Kei hoki atu te ingoingo,
I maringi a wai;
Te taru nei a te toto, ka whakina
ki waho,
Mei ahatia koe i pakaru mai ai?
Werohia pea to kopere tupua,
Nau e Tuwhare,
Ka wheoro ki te rae,
O Taumata-marie,
Mei kai kanohi kau,
Taku nei titiro,
Ko koe nei e Te Heka,
Wairua e Tu,
Kei te hohoki mai,
Ka pa i anei;
Ko te puna i rukuruku,
Waka kua pakaru;
Ka eke au i te hipi,
Puke ki Oihi,
Kei hoki mai te manako.
No taua Pukapuka ano.
KO TE KITENGA A TE KANA-
WA I TE PATUPAIAREHE.
Ko te tangata i kite i te Patupaia-
rehe ko Te Kanawa, i kitea e ia ki te
Pukemore, kei Waikato tenei puke.
I haere Te Kanawa ki reira ki te
whakangau kiwi; ka tae ia ki taua
wahi ka ahiahi, ka tahuna te ahi hei
rama mo ratou, ka po hoki  ko te

4 4

▲back to top
4
TE  KARERE  O PONEKE.
rakau i moe ai ia, he rakau nui, kotahi
ano to rakau; i mohio hoki ki te pai
o taua wahi, ko nga paiaka, hoi moe-
nga mona, ko te ahi i waho.
Kihai i rokoahiahi,, ka rongo i te
reo, me he reo tangata nei; te reo
wahine, te reo tane, te reo tamariki.
Koia ano kei tetahi ope nui, na ka
mohio he Patupaiarehe; ka wehe
hoki, kei whea hoki he rerenga, i
runga hoki i te maunga, i te po
hoki.
Na wai a ka tata noa mai hoki, ka
tata mai ki te taha o te ahi, a ka mate
noa iho ratou i te wehe, ka ahua mai
ki te matakitaki i a Te Kanawa, he
tangata pai hoki; ko nga Patupaia-
rehe e whakataretare iho ana i runga
i nga paiaka o te rakau e moe nei
ratou, kia kite i Te Kanawa, e ma-
takitaki ana, ko nga hoa kua mate
noa ake. Na ka marama te ahi ka
neke atu ki tahaki, ka iti te mura o te
ahi, ka tata tonu, e waiata ana huki
tera—
Kake mai koe na Tingari, ki
Te hoko Ati-Puhi
Ka whano ka hurihia.
Ka tahi ka mahara a Te Kanawa ki
tona hei, ki te tara, ka tahi. ka wete-
kina, na parau noa a Te Kanawa, kua
mate noa iho i te wehe; kihai i rere
mai te Patupaiarehe ki runga ki te
tangata, engari e tata tonu mai ana
ki te titiro atu.
Katahi ha wetekina te hei, te tara,
te makao, ka horahia atu, ka hoatu ki
te mano e noho mai ra; ka poua ki te
rakau, ka whakaknoia taua hei, me nga
whakakai.
Akuanei i te mutunga o te waiata,
ka tangohia e te Patupaiarehe te ahua
o nga whakakai, e mau ana i nga ri-
ngaringa o tenei, o tenei, o tenei, te
haerenga hoki, te whakarerenga iho,
 ngaro noa.
 Ko te ata, ko te ahua hoki o nga
taonga i riro i a ratou, ko to hei, ko
nga whakakai i mahue tonu iho, ka
riro mai ano i a ia, na era i ngata ai
te ngakau o taua iwi o te Patupaiarehe;
i kite hoki he whakaaro pai tana—ao
ake te ra, ka hoki iho, kihai i mahi.
He mano (te Patupaiarehe) kei te
tarakihi; ko te ahua, he ahua tangata
penei me te ahua pakeha, ko te kiri i
ma, he korakorako te mahunga, mo te
kiri katoa he korakorako, i poka noa
ake hoki, kihai i rite ki te tangata
maori.
Kihai ano i tae mai te Pakeha ka
mate a Te Kanawa.
No roto i te Pukapuka
a Kawana Kerei.
KI TE KAI TUHITUHI O TE
KARERE MAORI TENEI
PUKAPUKA.
Rangiawhia, 
Akuhata, 19, 1854. 
E hoa, e te Kai Tuhituhi o te Karere
Maori tena koe. E hoa, kia kaha 
koe ki te tuhituhi mai, kia kite matou.
kia mohio matou, ki nga tikanga pai
o te Karere Maori
E hoa, ka nui te marama o te Karere
Maori; no te mea he maramatanga
tenei no te ngakau. Ko tenei, kia
rongo mai koe; ka nui te hari o o
matou ngakau ki nga kupu kua taia
nei ki te Nupepa; he mea atu tenei
ua matou ki te Kai Tuhi o to Karere
Maori, kia kaha tonu mai ia ki te tuhi
ki nga tangata Maori, i nga kupu e
takoto ake nei, i roto i te Karere
Maori e noho nei i te kuaretanga.
Whakarongo mai Whakarongo mai!
Whakarongo mai! e te Runanga o te
Kawana, ahakoa i Pewhairangi, i
Taranaki, i Whanganui, i Poneke, i
Heretaunga, i Akarana; ahakoa i runga,
i raro, i waenganui. E hoa ma, e o
matou whanaunga Pakeha, kia rongo
mai koutou. Rokohanga mai matou
e noho kuare ana, kua rongo matou
ki nga tikanga papai i tukua mai nei
e te Pakeha, na reira matou i noho ai
i runga i te vvhaitaonga, i te ngakau
mahara, ki nga mea papai a te Pakeha
ara, kia whakatupu i te kau, i te hipi,
kia mahia nga whenua e takoto kau
aua; hari tonu aua matou ki enei
tikanga pai, ahuwhenua, kia whai
i taonga ai matou i runga i tenei
tikanga ahuareka. Koia matou i
whakapai ai. Heoi ano. Ki te Kai
 Tuhituhi o te Karere Maori.
 Taati Te Waru.
 Te Wirihana Te Kuaha.
 Tamati,
Te Munu.
Taau Hou.
Penetia te Wharaunga.
Rotohiko Kokiri.
Te Matenga Te Wi.
Turimanu
Pakiwhero Nohe Motu. 
Te Are Waere.
Wiremu Toetoe.
Rotohiko Tutaki.  .
—Ao te Karere Maori
NGA MEA I TE MAKETE.
Poneke, 26 Noema, 1857.
TE MIRA HURI PARAOA O TURIRI.—
Witi, 8 hereni, 9 hereni, mo te puhera,
Paraoa, Ł2.6. mo te ana; Papapa Witi,
1 hereni 6 pene, mo te puhera; Paraoa
tuatoru, 15 hereni mo te rau pauna.
TE MIRA o KAMERONA.—Witi, 9
hereni, 9 hereni mo te hikipene;
Paraoa, Ł25 ino te tana; Papapa Witi,
2 hereni mo te puhera; Paraoa tuatoru,
15 hereni mo te rau pauna. Pera
tonu nga utu i te Mira o Renau.
NGA KAI o TE MARA.—Taewa, 1 he-
reni, 8 hereni, mo te rau; karata, me
te Tanapa, 8 hereni mo te rau; Puka,
1 hereni me te hikipene mo te kau
marua.
NGA KAI KINAKI.—Kei to tuturu
tonu te utu mu te piwhi mo te kiko hipi
hoki. Te utu mo te Poaka ora e rima
pene mo te pauna; kuao kau, 7 pene,
8 pene, mo te pauna Kanga, 10 hereni
3 pene, mu te puhera.
KO ERA ATU MEA,—Pata  ( hou ) I
hereni, 1 hereni 2 pene, mu te
pauna; Paia [tote] 1 hereni, mo te
pauna; Hua heihei, 2 hereni, mo te kau
ma rua. Poaka whakapaoa (Ingi-
rihi), 1 hereni 4 nene, 1 hereni,
8 pene, mo te pauna; Poaka Wha-
kapaoa (Niu Tireni) 1 hereni mo te
pauna. Tuhi, 1 hereni, 1 hereni 4
pene, mo te pauna; Pipipi, 6 hereni
9 hereni, te mea kotahi; Kuihi, 4
hereni, 6 hereni, te mea kotahi; Parera
3 hereni, 5 hereni, takirua; Heihei, 3
hereni, 4 hereni, takirua; Muka papai,
20 hereni mo te rau pauna.
———00———
Kua korero au ki nga rangatira  o
nga Mira-huri-paraoa o Poneke—ko
Renau, ko Turiri, ko Kamerona. Ko
te ritenga mo te puhera na ratou i
whakaatu mai ki au kuia tenei:—
Witi papai rawa,—62 pauna mo te
i puhera.
Witi tuarua,—60 pauna.
Oti,—42 pauna.
Parei,—50 pauna.
Kanga,—56 pauna.
Ko te nuinga o te witi e kawea mai
ana e te maori ki te hoko, he witi tua-
rua, ara, kahore i ata ma; no konei
i whakaititia ai nga pauna o roto o te
puhera: erangi te witi no Poti Kupa
he witi ma, he witi papai,—62 ona
pauna i te puhera.
 KAI TUHI.
I taia tenei Nupepa i te perehi o
I MAKENIHI raua ko MIUA, i Poneke,
 NIU TIRENE.