Te Karere O Nui Tireni 1842-1846: Volume 3, Number 6. 01 June 1844


Te Karere O Nui Tireni 1842-1846: Volume 3, Number 6. 01 June 1844

1 25

▲back to top

KO TE KARERE 0 NUI TIRENI,
[Na te Kawana i mea kia taia]

Vol 3.] AKARANA, WENEREI HUNE 1, 1844 [No 6

Hatirei, i te tekau ma tahi o Mei
ka haere a te Kawana me nga rangatira,
o te Kawanatanga, me etahi atu o nga
rangatira e o te Taone, ki te matakitaki
i te Hakari i whakaturia ki Rimuera
 he kainga atu tata ana ki Akarana
 e toru, pea maira te tawhiti.
Ka huia te wahine, me te tamariki,
e ono pea mano. No Ngatihaoa 400, ko
Pohepohe te rangatira. No Ngatiawa
200, ko Tupaea te Rangatira.
No Waikato 800 ko te Wherowhero
te Rangatira. No Ngatitemaoho 200
ko Wetere te Rangatira. No te
Tainui 300 ko te Kanawa raua ko
Kiripakoko nga Rangatira. No Ngatikiriwai
 200, ko te Rauangaanga te
Rangatira. No Ngatiwhatua 80, ko
te Kauwae te Rangatira.
Ka tae atu a te Kawana, me tana
haere, ka paku te amo o tera! ka
mutu te ngongoro, ka turia te ngarahu
 e toru mano nei, whiri ana te
waewae. Ka mutu te harihari, ka
noho ai mano ki raro ka rere nga
Rangatira o tenei hapu o tenei hapu,
he pai ! pai kau!
Ka haere a te Kawana, ka poroporoaki
 ki nga Rangatira maori kia
haere atu ki tona whare. Na! te
Mane 13 o Mei ka whakaminea
katoatia ki te whare o te Kawana nga
Rangatira o ona wahi ko te tino
rangatira o te whakawakanga ko te
tino kai tuhituhi o te
Kawanatanga ko te tino Rangatira o te whare huinga
moni o te Koroni ko nga Rangatira
o te runanga tataku ko te tino 
kaitiaki o nga tangata maori ko nga
Minita o te Hahi o Ingarangi ko
nga Minita o te Hahi o
Wetereana me nga Rangatira nunui o nga
tangata maori Na! ka oti te wha
kanoho ka whakapuakina e te
Kawana ana kupu, ka mea  E hoa
ma E te Wherowhero, me era atu
rangatira maori ka oti te whakamine
ki tenei wahi E hari ana ahau i
toku kitenga atu i a koutou i roto i
tenei whare E owha atu ana ahau ki
a koutou.  E hiahia ana ahau kia
kaha au koutou tinana a kia 
rangimarie ou koutou wairua 

E pai pu ana ahau i toku tiro


2 26

▲back to top
hanga atu ki te tini o nga Rangatira
maori raro o teitei tuanui ! ahakoa 
no tawhiti etahi e paingia katoatia 
ana e ahau, a e hari ana au no te
mea e aroha ana te tahi ki te tahi,
kahore oti ratou tupato ki a ratou
ano, a kahore ou ratou tupato ki
nga Pakeha e noho ana teitei
taone.
 Whakatupuria tenei hiahia ki te
pai, me tenei rangimarie i roto i a
koutou i to tatou oranga, to tatou
nohoanga i roto i o tatou tamariki,
 a roto i nga tino o ratou tamariki.
Me whakakaha tatou i a tatou
ano i nga mea katoa. Kei i a matou
te kaha kia apitia kia runga  ki a koutou

te tini o nga mea papai, kei i a
koutou te kaha ki te tuku mai i etahi
pai mo matou i te hokonga o te kai,
te r1ika, te rakau me te whenua.
E Na! e hoatu ana e matou te
nuinga o te matauranga ki a koutou,

hei whakakake i a koutou i o koutou
 tamariki ano hoki, kia pera hu
me nga tangata o te whenua marama
i haere mai ai ahau.
 Erua te kau 2 o nga tamakona ai
koutou e nga tangata pai, kahore o
ratou maharaharatanga ki nga wha
naunga ki te whenua i whakarerea e
ratou kahore i mahara ki te mate,
ki te mamae, otiia ko to ratou hiahia
tenei, kia ora ai koutou,
he Kote mea ia, e kore e taea e
ahau me matou i haere mai ai te
whenua tawhiti te wakaara i a koutou,
ki te kahore koutou nga Rangatira
maori, e mahi tahi i a matou Wha.
kanuia to koutou hiahia ki te pai!
Mahia au koutou tamariki Whakaakona
 ratou ki te matauranga o
nga mea e tika ai, e pono ai e 
ke ai e ora ai ratou. He maha ke
nga mea e taea te mahi e koutou i enei
au e takoto ake nei a ekore e roa
me akona ana ka rite nga tama
riki ki te pakeha.
 Ko taku pai tenei kia kite ahau
i a koutou hanga kakahu ana. Ko
oti koutou taitamariki, me whangai i
te hipi i te kau me te tini atu o nga
kararehe i roto i te pakeha.
 E pai ana enei kakahu e mau i a
koutou ona, e kore e roa ka pakaru
i ke ran etahi atu kakahu hei hipoki
 i a koutou. Na, e kore e tika
kia hokea tonutia au koutou whenua
ma mea pumau kura, utua me
whakarite to koutou ngakinga
whenua ki to te pakeha kia ora ai
koutou i te kakahu, me te kai, Ko
te huruhuru pirikahu hei whatu i te
mea mahana ma koutou, ko te
muka, hei whatu te kareko, ka
oti te whatu ana nga wahine e tuitui 
Kei mea etahi, ekore e taea te
hanga te paraekete rite te tini atu o
nga kakahu ki enei motu! Na!
kia rongo mai koutou, kua whaka
kitea mai ki enei wahi te tahi koheka,
i hanga ano ki Nui Tireni, a kua oti
te whakamaori e te Karaka te ritenga
o te hanganga o taua kakahu.
E nui pu ana toku hiahia kia
peka ke te ngakinga mo to koutou
whenua i tenei whakatupuranga e
iti ana ta koutou kai pai aua ra e
mau tonu ki te kai i te ngehi, me to
kapana, otira me ngaki i te poka i te
kereti te pea te kerewata i te keha
i te paara, i te wai me te tini atu o
nga mea whakatupu. Ko etahi o o
koutou kau o nga hipi o nga poaka,
me patu ma koutou kia tupu ake ai







3 27

▲back to top


koutou he whakapaparanga kaha,
kia ora ai te taapa me era atu kino.
 I enei ra te kararehe maori kau
a koutou e kore ana kua e pai ki te
Kai, otira he haehae i o koutou hipi,
he ngaungau i o koutou poaka, a ratou
mea e pai ai Me he mea e patua
ana te tini o nga kararehe, ko reira
kahu ai nga hipi mo nga kuao kau.
I to koutou whakari ka pahure,
tokomaha o reira i mau ki nga ko
heka papai koia ahau ka mea e tu a
kake ana koutou na me whakakite ki
te aroaro o te tokomaha e kake rawa
ana koutou kia rite puta koutou
matauranga ki to te Pakeha.
Na, kia rongo mai koutou ki
tenei kupu aku kia whakakahoretia
e koutou nga huihuinga tangata e tu
kau nei ratou Ka he teitei he rawa!
Aua te Ra e whiti ki runga ki aua
mahi he ! Ki aua, mahi whakarihariha.
 I kahore au e mea kaua koutou
e takoro, e kanikani- kahore. Tenei
tita matou mea whakatakore,
no kona, he mea pai kia harihari kia
takoto, ka ta te kupu kino e 
whakahuatia te whakarere katoa taua
kupu poka ke nga kupu whakarihariha
 o te Ruaruri.
 I matau katoa ana tatou he mea,
kino pu whainga e hara i te ritenga,
karaitiana, otira he ritenga whakahinga
 i nga ture Ko te mea ia me ara
mai ana ou tatou hoa riri ki te whawhai,
ko reira ma ta te tatou whakatikanga
atu E mau ana ano te hunga karai
tiana i te pu e uru ana ano ki te whainga
 otiia ko to ratou pai he na
ngarongo, he rangimarire. Ahakoa
tou e mea kahore he iwi o teitei ao e
kore e whakaarako ki nga tinihanga
o te hunga kino, e kore e hapai i te
pu e kore e whakatikia atu ki te
pehi te hunga kino  rere mai ki
te whakangaro i a ratou E kore a
tika te ratou noho marie e reira I
kahataku tikanga e noho nei au? Na
te aha i mau i ahau enei kahu poka
ke? He tohu enei kia araake au ki
te whawhai ki te pehi te hunga
tutu Ki te whakahinga i nga hoa riri
o toku kainga.

E hara taku i te rapu whainga
otiia, o tu ana ahau i te takiwa o to
riri kia kaua te kai whakamate e
takahi ki aku wahi, otira, kia tiakina,
kia whakaorangia te kainga nona
ahau tangata, a kia hoatu toku kaha
ki te karapoti i oku hoa.

Ekore te hunga e tea ana e ho
katoa. Me whakatika ki te whawhai me
nga mea nonohi. He hunga ma
nawaimi ratou he hunga atanoho.
Ko taku hiahia tenei kia whakaritea
etahi Ture e pai ona ki te tirohanga a
o koutou kaumatua tino matau Na!
ki te kahore etahi ture tika i roto i a
koutou e kore e taea te waka noho te
pai i roto i a koutou e nga Mihanere,
a, -e, rawa e kaha te rangimarie,
me te atawhai. Ka mutu i konei
nga korero o te Kawana  ka whakapuakina
 te whakaro o tenei Rangatira
 o tenei a ka oti nga mea katoa
te whakarite ka wahia te whakaminenga
 a, ka hoki pai katoa nga 
tangata ki ou ratou kainga.

E kore te kino, me te pai e tupu ngatahi.

He tangata ngaki whenua ahau.
ke toku kainga kei Papakura. E
noho ana ahua i reira ka puta etahi
tangata maori i haere mai ratou ki


4 28

▲back to top
te inoi ahi taro me etahi atu mea 
Ka meinga atu e ahau kahore aku mea
e hoko ai ahau, mei reira ka haere
atu ki te tahi whare e tutata mai
ana, ka pau a te ara atu e ahau e ka
uwia atu ko te aha koutou ? ka mea
mai ko te matakitaki! kikai, roa
ka mea ratou kia whakatomokia te
whare ka rere atu au ki te whatitoka
ki te arai to ratou putanga, a, ka mea
atu e ahau i te kore koutou e tukua ki
roto. Muri iho ka puta mai te tahi
tangatatea 1eruhu te ingoo ka pehia
mai taku kaokao ki tona matenga, a
ka kapohia te waru taku riri te
mai ana. Ka turakina atu e ahau
taua tangata no reira ka popo mai ki
au te tini o nga hoa, ko etahi ki aku
ringa ke etahi ki aku waewae tau !
ka hinga ahau ki raro. Ka o te pato
ki taku murikokai ona te mereponamu
 pea a ka takahia au e ratou.
Ko Tahutahu te hapa o te tangata
i whanawhana i ahau. E rua nga
tangata ki te pupuru i ahau kotahi
ki taku aroaro, he pu me te peneti
i mau ki ona ringa Ko te tokomaha
o nga tangata i roto i te whare i te
pahua. Ka totoia haeretia au, a tukua
ana te taenga ki tua o te whare 
tika tonu ana ahau ki taku tuahine
tutaki noa i a Penei Mera raua ko
tana tama kikai i roa te tunga i reira,
ka puta e I Oruhu) ka kapohia e te
tahi o matou te paraikete taka ana ki
raro e tahi mea tahaetia e ia. Na! ka
pa te karanga o taua tangata hoki
mai ana ekina e ratou tane ngahuru
pea, ka koto mai nga pa ki a matou,
ka puta nga tangata o Waikato ki te
wawaa, ka ri a matou.
NGA MEA I NGARO.
8 Nga pea tarautete
4 Nga hakete hiraka
a Nga pea tokina
2 Nga tawera
2 Nga koti
4 Nga wehikete
1 Koko hiriwa, nohinohi
1 Koko hiriwa nui
2 Pinipoa me nga pukapuka.
2 Pera moenga i pakarua tukua ana
kia rite ngahuruhuru.

E aku hoa aroha e nga Rangatira
Maori!
E kore e painga e koutou tenei tutu
ina hoki e ata noho ana koutou i te
roa o te tau, a e wakahe ana ano e
koutou te hunga e kororirori ana te
kino ! Kapi, kia pena taua ta koutou
whakaaro ka pai kia whakatupuria
k pono, me te ma! kapai kia tiakina,
ka atawhaitia na te Pakeha ! kapai kia
turakina katoatia nga he ki raro ! a
Kapai, Kia aroha ki tou hoa ano ko
koe.
Otiia ! ekore e penei te whakaaro o
Rapatahi me otia hoa I pai ratou ki
te tukituki te Pakeha i pai ratou
ki tr pahua pai ratou ki te hapai pu
i pai ratou ki te kororirori te tutu i
pai ratou kia kaha te kino ai pai
ratou kia tama, te rangimarie. Me
he mea na te Pakeha teitei kino, kiia
whakahaerea atu te mana te Kawana
 a kiia whakamamaetia ou ratou
tinana ki nga  whiu maha."
Mo konei ra, e aku hoa aroha! Wha
kanaaromia katoatia nga kino me nga
tutu o koutou kainga maori kei a te
ngakau o to tatou Kawana tino aroha
a,kei whakapouritia tona wairua,
rangimarie.




5 29

▲back to top



HE KORERO TARA
Tera te tahi tangata i haere atu
ki te tata wahie mo tana ai. haere
te kau ano nga kanohi ka kitea atu
e ai te tahi Neka, e takoto ana e
nga noatia ana e te haupapa, ka
oho te aroha o roto o te tangata ki
taua Neke ka tangohia paitia e ia
ki tona tima a kawea ana ki te taha
o te kapura ahinaina ai, ka rongo te
Neke te mahanatanga, ka tahuri
huri roto i te whare kite noa te
tahi o no tamariki o taua tangata,
ka pari e te peke atu ngaua
ana. 
Ka mutu te tangata ra te whai i
ona wahia, ka tomo mai ki roto ki
tena whare, titaha kau ano ki 
matau, ka pono pu na kanohi ka tana
tamaiti e takoto ana kua mate ke,
Na! ka ure te tangata ra! ka oho te
whakatakariri o te tangata ka pu
wherowhero nga mata  a ka rapu
tona ngakau kia a te matenga o
tana tama!
Ka kapo te ringa o te tangata ra
ki te rata, kihai i ata tata te koinga
 ka poru pu tutia Neke, rere ke
ana te matenga, rere ke ana te
hiku.
TE RITENGA.
Ka aroha ka atawhai to tahi i a
koe, kaua e painga, a whakahokia
 ki te kino.
Ko te tahi wahi o te korerorerotanga e
pai Maori raua ko aru Pakeha.

Pai Maori. E ko aru pakeha
Kua tae wawe mai koe! I rere mai
koe ra uta i a ko te korero ano
taua ? B hiahia ana ahau kia
rongo i tau tikanga ki etahi mea ke
utu ! Na a ki te mea e pai ana koe,
ka noho taua ki raro.
Aru Pakeha. E pai ana ahau.
Ko te hiahia tena o toku ngakau kia
kite koe i te he an ritenga kia
tahuri mai ki te Pono kia haere i
te Pai kia hopu i te tika kia
matau ki te rangatiratanga a kia
whiwhi koe ki nga taonga mo te
Tinana ngatahi ko te wairua.
Na! Me timata ta taua korero te
toru o nga ture, kua oti hoki te Rua
i mua ai.Aua koe e whakahua
noa te ingoa. Kei mea koe
mo te hunga anake e noho ana i
waho enei kupu! Ma katoa ane
ahakoa e whakanoaina tonutia ana e
te hunga ekore e karakia e mea ana
ahau me haea ana te kupenga
tokomaha e te hunga karakia e mau
ki roto, no te mea e kore ratou e
tino mahara ki te nui o te koreria o
thowa, a ki te ratou ainga ki tona
aroaro Na a kia rongo mai koe ki
taku ! Ko te hunga enei hei wha
kanoa te toru o nga ture. Ko
ratou e outu teka ana ko ratou e
kanga ana a ka apitia te ingoa tapu
ehowa ki au korero whakatupuhana
 Ko ratou e koreroreorangimarie
 ana a ka hapeanoatia e ou ratou
arero poke te hara te ingoa o te
Kingi koreria o te Rangi, me te ao,
kia mahara e te Iwi whakapono
ko ratou katoa e whakahuanotia ana
nga kuku o te karakia ki ou ratou
ngutu a, rere ke ana nga whakaaro
ki te pakeke ki te ngawari ra nei o
te hoko ki te ka me te momona o
te whenua ki te taua i nga moni  
ki te tino o nga poaka ki te maha o


6 30

▲back to top
i nga taonga ki te hua o nga kai ki
te owha o nga uwhi ki te ngahoro
o nga merenga ki te pupukutanga o
nga kaanga ki te maoatanga o nga
Para ki te peenga o nga mahi i te
wai ki te huanga o te tutu ki te
pihinga o nga perete ki te ahua o
nga hoa ki te pai onga mata ki te
whatiwhati o nga upoko ki te kiritea
0 nga kanohi   hi te whakapehapeha
 ki te whakakake ki te mana
Wapopore ki te haeo me te tini
atu o rima mea hei whakapokake te
ngakau. Kia tapu ai ta Papati)
He tapu whakaharahara taua
tapu no te mea na Ihowa te kupu.
E tapu ana Tona Torona karoria. E
tapu ana nga Anahera o te wahi
marama e noho ai ia, ka puta ratou
ki tona aroaro, ka huna oti ratou
kanohi ki raro o nga pakau. E tapu ana
 nga mane tini wairua kua mate I
roto i a te haraiti n I ite oti ratou
te whakaako ki te waiata tapu Wai
hoki kia tapu to tatou nei ao, he 
takahanga hoki ia no Iowa a, me
tango e tatou (nga puehu o te whe
nua ki te ritenga o Runga! Me
koropiko ki raro karanga ai,  Tapu i 
tapu, tapu ! rawa a Ihowa te Atua
onga mana tuauriuri waioio. Otira,
I nga whare karakia o enei wahi e
kite ana au i etahi o nga tangata e
korerorero ana ko etahi e takoto
maro ana ko etahi e takoto tiraha
ana ko etahi e titiro makutu ana
ko etahi e matakitaki ana ki te papai
o nga koheka o nga hoa ko etahi e
whakakake ana ki te ratou ahua
pairuru ana nga ihu o etahi ki raro o
nga paraikete ko te tokomaha e
putaputa ana ki waho kopiko mai,
kopiko atu.  
Kei muri te roanga.

Te Ware Karakia Weteriana Poneke
HE MEA WAKAMAORI NO TE NUIPEPA
PONEKE.
No te 22 o nga ra o Pepueri e
whakatakotoriaete Kawana Pitiroi e
Kowhatu mataati o te whare parakia
Wetereana i Poneke. Ahakoa he
tupuhi i tokomaha te tangata i wha
kamine ki reira Ka timata te kara
kia ki te waiata e Wetere To
kowhatu i Hiona. I ta te Tukana
(no te Hahi Perehipiteriana) te korero
 pukapuka no Hakai Upoko 1.
Muri iho ka inoi e te Parene. Ka
mutu, ka whakatika ko te Haeaha,
te Minita Weteriana o reira, e korero,
ona i nga utu mo te whare I nga
moni kua oti te kohikohi i nga
Mom hoki kiia whakaaetia mea
kua Minita kia 500 Pauna hei utu 
ai te hanganga o te whare, ko nga
moni kua oti te kohikohi 180 pauna.
Mei reira ka whakaakotoria te
kowhatu e te Kawana, ka kauwhau
Iki ia ki tenei kauwhau,  E pai
i awa ana ahau kua whakaritea anau,
e to koutou Minita e Te taea a hei
whakakoto tenei kowhatu turanga
mo tenei wara, Kia nui to tatou pai ke
te Pahi Wetereana i nui hoki te ratou
pai kia tatou katoa i whakaako ra
tou i nga tangata maori to tatou tangata
pakeha ano hoki. I tae mai ahau
ki tenei motu i mua ka maha nei
nga tau no reira i nui ai taku ki
kitenga i a ratou i ta nga tangata tae
kau mai a tino miharo ahau ki
nga mea rangona e ahau ki nga mahi
hoki kitea. Ka nui hoki taku hari
mo to ratou aroha mo to ratou nga
kau tahi ki nga tangata o te hahi
Epekoperiana e Ingarani, i mahara






7 31

▲back to top


hoki ratou ahakoa puta ko etahi ti
kanga ririki, me te whakaaro tika ki
ana tikanga ko tahi tonu te putake,
ko tahi tonu te ara kotahi tonu te
oranga. Kia mau tonu tenei kotahi
tanga, me tenei aroha kia nui haere.
Na e mea ana ahau Maku, ara ma te
Kawanatanga e tuku etahi moni ki
nga Hahi katoa hei whakanui te
mahi o nga Hahi kia rite ki ou ratou
tangata. Kihohoro hoki ahau te
tuku i etahi ki tetahi Wetereana.
 Na a ko te tino mea nui ko te
whakaako ma tatou tamariki, ma
nga tangata Maori hoki hei pai hoki
mo ratou I naianei hei pai hoki mo
ratou ake tonu atu a no te mea hoki
takoto te pai mo ratou to ratou ta
marikitanga.
Na, ka hanga he whare karakia
ka takoto te papa whakaako mo nga
tamariki haere tahi ana hoki te ka
rakia, mete kura ko te Minita hoki
hei tohutohu Mo enei rua me era
atu mea maha noa atu te tini hoki e
kore e mutu te korero koia ahau ka
mea aka nui taku hara i ahau e wha
ka takoto ana tenei kowhatu,
e mea ana ano hoki ahau kia roa taku
nohoanga tenei motu kia maha
nga taua ma te Atua ahau e whakaora,
e whakakahau kia maha ai aku tima
tanga whare karakia penei Heoi ra
ka tino pai ahau ki taua mahi tenei
ra. 
Ka mutu te kauwhau o te Kawana
ka inoi Wuruwara, ka mutu.
Ka ahiahi ka huihui nga tangata o
te riahi, me nga tangata ki te Whare
Nui ki te ti ka maha nga kauwhau
pai, na te Haeaua, na te Parane,
nga Minita, na te Rauta na te Wuruwara
(na Kapene Rihari) o Wikitoria
 te Kaipuke o te Kawana.
WAIATA 
Maranga a te iwi I Me whakahua mai
he rangi inu te kaka haere o te pai
Kia uru e nga p totore i te wau
Nga ika teretere i waho te akau
Nga manu whakamaunu te kare e te tai,
Nga manu kahu-hihi noho pua wai;
Nga puke tu, i piki whakarunga a te toa
Nga taona o te pouri kapi I te paoa 
kite i te tae, me te tini o te pu,
maro ai nga tinana e ratou kua maru,
Nga toki inu-toto o te Toa ka waiho ke
Ka whakama te pani ki ana mahi he.
No hea te ringa kaha hei hapi, i te Pu 
Nga mana wehekore kei te whakatu
ra whatinika mate ka riro mo te hat
Ka iri ki te whare nga patu o te Po.

Te whakatokanga, me te ruinga a a te marama
o Hune Ruia ai au ai me te pare e oi i oneone
ki kata, me tango nga waikeri kei mahianga Pata.
Pauka e te parete maataamua. Kia ora ai koutou
nga marama mamatau Whakatokia te rakau
hua, me nga Kotinga mangamanga kia tini ai he
rakau whai hua ma koutou. Tama katoatia
nga otaota o nga mara rapere, kotikotia nga
tupu e puriri ana kia rua whata i ringaringa
o te takiwa e Wahu ai te kapuranga kia tino
hoa ma Tahuma, te a mana Taria te karepo
ki nga wahi kua whetengata o kia mumoia ai.
Whakatokia te puka, e tiakina kei parehe i te
he, me te nui o te ngaia.

E HOA, E TE KARAKA.

KIA rongo mai koe ki te matou,
kupu mo to matou kainga,
ea Pukaua e takoto ana ki te taha o
te kainga o te Pepene. Kia tupato
koe ki te matou kainga ki Pukaki e
hokoa tahaetia ana e nga
tangata maori.
NA MOHI,
Na IHAKA,
NA HOANI,
NA TE TIHI
Akarana Hune 5, 1844
ETORU PAUNA UTU.
Ko Henere Patara, he herehere
no roto i te Hara e te Kuini
i Akarana kiia oma tenei ra tana
mahinga i te huarahi i huaina ko
 Poati. Na! ki te mea ka wha
kahokia mai tenei tangata ki te whare


8 32

▲back to top
herehere a, homai ana ki te kai tiaki
o te Heara, ka utua ki te ritenga o
nga pauna e mai i runga nei.
TE AHUA
He kiritea nga Mata
Nga tau, 24
Te tiketike, 5 putu 7 inihi ko te 1/2
Te upoko pakaka
Nga paihau, punehunehu
Nga kanohi tu-a-iti
Te ringa matau he tangata me te,
punga kei runga, he mea ta
Te ringa mau i te wahine me nga reta
B R. kei runga, he mea ta.
 NA TE MATIU,
Te tino Kai whakawa.
Akarana, 30 Mei 1844

ETORU PAUNA UTU
Ko Hoani ake he herehere
no roto i te hara e te Kuini
i Akarana kua oma tenei ra i tana 
mahinga i te huarahi i huaina ko
 Poati. Na! ki te mea ka
whakahokia mai tenei tangata ki te
whare herehere a, homai ana ki te
kai tiaki o te Heara ka utua ki te
ritenga o nga pauna e mau i runga
nei. 
TE AHUA
Te tinana nohinohi, humarie
Te upoko tu a pakaka
Te ikeike 5 putu ko te 1/2 inihi
Te ihu keokeo
Te rae papaku
Nga kanohi tu a pouri
Nga ngutu rahirahi
Nga tau  19
i te ringamau i taia te ahuatanga
o nga paipa erua e ripeka ana. He
ahua tangata e titi aua ki te ripeka e
mati ana ki te ringa matau he mea
ta. I porotaitaka te ahuatanga o te
mate e mau ana i raro mai o te
tianga ringaringa, e mau ana te
haehaenga i runga o nga tuke mata.
NA TE MATIU,
Te tino Kai whakawa,
Akarana, Hune 4, 1844.

ERUA PAUNA UTU.

Ko Raniera Piha, he hoia no
te Kuini i Akarana kua oma
te 28 o Mei. Na ki te whakahokia
mai e te tahi tenei tangata ka utua ki
nga pauna erua, 2.
TE AHUA
Nga tau 23
nohinohi te tinana
I parauri te kiri
I nunui nga karu
I mangu me he waro te upoko
I roroa nga kauwae
I kino te ahua o nga mata
I tona omanga i mai i runga i a ia
enei kakahu he hakete, whero
he tarautete mangu he toka maro
i te kaki, me nga hu putu.
WIREMU HUME
Rangatira o nga hoia.
Akarana, Hune 4, 1844

E RUA PAUNA UTU
Ko Tenihi HURIwana he hoia no te
Kuini i Akarana kua oma i
8 o Mei he hakete where i a ia, he
tarau mangu he potai, hoia, he
huputu I te omanga ai. Na ki te
whakahokia mai tenei tangata e te tahi ka
utua ki te ritenga o nga pauna e mau
runga nei.

TE AHUA
Te ikeike 5 putu 6 inihi
he kiritea
Nga karu i tu a mangu
Te tinana i nui topu
Te upoko i punehunehu
Te ahua o nga mata I pai
Nga tau 24
WIREMU HUME,
Rangatira o nga hoia.

 Akarana, Hune 4, 1844.

Akarana, he mea ta ki te perehi o te Kawana