KO TE KARERE O NUI TIRENI.


No 12 AKARANA TUREI NOWEMA 1, 1842. VOL. 1.

 I te Nuipepa e Oketopa timata
te Kai tuhi tana kupu wakaako i nga
Rangatira me nga tangata maori e
ahu, taurekareka ana kia tango ai
ratou i to te rangatira ritenga kia wai
rawa ai ratou, kua takoto hoki nga
mea e toru e kore ai hua e koutou
mahi ko te mangere, ko te rukeruke,
ko te whakai, kua poto te mea tuatahi
te korero ara ko te mangere tena ko
te mutunga mai kahore ano i
korerotia koia ahau ka wakaaro ai mana
hoki tana kupu e wakaoti kia hoki
mai ta raro me waiho tenei Nuipepa
hei taki i nga mea ke; na, me
wakapuaki atu pea taku wakaaro mo te
tangata e ngaki ana te wenua, kia
kaua ai koutou e ngaki i te riwai, i te
kaanga i te tini noa iho o nga kai
Maori anake ahakoa e pai ana ano te
 riwai me nga kai maori, ko te tino
 mea pai te wai wakaaroa hoki ki
te maha o nga patua moni he atu
ana te tau kotahi ki Tawahi hei
hoko paraoa, kai ma tatou, e ki te
 penei tonu, ka tino rawa kore ai te
 wenua tena ki te ngaki te tangata

maori i te witi mana, katahi ka 
mahue etahi o nga moni e ho atu ana ki 
Tawahi ka riro mai te kai mahi.
Otira ka ki mai pea te tangata,
Ekore matou e mohio ki te nga h
te kai a te Pakeha  Na, ki taku ka
matau ranei ina wai ngakau koutou.
ki tenei mahi, ahakoa ekore e pai te
keri maori me Parau, na ka rongo te
tangata tenei ka mea mai pea, kei
hea ra te parau? Koia tenei me
hoko na wakaronga ma, ki taku 
wakaaro i te ritenga e ahei ai koutou
te mea tenei, ka titiro pea te
rangatira tetahi wahi wenua tana e takoto
kau ana ka mea kia hokoa atu ki a 
te Kuini ka tuhi atu ki te kai hoko
ka rite, ka ia e tohe atu ki te
paraikete ki te aha noa iho ranei o nga
mea pakaru hei utu  engari me
wakarite te okiha, te hoiho ranei i te
parau i te mea tahoro mo nga
oneone kia ngawari rohe ki riro
ake ai ki runga me tetahi wahi
moni hoki, na ka riro mai enei mea
hoki atu te tangata ki tona kainga, ka
ngarengare tona nuinga kia taiepatia

tetahi mara nui, a ka oti, me
wakarite tetahi wahi e nga moni he
pakeha kai mahi kia haere mai
kei wakaako te tangata maori
kia mohio ai ia ki te parau a ka
oti katoa te mara te parau kua pai nga
oneone, katahi ka hoko atu i te toenga
iho o nga moni i tetahi witi hei
purapura kia ruia e te pakeha , heoi ka
mutu, waiho kia tupu ake ana hei te
maroketanga ka huihui ai ki te kokoti
a ka poto te kokoti ka whawhao ki
roto ki te whare patu ai, kia ngahoro
ao, tapeka kia pai e ai nga kai katahi
ka hokona e te pakeha, a ka wai
rawa koutou, kei ki mai ekore e
pai kahore he huri., kahore, me i
penei koutou., a ka kite nga pakeha i
a koutou e rua ahau i te wai ekore era
taro kua ta te mira, otira ekore au e
mea kia wakarerea katoatia nga kai
maori te ngaki kao, me ngaki tahi
ano ta te mea, ahakoa te mara nui
wakaharahara ekore e roa ka oti i nga
okiha nga hoiho ranei, i hokoa e
koutou koia au ka mea ai, me tango i tenei
ritenga rangatira mo koutou. Koia
ra te Kuini tana atawai i
wakanoho ai i nga pakeha ki to koutou
wenua kia wakamutua e koutou to
mua ritenga, ma kite koutou te
tikanga pai o ona tangata he
 maia hoki nga ritenga pakeha tena ko
etahi e kino ana koia ra tenei i tuhituhia
nei kia ngarengare i nga tangata
kite tango i a ritenga p ai ana kia
 riria hoki ratou e tango ana i a mea
e te ana, koia ra tenei Nuipepa e tohe
 tona ai, kia kati nga. tangata maori
te rongo ki ta nga pakeha kino
ritenga, kia wakatupato hoki koutou
kei rite te ahua ki ta ratou.

KO TE TURE MO NGA
KARAREHE NGA TANGATA E
HAERERE NOA ANA TE
WENUA I WAKARITEA I TE
TEKAU MA WA O MAHA, 1842.

  Na te mea i wakaaro ai a Kawana
ratou ko ona komiti wakarite ture te
tini o nga kararehe e haerere ana e
pakaru ana i nga taiepa e takahi ana i
nga ngakinga. no reira hoki i
wakaritea ai tenei ture .

KO TE TUATAHI  Na, ki te mea ka tapoko tetahi
kararehe ki roto ki te ngakinga, e
taiepatia tana ki te taiepa pai, ka kai
i nga mea e tupu ana ka takahi ranei.,
ma te tangata nana te ngakinga e
haere atu ki te Kai Wakawa,
ka rangona hoki nga kupu a ka wakakitea
e tetahi kai korero pono te ritenga o
nga mea kua pau ki te Kai Wakawa,
kia wakaritea e ia tetahi utu mo te
tangata te ngakinga kia rite hoki ki
te utu o nga mea kua pau otira kaua
e nui atu i nga pauna e rua tekau.

KO TE TUARUA Ki te mea ka kitea tetahi
kararehe e haerere ana ki nga waharoa o
te Taone, o nga huarahi kainga ranei
ka tangohia tetahi moni o te tangata
nona te kararehe, hei utu e rima
hereni mo te kararehe kotahi.

KO TE TUATORU Mo te mea kia tino rite ai tenei
ture kia mohio nga tangata katoa ko
nga kararehe korerotia nei ki tenei
ture koia enei ko nga Hoiho nga
Kau nga Hipi nga Nanenane nga
Poaka.

KO TE TUATORU Ka timata tenei ture te
wakarite i te rua tekau ma rima o Aperira,,
1842.
NA KAWANA.
 E taia ana tenei ture, kia mohio ai
te tangata maori kia tika hoki te ratou,
wakaaro ana ka pau te kai a tetahi e te,
kararehe pakeha, kia tupato hoki ratou
kei tukua e ratou kuri ki nga kainga,
Pakeha haerere
ai - KaiTuhi

KO TE TAHURITANGA KI
MANUKAU.

  Na, tera wiki ka haere mai etahi
tangata maori, ko Nga Ruhe tetahi
ko te Tama e te Paki tetahi ratou
ko te Pakeha i runga, e aku mai ana
ki Akarana, tekau ratou, ka tae kia a
Mako, he ana te hau, ka tohe te
pakea ka kia hoa mai ratou e kino ana
waenga moana ki atu nga tangata
maori, me noho marie tatou i uta heoi
ano ka tohe tonu te pakeha. ka tahi
ka hoa mai ratou, ka kapea te awa nui
o Manukau, ka nonoi mai ki tenei
taha, tahuri iho, ka ki atu Nga Ruhe,
E tatou ka kau ki uta e noho tonu ana
ratou i runga i te tahuna kau ana
Nga Ruhe a ka hoki atu ki te tiki i
ana hoa, otira noho tonu ana nga hoa
a ka ngaro te tahuna ka toremi ratou,
ko tetahi e noho ana i runga i te
tangere o te waka i poroporoaki ratou,
heoi ano kua paremo ko te pakeha,
ratou tahi ko nga tangata maori
tokorua tahi rawa te oranga He inati
te pakeha ki te tohea te rongo aki ta 
nga tangata maori i mea, me i rongo
ia ki a ratou ekore i pea e mate kei
penei tonu te tikanga me ta tenei
pakeha a muri nei ka haere mai
koutou ko nga kai arahi pakeha ki te 

tahataha moana, ka kino, me noho 
marie, kaua e rongo ki te tohe, o te
pakeha kei riro te tinana i te ngengero
i te matawha.

  He pukapuka tenei kia
wakaaturia nga rohe o to matou kainga kia
ka hokoa e te pakeha e te tangata 
maori, koia tenei timata
ki Ngahina puta noa ki te tuauru,
ka rere kei Tuapo, ka rere kei
Whaupa ka rere kei Wakatangata
ka rere kei Oteohu, ka rere kei
Wareware ka rere kei Kaihikanui, ka rere
kei te Karoa, ka rere kei Aotea, ka
rere kei Mairetahi ka rere kei te
waiherunga ka rere kei Puketutu,
ka rere kei Waioneke, ka rere kei
Haratai, ka rere kei Waipiro, ka rere
kei Pararaha, ka rere kei mautaretare,
ko te mutunga mai tenei puta noa ki
te tuauru puta noa ki te Taiawa.
Heoi ano ka tuhia nei enei kainga
kei riro i te tangata kia waiho tonu
au te kainga tumau mo matou mo a
matou tamariki ake tonu atu koia ra
o matou ingoa i tuhituhi.
NA TE KEENE,
NA TE TINANA,
Na TAMAHIKI,
NA TE WENUA,
NA PAORA,
NA TE HIRA,
Na HIKITIA,
NA NGATIWATUA KATOA.

Ki te Kai tuhituhi o te Nuipepa.

E Hoa
  I te waru o nga ra o Okotopa
ka e mai etahi kaipuke heke o
Ingarani Akarana e rua kaipuke e toru
rau runga i tetahi e toru rau i runga
i tetahi, ka ono ai nga rau, he tane,

he wahine, te tamariki i te rua te
kau ma wha o nga ra e Okotopa ka
ano tetahi kaipuke heke Ingarani
ki Akarana, he heke tamariki kau
tenei heke ko tahi rau ma ono, he
tamariki kahore he kaumatua, kahore
he wahine o taua kaipuke I heoti ano
ki runga ki tou ratou nei kaipuke ko
ratou whakatamariki anake I     
  I te tekau ma tahi e Okotopa ka
puta mai te rongo ki Akarana, e kua
tahuri tetahi waka ki Manukau 
tokorua i ora te kau ma tahi i mate, ko
tahi pakeha i mate "
E hoa e te kai tuhituhi i te Nuipepa
maori ka tuhituhi atu ahau ki a koe,
i tenei korero kia rongo koe, 27
Okotopa i te ahiahi i te 6 o nga haora ka
rongo ahau tetahi korero, e mea na
te korero taihoa kia nui te pakeha
ki Akarana ka tikina e Taraia kia
wakawakia nuitia ia ma tana kino he
tika ranei tenei korero te he  ranei ?
otira, kowai ka mohio ki te tikanga,
ki te henga te tika pea te he
pea.  Heoi ano taku korero ki a koe.
 Naku,
 NA HOARI TAKOARE.
Kuini tiriti Akarana,
Okotopa 28, 1842.
 E taia ana e matou tenei pukapuka
a Hori mo te mea e pai ana tenei ki
a matou kia tuhituhia mai nga
wakaaro nga korero nga aha ranei a te
tangata, kotahi ano te Maori kupu
mo te korero rangona e Hori ma te
tokomaha o nga pakeha ka aha ai?
ekore koe e wakaaro me te mea i
wi, ngakau e Kawana ki te tiaki i a
Taraia kua riro ke mai ia, otira, na
te ngakau atawai o te Kawana i ora
ai i wakaaro hoki ia kihai a Taraia i
mohio ki te ture  e te Kuini no te
pouauau u ana i pena i ai te kino, koia ra i
houhia ai te rongo a tena me mahara
tonu tahi ki te korero a te Kuini, i
tana ki roto ki tera Nuipepa e mea
ana I me i mohio ia kua ngaro ke"
ke e tenei, hoki 14 na ka rongo koutou
katoa ki taua manga ki te patu tetahi
e takoto ake nei i te tangata ina, ka
wakatika te hoki iti a no reira hoki
matou ka mea atu ai, kaua e rongo ki
nga korero rere noa te hau, engari
wakarongo ki ta te Kuini i mea, kei


tohe tetahi ki te patu a muri nei ka
wakatika tetahi ki te kohuru tangata
ekore rawa e waiho kia takoto noa
nga kupu a te Kuini, ka wakatika hoki
te Kawana ko te kai kohuru, ka
wakawakia nuitia ano KAI TUHITUHI,

  I tera wiki i oma ai nga hoia
tokorua ko te rua ranei ko te toru ranei
tenei o nga tahuritanga o nga hoia
he rawa tenei ki te ture a te Kuini,
koia ra e Meiha Pumapere i kiia ai,
kia tuhituhia ki roto ki tenei Nuipepa
kia mohio ai nga tangata Ma maori ki te
hopu, kia wakahokia mai no te
Paraire,, no te i8 o Okotopa kitea e
tetahi pakeha enei tokorua kei
Karangahape atu tonu atu etahi tangata kia
kopukia raua tae rawa atu, kua witi,
kei hea ranei te tangata roa tetahi,
te tangata poto tetahi ko te mea poto
kahore he pahau, kua tahi tona
tuara i mua mo tana kino i konei a
mau tonu ana te ngaunga o te wiu,
ekore e ngaro ka kitea enei tokorua,
ko era ranei tahuti ai i mua a ka
wakahokia mai ki konei ko reira ka ho
atu ai tenei utu ki nga tangata hopu,
e r pauna mo tetahi e rua pauna
mo tetahi, penei tonu te utu ho atu
ki te kai hopu mai te hoia e tahuti
ana i te tahuritanga o enei tokorua
e korerotia ana kua wakarerea e raua
kahu hoa, he mea ma tenei e raua
kakahu.

  I a matou e wakaoti ana te tanga
o tenei Nuipepa epa, katahi ka puta mai
te rongo e kua tahuri te kaipuke a
te Tipene. No te wiki i paea ai ki
uta kei raro atu o te wahapu o
Hokianga, tahuri era ano te kaipuke a i
te torinotanga o te hau, ka anga te
Tipene o ratou ko nga pakeha, kia toia.
atu te kaipuke ki waho, otira rere
mai ana nga tangata maori ki te
pakaru, a murua katoatia ana nga
taonga o roto o te puke; ko wai te
hunga i pouauau ki te muru te pono
ranei tenei, rongo he teka ranei? me
he pono, ma te aha te tangata e
wakaora ai ana ko tohe tonu ki tenei mahi?
Heoi, me waiho marire tenei korero,
kia tino rongo ra ano te pono ranei,
he mahi arero ranei.

KO TE KARERE 0 NUI TIRENI,
Na te Kawana te mea kia taia 

No 12.] AKARANA TAITE TIHEMA 1, 1842. [Vol 1.

 Na i tera pukapuka i mea ai matou,
etoru nga mea kore ai te tangata
maori te wai rawa kore ai ano hoki
te haere ake ki to te rangatira tu.
Kua rongo koutou tera nuipepa he
mangere tetahi haukoti o te
rangatiratanga o te tangata maori Na he
rukeruke he maumauranga mea te
tahi. E mea ana e Horomona E Koia
e mangere ana ki te mahi hei teina
ki a ia e nui ana tana maumauranga
mea Tena pea te mea mai na
  He aha te maumauranga mea he
aha te rukeruke.  E ki ana matou ko te
maumauranga mea ko ta tenei he kore,
ekore ano e tiaki i a tatou mea, e
tukua ana kia ahatia noatia iho.
tukua ana e tatou mea kia nga e
te ua, kia kainga e te waikura, kia
kaiatia e te keia o tatou kakahu, he
mea hou nei, ka po rua, ka po toru e
kakahu ana kua kahua kino. He
mangere ki te horoi koia i kino ai
penei horoia ana ka kahua pai a
tawhito noa. Na te mangere ki re
horoi i kahua kino ai a na te kahua
kino o te kakahu i wakaparahako ai
te ngakau e whiua atu ana Na kua
kitea tetahi atu inamata, kei te hoko
ranei kei te tono kau atu ranei, a ka
riro mai ka porua, ka potoru e kakahu
ana kua tahi ano tenei pera me te
tetahi a te korenga o te moni te
korenga ano hoki o te kakahu ka
hoki ano ki te Hoturoa Te Me tutua
tu ra a to te tangata maumau ahua 
Tena ko te tangata atawai pai te
kakahu, he aha te rua noa ai tau e
kakahu ana te toru noa ai e pai ana
ona kakahu me te takoto ana ano
ana moni i a ia. Na, ka maumau
raua ko rukeruke, keihea kia hua
tetahi ma raua moni tetahi kakahu mo
raua ko kanga te hoa haere tahi
mehemea ka mano nga pauna moni
tera e poto katoa te rukeruke, Tiro.
Kia hoki Ngatiwatu, keihea kia toe
i tetahi mea kia ratou e Wiwi tonu
nei, me te maumau iho i ta ratou i
Wiwi ai, hoehoe tonu nei te
wahie ki te taone, me te Wiwi ano
pea ki te pauna ma te tangata tena

hoenga tena hoenga me te maumau iho
ano i nga moni ra; me rongoatia
marietia me i wakaaroa nga mea e pai ai
tea. ahua penei kua wiwi ki te turu,
nohoanga nei ra, kua wiwi ki te ware
pai, kua wiwi ki te kari, kua kahua
pakeha to ratou ahua.

  Tenei ano tetahi ahua o te maumau he
hoko i nga mea kahore ona painga ana
riro mai nga mea nei e ata ahua ana ki
nga konei. heoi ra ano ona painga hei
utu kanohi kaua e ki ana matou, ko te
ahua pai o te tangata ki ta te tangata titiro
koia tenei te utu i nga taonga tarewa ki
mua. Na muri iho, ko tona whare kia pai
te hanga kia poto ma otaota te tahi,
kia tika te takoto o nga mea o roto o te
whare, ka wiwi ki te paraikete, waiho
mo e moenga anake ano kaua e maua 
haeretia ki te mahi ka hua he moni, hokoa
etahi kakahu mau mo tera, noa mo te
tane, mo te wahine, kaua ano hoki e
tukua kia haere tahanga te tamariki, Kaua
hoko kau te kakahu ka waiho kia 
ngaro ana e te paru huatu me hoko i
tetahi hopi hei horoi i nga kakahu i nga
wiki katoa ma te wahine tenei mahi.
Ahakoa kakahu tutua mehemea e ma ana,
e pai ana, he aha te mea i ahua rangatira
ai te tangata huatu he ma no te kakahu
no te kiri o te tangata. Ka rite enei hokoa
etahi kakahu mo te ra tapu me tetahi
pouaka, hei kohi maua kakahu kaua e
waiho titari noa iho i roto i te ware ka
kino hoki, me kohi ano ki roto ki te
pouaka kia pai hoki te wakakopa kaua
ano hoki e kakahuria enei kakahu mo
te aha

nei, me te aha nei, waiho mo te ra tapu
anake mo nga haerenga ki te taone, a ka
tawitotia katahi ka tango i enei kakahu
mo te ra noa ka hoko i etahi atu mo te ra
tapu. Ka rite enei te moni tau e takoto
ana i a koe, hokoa etahi kai mo te
moenga me tetahi haiana hei haiana o
kakahu kei ki te mea ana matou ki o te
tane anake huatu ki o te tane ki o te
wahine ki o te tamariki, Ka rite enei
katoa katahi ka wakaaro ki te pereti ki te
ti mehemea ia hua ana i au moni Ko
enei kua tauia nei etahi o nga mea e
rangatira ai te tangata e otia te maha
ano ka muri, kahore ano i meatia noatia
koia ia ko te ake te tamariki ki te korero
pukapuka ko te ake i a ratou kia pai te
noho kia mai kia pai a ratou kupu,
akona kia ronga i nga matua kia aroha ki
nga matua kia pai a ratou kupu akona
kia rongo i nga matua kia aroha ki nga
tangata katoa Katahi ka haere ake
koutou ki to te rangatira tu a e rite ana
ano ki to te wakapono tu.

KO TE AKARANA RIPENEHARI

Ka kata pea etahi o o matou hoa
maori, ina kite ratou tenei kupu
he Ripenehari "Ka wakaaro pea he
aha ranei te tikanga o tenei mea?
wakaronga ra kia wakaritea atu tenei
kupu ki a koutou. Ko te Ripenehari
te whare mo nga turoro, hei
whare tiaki mo te tini noa iho o nga
mate epa mai ana ki enei tinana
ngoikore e tatou ko te take ra tenei o
te huihuinga pakeha i wakaminea ae
10 o nga ra o Nowema kia wakaritea

tetahi whare penei e titiro ana hoki ratou
ki te tokomaha o nga tupapaku e takoto
noa iho ana, kahore e rongoatia te moni
kore ra koia etahi te tae ai ki te rata no
reira hoki i wakaaro ai kia kohikohia etahi moni kia
hanga tetahi whare turoro hei whare wangai
rongoa mo nga tangata mate katoa, ahakoa,
pakeha ahakoa maori. Kei a koutou ano
tetahi wahi o tenei whare e hanga nei koia
ra matou e mea ai kei a koutou ano tetahi
wahi o te kohinga moni, ko te take ra tenei e
haere tonu mai ai nga turoro ki Akarana, kia
rongoatia ratou koia matou ka mea ai kei
kai ponuhia etahi o nga hikipene, hereni
ranei e riro mai ana ki a koutou wakaaroa
hoki ahakoa e ora ana te tangata i naianei  
kua tata pea te tahi mate aua ra e titiro
kanohi kau ki tenei wahi o te Nuipepa kei
rite tenei kupu ki tera i te Nuipepa e akuha,
mo te whare karakia te kore hua nga moni.
Na e pai ana matou kia korero atu i nga
kupu i wakaaetia e taua wakaminenga, ki a
koutou. Na, rupeke ratoa mai nga tangata i
taua ra ano i korerotia nei ki katoa te ruma,
ko te Kawana te kai noho ki a ia te
timatanga o nga korero, i mea ano ia pai
rawa enei wakaro ki a ia, kia hanga tetahi
Repenehari mo nga turoro ko tona hiahia
tonu ra tenei kia wakariterite i a mea
katoa e pai ai e ora ai te tangata, koia ra ia i
wakaae ai kia tango i te nohoanga o te kai
noho taua huihuinga, a ko te wahi e tukua
nei ki a ia, ka wakaritea Putia ano e ia ka
mutu a te Kawana korero, ka wakaae te
huihuinga katoa ki enei kupu.

Te tuatahi- ta te mea e nui haere ana
te tokomaha o nga tangata o Akarana, e
tika ana kia wakarite tetahi whare kia
rongoatia, kia tiakina nga turoro rawa
kore katoa e te Rata, koia ra ka
wakaritea e tenei wakaminenga, te Akarana Ripenehari.

Ko te ritenga o nga ture mo tenei
whare, ka waiho ki etahi tangata komiti,
e wiriwira, nei.

Ko te tuarua- Ko tenei Ripenehari, e
wakaritea nei mo nga tangata katoa o te
Kuini e noho ana ki Nui Tuini, ahakoa
ahua ke to tetahi ko tetahi.

Ko te tuatoru- Mo konei ka timata
nga moni, ka kohikohia, ko etahi mo te
whare, ko etahi mo nga turoro hoki, hei
hoko rongoa kai ranei aha ranei ma
ratou.

Ko te tuawa- Ko enei tangata e
meinga he komiti wakarite he komiti
tiaki mo te whare (Mi i reira i wiriwiria
nga tangata e rua tekau ma rua)

Ko te tuarima- Kia meinga ko te
Kawana te tino kai tiaki o te
Ripenehari 

Ko te tuaono- Kia meinga ko te
Keneri te kai Tiaki o nga moni.

I wakaetia putia ano enei kupu
katoa e te huihuinga a ka mutu ka
korero atu i a ratou kupu wakawetai a
Kawana, mo tana atawai ki te
wakaminenga a timata ano te
kohikohinga moni e te Kawana e rima
tekau ena pauna i ho atu.

Ki te kai tuhi o te Nuipepa.

Putiki, Noema 27, 1842.

EHOA, Tena koe tenei ano kua
tae mai nga Nuipepa i honuia e koe
ki a au e kua tuhaina ano e ahau ki

nga tangata o toku iwi kia kite ratou
i to te pakeha ritenga, a, ka whakapai 
ahau ki nga korero a Nuipepa nei,
ka mea toku ngakau ki te mea ka mau tonu
te tai nga whakaro he o nga tangata maori
ki nga Nuipepa katoa i nga ra e toe nei kia
tatou, meake whakatupu tangata nga
tangata maori, pea, kahore ranei? otiia i
mea ahau katahi ano te korero pai no nga
Nuipepa katoa nei e whakaputa ana i nga
poauautanga o te tangata maori. Otiia i te
tika ano kia taia nga he e nga tangata
maori nga tahae nga pokanoa ki te haere
ki roto ki nga whare pakeha te tini noa iho
ma te aha e tatau heoi ano enei korero.
  EHOA- Whakarongo mai te korero ke
tenei wahi o te reta nei ka pouri toku
nakau ki a maua poaka ko Ngakete, e
kainga ana e nga pakeha
e Waitemata ka maha noa iho nga
maunga o nga pakeha i nga tangata
maori atiati noa ana nga tangata
maori i nga pakeha ekore e rongo
ka whakatupehupehu mai heoti ka mahara
matou na koutou ano pea i ngare mai ki
te whakano au i a matou poaka, otiia he
mea mahara kau tenei ehara i te ahua pa o
te kupu heoti e tatari nei ano matou ki te
mea ka tohe mai ano ki te kai i a matou
poaka, ka tangohia e matou te kaipuke te
potu ranei ka hereherea nga pakeha o
runga ka kawea atu ki Waitemata ki te
whare whakawa mau e korero atu kia
Kawana Hotereni kia rongo marire ia i aku
korero e tika ana ranei e te ana ranei.

Na to hoa aroha,

NA WIREMU HOETE.

E ki ana matou ki a Hoete tika tonu
ana whakaro ki te mea ka haere tonu nga
Pakeha ki nga kainga maori tahae ai a e
kore e rongo ki te kupu wakatupato e nga
tangata te kainga herea a pakeha
arahina mai ki konei ma te Manu ratou e
wakawa, otiia kei here koutou i te tangata
hara kore kia kite pu ano nga kanohi ka
tahi ka mau Kai Tuhi. 

WAKARONGO.

TENEI ano tetahi pakeha e rapu
ana tona pu, i a ia e haere
mai ana i Karangahape ka tae ki
Niho Tupu, rokohanga e te tai pari
ka mahue te pu i reira, na ki te mea
ka kitea tenei pu (he tupera ra ia)
e te tangata  maori haria mai e ka
utua ano i nga pauna moni erua 

E RIMA PAUNA MONI.

Ko te utu tenei he atu nei ki te kai hopu
i nga tangata i tahaetia ma mea e te
whare paraikimite ki Waipapa te tuarua
o Noema kotahi tupera me te hakimana i
riro i te tahae, ka kitea enei pu e te
tangata, a ka arahina mate kai tahae kia
wakawakia, katahi ka hata i te utu e
korerotia nei.

KO NGA HOIHO O TE KAWANA.

E rapu ana mate i nga hoiho o
E te Kawana e haerere ana, na ki te
mea ka kitea e koutou, ko nga tangata
maori wiua mai, a ka utua ano.

Akarana, he mea te ki te perehi o te Kawana.