Nama 27.

Hanuere 15, 1916.

Te Kopara.

Registred at the G.P.O. as a Newspaper.

Te Oranga mo tenei Pepa e Rima Hereni mo te Tau.

Te Kopara. 

NAMA 27. GISBORNE. HANUERE 15, 1916.

"Iti te Kopera, kai takirikiri ana i runga i te Kahikatea."

HE HINGANGA TANIWHA.

NO te 9 o nga ra o Tihema nei ka moe tenei Rangatira kau matua e mihiotia nei e nga topito e wha o tatou Motu, o Aotearoa me te Waipounamu, i te moenga roa.

Mai o tona maenga iho i takoto ai ia i tenei o ana marae i Manutuke (e mau nei te kupu whakatauki: "Toia nga waewae o to tamahine kia pai ai te haere i nga parae o Manutuke.")

No te toru o nga o Hanuere nei i tukua atu ai te tinana Wiremu Pere ki tona kainga tuturu, ki te kopu o te whenua.

He tino nui te tangata i tae mai kitetangi i tenei kaumatua. O nga Motu e rua nei. Kaore e taea te korero whakatepe o te ahua, o nga mahi, me nga tikanga, a tenei kaumatua; otira kei te mohiotia tona ahua e nga iwi katoa o tatou Motu e rua nei. Mo runga i te tu a o tatou tupuna matua ka ngaro ki te po; kua mutu atu i a ia i tenei takiwa o te Tai Rawhiti, me te ahua o ana whakahaere ki te iwi Maori, i roto, a i waho hoki o te Paremata i tona wa ko koutou kei te mohio.

No te toru o nga ra o Hanuere, i te 11.30 i te ata ka mauria atu tana tinana i te marae, ki te whare karakia, e Ngatiporou (ko te iwi whakamutunga tenei i tae mai i te wa i nehua ai.) Ka whakahaerea te wahi tuatahi o te Karakia Nehu Tupapaku me etahi kupu whakamarie ki nga tamariki mokopuna me te iwi nui o te tupapaku. I te 2.45 i te ahiahi ka tae mai te waka o te tupapaku me nga waka mau i ona hapu, i neke atu i te toru retau nga waka, haere te paki te motoka me runga hoiho. Na nga hoia toko-ono i mau mai i roto i te whare karakia tokotoru pakeha tokotoru hoki nga Maori, me etahi o nga hoia kaumatua i haere tahi. Ka puta mai ki waho ka tangi te peene o te taone o Turanga, i nga tangi apakura a te pakeha me te haere ano i mua o te tupapaku mo te hawhe maero, ka riro i mua tatari mai ai.

Ka tae ki Waerenga-a-hika, ka tata ki te urupa, ka riro ano na te peene i arahi. Tae atu ki te urupa ka rangona te reo me te haruru o te waewae ko ona hapu kua tae ke mai ki mua pohiri mai ai i a ia, maringi ana tera te roimata i te kanohi o te Maori o te pakeha. Kua kapi noa atu te urupa i te tangata

ona tekau ona rau. I roto i tenei whakaminenga nui, ko Lady Caroll, Hon. W. D. S. Meketanara, ko te Hereti (Mea o Kihipane); A. T. Ngata, M.P., ratou ko nga taniwha o nga wahi katoa. Ka tae te tupapaku ki te urupa, ka waiatatia te 152 o nga himene. Ka mutu te himene, ka tu ko Apirana Ngata hei mangai mo te whanau a te tupapaku hei whai korero ki nga pakeha. Ko ana kupu i ahu tonu mo runga i te ngakau nui o Wi Pere ki te arahi i te iwi Maori i runga i te maramatanga i mohiotia e ia i te wa o te ao tawhito uru mai hoki ki te ao hou. I whakapau i tona kaha i roto i te wa o te ururuatanga me te maraketanga o te ahua e te iwi Maori, i runga i nga painga e kitea ana e ia mo te iwi huri noa nga Motu e rua nei, tae noa ki tona wa e tu mema ana mo te Tai Rawhiti. He tangata hoki a Wi Pere i whakamanamana ki tona taha Maori no reira nei te kaha me te matauranga i whakawhiwhia ki a ia. Tera ano etahi kupu nunui a Ngata mo Wi Pera. Kei te tukua atu e tatou inaianei tona tinana ki te kainga tuturu he tangata e mohiotia ana e nga whakatupuranga o te wa i a ia tae mai ki inaianei. He rangatira nui no te Tai Rawhiti nei, e mohiotia ana mai i te Rerenga Wairua tae noa ki te pito mutunga mai o Te Waipounamu.

Ka mutu ta A. Ngata, ka tu ko te Hon. Maketanara. E hoa ma, i tae mai ai ahau ki konei he mangai no te Kawanatanga, hei whakapuaki i te tangi me te pouri ki nga whanaunga o Wi Pere kua wehe atu nei i ratou. E ahei noa atu ahau te ki ko ahau tetahi i tino mohio rawa ki a Wi Pere, ratou ko ana tamariki. Ko ia tetahi o nga kaumatua o mua kua wehe atu nei, nana i wawae he huarahi hei hikoinga atu mo nga whakatupuranga o muri nei. He tangata kaha ki te mahi i nga huarahi hei haerenga ma tona iwi, i a ia e tu ana hei mema mo te Tai Rawhiti, i te Whare o Raro tae noa ki te Whare Ariki. Nana hoki etahi o nga ture pai i oti ki nga Maori me nga pakeha i kotahi ai tae mai ki tenei ra e whawhai nei mo te Emepaea. Ki toku mohio kei te aue kei tangi tahi te iwi Maori me te iwi pakeha o nga Motu e rua nei i tenei ra mo tenei rangatira nui kua wehe atu nei. Ko toku whakaaro kia kaha te iwi Maori i runga i nga tauira tika o mua a to ratou rangatira kua wehe atu nei.

Ka mutu nga whai korero. Ka whakaotia te mutunga o te karakia Nehu. Ko te Rev. Matene Keepa te minita nana i nehu te kaumatua nei. Haere e kore ki o iwi i te po, haere korerotia atu te riri o te ao i mahue ake nei i a koe.

I te kore o nga tino pepa e tae mai o te KOPARA, kaore e rite ki nga pepa e perehitia ana kua taha ake nei tenei nama.

He Reta mai na Chaplin Wepiha Wainohu.

KO tenei reta he mea whakamaori mai i te Herald o Turanga a e pouri ana matou kaore e tino eke nga kupu ki a Henare ake kupu i tuhi mai ai ki tona hoa wahine. He torutoru noa o taua o te Maori ara o nga Maori tonu o te Tai Rawhiti nei kei te whakaaro ake e he nupepa Maori ano ta tatou. Kaore au e mohio he aha ranei e kore nei e tukuna mai nga reta a Henare kia perehitia i roto i te Kopara. Ko te Kopara he pepa na te Hahi ara na nga minita puta atu hoki ki a ratou whakaminenga. Ko Henare tetahi o nga tangata nana te Kopara. Ko te whakatauki a Henare e takoto nei i roto i tana reta ko te whakatauki whakaupoko o tenei Pepa e kite iho na koutou. Taku mohio i konei nga mahara o Henare ara i te Kopara i te wa i korerotia ai e ia taua whakatauki ara "Iti te Kopara kai takirikiri ana i runga i te kahikatea." Moumou nga korero a Henare ki te hunaia anaketia ki ona hapu anake ki nga pakeha anake ranei. E tika ana ana korero kia mohiotia e te motu katoa no te mea ko ana korero e korero nei ia i roto i tana reta ki nga tamariki katoa o te motu nei no reira he mea tika kia mohio o ratou matua ki aua kupu ana me kore e mariri te ngakau pouri. Ko tenei he mea hopu noa enei korero a Henare i roto i nga Nupepa pakeha nowhea e mohiotia e te nuinga o nga Maori. He inoi atu tenei naku ki te hunga e tae mai ana he reta o te whenua o te pakanga kia tukuna mai aua reta; nga wahi ano ia e rite ana hei panuitanga ma te Kopara. - ETITA KOPARA.

Ko te reta tenei a Henare ka tuhia ake nei.

Ki toku hoa wahine, ki a Erene, - Tena ra koe, me te iwi katoa hoki e noho mai na i te kainga. Hoatu taku aroha ki nga whanaunga o te hunga kua hingahinga atu nei e noho mai na i roto i te pouri. Tenei katahi ano ka tae mai o reta me to whakaahua. Mamae ana tera taku ngakau i taku kitenga iho i a koe i roto i te whakaahua nei me te mea e whakatatare ake ana ki a au i waenganui i aku ringaringa. E titiro tonu ana au ki to whakaahua i te wa i kokiringia ai tetahi pito o to matou awakeri. Kaore au i aroake ki te mata ki te poma e rere nei, engari ko aku taringa turi ana tera i te haruru o te pu. Mutu ana taku korero i o reta mutu ana hoki te mahi o nga Taake kia huri to matou awakeri i a ratou. I tenei wa kua riro mai i a matou tetahi o nga awakeri o nga Taake. Kei te pai rawa atu matou e noho atu nei kei te ora. Kaore noaiho he korero hou hei tuhinga atu ka mutu ano ko aua korero kua tae atu nano ki a koutou. Kaore e arikarika taku aroha atu ki a koutou. Kua tae mai o tohu aroha ki a au ara nga aikiha me te neketai i tukuna mai nei e koe. E Rene e kore rawa pea e wareware i au nga mea whakamiharo i kite au i roto i tenei whawhai. I mua tata o ta matou kokiri nui ka tae mai te whakahau kia whakatakatu matou ara matou tae atu

hoki ki o matou hoa pakeha. I tenei wa ka tono au ki to matou Kanara kia homai tetahi wa poto nei ki a au ara tekau-marima meneti hei korerotenga moku ki aku tangata. I manaakitia e te Kanara taku tono. Ka oti ratou te whakararangi ka tu atu au i runga i tetahi karapuke nei ka timata hoki te korero ki a ratou. Ko aku korero enei e whai ake nei: - E nga uri toa a te whanau kotahi, whakarongo mai ki a au, ki to koutou tuakana, ki to koutou kaitohutohu i nga mea ki te tinana i nga mea hoki ki te wairua. Ko aku kupu enei ki a koutou ara kia maia kia toa. Kia u kei taea te whakanganene, kia kotahi te whakaaro ko te whiwhi anake ki te kororia. Kia mahara he toa o koutou tupuna i mua i a koutou a ko koutou a ratou uri. Kei te kapu ringaringa noaiho to koutou tokomaha i waenganui i tenei mano mano hunga whawhai. Kei te titiro whakatongatia koutou e te tangatia, kei te patai ratou i tenei patai i roto i a ratou na "He pewhea ra te ahua o tenei iwi i haramai rawa nei i nga topito o te ao? He aha ranei te rawa e pahure i a ratou." No reira e aku teina whakakitea te ahua o tatou tupuna-whakaritea e tatou o ratau rongo toa. Ma koutou ka kitea ai i tenei ra, ma koutou ranei ka kino ai te ingoa o tatou tupuna. I a tatou ka kokiri nei kaua rawa hei tahuri whakamuri, engari ahu whakamua, me te haere tonu kia taea rano te wikitoria. E mohio ana au ko etahi o tatou e tu nei e kore e tu tahi ano penei me tatou e tu nei inaianei. Otira auatu pai ake to tatou hinga roto i enei awaawa i runga i enei hiwi i te rongo kino ki te ahu whakamuri ki te wa kainga ki te iwi. No reira e aku taina kia maia. Kaua hei wehi hei mataku i te aroaro o te hoariri, puritia te ingoa o to tatou iwi Maori, kaua rawa hei tukuna kia tere i te wai. Meake nei paku to koutou rongo toa i runga i enei maunga ki nga wahi katoa o te ao, ano he ahi nui e kore rawa e taea te tinei. Kia mahara ki tetahi whakatauki a o tatou tupuna "Ahakoa iti te Kopara, kai takarikiri ana i runga i te Kahikatea." No reira e mea ana au ki a koutou kia kaha kia eketia e koutou a runga o nga maunga ra itenei ata. Ka tae aku korero ki konei ka timata te maring i mai o te roimata i aku kamo. Ka titiro atu au ki te hanga e tu mai nei kua noho katoa i runga i te kati pupuhi, te pai o te whakatupu o te tangata, te pakari, ka mamae noatu taku ngakau ki a ratou. Kaore a ratou amuamu kaore he whakatoi kaore he kiki ma nga waha, kotahi ano te whakaaro ko te haere mo te mate. Ka kite atu hoki au i te ngotonga o aku kupu ki roto ki a ratou ano he hoari koi e titi ana ki roto i te manawa o te tangata te rite o aku kupu. Ko aku kupu whakamutunga ki a ratou ko nga kupu a Haora ki a Rawiri i te haerenga atu o Rawiri kia tutaki raua ko Koriata ko te Pirihitani e korerotia ra i te Pukapuka Tuatahi o Hamuera te 17 o nga upoko te 37 o nga rarangi "Haere kia tata a Ihowa ki a koutou." Ka mutu aku korero ka himenetia e matou te 94 o nga himene ara "Au e Ihu tirohia." Ka mutu to matou himene ka totoro aku

ringaringa ki te rangi ka inoi au ki te matua kia tiakina aku tamariki e ia kia manaakitia hoki ratou i roto i te wa o te pakanga.

Tetahi mea whakamiharo ko te rongona o te himene Maori ki te whenua kei tawhiti noa atu. I titiro mai o matou hoa pakeha ki a matou ka miharo ki ta matou mahi he aha ranei tona tikanga. Kaore e hapa i rongo mai ano nga Taake a kei te pera ano ratou kei te miharo. I etahi wa ko te tawhiti atu o nga Taake i a matou 100 iari i etahi wa kaore rawa i nuku atu i te 50 iari, no reira kaore i te hapa to ratou rongo mai. I rongo atu ano au ki etahi o nga pakeha e mea, ana katahi ano ratou ka kite i tera tu mea ara i te karakia i te inoi hoki i mua atu o te pakanga. Katahi au ka ki atu ki a ratou he mahi tenei na o matou tupuna no mua iho i te wa ano i mua atu o te taenga mai o te whakapono karakia ai ratou ki o ratou atu Maori. I te taenga mai nei o te whakapono, i te wa o nga whawhai i waenganui i nga Maori me te Kawanatanga kaore e wareware i nga Maori o te taha ki te Kawanatanga te Karakia ki te Atua me te inoi atu ano kia awhinitia mai ratou. I penei ai te ahua he mohio no matou ara ano tetahi mana nui atu i to te tangata ko to te Atua manu. I mea ano etahi o aua pakeha mana noa e iti mai nei te hinganga o nga Taake akuanei i tenei te mahi i te Karakia i te inoi. Kaore ano au kia pangia noatia e te aitua a e mohio ana na te mana o aku inoi au e ora atu nei. He nui tonu nga minita i hinga o roto i tenei kokiri. Kai aku tamariki tonu i konei aku mahara katoa, ahakoa no tewhea wahi ratou no tewhea wahi, no tewhea hahi ranei no tewhea, he rite tonu ki a au. Ki te kore he minita Katorika hei tanu i nga katorika ka riro maku e tanu. Pai atu matou tetahi ki tetahi Mea mai ai nga mea o etahi Hahi ki a au ko au tonu hei matua mo ratou i konei, kia hoki ra ki te kainga ka mahara ai ano ratou ki o ratou karangatanga huhua. Ka kite mai ra koe he tamariki ano aku hei tikanga maku i konei e hara i te mea kei kona anake aku tamariki. Kaua hei awangawanga mai mo matou. Kei te pai katoa matou. Kei te pai to tungaane a Tupara; kei te pai hoki a Paora Rerepu te Urupa me Hemi te Wainohu. Ko etahi o tungaane ko Charlie raua ko Kipa kei te hohipera. Kei te kuha o Kipa tona taotu. Ko te wa i tino mamae ai ia ko te wa i tangohia ai te mata e nga takuta. No muri mai ka taotu ko Rata Namana raua ko Tamihana Kaianga. No te ata nei ano ka puta a Poa Rewiri i te hohipera. Kei te pai rawa atu a Hamana Kingi. Ko etahi o nga tamariki o te Wairoa kei nga hohipera o nga tangata kei te ora haere engari kaore i te tutata mai ki konei. Ko etahi kei Ihipa, ko etahi kei Ingarangi rano. He nui o matou e tumanako ana kia tu ratou kia tae ai ratou ki te whenua rongonui nei ara ki Ingarangi. Kei reira etahi o nga mea o matou kua taotu. Ka mutu i konei aku korero ki a koe. Hoatu taku aroha ki te iwi i te kainga i "dear old Wairoa." Hoatu taku aroha nui ki o taua matua - Na to taane aroha pono, H. WAINOHU.

Nga Rongo Whawhai.

KO nga whakaupoko korero o nga nupepa o tenei wiki ko enei ana: -

"Kei te nui haere tonu te pakanga i te wa ki Makeronia."

"Kei te hoki haere te Kotahitanga ki te whenua o nga Kariki."

"Kua takiritia katoatia e Kirihi ana hoia i te Haronika."

He rongo kino enei, he tohu hoki kei te kaha rawa nga Parakeria. I tetahi wahi ko Doiran te ingoa tata rawa ka karapotia nga taua o te lngarihi e nga Parakeria. No te mohiotanga o te Ingarihi akuanei ratou ka karapotia katahi ratou ka whawhai kaore i arikarika. He nui o nga Parakeria i mate i a ratou a na to ratou kaha tonu i whai tanga manawa ai ratou i whai taima ai hoki ki te hoki whakamuri. Ko te whawhai a te Kotahitanga e whawhai mai nei e rite ana ki te whawhai whakahoki a Ruhia i whawhai mai nei raua ko Tiamani. Te tino mate o te Kotahitanga e hoki haere nei ratou he kore tangata. Kua tae tonu ratou inaianei kei te whenua o nga Kariki e hoki haere ana a kati kaore e mohiotia ka tae ranei a Parakeria ki reira whawhai ai ki te Kotahitanga kaore ranei. Kaore nga Kariki i te keukeu i te aha. Kaore rawa ona hiahia kia kumea atu ia ki roto o te whawhai.

PITOPITO KORERO.

RANANA, Tihiema 14.

E mea ana tetahi nupepa ko te DAILY MAIL'S Rotterdam meake whawhaitia te pakanga tino nui whakaharahara o roto o tenei whawhai ki te Hauauru ara ki te whenua o te Wiwi me to Peratiana. Ko te whawhaitanga whakamutanga hei konei. Kei te whakaeke tonu mai nga ope hou a tetahi taha tonu a tetahi. Kei te piki haere tonu te kaute o nga pu nunui. Ki te mea a te Pepa nei kaore e hapa akuanei ka ngaro ano ko te haungahi o te Tiamani.

He whawhai i te takiwa.

RANANA, Tihema 15.

I tutaki etahi kaipuke rererangi no te Ingarihi raua ko te Tiamani i waho ake o Peratiaina. He tino kaipuke nui rawa to Tiamani otira kaore i roa kua taka. I te wa i taka ai ka paku mura tonu atu, te taunga ki te moana ka totohu. I pakaru ano te kaipuke o te Ingarihi na te pu mihini i pupuhi taka ai ano ki te moana engari ko te tangata o runga kaore i mate.

Rongo mai Tawhiti o te Pakanga.

I runga i a Te tahiti kua u mai nei, ko te hoa wahine o Kapene Pitt o te ope Maori tuatahi, raua ko tana tamaiti. Ko te tamaiti Maori tuatahi tenei i whanau ki te whenua o Parao.

Kua tae mai te whakaatu a te Minita mo te Whawhai kia Mo Pohatu. Ko tana tamaiti ko Tuahae Pohatu o Turanga, o te ope tuatahi, kua hinga i roto i te riri, no te ro o nga ra o i tu ai.

Kua tae mai te reta a Turoa Pohatu o Turanga o te Ope Tuarua, he whakaatu mai i to ratou taenga. I tino kaha ta ratou tangi me te aroha i to ratou tutatakitanga nga morehu o te Ope Tuatahi. Na Dr. Te Rangihiroa raua ko Chaplin Wepiha Wainohu ratou i whakataki mai i te unga atu. Tana whakaatu mai 150 nga morehu o te Ope Tuatahi kei te ora.

I tu te hui ki Manutuke i te timatanga mai o te Tau Hou nei, he whakatu i tetahi Komiti whakahaere i nga hoia Maori o tenei takiwa. Ma ratou e whakaae kia haere, kia kaua ranei e haere, ahakoa uru atu ki nga ope pakeha, ki etahi atu wahi ranei. Kua whakaaetia mai te mana e te Minita mo te Whawhai.

Ko nga ingoa enei o te ope tuatahi i taotu i pangia e te mate kua tae mai i runga i a Te Tahiti (tima hohipera,) i te Kirihimete nei: R. Davis, Otaki; H. Daymond, Wharekauri; D. Grey, Motueka; A. Himiona, Fielding; J. T. Morgan Hokianga; Wi Paneti, Kaikoura; Haki Rata, Ongarue, J. Ropata, Otaki; M. Tauranga, Hicks' Bay, H. Te Toa, Rotorua; T. Wharemata, Opunake, Taranaki.

I te haerenga o Pihopa Nerikana (I Akarana nei e Pihopa ana i era tau), ki te tirotiro i nga hoia taotu o Nui Tireni i te Walton on Thames Hohipera ka pono atu ki etahi o nga hoia Maori, korerorero raua ko tetahi no te Pihopatanga o Waiapu me te puta ano ana kupu mo Nikora Tautau me etahi atu. Ka ui atu ki te hoia, mehemea e mohio ana ia kia Haiokene, Atirikona Hawkins toku tino hoa. Ka ki atu te hoia, taihoa, ka tae ia ki te whakaahua o Atirikona Hokena raua ko tana tamaiti matamua. Ka mea te Pihopa, he ahua tino tawhito, koia rawa ano ko Atirikona Hokena tenei me te tarei ano ona pahau, e mahara ana au ki te wa i tangohia ai taua ahau. Katahi nei ano te tohu tino piri pono aroha pono o tenei Maori ki tona hoa pakeha, ina hoki i mauria mai ai e ia tenei ahua i Nui Tireni ki Ihipa, ki Karipori, a tae rawa mai ki Ingarangi nei. He pono ko te piri-a-wairua me te aroha Karaitiana i ahu mai i te Atua, e kore nei e memeha.

Nga hoia Maori o te ope tuatahi i taotu i pangia e te mate kei runga i a Ruahine: - Kapu Haira, Rotorua; Henare Paipeta, Rapoki.

LONDON, Dec. 22.

Kanui te kaha o Wiwi 1200 herehere a Tianiana i mau i te whawhai ki Vosges.

NEW YORK, Dec. 22.

I te taenga o tetahi tangata o te Glen Curtis Aeroplane Company (Kamupene Rere Takiwa) ki Ingarangi ka kii. Kei te tino kaha rawa te mahi a Ingarangi mo nga manu rere ao o te Tiamana. E 500 nga mihini tino nunui, e 60 maero i te haora te tere, ka wehewehea roputia ina tae ki te wa e haere ai ki te riri.

ROME, Dec. 22.

Ko te ope kei te whakataka e Tiamana hei whakaeke i Ihipa e 300,000 nga Taake, 100,000 nga Arapi.

ATHENAS, Dec. 22.

Kua totohu tetahi tima o te Tiamana ko Leros te ingoa, i te tima rukuwai o te Ingirihi i te Moana o Marmora.

ROME, Dec. 25.

Kua totohu i te tima o te Itariana tetahi tima harihari pu paura o te Ahitiria ki Adaiatic, te kitenga mai o te tima ruku o Ahitiria ka whakatika mai. I te mohio o te kapene o te Itariana ka whakapipiri raua, katahi ka pakaru te tima ruku i waenganui tonu.

GENEVA, Dec. 25.

E kii ana a Mauci Bey, teina a te minita mo te whawhai, o te Taake; kei nga ra mutunga o Hanuere nei ka whakaekea ano a Ihipa (Suez Canal), Kua timata te tae atu o nga pu nunui ki Konotatinopere hei tukituki i Ihopa.

LONDON, Dec. 26.

He hanga aroha te iwi iti nei a Hewia, kua riro to ratou taone nui. Kei te haere ki Albania me a ratou patu, kei reira nei te Iteriana hei awhina i a ratou.

LONDON, Han 2.

Kua totohu ano tetahi tima i te Tiamana, ko Persia te ingoa; e rima meneti o te pakarutanga ka totohu. E 390 kei te ngaro, e wha nga poti i kitea e te manuao o te Ingirihi ka 30 haora e teretere ana.

NEW YORK, Han. 3.

I te Brooklyn mahinga tima tetahi aitua, he tima hinu i pau i te ahi, kotahi te tangata i mate, he tokomaha i whara; tekau ma waru kei te ngaro. Ki te whakaaro na te hunga whaka Tiamana tenei

mahi.

Matenga Tupapaku.

NO te 7 o nga ra o Noema nei ka moe a Miki Maihi i te moenga roa i te tekau ma iwa ano o ona tau. Ko tenei tamaiti no te timatanga ano o te tau nei ka haere mai ki te Raukahikatea ki te kura minita. No te marama o Akuhata ka pangia ia e tona mate ka kawea ia ki te hohipera nui o Turanga. Na wai i iti tona mate ka nui haere. Rokohanga mai e tona matua taane kua taumaha rawa kua kore e kai. Kotahi ka whakaputaia mai e ia ki waho o te hohipera ka kawa mai ano ki te Kareti takoto ai. He waimarie noa ka ahua pai ake i reira. Rokohanga mai e tona whaea kua ahua piki ake tona ahua. Ka whakatata ki nga ra whakamutunga o Hepetema ka hoki raua ko tona whaea. Kore rawa i roa to raua ngaronga atu ka tae mai ano te rongo o tona matenga. He tino tamaiti pai a Maihi he tamaiti kai-ngakau hoki na ona matua tae mai hoki ki nga tangata o te Kura. Kaore he kiki ma tona mangai kaore he aha; kaore tenei mea a te rori i roto i a ia a te aha. Ko te mea i tino mamae rawatia ai tona matenga no te mea he huatahi ia. Kua tae nga poroporoaki a nga tangata o te Kura ki ona matua, he mea tuhi a reta, a na etahi ano o ratou o tera takiwa i mau ara na Panapa raua ko Hohaia.

"Ngaro nei o matou hoa
Riro atu ki te po.
Tangihia i miore nei
Tenei arohaina mai."

TE RORU HONORE O TE TAUA MAORI.

Pvte. MANUERA MARSH 
Kua tae kei Ranana. 
Pvte. REWIRI KIRIMANA 
Kua tae kei Ranana. 
Pvte. KANGI PAKI.
General Hospital Plymouth. 
Pvte. WIREMU TUORUI PERI 
Kua ora engari kei Ingarangi.
Lieut. JAMES PAUMEA FERRIS
Kua ora engari kei Ingarangi.
Pvte. WILLIAM MIRA.
Kua tino ora i tona mate.

HE TURE TUTURU.

1. Kotahi putanga o TE KOPARA i te Marama.

2. Ko te oranga mo te pepa e rima hereni (5/-) i te tau, me nooti o te poutapeta me pane ranei.

3. Ki te hiahia te tangata ki te tango i TE KOPARA me tuku mai e ia te moni i roto i te reta whakaatu mai.

4. E pai ana kia tukua mai nga korero o ia wahi o ia wahi o te Motu, engari kei te Etita te tikanga mo te ta i aua korero; kia marama te tohituhi.

5. Me penei te tuhi i waho o nga reta katoa: -

Ki TE KOPARA, Te Rau, Gisborne.

HE PANUI.

Ki te hiahia te tangata ki te Rawiri ki te Himene: he nui noa atu nga pukapuka kei a au inaianei: ko te utu: -

He mea nui, kiri noa, 2/6.
He mea nui, kiri whero, 3/.
He mea nui, kiri pai, 4/.
He mea nui, kiri pai rawa, 5/6.
He mea paku, kiri whero. 1/6.
He mea paku, kiri noa, 1/.
He mea paku, kiri pai rawa, 3/6.
Rawiri & Himene, kiri noa, 1/6. 
Rawiri & Himene, kiri whero, 2/.
Rawiri & Himene, kiri pai rawa, 4/.
Rawiri, Kawenata, & Himene, kiri whero, 3/6.
Rawiri, Kawenata, & Himene, kiri pai rawa, 5/6.
He Himene, 6d.
He Kupu ma te Ngakau Inoi, 3d.

Maku e utu te pane kingi hei tuku atu i nga pakapuka ki a koe.

Na H. W. WILLIAMS,
Naurea, Gisborne.

Ki te hiahia te tangata ki te Paipera ki te Kawenata me tono ki te BIBLE DEPOSITORY SUNDAY SCHOOL UNION, Auckland.

Paipera, 2/6, 3/6, 4/6, me te pane kingi 1/-

Kawenata me nga upoko whakamarama, 2/6, 3/-, 4/6, me te pane kingi 3d.

Kawenata paku, me nga Waiata, 2/-, 2/6, 3/-, 3/6, 4/-, me te pane kingi 3d.

Printed and published by H. W. WILLIAMS, at Te Rau Printing Works, Berry Street Gisborne, New Zealand. - December 15, 1915.