Te Karere O Nui Tireni 1842-1846: Volume 3, Number 6. 01 June 1844 |
1 25 |
▲back to top |
KO TE KARERE 0 NUI TIRENI, [Na te Kawana i mea kia taia] Vol 3.] AKARANA, WENEREI HUNE 1, 1844 [No 6 Hatirei, i te tekau ma tahi o Mei ka haere a te Kawana me nga rangatira, o te Kawanatanga, me etahi atu o nga rangatira e o te Taone, ki te matakitaki i te Hakari i whakaturia ki Rimuera he kainga atu tata ana ki Akarana e toru, pea maira te tawhiti. Ka huia te wahine, me te tamariki, e ono pea mano. No Ngatihaoa 400, ko Pohepohe te rangatira. No Ngatiawa 200, ko Tupaea te Rangatira. No Waikato 800 ko te Wherowhero te Rangatira. No Ngatitemaoho 200 ko Wetere te Rangatira. No te Tainui 300 ko te Kanawa raua ko Kiripakoko nga Rangatira. No Ngatikiriwai 200, ko te Rauangaanga te Rangatira. No Ngatiwhatua 80, ko te Kauwae te Rangatira. Ka tae atu a te Kawana, me tana haere, ka paku te amo o tera! ka mutu te ngongoro, ka turia te ngarahu e toru mano nei, whiri ana te waewae. Ka mutu te harihari, ka noho ai mano ki raro ka rere nga Rangatira o tenei hapu o tenei hapu, he pai ! pai kau! Ka haere a te Kawana, ka poroporoaki ki nga Rangatira maori kia haere atu ki tona whare. Na! te Mane 13 o Mei ka whakaminea katoatia ki te whare o te Kawana nga Rangatira o ona wahi ko te tino rangatira o te whakawakanga ko te tino kai tuhituhi o te Kawanatanga ko te tino Rangatira o te whare huinga moni o te Koroni ko nga Rangatira o te runanga tataku ko te tino kaitiaki o nga tangata maori ko nga Minita o te Hahi o Ingarangi ko nga Minita o te Hahi o Wetereana me nga Rangatira nunui o nga tangata maori Na! ka oti te wha kanoho ka whakapuakina e te Kawana ana kupu, ka mea E hoa ma E te Wherowhero, me era atu rangatira maori ka oti te whakamine ki tenei wahi E hari ana ahau i toku kitenga atu i a koutou i roto i tenei whare E owha atu ana ahau ki a koutou. E hiahia ana ahau kia kaha au koutou tinana a kia rangimarie ou koutou wairua E pai pu ana ahau i toku tiro
2 26 |
▲back to top |
hanga atu ki te tini o nga Rangatira maori raro o teitei tuanui ! ahakoa no tawhiti etahi e paingia katoatia ana e ahau, a e hari ana au no te mea e aroha ana te tahi ki te tahi, kahore oti ratou tupato ki a ratou ano, a kahore ou ratou tupato ki nga Pakeha e noho ana teitei taone. Whakatupuria tenei hiahia ki te pai, me tenei rangimarie i roto i a koutou i to tatou oranga, to tatou nohoanga i roto i o tatou tamariki, a roto i nga tino o ratou tamariki. Me whakakaha tatou i a tatou ano i nga mea katoa. Kei i a matou te kaha kia apitia kia runga ki a koutou te tini o nga mea papai, kei i a koutou te kaha ki te tuku mai i etahi pai mo matou i te hokonga o te kai, te r1ika, te rakau me te whenua. E Na! e hoatu ana e matou te nuinga o te matauranga ki a koutou, hei whakakake i a koutou i o koutou tamariki ano hoki, kia pera hu me nga tangata o te whenua marama i haere mai ai ahau. Erua te kau 2 o nga tamakona ai koutou e nga tangata pai, kahore o ratou maharaharatanga ki nga wha naunga ki te whenua i whakarerea e ratou kahore i mahara ki te mate, ki te mamae, otiia ko to ratou hiahia tenei, kia ora ai koutou, he Kote mea ia, e kore e taea e ahau me matou i haere mai ai te whenua tawhiti te wakaara i a koutou, ki te kahore koutou nga Rangatira maori, e mahi tahi i a matou Wha. kanuia to koutou hiahia ki te pai! Mahia au koutou tamariki Whakaakona ratou ki te matauranga o nga mea e tika ai, e pono ai e ke ai e ora ai ratou. He maha ke nga mea e taea te mahi e koutou i enei au e takoto ake nei a ekore e roa me akona ana ka rite nga tama riki ki te pakeha. Ko taku pai tenei kia kite ahau i a koutou hanga kakahu ana. Ko oti koutou taitamariki, me whangai i te hipi i te kau me te tini atu o nga kararehe i roto i te pakeha. E pai ana enei kakahu e mau i a koutou ona, e kore e roa ka pakaru i ke ran etahi atu kakahu hei hipoki i a koutou. Na, e kore e tika kia hokea tonutia au koutou whenua ma mea pumau kura, utua me whakarite to koutou ngakinga whenua ki to te pakeha kia ora ai koutou i te kakahu, me te kai, Ko te huruhuru pirikahu hei whatu i te mea mahana ma koutou, ko te muka, hei whatu te kareko, ka oti te whatu ana nga wahine e tuitui Kei mea etahi, ekore e taea te hanga te paraekete rite te tini atu o nga kakahu ki enei motu! Na! kia rongo mai koutou, kua whaka kitea mai ki enei wahi te tahi koheka, i hanga ano ki Nui Tireni, a kua oti te whakamaori e te Karaka te ritenga o te hanganga o taua kakahu. E nui pu ana toku hiahia kia peka ke te ngakinga mo to koutou whenua i tenei whakatupuranga e iti ana ta koutou kai pai aua ra e mau tonu ki te kai i te ngehi, me to kapana, otira me ngaki i te poka i te kereti te pea te kerewata i te keha i te paara, i te wai me te tini atu o nga mea whakatupu. Ko etahi o o koutou kau o nga hipi o nga poaka, me patu ma koutou kia tupu ake ai
3 27 |
▲back to top |
koutou he whakapaparanga kaha, kia ora ai te taapa me era atu kino. I enei ra te kararehe maori kau a koutou e kore ana kua e pai ki te Kai, otira he haehae i o koutou hipi, he ngaungau i o koutou poaka, a ratou mea e pai ai Me he mea e patua ana te tini o nga kararehe, ko reira kahu ai nga hipi mo nga kuao kau. I to koutou whakari ka pahure, tokomaha o reira i mau ki nga ko heka papai koia ahau ka mea e tu a kake ana koutou na me whakakite ki te aroaro o te tokomaha e kake rawa ana koutou kia rite puta koutou matauranga ki to te Pakeha. Na, kia rongo mai koutou ki tenei kupu aku kia whakakahoretia e koutou nga huihuinga tangata e tu kau nei ratou Ka he teitei he rawa! Aua te Ra e whiti ki runga ki aua mahi he ! Ki aua, mahi whakarihariha. I kahore au e mea kaua koutou e takoro, e kanikani- kahore. Tenei tita matou mea whakatakore, no kona, he mea pai kia harihari kia takoto, ka ta te kupu kino e whakahuatia te whakarere katoa taua kupu poka ke nga kupu whakarihariha o te Ruaruri. I matau katoa ana tatou he mea, kino pu whainga e hara i te ritenga, karaitiana, otira he ritenga whakahinga i nga ture Ko te mea ia me ara mai ana ou tatou hoa riri ki te whawhai, ko reira ma ta te tatou whakatikanga atu E mau ana ano te hunga karai tiana i te pu e uru ana ano ki te whainga otiia ko to ratou pai he na ngarongo, he rangimarire. Ahakoa tou e mea kahore he iwi o teitei ao e kore e whakaarako ki nga tinihanga o te hunga kino, e kore e hapai i te pu e kore e whakatikia atu ki te pehi te hunga kino rere mai ki te whakangaro i a ratou E kore a tika te ratou noho marie e reira I kahataku tikanga e noho nei au? Na te aha i mau i ahau enei kahu poka ke? He tohu enei kia araake au ki te whawhai ki te pehi te hunga tutu Ki te whakahinga i nga hoa riri o toku kainga. E hara taku i te rapu whainga otiia, o tu ana ahau i te takiwa o to riri kia kaua te kai whakamate e takahi ki aku wahi, otira, kia tiakina, kia whakaorangia te kainga nona ahau tangata, a kia hoatu toku kaha ki te karapoti i oku hoa. Ekore te hunga e tea ana e ho katoa. Me whakatika ki te whawhai me nga mea nonohi. He hunga ma nawaimi ratou he hunga atanoho. Ko taku hiahia tenei kia whakaritea etahi Ture e pai ona ki te tirohanga a o koutou kaumatua tino matau Na! ki te kahore etahi ture tika i roto i a koutou e kore e taea te waka noho te pai i roto i a koutou e nga Mihanere, a, -e, rawa e kaha te rangimarie, me te atawhai. Ka mutu i konei nga korero o te Kawana ka whakapuakina te whakaro o tenei Rangatira o tenei a ka oti nga mea katoa te whakarite ka wahia te whakaminenga a, ka hoki pai katoa nga tangata ki ou ratou kainga. E kore te kino, me te pai e tupu ngatahi. He tangata ngaki whenua ahau. ke toku kainga kei Papakura. E noho ana ahua i reira ka puta etahi tangata maori i haere mai ratou ki
4 28 |
▲back to top |
te inoi ahi taro me etahi atu mea Ka meinga atu e ahau kahore aku mea e hoko ai ahau, mei reira ka haere atu ki te tahi whare e tutata mai ana, ka pau a te ara atu e ahau e ka uwia atu ko te aha koutou ? ka mea mai ko te matakitaki! kikai, roa ka mea ratou kia whakatomokia te whare ka rere atu au ki te whatitoka ki te arai to ratou putanga, a, ka mea atu e ahau i te kore koutou e tukua ki roto. Muri iho ka puta mai te tahi tangatatea 1eruhu te ingoo ka pehia mai taku kaokao ki tona matenga, a ka kapohia te waru taku riri te mai ana. Ka turakina atu e ahau taua tangata no reira ka popo mai ki au te tini o nga hoa, ko etahi ki aku ringa ke etahi ki aku waewae tau ! ka hinga ahau ki raro. Ka o te pato ki taku murikokai ona te mereponamu pea a ka takahia au e ratou. Ko Tahutahu te hapa o te tangata i whanawhana i ahau. E rua nga tangata ki te pupuru i ahau kotahi ki taku aroaro, he pu me te peneti i mau ki ona ringa Ko te tokomaha o nga tangata i roto i te whare i te pahua. Ka totoia haeretia au, a tukua ana te taenga ki tua o te whare tika tonu ana ahau ki taku tuahine tutaki noa i a Penei Mera raua ko tana tama kikai i roa te tunga i reira, ka puta e I Oruhu) ka kapohia e te tahi o matou te paraikete taka ana ki raro e tahi mea tahaetia e ia. Na! ka pa te karanga o taua tangata hoki mai ana ekina e ratou tane ngahuru pea, ka koto mai nga pa ki a matou, ka puta nga tangata o Waikato ki te wawaa, ka ri a matou. NGA MEA I NGARO. 8 Nga pea tarautete 4 Nga hakete hiraka a Nga pea tokina 2 Nga tawera 2 Nga koti 4 Nga wehikete 1 Koko hiriwa, nohinohi 1 Koko hiriwa nui 2 Pinipoa me nga pukapuka. 2 Pera moenga i pakarua tukua ana kia rite ngahuruhuru. E aku hoa aroha e nga Rangatira Maori! E kore e painga e koutou tenei tutu ina hoki e ata noho ana koutou i te roa o te tau, a e wakahe ana ano e koutou te hunga e kororirori ana te kino ! Kapi, kia pena taua ta koutou whakaaro ka pai kia whakatupuria k pono, me te ma! kapai kia tiakina, ka atawhaitia na te Pakeha ! kapai kia turakina katoatia nga he ki raro ! a Kapai, Kia aroha ki tou hoa ano ko koe. Otiia ! ekore e penei te whakaaro o Rapatahi me otia hoa I pai ratou ki te tukituki te Pakeha i pai ratou ki tr pahua pai ratou ki te hapai pu i pai ratou ki te kororirori te tutu i pai ratou kia kaha te kino ai pai ratou kia tama, te rangimarie. Me he mea na te Pakeha teitei kino, kiia whakahaerea atu te mana te Kawana a kiia whakamamaetia ou ratou tinana ki nga whiu maha." Mo konei ra, e aku hoa aroha! Wha kanaaromia katoatia nga kino me nga tutu o koutou kainga maori kei a te ngakau o to tatou Kawana tino aroha a,kei whakapouritia tona wairua, rangimarie.
5 29 |
▲back to top |
HE KORERO TARA Tera te tahi tangata i haere atu ki te tata wahie mo tana ai. haere te kau ano nga kanohi ka kitea atu e ai te tahi Neka, e takoto ana e nga noatia ana e te haupapa, ka oho te aroha o roto o te tangata ki taua Neke ka tangohia paitia e ia ki tona tima a kawea ana ki te taha o te kapura ahinaina ai, ka rongo te Neke te mahanatanga, ka tahuri huri roto i te whare kite noa te tahi o no tamariki o taua tangata, ka pari e te peke atu ngaua ana. Ka mutu te tangata ra te whai i ona wahia, ka tomo mai ki roto ki tena whare, titaha kau ano ki matau, ka pono pu na kanohi ka tana tamaiti e takoto ana kua mate ke, Na! ka ure te tangata ra! ka oho te whakatakariri o te tangata ka pu wherowhero nga mata a ka rapu tona ngakau kia a te matenga o tana tama! Ka kapo te ringa o te tangata ra ki te rata, kihai i ata tata te koinga ka poru pu tutia Neke, rere ke ana te matenga, rere ke ana te hiku. TE RITENGA. Ka aroha ka atawhai to tahi i a koe, kaua e painga, a whakahokia ki te kino. Ko te tahi wahi o te korerorerotanga e pai Maori raua ko aru Pakeha. Pai Maori. E ko aru pakeha Kua tae wawe mai koe! I rere mai koe ra uta i a ko te korero ano taua ? B hiahia ana ahau kia rongo i tau tikanga ki etahi mea ke utu ! Na a ki te mea e pai ana koe, ka noho taua ki raro. Aru Pakeha. E pai ana ahau. Ko te hiahia tena o toku ngakau kia kite koe i te he an ritenga kia tahuri mai ki te Pono kia haere i te Pai kia hopu i te tika kia matau ki te rangatiratanga a kia whiwhi koe ki nga taonga mo te Tinana ngatahi ko te wairua. Na! Me timata ta taua korero te toru o nga ture, kua oti hoki te Rua i mua ai.Aua koe e whakahua noa te ingoa. Kei mea koe mo te hunga anake e noho ana i waho enei kupu! Ma katoa ane ahakoa e whakanoaina tonutia ana e te hunga ekore e karakia e mea ana ahau me haea ana te kupenga tokomaha e te hunga karakia e mau ki roto, no te mea e kore ratou e tino mahara ki te nui o te koreria o thowa, a ki te ratou ainga ki tona aroaro Na a kia rongo mai koe ki taku ! Ko te hunga enei hei wha kanoa te toru o nga ture. Ko ratou e outu teka ana ko ratou e kanga ana a ka apitia te ingoa tapu ehowa ki au korero whakatupuhana Ko ratou e koreroreorangimarie ana a ka hapeanoatia e ou ratou arero poke te hara te ingoa o te Kingi koreria o te Rangi, me te ao, kia mahara e te Iwi whakapono ko ratou katoa e whakahuanotia ana nga kuku o te karakia ki ou ratou ngutu a, rere ke ana nga whakaaro ki te pakeke ki te ngawari ra nei o te hoko ki te ka me te momona o te whenua ki te taua i nga moni ki te tino o nga poaka ki te maha o
6 30 |
▲back to top |
i nga taonga ki te hua o nga kai ki te owha o nga uwhi ki te ngahoro o nga merenga ki te pupukutanga o nga kaanga ki te maoatanga o nga Para ki te peenga o nga mahi i te wai ki te huanga o te tutu ki te pihinga o nga perete ki te ahua o nga hoa ki te pai onga mata ki te whatiwhati o nga upoko ki te kiritea 0 nga kanohi hi te whakapehapeha ki te whakakake ki te mana Wapopore ki te haeo me te tini atu o rima mea hei whakapokake te ngakau. Kia tapu ai ta Papati) He tapu whakaharahara taua tapu no te mea na Ihowa te kupu. E tapu ana Tona Torona karoria. E tapu ana nga Anahera o te wahi marama e noho ai ia, ka puta ratou ki tona aroaro, ka huna oti ratou kanohi ki raro o nga pakau. E tapu ana nga mane tini wairua kua mate I roto i a te haraiti n I ite oti ratou te whakaako ki te waiata tapu Wai hoki kia tapu to tatou nei ao, he takahanga hoki ia no Iowa a, me tango e tatou (nga puehu o te whe nua ki te ritenga o Runga! Me koropiko ki raro karanga ai, Tapu i tapu, tapu ! rawa a Ihowa te Atua onga mana tuauriuri waioio. Otira, I nga whare karakia o enei wahi e kite ana au i etahi o nga tangata e korerorero ana ko etahi e takoto maro ana ko etahi e takoto tiraha ana ko etahi e titiro makutu ana ko etahi e matakitaki ana ki te papai o nga koheka o nga hoa ko etahi e whakakake ana ki te ratou ahua pairuru ana nga ihu o etahi ki raro o nga paraikete ko te tokomaha e putaputa ana ki waho kopiko mai, kopiko atu. Kei muri te roanga. Te Ware Karakia Weteriana Poneke HE MEA WAKAMAORI NO TE NUIPEPA PONEKE. No te 22 o nga ra o Pepueri e whakatakotoriaete Kawana Pitiroi e Kowhatu mataati o te whare parakia Wetereana i Poneke. Ahakoa he tupuhi i tokomaha te tangata i wha kamine ki reira Ka timata te kara kia ki te waiata e Wetere To kowhatu i Hiona. I ta te Tukana (no te Hahi Perehipiteriana) te korero pukapuka no Hakai Upoko 1. Muri iho ka inoi e te Parene. Ka mutu, ka whakatika ko te Haeaha, te Minita Weteriana o reira, e korero, ona i nga utu mo te whare I nga moni kua oti te kohikohi i nga Mom hoki kiia whakaaetia mea kua Minita kia 500 Pauna hei utu ai te hanganga o te whare, ko nga moni kua oti te kohikohi 180 pauna. Mei reira ka whakaakotoria te kowhatu e te Kawana, ka kauwhau Iki ia ki tenei kauwhau, E pai i awa ana ahau kua whakaritea anau, e to koutou Minita e Te taea a hei whakakoto tenei kowhatu turanga mo tenei wara, Kia nui to tatou pai ke te Pahi Wetereana i nui hoki te ratou pai kia tatou katoa i whakaako ra tou i nga tangata maori to tatou tangata pakeha ano hoki. I tae mai ahau ki tenei motu i mua ka maha nei nga tau no reira i nui ai taku ki kitenga i a ratou i ta nga tangata tae kau mai a tino miharo ahau ki nga mea rangona e ahau ki nga mahi hoki kitea. Ka nui hoki taku hari mo to ratou aroha mo to ratou nga kau tahi ki nga tangata o te hahi Epekoperiana e Ingarani, i mahara
7 31 |
▲back to top |
hoki ratou ahakoa puta ko etahi ti kanga ririki, me te whakaaro tika ki ana tikanga ko tahi tonu te putake, ko tahi tonu te ara kotahi tonu te oranga. Kia mau tonu tenei kotahi tanga, me tenei aroha kia nui haere. Na e mea ana ahau Maku, ara ma te Kawanatanga e tuku etahi moni ki nga Hahi katoa hei whakanui te mahi o nga Hahi kia rite ki ou ratou tangata. Kihohoro hoki ahau te tuku i etahi ki tetahi Wetereana. Na a ko te tino mea nui ko te whakaako ma tatou tamariki, ma nga tangata Maori hoki hei pai hoki mo ratou I naianei hei pai hoki mo ratou ake tonu atu a no te mea hoki takoto te pai mo ratou to ratou ta marikitanga. Na, ka hanga he whare karakia ka takoto te papa whakaako mo nga tamariki haere tahi ana hoki te ka rakia, mete kura ko te Minita hoki hei tohutohu Mo enei rua me era atu mea maha noa atu te tini hoki e kore e mutu te korero koia ahau ka mea aka nui taku hara i ahau e wha ka takoto ana tenei kowhatu, e mea ana ano hoki ahau kia roa taku nohoanga tenei motu kia maha nga taua ma te Atua ahau e whakaora, e whakakahau kia maha ai aku tima tanga whare karakia penei Heoi ra ka tino pai ahau ki taua mahi tenei ra. Ka mutu te kauwhau o te Kawana ka inoi Wuruwara, ka mutu. Ka ahiahi ka huihui nga tangata o te riahi, me nga tangata ki te Whare Nui ki te ti ka maha nga kauwhau pai, na te Haeaua, na te Parane, nga Minita, na te Rauta na te Wuruwara (na Kapene Rihari) o Wikitoria te Kaipuke o te Kawana. WAIATA Maranga a te iwi I Me whakahua mai he rangi inu te kaka haere o te pai Kia uru e nga p totore i te wau Nga ika teretere i waho te akau Nga manu whakamaunu te kare e te tai, Nga manu kahu-hihi noho pua wai; Nga puke tu, i piki whakarunga a te toa Nga taona o te pouri kapi I te paoa kite i te tae, me te tini o te pu, maro ai nga tinana e ratou kua maru, Nga toki inu-toto o te Toa ka waiho ke Ka whakama te pani ki ana mahi he. No hea te ringa kaha hei hapi, i te Pu Nga mana wehekore kei te whakatu ra whatinika mate ka riro mo te hat Ka iri ki te whare nga patu o te Po. Te whakatokanga, me te ruinga a a te marama o Hune Ruia ai au ai me te pare e oi i oneone ki kata, me tango nga waikeri kei mahianga Pata. Pauka e te parete maataamua. Kia ora ai koutou nga marama mamatau Whakatokia te rakau hua, me nga Kotinga mangamanga kia tini ai he rakau whai hua ma koutou. Tama katoatia nga otaota o nga mara rapere, kotikotia nga tupu e puriri ana kia rua whata i ringaringa o te takiwa e Wahu ai te kapuranga kia tino hoa ma Tahuma, te a mana Taria te karepo ki nga wahi kua whetengata o kia mumoia ai. Whakatokia te puka, e tiakina kei parehe i te he, me te nui o te ngaia. E HOA, E TE KARAKA. KIA rongo mai koe ki te matou, kupu mo to matou kainga, ea Pukaua e takoto ana ki te taha o te kainga o te Pepene. Kia tupato koe ki te matou kainga ki Pukaki e hokoa tahaetia ana e nga tangata maori. NA MOHI, Na IHAKA, NA HOANI, NA TE TIHI Akarana Hune 5, 1844 ETORU PAUNA UTU. Ko Henere Patara, he herehere no roto i te Hara e te Kuini i Akarana kiia oma tenei ra tana mahinga i te huarahi i huaina ko Poati. Na! ki te mea ka wha kahokia mai tenei tangata ki te whare
8 32 |
▲back to top |
herehere a, homai ana ki te kai tiaki o te Heara, ka utua ki te ritenga o nga pauna e mai i runga nei. TE AHUA He kiritea nga Mata Nga tau, 24 Te tiketike, 5 putu 7 inihi ko te 1/2 Te upoko pakaka Nga paihau, punehunehu Nga kanohi tu-a-iti Te ringa matau he tangata me te, punga kei runga, he mea ta Te ringa mau i te wahine me nga reta B R. kei runga, he mea ta. NA TE MATIU, Te tino Kai whakawa. Akarana, 30 Mei 1844 ETORU PAUNA UTU Ko Hoani ake he herehere no roto i te hara e te Kuini i Akarana kua oma tenei ra i tana mahinga i te huarahi i huaina ko Poati. Na! ki te mea ka whakahokia mai tenei tangata ki te whare herehere a, homai ana ki te kai tiaki o te Heara ka utua ki te ritenga o nga pauna e mau i runga nei. TE AHUA Te tinana nohinohi, humarie Te upoko tu a pakaka Te ikeike 5 putu ko te 1/2 inihi Te ihu keokeo Te rae papaku Nga kanohi tu a pouri Nga ngutu rahirahi Nga tau 19 i te ringamau i taia te ahuatanga o nga paipa erua e ripeka ana. He ahua tangata e titi aua ki te ripeka e mati ana ki te ringa matau he mea ta. I porotaitaka te ahuatanga o te mate e mau ana i raro mai o te tianga ringaringa, e mau ana te haehaenga i runga o nga tuke mata. NA TE MATIU, Te tino Kai whakawa, Akarana, Hune 4, 1844. ERUA PAUNA UTU. Ko Raniera Piha, he hoia no te Kuini i Akarana kua oma te 28 o Mei. Na ki te whakahokia mai e te tahi tenei tangata ka utua ki nga pauna erua, 2. TE AHUA Nga tau 23 nohinohi te tinana I parauri te kiri I nunui nga karu I mangu me he waro te upoko I roroa nga kauwae I kino te ahua o nga mata I tona omanga i mai i runga i a ia enei kakahu he hakete, whero he tarautete mangu he toka maro i te kaki, me nga hu putu. WIREMU HUME Rangatira o nga hoia. Akarana, Hune 4, 1844 E RUA PAUNA UTU Ko Tenihi HURIwana he hoia no te Kuini i Akarana kua oma i 8 o Mei he hakete where i a ia, he tarau mangu he potai, hoia, he huputu I te omanga ai. Na ki te whakahokia mai tenei tangata e te tahi ka utua ki te ritenga o nga pauna e mau runga nei. TE AHUA Te ikeike 5 putu 6 inihi he kiritea Nga karu i tu a mangu Te tinana i nui topu Te upoko i punehunehu Te ahua o nga mata I pai Nga tau 24 WIREMU HUME, Rangatira o nga hoia. Akarana, Hune 4, 1844. Akarana, he mea ta ki te perehi o te Kawana